veiligheid door samenwerken
Boa’s in de openbare ruimte Een inleiding www.hetccv.nl/boa
Buitengewoon opsporings ambtenaren (boa’s) spelen een steeds belangrijkere rol in de openbare ruimte. Zij dragen bij aan het welbevinden van de inwoners van uw gemeente. Hoe kunt u de boa’s in uw gemeente zo effectief mogelijk inzetten? Over welke instrumenten beschikken zij en welke wet- en regelgeving is daarbij relevant? U vindt het in het digitale dossier: Boa’s in de openbare ruimte. Dit dossier is samengesteld door het CCV en de VNG, in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Inwoners van uw gemeente ervaren hinderlijk gedrag van hangjongeren, verkeerd aangeboden huisvuil, parkeerovertredingen en hondenpoep als zeer belastend voor het leefklimaat. Deze vormen van overlast en verloedering zijn volgens uitkomsten van slacht offerenquêtes soms nog meer belastend dan ‘criminaliteit’ zelf. Het zijn de vormen van overlast waarop boa’s actief zijn. Boa’s staan voor een schone, hele en veilige leefomgeving. Deze inleiding biedt u een korte beschrijving van het digitale dossier boa’s in de openbare ruimte. Het dossier bevat veel praktijkvoorbeelden. Inhoudelijke onderwerpen in het dossier zijn: • informatie over wet- en regelgeving • sturen • uitvoeren • kwaliteit bewaken • samenwerken • communiceren • evalueren • voorbeelddocumenten U vindt het dossier op: www.hetccv.nl/boa
wet- en regelgeving Boa’s openbare ruimte hebben een breed pakket aan bevoegd heden om de overlast in de openbare ruimte aan te pakken. Zij moeten tijdens hun werk effectief kunnen optreden tegen geweld en agressie. Sommige boa’s beschikken over gewelds middelen (zoals handboeien, wapenstok, pepperspray). In dit onderdeel van het dossier vindt u welke wet- en regelgeving ten grondslag ligt aan de bevoegdheden van de boa’s.
sturen Handhavingsbeleid moet zodanig worden ingezet dat het effect ervan optimaal is. Centaal in dit onderdeel staat hoe u het handhavingsbeleid van een gemeente stuurt. U vindt er antwoord op de volgende vragen: • Hoe verhoudt handhavingsbeleid zich tot integraal veiligheidsbeleid? • Hoe kan de gemeente het handhavingsbeleid planmatig vormgeven? • Wat zijn randvoorwaarden en succesfactoren voor effectieve sturing? Dit onderdeel sluit af met praktijkvoorbeelden en een literatuurlijst.
uitvoeren In dit onderdeel van het webdossier vindt u informatie over hoe u het handhavingsbeleid vorm kunt geven in de praktijk. Dit onderdeel gaat in op de volgende onderwerpen: • Op welke beleidsvelden mag de gemeente handhaven? • Hoe kunt u handhavingstaken aan medewerkers opdragen? • Welke nalevingsstrategieën zijn er? • Welke bestuursrechtelijke en strafrechtelijke instrumenten kan de gemeente toepassen? • Wat zijn de normen voor adequaat optreden van toezicht houders? • Hoe borgt u de veiligheid van boa’s? Het onderdeel sluit af met een overzicht van praktijkvoorbeelden en relevante literatuur.
kwaliteit bewaken Om te sturen op kwaliteit kunt u een PDCA-cyclus (Plan, Do, Check, Act) gebruiken. Het is een hulpmiddel om de kwaliteit binnen de organisatie verder te professionaliseren. U kunt met behulp van deze cyclus de boa helpen tot een beter resultaat te komen. De PDCA-cyclus is ook de leidraad voor het boa- competentiemanagement. Met deze cyclus brengt u de visie, de verwachtingen, het gedrag en de ontwikkeling binnen de organisatie in kaart. In dit onderdeel van het webdossier leest u over: • Het effect van planning & werving. • Hoe u als leidinggevende (handhavingregisseur) de betrokkenheid van de boa kunt bevorderen. • Hoe u als leidinggevende (handhavingregisseur) effectief feedback kunt geven. • Evalueren en bespreekbaar maken van stijlverschillen. • (bij-)Sturen om het beoogde resultaat alsnog te bereiken. U vindt hier ook informatie over: het competentieprofiel van de boa, het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP), toezicht en klachten.
samenwerken Organisaties die samen optrekken in de handhaving zijn naast gemeenten o.a.: politie, jeugd- en jongerenwerk, Openbaar Ministerie, woningcorporaties, bewonersorganisaties, onder nemers en particuliere beveiligingsorganisaties. Samenwerking draagt bij aan een efficiënter en effectiever verloop van toezicht en handhaving. Maar samenwerken is geen vanzelfsprekendheid. Organisaties moeten elkaar bijvoorbeeld leren kennen en de rollen en taken goed verdelen.
In dit onderdeel vindt u antwoord op de volgende vragen: • Welke motieven zijn er voor samenwerking? • Op welke wijze kunt u samenwerking vormgeven? • Op welke niveaus is samenwerking mogelijk? • Hoe kunt u succesvol samenwerken? Het onderdeel sluit af met een overzicht van praktijkvoorbeelden, instrumenten en literatuur.
communiceren Voordat mensen het gezag van een boa erkennen, moeten ze weten dat boa’s er zijn en wat ze doen. Daarvoor kunt u communicatie inzetten. U doet er goed aan om een communicatiedeskundige binnen uw gemeente te betrekken bij de communicatie over hand having. Hij/zij denkt dan met u mee over de beste presentatie van uw informatie. U kent de inhoud, de communicatiedeskundige adviseert over communicatievormen en mogelijkheden. In de praktijk is deze samenwerking niet altijd mogelijk. Daarom, en om een goede gesprekspartner te zijn voor uw communicatiecollega, vindt u in dit onderdeel van het webdossier een aantal basisbegrippen die voor communicatie relevant zijn. Ook hier vindt u voorbeelden van andere gemeenten waarmee u uw voordeel kunt doen. Dit onderdeel is als volgt opgebouwd: • Externe communicatie • Basisvragen communicatie (doel, boodschap, middelen, aanpassen) • Praktijkvoorbeelden, literatuur en links
evalueren U zet toezicht of handhaving in om een bepaald doel te bereiken. Met een evaluatie gaat u na of dit doel is bereikt. Bovendien is een goede onderbouwing van het toezicht belangrijk. Zeker wanneer het om maatregelen gaat die een grote impact hebben. Door de effecten van een interventie aan te tonen, kunt u makkelijker draagvlak creëren. Daarnaast kunt u, wanneer u de resultaten van de handhavingsactiviteiten kent, op basis van feiten interventiestrategieën aanpassen en prioriteiten stellen. Op die manier kunt u het toezicht en de handhaving continu verbeteren. U kunt een evaluatie gebruiken om te sturen, te verantwoorden, ervan te leren en resultaten te communiceren. Een evaluatie kan ook een signaalfunctie hebben. In dit onderdeel van het webdossier krijgt u antwoord op de volgende vragen: • Waarom is evalueren belangrijk? • Welke vormen van evalueren zijn er? • Hoe voert u een evaluatie uit? Wanneer u een evaluatie uitvoert, adviseren wij u literatuur te raadplegen. Daarom vindt u in dit onderdeel van het webdossier een overzicht van relevante praktijkvoorbeelden en relevante literatuur.
voorbeelddocumenten Voor de praktische bruikbaarheid biedt het dossier voorbeeld brieven gericht aan overtreders. U kunt hierbij denken aan voorbeeldbrieven voor het verwijderen van een aanhanger en het verwijderen van een caravan. U vindt er ook folders over hondenbeleid, voorbeeldstickers voor fietsenwrakken, etc. Wij breiden deze voorbeelddocumenten graag verder uit. Heeft u voorbeeldmateriaal dat u met andere gemeenten wilt delen? Mail die dan naar
[email protected].
meer informatie Voor meer informatie over dit dossier kunt u contact opnemen met Floris Faes van het CCV. E
[email protected] U vindt het webdossier op: www.hetccv.nl/boa
Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) Postbus 14069, 3508 SC Utrecht www.hetccv.nl/boa
Vormgeving: VormVijf, Den Haag Fotografie: Liesbeth Dingemans, Amsterdam © het CCV, oktober 2012
