VDH. De Duitse Herdershond. Oud voorzitter overleden. Moedergedrag. Speuren pup. Vereniging van Fokkers en Liefhebbers van Duitse Herdershonden

VDH

November 2014 - Jaargang 80, nr. 11

De Duitse Herdershond

Oud voorzitter overleden Moedergedrag Speuren pup

FOKKERS

EBB

V.D.H.

EN FH

IN

N

IE

D

U

O

N

N

D

VA

EN

ERS

VERENIG

A

L

G

V

IT

SE ER HERD

S

H

Vereniging van Fokkers en Liefhebbers van Duitse Herdershonden

Supreme Fit & Well Fit & Well is een concept voor het zeer bewust voeren van honden. Een teveel aan vet en proteïne is vandaag de dag ook bij de hond vaak de oorzaak van chronische aandoeningen – vooral bij weinig beweging!

Fit & Well, naar het voorbeeld van de natuur: • Gematigd vetgehalte • Vrij van runderbestanddelen, bevat alleen lam als herkauwersproteïne • Geoptimaliseerde recepturen en brokvormen voor middelgrote en grote rassen • Hoge verteerbaarheid (90%) • Met de natuurlijke variatie van het Natural LifeConcept®

volg ons op

DIERENVOEDING TAK VOF | Julianaweg 11, 4725 SG Wouwse Plantage | T +31 (0)165 378391 | www.happydog.nu

8



In memoriam Bertus Meulenbeld Oud voorzitter VDH overleden

15



16

Van pup tot speurhond Een pup leren speuren

A

N

FOKKERS

V.D.H.

EN

ERS



V

EBB

Vaak ontbreken de premolaren Niet doorgekomen kiezen moeten onderzocht worden

FH

12 IE



L

Twee vrouwen, één geboortegrond, één hobby Nieuwe HB-leden stellen zich voor

N

11

VA



Inhoud

Bemoei je er niet teveel mee! Moedergedrag bij honden

EN

6



D

De Commissie van Beroep zoekt versterking Vacature Commissie van Beroep

N

4



D

U

O

Een aanrader! Survival dag voor baas en hond

G

3

IN



VERENIG

Een lastige periode Redactioneel voorwoord

IT

SE ER HERD

S

H

Nov 2014 - Jaargang 80, nr. 11



19

Clubdag WHG Rijnenburg Ingezonden



21

Bestuursmededelingen

22

Timing is cruciaal! Links en rechts sturen

23

Kenneladressen

Aanleveren kopij

november december

Foto voorplaat: Dirk van der Heijden In dit nummer treft u foto’s aan van: Ingrid Uffelie Dimphy Tellekamp Marloes vd Weide Tineke Kamp Marian Servaas Wim Severijnen

3 oktober 6 november

Vereniging van fokkers en liefhebbers van Duitse Herdershonden

‘Heel veel geduld hebben’

VDH

algemeen

3

Een lastige periode Sinds mei van dit jaar hebben we er weer een Duitse herder bij. ‘Dolce Vita’, kortweg Vita genoemd. Het is een levenslustige dame met veel pit. Als ze net zo wordt als haar moeder dan staat me nog wat te wachten! Wanneer pups net bij ons zijn dan worden ze zoveel mogelijk zonder de andere honden overal mee naar toe genomen. Een pup moet immers een band met ons opbouwen en zelfstandig de grote wereld ontdekken. Vita deed dat prima! Ze had heel veel aandacht voor mij, was niet snel onder de indruk en wilde van alles leren. Zitten en liggen had ze zo onder de knie, komen deed ze als een speer en een balletje terugbrengen ging fantastisch! In onze trainingshal vond ze het heel leuk om naar verstopte brokjes te zoeken. Heel serieus en geconcentreerd deed ze haar ‘werk’. Hoe anders is het nu... Vita is nu acht maanden oud en heeft, zoals veel hondeneigenaren dat noemen, bananen in haar oren. Als ik roep dan kijkt ze wel op, beoordeelt de situatie en rent er dan meestal hard vandoor. Gaan zitten en liggen wil ze nog wel doen, maar dan moet er wel iets heel lekkers tegenover staan. De bal weer terugbrengen? Nee, het is veel leuker om met de bal in je bek een paar ‘ererondjes’ te maken, terugbrengen bij de baas is er niet meer bij... Vita is duidelijk in de puberteit. Een lastige periode, zowel voor baas als hond. Je ziet dat veel Duitse herders op deze leeftijd veel onzeker gedrag laten zien. Dit uit zich vooral in het blaffen naar vreemde honden of mensen. Boos worden op je hond heeft dan een averechtse werking. Je hond wordt nog meer onzeker en gaat vaker, langer en harder blaffen. Wanneer je hond niet wil komen als je ‘m roept, dan heb je ook de neiging om boos te worden, een zeer menselijke reactie. “Ze heeft toch geleerd wat hier komen is...!” Ja, ze heeft het geleerd, ze is het ook niet vergeten, maar op dit moment zijn andere dingen belangrijker dan het luisteren naar de baas. Dit is de periode dat, zowel bij de reu als bij de teef, de hormonale huishouding drastisch begint te veranderen. En, net zoals bij mensenkinderen die puberen, is dit de tijd dat de hele wereld ontdekt moet worden. Nu is het de kunst om je hond niet te ‘overvragen’, alleen dingen te doen waarvan je zeker weet dat je hond je commando zal opvolgen. Het is niet de tijd om allerlei nieuwe dingen aan te leren. Nee, herhalen wat je hond tot nu toe geleerd heeft en consequent zijn. Veel, heel veel geduld hebben... Ik schrijf het zo makkelijk op, zittend aan mijn bureau. Maar op de uitvoering in de praktijk komt het aan! Vita moet zo uitgelaten worden. Diep ademhalen en veel lekkere brokjes meenemen. Gelukkig duurt die puberteit maar een paar maanden.

MARIAN SERVAAS

VDH

algemeen

4

SURVIVAL DAG VOOR BAAS EN HOND

EEN AANRADER! Op zaterdag 13 september organiseerde kringgroep NON, samen met de Reddingshondengroep Drenthe voor de 14e keer op rij de spectaculaire survivaldag voor baas en hond in Borger. Clubgenoot Dimphy Tellekamp van kgp. De Hoofdstad had zo’n survivaldag een paar jaar geleden al eens meegemaakt. Aangestoken door haar enthousiasme gingen wij samen vanuit Noord-Holland richting Drenthe. De beide honden achter in de auto, ieder in een eigen bench, gaf al een reuring van heb ik jou daar. De dame van het stel heeft zo ongeveer de hele weg zitten joelen van pret alsof ze wist wat haar te wachten stond. Ondergetekende was weliswaar enthousiast over hetgeen komen ging maar ook wat ongerust. Reu Tim is hartstikke lief voor mensen maar heel vervelend tegen andere honden een enkele uitzondering daargelaten. Als dat maar goed gaat…. SFEER Na een lange rit, tjonge wat is ons kleine landje dan toch best groot, via een perfecte bewegwijzering kwamen we aan bij het terrein waar één en ander zijn aanvang zou hebben. De mensen van de organisatie en hun gasten hadden er duidelijk zin in. Wat een gezellig sfeertje gelijk al ’s morgens vroeg! De honden waren zoveel mogelijk ingedeeld per ras met als resultaat dat wij in groep 9 met allemaal Duitse Herders kwamen. Vier teven en één reu, vijf dames en één heer ter begeleiding. Het moment dat de honden kennis moesten gaan maken was aangebroken en het ongelofelijke gebeurde. Tim was zo mak als een lammetje of zeer onder de indruk van zo’n honderd honden in allerlei formaten en uitvoeringen met hun baasjes. Hoe dan ook de ongerustheid verdween en we konden ontspannen van start.

FOUTJE Per groep was er een apart programma zodat je niet snel een andere groep tegen het lijf zou lopen tijdens de wandeling. Wij gingen van start met de Hunebedroute. Als wegwijzer een ketting met kraaltjes. Elke kleur had een betekenis: links, rechts, opdracht etc. Daarbij is het wel zaak in de gaten te houden wat het laatste kraaltje was anders ga je hopeloos verkeerd. Waar het misging is nog steeds niet duidelijk maar in ieder geval liepen we al een heel eind zonder de te verwachten opdracht tegen te komen. Niets aan het toeval overlatend patrouilleerde er een auto van de organisatie. Wij hoorden niet te lopen waar we liepen en moesten terug naar het laatste punt. Uiteindelijk vonden we de eerste opdracht. Eén waarbij handig gebruik gemaakt werd van de beschikbare hunebedden. Onder een hunebed doorkruipen, ja, ook de baasjes, eroverheen springen en mooi gaan zitten bovenop een hunebed. Daar waar het baasje klem bleef zitten onder het hunebed, ging een enkele hond alvast uit zichzelf naar de volgende opdracht en werd het een gezellige dolle boel zonder dat er ook maar iets van grauwen en snauwen passeerde. Iets verderop moest er gereden worden met de hond naast je. Je kon kiezen uit steppen, een wiebelfiets of pedalo of voor de echte waaghalzen een stukje lopen op stelten met je hond naast je. Dit alles zonder wedstrijdelement gewoon voor de lol en elkaar helpen waar nodig. Tijdens deze eerste wandeltocht van de dag was er ook nog een moment dat de hond moest doen alsof hij een kaas was door keurig te blijven liggen op een kaasdragersplank. Mooi om te zien dat de hond gewoon doet wat je van hem vraagt. Zijn al die trainingsdagen/avonden toch niet voor niets.

VDH

algemeen

5

TOKKELBAAN Na deze wandeltocht van ongeveer tweeënhalf uur was er een uitgebreid programma op het startterrein. Een ganzenbordspel waarbij ieder cijfer een opdracht inhield die je samen met de hond uit moest voeren. Een hindernisbaan voor baas en hond, een trampoline die belopen moest worden, een tunnel waar baas en hond doorheen moesten kruipen, een ‘griezelig’ beddenspiraal waar de hond overheen moest, hordes die onderlangs genomen moesten worden, kortom leuke opdrachten. Spektakel van dit deel van de dag was wel de tokkelbaan. Gezien de niet geringe hoogtevrees liet ondergetekende deze opdracht aan zich voorbij gaan maar de overige teamleden gingen de uitdaging aan. Zowel baas als hond werden in een soort harnas gehesen en samen zeilden ze (hond min of meer op schoot) naar beneden. Geen enkele hond die hierbij iets van paniek liet zien, alle met het volste vertrouwen in de baas.

Spektakel van dit deel van de dag was wel de tokkelbaan NAT Na het nuttigen van de zelf meegebrachte lunch volgde de tweede wandeltocht, de Hunzeroute, bij ingewijden bekend als de natte route. Opdrachten die hier voorbij komen zijn o.a. het vlotvaren. Deze heeft groep 9, onze groep, helaas gemist. Weer met het kralensnoer als houvast ging de route van start, maar door een onbemande opdracht hebben we deze gemist en liepen wederom verkeerd. Gelukkig hadden we bij het van start gaan een noodenvelop meegekregen die we in gezamenlijk overleg hebben geopend zodat we de route weer terug konden vinden. Deze bracht ons bij het kanovaren. Een niet geringe opdracht, want hoe krijg je de hond zover dat hij in en niet naast de kano springt. Dit overigens vanaf een bijzonder steile walkant wat het er niet eenvoudiger op maakte. De eerste twee dames kregen het voor elkaar en gingen al peddelend op weg naar de twee kilometer verderop gelegen post. Tim, de macho van het stel zag alleen maar het water en dacht er niet over om in de kano te springen en gaf de voorkeur aan zwemmen. Nu is Tim wel een waterrat maar twee ki-

lometer zwemmen is iets teveel van het goede. Met enige moeite werd hij weer uit het water gehaald en ging lopend mee met Nicole die uit ervaring wist dat het voor haar hond geen goed plan is om te gaan kanovaren aangezien haar hond halverwege bedenkt te gaan zwemmen maar er dan toch weer in wil. Dat is vragen om moeilijkheden in een kano. Aangekomen met kano, één hond en twee dames over het water en de rest van het team inmiddels veilig en wel op het droge was er het laatste stuk van de wandeling. Moe maar zeer voldaan na deze leuke dag voor baas en hond was er het welverdiende certificaat, een leuke ‘goodiebag’ en voor de liefhebbers een biertje en een barbecue. Voor de organisatie ‘Petje Af’! Voor iedere hondenbezitter is dit een echte aanrader en hoe leuk zou het zijn om volgend jaar nog meer Duitse herders aan te treffen.

Ingrid Uffelie en Nicole Krijger

VDH

algemeen

64 Vacature Commissie van Beroep

De Commissie van Beroep zoekt versterking Ik word wederom hartelijk door Jan en zijn vrouw Gina ontvangen. Tevens maak ik kennis met het nieuwste lid van de Commissie, Pieter Eikelenboom.

H

Het is al weer zeven jaar geleden dat ik Mr. Jan van Dorp, voorzitter van de Commissie van Beroep, interviewde. Destijds met de bedoeling om nader kennis te maken met hem en om uitleg te krijgen over wat deze Commissie zoal betekent voor de VDH. Het werd nu tijd voor een hernieuwde kennismaking.

VACATURE Een van de redenen voor dit gesprek is het feit dat de Commissie naarstig op zoek is naar een nieuw commissielid. Na het vertrek van Thea Ligtenbelt bestaat de Commissie nu uit vier personen, dat is een even aantal en is ongewenst. De statuten zeggen dat er minstens vijf mensen in deze commissie zitting moeten hebben. Reden is dat er een meerderheidsuitspraak moet zijn. Thea heeft zich belangeloos gedurende 10 jaar naar alle tevredenheid van haar taak als secretaris van de Commissie van Beroep gekweten. De overige commissieleden zijn haar daarvoor erg dankbaar en missen haar zorgvuldigheid en accuratesse. Zij zorgde onder andere voor de praktische zaken, het regelen van vergaderlocaties, het notuleren van de vergaderingen, het archiveren, de correspondentie etc. De commissieleden willen haar graag in het zonnetje zetten, echter Thea is op het ogenblik privé erg druk met mantelzorg, dus komt het er niet van. Wellicht op een later tijdstip. Nu is er dus een vacature voor een nieuw lid. Hiervoor wil ik graag verwijzen naar de advertentie elders in dit blad. NIEUW REGLEMENT Een ander punt dat de Commissie graag naar voren wil brengen is het nieuwe Reglement van de Commissie van Beroep op grond van artikel 21 lid 18 van de statuten VDH. Hiervoor wil ik verwijzen naar de site van de VDH, waar dit reglement in zijn geheel staat afgedrukt. Het oude reglement dateert van 31 oktober 1982 en was hoognodig aan herziening toe. Tijden zijn veranderd en de behoefte aan meer duidelijkheid/transparantie is, zoals met alles in de loop van de tijd, toegenomen. Het hele reglement past op twee A4’tjes en maakt in één oogopslag duidelijk waar het om gaat. Leden van de VDH die een conflict hebben met een ander lid,

bestuur, vereniging of anderszins kunnen, na het lezen van dit reglement, voor zichzelf bepalen of het zinvol is het conflict voor te leggen aan de Commissie van Beroep. Ook is meteen duidelijk hoe te handelen en hoe de procedure in zijn werk gaat. Het streven is altijd om een en ander snel (binnen zes weken na de hoorzitting) af te handelen. De Servicedesk (zie achterin het maandblad) is het eerste portaal. Bij een eenvoudige vraag kan deze al een oplossing geven. Nadat het beroepschrift is ingediend krijgt de andere partij de mogelijkheid om zich schriftelijk te verweren. Daarna worden de partijen uitgenodigd voor de hoorzitting, waarbij wordt aangetekend dat alle partijen de beschikking hebben over dezelfde stukken. OM DE TAFEL Allereerst wordt er gepoogd de partijen om de tafel te krijgen en met een goed gesprek tot overeenstemming te komen. Mocht dit niet lukken, dan gaat de Commissie aan de slag en zal deze tot een uitspraak komen. Deze uitspraak is bindend en wordt met naam en toenaam in het maandblad van de VDH gepubliceerd alsmede gedeponeerd bij de griffie van de rechtbank Midden-Nederland te Utrecht. De vermelding van naam en toenaam in het VDH-blad kan voor de ‘strijdende’ partijen een stimulans zijn om alsnog te proberen het conflict bij te leggen en tot goede afspraken te komen voordat de officiële procedure in gang wordt gezet. Gelijktijdig met het indienen van het beroepschrift betaalt de verzoekende partij € 50,-. Bij de definitieve uitspraak neemt de Commissie een beslissing over de aan partijen toe te delen proces- en griffiekosten, waartoe kunnen behoren de kosten van de in het gelijk gestelde partij. Men kan altijd nog naar een rechter stappen. Een rechter kijkt echter alleen of de regels goed zijn toegepast. Naast bovengenoemd reglement zijn er ook nog de huishoudelijke regels van de Commissie zelf. Deze behelzen meer de praktische zaken zoals: wie doet wat, hoeveel dagen van tevoren moet de agenda worden rondgestuurd, etc. COMMISSIE De huidige Commissie van Beroep bestaat uit de volgende personen: • Mr. Jan van Dorp, voorzitter. Jan is jurist en oud kynoloog. Hij is al vanaf het begin betrokken bij de Commissie, eerst als secretaris en na het vertrek van de vorige voorzitter, Jan Mol, benoemd tot voorzitter. • Drs. mr. Pieter Eikelenboom, secretaris. Pieter is jurist bestuursrecht. Hij is de jongste van het team. • Mr. Rinus Pitstra, commissielid. Rinus is jurist en VDH deskundige. • Drs. Nelson Speelman, commissielid. Nelson is praktiserend dierenarts en VDH deskundige. Voor het vijfde lid van de Commissie wordt gezocht naar iemand uit de gelederen van de VDH met kennis van zaken over het reilen en zeilen binnen de vereniging. De ideale situatie zou zijn een commissie bestaande uit vijf personen, van wie er minimaal één jurist is. Jan wil graag dat er op z’n minst drie uit de ‘Duitse herderwereld’ komen. De overige twee komen van ‘buitenaf’. Dat geeft een goede verhouding en zorgt voor de nodige kwaliteit. Met het aantrekken van een commissielid uit de VDH zou aan dit ideaal voldaan worden. Mocht deze persoon een bestuurlijke functie in de VDH hebben dan zal hij/zij deze functie moeten neerleggen zoals verwoord in voornoemde advertentie. Mocht het niet lukken een geschikte kandidaat te vinden dan zijn er twee mogelijkheden: óf de Commissie blijft zoals die is en heeft de voorzitter bij het staken van de stemmen een beslissende stem óf de Commissie moet worden teruggebracht tot drie personen, een en ander met goedkeuring van de Algemene Vergadering. ONBETAALDE FUNCTIE De Commissie behandelt ongeveer vier à vijf zaken per jaar. Per zaak kost het per commissielid slechts ongeveer een dag (ter voorbereiding) en een avond (hoorzitting, vergadering en uitspraak). Het betreft een onbetaalde functie. Reiskosten en secretariaatskosten worden vergoed. Met het schrijven van de uitspraak, die in het VDH-blad wordt gepubliceerd, houden Jan van Dorp en, sinds zijn aantreden, Pieter Eikelenboom zich bezig. Daar zijn zij wel een hele tijd mee zoet. “Het is van groot belang een balans te

vinden tussen ambtelijke taal en begrijpelijke, leesbare tekst”, zo zegt Jan, maar sinds hij met pensioen is, heeft hij daar meer tijd voor. “Wij houden altijd indachtig hoe het in zo’n vereniging eraan toegaat, ook vergelijkbare voorgaande zaken worden in ons besluit meegenomen”. Ondanks dat tegenwoordig alles digitaal gaat, stelt Jan er prijs op om de uitspraak persoonlijk te ondertekenen en per post te verzenden. “Dan kan er niet mee ‘gerommeld’ worden”. Jan wil graag de functie van voorzitter de komende jaren vervullen, maar, zegt hij: “aan alles komt een eind, over vijf jaar word ik 70 en misschien wordt het dan tijd om mijn functie over te dragen. Daarom ben ik blij dat Pieter erbij is gekomen”. Verder vindt hij het van groot belang dat er altijd iemand van de Commissie aanwezig is bij de voor- en najaarsvergadering van de Algemene Vergadering (AV) van de VDH. “Mensen moeten vragen kunnen stellen en – heel belangrijk – wij staan altijd open voor suggesties. Tijdens de voorjaarsvergadering heb ik in het algemeen gewezen op het belang van kwaliteit in de vereniging (bijvoorbeeld als het gaat om keurmeesters en hun bevoegdheden), maar ook om de kwaliteit van de uitspraken van de Commissie”.

It takes two to tango HOBBY’S Om de commissieleden met wie ik deze avond het gesprek voer iets beter te leren kennen hebben we het nog even over de hobby’s. Pieter doet graag aan snooker (een biljartsport) en slaat ook graag een balletje op de golfbaan. Jan danst nog steeds de tango met zijn sympathieke en gastvrije echtgenote Gina. Het echtpaar geeft regelmatig demo’s en, zegt hij met een twinkeling in zijn ogen: “it takes two to tango”. Daar kan ik niets tegenin brengen als ik dit stel zo zie. Voordat ik wegga laat Gina mij voorbeelden van haar hobby, het maken van keramiek, zien en troont Jan mij mee naar zijn hobbykamer, waar de Harley Davidson staat te glimmen. Hij is ook nog steeds actief in de oldtimer-motorsport. Laatst nog deelgenomen aan de rally Luik-Nancy-Luik. “Maar” zegt hij “de motoren worden ouder (alle van vóór 1945) en de rijders ook. Je moet rekening houden met ‘veldreparaties’ onderweg, want er gaat altijd wel wat stuk. Het lukt nog steeds, maar het wordt steeds moeilijker. Ook in die branche is weinig aanwas”. Tijd om op te stappen. Jan loopt galant met mee mij naar de auto en legt mij uit hoe ik het beste weer op de grote weg kom. De volgende dag mailt hij mij met de vraag of ik goed ben thuis gekomen. Aardige mensen…die juristen. Met zulke mensen wil je toch graag samenwerken, bijvoorbeeld in de Commissie van Beroep? Tineke Kamp

VDH

algemeen

84

MOEDERGEDRAG BIJ HONDEN

BEMOEI JE ER NIET TEVEEL MEE! Het blijft fascinerend om te zien hoe moederhonden voor hun pups zorgen. Zo heb ik veel tijd doorgebracht met het observeren van de grote populaties van dorpshonden in Afrika en Thailand. Dorpshonden zijn huishonden en dus geen wilde honden. De onwetende westerse toerist, de leek, ziet alleen ‘straathonden’. Deze toerist is niet in staat om te zien dat deze dorpshonden een belangrijke rol hebben voor de mensen en huisdieren in hun dorpen. LEEUWENDEEL Moedergedrag is hoe een moeder zich gedraagt in het bijzijn van haar nakomelingen. Bij de meeste diersoorten is het voornamelijk de moeder die de nakomelingen verzorgt, en de hond is hierop geen uitzondering. Door middel van natuurlijke selectie is het gedrag van vrouwelijke dieren zo geëvolueerd dat zij het leeuwendeel van de zorg voor nakomelingen op zich nemen. Ook bij wilde honden zijn het voornamelijk de teefjes die de puppies verzorgen, maar de vader (ook wel de alfareu genoemd) en andere volwassen roedelleden zijn geïnteresseerd in het voeden en opvoeden van de puppies zodra de puppies het nest verlaten. Het onderzoek dat mijn team deed in de jaren ’80 maakte duidelijk dat onze honden hetzelfde gedrag vertonen in een gedomesticeerde omgeving. HORMONEN Moedergedrag van wilde honden en huishonden is dus bijna identiek. Zodra de pups geboren zijn, droogt de moederhond hen af, ze houdt ze warm, ze voedt

de puppies en likt ze schoon. Het moedergedrag direct na de geboorte van de pups wordt bepaald door hormonale processen. Er kunnen problemen ontstaan als de pups te vroeg geboren worden. Schijnzwangerschappen resulteren ook in hormonale veranderingen waardoor een teef in bepaalde mate moedergedrag zal vertonen. Het lijkt er op dat moedergedrag zelfversterkend is. Studies hebben aangetoond dat het dopaminegehalte in de nucleus accumbens (een deel van de hersenen) toeneemt wanneer een teef moedergedrag vertoont. (Dopamine speelt een grote rol bij het ervaren van genot, blijdschap en welzijn, zowel bij mens als dier). BETEKENIS Als de pups ouder worden, leert de moederhond hen bepaalde dingen. Deze lessen in hondentaal starten ongeveer wanneer de pups gespeend worden. Iedere pup kan grommen en snauwen. Dit is gedrag dat, net zoals verzoeningsgedrag, aangeboren is, maar de

pups moeten nog leren wat deze vaardigheden betekenen. De moederhond moet drie dingen doen. Ten eerste moet ze de pups voeden. Dit doet ze eerst met moedermelk en later door een gevangen prooi uit te braken. Ten tweede moet ze de pups schoon en warm houden. Dit is vooral belangrijk bij jonge pups. Ten derde moet ze de pups een aantal zaken leren. GEWELDDADIG Een goede moederhond is geduldig en toegewijd. Naarmate de pups groeien, interpreteren hondeneigenaren de vaak gewelddadige onderwijsmethoden van de moederhond verkeerd. Ze kan grommen naar de pups, ze kan ze zelfs bijten, maar ze zal ze nooit verwonden. Het is normaal voor de moederhond om de snuit van de pups tussen de tanden te nemen. Zonder deze ingrepen van de moederhond zullen de pups nooit leren normaal te functioneren in een roedel. Het lijkt erop dat de moederhond minder geïnteresseerd is in haar puppies als zij 8 à 10 weken oud zijn. Normaliter is dit het moment dat de overige roedelleden de pups verder onderwijzen zodat de pups hun plaats krijgen in de roedel, die zeer waarschijnlijk vooral uit familieleden bestaat.

SELECTIE Soms zeggen hondeneigenaren dat er problemen zijn: de moederhond is niet geïnteresseerd in haar pups, of ze gebruikt teveel geweld bij haar pups. Deze problemen zijn vooral te wijten aan selectief fokken (wij selecteren op uiterlijk en werklust, terwijl de natuur selecteert op het ‘totaalplaatje’. En adequaat moedergedrag is deel van dit plaatje) en aan onze gebrekkige kennis ten aanzien van wat de moederhond nodig heeft tijdens en na de geboorte van haar pups. Dit resulteert vaak in stress, onzekerheid, of agressief gedrag bij de moederhond. ERFELIJK? Het moedereffect is de invloed die de moederhond heeft op haar pups. Dit kan een dermate grote invloed hebben op bepaald gedrag dat het moeilijk kan zijn om onderscheid te maken tussen gedrag dat gestuurd wordt door het moedereffect en gedrag dat erfelijk bepaald is. Observaties toonden aan dat een moederhond haar pups meer fobieën en angsten kan aanleren dan wat normaal zou zijn voor het genotype van deze pups. Dit kan gebeuren wanneer de moederhond te nerveus of te angstig reageert op bepaalde geluiden. Het moedereffect heeft een sterke invloed op pups, en dit is de reden waarom het zeer moeilijk, of bijna onmogelijk is, om de erfelijke eigenschappen van bepaald gedrag te bepalen. Kortom, we kunnen hieruit concluderen dat je beter niet kunt gaan fokken met teefjes waarvan je niet zeker bent dat ze betrouwbaar moedergedrag zullen tonen. Bemoei je niet meer dan noodzakelijk met de moederhond en haar pups. Een goede moederhond weet beter dan jij wat goed is voor haar pups. Roger Abrantes

Moedergedrag van honden is meer dan enkel het voeden van de pups. De moederhond leert de pups ook hondentaal aan (Illustratie van Alice Rasmussen uit 'Dog Language' van Roger Abrantes)

Dit artikel is vertaald door Wouter Servaas. Het oorspronkelijke artikel, ‘Canine Maternal Behavior’, is gepubliceerd op http://ethology.eu/canine-maternal-behavior/, de website van het Ethology Institute Cambridge, Groot-Brittannië.

Het hoofdbestuur van de VDH is op korte termijn, voor het maandblad ‘De Duitse Herdershond’, op zoek naar (een) enthousiaste

(HOOFD)REDACTEUR(EN) M/V die samen met de overige leden van de redactiecommissie verantwoordelijk is voor de maandelijkse inhoud van ons magazine. Bent u op zoek naar een leuke uitdaging waarbij u de vrijheid hebt om te schrijven en het maandblad samen te stellen? Bent u gedreven en accuraat; vindt u het prettig dat resultaat beloond wordt; dan verwelkomen wij u graag! Tot de werkzaamheden behoren o.a.: - verzamelen en redigeren van artikelen - verzamelen van fotomateriaal, samenwerking met fotografen - bewerken en redigeren van teksten - afnemen van interviews - maken van verslagen van VDH hoofdevenementen Wat wij bieden: De functie is onbezoldigd, er is echter sprake van een ruime onkostenvergoeding. Voor een goede invulling van uw taak krijgt u de beschikking over alle benodigde middelen en apparatuur (computer, printer, software, etc). U krijgt uiteraard gratis toegang tot alle VDH evenementen en een VIP status op alle hoofdevenementen. Wat wij vragen: U dient, naast een goede beheersing van de Nederlandse taal, goede contactuele eigenschappen en redactionele ervaring, affiniteit met de Duitse herder te hebben en/of zich hierin te willen verdiepen. U bent op een creatieve en innovatieve wijze in staat om invulling te geven aan ons maandblad, waarbij nadrukkelijk rekening wordt gehouden met alle doelgroepen binnen onze vereniging. Samenwerking met de overige redactieleden, de provinciale secretarissen en de gedelegeerde vanuit het hoofdbestuur is een voorwaarde om tot een optimaal resultaat te komen. Indien u zich in deze profielschets kunt vinden en een bijdrage kunt leveren in de verdere ontwikkeling van ons maandblad dan nodigen wij u nadrukkelijk uit om uw curriculum vitae, vergezeld van een motivatie, voor 7 januari 2015 te sturen naar de secretaris van de VDH via secretaris@ vdh.nl. Voor verdere informatie kunt u telefonisch contact opnemen met Peter Nefs, gedelegeerde vanuit het hoofdbestuur.

Vacature Commissie van Beroep VDH De Commissie van Beroep is een arbitragecommissie die krachtens artikel 21 van de Statuten van de VDH tot taak heeft over de bij haar aanhangig gemaakte geschillen tussen leden, tussen leden en organen, of tussen organen van de vereniging een bindende uitspraak te doen. Daarnaast behandelt de Commissie van Beroep beroepschriften die zijn ingediend op basis van de overige regelgeving van de vereniging. De Commissie bestaat uit ten minste vijf en ten hoogste zeven onafhankelijke leden. Zij worden voor onbepaalde tijd op voorstel van de Commissie van Beroep benoemd door de Algemene Vergadering van de vereniging, met dien verstande dat niemand gelijktijdig lid mag zijn van enig ander orgaan van de vereniging. De leden van de Commissie dienen op enigerlei wijze actief te zijn of te zijn geweest op het gebied van bestuur, africhting, diergeneeskunde of kynologie, met dien verstande dat één van leden jurist dient te zijn. De Commissie behandelt gemiddeld vier beroepschriften per jaar. Het betreft een onbetaalde functie. Reiskosten en secretariaatskosten worden vergoed. Er is een vacature ontstaan met ingang van maart 2014. Het betreft de vacature die door het vertrek van mevrouw Thea Ligtenbelt, kundig op het gebied van de VDH en secretariële werkzaamheden, achterlaat. De Commissie wil transparant werken en is op zoek naar kandidaten binnen de VDH die beantwoorden aan onderstaand profiel. Profiel: Kennis van zaken van de VDH op verschillend bestuurlijk niveau met inachtneming van een redelijke termijn van een aantal jaren Onafhankelijke positie binnen de VDH. Sociaal vaardig in houding, woord en geschrift. Opereren in anonimiteit en geheimhouding. Werken in teamverband. Affiniteit met correcte naleving van besluiten, regels en reglementen. Secretariële vaardigheid wordt op prijs gesteld, maar niet noodzakelijk. Kandidaten worden uitgenodigd om te solliciteren naar deze gerespecteerde functie. Uw sollicitatiebrief met motivatie en levensloop kunt u zenden naar ondergetekende die eveneens bereid is om nadere informatie te verstrekken over de functie. Namens de Commissie van Beroep Mr. J.P. van Dorp, voorzitter, Telefoon: 06 - 20 40 29 06 Correspondentiesdres: IJsselsteinseweg 69, 3425 PB, Nieuwegein

VDH

algemeen

11 OUD VOORZITTER VDH OVERLEDEN

IN MEMORIAM BERTUS MEULENBELD Enkele dagen na zijn 95ste verjaardag overleed onze oud voorzitter en erelid na een voltooid leven. De VDH verliest hiermee één van zijn pioniers en grondleggers van de rasvereniging. Hij was een icoon die als zodanig voor onze vereniging en het ras een geweldig stuwende kracht was. In zijn 77 jarig lidmaatschap heeft hij meerdere functies bekleed. Wij hebben een respectabele collega-bestuurder en liefhebber van het ras verloren. Dit is een zeer gevoelig verlies voor de VDH want Bertus was tot het laatste moment een betrokken lid. De VDH verliest een man met uitstraling en daarmee het visitekaartje van de rasvereniging. Bertus was een markante persoonlijkheid, een uniek persoon, die zijn hart verpand had aan de Duitse herdershond. Hij had een optimistische kijk op het leven waarbij zijn familie het middelpunt vormde van zijn bestaan. Ondanks zijn respectabele leeftijd had Bertus nog steeds een ijzersterk geheugen alhoewel hij de laatste tijd af en toe toch iets dieper moest graven dan dat we van hem gewoon waren.

Het was altijd een genot om hem te horen spreken over zijn honden en ervaringen, uit een voor velen van ons, ver verleden. Het was opmerkelijk dat hij daarbij alle namen van de honden en personen uit die periode uit zijn geheugen wist op te halen. Zowel zijn steun als zijn plezierige omgang met altijd die boeiende verhalen over de Duitse herdershond en de vereniging, welke hij tot aan zijn dood een warm hart heeft toegedragen, zullen we moeten missen. Wat we niet moeten missen zijn de herinneringen aan een bijzonder fijn mens met het hart op de juiste plaats en een luisterend oor voor al diegenen die zijn passie deelden. Groot is de leegte die hij achterlaat maar mooi zijn de herinneringen die blijven. Hou de herinnering aan Bertus in leven want hij is pas echt dood als we zijn naam niet meer noemen. Marc Dhooge (vz) Namens het hoofdbestuur

EEN ECHTE VDH-PIONIER Oud beroeps officier Meulenbeld was sinds 1938 lid van de VDH. Een groot aantal jaren maakte de geboren Tukker deel uit van het hoofdbestuur. Eerst als secretaris onder de bezielende leiding van de heer Van Asselt, zijn leermeester. In 1982 nam hij de voorzittershamer over in een turbulente tijd met veel onrust binnen de VDH. Bertus was een echte VDH-pionier, je kunt hem de grondlegger van de VDH noemen. Tijdens zijn lidmaatschap heeft hij diverse functies bekleed. Zijn eerste stappen als bestuurder zette hij in 1953 bij kringgroep Enschede waar hij enkele jaren voorzitter was. In de periode 1954 tot 1975 was hij o.a. redacteur clubregister, secretaris en commissaris africhting. Na een onderbreking van enkele jaren werd hij gevraagd om aan te treden als voorzitter en deze functie heeft hij uitgevoerd tot 1994. Als erelid van de VDH heeft hij nog tot 2011 de Algemene Vergadering van de VDH bijgewoond. ONDERSCHEIDINGEN Meerdere onderscheidingen vielen hem ten deel. Bertus Meulenbeld was de trotse drager van het verzetskruis. In 1979 werd hij benoemd tot erelid van de VDH en op 13 oktober 1995 is hij door Hare Majesteit benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau wegens zijn verdiensten voor het verenigingsleven van de Duitse herdershond en de paardensport. In 1995 werd hem de zilveren speld van verdienste uitgereikt door de SV en WUSV voor zijn uitzonderlijke verdiensten in de WUSV en voor de Duitse herder. Daarnaast was Bertus Meulenbeld drager van de gouden erespeld van de Raad van Beheer op kynologisch gebied. Tot slot kreeg hij uiteraard ook de speld van langdurig lidmaatschap wegens 75-jarig lidmaatschap. Redactie

VDH

algemeen

12

Nieuwe HB-leden stellen zich voor

Twee vrouwen, één geboortegrond, één hobby In mei van dit jaar werden Trientje Greven en Maud Diemer door de AV benoemd als HB-lid met als specialisatie juridische zaken en pr & communicatie. Sinds die tijd carpoolen ze samen naar de bestuursvergaderingen, omdat dit kosten spaart en heel gezellig blijkt te zijn. Trientjes Duitse Herder reist altijd mee in de auto en naar de vergaderruimte, want waar Trientje is, is haar Hayfa. De vrouwen hebben het naar de zin tussen de sportieve en maatschappelijk geëngageerde mannen. Zelf hopen ze er - naast hun reguliere inzet - ook nog een snufje noordelijke nuchterheid en vrouwelijk tegenwicht aan bij te dragen. Dat voelt goed en smaakt naar meer. WIE IS TRIENTJE GREVEN? Trientje (1952) is geboren en getogen in de provincie Groningen. Ze is jurist en heeft haar werkzame leven doorgebracht in de advocatuur en het notariaat. Tegenwoordig maakt ze tijd voor andere zaken, geniet met haar man Roelf van het leven, en heeft haar werkzame leven bewust vaarwel gezegd. Haar Duitse Herder Hayfa vom Reichertshof - nu 9 jaar oud - is haar grootste hobby. In verband met lichamelijke ongemakken van Hayfa is ze een aantal jaren geleden gestopt met de recreatieve trainingen bij kgp. Eemsmond. Het meeste plezier had ze in het speuren en ze trainde er om een gehoorzame, sociale hond te hebben en te houden. Trientje is verknocht aan het ras en zeer gehecht aan haar hond, Hayfa is haar tweede Duitse Herder. Ze vindt het erg leuk om namens de VDH

Op zoek naar een ventilator? AF VAN

€ 109,95 Incl. btw

AF VAN

€ 64,95 Incl. btw

Elektronische Le Mans pakket AF VAN

€ 159,95 Incl. btw

Bezoek onze webshop www.propim.nl

evenementen te bezoeken, zoals het 100-jarig bestaan van de UDHV en het jeugdweekend in Friesland. WIE IS MAUD DIEMER? Maud (1963) is zelfstandig ondernemer en projectmanager. Voor haar werk heeft ze te maken met aanbestedingen en beleidsnotities, subsidiestromen, uitgeefprocessen en (internationale) communicatie zowel in woord als geschrift. Op latere leeftijd studeerde ze met succes op de Rijksuniversiteit Groningen bedrijfskunde. Sinds jaar en dag is ze verbonden aan kgp. Assen, waar ze veelal in de kantine te vinden is, maar ook op het veld waar ze samen met haar levensgezel Pieter Dermois eigen fokproducten van Kennel van de Eshorst traint en africht. Zelf richtte ze een reu af tot IPO 1 en dat was voor haar een hele leerzame ervaring. Af en toe fokken ze een nestje uit pure liefhebberij, de laatste drie nesten werden gefokt in samenwerking met clubleden. Ze helpt graag mee met organisatie van evenementen, zoals de ABC wedstrijd om de Bartje Bokaal, waar Drentse gastvrijheid en sportiviteit de boventoon voeren. Maud is actief op Facebook, maakt graag (digitale) vrienden, volgt VDH-leden en plaatst berichten, uitslagen en evenementen als dat gewenst is.

VDH

algemeen

13

Trientje met Hayfa

WAAROM INZET VOOR DE VDH? Het antwoord op deze vraag is voor beide dames eenvoudig te geven. Er was een vraag en een behoefte aan versterking (twee advertenties in het VDH blad) en zij boden zich aan om te komen helpen omdat ze nu eenmaal vanuit hun vakgebied kennis kunnen aandragen. Niets meer en niets minder. Je nuttig willen maken voor de vereniging en zoals ze dat in het Gronings zeggen: “Gewoon kop d’r veur en nait soezen” – er voor gaan en niet zeuren. En de stip aan de horizon? Trientje haar woorden sluiten precies aan bij de gedachten van Maud: “Een levensvatbare vereniging, waarbij ieder VDH lid, ongeacht ambities en “bloedgroep” plezier beleeft aan zijn of haar Duitse herder”. Geen heilige huisjes, maar het ras uitdragen en openstaan voor samenwerking. En dan is er natuurlijk het grote evenement in 2017, een 100-jarig jubileum en de organisatie van het WK. Dan is er veel werk te verrichten en moet je op tijd beginnen. Die mentaliteit past bij beide nieuwe HB-leden.

Maud

PLEZIER EN SAMEN MEER Dankzij hun netwerk en expertise denken ze iets aan de VDH bij te kunnen dragen met betrekking tot de communicatie, fondsenwerving, boekuitgave, subsidies, regelgeving en pr en website. Er zijn al eerste resultaten zichtbaar die in de komende AV vergaderingen aan de orde kunnen komen. De afgelopen maanden mochten ze al een grote groep actieve mensen ontmoeten op evenementen en bijeenkomsten. De dames doen hun best om de komende maanden meer VDH-leden te leren kennen en belangstelling te tonen voor het belangrijke (vrijwilligers)werk wat iedereen doet. Samen kunnen we meer en dat vormt de ruggengraat van onze rasvereniging en het plezier van/met onze Duitse herder.

Het provinciaal bestuur van de afdeling Drenthe

Het provinciaal bestuur van de afdeling Friesland

nodigt u uit tot het bijwonen van de

nodigt u uit tot het bijwonen van de

NAJAARSVERGADERING

NAJAARSVERGADERING

op maandag 10 november 2014 Aanvang: 20.00 uur Plaats: kantine van kringgroep Hoogeveen, Achteromsedijk 8, 7903 TL Hoogeveen

Agenda: 1. Opening 2. Notulen voorjaarsvergadering d.d. 10 maart 2014 3. Ingekomen en uitgaande stukken 4. Mededelingen 5. Begroting 2015 6. Evenementen 2015 7. Bestuursverkiezing: Commissaris Africhting, momenteel vacant 8. Verslag Algemene Vergadering VDH voorjaar 2014 9. Verkiezing afgevaardigde voor de Algemene Vergadering 10. Behandeling voorstellen in de Algemene Vergadering van de VDH in november 2014 11. Behandeling voorstellen voor de Algemene Vergadering van de VDH in mei 2015 Deze moeten voor de Provinciale ledenvergadering ingediend zijn bij de secretaris van het afdelingsbestuur 12. Onderscheidingen 13. Rondvraag 14. Sluiting Notulen en verslagen liggen ter inzage bij de kringgroepsecretariaten Kandidaten voor de bij punt 7 en 9 genoemde functies dienen uiterlijk 48 uur voor de vergadering binnen te zijn bij de secretaris, e.e.a. conform de statuten en huish. regl. van de VDH. Toegang tot deze vergadering hebben VDH leden op vertoon van een geldige VDH lidmaatschapskaart van 2014 VDH afdeling Drenthe, secr. A. Leusink-Houwing Exloërweg 12, 9528 RL Buinen Tel: 06-55133977, mail: [email protected]

op vrijdag 14 november a.s. Aanvang: 20.00 uur Plaats: kringgroep Bolsward

Agenda: 1. Opening 2. Notulen voorjaarsvergadering d.d 21 maart 2014 3. Ingekomen en uitgaande stukken 4. Mededelingen 5. Begroting 2015 6. Evenementen 2015 7. Bestuursverkiezing; vacature vacant voorzitter 8. Bestuursverkiezing; vacature vacant commissaris kynologie 9. Verslag Algemene Vergadering VDH d.d. 17 mei 2014 10. Behandeling voorstellen in de Algemene Vergadering van de VDH in 29 november 2014 11. Behandeling voorstellen voor de Algemene Vergadering van de VDH in mei 2015 Deze moeten één week voor de Provinciale ledenvergadering ingediend zijn bij de secretaris van het afdelingsbestuur 12. Onderscheidingen 13. Rondvraag 14. Sluiting Notulen en verslagen kunt u vinden op www.vdh-afdelingfriesland.nl Kandidaten voor de bij punt 7 en 8 genoemde functies dienen uiterlijk 48 uur voor de vergadering binnen te zijn bij de secretaris, e.e.a. conform de statuten en huishoudelijk reglement van de VDH. Toegang tot deze vergadering hebben VDH leden op vertoon van een geldige VDH lidmaatschapskaart van 2014 VDH afdeling Friesland, secr. Jantina Kooistra Lytse Loane 65, 9104 CG, Damwoude 0610592052, [email protected]

LET OP: NIEUWE VERGADERLOCATIE!!

Het provinciaal bestuur van de afdeling Limburg

Het provinciaal bestuur van de afdeling Noord Brabant

nodigt u uit tot het bijwonen van de

nodigt u uit tot het bijwonen van de

NAJAARSVERGADERING

NAJAARSVERGADERING

op dinsdag 18 november a.s. Aanvang: 20.00 uur Plaats: Café – Zaal ‘De Schuur’, Hoofdstraat 2, 6049 EB, Herten Agenda: 1. Opening 2. Notulen voorjaarsvergadering d.d. 17-03-2014 3. Ingekomen en uitgaande stukken 4. Mededelingen 5. Begroting 2015 6. Evenementen 2015 7. Bestuursverkiezing: Vacature: commissaris africhting 8. Verslag Algemene Vergadering VDH d.d. 17-05-2014 9. Behandeling voorstellen in de Algemene Vergadering van de VDH in november 2014 10. Behandeling voorstellen voor de Algemene Vergadering van de VDH in mei 2015. Deze moeten 2 weken voor de Provinciale ledenvergadering ingediend zijn bij de secretaris van het afdelingsbestuur 11. Onderscheidingen 12. Rondvraag 13. Sluiting Notulen en verslagen zijn te verkrijgen bij de secretaris van de afdeling Limburg. Kandidaten voor de bij punt 7 genoemde functie dienen uiterlijk 48 uur voor de vergadering binnen te zijn bij de secretaris, e.e.a. conform de statuten en huishoudelijk reglement van de VDH. Toegang tot deze vergadering hebben VDH leden op vertoon van een geldige VDHlidmaatschapskaart van 2014. VDH afdeling Limburg, Secr. Linda Borghans Bovenderstraat 38, 6447 CE, Merkelbeek 06-12678392, [email protected]

Op maandag 10 november a.s. Aanvang: 20.00 uur Plaats: Pelgrimshoeve 27, 5018 EL Tilburg

Agenda: 1. Opening 2. Notulen voorjaarsvergadering datum 10 maart 2014. 3. Ingekomen en uitgaande stukken. 4. Mededelingen. 5. Begroting 2015. 6. Evenementen 2015. 7. Voorstel tot ontslag uit het Provinciaal Bestuur van Dhr. J de Graaf. 8. Bestuursverkiezing Commissaris Africhting vacature. 9. Bestuursverkiezing Commissaris Kynologie vacature. 10. Verkiezing AV-lid. Kandidaat van het bestuur is Dhr. K. Duyndam. 11. Verslag Algemene Vergadering V.D.H 17 mei 2014. 12. Behandeling voorstellen voor de Algemene Vergadering van de VDH d.d. 29 november 2014. Verslag voortgang regio commissie herstructurering VDH. 13. Behandeling voorstellen van de afdeling Noord Brabant voor de Algemene Vergadering van de V.D.H. mei 2015. Deze moeten uiterlijk 1 november 2014 ingediend zijn bij de secretaris van het afdelingsbestuur. 14. Huldigingen. 15. Rondvraag. 16. Sluiting. Let op! Aanvullende informatie betreffende: definitieve agenda en notulen worden gepubliceerd op website www.vdhbrabant.nl. Kandidaten voor de bij punt 8, 9 en 10 genoemde functie dienen uiterlijk 48 uur voor de vergadering binnen te zijn bij de secretaris, e.e.a. conform de statuten en huishoudelijke reglementen van de VDH. Toegang tot deze vergadering hebben Brabantse VDH leden op vertoon van een geldige VDH-lidmaatschapskaart van 2014. VDH afdeling Noord Brabant, secretaris M. Bakker-Snijders Tweelingenlaan 55, 5694 VD Breugel. Telefoon 06-53629048 e-mail [email protected]

NIET DOORGEKOMEN KIEZEN MOETEN ONDERZOCHT WORDEN

VDH

algemeen

15

VAAK ONTBREKEN DE PREMOLAREN

Er bestaan veel misverstanden over gebitten bij honden. Met name over kiezen die niet doorkomen worden veel onjuiste adviezen gegeven. In dit stukje geven we meer duidelijkheid over hoe onzichtbare kiezen benaderd moeten worden. De volwassen hond heeft normaal tweeënveertig gebitselementen. In de boven- en onderkaak bevinden zich zes snijtanden, twee hoektanden (haaktanden) en vier premolaren. In de bovenkaak bevinden zich daarnaast nog twee molaren, en in de onderkaak drie molaren (afbeelding 1). De stand en plaats van de gebitselementen is van groot belang voor het welzijn van uw hond. Afbeelding 1: elementen van de hond

RÖNTGENFOTO Als de hond ongeveer zes maanden oud is, zijn in de regel alle melkelementen gewisseld en zijn alle blijvende elementen doorgekomen. Het is aan te raden om de pup op die leeftijd te laten controleren door een dierenarts. Dan kan ook de stand en plaats (occlusie) van het gebit beoordeeld worden. Bij sommige hondenrassen ontbreken in bepaalde lijnen de premolaren (met name de eerste en derde premolaar, zie afbeelding 2). Als een hond voor de fokkerij wordt gebruikt, is het belangrijk om in een vroeg stadium vast te stellen of de hond een compleet gebit heeft. Onderzoek is mogelijk door rond de leeftijd van drie maanden een volledige gebitsopname met dentale röntgenfoto’s te maken. Op de röntgenfoto’s, meestal 7 à 8 stuks voor het gehele gebit, kan met ze-

kerheid vastgesteld worden of de permanente tanden aanwezig zijn in de kaak. Dit geeft echter geen garantie op het uiteindelijk doorkomen van deze tanden. Bij afwezigheid van de aanleg van een tand of kies is het zeker dat de hond een gebitselement mist. ONDER HET TANDVLEES Regelmatig zijn gebitselementen wel in aanleg aanwezig, maar blijven deze onder het tandvlees zitten. Dit gebeurt met name bij de eerste premolaar of bij de snijtanden. Als een hond een tand of kies mist, is het aan te raden een dentale röntgenfoto te maken. Als het niet doorgekomen element zichtbaar is op de röntgenfoto, dan kan overwogen worden met behulp van eenvoudige chirurgie de tand of kies alsnog te doen doorkomen. Als dat niet mogelijk is, dan is extractie (trekken) geïndiceerd. Niet doorgekomen elementen kunnen ontaarden in een dentigene cyste (een met vocht gevulde holte). Een dergelijke cyste kan aanzienlijke schade aanbrengen aan de kaak (afbeelding 3). Afbeelding 3: dentigene cyste CYSTES Cystes kunnen klinisch worden gekarakteriseerd door zwelling van de kaak, verplaatsing van de elementen, en eventueel door instabiliteit van tanden en kiezen. De cystes bevatten in de regel een rode heldere vloeistof. Hoewel de cyste in principe niet kwaadaardig is, kan hij allerlei problemen veroorzaken. Het kaakbot kan dusdanig aangetast zijn dat er misvormingen of zelfs kaakfracturen optreden. Verder kan bij cystes in de bovenkaak een belemmering of blokkade van de luchtpassage in de neus optreden. Behandeling van de dentigene cyste bestaat uit het verwijderen van het niet doorgebroken element. Daarnaast moet de cellaag die verantwoordelijk is voor de groei van de cyste (het epitheel) verwijderd worden. De resultaten zijn in de regel gunstig, en de cystes vullen zich in tweede instantie weer met kaakbot. Uiteraard is voorkomen beter dan genezen: de groei van cystes kan voorkomen worden door niet doorgekomen elementen preventief te verwijderen. Hiervoor dient de behandelend dierenarts te beschikken over een dentaal röntgenapparaat en over ruime ervaring in de chirurgische extractie van elementen. Marèse van Haneghem (dierenarts tandheelkunde Dierenkliniek Kortenoord)

Afbeelding 2: gebit van de hond met aanduiding premolaren

VDH

algemeen

16 4

EEN PUP LEREN SPEUREN

VAN PUP TOT SPEURHOND

Deze maand geen verhaal van Wesley Visscher, die is voor zijn werk tijdelijk in Amerika. De redactie heeft Miranda Hagens bereid gevonden iets te vertellen over de eerste stapjes van een pup op het ‘speurpad’. Miranda heeft in 2007, 2008 en 2009 meegedaan aan het NK speuren met haar hond Nanou Diego Marija’s Hoeve. Dit was met wisselend succes, “maar dat lag meer aan mij dan aan de hond” vertelt ze. De methode die ze voor Diego heeft gebruikt hanteert ze nu ook weer bij haar jonge pup. Redactie VERSCHILLENDE ZIENSWIJZEN In dit verhaal zal er een korte uitleg gegeven worden hoe ik een jonge hond opleid in het speurwerk. Er zijn in de loop van de jaren vele zienswijzen ontstaan over wat nu de beste aanpak kan zijn. Hieronder zal ik ingaan op de visie die ik heb op het opbouwen van het speuren bij een pup. Daarbij wordt alleen een klein onderdeel van het proces beschreven, het aanleren van voorwerpen wordt eerst achterwege gelaten. Het belangrijkste is de eerste fase van het speuren bij een pup. ZOEK Om een pup het zoekwerk aan te leren zal hij eerst moeten begrijpen wat het woord ‘zoek’ betekent. De beste manier om dit te doen is om zijn dagelijkse portie brokken op de grond (bijvoorbeeld op het gras in de achtertuin) uit te strooien, vervolgens laat je hem los met het woordje ‘zoek’. Na een aantal keren zal de pup door hebben dat, zodra je ‘zoek’ zegt, hij de brokken kan vinden op de grond. VIERKANT Wanneer de pup het woordje ‘zoek’ doorheeft, kan er begonnen

worden met de volgende stap. Deze volgende stap is een vierkantje uittrappen. Daarbij is het belangrijk om in het begin dit vierkantje niet te groot te maken. Het betreft immers nog een pup en deze zal nog niet voldoende geduld hebben en de concentratie zo lang vast kunnen houden. Het vierkantje bestaat uit aaneengesloten voetstappen, de hak en de teen van je voet sluiten op elkaar aan, zodat er een gesloten spoor ontstaat. In elke stap komt er een stukje pens te liggen. Dat wat er op het spoor ligt, moet de moeite waard zijn voor de hond om er voor te willen werken, dus ga niet met z’n gewone dagelijks brokken aan het werk. Je zult namelijk merken dat de hond minder gemotiveerd raakt, omdat hij immers die brokken ook thuis in z’n voerbak krijgt. NIET AAN DE LIJN Tevens bevat het vierkantje rechte en gesloten hoeken. In deze fase van het aanleren zal de pup los en zelfstandig het vierkantje uitwerken. De pup wordt bij het speurpaaltje aangezet en daarna zal hij zelf moeten gaan leren selecteren. Je zult zien dat de pup al snel doorheeft dat in de voetstappen voer ligt en daar buiten niet, door het zelfstandig leren ontwikkelt de pup sneller het selecteren. Overigens maakt het in dit stadium nog niet uit dat de pup heen en terug komt, het gaat puur om het leren selecteren. Wanneer je ziet dat de pup bijna alle pens van het spoor heeft opgegeten dan leid je hem naar nog een laatste stukje. Zodra hij dat heeft opgegeten haal je de pup uit het vierkantje en wordt er gespeeld. Dit geheel herhaal je het liefst drie keer in de week en

minimaal drie maanden achtereen. Wanneer het vierkantje goed gaat dan zal de volgende stap zijn om in dat vierkantje ook een diagonale lijn aan te brengen. Zo leert de pup dat er ook andere soorten hoeken aanwezig kunnen zijn en niet alleen de rechte hoeken van 90 graden. Zodra je merkt dat de pup het fenomeen begrijpt kun je het vierkantje groter maken. Probeer ook verschillende ondergronden te gebruiken en niet alleen het perfecte grasveldje en de perfecte weersomstandigheden. Zorg ook hier voor afwisseling, hier heb je in de toekomst alleen maar gemak van. RECHT Wanneer het vierkantje goed gaat en de pup niet tot nauwelijks meer uit het vierkantje gaat en het spoortje eigenlijk al redelijk goed voetstap voor voetstap uitwerkt kan er overgegaan worden naar de volgende stap. Dit betekent dat we overgaan naar een recht strekje. Hierbij gaan de voetstappen iets verder uit elkaar maar zal er nog wel in elke voetstap een beloning liggen. Zorg er wel voor dat je gewone voetstappen zet en ze niet gaat in trappen. Het intrappen moet je namelijk later weer afleren dus waarom zou je het überhaupt aanleren. Aan het eind van het rechte strekje ligt er een bal of een bakje voer. In deze fase zal de hond aangelijnd worden bij het uitwerken van het spoor, dit om controle over het zoekwerk te krijgen. De pup gaat namelijk de neiging krijgen om over het spoor te vliegen, door middel van de lijn kun je hem tegenhouden en ervoor zorgen dat hij elke voetstap pakt. Hierdoor ga je een rustig speurende hond krijgen die elke voetstap zal pakken. VERTROUWEN Wanneer het rechte strekje goed gaat zullen de rechte (gesloten) hoeken van 90 graden weer ingebouwd worden. En ook hierbij geldt dat de herhaling belangrijk is, dus maak niet één hoek maar durf er meerdere in te leggen. Houdt wel rekening met de conditie van je hond, een pup heeft minder concentratie dan een oudere hond. Maar probeer het wel uit te bouwen. Want gaat één hoek niet goed dan ligt er nog een volgende voor de hond waarbij hij nog een kans krijgt. Belangrijk is ook om bij de hoeken niet zelf te willen gaan stu-

africhting algemeen

VDH

Vertrouw op je hond, hij heeft een betere neus dan jij!

17

ren en bepalen welke kant de hond op gaat. De hond heeft immers al in het vierkant geleerd om zelfstandig te werken, dus laat hem dat ook hier gewoon doen. Vertrouw op je hond, immers zijn neus is beter dan die van ons. Deze fase van opbouw proberen we ook minimaal twee keer in de week te doen. Begin bij het rechte strekje ook gewoon weer met pens op het spoor. Dit ga je afbouwen en deels vervangen door bijvoorbeeld rookworst. Maar ook hier geldt dat we de normale dagelijkse brokken niet gaan gebruiken bij het speuren, het moet namelijk speciaal zijn wat hij daar vindt. AFBOUWEN In een volgende stap zal er voer worden weggelaten. Je legt dan de voetstappen waar geen voer in ligt weer wat dichter bij elkaar en de voetstappen waar wel voer in ligt verder uit elkaar. Dit gebeurt eerst weer in de vorm van een recht strekje. Ook dit wordt weer aan de lijn uitgewerkt. Zorg ervoor dat je dicht achter de hond loopt en de hond als het ware dwingt elke voetstap te pakken, maar waarschijnlijk zal hij dit wel doen. Immers, in voorgaande stappen heeft hij dit al geleerd, maar de kans bestaat dat de hond gaat versnellen na de tweede of derde keer aangezien hij geleerd heeft dat er af en toe geen voer meer ligt. Wanneer het niet helemaal goed gaat, wees dan ook niet bang om een stap terug te gaan in de training. Verlang niet te veel in één keer van je hond. Wanneer het weglaten van het voer goed gaat, kunnen de hoeken weer terug gebracht worden in het spoor. Belangrijk hierbij is dat je in de hoeken geen voer te legt. In het vierkantje deden we dat eerder wel, maar nu op het rechte strekje niet meer. Zorg er wel voor dat je vlak voor de hoek afwisselt met wel of geen voer. Probeer het spoor af te wisselen in de hoeveelheid hoeken en de hoeveelheid voer. Maar onthoudt dat er tot de dag van het examen er altijd wat moet liggen op het spoor. Het is belangrijk altijd de verwachting bij de hond te houden dat hij wat kan vinden. Succes! Miranda Hagens

Het provinciaal bestuur van de afdeling Groningen

Het provinciaal bestuur van de afdeling Zeeland

nodigt u uit tot het bijwonen van de

nodigt u uit tot het bijwonen van de

NAJAARSVERGADERING

NAJAARSVERGADERING

op 03 november 2014 Aanvang: 20.00 uur Plaats: GHSV Gideon, Gideonweg 19, 9723 BM Groningen Agenda: 1. Opening 2. Vaststellen agenda 3. Mededelingen 4. Verslag voorjaarsvergadering d.d. 24 maart 2014 5. Post – ingekomen en uitgegaan 6. Begroting 2015 7. Evenementen 2015 8. Mondeling verslag van de ALV d.d. 17 mei 2014 9. Voorstellen voor de ALV van november 2014 (voor zover tijdig in ons bezit) 10. In te brengen voorstellen afd. Groningen t.b.v. de voorjaars ALV 2015 (2 weken voor 10 november 2014 per mail/schriftelijk leveren aan de secretaris) 11. Uit te reiken onderscheidingen 12. Rondvraag 13. Sluiting Toegang tot deze vergadering hebben VDH-leden op vertoon van hun geldige VDH lidmaatschapspas van 2014. De vergaderstukkken zullen per mail worden verstuurd of zijn op de vergadering ter beschikking. VDH, Afdeling Groningen secr. D.J.W. Bal Vestdijklaan 300 9721 VX Groningen [email protected] 06-20618039

op vrijdag 28 november a.s. Aanvang: 20.00 uur Plaats: VDH Kringgroep “Terneuzen”, Hughersluys 39, 4536 HM Terneuzen Agenda: 1. Opening. 2. Notulen voorjaarsvergadering d.d. 14 maart 2014. 3. Ingekomen en uitgaande stukken. 4. Mededelingen. 5. Begroting 2015. 6. Evenementen 2015. 7. Bestuursverkiezing. Vacature Secretaris; Het bestuur draagt Dhr. B. de Clerck voor als kandidaat. 8. Verkiezing afgevaardigde Algemene Vergadering. 9. Verslag Algemene Vergadering VDH d.d. 17 mei 2014. 10. Behandeling voorstellen voor de Algemene Vergadering van de VDH in november 2014. 11. Behandeling voorstellen voor de Algemene Vergadering van de VDH in mei 2015. Deze moeten 2 weken voor de Provinciale ledenvergadering ingediend zijn bij de voorzitter van het Provinciaal Bestuur. 12. Onderscheidingen 13. Rondvraag 14. Sluiting Notulen en verslagen liggen ter inzage voor aanvang van de vergadering bij bovengenoemde kringgroep. Kandidaten voor de bij punt 7 en 8 genoemde functies dienen uiterlijk 48 uur voor de vergadering binnen te zijn bij de secretaris, e.e.a. conform de statuten en huishoudelijk reglement van de VDH. Toegang tot deze vergadering hebben VDH leden op vertoon van een geldige VDH- lidmaatschapskaart van 2014. VDH afdeling Zeeland, vz. J.C. Haak, Robertstraat 77, 4571 AS, AXEL, T: 06-22 30 77 07, [email protected]

Speciale VDH kerstspecial actie Het jaar loopt alweer op het einde en we hebben nog één ‘De Duitse Herdershond’ Magazine voor de boeg. Om hier weer een aantrekkelijk blad van te maken in kerstsfeer, stellen we iedereen in de gelegenheid een ‘feestdagen-advertentie’ te plaatsen. We weten allemaal dat het kerstnummer van het VDH magazine extra goed wordt gelezen, daar heeft men tijdens de feestdagen over het algemeen meer/alle tijd voor! Dekreu, nestaankondiging, kennelnaam De enige bewezen manier om uw advertentie in de picture te zetten bij de echte Duitse Herder liefhebber, snel en effectief tegen een lage prijs. Heeft u een fraaie dekreu, wilt u een nestaankondiging plaatsen of uw kennelnaam promoten? En mocht u het leuk vinden om op deze manier ook fijne feestdagen te wensen, stuurt u dan de advertentie samen met uw kerst- en/of nieuwjaarswens op vóór 3 november naar [email protected] Wilt u de afbeelding(en) in een hoge resolutie (300 dpi) in pdf of jpg in het juiste formaat aanleveren? Indien de redactie uw advertentie dient op te maken en de lay out ontwerpt, omdat u bijvoorbeeld alleen een foto aanlevert, wordt een extra bedrag van € 50,00 in rekening gebracht. De tarieven: € 255,00 voor een hele pagina € 135,00 voor een halve pagina € 75,00 voor een kwart pagina € 50,00 voor een achtste pagina

LINKS EN RECHTS STUREN

TIMING IS CRUCIAAL!

VDH

behendigheid

19

In deze tijd van veel wissels, zoals de Belgische en Franse wissel, vind ik het ook belangrijk dat, wanneer deze wissels niet mogelijk zijn, de handler de hond zowel naar links als naar rechts kan sturen. De training van dit commando kan beginnen op een jonge leeftijd buiten de normale agility training. Je kunt het links en rechts sturen trainen door direct de richting te benoemen, bijvoorbeeld bij het gooien van een bal en de hond ‘afwijkt’ bij het rennen achter die bal, of als tijdens het wandelen de hond een pad in slaat. Door die richting te benoemen wordt het op een speelse manier een gewoonte voor de hond. Als het zover is dat de hond de sprongen beheerst, kun je beginnen met de hier beschreven oefeningen. KLANK De benaming voor de richting is niet zo belangrijk: links/rechts, close/ right, weg/hier. Denk van tevoren goed na over wat je wilt gebruiken. Veel handlers kiezen voor twee commando’s die niet dezelfde klank hebben. Wat in ieder geval heel belangrijk is, is het volgende: • Consequent zijn. Het commando dat je gebruikt om de richting van je hond te veranderen moet altijd hetzelfde zijn. • Timing. De timing van een richtingscommando is cruciaal. Verkeerde timing is waarschijnlijk de meest gemaakte handlersfout. Ideale timing is dat, als de hond afzet voor een sprong, hij weet waar hij daarna naar toe moet. Dus niet als hij geland is, of al een aantal pasjes heeft genomen na de sprong. Op den duur kan het zelfs aangegeven worden voor de afzet, zodat de hond er rekening mee kan houden bij zijn landing. Sommige honden kunnen in het begin latten gaan afgooien. Zet dan de sprongen wat lager totdat de hond de concentratie op kan brengen om te springen en te draaien. • Lichaamstaal. Lichaamstaal kan gebruikt worden met veel effect. Wisselen achter de hond geeft vaak een scherpere bocht naar de gewenste kant toe. Daarom zie je sommige handlers bij de start van een parcours aan de ‘verkeerde kant’ beginnen. In de oefeningen 1 t/m 3 zie je met een simpele opzet, hoe je snel een hond de richtingscommando´s aan kunt leren. Concentreer je eerst op een kant en zorg dat deze goed onder de knie is, voordat je aan de andere kant gaat trainen. OEFENING 1

Stuur de hond over de eerste sprong. Beweeg zelf nog niet. Zodra de hond afzet, ga je opzij naar de tweede sprong. Geef met een richtingscommando en je lichaamstaal aan dat de hond sprong 2 moet nemen. Loop in de beginfase niet te ver van je hond af, maar steun hem met je lichaam. OEFENING 2

De handler staat aan de ‘verkeerde kant’. Stuur de hond over sprong 1. Zodra hij afzet, ga je snel achter de hond langs terwijl je met een richtingscommando en je lichaamstaal aangeeft dat hij sprong 2 moet nemen. OEFENING 3

Deze oefening mag pas getraind worden als de hond oefening 1 en 2 goed beheerst. Stuur de hond over sprong 1. De handler gaat opzij en stuurt de hond met een richtingscommando en lichaamstaal naar sprong 2. Zodra hij landt, ga je snel achter hem langs en met een richtingscommando en lichaamstaal stuur je de hond naar sprong 3. Veel plezier! Cathy McDonald

Het provinciaal bestuur van de afdeling Noord Holland

Het provinciaal bestuur van de afdeling Overijssel

nodigt u uit tot het bijwonen van de

nodigt u uit tot het bijwonen van de

NAJAARSVERGADERING

NAJAARSVERGADERING

op 03 november 2014 Aanvang: 20.00 uur Plaats: kantine de Coenstadt te Hoorn

Agenda: 1. Opening 2. Notulen voorjaarsvergadering 3. Ingekomen en uitgaande stukken 4. Mededelingen 5. Begroting 2015 6. Evenementen 2015 7. Bestuursverkiezing (invulling eventuele openstaande vacatures) 8. Verslag Algemene Vergadering VDH 9. Behandeling voorstellen in de AV van de VDH in november 2014 10. Behandeling voorstellen voor de Algemene Vergadering van de VDH in mei 2015(Deze moeten 2 weken voor de Provinciale ledenvergadering ingediend zijn bij de secretaris van het afdelingsbestuur) 11. Onderscheidingen 12. Rondvraag 13. Sluiting Notulen en verslagen liggen vanaf 19.30 uur ter inzage in de kantine “De Coenstadt”. Kandidaten voor de bij punt 7 genoemde functie dienen uiterlijk 48 uur voor de vergadering binnen te zijn bij de secretaris. (e.e.a. conform de statuten en huish. regl. van de VDH.) Toegang tot deze vergadering hebben VDH leden op vertoon van een geldige VDHlidmaatschapskaart van 2014 VDH afdeling Noord-Holland, Secr. C. How E: [email protected]

op woensdag 12 november 2014 Aanvang: 20.00 uur Plaats: Sportorant Sprengendal, Veldkampsweide 1a, Haarle. Agenda: 1. Opening 2. Notulen voorjaarsvergadering d.d. 26-03-2014 3. Ingekomen en uitgaande stukken 4. Mededelingen 5. Begroting 2015 6. Evenementen 2015 7. Verslag Algemene Vergadering VDH 8. Behandeling voorstellen in de AV van de VDH in november 2014 9. Behandeling voorstellen voor de Algemene Vergadering van de VDH in mei 2015 (Deze moeten 1 week voor de Provinciale ledenvergadering ingediend zijn bij de secretaris van het afdelingsbestuur) 10. Onderscheidingen 11. Rondvraag 12. Sluiting. Notulen en verslagen zijn te verkrijgen via de website van de afdeling. Toegang tot deze vergadering hebben VDH leden op vertoon van een geldige VDHlidmaatschapskaart van 2014. VDH afdeling Overijssel, secr. Wesley Pronk De Hagebelt 26, 8106 BD, Marienheem 06 – 20 66 3000, [email protected]

Het provinciaal bestuur van de afdeling Zuid-Holland/Utrecht

Het provinciaal bestuur van de afdeling Gelderland

nodigt u uit tot het bijwonen van de

nodigt u uit tot het bijwonen van de

NAJAARSVERGADERING

NAJAARSVERGADERING

op maandag 10 november a.s. Aanvang: 20.00 uur Plaats: Kringgroep Gouda, Kale Jonkerpad 5 Gouda Agenda: 1. Opening 2. Notulen voorjaarsvergadering d.d 24-3-2013 3. Ingekomen en uitgaande stukken 4. Mededelingen 5. Begroting 2015 6. Evenementen 2015. 7. Verslag Algemene Vergadering VDH dd. 17-5-2014 8. Behandeling voorstellen in de AV van de VDH in november 2014 9. Behandeling voorstellen voor de Algemene Vergadering van de VDH in mei 2015 Deze moeten 3 weken voor de Provinciale najaars ledenvergadering ingediend zijn bij de secretaris van het afdelingsbestuur 10. Uitreiken spelden. 11. Rondvraag 12. Sluiting Notulen en verslagen staan op de website www.vdhafdelingzuidholland.nl Route beschrijving via www.kg-gouda.nl Toegang tot deze vergadering hebben VDH leden op vertoon van een geldige VDHlidmaatschapskaart van 2014. VDH afdeling Zuid Holland/Utrecht, secr .Chris Bierman Lekboulevard 23, 3434 GK Nieuwegein Tel. 06-23821346 e-mail [email protected]

op 14 november 2014 a.s. Aanvang: 20.00 uur Plaats:Schelmseweg 111, 6816 SK ARNHEM

Agenda: 1. Opening 2. Vaststellen agenda 3. Notulen voorjaarsvergadering, d.d. 21 maart 2014. 4. Ingekomen/uitgaande stukken 5. Mededelingen 6. Begroting 2015 7. Evenementen planning 2015 8. Voorzitter 9. Secretaris 10. Penningmeester 11. Commissaris Africhting 12. Commissaris Kynologie 13. Verslag Algemene Vergadering VDH 17 mei 2014 14. Status herstructurering VDH algemeen 15. Behandeling voorstellen voor de Algemene Vergadering 29 november 2014. Deze voorstellen moeten uiterlijk 1 week voor de Provinciale ledenvergadering ingediend zijn bij de secretaris van het afdelingsbestuur. 16. Uitreiking spelden van langdurig lidmaatschap 17. Rondvraag 18. Sluiting Concept notulen en verslagen liggen ter inzage bij het secretariaat van het Provinciaal Bestuur, de secretariaten van de Gelderse kringgroepen of zijn te raadplegen via de website www.vdhgelderland.nl Toegang tot deze vergadering hebben VDH leden op vertoon van een geldige VDH-lidmaatschapskaart van 2014. VDH afdeling Gelderland, Email: [email protected]

VDH

ingezonden

21

Clubdag WHG Rijnenburg Bij Werkhondengroep (WHG) Rijnenburg hebben we al iets aan ‘marktverbreding’ gedaan. Behalve dat we er – als heuse kringgroep van de VDH – Duitse herders opleiden, trainen we ook andere werkhonden, zoals Dobermanns, Rottweilers, Schnautzers en Mechelse herders in alle mogelijke disciplines. Al met al is het dus een gevarieerde club en een paar weken geleden werd de jaarlijkse clubdag gehouden. Ik deed daar met mijn Duitse herder (Kayla) voor het eerst aan mee. Onze indrukken heb ik proberen weer te geven in het volgende verhaaltje … FOUTJE En zo stonden we op zondagmorgen 14 september al om 9 uur bij onze hondenclub in De Meern voor de jaarlijkse speldag en clubkampioenschappen. Na de eerste koffie ging het wel weer met het baasje en lieten we ons verrassen door het programma. Voor ons was namelijk alles helemaal nieuw. We begonnen met het appelgedeelte, waarbij alle combinaties een VZH-parcours liepen. Allemaal dingen die we ook al van de wekelijkse training kenden, maar nu achter elkaar en met een deskundige jury die elke beweging volgde. Kayla deed het boven verwachting goed, vond ik. Het is dat ik zelf een foutje maakte met een handbeweging, waardoor ze uit ‘af’-positie te snel naar me toe kwam, ànders...

Kayla aus Famke’s Zauberwald

Kritische Kyno-Jury TEMPERAMENTVOL Daarna kwam het kynologische deel, compleet met voorlopen in de ring èn een keuring, met een officiële keurmeester. Volgens het keuringsrapport dat we meekregen heeft Kayla een zeer krachtige kop met een levenslustige uitdrukking, een normale schofthoogte (ik dacht dat ze te klein zou zijn) en een vaste rug, een correct front, zeer goede stevigheid van de gewrichten, een goede conditie, een natuurlijk, temperamentvol karakter, vaste zenuwen en een goed gebit. Kijk, daar kun je mee thuis komen! SCHILDPAD Na deze onderdelen was het tijd voor de spelletjes. Eerst was er een

sprintwedstrijd over zo’n 100 meter. (Vergeleken met al deze hondjes is Usain Bolt echt een trage schildpad!) En daarna was er een heel behendigheidsparcours uitgezet. Ha ha, dat is niet Kayla’s ding, vooral het over de wip lopen vond ze wel spannend. Maar wel heel leuk om ook dit eens te doen! ‘s Middags was er een bijzonder uitgebreide barbecue en daarna ook de prijsuitreiking. Kayla en ik werden tweede in onze categorie. Algeheel clubkampioen werd Melissa Smink met haar hond Akaya von Haus Paris. Helemaal terecht, hartelijk gefeliciteerd! Tegen half 6 waren wij weer thuis ... allebei behoorlijk moe, maar ook heel tevreden. De clubdag was uitstekend georganiseerd, vond ik! Wij hebben ervan genoten! Bert Bouwhuis

VDH

bestuursmededelingen

22



Bestuursmededelingen De bestuursmededelingen vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie. Eventuele opmerkingen graag richten aan het hoofdbestuur.

SECRETARIAAT WIJZIGINGEN

Afd. Friesland, Jantina Kooistra, Kleine Laan 65, 9104 EA Damwoude Kgp. HSD Delfzijl, secr. F.R. de Groot, nieuw mailadres: [email protected] Kgp. Hoogeveen, secr. Harry van Zuthem, Den Hulst 78, 7711 GR Nieuwleusden, (06) 22280518, [email protected] Kgp. Maasland, secr, Joyce Smits van Leuken, nieuw mailadres: joyce.smits1@ gmail.com Kgp. Ommen, secr. Arjan de Wit, Dedemsvaartseweg Noord 136, 7775 AL Lutten, (06) 31637395, [email protected] Het hoofdbestuur heeft op advies van het provinciaal bestuur Drenthe de speld van verdienste in goud toegekend aan de heer Sytze Hoekstra te Assen. De kringgroep Den Bosch is per 20 juli 2014 opgeheven.

JUBILARISSEN

Het hoofdbestuur feliciteert onderstaande personen met haar jubileum 40 jarig lidmaatschap A. Kooij, Lutten A. Kremer, Bergentheim C. Raats, Hoogerheide C.J. van Etten, Avenhorn E. Stap, Eerbeek G. Bolkesteijn, Gees B.A. Gussinklo, Heelweg J.H.M. van Erven, Tilburg H.G.J. Eskes, Toldijk J.M.A. Koch, Maastricht J.P.A.C. Pulles, Waalwijk J. Veltman, Zwolle J.G. Prinsen - ten Pas, Winterswijk J.P.M. den Brok, Roermond C.M.I. Krijger, Almelo E. Mulder, De Krim

P. Gelmers, Den Helder P. Snijders, Heerlen R. Rekker, Berlikum J. Schurink, Enschede W.G. Simons, Halsteren T.H. Rozenga, Heemskerk W. Hartlief, Loppersum W. van Heteren, Sliedrecht W. Berends-Hurenkamp, Lieren H. Wesseling, Lisse 50 jarig lidmaatschap G.F. in ’t Veen, Putte M. den Ouden, Ouderkerk a/d IJssel P.J.C. van Houwelingen,Rijswijk

Agenda

Fokgeschiktheidskeuring

15 november Kgp. Bronsheim KM: J. Lijffijt Secr. M. Scheffer, (06) 55107645, [email protected] 22 november Kgp. De Hondsrug KM: J. Lijffijt Secr. A. Leusink-Houwing, (06) 55133977, [email protected] 30 november Kgp.Gouda KM: J. Lijffijt Secr. Yolanda Loef, (06) 24438301, [email protected]

Tentoonstelling

1, 2 november CAC/CACIB, Bleiswijk, alle rassen Dubbelshow Secr. T. Minnaard, 06-28366483, [email protected]

Africhting

8 november Cortonbokaal, kgp. IJsselmuiden 16 november Interland België - Nederland, kgp. Overpelt (B)

DEKBERICHTEN

*Baggio v. Juvenisty IP 2 (84) E: C. v.d. Wal, Oosterhout, dekte 03-09 *Itchie v.d. Ianhoeve SchH 1 (94) E: Y. Timman, Bilthoven, (06) 53612539 *Count-Ustinov v.d. Ybajo Hoeve IP 3 (83) E: H. Hupperich, D-Elsdorf, dekte 19-09 *Angel v. Juvenisty IP 1 (78) E: D. Timman-‘t. Hoen, Swifterbant, (06) 53438005 *Fauny v.d. Hagenmühle IP 2 (73) E: M.H.M. Schreuder, Oudenhoorn, dekte 0509 *Cathy v. Haus Trivarba IP 3 (76) E: M.J. Brakxhoofde-Beijer, Goudswaard, (06) 51241080 *Fight v. Holtkämper Hof IP 3 (78) E: J. Niedergassel, D-Bielefeld, dekte 13-09 *Ellis v.d. Modderbeek IP 2 (89) E: J.G.M. Lentfert, Overdinkel, (06) 51497879 *Jim v. Holtkämper Hof IP 3 (80) E: J. Niedergassel, D-Bielefeld, dekte 27-08 *Xelli v. Harbaje Hof IP 3 (80) E: B. Hartelman, Halle, (0314) 631218 *Vegas Feedback IP 1 (78) E: M. Streussnig, US-Simms Texas, dekte 12-09 *Valesh v.h. Hornmeer IP 1 (75) E: T. Wilhelmus, Aalsmeer, (0297) 324442 of (06) 36181557 *Xavi v. Tronje IP 1 (79) E: A. Vrijbloed, houder: J. Minnema, Leeuwarden, dekte 22-09 *Vivian v. Haus Kalbach SchH 1 (97) E. T. v. Hiel, Leeuwarden, (06) 39859202 *Yoker v. Pendler IP 3 (83) E: H. Kleene, D-Ihlow, dekte 14-08 *Ninja v. Barendika SchH 1 (96) E: C. Barendrecht, ’s-Gravenhage, (0174) 294229 LSH *Diaz v. Veterinaria LSH IP 3 (79) E: N. Dages. D-Ihringen-Wasenweiler, dekte 1909 *Zambi v. Eschener-geholz LSH SchH 3, (74) E: P.J.M. Buwalda, Opende, (0512) 340467

Nieuwe leden per 15 oktober, aangemeld per 1 september (definitief na betaling contributie)

Drenthe J.C. van der Laan, Lheebroek 15, 7991 PL, Dwingeloo K. Kloosterman, Zuiderdiep 48, 9521 AT, Nieuw Buinen J. Doornbos, Lindenlaan 37, 7975 AE, Uffelte I. Folkerts, Lindenlaan 37, 7975 AE, Uffelte

Limburg H.G.M. Vluggen, Paumstraat 57, 6351 BA, Bocholtz N. Peters, Economiestraat 12, 6135 KV, Sittard F.M. Jacobs, Pastoor Stassenstraat 48, 5921 CV, Venlo L.J.F. Vlekken-Puijn, Berenbroekweg 2, 5926 PB, Venlo

Overijssel J.A. Willemsen, Weleweg 170, 7548 PK, Enschede H.J.L. van den Berg, Albert Meijeringstraat 66, 7521 TM, Enschede K.B. Bokdam, Enschedesestraat 95, 7481 CM, Haaksbergen J.B. Lefers, Weleweg 170, 7548 PK, Enschede

Friesland H. Dijkstra, Buterheideveld 15, 8423 TA, Makkinga C. Hettinga-Schuurmans, Broedertrouw 24, 9079 KX, Sint Jacobiparochie F. Broersma, Doniawei 20, 9104 GM, Damwald

Noord Holland Tb. de Goede, Handelstraat 18, 1962 ES, Heemskerk R. Smit, Amperestraat 7, 1521 TJ, Wormerveer C. Koster, Zwanebloembocht 140, 1991 GB, Velserbroek

Utrecht C. Lablans, Victoriameer 65, 3825 VR, Amersfoort M. Oostveen, Gravin Catharinalaan 16, 3434 DE, Nieuwegein I.A. Greguss, Boezem 11, 3471 AA, Kamerik

Gelderland R. van Drooge, Grutstraat 12, n.v.t. A.G.A. van Bezel, Korhoenlaan 23, 6713 BL, Ede M. Leeflang, Noteboomstraat 19, 7101 MG, Winterswijk K.E.A. Albers, Panovenweg 16, 6905 DW, Zevenaar D. Dumoulin, Hogeweg 10, 6561 WC, Groesbeek

Noord Brabant J. Blom, Thijssenweg 13, 4845 PJ, Wagenberg C. Schurink, Willem de Zwijgerstraat 36, 5161 HC, Sprang-Capelle E.P. Lunenborg, Oude Heijningsedijk 37, 4794 RB, Heijningen A.A.M. Donkers, Sophiastraat 22, 4701 GT, Roosendaal T. van den Hoogen, Talmastraat 17, 5694 CV, Breugel L. Eligh, Keermanslaan 37, 4835 GE, Breda

Zuid Holland L. Dijkhuizen, Wantstraat 13, 2584 ST, ‘s-Gravenhage F.S. Vrolijk, Wijting 10, 3225 XL, Hellevoetsluis D.M. Olivier, Lenaert Vechelstraat 42, 3232 BL, Brielle P.W.M. Nijssen, Sweelinckhof 49, 2742 CC, Waddinxveen A.G. Tanis, Molenzicht 38, 3247 VA, Dirksland M. van Nus, Kees van Dongenhof 11, 3024 NA, Rotterdam J.W. ‘t Hoen, Oost Kinderdijk 353, 2953 CN, Alblasserdam

Groningen P. van der Steen, Zwaluwhof 23, 9502 TT, Stadskanaal

VDH

kenneladressen

23

Kenneladressen VAN HET GROOT WEZENLAND

OET DE POETERIË

H. L. Boontjes, Gaspeldoorn 19, 3068 MJ Rotterdam Tel. (010) 4557137 - Fax (010) 4569856 GSM (06) 53981368 E-mail: [email protected] - www.adelplatz.nl

Willem en Larisa Dusseljee, Kruisstraat 2, 3940 Hechtel-Eksel (België) Tel.: (0032) 11748361 - GSM: (0032) 498574286 E-mail: [email protected] www.grootwezenland.com

Bartho Leferink Bosweg 2, 7481 RJ Haaksbergen GSM: (06) 23204748 E-mail: [email protected] www.oetdepoeterie.nl

VAN ADELRIK

VOM HAUS HAZELDA

VAN DE OSSENSTAL

Wout en Marjolein Haan, Garreweersterweg 8, - 9903 TD Appingedam Tel/fax: (0596) 628287 - GSM: (06) 55793140 E-mail: [email protected] http://home.wanadoo.nl/whaan

J. v. Wolferen van Os, Kolkstraat 15, - 4714 RT Sprundel Tel.: (0165) 389048 - GSM: (06) 29501608 E-mail: [email protected] - www.hozwal.com

VOM ADELPLATZ

Lucie Vos en Greg Sipsma, Hoogveldlaan 31-7, 6135 JD Sittard Tel/fax (046) 4743829 - GSM (06) 42122680 E-mail: [email protected] - www.adelrik.com

VON SPITZBUBEZWINGER

VAN BARENDIKA

Coby en Ted Barendrecht, Laan v. Scheltema 25, 2548 AW Wateringen (gem. Den Haag) Tel.: (0174) 294229 - GSM: (06) 15506782 E-mail: [email protected] www.barendika.nl

VON HAUS LACHEROM

Anja Boonemmer en Gerard Bakker, Oostereind 31, 7843 PC Erm Tel/fax: (0591) 362396 - GSM: (06) 53579926 E-mail: [email protected] www.hauslacherom.nl

VAN HET BOOMBOS

S. J. M. Tak, Julianastr. 12, 4725 SJ Wouwse Plantage Tel.: (0165) 379304 V.d. BROEKSE HOEVE

Herman Eskes, Voortseweg 3, 7227 NH Toldijk (gem. Steenderen) Tel.: (0575) 461589 VOM CHICKHOFF

Karen Noorlander en Pauline Buwalda Scheiding 47, 9865 VB, Opende Tel: (0512) 340467 of (06) 50542521 E mail: [email protected] VAN HET CHAINPARK

Yvon Schultz Kraaienstraat 16, 2623 HS Delft Tel: (015) 2616699 GSM: (06) 28235087 E-mail: [email protected] www.gsdchain.nl VOM ELSTER SCHLOSS

M. H. den Exter, Mr Beerninkplantsoen 104, 2286 MN Rijswijk (ZH) Tel.: (070) 3937018 - GSM: (06) 51325516 Fax: (070) 3962459

VON JABORA

Jouke Faber en Alida Boonstra, Zuiderdiep 293, 9521 AH, Nieuw-Buinen GSM: (06) 30080122 E mail: [email protected] - www.jabora.nl VON JUVENISTY

Dennie en Debby Timman Koraalstraat 17, 8255 AK Swifterbant GSM: (06) 53438005 E-mail: [email protected] www.vonjuvenisty.com VON LOOSBROEKERHAUS

Peter Snijders, van Alphenstraat 2, 6416 ED Heerlen Tel/fax: (045) 5410331 - GSM: (06) 22453910 E-mail: [email protected] www.loosbroekerhaus.nl

Gebruikshondenkennel “von Spitzbubezwinger” Fokker van Duitse herdershonden over africhtingslijnen. Maria Bruynseels. Beheerder: Bavo Piron, Bevelsesteenweg 53, B-2270 Herenthout (België) Tel.: (014) 513894 - Fax: (014) 700351 E-mail: [email protected] www.spitzbubezwinger.be VAN DE TEMPELHOEVE

A. Phoelich, Reekstraat 16, 6641 KK Beuningen Tel.: (024) 6773284 - GSM: (06) 49925687 E-mail: [email protected] www.tempelhoeve.nl VAN HET ZUIDPARK

Mar v.d. Heuvel, Druivenstraat 59, 2671 SE Naaldwijk Tel.: (0174) 622831 - GSM: (06) 22311427 E-mail: [email protected] www.vanhetzuidpark.nl VAN ZUNDERLAND

I. H. v. Welie, Broekergouw 6A, 1027 AH Zunderdorp Tel.: (020) 6321926 - GSM: (06) 22154350

VAN DE MAURITSHOEK

A.F. Koers, Jokweg 60, 8394 VN De Hoeve Tel: (0031)(0)561-433057 Fax: (0031)(0)561-433498 GSM: (0031)(0)6-45077018 Email: [email protected] www.mauritshoek.nl

(advertenties worden geplaatst tot wederopzegging vóór 1 december)

Colofon HOOFDBESTUUR V.D.H. Voorzitter: Marc Dhooge, (0115) 608688 Secretaris: Jos de Gouw, (06) 29036902 Penningmeester: Hans van Erven, (06) 53396204 Commissaris africhting: Toine Jonkers, (06) 21811531 Commissaris Kynologie: Peter Nefs, (076) 5011033 HB lid, PR en communicatie: Maud Diemer, (06) 53995598 HB lid, Juridische zaken: Trientje Greven, (06) 11316244 SECRETARIAAT Jos de Gouw, St. Jorisstraat 23, 4761 BK Zevenbergen, (06) 29036902, [email protected] LEDENADMINISTRATIE Hans van Erven, Sibeliusstraat 49, 5011 JG Tilburg, (06) 53396204, [email protected] (Beëindiging lidmaatschap uitsluitend schriftelijk) REDACTIECOMMISSIE Marian Servaas, Marloes v.d. Weide Freelance medewerkers: Marieke Lemmen, Andy van Dijk, Annette Vahlé, Redactieadres: Zuiderdiep 190, 7876 AK Valthermond Maandblad: [email protected] Uitslagen: [email protected] ERELEDEN A. Meulenbeld, G. in ’t Veen, Mevr. T. Spaas-Ramaekers, B. Miggelbrink, C. van der Weide, R. van Eck Bijzonder lid van verdienste: Marc Dhooge, Ben van Swaaij, Joop Janse ADVERTENTIES Inzenden aan: Marian Servaas, Zuiderdiep 190, 7876 AK Valthermond, Tel. (0599) 638845, e-mail [email protected] Info advertentietarieven: Hans van Erven, [email protected] BESTELLINGEN Mevr. R. v. Eck-Plooster, e-mail: [email protected] - www.vdh.nl PUPINFO Mevr. T. Spaas-Ramaekers, Kasteelsingel 57, 6001 JC Weert, (0495) 451409, [email protected] Pupinfo, Certificaten van fokniveau, koopcontract, dek-en geboortemelding FGK/CLUBMATCH Deelnemerslijsten sturen aan [email protected] AFRICHTINGSEVENEMENTEN Alle correspondentie sturen naar [email protected]

FOTO VAN DE MAAND Iedere maand plaatsen we hier een foto die door één van de leden is ingezonden. Chantal Vrieze

COMMISSIES CBK (kynologie) Yvonne Verschoor, [email protected] CBA (africhting), secr. Arie Veltman, (038) 4654930, [email protected] Behendigheid, secr. Ada Middelkoop, (0182) 393500, [email protected] Jeugdcommissie, secr. Ingrid Sanders, (06) 15001305, [email protected] Sponsorcommissie, secr. Wim van Dijk (0187) 643647 en (06) 20522351, [email protected] VERTROUWENSARTS Aanvraag verwijskaart vertrouwensarts: Romy Snijders, e-mail [email protected] VDH-SV CONTRACT DIERENARTSEN Diergeneeskundig Centrum Nunspeet, Zwolsewegje 16, 8071 RX Nunspeet, (0341) 252353 D.A.P Bodegraven, Zuidzijde 63, 2411 RT Bodegraven, (0172) 613798 Kliniek voor gezelschapsdieren de Rashof, Bosscheweg 110, 5056 KD Berkel-Enschot, (013) 5400215 VDH/INTERNET www.duitseherder.nl / / www.vdh.nl SERVICE DESK t.a.v. Ben van Swaaij, antwoordnummer 60679, 5000 WB Tilburg, e-mail: [email protected] RAAD VAN BEHEER (020) 664 44 71, www.raadvanbeheer.nl CONTACTPERSONEN Indien u meer wilt weten over uw hond of over het werken met uw hond, kunt u zich wenden tot onderstaande adressen: • Afd. Groningen: B. van der Veen, (06) 25009583, [email protected] • Afd. Friesland: Ton van der Heide, (0516) 491664 of (06) 54351239, [email protected] • Afd. Drenthe: A. Leusink-Houwing, (0599) 212798, [email protected] • Afd. Overijssel: J. Brinks, (0548) 615228, [email protected] • Afd. Gelderland: A. van der Scheer, (06) 40989169, [email protected] • Afd. Utrecht: zie Zuid-Holland, [email protected] • Afd. Noord-Holland: J. Schol, (06) 20019486, [email protected] • Afd. Zuid-Holland: Y. Verschoor, (06) 18871329, [email protected] • Afd. Zeeland: J.C. Haak, (0115) 563907, [email protected] • Afd. Noord-Brabant: B. Rooijmans, (06) 22463011, [email protected] • Afd. Limburg: Romy Snijders, (06) 23693343, [email protected] VDH BANKREKENINGEN Rabobank t.n.v. V.D.H. Tilburg, nr. 36.81.18.800 IBAN nummer RABO: NL56 RABO 0368 11 88 00, BIC Code: RABONL2U Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de redactie en zonder bronvermelding. Advertenties bestuursmededelingen en artikelen onder het hoofd ’ingezonden’, worden geplaatst buiten verantwoordelijkheid van de redactie. Ingezonden stukken zullen, indien daartoe aanleiding bestaat, zonder opgaaf van redenen worden geweigerd. Kopij (niet aangetekend) en advertentieopgaven moeten uiterlijk de 23e van de maand voorafgaande aan de maand van plaatsing op het betreffende adres aanwezig zijn. Aangeleverde CD’s, diskettes en foto`s worden door de redactie niet geretourneerd.

n a v e z u De Ke SIONALS S E F O R P

liteit, weinig a w k te n a st n o n: c d(en) verlange g. n o h n u h t e m liteit verhoudin en a rk w e w /k s js ri jk p li e e g d a e go Mensen die d allemaal tegen it d n e t h c a v oie ontlasting, mo

Verkrijgbaar in handige 10 kg en 20 kg zakken.

VDH - algemeen -

Kenmerken van Champ Dogfood: • Gebruik van lecithine wat zorgt voor goede vertering en glimmende vacht. • Vezelrijk johannesbrood draagt bij tot altijd vaste ontlasting. • Aantoonbaar beter herstelvermogen na inspanning. • Hoge acceptatie (80 % van de honden verkiezen Champ boven een ander). • Voedselveiligheid dus alles is traceerbaar (een veilige gedachte). • Geen gebruik van kleur-smaakstoffen.

/ -457666 Tel: +31 (0)495 57660 Ch +31 (0)495 / -4 itstraat 9 Fax: he en hr Fa m , pe Champ-Euro amp- europe.co email: info@ch ds lan Nether 6003 DC Weert, amp Dogfood:

m e.co27 p o r u e p m a www.ch

nav ezueK eD SLANOISSEFO RP

Kenmerken van Champ Dogfood: • Gebruik van lecithine wat zorgt voor goede vertering en glimmende vacht. • Vezelrijk johannesbrood draagt bij tot altijd vaste ontlasting. • Aantoonbaar beter herstelvermogen na inspanning. • Hoge acceptatie (80 % van de honden verkiezen Champ boven een ander). • Voedselveiligheid dus alles is traceerbaar (een veilige gedachte).

at Fahrenheitstra

Champ Dogfo

od:

)495 9 Fax: +31 (0 / Tel: +31 (0)495

m / -457660 -457666

Cavom is de volledige en hoogwaardige maaltijd voor uw hond.

Cavom bevat alle essentiële giniew ,tietilaw giniew ,tietilawk etnatsnoc :negna voedingsstoffen in de juiste .gniduohkreevtntai tsnoc :negnallrreevv )ne(dnoh nuh tem .gniduohrev tietilawk/sjirp edeo)gne(dnoh nuh tem nekrew sverhouding. ad ei nesneM etilawk/sjirp e n et laamella nekrew skkjjiilleeg gad eid deog neeg d get laamella ttiid ne thcav eio o voordelig ,gnnitessanltenM d ne thcaCavom v eiooism m ,gnitsaltno o in gebruik, door de hoge

de natuurlijke voeding

energiewaarde en de lichte verteerbaarheid. Voor specifieke vragen over Cavom kunt u altijd contact met ons opnemen.

Netto ter beschikking (M.E.) ± 4200 Kcal/kg

aliteit, weinig : constante kw (en) verlangen ouding. met hun hond /kwaliteit verh gelijks werken en goede prijs Mensen die da it allemaal teg oie vacht en d ontlasting, mo

De Keuze van S L A PROFESSION

666754- / 594) 0( 13+ :leT 666 :doofgoD pm 066775544- -/ /559944) )0( 13+ :leT ahC 0( 13+ :xaF 9 taartstiehnerh :doofgoD pmah 0 6 6 7 5 4 / a moc.eporue -p 594)0( 13+ :xaF F ,eporuE-pma C mahc@ofni :lia hC me 9 taartssdtiehnerhaF ,eporu moc.eporue -p nalrehteN ,tre E-pmahC mahc@ofni :lia eW CD 3006 me sdnalrehteN ,t reeW CD 3006

:doofgoD pmahC nav nekremneK oroofg v anvekiruerm eK• .thcav ednemmilg ne gniretrev edeog roov:dtg z otaDwpemnaihhtCicn elan benG .thcav ednemm.gilngitnsealg elan tnnoiretsreav eddjiteloagtortojoibv tgraoazrdtadwooernbihsetincn haovj kkjiiurlrebzeeG V• .gnitsaltn saavpd tgraeavrld rltenzaeA V• .goneintn snjiitlaanto ntejgibom etdsroeohrbresteenbnraahaobjnkojio eg eh0r8e(teibtartapaebcncoaoetgnoaH A• .)redna nee nevob pma.ghnCinneazepisknrei avnnn ed nom h eredvnleatvsr% .)redna nee.)n meaghiClienven zeeiek(reravanberd ( eieithagtiplieecvcleasedgeooH etehvcoabdp eg eencoahrtesdi snealvla% su0d8d V• .)ethcadeg egiliev nee( raa.bnreeffeoctasrktasai m sesll-aruseuldk n daievhkgiu ilirebvelegsndeeeoG V• .neffotskaams-ruelk nav kiurbeg neeG • ekkaDrachten, z gk 02 ne gk 01 egidnah ni raabgjirkreV Tussendiepen 9 -13, 9206.nAA .nekkaz gk 02 ne gk 01 egidnah ni raabgjirkreV

Cavom daar draait een gezond hondenleven om

m mo m occ..e Diervoederfabriek B.V., a h ep po c . orru w w ue e --p w p m a h .w51w Tel: +31(0) c 512 59 w 55, Fax: +31 (0) 512 51 60 50, E-mail: [email protected]