Veilig computergebruik.
In deze lezing: Het Internet Telebankieren
E-mail Sociale netwerken Tenslotte
Het internet. Browsers en browserinstellingen (pop-up's), Virus, Phishing Antivirus (betaald - gratis) Firewall, Defender Cookies Wachtwoorden Veilig kopen en betalen op internet / Demo's
Browsers Een webbrowser (ook wel (internet)browser of bladerprogramma genoemd) is een computerprogramma om webpagina's te bekijken. Het amerikaans/engelse begrip 'browsing' is te vertalen als 'rondscharelen', 'grasduinen'. In een bibliotheek grasduinen naar een boek, dan bent u "browsing a library". Er zijn maar liefst zo'n 30 browsers! Populaire browsers zijn: de Microsoft Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome en Apple Safari. Het gebruik van een browser is in de volksmond synoniem aan surfen op het internet. Browsers zijn vaak met allerlei opties instelbaar, o.a. met betrekking tot de veiligheid. Zo heeft de Internet Explorer in de rubrieken 'Beveiliging' en 'Extra' instellingen voor o.a. 'In-Private navigatie', 'Pop-up blokkering' en 'Zone-beveiligingen in de Internetopties'.
Computervirus http://nl.wikipedia.org/wiki/Computervirus Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie Een computervirus is een vorm van schadelijke software (malware). Het is een computerprogramma dat zich in een bestand kan nestelen, bijvoorbeeld in bestanden van een besturingssysteem. Computervirussen worden als schadelijk beschouwd omdat ze schijfruimte en computertijd in beslag nemen van de besmette computers. In ernstige gevallen kunnen virussen binnenin de computer schade aanrichten, bijvoorbeeld het wissen en/of verspreiden van gevoelige gegevens. In zeer ernstige gevallen kan de gebruiker zelfs de totale controle over de computer verliezen. Het in omloop brengen van een computervirus is een misdrijf, volgens het Nederlandse Wetboek van Strafrecht. Op YouTube een nederlands gesproken filmpje over Internet en virussen: http://youtu.be/qX75iPOyrL4 Verspreiding per e-mail Wordt verderop in de lezing behandeld.
Phishing Uit Wikipedia, http://nl.wikipedia.org/wiki/Phishing Phishing is een vorm van internetfraude. Het bestaat uit het oplichten van mensen door ze te lokken naar een valse (bank)website, die een kopie is van de echte website en ze daar — nietsvermoedend — te laten inloggen met hun inlognaam en wachtwoord of hun creditcardnummer. Hierdoor krijgt de fraudeur de beschikking over deze gegevens met alle gevolgen van dien. De slachtoffers worden vaak met een e-mail naar deze valse website gelokt met daarin een link naar de (valse) website met het verzoek om zogenaamd "de inloggegevens te controleren". Omdat iemand op een slinkse wijze persoonlijke gegevens verwerft van iemand anders (om zich dan geloofwaardig voor te doen als die ander), is hier sprake van 'identiteitsfraude'. Met deze valse identiteit is hij in staat slachtoffers op te lichten. Daarnaast kan hij ook toegang verwerven tot computersystemen, vormen van elektronische dienstverlening en betaal- en creditcardrekeningen. Een voorbeeld op YouTube: http://youtu.be/AMNX0YOrtcs
Antivirus google.nl Als u Google laat zoeken op 'Antivirus' komt u terecht op de eerste pagina van een grote reeks mogelijkheden, aanbieders, soorten en systemen. De namen van alle grootheden komt u er tegen. Merken met koopversies, of met gratis versies en sommige merken hebben beide. Bekende koopversies o.a. van: - Norton, - Kaspersky, - Bullguard, - Avery, - AVG, - Mc Afee, - NOD 32, - Avast.
Gratis versies o.a. van: - Avery, - AVG, - MS Security Essentials, - Mc Afee, - Spamfighter
Wat is een firewall? Letterlijk vetraald: "Een vuurbestendige muur". Een firewall is software die, in combinatie met hardware (uw pc) informatie die van internet of een netwerk binnenkomt, controleert en deze informatie vervolgens blokkeert of naar uw computer doorlaat, al naar gelang uw firewallinstellingen. U kunt een firewall gebruiken als u wilt voorkomen dat hackers of schadelijke software via een netwerk of via het internet toegang tot uw computer krijgen. Het gebruik van een firewall kan er daarnaast toe bijdragen dat het verzenden van schadelijke software vanaf uw computer naar andere computers toe wordt geblokkeerd. Zoals een stenen muur een fysieke barrière kan opwerpen, wordt tussen internet en uw computer een barrière gecreëerd met een firewall. Alle recente Windows versies zijn standaard met een goede firewall uitgerust.
Windows Defender Windows Defender is een programma om spyware (spionage software) op uw computer op te sporen en te verwijderen. Deze 'real-time' beveiliging zorgt er bovendien voor dat er niet ongemerkt nieuwe spyware op uw computer wordt gezet tijdens het surfen op het internet. LET OP: Defender beschemt uw pc NIET tegen virussen! U moet zelf voor een antivirusprogramma zorgen. In Windows 8 (de nieuwste versie van Windows) is Defender opgenomen in MS Security Essentials, als 'standaard' onderdeel van Win 8. Daarmee zet Microsoft dus wél een combinatie van een anti-virus en anti-spyware programma op de markt.
Cookies Cookies zijn kleine tekstbestanden die tijdens het surfen op internet op uw computer terecht komen. Ze kunnen gegevens bevatten van de bezochte website. Cookies zijn niet gevaarlijk. Nadat een cookie is opgeslagen kan alleen de website die de cookie heeft gemaakt deze bereiken. Cookies kunnen eenvoudig worden verwijderd via de internet opties van de browser. In de Internet Explorer, bij 'Extra, Internetopties, Privacy, Geavanceerd' vindt u instelopties voor het gebruik van cookies: Dit kan evt. zo worden ingesteld dat bij het sluiten v.d. browser de cookies automatisch worden verwijderd. Het nadeel is dat ook de 'lekkere cookies' dan worden verwijderd. In Nederland is het gebruik van cookies alleen toegestaan als dat op de website duidelijk wordt gemaakt, met de keuzevrijheid of u ze al dan niet wil gebruiken. Een voorbeeld die u zelf kunt maken - in het Rabo telebankvenster kan het banknummer worden onthouden met een cookie.
Wachtwoorden Zwakke, eenvoudig te raden wachtwoorden kunnen verstrekkende gevolgen hebben. Een onveilig wachtwoord is makkelijker te 'kraken' door een kwaadwillende. Nog erger is het als uw wachtwoorden rondslingeren. Schrijf nooit uw wachtwoorden op en vertel ze aan niemand anders! Lees onderstaande tips en volg dan het stappenplan. Begin vandaag nog met veilige wachtwoorden! Wat u NIET moet doen met wachtwoorden 1 Wees hackers te slim af en kies niet voor 'slimme vondsten' als 'W@chtw00rd'. Hackers kennen deze truckjes al lang. 2 Kies niet voor uw geboortedatum, geboorteplaats al of niet in combinatie met uw naam of die van uw partner. Een wachtwoord als 'Sofia1973' valt dus af! 3 Gebruik geen woorden uit het woordenboek. Hackers proberen wachtwoorden te raden door met slimme programma's complete woordenboeken op een wachtwoord los te laten. Daarbij worden woordenboeken gebruikt in meerdere talen en ook omgekeerde woorden. Vroeg of laat worden wachtwoorden als 'bungalow123' of 'retupmoc' altijd geraden. 4 Geef wachtwoorden nooit aan iemand anders, ook niet aan je beste vriend of vriendin. Zet ze ook niet in een e-mail, want e-mails kunnen onderschept worden. Schrijf je wachtwoorden bovendien niet op. Doe je dat wel, bewaar het ze dan zeker niet in de buurt van je agenda of computer. 5 Gebruik niet altijd overal hetzelfde wachtwoord voor. Doet u dat wel en wordt uw wachtwoord gekraakt dan kan de kwade genius meteen overal bij en heeft u het nakijken!
Vijf stappen naar een veilig wachtwoord!
1
Zorg dat uw wachtwoord langer is dan acht tekens. Hoe langer een wachtwoord is des te moeilijker is het te raden. Een lang 'makkelijk' wachtwoord lijkt zelfs beter te zijn dan een kort moeilijk wachtwoord.
2
Combineer hoofd- en kleine letters, cijfers en symbolen. Maar kies geen opeenvolgende reeksen zoals '98765432' of '22222222' of bijvoorbeeld lettercombinaties van toetsen die naast elkaar op het toetsenbord staan zoals 'qwerty' of '!@#$%'. Hoofd-, kleine letters, cijfers en symbolen Kleine letters a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Hoofdletters A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Cijfers 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Symolen ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / : ; < = > ? @ [ \ ] ^ _ ` { | } ~
3
A) Bedenk een makkelijk te onthouden zin met minstens één getal en één leesteken (symbool). Bijvoorbeeld: 'Ik hou honderd keer meer van Simon dan van Arnold.' B) Neem van elk woord daarna de eerste letter en verander de getallen en leestekens. Het veilige wachtwoord luidt dan: Ih100kmvSdvA.
4
Wil je het echt goed doen, vervang dan nog enkele tekens door andere tekens die erop lijken. In bovenstaand voorbeeld verving ik de hoofdletter "I" door een "1", de letter "k" (van "keer") door de hoofdletter "X", de "S" door een dollarteken en de hoofdletter "A" door een apenstaartje. Het wachtwoord is dan vrijwel onherkenbaar voor anderen, maar niet voor u en ziet er als volgt uit: 1h100Xmv$dv@.
Vervang tekens Vervang letter ...
door ander teken...
a
@
b
6
c
(
e
&
i
1
j
]
l
!
n
^
o
0
q
9
s
$
x
*
z
2
5 Verander uw wachtwoorden regelmatig, bijvoorbeeld elke maand.
Veilig kopen en betalen op het internet De gangbare betaalmethoden op internet: iDEAL, Acceptgiro Vooruit betalen per bank of giro, Rembours, Credicard, Eenmalige machtiging, PayPal, Bij de vijf betaalmethoden links betaalt u vooraf. Uw bestelling wordt pas geleverd als uw geld is overgemaakt. Bij de twee methoden rechts heeft u nog de mogelijkheid het geleverde product te inspecteren bij aflevering, alvorens te betalen. Betalen met iDeal iDEAL is een Nederlandse standaard voor internetbetalingen. iDEAL is eigendom van Currence de exploitant van betaalmiddelen zoals PIN en Chipknip. iDEAL wordt alleen in Nederland gebruikt. Vele tienduizenden websites bieden deze optie aan, hun aantal groeit snel. Deze methode is alleen veilig als de verkopende partij betrouwbaar is. U betaald immers vooraf! Om er gebruik van te kunnen maken moet u beschikken over een internetrekening bij één van de deelnemende banken. Kies een product op een website. Op het bestelformulier kiest u iDEAL als betaalmethode. U selecteert de bank waarmee u wil betalen en komt dan direct in het internetprogramma van die bank op het onderteken-scherm Vooruit betalen (zonder iDeal) Bij vooruitbetaling per bank of giro stort u het geld voor de aankoop vooraf op de rekening van de verkoper. De verkoper stuurt het product of verleent de dienst zodra het geld is ontvangen. Deze methode is alleen veilig als de verkopende partij betrouwbaar is. Als de verkopende partij niet levert kan het lastig/onmogelijk zijn uw recht te halen! Bij officiele webwinkels, waarvan het adres bekend is loopt u weinig risico. Als daar iets mis gaat kunt u contact opnemen met het bedrijf. Op sites als Marktplaats of eBay is het verstandig om eerst uit te zoeken wie de verkopende partij is, of pas te betalen bij overdracht van het product. Betalen met creditcard Het opgeven van naam, adres en credicardnummer, verloopdatum en kaartcode zijn voldoende voor iedere aankoop, tot het maximum besteedbare bedrag. Deze methode is alleen veilig als de verkopende partij betrouwbaar is. U betaald immers vooraf!
Let er goed op dat de webwinkel voor het verzenden v.d. gegevens een beveiligde internetverbinding aanbiedt. Zorg ervoor dat uw computer is uitgerust met een goed antivirus- en antispywareprogramma, om te voorkomen dat uw toetsaanslagen worden doorgeseind naar de makers van evt. spyware. De meeste creditcard maatschappijen verzekeren uw aankopen en dat geld ook voor aankopen via internet. de maatschappij kan de transactie terugdraaien als niet wordt geleverd. Meer info op de websites van de creditcard maatschappijen. Eenmalige machtiging Veel webwinkels bieden de eenmalige machtiging aan om te betalen. Daarbij verleent de koper (U dus!) aan de verkoper een machtiging om één keer een bedrag van uw rekening af te schrijven. De methode wordt ook wel 'automatische incasso' genoemd. Deze methode is alleen veilig als de verkopende partij betrouwbaar is. U betaald voordat u het product heeft ontvangen. Om er gebruik van te kunnen maken moet u zich meestal bij de website registreren met uw adresgegevens en uw rekeningnummer. Vaak ontvangt u een bevestiging per e-mail die u moet terugsturen om misbruik van uw adresgegevens te voorkomen. PayPal Deze online betaaldienst is eigendom van de populaire veilingsite 'eBay'. Door de manier waarop het in Caliornië gevestigde bedrijf werkt, zijn ze volgens de Amerikaanse wet géén bank en daarom hoeven ze niet aan de strenge wetgeving voor banken te voldoen. PayPal wordt beschouwd als 'een bedrijf dat geld verzendt'. Zowel de koper als de verkoper moeten beschikken over een PayPal account. De gegevens van uw bankrekening of creditcard kunnen aan het PayPal-account worden gekoppeld. Ze hoeven daarna nooit meer te worden ingevoerd bij het verrichten van een betaling. Alle PayPal accounts hebben een PayPal-e-mailadres. Voor een betaling is het voldoende het PayPal e-mailadres van de ontvanger te weten. Er gaan dus geen persoonlijke gegevens over het internet! Nadat u een betaling heeft goedgekeurd wordt het bedrag automatisch van uw PayPal-rekening afgeschreven en overgemaakt naar de PayPal-rekening van de verkoper, die direct het product kan versturen. Hieronder is schematisch weergegeven hoe een betaling via PayPal verloopt:
Betaling per acceptgiro Bij veel webwinkels is betaling met bank- of postgiro mogelijk. Het bestelde product wordt bij u afgeleverd met daarbij een nota, al dan niet met een acceptgirokaart die u dan via bank of giro moet voldoen. Bij deze methode liggen alle risico's bij de verkopende partij en het vraagt extra administratieve controle. Wanbetalers aanpakken is bovendien tijdrovend en lastig. De koper kan het product inspecteren en in gebruik nemen. Rembours Bij een aankoop 'onder rembours' , kan het product direct worden verstuurd. De koper betaalt vervolgens bij aflevering aan de koerier. Het pakket mag echter NIET worden geopend voor inspectie. U weet dus zeker dat het pakket is geleverd, maar u krijgt geen zekerheid over de inhoud en de hoedanigheid daarvan. Tenzij transparant verpakt. Aan rembours zendingen zijn vaak extra kosten verbonden en u moet zorgen voor voldoende geld in huis. Pinnen bij de deur is niet altijd mogelijk. Als u het product niet aanneemt loopt u kans dat u wel voor de onkosten wordt aangesproken. De koerier loopt ook risico, doordat hij geld 'op zak' heeft.
Het Internet - Telebankieren
Demo's op het internet Demo ABN Amro www.abnamro.nl/nl/instructies_ib/demo_oefening.html
Demo ING www.in g.nl/particulier/#
Demo Rabo (cursus) mediaarchief.rabobank.nl/player.html?demo=3849
E-mail
E-mail Virus en Spoofing Hoax Ongewenste E-mail / Spam
Virus-verspreiding per E-mail Behalve via het internet kunnen virussen verspreid worden via e-mail. De e-mails die een virus bevatten proberen meestal de indruk te wekken dat ze een belangrijke boodschap bevatten en afkomstig zijn van een bekende afzender die men kan vertrouwen. Vaak is de 'schijnbare' afzender iemand waarmee u in het verleden al contact heeft gehad. Dit komt doordat het virus zich verspreid via de emailadressen in het adresboek van de ontvanger(s). Ook een bekende truc is het misbruiken van de naam van een firma zoals bijv. de virusmail: Microsoft Update Announcement. Deze e-mail lijkt bedrieglijk echt en er wordt in gesuggereerd dat door uitvoer van het bijgevoegde programma de computer wordt beveiligd tegen de nieuwste virussen. De afzender is echter niet Microsoft en de bijlage is een virus. Populair zijn ook e-mails met virussen, die de indruk wekken afkomstig te zijn van een mailserver of internetprovider. Dat zijn berichten zoals "E-mail Aflever fout" of "Internet Provider Misbruik" of iets gelijkwaardigs. Zo kan iemand met bijvoorbeeld een account bij Google een e-mail krijgen die schijnbaar van de helpdesk van Google afkomstig is maar in werkelijkheid van iemand anders. Door het inlassen van een valse melding dat het bericht virusvrij is, trachten sommige virussen de kans op infectie te verhogen. Toch zijn er ook nog steeds veel
'domme' virussen die zich beperken tot gewoon een "Hi" of "zie aangehecht bestand". Een ander kwalijk e-mail verschijnsel is het zgn. spoofing. E-mail spoofing houdt in dat specifieke eigenschappen van het e-mail bericht, zoals Van, Afzender en Antwoorden naar worden gewijzigd, waardoor het lijkt dat de e-mail bij iemand anders vandaan komt. (of zelf met uw eigen e-mailadres als afzender). E-mail spoofing is een veel gebruikte techniek voor het versturen van spam.
Haox Valse virusberichten worden hoaxes genoemd. Hoax is in het Engels een woord voor poets, nep, bedrog, truc, oplichterij, broodjeaapverhaal. Het woord is waarschijnlijk een samentrekking van hocus pocus. In de computerwereld wordt het woord in het bijzonder gebruikt voor een vals gerucht, een bewering die niet waar is en per e-mail wijde verspreiding vindt. Het betreft hier meestal zeer bijzondere aanbiedingen (onder meer het beloven van grote sommen geld), reddingsacties van zieke kinderen (waardoor iemand een telefoon roodgloeiend had staan) of een aankondiging van een uitzonderlijk gevaarlijk computervirus. Het bericht gaat meestal vergezeld van de oproep om het bericht vooral toch onbeperkt naar iedereen door te sturen. Een bijzondere categorie hoaxes is een nepvirus: een e-mailbericht met daarin een aansporing aan de computergebruiker om een zogenaamd gevaarlijk computerbestand te verwijderen. Dit computerbestand is in werkelijkheid ongevaarlijk of zelfs een noodzakelijk onderdeel van het besturingssysteem. En ook hierbij de oproep om het bericht naar iedereen door te sturen. De crux is dat de gebruiker ervan overtuigd wordt dat juist het nalaten van die handelingen de schade zou aanrichten, bijvoorbeeld met de bewering dat het te verwijderen bestand een gevaarlijk virus is, waar nog geen virusscanner tegen opgewassen is. Een hoax leidt in veel gevallen tot onnodige opwinding en soms zelfs tot paniek. Bij een geslaagde hoax mailen veel gebruikers waarschuwingen naar hun contactpersonen of vragen her en der om advies. Deze acties belasten het internet door de vele onnodige e-mails die verzonden worden. Hoax-mails zijn vaak te herkennen aan opmaak en taalgebruik. Ze bevatten vaak teksten als "ONMIDDELLIJK LEZEN EN DOORSTUREN NAAR IEDEREEN DIE JE KENT!!!!" In het geval van een computervirus-hoax wordt vaak vermeld dat "Microsoft nog geen oplossing heeft", dat dit "het ergste virus ooit is" en dat antivirusproducenten melden dat "tegen dit virus voorlopig nog geen remedie is". Een belangrijk kenmerk is dat er geen datum vermeld wordt. Er staat "gisteren" of "dinsdag" of "pas ontdekt" maar een echte datum ontbreekt. Vaak wordt er geen verwijzing gegeven naar betrouwbare bronnen waar een en ander te verifiëren is.
Spam Spam is een verzamelnaam voor ongewenste e-mail berichten / ongewenste relame. Kenmerken van spamberichten:
berichten worden in grote hoeveelheden verstuurd, naar duizenden mensen tegelijkertijd. het spammen heeft een commercieel doel. Meestal bevatten de berichten daarom een verwijzing naar een product of website. de berichten worden verstuurd of geplaatst zonder toestemming of medeweten van de website, of de ontvanger.
De economische bestaansreden van spam is gelegen in de zeer lage kosten van het versturen van e-mail of het plaatsen van een ongewenste reactie op een website. Een spammer kan rendabel miljoenen spamberichten versturen om slechts één product te verkopen. Het kost ongeveer 150 euro om 20 miljoen spamberichten te laten verzenden, dat zijn meer dan 100 000 spamberichten per euro. Er is wereldwijd een levendige handel in bestanden met vele miljoenen e-mailadressen. De kosten worden evenwel verplaatst naar de ontvangers: tegenover een kleine groep geïnteresseerden staan zeer veel mensen die tijd kwijt zijn met het verwijderen van de rommel-berichten uit hun mailbox.
Sociale netwerken:
Door Anje Abbring
Tenslotte: Campagne verstandiger gebruik van Internet https://www.alertonline.nl
We zijn zichtbaarder dan we denken http://cyberawareness.nctv.nl/ http://veiligwachtwoord.uwpc.info
Nog even commercieel doen Ons opleidingsprogramma voor de particuliere sector: Computervaardigheden voor 50+ - Starters, - Algemeen, - Voortgezet. Digitale fotobewerking met Ulead Photo Express Houdt uw computer in topconditie. Multimedia met de Windows MediaPlayer Populaire Webapplicaties Basisgebruik tablet pc's (iPad) Voor inwonners van de gemeente HS die 50 jaar of ouder zijn en die niet (meer) in loondienst zijn is voor al deze cursussen een subsidie van € 60,00 beschikbaar. Met de subsidie meegerekend, kunt u al vanaf € 60,00 bij ons op cursus.
Dank voor uw aandacht, en graag tot ziens bij aan de Laan van de Sport 2 in Hoogezand. 06-21 21 1755 Bert Nankman
