Veiligheidsbewustzijn bij de Brandweer
De risico’s van het vak!?
William Heinen Operationele Voorbereiding
Doel Presentatie • (on)veiligheid bij de brandweer en de beleving ervan • praktisch operationele benadering • interactief
Brandweer Enschede • 200 personen • 160 repressief waarvan 70 beroeps • 7 posten waarvan 5 vrijwillig • Enschede, Boekelo, Glanerbrug Lonneker • Begroting rond 9,5 milj. • 1750 meldingen per jaar
Brandweer Enschede • 2007 nieuwe hoofdpost • 2008 nieuwe repressieve organisatie • 2008 nieuwe oefenpost • F.L.O. 2e loopbaan • Arbeidstijdenwet • Regionalisering
Risicobewustzijn bij de brandweer
Risicobewustzijn bij de burger
Risicobewustzijn bij de politie
Wanneer ging het echt mis? • januari 1990, Huis ter Duin, 3 slachtoffers • januari 1992, Zwolle, instorting, 2 slachtoffers • april 1995, Amsterdam (Motorkade), 2 slachtoffers • mei 1999, Wognum, 2 zwaargewonden • juli 2001, Kernhaven, duikongeval, 1 slachtoffer
Waarom gaat het elke keer weer fout? • Wat ging er mis? • Wat zijn de oorzaken? • Bereiden wij de mensen goed genoeg voor? • Leren wij wel van incidenten?
Wat ging er mis? • Vlamoverslag • Plotselinge branduitbreiding (rookexplosie) • Instortingen • Desorientatie • Verkeersongevallen
Oorzaken ongevallen • plotselinge, onverwachte veranderingen • gebrek aan ervaring (jonge honden) • routinematig handelen • niet stilstaan bij mogelijke risico’s • bewust risico’s negeren • (macho)cultuur (binnenaanval is stoer) • communicatiestoornissen
Hoe maken wij onze mensen vakbekwaam? • Opleiding (extern/intern) • Oefening (Leidraad/beroeps: 160 uur/jaar) • Bijscholing • Ervaring (?) • Besluit Brandweerpersoneel • Stavaza Enschede
Hoe maken wij onze mensen vakbekwaam? • Gericht op de arbowet (veiligheid als container) • O&O inputgericht, kwaliteitsnormen ontbreken • Hoog ‘droogzwemgehalte’ • Weinig aandacht voor risicoindicatoren en –afweging bij besluitvorming
Besluitvorming bij operationeel optreden • Rationeel analytisch • Verzamelen relevante informatie • Inventarisatie mogelijke oplossingen en afweging • Kiezen van de beste oplossing
• Procedureel • Voorgeprogrammeerde besluitvorming
Besluitvorming bij operationeel optreden • Tijdsdruk/stress • Onvolledige info • Plotselinge veranderingen • Groepsprocessen (teams/delen van info met elkaar) • Invloed van normen en waarden • Procedures als doel ipv middel • Afrekencultuur (volg de regels)
Besluitvorming in de praktijk • Herkennen doet besluiten • Elke oplossing is acceptabel • Wat is de situatie (gevaren?) • Wat is het doel? • Vanuit ervaring/herkenning oplossing bedacht • Indien mogelijk effect dan besluit • Indien geen herkenning dan eerst mogelijke oplossing
Wat is dan de uitdaging? Het vergroten van inzicht/vaardigheden (naast kennis) mbt: • Herkennen van risicovolle situaties (waarnemen) • Inschatten ontwikkeling ervan (analyseren) • Inschatten effect van de acties (scenariodenken) • Het maken van een (veilig) inzetplan (organiseren)
Conclusie Gevaarsherkenning met bijbehorende risicoinschatting leidt tot een beter (on)veiligheidsbewustzijn en dus tot een veiligere inzet. Is de andere kant al verkend?
Instrumenten hiervoor: • Toolbox Veilig Repressief Optreden • Leidraad Inventarisatie Veiligheidsaspecten bij Repressief optreden • Leeragentschap (Twente) • Evaluatie GRIP-incidenten
Toolbox Veilig Repressief Optreden • BZK en NIFV (Nibra) • Gebaseerd op soorten risico’s • Veilig leidinggeven • Kern: Beeldcasussen • Risico-erkenning • Risico-herkenning • Risico-inschatting • Inzettactiek • Veiligheidsmaatregelen Mensen leren omgaan met risico’s waarvan men zich bewust is
Casus: dumping chemisch afval • Risico’s? • Signalen? • Doel? • Aanpak? • Maatregelen?
Casus: dumping chemisch afval
jerrycans willekeurig weggegooid verontreinigde stoffen giftig, bijtend, explosief ondeugdelijke verpakkingen vermenging van stoffen verspreiding damp in omgeving verontreiniging van bodem
Bovenwinds naderen en BLIJVEN Extra aandacht voor gesloten omgeving Waarschuw hulptroepen Maak ruime afzetting Houdt publiek op afstand Strafrechtelijk onderzoek
Casus: Schuur in brand • Risico’s? • Signalen? • Doel? • Aanpak? • Maatregelen?
Casus: schuur in brand
Inwendige besmetting (asbest) Ga nooit in de rook staan Laat zichtbaar vervuilde voertuigen afspuiten door de brandweer Maak schoenen schoon / Laat kleding reinigen Handen ter plaatse reinigen Voorkom verspreiding door kapot lopen/rijden asbestbrokken
Bovenwinds naderen en BLIJVEN Extra aandacht voor gesloten omgeving Waarschuw hulptroepen Maak ruime afzetting Houdt publiek op afstand Strafrechtelijk onderzoek
Leidraad Inventarisatie Veiligheidsaspecten bij Repressief optreden • NVBR en ART (platform Arbeidsveiligheid Repressieve Taakstelling) • Leidraad m.b.v. RIE-”warm” • Aanvulling ISAB methode (RIE-”koud”) • Veiligheids Checklist • Belevingsonderzoek • Object Risico Analyse • Plan van aanpak (www.brandweerkennisnet.nl)
Leeragentschap (Twente) • Hoe leert de brandweer van ongevallen? • IOOV: Veiligheidsbewustzijn Brandweerpersoneel • Lessen trekken uit incidenten en borgen in het eigen werkproces • Per cluster 1 leeragent • “Hoe leert een kind lopen?” (www.ioov.nl)
Veiligheidsbewustzijn sleutel tot succes? • Er is meer nodig om een goede brandweerman te zijn: • Creatief • Resultaatgericht (doeners) • Loyaal en toegewijd • Hulpvaardig • Besluitvaardig en pakken door • Gaan risico’s niet uit de weg
t
Afsluiting en surprise No. 3
• Vragen? • Surprise Aandachtskaarten politie
Asbest
TAKTIEK GEVAREN *Besmetting voorkomen, *Inademing Asbest mog. Op benader incident bovenwinds lange termijn carcinogeen (niet in rook staan) *Besmetting van kleding en voertuigen *Benedenwinds op afstand blijven *Alle soorten asbest zijn schadelijk *Draag er zorg voor dat de surveillance wagen niet besmet raakt
MIDDELEN *Enkel P3 stofkapjes geven voldoende bescheming
Versie datum: november 2006
*Zo min mogelijk mensen en materieel in besmet gebied *Houdt kazerne schoon! OVERIG *Registreer ingezette eenheden
