VCA-certificatie iets verzwaard In tabel 1 zijn de VCA 2000-03, de Final Draft (die het niet gehaald heeft) en de VCA 2004/04 naast elkaar gezet.
Zoals we zien, is in de nieuwe VCA het aantal must-vragen ten opzichte van de VCA 2000-03 met een toegenomen voor VCA*, en met drie voor VCA**.
Op dat punt is de VCA dus verzwaard.
Omdat voor VCA** het aantal aanvullende vragen, vroeger puntenvragen, met een is verhoogd, resulteert de certificatie-eis van vijftig procent positieve score voor VCA** automatisch in zeven te scoren vragen. Een vraag half scoren mag immers niet.
Deze aanvullende vragen zijn kleiner in getal dan voorheen, waardoor de keuzevrijheid, en daarmee de ruimte voor maatwerk, afneemt. Het keurslijf wordt dus nog wat strakker. De eisen ten aanzien van de IF (ongevallenfrequentie-index) worden eveneens opgevoerd; zie tabel 2 en 3.
Merk op dat er aan een IF van precies twintig of precies veertig geen enkele consequentie is verbonden.
Er zitten dus twee gaten in de eisen! Waarschijnlijk is hier sprake van een zetfoutje, waarmee echter wel de basis is gelegd voor de eerste ‘ ruling’ – uitspraak over de interpretatie van certificatienormen – van het CCvD over deze gloednieuwe certificatienorm. Ook de hoofdstukindeling is aangepast.
In de aanloop naar de nieuwe VCA was er sprake van dat per 1 januari 2008 ook onderaannemers VCA-gecertificeerd zouden moeten zijn. Deze must-vraag heeft het echter niet gehaald. Ook in de toekomst kunnen ZZP’ers dus opdrachten aannemen van VCAgecertificeerde aannemers.
TABEL 1. DRIE VCA-VERSIES VERGELEKEN
Niveau
VCA
2000-03
Final Draft VCA 2004
VCA 2004/04Niveau
*
**
*
*
**
**
(1 ster)
(2 sterren)
(1 ster)
(2 sterren)
(1 ster)
(2 sterren)
Aantal mustvragen
23
30
25
35
24
33
Minimale score op puntenvragen/’ aanvullende vragen’
–
110 van 220 punten
–
6 van 12 vragen positief
–
7 van 13 vragen (50%)
TABEL 2. IF-VEREISTEN VCA 2000-03
IF-VCA
IF = 25
25 = IF = 40
IF > 40
(* en **) Initiele audit
IF > 40 en IF = sectorgemiddelde
Certificaat
Certificaat
Geen certificaat Certificaat
Herhalingsaudit Certificaat (volledige audit)
Certificaat, Geen certificaat Certificaat, indien indien IF over IF over laatste drie laatste drie jaar jaar 20 procent 20 procent verbeterd is verbeterd is
Tussentijdse audit
Verbeterplan, gericht op acceptabele IF bij eerstkomende audit
Geen actie nodig
Verbeterplan, Verbeterplan, gericht gericht op op acceptabele IF bij acceptabele IF eerstkomende audit bij eerstkomende audit
TABEL 3. IF-VEREISTEN VCA 2004/04
IF-VCA
IF < 20
20 < IF < 40
(* en **) Initiele audit
IF > 40
IF > 40 en IF < sectorgemiddelde
Certificaat
Certificaat
Geen certificaat Certificaat
Herhalingsaudit Certificaat (volledige audit)
Certificaat, Geen certificaat Certificaat, indien indien IF over IF over laatste drie laatste drie jaar jaar 20 procent 20 procent verbeterd is verbeterd is
Tussentijdse audit
Verbeterplan, gericht op acceptabele IF bij eerstkomende audit
Geen actie nodig
Verbeterplan, Verbeterplan, gericht gericht op op acceptabele IF bij acceptabele IF eerstkomende audit bij eerstkomende audit
TABEL 4. HOOFDSTUKINDELING VCA 2000-3/2004
VCA 2000-03
VCA 2004-04
1. VGM-beleid en organisatie, managementbetrokkenheid
1. VGM-beleid en organisatie, managementbetrokkenheid
2. Risico-inventarisatie en -evaluatie
2. VGM-risicoanalyses/actieplan
3. Selectie van personeel
3. Opleiding, voorlichting en instructie
4. Voorlichting en instructie
4. VGM-communicatie en -overleg
5. VGM-communicatie en -overleg
5. VGM-projectplan
6. Regels/voorschriften, V&G-plan project/werk, voorbereiding noodsituaties
6. Milieuzorg
7. VGM-inspecties/observaties
7. Voorbereiding op noodsituaties
8. Bedrijfsgezondheidszorg
8. VGM-inspecties
9. Inkoop en keuring van materialen, materieel/middelen en diensten
9. Bedrijfsgezondheidszorg
10.Melding, registratie en onderzoek van ongevallen/incidenten en onveilige situaties/handelingen
10. Aanschaf en keuring van materialen, materieel/middelen
11. Inkoop van diensten 12. Melding, registratie en onderzoek van incidenten
Hierna volgen per hoofdstuk kort de belangrijkste veranderingen ten opzichte van de vorige versie.
Hoofdstuk 1. De belangrijkste veranderingen betreffen de V&G-functionaris in het bedrijf. De VCA eist dat de naam van de functionaris in het organo-gram wordt opgenomen. Daarnaast stelt de VCA stevige eisen aan de functionaris c.q. aan de in te schakelen interne of externe deskundige. De V&Gfunctionaris dient nu minimaal het VOLVCA-certificaat te hebben behaald als er andere deskundigen dan de V&G-functionaris worden ingezet. Is dat niet het geval, dan dient de functionaris zelf minimaal een diploma Middelbare Veiligheidskunde (MVK) te hebben. Bij inzet van andere deskundigen dienen deze eveneens minimaal MVK’er te zijn. Voor het gros van de MKB-bedrijven betekent dit dat ze aanvullende contracten moeten sluiten met arbodiensten en/of adviseurs. En extra kosten moeten maken dus. Voor het overige zijn de wijzigingen in dit hoofdstuk niet erg groot.
Hoofdstuk 2. De RI&E mag niet ouder zijn dan drie jaar. Met deze termijn zit het college boven de wettelijke eis. Tevens worden in dit hoofdstuk zogenaamde taakrisicoanalyses geintroduceerd. Hier-over wil het CCvD-VCA nog een aanvullende publicatie laten verschijnen.
Hoofdstuk 3. In dit hoofdstuk verandert weinig.
Hoofdstuk 4. Er was sprake van een voornemen om periodiek overleg tussen directie en een werknemersvertegenwoordiging verplicht te stellen. Daar zijn heel wat mensen tegen in het geweer gekomen. Dat zou namelijk neerkomen op het verplicht Merk op dat er aan een IF van precies twintig of precies veertig geen enkele consequentie is verbonden.
Er zitten dus twee gaten in de eisen! Waarschijnlijk is hier sprake van een zetfoutje, waarmee echter wel de basis is gelegd voor de eerste ‘ ru-ling’ – uitspraak over de interpretatie van certifica
Hoofdstuk 5. Het V&G-plan heet nu weer, net zoals in 1997, VGM-projectplan. Dat is een term die niet spoort met de wetgeving, die van een V&G-plan spreekt. De koppeling met de wetgeving wordt ook nu niet gelegd in de begrippenlijst die – eindelijk – onderdeel is van de nieuwe VCA.
Hoofdstuk 6. Hier is sprake van een echte verzwa-ring. Vanaf nu moeten gecertificeerde bedrijven inventarisaties van milieurisico’s maken en kunnen ze niet meer volstaan met het nemen van algemene maatregelen. Dat betekent dus een toename van de werklast en daarmee van de kosten. Verder moeten de bedrijven voortaan kunnen aantonen dat ze met erkende verwerkers van afvalstoffen in zee gaan. Vanuit de milieuwetgeving waren ze dat al verplicht, maar nu moet men auditors dus ook kopieen van certificaten kunnen overleggen. Dat betekent dus extra werk.
Hoofdstuk 7. De voorbereiding op noodsituaties haalt het wettelijk vereiste niveau niet. Er moeten wel voldoende hulp- en brandbestrijdingsmiddelen aanwezig zijn (op zowel 1- als 2-sterrenniveau), maar de eis aan opleidingen is een aanvullende vraag. Als we ons realiseren dat de arbowetgeving vereist dat bedrijfshulpverlening binnen enkele minuten in actie moet kunnen komen, dan schiet de VCA hier tekort.
Hoofdstuk 8. Het CCvD heeft het licht gezien op het punt werkplekinspecties. Werden die eerst generiek voorgeschreven voor ieder werk, hoe klein ook, nu is er ruimte om daar in de geest van de eis invulling aan te geven. We hoeven dus niet meer bang te zijn voor het invullen van het lijstje om het invullen van het lijstje. Jammer is dat er hier gesproken wordt van ‘werkplekken’. Je zou daaruit kunnen concluderen dat iedere plek waar een werknemer aan het werk is, afzonderlijk geinspecteerd moet worden.
Hoofdstuk 9. In grote mate volgt de VCA hier de wet, behalve ten aanzien van het bedrijfsgezondheidskundig spreekuur. In de VCA is dat geen must-maar een aanvullende vraag, terwijl het in de wet een verplichte faciliteit voor werknemers is.
Hoofdstuk 10. Ook in dit hoofdstuk treedt een verzwaring op. Ieder VCA-gecertificeerd bedrijf moet nu VGM-eisen aan materieel gaan stellen en dat materieel moet op basis van de RI&E worden onderhouden. De vuistregel ‘koop CE-gemarkeerd materieel’ moet hier dus dunnetjes worden overgedaan. De vraag is: met welk doel? Machines en middelen leveren immers vaker risico’s op door de gebruikswijze dan door de constructiewijze. De Arbeidsinspectie houdt ook scherp in de gaten wat er aan middelen op de markt komt, dus dit had wel een beetje soepeler gemogen.
Hoofdstuk 11 gaat over de inkoop van diensten. Hier was de verwachting dat het CCvD zou gaan eisen dat alleen VCA- of VCU-gecertificeerde leveranciers mochten meedoen. Dat heeft het niet gehaald, maar de vragen in dit hoofdstuk worden wel tot must verheven, en wel per 1 januari 2008.
Hoofdstuk 12 gaat in op ongevallen en incidenten en de melding daarvan. Het college schrijft voor dat in procedures maximumtermijnen worden opgenomen voor de afhandeling. Die maxima zijn minder scherp geformuleerd dan aanvankelijk de bedoeling leek. Daarmee wordt geen recht gedaan aan het feit dat onderzoeken complex en tijdrovend kunnen zijn. De veranderingen zijn verder marginaal.
De VCA is op een groot aantal punten verzwaard. Jammer is dat op een aantal belangrijke punten de eisen onder het niveau van de wetgeving liggen. Als we ons realiseren dat certificatie als een hulpmiddel voor ‘compliance’, overeenstemming met de wet wordt gezien, is dat geen goede zaak.
