Varkenshouderij Actueel

DOCUMENTATIE

Vlaamse overheid - Dep. Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling,

Varkenshouderij Actueel Dinsdag 7 juli te Rumbeke POVLT - Ieperseweg 87 te 8800 Rumbeke

Dinsdag 14 juli te Bocholt PVL - Kaulillerweg 3 te 3950 Bocholt

Telkens van 13:15 u tot 17u

Programma:

13u15:

Ontvangst

13u30:

Inleiding door Suzy Van Gansbeke / Norbert Vettenburg, Dep. Landbouw en Visserij - Afd. Duurzame Landbouwontwikkeling Inteelt in de fokkerij: gevolgen en beheersing Steven Janssens – Livestock Genetics KULeuven Hoe de prestaties van vleesvarkens verbeteren - praktijkvoorbeeld Jürgen Depuydt – Vlaams Varkensstamboek Erfelijkheid van competitie Steven Janssens - Livestock Genetics KULeuven Wassers & varkensstallen: haal er uit wat er in zit! Annick Goossens - VLM - Afdeling Mestbank Sterkte - zwakte van vleesexport Paul Coenen – Belgian Meat Office VLAM Keulen Sectorgids dierlijke productie: ook voor varkenshouders Isabelle Vuylsteke – POVLT - Rumbeke Vraagstelling en discussie Bezoek aan de stallen van de selectiemesterij, resp. PVL Einde omstreeks 17:00 uur

“Selectie ter vermindering van competitieve effecten bij varkens” July 2009 Steven Janssens

Competitie bij varkens • Varkens in groepen gaan onderling met elkaar in competitie • De reden is controle krijgen over verschillende “bronnen” - voeder (speen, voederbak) - water (drinknippel) - ligplaats - partner • In stabiele groepen ontstaat er een rangorde die de “controle” regelt want… • competitie vertegenwoordigt een energetische kost en er zijn negatieve effecten (verwondingen, uitval, sterfte, …)

« gehouden » vs. wild Ruimte beperkt No escape Aanbod van voedsel Aanbod partners

vrije ruimte vluchten kan beperkt voeraanbod partners lokken

Domesticatie

1

Competitie en selectie • Competitie tussen varkens in het wild (natuurlijke omstandigheden) is aanwezig maar dieren kunnen elkaar vermijden • Varkens in hokken ondergaan competitie => negatieve gevolgen worden zichtbaar • Selectiesystemen om de productiviteit te verhogen blijken in de praktijk niet altijd tot betere resultaten te leiden (genetisch superieure dieren blijken hun potentieel niet te realiseren)

Competitie en selectie (2) • Selectie-systemen zijn gebaseerd op de individuele prestaties van varkens die in groep worden gehuisvest. • Individuen die het goed doen (eventueel op de kap van de hokgenoten) worden gebruikt voor de fokkerij • Onrechtstreeks wordt er geselecteerd op dieren die goed presteren tenkoste van hokgenoten => de totale productiviteit daalt.

Is competitie-aanleg erfelijk ? • er zijn verschillen tussen rassen qua gedrag en aggressie • selectie-experimenten bij kwartels, leghennen blijken te werken • varkens fokken die minder competitiegedrag vertonen is waarschijnlijk mogelijk Poging van Newsham (USA) eind ’90. Lijnen opgeruimd bij overname Selectie op meer agressie waarschijnlijk ook

2

Selectie tegen competitie • Directe selectie: ongewenst gedrag verminderen door keuze van fokdieren (bv. bijtgedrag maar moeilijk, kostelijk, erfelijk?…) • Indirecte selectie 1) familieselectie (nesten samenhouden en als geheel beoordelen) Ù kostprijs, trage vooruitgang, inteelt stijgt snel 2) individuele selectie met aangepaste indexen

Project IWT050620 • Onderzoek naar aangepaste fokwaardeschatting => kennis van erfelijkheidsgraden noodzakelijk • Proef in selectiemesterij Scheldewindeke (25kg – 105kg, groei+mbic) • 3 hokken met 6 tot 7 volle broers/zusters • Extra menggroepen • Computerprogramma voor berekenen van erfelijkheidsgraden ontwikkelen

Effect van mengen • Er zijn geen verschillen qua groei, voederconversie en MBIc tussen de hokken (388 met 2041 dieren) met volle broers en zusters en de menggroepen (66 met 367 dieren) • Reden effect van mengen is niet meer zichtbaar op einde groepen zijn klein?

3

erfelijkheidsgraden Groei (g/dag)

MBIc

0.25

0.55

0.01

0.004

0.79

0.52

Direct (effect van genen op eigen prestatie) Competitie (effect van genen op prestatie van hokgenoten) Genetisch verband (direct – competitief)

Fokwaarde groei competitie

fokwaardeschattingen beren

m2_ebv_adg_c 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

Fokwaarde groei selectiemesterijindex

-1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -100

0

100

200

adg_p_n

Moeten we rekening houden met competitie? • geschatte effecten voor competitie zijn klein • Maar er is een multiplicator effect => +4g/dag * 10 hokgenoten = +40g/ dag op hokniveau • Productiviteit zou globaal omhoog kunnen gaan

4

Besluiten uit dit onderzoek • Mengen van nesten blijkt geen meetbaar effect te hebben • Indirecte inschatting van aanleg voor competitie is mogelijk met behulp van individuele gegevens • Erfelijkheidsgraad van competitie-gedrag is heel laag (1% tot 3%) • Er is een gunstig verband tussen directe aanleg en de aanleg voor competitie In ons onderzoek is dit verband heel sterk maar het ligt in de lijn van ander onderzoek

Vragen uit dit onderzoek • Is het gunstig verband typisch aan de Pietrain die al jaren geselecteerd wordt door het aftesten van loten van volle broers en zusters? = vorm van familieselectie • Zijn er relaties van de competitie-aanleg met andere kenmerken (bv. gedragsparameters, reproductie)? • Validatie in de praktijk ?

Met dank aan Vlaams Varkensstamboek, Aveve & IWT -Vlaanderen

5

VVS vzw VLAAMS VARKENSSTAMBOEK

‘Hoe de prestaties van vleesvarkens verbeteren?’

Vereniging erkend door het Ministerie van Landbouw

Van Thorenburghlaan 20 9860 SCHELDEWINDEKE tel : 09/362.12.85 fax : 09/362.13.05 e-mail : [email protected] www.varkensstamboek.be

Praktijkvoorbeeld selectiemesterij Rumbeke

ir. Jürgen Depuydt Studienamiddagen Varkenshouderij PC Varkens 07-14/07/2009 1

2

Resultaten seizoen R2008.6

Uitval

varkens geslacht in maart-april 2009

Uitval% per seizoen

N AANK.GEW BPGEW GESL.GEW LEV.GEW VLEES% TYPE SD MBIC 320 25,0 25,9 90,5 110,4 62,6 1,74 13,1 3,27

3

mei-jun-09

jan-feb-09

ma-apr-09

sep-okt-08

nov-dec-08

jul-aug-08

ma-apr-08

mei-jun-08

jan-feb-08

Nutr. VC(20kg-100kg)=VC -(((BPGEW-20)x0.01+(LEV.GEW-100))x0.015)

nov-dec-07

J.GROEI=AANK.GEW/leeftijd

jul-aug-07

VC= VOEDER/(LEV.GEW-BPGEW)

sept-okt-07

mei-jun-06

DMG =(LEV.GEW – BPGEW)/MESTDUUR

mei-jun-07

VOEDER: voederverbruik per afgeleverd varken (inclusief voederverbruik uitval)

Rumbeke

jan-feb-07

LEV.GEW = Koud Karkas Gewicht X 1,22 (dwz. slachtrend. veronderstellen we 82%)

5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 ma-apr-07

Nutr. VC 2,158

nov-dec-06

VC 2,373

sept-okt-06

DMG 763

jul-aug-06

VOEDER MESTDUUR J.GROEI 199,4 111,6 388

4

DAGELIJKSE GROEI

VOEDERCONVERSIE

DMG per seizoen

VC per seizoen

800 780 760 740 720 700 680 660 640 620 600

Scheldewindeke Rumbeke

m

me

i-j j u l u n- 0 -a 6 s e ug pt - 0 6 n o ok t v - d 06 j an e c - 0 - 6 m a fe b - 0 - ap 7 m e r-0 i-j 7 j u l u n- 0 -a 7 s e ug pt - 0 7 n o ok t v - d 07 j an e c - 0 - 7 m a fe b - 0 - ap 8 m e r-0 i-j 8 j u l u n- 0 -a 8 s e ug - 0 p- o 8 n o k tv -d 0 8 j an e c - 0 - 8 m a fe b - 0 - ap 9 m e r-0 i-ju 9 n- 0 9

ei -ju jul n- 0 -a 6 se u g pt -06 no oktv- 06 de jan c-0 - fe 6 m b-0 aa 7 m pr -0 ei -ju 7 jul n- 0 -a 7 se u g pt 07 no oktv- 07 d jan ec-0 - fe 7 m b-0 aa 8 m pr -0 ei -ju 8 jul n- 0 -a 8 se u g p- 08 no oktv- 08 de jan c-0 -f 8 m eb-0 aa 9 m pr -0 ei -ju 9 n09

Rumbeke

2,800 2,750 2,700 2,650 2,600 2,550 2,500 2,450 2,400 2,350 2,300

5

6

Van voederformule naar nutriëntenrestricties F1 (1° fase VVS) R.E= 18,0% Ruw vet=6,00% Ruwe celstof=4,00% Ruwe as=4,50% totaal P=0,47% Lysine=1,19% vitA= 6000I.E./kg vitD3= 1200I.E/kg vitE=100mg/kg koper(II)sulfaat.pentahydraat=160mg/kg 3-Fytase=500FTU/kg

F2 (2° fase VVS) R.E= 16,0% Ruw vet=6,00% Ruwe celstof=4,00% Ruwe as=4,20% totaal P=0,47% Lysine=0,92% vitA= 6000I.E./kg vitD3= 1200I.E/kg vitE=100mg/kg koper(II)sulfaat.pentahydraat=15mg/kg 3-Fytase=250FTU/kg

dv lys dv meth dv m+c dv trypt dv threo Nev

dv lys dv meth dv m+c dv trypt dv threo Nev

0,78 0 0,47 0,16 0,53 2354kCal

2,800 2,750 2,700 2,650 2,600 2,550 2,500 2,450 2,400 2,350 2,300

100 0 60 21 68

Scheldewindeke Rumbeke

i-ju jul n-0 -a 6 se ug pt - 0 6 n o okt v-d 06 jan e c-0 -f 6 m a e b -0 - ap 7 m e r-0 i-ju 7 jul n-0 -a 7 se ug pt - 0 7 n o okt v-d 07 jan e c-0 -f 7 m a e b -0 -a 8 m e p r-0 i-ju 8 jul n-0 -a 8 se ug -0 p-o 8 n o ktv -d 0 8 jan e c-0 -f 8 m a e b -0 - ap 9 m e r-0 i-ju 9 n-0 9

100 0 60 21 68

VC per seizoen

me

1,04 0 0,624 0,218 0,707 2354kCal

VOEDERCONVERSIE

7

8

Meat Building Index

BESLUIT

MBIC per seizoen 3,55 3,5 3,45 3,4 3,35 3,3 3,25 3,2 3,15 3,1

• Meten is weten….maar • Een grafiek met de evolutie van de kengetallen brengt problemen in kaart en zorgt voor een streefdoel en initiatief • Deel deze informatie met uw adviseurs, het houdt hen scherp en betrokken • ‘Open Source’: www.varkensstamboek.be • Stalbezoek: wij staan open voor suggesties

jul se a u g pt -06 no okt v- -06 d jan ec-0 -f 6 m eb a - 07 a m pr ei 07 -ju jul n-0 -a 7 se u g pt -07 no okt v- -07 d jan ec- f 07 m eb a- 08 a m pr ei 08 -ju jul n-0 -a 8 se u g p- 08 no okt v- - 0 8 d jan ec-0 -f 8 m eb a- 09 a m pr ei 09 -ju n09

Rumbeke

9

10

GENETISCHE TREND VC Pietrain - Vergelijking voederconversie biggen en fokwaarde beren

‘Op naar VC 2.0?!’

40

3

fokwaarde vc

30

2,9 vc biggen 20 2,8

2,7

fokwaarde

0

2,6

-10

-20 2,5

‘Likeur v/d Bosrand’ X ‘CL’

‘Libero’ X ‘BN’

-30

VC 2.053

VC 2.095

-40

Fok. Huyghe Maenhout

Fok/eig: L. Vermeiren

-50

voederconversie biggen

10

2,4

2,3

Eig. P&B Clincke

-60

11

2,2 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Geboortejaar beer

12

GENETISCHE TREND GROEI Pietrain - Vergelijking dagelijkse groei biggen en fokwaarde beren 25

800 fokwaarde groei

20

groei biggen 750

15 700

5

650

groei biggen

fokwaarde

10

0 600 -5 550 -10

-15

500 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Geboortejaar beer

13

Wanneer is er inteelt Inteelt in de fokkerij: gevolgen en beheersing

• Een dier is ingeteeld als de ouders met elkaar verwant zijn

Steven Janssens juli 2009

• Ook bij kruisen kan inteelt optreden !! • Het koppelen van ingeteelde ouders die onderling niet verwant zijn resulteert in inteelt=0 bij de nakomelingen

Onderliggend mechanisme..

1/2

1/2

1/2

1/2

• Genetisch materiaal komt voor in dubbel • 1 van beide genen wordt doorgegeven • Inteelt is kans op identiek gen bij nakomeling, afkomstig van de gemeenschappelijke voorouder

Kans op identiek rood = 1/2*1/2*1/2*1/2 = 0.0625 Kans op identiek blauw = 1/2*1/2*1/2*1/2 = 0.0625

F=0.125

Resultaat van inteelt • Ingeteeld dier bezit dus meer identieke copies van genen => meer fokzuiver (nakomelingen zullen uniformer zijn ) • Hoge fokzuiverheid wordt nagestreefd in de fokkerij voor bepaalde kenmerken (raskenmerken) • Fokzuiverheid treedt ook op voor ongewenste eigenschappen + soms niet zichtbaar en lethaal

Recessieve genen

Graad van inteelt

• Rood =(recessief) gen dat niet meer functioneert • Fokonzuiver dier=> normale werking • Fokzuiver dier heeft geen functioneel gen meer => afwijking / sterfte …

Nauwe inteelt Ouders

• Bv. 0,01 of 1% inteelt 0,05 of 5% inteelt …

Nauwe inteelt

Verwantschap ouders 0.50

Inteeltgraad nakomeling 0.250

Grootvaderkleindochter Broer-Zus

0.25

0.125

0.50

0.250

Halfbroerhalfzus

0.25

0.125

Vader-dochter

• Is de kans dat erfelijk materiaal identiek is bij een dier door afstamming

• Snelle fixatie van erfelijk materiaal • Is risico-vol ( meer kans op sterfte, verminderde vitaliteit, vruchtbaarheidsproblemen…) • Wel succesvol toegepast voor laboratoriumdieren (muizen, ratten) • USA (1920) experimentele inteeltlijnen voor varkens (via broer*zus)

Inteeltdepressie

Inteeltdepressie

• Globaal (negatief) effect van inteelt => inteeltdepressie • Vuistregel => inteelt mijden => max. 3% of 5% • Bv. daling geboortegewicht bij toenemende inteelt big en/of zeug ingeteeld

Totaal aantal biggen geboren/worp

Per 5% inteelt -0.19 big

Levend geboren/worp

-0.15 big

Groei (dagen tot 105kg)

+1.05 dagen

BN (totaal geboren eerste worp)

-0.167 big

BN (tussenworptijd 1-2)

+2.56 dagen

Beheersing op korte termijn • Vermijd het paren van verwante dieren - opvolging via stamboekkaart - computerhulp • Vlaams varkensstamboek werkt met inteelt schema, per bedrijf en per ras = combinatie van alle KI-beren met alle zeugen+gelten, 4x per jaar

Inteeltmatrix Inteeltgraad van _007KL51 _057KC11 _02714F27 Beer-Stnr _051PV30 biggen ETO-NN WILFRIED ELITE EFIN Naam Eigenaar 111.00 0.56 103.00 0.81 120.90 0.59 56.30 0.48 wanneer IFI 1 0 1 Zeug-Stnr Naam Inteelt zeug PG IFI Betr CP 033I1215 BALHAN 1.5% 4/2.35/18.19 82.3 0.686 0 2.9% 5.9% 2.4% zeug=063I127 033I1219 BLANK-NN 2.7% 4/2.17/24.99 104.8 0.659 0 5.7% 4.6% 5.4% 033I1224 BLOS-NN 2.7% 4/2.28/26.85 129 0.709 0 5.7% 4.6% 5.4% gepaard wordt met 033I1226 BRIEF-NN 2.7% 4/2.39/24.45 98.8 0.651 0 5.7% 4.6% 5.4% 043I1060 DIKAHAN 1.5% 3/2.38/19.04 81 0.678 0 2.9% 5.9% 2.4% beer=Wilfried 043I1061 DIMIHAN 3/2.36/19.67 84.7 0.678 0 2.9% 5.9% naam zeug 2.4% Nummer en Nummer en naam1.5% beer 043I1062 DIMHAN 1.5% 3/2.19/24.09 93.5 0.678 0 2.9% 5.9% 2.4% 043I1140 DOORHAN 2.6% 2/2.19/25.21 100.1 0.62 0 5.6% 6.5% van zeug 4.9% Eigen inteelt Eigenaar 043I1142 DHANA 2.6% 2/2.37/23.70 93.1 0.62 0 5.6% 6.5% 4.9% 063I1041 063I1041 2.4% --------------0.445 1 6.1%Productiegegevens 4.3% 1.9% Index063I1042 voor vruchtbaarheid +102.6 063I1042 2.4% --------------102.6 0.445 1 6.1% 4.3% 1.9% 063I1043 063I1043 2.4% --------------102.6 0.445 1 6.1% 4.3% 1.9% Index+betrouwbaarheid betrouwbaarheid 063I1044 063I1044 2.4% --------------102.6 0.445 1 6.1% 4.3% 1.9% 063I1045 063I1045 2.4% --------------102.6 0.445 1 6.1% 4.3% 1.9% O=eigen prestaties/1+pedigree O=dochters/1=pedigree-index 063I1046 063I1046 2.4% --------------102.6 0.445 1 6.1% 4.3% 1.9% BAX LUC

063I1124 063I1125 063I1126 063I1127 063I1128 063I1129 063I1136 063I1137

063I1124 063I1125 063I1126 063I1127 063I1128 063I1129 063I1136 063I1137

2.7% 2.7% 2.7% 2.7% 2.7% 2.7% 6.2% 6.2%

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

97.2 97.2 97.2 97.2 97.2 97.2 106.2 106.2

0.455 0.455 0.455 0.455 0.455 0.455 0.451 0.451

1 1 1 1 1 1 1 1

BROSENS JAN

10.0% 10.0% 10.0% 10.0% 10.0% 10.0% 4.3% 4.3%

BROSENS JAN

4.8% 4.8% 4.8% 4.8% 4.8% 4.8% 5.2% 5.2%

C.V.VARKENSZORG

4.0% 4.0% 4.0% 4.0% 4.0% 4.0% 3.9% 3.9%

0 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0%

Inteelt op rasniveau • Vooral de evolutie in de tijd is belangrijk ( inteelt-toename ipv. inteeltgraad) • Inteelt-toename is omgekeerd evenredig met de effectieve grootte van het ras => rekening houden met foksysteem • Effectieve grootte wordt vooral bepaald door : het aantal beren de (on)gelijke bijdrage van beren

Monitoring zeugenlijnen VVS

(vervolg) • Inteelt berekenen op basis van afstammingsinformatie • Computerprogramma’s • Berekening wordt beïnvloed door de diepte van de pedigree op computer • Of Inteelt afleiden uit genetische analyse DNA-staal (omslachtig en (nog) te duur)

Evolutie graad inteelt BN

3.00

Ras

BN of X

2.75

• Krimpende stapel van Belgisch Landras • 2003, vraag van fokkers voor controle inteelt • 2004, invoering matrices per bedrijf • Large White, Engels, Duits, Fins, Frans en Belgisch Landras

2.50

2.25

2.00

1.75

1.50

1.25

Gemiddelde inteeltgraad per geboortejaar

1.00

Inteelt bij nakomelingen <5%

0.75 1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Pietrain

3.00

Ras

BN of X Pietrain

2.75

• Absolute populatie niet klein maar dalend • Sterke selectiedruk

2.50

2.25

2.00

1.75

=> Effectieve populatiegrootte is kleiner dan verwacht

1.50

1.25

Gemiddelde inteeltgraad per geboortejaar

1.00

(Ne=90)

0.75 1996

Conclusies • Beperk individuele inteelt tot enkele % behoud van vitaliteit en reproductie vermijden erfelijke gebreken • Stamboekfokkers: matrices zijn goed instrument (cfr. BN-populatie) • Bij eigen zeugenaanfok (bv. rotatie) => vraag afstamming beren op • Op stamboekniveau: voldoende beren per ras met gelijke bijdrage

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

http://www.huisdierengenetica.be

Dank aan Vlaams Varkensstamboek & Vlaams Fokkerij Centrum

2007

2008

Duitsland belangrijkste voedingimporteur

Studiedagen VARKENSHOUDERIJ actueel Rumbeke 7/7/09 - Bocholt 14/7/09

82,2 Mio. Mio. Inwoners 188 Mrd. Mrd. € verbruik voeding 155 Mrd. Mrd. € verkocht in de handel

Sterkte – Zwakte Vleesexport Duitsland Paul Coenen Belgian Meat Office VLAM, Keulen

Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw


Duitsland belangrijkste klant

Agro-Voedingsexport met Duitsland: Cash Cow voor onze handelsbalans EXPORT

IMPORT

SALDO

(Mrd. EUR)

(Mrd. EUR)

(Mrd.EUR)

2008 1)Be-Wereld Alle goed.

2007

252,30

2008

2007

262,63

50,3% ! Belgische export van vers varkensvlees (jan07-aug08) - volume 35.000

30.000

2008 -10,33

25.000

38,9 26,26

37,8 27,11

24,25

+ 1,1 (2007)

3)Be-Wereld Agro-voed.

28,86

4)Be-Duitsl. Agro-voed.

4,70

4,3

2,94

2,62

+ 1,76

5)Varkensvl.D uitsland

0,610

0,542

0,029

0,033

0,581

ton

20.000

2)Be-Duitsl. Alle goed.

15.000

+ 1,75 10.000

5.000

0 jan/07

feb/07

mrt/07

apr/07

mei/07

Duitsland


jun/07

Nederland

jul/07 Polen

aug/07

sep/07

Italië

okt/07 V.K.

nov/07 Rusland

dec/07

jan/08

Griekenland

feb/08 Frankrijk

mrt/08

apr/08

Oekraïne

mei/08

jun/08

jul/08

Roemenië


aug/08

De draaischijf voor vlees in Europa

Duitse import varkensvlees en dieren Vlees in 1.000 t – Varkens in 1.000 stuks (Bron: ZMP Maandbericht 4/2009) Invoer 2007

Invoer 2008

Verschil

Wereld

923

930

+

België

321

284

- 37

7

Denemarken biggen varkens vlees

2.600 800 277

3.000 660 288

+ 400 - 140 + 11

Nederland biggen varkens vlees

1.650 3.031 158

1.650 3.513 166

+ 0 + 500 + 8

Italië Polen E.U.

25

9

919

922

+

- 16 3

4

8

+

4

Rusland andere 3e landen


Duitse import van varkensvlees en dieren 2008  Uit Denemarken werden iets minder slachtvarkens (140.000 stuks) geïmporteerd naar Duitsland; maar 3.000.000 biggen, een plus van 400.000 stuks;  uit Nederland werden hetzelfde aantal biggen 1.650.000 stuks ingevoerd; maar vooral meer slachtvarkens: 3.200.000 stuks (+ 500.000 stuks).  de totale vleesimport steeg nogmaals (+ 7.000 t)  België wordt met 284.000 ton voor het eerst geklopt door de Denen, en verloor 37.000 ton  Belgische cijfers geven een verdere groei aan  de Denen verbeterden hun leveringen met 11.000 ton  Nederland levert met 166.000 ton weer 8.000 ton meer, en wordt terug netto-leverancier (import 137.000 ton).  De laatste maanden steeg de vleesinvoer en niet de levende import



Duitse export varkensvlees 2008 (Bron: ZMP Maandbericht 4/2009) Uitvoer 2007

Uitvoer 2008

Verschil

Wereld

1.054

1.281

+227

België

14

12

-2

Nederland

136

137

+1

Italië

291

264

- 27

E.U.

974

1.118

+ 144

Rusland

41

69

+ 28

Andere 3e landen

40

94,5

+ 54,5

Polen


Duitse export van varkensvlees  Een totale meerexport van 227.000 ton naar 1.281.000 ton  de export naar Italië valt verder terug naar 264.000 t (26.000 ton);  de export naar Nederland blijft constant;  87 % (of 1.027.000 t) wordt naar EU-landen geëxporteerd (+133.000 ton), maar in november daalde die export met 31.000 ton;  de export naar Rusland en andere derde landen (GOS) steeg sterk

Import levende varkens 2008; 1,051 miljoen stuks Verenigd Koninkrijk 0%

Denemarken 0%

Duitsland 1% Frankrijk 26%

 is er een kentering op komst? Op het eerst zicht blijft de trend aanhouden

Nederland 73%



Zefvoorzieningsgraad varkensvlees 100%

300%

90%

250%

vet en spek

80% afval

70%

200% 150%

60%

Gerookt, gezouten en gedroogd vlees

50%

worsten & bereidingen

40%

Bevroren

100% 30%

Vers 20%

50%

10%

0%

0%

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


Duitsland

Nederland

Verenigd Koninkrijk

Frankrijk

Italië

Polen


handelsbalans België in gewicht, 2000- 2008 (excl. levende dieren)

Handel levende dieren

1.200

1.200.000 1.000

1.000.000 800

600

invoer

Netto invoer Invoer

419 400

348 260

handelsbalans 400.000

173

160

uitvoer

600.000

Uitvoer

257

200

to n

in 1,000 stuks

800.000

155

65

200.000

0 2000 -93

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


Betriebsgröße D B

Duitse slachtsector

1 2 3 4 1 5 6 7 2 8 9 3 4 5 6 10 11 12 7 8 9 13

Quelle: Zahlen D: AFZ (9/07) + Firmenangaben Zahlen B: Belgische Lebensmittelagentur FSN + Firmenangaben

0 2000

-200

10 14 15-19 11 12 13 14 15 16

Schweineschlachtungen

Deutschland – Belgien/ Stück/2007 10.000.000 9.376.000

Tönnies VION Gruppe Deutschland (NFZ,M,SFL Premium Fleisch) Westfleisch (inkl. Barfuß) 5.374.000 D&S 2.800.000 (Covavee Gruppe) 1.246.000 Vogler Fleisch 1.200.000 Tummel 1.200.000 Gausepohl 1.045.000 (Westvlees) 1.042.000 Böseler 1.000.000 FVG 900.000 (De Brauwer) 968.502 (Goossens) 918.115 (Noordvlees) 768.662 (Goemaere) 695.196 Vosding 600.000 Steinemann 600.000 Schmitz 600.000 (De Coster) 662.260 (Van Hoornweder) 551.430 (Detry) 550.533 Färber 560.000 (Van Landschoot) 478.500 Ulmer Fleisch 500.000 5 Deutsche Betriebe 400 – 200.000 (Slachthuis Heist o/d Berg) 394.000 (De Reese) 306.000 (Herdico) 278.000 (Porc Meat) 275.000 (Rima) 239.000 Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw (Abatan) 206.000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


Consolidatie vleessector (1)


Consolidatie vleessector (2)

Top Retailer Top 10-Retailer in Germany 2006 – Gross Sales in € mln. Edeka-Group

85.7

Metro Group

71.6

Schwarz-Group

81.2

Aldi-Group

81.0

Tengelmann-Group

58.6

41.4

KarstadtQuelle2.2 Lekkerland Schlecker

19.0

5.0

24,000 23,000

14,262

Food share in percent

4.0 7,233

96.0

31,209

28.4 18.8

12,500

97.8

95.0

31,930

53.8

Rewe-Group

35,750

14.3

46.2

5,600

Nonfood share in percent

Globus 55.0 45.0 3,570 0

10.000


20.000

€ mln

30.000

40.000


Source: Lebensmittel Zeitung, TradeDimensions

Te veel schaplengte

De “Aldisering”

Sales area and its productivity in the German retail sector mln sqm140

5.500 5.200

122 114

120

100

4.600

95 4.500

100% 80%

33,5

39,5

25,7

63 60

4.000

26,0

3.600 39

3.500

14,8

10,9

2000

2004

0% 2.900

20

3.000 Quelle: BBE, HDE

0

2.500 1970

1980

1990

1995

2000

2005

2010

55,0

Other food retailers

2010

Source: EHI

23,5

20% 3.300

Discounters

26,0

40%

3.900

45,0

60%

77

80

40

5.000

106

4.800

sales/sqm (€)

Development of sales shares by formats in food retailing 2000 – 2010

…

discounters hypermarkets, large supermarkets, food departments supermarkets

mln sqm

sales/sqm (€) Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw

Source: HDE; Estimate: KPMG

other food retail formats Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw

Bedreigingen - Kansen Duitsland lage loonland:  geen minimumlonen (uitz. bouw)  geen bindende CAO’s  werkkrachten NMS + GOS: 2/3j “Werkverträge” “Kolonnes”  verdragen (seizoen)arbeid: ganse landbouw + verwerking 9 maand/j met NMS+KR aan 4€ uurloon + 2% arbeidsongevallenkost Duitse AOKas Duitsland: draaischijf vlees/voedingshandel “Marktplatz” “the place to be”


Bedreigingen - Kansen Speciale Markteisen  gecentraliseerde distributie, 50% discount  lange keten in vleessector, directe weg G&F  speciale opvatting kwaliteit en QA-S (labels)  vb: G&F: 30/70% MRL; vlees: QS conform Duitse distributie bezet NMS: “Hinterland”  we kunnen volgen in het zog van de troepen


Q.A. Systemen – Labels Voeding 200 Retail +voedingsconcerns

CIES

VLAM Programma Duitsland

Global Food Safety Initiative GFSI

QS IFS Continent

ISO22000 wereld

BRC UK

verwerking

QS Dutch HACCP

Sectorgidsen

slacht/snij CERTUS

Sectorgidsen

Dier

Plant

QS

Codiplan

vis

PLANT GLOBALGAP

dier

Vegaplan

productie

Sectorgidsen

QS

veevoeding

QS OVOCOM


 G&F: 610.000€: int beurs FL: 260.000€ vakpers : 50.000€ D-M’s : 30.000€ PR, Techn k: 12.000€ distrib/POS: 270.000€  Vlees:440.000€:int beurs: 200.000€ vakpers adv: 150.000€ events, RT: 90.000€  Siert: 100.000€:vakbeurs IPM: 70.000€ vakpers/DM: 30.000€ Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw

Dank voor uw aandacht!


Ontstaan Sectorgids dierlijke productie: ook voor de VARKENSHOUDERIJ Isabelle Vuylsteke POVLT – PIVAL vzw Sectordag varkens Beitem en Bocholt – juli 2009

 Lastenboek (Certus, Meritus, Belplume,…)  Kwalitatieve meerwaarde  Verkoopselement

prijzen

 Dioxinecrisis  KB 14/11/2003: autocontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid  Voedselveiligheid

 Huidige evolutie  Opstart FAVV  2005: verplichte autocontrole  Sectorgids dierlijke productie (2008)

Dit project wordt medegefinancierd door de Europese Unie en de Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling van het departement Landbouw en Visserij

Referenties  Sectorgids dierlijke productie (150 pp.) via: http://www.codiplan.be  De checklijsten horend bij de sectorgids dierlijke productie zijn terug te vinden via: http://www.afsca.be/autocontrolenl/sectorspecifieketools/ppdierlijke/ DEZE CHECKLIJSTEN = BASIS VOOR HET IN ORDE BRENGEN VAN DE AUTOCONTROLE OP UW BEDRIJF

Autocontrole  “Vertaling”  Volgen van hygiënevoorschriften + bijhouden registers

 Voorkomen problemen + als probleem, snelle tracering  Basis autocontrole = sectorgids 7-7-2009

POVLT - beitem (rumbeke)

4

Voor- en nadelen  CERTIFICATIE

Verloop audit

GEEN CERTIFICATIE

Minder controle door FAVV

Meer controle + randvoorwaarden

Geen bijkomende heffing “Extra papierwerk” Kost OCI of FAVV

Bijkomende heffing

3 jaar geldig

Afnemers vragen IKKB-certificaat, waarborg

 Voorbereiding  Zelfevaluatie wettelijke voorschriften  Voldoen op elk ogenblik!!!

 Aanvraag  Bij OCI of FAVV

 Audit  Nazien administratieve gegevens  Visuele evaluatie criteria  Metingen + analyses

 Certificering 5

Algemeen

Meer info

 Aandachtspunten        

Bedrijfsregistratie Identificatie & registratie van de dieren Dierenvoeder en drinkwater Dierengezondheid Uitrusting en hygiëne Vervoer Traceerbaarheid Melding

 POVLT – PIVAL vzw Isabelle Vuylsteke Ieperseweg 87 8800 Rumbeke Beitem 051/27 33 86 [email protected] 7-7-2009

POVLT - beitem (rumbeke)

8

Varkenshouderij Actueel

Recommend Documents