Van Steunpunt naar Veilig Thuis

Van Steunpunt naar Veilig Thuis Naar meldingen huiselijk geweld en kindermishandeling onder één dak

Jaarrapportage Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld Kop van Noord-Holland Voorlichting en deskundigheidsbevordering Kop van Noord-Holland 2014

Voortgangsrapportage - maart 2015

Inhoudsopgave

1. In vogelvlucht het jaar door 2. De meldingen 2.1. Meldingen bij het Steunpunt 2.2. Opgepakte meldingen door het Ambulant Team 2.3. Op gang brengen hulp en interventie 2.4. Recidive 2.5. Huiselijk geweld bij ketenpartners 2.6. Huisverboden 2.7. Vormen van huiselijk geweld Relationeel geweld Kindermishandeling Oudermishandeling Ouderenmishandeling Eergerelateerd geweld 2.8. Huiselijk geweld binnen de regiogemeenten 3. Hulpverlening 3.1. Korte interventie door Ambulant Team 3.2. Hulpverlening Maatschappelijk werk AMW/De Wering Piep zei de Muis AMW/De Wering en Triversum 3.3. Eigen Kracht-conferenties en Signs of Safety

4. Voorlichting en deskundigheidsbevordering 4.1. Publieksvoorlichting 4.2. Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen Kinderopvang Ketenpartners Steunpunt Onderwijs Gezondheidszorg Gemeenten 4.3. Trainingen huiselijk geweld en kindermishandeling 4.4. Platform Eergerelateerd Geweld

2 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

5. Ontwikkeling Steunpunt naar AMHK/Veilig Thuis 5.1. Vorming AMHK/Veilig Thuis 5.2. Afscheid samenwerking met Sensoor 5.3. Samenwerking met De Wering 5.4. Piketdienst huisverbod voortgezet bij Jeugdbescherming 5.5. Platform Hulpverlening 5.6. Zo Spoedig Mogelijk (ZSM) 5.7. Netwerkcoördinatie

Bijlage 1:

Financiële verantwoording Afrekening Voorlichting en deskundigheidsbevordering 2015 (HG029)


1. In vogelvlucht het jaar door In het kort volgen hieronder de belangrijkste wetenswaardigheden en ontwikkelingen uit 2014. Er wordt verwezen naar waar hierover in het verslag meer te lezen valt. Op weg naar AMHK/Veilig Thuis In 2014 heeft de voorbereiding van het tot stand komen van Veilig Thuis, één meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling, centraal gestaan. Binnen deze ontwikkeling vormen de drie Steunpunten (Alkmaar, Den Helder, Hoorn) en AMK met elkaar een meldpunt AMHK/Veilig Thuis Noord-Holland Noord. Daartoe is de Businesscase AMHK opgesteld die is onderschreven en vastgesteld door de gemeenten in Noord-Holland Noord. Deze Businesscase geeft het kader aan voor het overgangsjaar 2015 en het kader voor de operationele uitvoering van de werkzaamheden en de vorming en ontwikkeling van het AMHK. In 2015 worden de activiteiten van Veilig Thuis onder regie van GGD Hollands Noorden uitgevoerd samen met de oorspronkelijke uitvoeringsorganisaties voor de Kop, Blijf van m’n Lijf Den Helder en de Wering. Per 1 januari 2016 wordt een en ander verder geeffectueerd. Lees meer: 5.1. Vorming AMHK/Veilig Thuis. Afscheid van Sensoor, secretariaat De Wering en piketdienst In het kader van de ontwikkeling naar Veilig Thuis Noord-Holland Noord is eind 2014 afscheid genomen van Sensoor, die vanaf de start van het Steunpunt in december 2005 het Frontoffice voor publiek voor het Steunpunt heeft bemand. Ook is afscheid genomen van het secretariaat en andere medewerkers van De Wering waarmee vanaf 2013 werd samengewerkt rondom bereikbaarheid, administratieve ondersteuning en formatie voor het op gang brengen van hulpverlening. De samenwerking met Veilig Thuis zal echter onverminderd worden doorgezet wat betreft het inzetten van de laagdrempelige hulp van korte- en pluspakkettrajecten en Piep zei de Muis bij meldingen van huiselijk geweld. De piketdienst bij het huisverbod na kantoortijd wordt vanaf 1 januari, vooralsnog bij wijze van proef, verzorgd door de Jeugd- en Gezinsbeschermers (voorheen crisisdienst BJZNH). Dus ook de 10 medewerkers die werkzaam waren in de piketdienst zijn uitgezwaaid. Lees meer: 5.2. Afscheid van samenwerking Sensoor, 5.3. Samenwerking met De Wering, 5.4. Piketdienst huisverbod voortgezet bij Jeugdbescherming. In 2014 lichte afname van meldingen en van huisverboden In 2014 waren er 1.359 (2013: 1.380) meldingen1 waarvan 280 bij het Frontoffice en 1.079 bij het Ambulant Team. De meldingen kwamen van professionals, politie en burgers uit de hele regio. Het huisverbod2 werd minder ingezet bij huiselijk geweld. In 2014 gebeurde dit 25 maal (2013: 36). In 23 gevallen is binnen de afkoelingsperiode van tien dagen of de verlenging, of de 1

De term ‘meldingen’ wordt hier gebruikt als overall begrip voor adviezen, consulten en meldingen. Ook de huisverboden hebben we hieronder geschaard. De term omvat in deze rapportage alle eerste contacten. Vanwege de leesbaarheid hebben we de aanhalingstekens weggelaten, maar in gedachten horen die er nog wel te staan. 2 Als iemand zich schuldig maakt aan huiselijk geweld, kan hij of zij een huisverbod opgelegd krijgen. Dit houdt in dat de pleger tien dagen zijn of haar woning niet in mag en in die periode ook geen contact mag opnemen met de partner of de kinderen.


hulpverlening gestart. Daarnaast zijn er zes risicotaxaties gedaan die niet tot een huisverbod hebben geleid, maar waar wel hulp is ingezet. Lees meer: 2.1. Meldingen bij het Steunpunt en 2.6. Huisverboden. Meer hulp gerealiseerd Voor de 1.079 meldingen bij het Ambulant Team zijn er met cliënten 2.721 contactmomenten geweest, waarvan 1.779 telefonisch, 550 maal per e-mail en 188 face-to-facegesprekken. Bij de hulpverlening wordt zoveel mogelijk de eerstelijnshulpverlening van AMW/De Wering ingezet en De Wering voert in het kader van de hulpverlening ook extra taken uit: een zogenaamd pluspakket maatschappelijk werk en het hulpaanbod Piep zei de Muis voor jonge kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. In 2014 ging het om 123 trajecten waarvan 56 pluspakketten maatschappelijk werk. Voor deze laatste groep cliënten is acuut hulpverlening nodig en door de nauwe samenwerking van Steunpunt en De Wering is er voor deze cliënten geen wachttijd3. Het Steunpunt heeft ook veel samengewerkt met de andere ketenpartners om hulpverlening te realiseren. Het Steunpunt werkt met een systeemgerichte aanpak voor slachtoffers, plegers en kinderen. Daarom wordt ook regelmatig voor één casus naar meerdere ketenpartners doorgeleid. Ook het (terug)verwijzen naar ketenpartners komt geregeld voor, omdat daar al hulp wordt gegeven of de specifieke hulp van een van de ketenpartners nodig is. Lees meer: 2.2. Opgepakte meldingen, 2.3. Op gang brengen hulp en interventie en 3.2. Hulpverlening. Weinig recidive Van het aantal meldingen bij het Ambulant Team in 2014 is bij 9% van de slachtoffers sprake van recidive en bij 6% van de plegers. Het aantal recidieven bij zowel slachtoffers als plegers is in verhouding tot het aantal meldingen niet groot. Een kleine groep recidiverende plegers en slachtoffers komt meerdere malen in beeld. Deze plegers en slachtoffers zijn niet allemaal elkaars partners. Soms maakt een pleger meerdere slachtoffers en heeft een slachtoffer met meerdere plegers te maken. Lees meer: 2.4. Recidive. Eigen Kracht en Signs of Safety Mensen die zelf het heft in handen willen houden bij het oplossen van hun problemen kunnen in een Eigen Kracht-conferentie4 samen met familie en vrienden een plan maken om die problemen aan te pakken, al dan niet in combinatie met professionele hulpverlening. In 2014 zijn er drie van dergelijke bijeenkomsten gehouden. Het inzetten van Eigen Kracht vraagt om het motiveren van cliënten om er gebruik van te maken en om uitleg dat zij zelf de regie kunnen nemen. Verder hebben in 2014 drie verkennende bijeenkomsten plaats gevonden met de drie Steunpunten Noord-Holland Noord en De Wering, waarbij is geformuleerd dat om met Eigen Kracht te werken er aantal wijzigingen van belang zijn in de volgorde van de risicotaxatie bij huiselijk geweld c.q. veiligheidsplan. Hierdoor krijgt Eigen Kracht meer accent en wordt vanaf 3

Binnen de reguliere hulpverlening is er voor cliënten die procesmatige hulpverlening van 5 tot 8 gesprekken nodig hebben een wachtlijst. Eigen Kracht-conferenties gaan uit van het gegeven dat families heel goed in staat zijn zelf problemen binnen hun familie aan te pakken en de regie in eigen hand te houden, ook als er sprake is van kindermishandeling of huiselijk geweld. Tijdens een bijeenkomst, een zogenaamde Eigen Kracht-conferentie, maakt de aanvrager samen met familie en bekenden een plan voor de toekomst. De basis van het plan zijn de eigen middelen en mogelijkheden en hulp van buitenaf waar nodig. Met elkaar werken aan een oplossing is het belangrijkste uitgangspunt van Eigen Kracht. 4


het begin uitgegaan van de eigen mogelijkheden van de cliënten om zelf hun problemen op te lossen. Op 25 november 2014 heeft een training op deze onderdelen plaatsgevonden o.l.v. Petra Rozeboom (trainer Signs of Safety) waaraan 12 medewerkers van drie Steunpunten en De Wering deel hebben genomen. Lees meer: 3.3. Eigen Kracht-conferenties en Signs of Safety. Kinderen in beeld en lichte afname meldingen kindermishandeling De gemeente Den Helder wil de komende jaren meer kinderen in beeld krijgen en waar nodig passende hulp geven. In 2014 is bijgehouden hoeveel kinderen er betrokken zijn geweest bij casussen van het Steunpunt. Het gaat om 383 (2013: 391) kinderen. Van deze kinderen waren er 310 aanwezig bij het geweld en 78 niet. Van de kinderen die betrokken waren bij het geweld zijn er 49 besproken met BJZNH/AMK en 25 gezamenlijk opgepakt. Bij BJZNH/AMK zijn er in 2014 614 adviezen gegeven (2013: 629), zijn er 71 consulten gevraagd (2013: 130) en hebben er 281 onderzoeken (2013: 266) naar kindermishandeling plaatsgevonden. In 2014 zijn er 50 kinderen (2013: 42) door het Steunpunt geregistreerd in de Verwijsindex Risicojongeren. In 31 gevallen (2013: 37) was er sprake van een match met BJZNH/AMK en/of BJZNH plus eveneens 6x met de Raad voor de Kinderbescherming en 5x met Parlan. In 4 gevallen was het een match met andere instellingen: Blijfgroep, GGD HN, Parlan en de combinatie Willem Schrikker Groep/Parlan. Over de casusregie heeft in deze gevallen afstemming plaatsgevonden. We zien bij het BJZNH/AMK een lichte afname van het aantal adviezen en consulten. Hiervoor is geen verklaring gegeven. Opvallend is dat ook bij de politie en Ambulant Team een afname is te zien van het aantal geregistreerde meldingen. Lees meer: 2.7. Vormen van huiselijk geweld - kindermishandeling Bij ouderenmishandeling geen toename van meldingen Ouderenmishandeling wordt nog beperkt herkend. De schatting is dat er in de Kop 2.544 ouderen met dit geweld te maken hebben. In 2014 is uitvoering gegeven aan het projectplan “Ouderenmishandeling zichtbaar maken - Aanpak ouderenmishandeling Noord-Holland Noord 2013 – 2014”. De bedoeling was om door middel van een aantal activiteiten te komen tot een toename van de meldingen ouderenmishandeling. In de Kop is echter het aantal meldingen vrijwel gelijk gebleven; de politie had in 2014 slechts 3 gevallen en het Ambulant Team 18 casussen. Bij de hulpverlenende ketenpartners komt men ouderenmishandeling wel tegen, maar door het ontbreken van de registratie is er weinig zicht op de aantallen. Het taboe op dit onderwerp is nog steeds groot. Van het project is een apart verslag onder de naam ‘Een hardnekkig taboe - Ouderenmishandeling vraagt blijvende investering in bewustwording’ beschikbaar. Lees meer: 2.7. Vormen van huiselijk geweld - ouderenmishandeling. Bij eergerelateerd geweld nu ook aandacht voor radicalisering Het Ambulant Team registreerde 11 casussen eergerelateerd geweld. De politie, de coördinator eergerelateerd geweld, geeft aan dat er in de Noordkop 39 casussen (2013: 42) waren, waarbij mogelijk eergerelateerd geweld een rol speelde. Samen met het Ambulant Team zijn er 9 casussen opgepakt en met Blijf van m’n Lijf 24.


Van de politiezaken speelden er 6 in het asielzoekerscentrum (AZC). De betrokkenen zijn direct doorgeplaatst naar een ander AZC. Als de voormalige penitentiaire jeugdinrichting de Doggershoek in Den Helder door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) in gebruik genomen gaat worden zal deze 600 asielzoekers gaan opvangen. Het asielzoekersaantal in Den Helder zal dan groeien van de huidige 372 tot ca. 1000. Daardoor zal eergerelateerd geweld mogelijk vaker voorkomen. Een nieuw aandachtsgebied dat vanuit de politie speelt is radicalisering en dat geldt ook voor de Noordkop. Mogelijk houden casussen van huiselijk geweld en eergerelateerd geweld ook signalen van radicalisering in zich. Lees meer: 2.7. Vormen van huiselijk geweld – eergerelateerd geweld. Voorlichting en deskundigheidsbevordering Er zijn inmiddels honderdvijftig aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling werkzaam binnen de diverse instellingen in de Kop van Noord-Holland. De aandachtsfunctionarissen die voorlichtingen of trainingen volgden, komen uit de volgende sectoren: kinderopvang, onderwijs, gezondheidszorg, ketenpartners Steunpunt en beleidsmedewerkers en aandachtsfunctionarissen van gemeenten. Zij komen per sector bijeen. In het najaar van 2014 is er een gezamenlijke netwerkbijeenkomst geweest met als thema privacy en beroepsgeheim. Daarnaast is voor het eerst gewerkt met een aanbod van diverse vormen e-learning. Lees meer: 4. Voorlichting en deskundigheidsbevordering – 4.2. Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen.


2. De meldingen De belangrijkste gegevens en bevindingen over de groei van het aantal meldingen en huisverboden in 2014 staan hieronder beschreven. 2.1. Meldingen bij het Steunpunt In 2014 ontving het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld (verder Steunpunt) 1.359 (2013: 1.380) meldingen waarvan 280 (2013: 246) bij het Frontoffice en 1079 (2013: 1.134) bij het Ambulant Team. Ten opzichte van 2013 ziet het aantal meldingen bij het Frontoffice een stijging. De meldingen komen van professionals, politie en burgers uit de hele regio. Bij het Ambulant Team van het Steunpunt (verder Ambulant Team) komen de meldingen binnen via incidenten huiselijk geweld van de politie, risicotaxatie of huisverbod. Maar cliënten vinden ook zelf de weg naar het Ambulant Team of komen via het Frontoffice van het Steunpunt of de ketenpartners van het Steunpunt (advies/consult). In 2014 is er wederom gewerkt met het Client Volg Systeem Conclusion (verder Conclusion). Zie voor een overzicht hieronder: Meldingen binnengekomen 2008- 2009 – 2010 – 2011-2012 – 2013 - 2014 Binnengekomen via 2008 2009 2010 2011 Frontoffice Frontoffice Sensoor 122 127 165 234 Ambulant Team Doorgeleid Frontoffice naar AT 33 25 27 22 Incidenten via politie 124 107 579 594 Advies aan cliënten 9 11 34 Advies/consultatie ketenpartners 47 51 6 Risicotaxatie zonder huisverbod 11 11 7 Risicotaxatie met huisverbod 36 22 31 Chats online hulp veilig samen 19 Totaal Ambulant Team 157 235 701 713 Totaal meldingen 279 362 866 947

2012

2013

2014

254

246

280

55 577 54 150 2 33 63 934 1.188

113 5 668 50 6 260 7 36 7 1.134 1.380

148 566 69 265 6 25 1079 1.359

Opvallend is dat de doorgeleiding van Frontoffice naar het Ambulant Team wederom in 2014 is toegenomen. Het huisverbod is in 2014 opvallend minder opgelegd. Meer dan 10 keer minder dan in 2014. De politie geeft aan dat zij 778 incidenten huiselijk geweld hebben gehad in de Kop. In de registratie van het Ambulant Team zijn er hiervan slechts 566 terug te vinden. Hiervoor is geen verklaring teruggevonden.

5

Van deze incidenten waren er 8 geen incidenten betreffende huiselijk geweld De advies en consultatie vragen zijn in 2013 niet altijd correct geregistreerd. Dit aantal is gebaseerd op een schatting. 7 De online hulpverlening veilig samen is eind 2012 door de Blijf Groep beëindigd. 6


2.2. Opgepakte meldingen door het Ambulant Team Naar aanleiding van de 1079 meldingen bij het Ambulant Team zijn er in totaal 2.721 contactmomenten geweest waarvan 1.779 telefonische contacten met cliënten, 550 maal email contacten en 188 face-to-facegesprekken met cliënten. Van de face-to-facegesprekken hebben de meeste plaatsgevonden op een locatie als het Veiligheidshuis, De Wering en ’t Wijkhuis. Vooral in de casussen die zijn opgepakt samen met het BJZNH/AMK is op huisbezoek gegaan. Daarnaast hebben 209 contacten plaatsgevonden met ketenpartners die de casus direct hebben opgepakt. 2.3. Op gang brengen hulp en interventie Voor hulp is er bij zowel huiselijk geweld als huisverbod samengewerkt en/of doorverwezen naar ketenpartners. Aan het begin van de instroom van cliënten wordt altijd gestart met verificatie bij de ketenpartners. Hierbij wordt gevraagd wordt of de cliënt bij een van de ketenpartners bekend is. Dit systeem fungeert als een handmatige ‘Verwijsindex’. Als er een match is bij een van de ketenpartners, dan wordt de hulpverlening door die ketenpartner opgepakt. Daarnaast worden cliënten doorgeleid naar hulp van de ketenpartners. Hieronder hebben we, voor zover dit is geregistreerd, de ketenpartners die bij de hulpverlening betrokken zijn in beeld gebracht. Doorgeleiding hulp door Ambulant Team 2014 Ketenpartners

GGZ AMW / De Wering Politie MEE GGD-OGGZ BJZNH/AMK Triversum BJZ JHV GGZ-FPA Brijder Reclassering Huisarts School Vrouwenopvang Palier Eigen Kracht-conferenties DNO Gemini maatschappelijk werk

Cliënten bekend of in de hulpverlening bij ketenpartners8 226 84 17 92 32 49 26 32 18 20 15 16 10 16 16 2 10 2

Cliënten doorgeleid naar hulp9 100 94 20 3 5 25 2 12 15 10 8 15 8 2 6 10 1

8

Cliënten zijn veelal bekend bij een of meerdere ketenpartners. Dit wordt gecheckt via verificatie bij de ketenpartners: de zgn. handmatige verwijsindex. 9 Soms zijn cliënten naar meerdere ketenpartners doorverwezen. Hier hebben we alleen de nieuwe uitstroom naar hulp bij ketenpartners aangegeven en de hoofddoorgeleiding. 9 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

Thuiszorg/Omring Opvoedpoli Wijkteams Parlan Politie EEG Triversum Piep zei de Muis Politie Marchaussee Schuldhulpverlening Leger des Heils Transferium Schoolmaatschappelijk werk De Wering William Schrikker Stichting Stichting Present Femgard/Aware Slachtofferhulp Veiligheidshuis Anders Niet ingevuld

-

0 5 0 1 9 0 0 0 0 0 2 0 0 6 3 5 15 10

Wat bovengenoemd overzicht vooral laat zien, is dat er veel wordt samengewerkt met ketenpartners om de hulpverlening te realiseren. In veel situaties zijn cliënten al in zorg en blijven dit. Ook wordt er naar meerdere ketenpartners doorgeleid. Het Steunpunt werkt immers met een systeemgerichte aanpak voor zowel slachtoffer, pleger als kinderen. Bij het op gang brengen van de hulpverlening wordt steeds meer gefocust op die systeemgerichte aanpak. 2.4. Recidive De indruk bestaat dat de hulpverlening die op gang komt, beklijft. We gaan uit van de veronderstelling dat als er geen recidive plaatsvindt, de hulpverlening werkt. In 2014 is zowel de recidive van plegers als slachtoffers geregistreerd. En deze registratie levert het volgende beeld op: Recidieven bij Ambulant Team Steunpunt 2014 Recidive plegers Recidive 1 keer 46% Recidive 2 keer 20% Recidive 3 keer 20% Recidive 4 keer of meer 14%

Recidive slachtoffers Recidive 1 keer 56% Recidive 2 keer 19% Recidive 3 keer 14% Recidive 4 keer of meer 11%

Van het aantal meldingen bij het Ambulant Team in 2014 is bij 9% van de slachtoffers sprake van recidive en bij 6% van de plegers. Het aantal recidieven bij zowel slachtoffers als plegers is in verhouding tot het aantal meldingen niet groot. Geconcludeerd kan worden dat een kleine groep recidiverende plegers en slachtoffers meerdere malen in beeld komen. De recidiverende plegers en slachtoffers zijn niet allemaal elkaars partners. Soms maakt een pleger meerdere slachtoffers en heeft een slachtoffer met meerdere plegers te maken.


Ook hierbij maken we een voorbehoud dat de gegevens niet geheel kloppend zijn, maar zeker wel indicatief. Om daadwerkelijk te kunnen zeggen of de hulp heeft gewerkt en het geweld inderdaad is gestopt, is onderzoek nodig. Dit behoort vooralsnog niet tot de taken van het Steunpunt. 2.5. Huiselijk geweld bij ketenpartners De ketenpartners van het Steunpunt signaleren huiselijk geweld steeds beter. De ontwikkeling en toepassing van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling bij de diverse instellingen draagt hier zeker aan bij. Het gegeven dat er geen meldplicht is voor de instellingen om alle casussen huiselijk geweld bij het Steunpunt te melden, leidt ertoe dat instellingen ook zelf de benodigde hulp direct (kunnen) geven. Het registreren van de problematiek huiselijk geweld en kindermishandeling bij de instellingen zelf is nog een groeiproces. Wat we ook zien is dat er bij de hulpverlening in het algemeen steeds meer aandacht is voor geweldsproblematiek. De politie, BJZNH/AMK en AMW/De Wering zijn de kernpartners en brengen met hun registratie al een aantal jaren huiselijk geweld en kindermishandeling in beeld. Het aantal meldingen via de politie is opvallend hoog. Er kan gesteld worden dat de politie de hoofdleverancier is voor het Steunpunt. De politie geeft zelf aan dat zij in 2014 778 incidentregistraties huiselijk geweld hadden, bij het Ambulant Team zien we hiervan 566 incidentmeldingen terug. De oorzaken van het verschil zijn terug te leiden in het hebben van twee registratiesystemen, dubbelingen, niet complete gegevens, of dat er soms geen sprake is van huiselijk geweld. We zullen alert blijven op deze verschillen en waardoor zij veroorzaakt worden. Door BJZ/AMK worden in totaal 685 advies- en consultvragen aangegeven. In 2013 waren dit er 759. Het aantal onderzoeken was 281. In het totaal komt dit op 966 meldingen van kindermishandeling bij BJZ/AMK. In 2013 waren dit er 1.025. Er is dus een lichte afname in 2014.

Zie voor overzicht van de registratie bij de ketenpartners hieronder:

-

Instelling Steunpunt -Frontoffice -Ambulant Team Politie -Incidenten -Aangiften -Aangehouden -Verdachten doorgeleid OM BJZNH/AMK -Adviezen -Consulten -Onderzoeken

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

122 157

116 235

165 701

234 713

254 934

246 1.134

280

382 191 130 127

913 185 151 135

869 279 142 144

834 253 149 128

877 268 144 120

928 261 138 116

778 252 139 99

160 56 142

261 74 142

352 68 209

293 127 208

304 72 288

629 130 266

614 71 281

Ook andere hulpverlenende instellingen zijn gaan registreren. Bekend zijn de volgende gegevens: AMW/De Wering heeft in 2014 123 (2013: 107) hulptrajecten rond huiselijk geweld ingezet. Hiervan waren er 59 korte hulptrajecten en 64 lange pluspakket hulptrajecten. Van de cliënten 11 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

komt 75% via het Ambulant Team van het Steunpunt, 13% op eigen initiatief van de cliënt en 12% via verwijzing door andere instellingen (BJZNH/AMK, Huisarts, Triversum, WMO-loket). Inzet van korte en plustrajecten De Wering in 2014 per gemeente: Korte trajecten

Pluspakket trajecten 56 5 3 64

32 19 8 59

Den Helder Hollands Kroon Schagen Texel Totaal

Aan de diverse ketenpartners is dit jaar wederom gevraagd om de cijfers huiselijk geweld en kindermishandeling. Helaas konden de instellingen dit door allerlei veranderingen in de zorg niet leveren. In het kader van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is melden niet verplicht en kan een instelling ook zelf hulp in gang zetten en verlenen. Daarom blijft het een aandachtspunt dat de hulpverlenende instellingen/ketenpartners zelf ook een registratie bijhouden van de intern bekende casussen kindermishandeling/huiselijk geweld. 2.6. Huisverboden In 2014 zijn er in het kader van een tijdelijk huisverbod in totaal 31 risicotaxaties (2013: 43) afgenomen door de Hulpofficieren van Justitie (HOVJ). Uit deze risicotaxaties zijn 25 (2013: 36) huisverboden voortgekomen. Dit is een relatief grote afname van het aantal opgelegde huisverboden, vergeleken met het jaar ervoor. Zes risicotaxaties hebben niet geleid tot een huisverbod. De gezinnen waarbij een risicotaxatie is afgenomen, die niet tot een huisverbod heeft geleid, hebben wel hulp ontvangen. Van de opgelegde 25 huisverboden zijn er in de eerste tien dagen 2 ingetrokken. Er zijn 13 huisverboden verlengd. Er waren er 10 binnen de gebruikelijke 10 dagen afgerond. Er waren 45 kinderen betrokken bij de huisverboden. Als er kinderen bij betrokken zijn, wordt er doorgeleid naar BJZNH/AMK. Steunpunt en BJZ/AMK geleiden verder door naar hulpverlening. Hieronder is aangegeven hoe zowel risicotaxaties als huisverboden over de regiogemeenten zijn verdeeld: Risicotaxatie Zonder HV 2011 7 Den Helder Hollands Kroon Schagen Texel 7 Totaal

Risicotaxatie met HV 2011 16 4 4 7 31

Risicotaxatie Zonder HV 2012 2 2


Risicotaxatie Zonder HV 2013 4 2 1 0 7


Risicotaxatie Zonder HV 2014 3 1 1 1 6


Uit: www.huisverbodonline.nl


De zorgcoördinatie bij een huisverbod is heel tijdsintensief. Per huisverbod zijn er gemiddeld 10 contactmomenten met het cliëntsysteem en gemiddeld totaal 22 contacten met cliënt en/of ketenpartners. In totaal wordt per huisverbod gemiddeld 25 uur besteed om de hulp op gang te brengen. 2.7. Vormen van huiselijk geweld We hebben, voor zover bekend, de gegevens vergeleken van de vormen van huiselijk geweld die worden geregistreerd bij het Ambulant Team, politie en AMK. Dit geeft het volgende beeld: Vormen van huiselijk geweld vergeleken bij Steunpunt, politie en BJZNH in 2011 – 2012 – 2013 - 2014 Ambulant Team Politie BJZNH/AMK 2013 2014 2013 2014 2013 2014 Partner mishandeling 850 560 738 646 Oudermishandeling 30 30 84 58 Kindermishandeling 29 16 102 71 1.025 966 Eergerelateerd geweld 5 11 *3) *3 Ouderenmishandeling 17 18 4 3 Anders of niet 203 444 10 ingevuld Totaal 1.134 1.079 928 778 1.025 966 *1) Hieronder zijn de cijfers te vinden van geweld gericht op de (ex)partners (man of vrouw) en huisvrienden. *2) Dit zijn de adviezen, consulten en onderzoeken opgeteld van BJZNH/AMK. *3) De politie houdt een aparte registratie bij van eergerelateerd geweld. Deze is niet uit de algemene cijfers te halen. In het totaal zijn er in Kop in 2014 39 zaken geweest (2013: 42/ 2012: 50) waarbij mogelijk sprake was van eergerelateerd geweld en als zodanig zijn opgepakt. Zie verder onder het kopje eergerelateerd geweld.

Partner geweld De core business van het Steunpunt is natuurlijk partnergeweld. Zowel bij het Steunpunt als bij de politie komt deze vorm het vaakst voor. We zien zowel bij de politie als het Ambulant Team een afname van het aantal registreerde meldingen. Het geweld kan gericht zijn op de partner (man of vrouw), de ex-partner (man of vrouw), op andere familieleden of op huisvrienden. Binnen de politiegegevens zijn hierover over de Noordkop de volgende cijfers te vinden: Vormen van relationeel geweld uit politie gegevens Noordkop 2011 – 2012 – 2013 -2014 2011 2012 2013 Gericht op partner - man 73 99 92 Gericht op partner - vrouw 308 293 304 Gericht op ex partner - man 18 27 40 Gericht op ex partner - vrouw 153 166 204 Gericht op overige familieleden 76 89 67 Gericht op huisvrienden 30 25 38

2014 84 267 41 165 70 19

Kindermishandeling In 2014 is bijgehouden hoeveel kinderen er betrokken zijn bij casussen van het Steunpunt. Het gaat om 383 (2013: 391) kinderen. Van deze kinderen zijn er 310 (2013: 306) aanwezig geweest 10

Niet altijd is dit geregistreerd en bij adviezen en consulten worden deze gegevens niet vastgelegd. 13 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

bij het geweld en 78 (2013: 85) niet. Van de kinderen die betrokken waren bij het geweld zijn er 49 (2013: 48) besproken met BJZNH/AMK en zijn er 25 (2013: 33) gezamenlijk opgepakt met het BJZNH/AMK. Bij BJZNH/AMK zijn er in 2014 614 adviezen gegeven (2013: 629), zijn er 71 consulten gevraagd (2013: 130), hetgeen het totaal aantal adviezen en meldingen brengt op 685. Daarnaast hebben 281 er onderzoeken (2013: 266) naar kindermishandeling plaatsgevonden. Het totaal aantal meldingen kindermishandeling komt hiermee 966. We zien bij het BJZNH/AMK een lichte afname van het aantal meldingen. Hiervoor is geen verklaring gegeven. Opvallend is dat ook bij de politie en Ambulant Team een afname is te zien van het aantal geregistreerde meldingen. In november 2012 is het Steunpunt aangesloten op de Verwijsindex Risicojongeren. In 2014 zijn er 50 kinderen (2013: 42) door het Steunpunt geregistreerd in de Verwijsindex. In 31 gevallen (2013: 37) was er sprake van een match met BJZNH/AMK en/of BJZNH plus eveneens 6x met de Raad voor de Kinderbescherming en 5x met Parlan. In 4 gevallen was het een match met andere instellingen: Blijfgroep, GGD HN, Parlan en de combinatie Willem Schrikker Groep/Parlan. Over de casusregie heeft in deze gevallen afstemming plaatsgevonden. Hieronder volgt een overzicht van het aantal signalen en matches in 2014 van het Steunpunt per gemeente: Verwijsindex per gemeente Den Helder Hollands Kroon Schagen Texel Totaal

Aantal Signalen per gemeente 29 8 3 10 50

Aantal matches per gemeente 21 7 3 4 35

Oudermishandeling Er zijn bij de politie in totaal 58 (2013: 84) gevallen van oudermishandeling gemeld en daarvan zijn bij het Ambulant Team 30 gevallen (2013: 30) binnengekomen. Opvallend is, eveneens als in 2013, het naar verhouding grote aantal gevallen van oudermishandeling11. De politiecijfers geven een afname van het aantal meldingen, bij het Ambulant Team blijft dit gelijk. Er is in 2013 door TNO en MOVISIE onderzoek gedaan naar oudermishandeling, dat verscheen onder de titel ‘Huiselijk geweld door kinderen en jongeren tegen hun ouders - verkennend onderzoek’12. Hierin worden verschillende aanbevelingen gedaan om deze vorm van mishandeling vroegtijdig aan te pakken.

11

De definitie is: Oudermishandeling is niet-incidenteel geweld in het gezin, gepleegd door een jeugdige van 12 tot 23 jaar, en is gericht op (een van) de ouders/verzorgers. Het gaat om herhaaldelijk en ernstig geweld dat niet alleen vanuit de puberteit verklaard kan worden. Het geweld kan psychisch, fysiek en seksueel zijn, maar kan ook financiële uitbuiting betreffen. Uitgezonderd van de definitie zijn (ex-)partnergeweld, geweld tussen broers en zussen en ouderenmishandeling (deze vormen kunnen wel voorkomen naast het geweld tegen de ouders/verzorgers). 12 Ook de onderzoekers geven aan dat mishandeling van ouders door hun kinderen een onderschat probleem is en vaker voorkomt dan gedacht. Onderzoek bij alle Steunpunten Huiselijk Geweld levert het cijfer op van jaarlijks ten minste 2.000 meldingen van oudermishandeling. Van alle 95.000 incidenten van huiselijk geweld die in 2012 14 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

Ouderenmishandeling Ouderenmishandeling wordt nog steeds beperkt herkend. De schatting is dat er in de Kop 2.544 ouderen met dit geweld te maken hebben. Er vindt echter nog nauwelijks registratie plaats, maar in de registratie die plaatsvindt, is nog verdere afstemming mogelijk. Bij het Ambulant Team van het Steunpunt zijn er in de registratie 18 (2013: 17) casussen te vinden. Daarbij is het opvallend dat het Ambulant Team van deze 18 meldingen er slechts 9 het label ouderenmishandeling heeft gegeven. Andere labels zijn partnergeweld of oudermishandeling. Daarbij is in de registratie van het Ambulant Team terug te vinden dat het 18 casussen betreft die binnen zijn gekomen via de incidentmeldingen van de politie en een via het frontoffice van Sensoor. De politiecijfers laten desalniettemin in 2014 3 gevallen (2013: 4) van de geregistreerde casussen zien. Ook hier lijkt het dilemma van anders benoemen terug te vinden. Bij de hulpverlenende ketenpartners komt men ouderenmishandeling wel tegen, maar door het ontbreken van de registratie is er weinig zicht op de aantallen. Het taboe op dit onderwerp is nog steeds groot. De beperkte toename van het aantal meldingen is zeker opvallend, omdat in 2014 de inspanningen gericht zijn geweest op ouderenmishandeling meer zichtbaar te krijgen door de uitvoering van het project ‘Ouderenmishandeling zichtbaar maken. Projectplan aanpak ouderenmishandeling Noord-Holland Noord 2013 – 2014’. De ambitie in de Kop om het taboe te doorbreken heeft niet geresulteerd in een verhoging van het aantal meldingen. De belangrijkste ambities voor 2013 en 2014 waren om naar 200 meldingen ouderenmishandeling per jaar te gaan en de Steunpunten Huiselijk Geweld ook meldpunten voor ouderenmishandeling te laten worden. Van het project is een aparte rapportage onder de titel ‘Een hardnekkig taboe Ouderenmishandeling vraagt blijvende investering in bewustwording’ verschenen. Eergerelateerd geweld Het Ambulant Team registreerde 11 casussen eergerelateerd geweld. Van deze 11 zaken die bij Ambulant Team bekend zijn speelden er 5 in Den Helder, 2 in Hollands Kroon en 1 in Schagen. Van 3 zaken is dit onbekend.

gemeld werden bij de politie, betrof 10% (9.500) geweld van jongeren tegen hun ouders. De werkelijke omvang van dit geweld is daarmee echter nog niet voldoende onderkend. Het algemene beeld dat uit de wetenschappelijke literatuur en het onderzoek naar voren komt, is dat plegers van oudermishandeling vooral inwonende jongens zijn. De mishandeling is veelal gericht op gescheiden, alleenstaande moeders. In het onderzoek bij de Steunpunten speelt in 60% van de gevallen het geweld langer dan een jaar. Ouders maken pas melding na ernstige lichamelijke mishandeling, brandstichting, bedreiging met geweld of wapens. Vaak is er sprake van meervoudige problemen zoals gedragsproblemen, verslaving en psychiatrische problemen. Oudermishandeling begint vaak met toenemend verbaal geweld tussen het 12e en 14e levensjaar. Bij meisjes neemt het geweld met de leeftijd af, terwijl dit bij jongens toeneemt. De onderzoekers pleiten daarom voor vroegsignalering bij de start van de pubertijd. Dat kan bijvoorbeeld in het contactmoment tussen de Jeugdgezondheidszorg (JGZ ) met tweedeklassers van het voortgezet onderwijs. Het hele rapport is te downloaden op www.movisie.nl en www.tno.nl. U kunt daar ook de folder downloaden met de belangrijkste resultaten en aanbevelingen. 15 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

De politie, de coördinator eergerelateerd geweld, geeft aan dat er in de Noordkop 39 casussen (2013: 42) waren, waarbij mogelijk eergerelateerd een rol speelde. Samen met het Ambulant Team zijn er 9 casussen opgepakt en met Blijf van m’n Lijf 24. Van de politiezaken speelden er 6 in het asielzoekerscentrum (AZC). De betrokkenen zijn direct doorgeplaatst naar een ander AZC. Als de voormalige penitentiaire jeugdinrichting de Doggershoek in Den Helder door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) in gebruik genomen gaat worden zal deze 600 asielzoekers opvangen. Het asielzoekersaantal in Den Helder zal dan groeien van 372 met 1000. Daardoor zal mogelijk eergerelateerd geweld vaker voorkomen. Veel zaken die in Den Helder spelen, komen van buiten onze regio. De landelijke eerste opvang gebeurt in Blijf van m’n Lijf Den Helder. Vaak vindt de begeleiding plaats via Begeleiding Femgard Wonen in Den Helder. Samenwerking met de partners bij het Veiligheidshuis vindt ook plaats. Complexe zaken waar gevaar en veiligheid een punt is, worden besproken en afgestemd. Nieuw aandachtsgebied dat vanuit de politie speelt is radicalisering. Ook in de Noordkop speelt dit. Mogelijk houden casussen van huiselijk geweld en eergerelateerd geweld ook signalen van radicalisering in zich. Door het OM zal verkend worden of Veilig Thuis, Jeugdzorg en andere ketenpartners signalen van radicalisering terug zien in hun casussen. In Opportuun, het relatiemagazine van het Openbaar Ministerie (OM), verscheen in nummer 1 2015 een artikel onder de naam ‘Radicalisering uit de anonimiteit – de onmisbaarheid van de bestuurlijke en persoonlijke aanpak’. Hierin wordt aandacht gevraagd van allerlei medewerkers van allerlei ketenpartners om samen met het OM radicalisering te zien en te keren. 2.8. Huiselijk geweld binnen de regiogemeenten Ook is gekeken naar, natuurlijk voor zover bekend, het aantal casussen in de regiogemeenten in de Kop. Hieronder een overzicht van het aantal meldingen bij het Ambulant Team, de incidenten huiselijk geweld van de politie, de meldingen bij BJZNH/AMK, het huisverbod en de hulp die is ingezet door de wering hierbij:


Meldingen huiselijk geweld en hulp AMW per gemeente Kop van Noord-Holland Meldingen Meldingen Incidenten BJZNH/ HuisAmbulant meldingen AMK *2) Verbod Team *1) politie Onderzoek opgelegd

Hulp AMW AMW/De Wering korte en lange hulp trajecten 2013 2014 26 88 15 24 13 11 54 123

2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 409 333 541 426 160 -*3) 25 14 102 132 190 188 52 -*3) 5 6 93 70 158 121 44 -*3) 5 1 30 34 39 43 10 -*3) 1 4 13 746 510 1.380 1.079 928 778 266 281 36 25 *1) Deze cijfers zijn alle betrokken individuen van alle casussen. *2) Dit zijn de onderzoeken die BJZNH/AMK heeft uitgevoerd. Van advies- en consultvragen worden geen cliëntgegevens bijgehouden. *3) BJZ/AMK heeft de cijfers van onderzoek per gemeente over 2014 niet kunnen aanleveren. Den Helder Hollands Kroon Schagen Texel Onbekend

Voor het eerst kunnen we over 2014 iets zeggen over de vormen van huiselijk geweld per gemeente. In de registratie is dit niet altijd ingevuld, vandaar het indicatieve karakter. Het geeft echter wel een eerste beeld. Vormen van huiselijk geweld per gemeente 2014 Den Helder Hollands Kroon Partnergeweld 145 61 Oudermishandeling 11 10 Kindermishandeling 6 2 Eergerelateerd geweld 5 2 Ouderenmishandeling 2 Anders of niet 164 57 14 ingevuld Totaal 333 132

Schagen 37 2 1 4 26

Texel 15 2 2 15

70

34

13

In 2013 was in het nieuwe registratiesysteem Conclusion de software voor de registratie van gemeenten en buurtschappen nog niet in orde. Vandaar het grote aantal onbekend. 14 Niet altijd is dit geregistreerd en bij adviezen en consulten worden deze gegevens niet vastgelegd. 17 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

3. Hulpverlening De belangrijkste gegevens en bevindingen over interventies, hulpverlening en Eigen Krachtconferenties in 2014 staan hieronder beschreven. 3.1. Korte interventie door Ambulant Team In totaal heeft het Ambulant Team in 2014 voor 188 cliënten via face-to-face contacten kortdurende hulp ingezet (maximaal 3 -4 gesprekken). Deze korte interventie bleek soms voldoende om het geweld te stoppen of om zelf weer verder te kunnen. Bleek deze interventie niet voldoende, dan is doorgeleid naar andere vormen van hulp. 3.2. Hulpverlening Steunpunt en AMW/De Wering hebben een nauwe samenwerking wat betreft de aanpak van huiselijk geweld en huisverboden. AMW/De Wering voert in dit kader extra taken uit; een zogenaamd pluspakket maatschappelijk werk en het hulpaanbod ‘Piep zei de muis’ voor jonge kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. De Verhalenkring, het aanbod voor iets oudere kinderen en uitgevoerd door Triversum en Blijf is in 2014 niet uitgevoerd wegens te weinig aanmeldingen. Aandachtspunt blijft om vanuit BJZNH/AMK en Steunpunt gericht door te leiden naar het aanbod voor kinderen. Maatschappelijk werk AMW/De Wering De Wering heeft in 2014 64 (2013: 54) lange hulptrajecten, de zgn. pluspakketten, bij huiselijk geweld uitgevoerd binnen de cliëntenpopulatie van De Wering en 59 kortdurende hulptrajecten. Dus in totaal 123 trajecten (2013: 107). Binnen dit aanbod is de systeemgerichte hulp verder ontwikkeld. Daarnaast is gewerkt met kortere contacten waarbij in 1-2 gesprekken advies werd gegeven en zo nodig werd doorgeleid naar derden. Hierover zijn geen nadere gegevens bekend. Bij het pluspakket maatschappelijk werk vinden de verwijzingen (77%) vooral plaats via het Steunpunt Huiselijk Geweld. Als eerstelijnsaanbod biedt het pakket laagdrempelige driesporenhulpverlening aan slachtoffers, plegers en kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. Het plusdeel bestaat uit het actief betrekken van het hele gezinssysteem bij de hulpverlening. De ervaring is dat slachtoffers er meestal de voorkeur aan geven om de relatie, ondanks het geweld, te laten voortbestaan. Cliënten die niet zelf om hulp vragen, worden actief benaderd als hulpverlening wel noodzakelijk is om tot een oplossing voor het hele gezinssysteem te komen. De ‘plus’ zit ook in de moeite die gedaan wordt om met andere hulpverleningsinstellingen samen te werken aan een totaalplan (casemanagement). Bij de bovengenoemde pluspakketten gaat het om cliënten die niet op een wachtlijst geplaatst kunnen worden omdat zij acuut hulpverlening nodig hebben. Veelal zijn dit de casussen die bij het Steunpunt of bij De Wering binnenkomen (soms verwijst AMK naar De Wering). Voor deze cliënten is dan geen wachttijd.


Over de korte hulptrajecten is het volgende aan te geven:  Bij 41,9% van de hulpverleningstrajecten was de eerste manifeste hulpvraag van de cliënt gericht op het huiselijk geweld; bij 33,7% van de hulpverleningstrajecten was de eerste manifeste hulpvraag gericht op de relatieproblemen; bij 14% op sociaalpsychische problemen en gezondheid en op 10,5% op sociaal-materiele problemen.  Qua inkomstenbron heeft 35,8% van de cliënten een sociale voorziening of inkomen via AOW, pensioen, arbeidsongeschiktheidsuitkering, werkloosheidsuitkering of studiefinanciering; 33,9% van de cliënten heeft een inkomen uit loondienst; 8,9% leeft van het inkomen van een ander en 7,1% heeft bij aanmelding geen inkomen.  Bij het samenlevingsverband van de cliënten is de groep eenouderhuishoudens die zich melden met de problematiek huiselijk geweld net als in 2014 36,7%. Het aantal echtparen met kinderen is in 2014 17,9%; 10,7% is alleenstaand; 7,15% is inwonend bij ouders/familie.  Van de cliënten is 12,5% jonger dan 24 jaar en 7,2% is 55-74 jaar of ouder. De grootste groep (76,7%) is tussen de 25 en 54 jaar.  Van de kinderen is 12,5% gemeld bij BJZNH/AMK.  Van deze cliënten komt 39,3% van BJZNH/AMK, 32,1% op eigen initiatief van de cliënt, 19,6% via het Ambulant Team van het Steunpunt en 8,9% via verwijzing door andere instellingen (Huisarts, Schoolmaatschappelijk werk).  53,6% krijgt via het AMW psychosociale hulpverlening, bij 25% wordt bemiddeling en belangenbehartiging toegepast; 5,4% krijgt praktische en materiele begeleiding en bij 5,4% vindt er casemanagement plaats.

‘Piep zei de Muis’ AMW/De Wering en Triversum In 2014 gaf De Wering in samenwerking met Triversum twee groepen 'Piep zei de Muis'. Net als in 2013 had de oudergroep 6 bijeenkomsten, waardoor er naast het vaste programma (positieve aandacht geven, grenzen stellen, kinderangsten en opvoeden en stress) ruimte was voor onderwerpen van de ouders. Onderwerpen die ouders aandroegen waren: loyaliteit van kinderen en hoe leer je kinderen emoties uiten. Doordat er nu meer maatwerk wordt geleverd, kan beter worden aangesloten bij de vragen van ouders. De kinderen gaven tijdens de diplomering ook dit jaar weer aan dat ze veel geleerd hadden en 'Piep' gaan missen. Door de veranderingen ten gevolge van de transitie in de Jeugdzorg, zal Triversum in 2015 de kindergroep met twee medewerkers zelf geven en zal de oudergroep wederom door de preventiewerker van Triversum en door een maatschappelijk werker van De Wering worden gegeven. 3.3. Eigen Kracht-conferenties en Signs of Safety Het Steunpunt werkt al een aantal jaren met het burgerbesluitvormingsmodel Eigen Krachtconferenties. De Eigen Kracht-conferentie is namelijk een zinvol middel gebleken voor gezinnen die zelf hun problemen willen oplossen. Tijdens een huisverbod en bij overige meldingen van huiselijk geweld wordt aan cliënten, als het relevant lijkt, een Eigen Kracht-conferenties aangeboden. In 2014 zijn er 2 Eigen Kracht-conferenties ingezet bij huiselijk geweld. Daarnaast hebben er 6 informatieve gesprekken met cliënten plaatsgevonden.


In 2013 is naast deze inzet van Eigen Kracht-conferenties ook het inzetten van Signs of Safety15 verkend. Beide werkwijzen vragen om het motiveren van cliënten om zelf hun eigen problemen op te lossen. Er zijn ook andere werkwijzen in de regio (familienetwerkberaden en 1Gezin1Plan) die ingezet kunnen worden in dit kader. De verschillende werkwijzen zijn een continuüm van regieversterkende werkwijzen. Zie de piramide hieronder.

Met diverse ketenpartners is als vervolg op 2013 in 2014 verder verkend hoe Eigen Kracht en Signs of Safety en andere regieversterkende werkwijzen kunnen worden ingezet. De belangrijkste bevindingen hierbij zijn: - Eigen Kracht is geen methodiek maar een benaderingswijze. - Er is een beroepshouding voor nodig waarbij de professionals de regie bij ouders/kinderen laten. - Piramide van het continuüm van Eigen Kracht benaderingswijze moet gedragen en geleefd worden in alle lagen van de organisatie. Ook bestuurlijk.

15

Signs of Safety is een oplossingsgerichte benadering. In alle fasen van het traject wordt samengewerkt met het gezin en de direct betrokkenen, met strikte handhaving van voorwaarden om de veiligheid van het kind/de kinderen te waarborgen. Een professional brengt samen met de betrokkenen de situatie gedetailleerd in kaart. Gezamenlijk maken zij een veiligheidsplan waarin SMART-geformuleerde afspraken staan die door alle betrokkenen zijn geaccepteerd. De professional ziet toe op naleving van de afspraken. Conferenties worden ingezet als middel om het gezin en het bijbehorende netwerk bij de aanpak te betrekken, hun commitment te vergroten en realistische doelen te kunnen stellen. Bij het netwerk horen ook professionals van bijvoorbeeld een onderwijsinstelling, politie en maatschappelijk werk. Het Signs of Safety model bevat zes praktijkelementen die samen een leidraad voor het handelen van de professional vormen om de constructieve kant van de capaciteiten van een gezin beter uit te laten komen, te versterken en te beoordelen. De basishouding van de professional is een essentieel onderdeel van de aanpak. Een juiste basishouding betekent dat de professional de cliënt respecteert als iemand die het waard is om mee te werken en ervan uit gaat dat de cliënt zelf kan bijdragen aan het oplossen van de mishandeling situatie. In het handboek wordt de basishouding aan de hand van praktische uitgangspunten verder uitgewerkt. 20 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

Er hebben in 2014 drie verkennende bijeenkomsten plaatsgevonden met de drie Steunpunten Noord-Holland Noord en De Wering. BJZNH/AMK heeft in de eerste bijeenkomst ook geparticipeerd. In deze bijeenkomsten is met elkaar besproken hoe meer gewerkt kan worden met de eigen mogelijkheden van cliënten om hun problemen zelf op te lossen. Er is daarbij geformuleerd dat om met Eigen Kracht te werken er een aantal wijzigingen in de volgorde van de risicotaxatie bij huiselijk geweld c.q. veiligheidsplan van belang is. Hierdoor krijgt Eigen Kracht meer accent en wordt vanaf het begin uitgegaan van de eigen mogelijkheden van de cliënten. De Krachtvragen in de risicotaxatie bij huiselijk geweld zijn aan het begin gezet. Er is geformuleerd dat het van belang is om bij een face-to-facegesprek/huisbezoek cliënten nadrukkelijk te vragen mensen uit hun eigen netwerk mee te nemen. Ook het aanbod van Eigen Kracht-conferenties in het hulpaanbod zal actief worden opgepakt. Op 25 november 2014 heeft een training op deze onderdelen plaats gevonden o.l.v. Petra Rozeboom (trainer Signs of Safety). Aanwezig waren 4 medewerkers van het Steunpunt WestFriesland, 3 van het Steunpunt Alkmaar, 2 van het Steunpunt Kop van Noord-Holland en 9 medewerkers van de Wering. Aan de orde kwamen de benaderingswijzen van Signs of Safety (Geen risicotaxatie-instrument, hulpverleningsmethodiek of therapie, wel een benaderingswijze). Getraind is het oplossingsgericht coachen met daarbij aandacht en voorbeelden voor oplossingsgerichte vragen als: EARS vragen, Detailvragen, Relatievragen, Schaalvragen, Wondervragen, Vragen naar veiligheid, Ongerustheidsvragen en Ontkenning. Dit type vragen is vervolgens gekoppeld aan de vragen van de risicotaxatie huiselijk geweld. Vervolgens is gewerkt aan de het maken van een sociogram en hoe krachtbronnen voor de cliënt kunnen worden gevonden. Er is tot slot uitleg gegeven over de veiligheidscirkels van het gezin en het houden van een conferentie volgens de werkwijze van Signs of Safety.


4. Voorlichting en deskundigheidsbevordering De gemeenten in de Kop maken ieder jaar de voorlichting en deskundigheidsbevordering vanuit het Steunpunt mogelijk. In 2014 heeft, naast de reguliere activiteiten, het accent heeft wederom gelegen op de wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Sinds 1 juli 2013 zijn beroepskrachten verplicht een dergelijke meldcode te gebruiken bij vermoedens van geweld in huiselijke kring. Daarom heeft het verder opzetten van de netwerken van aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling in 2014 opnieuw veel aandacht gekregen. 4.1. Publieksvoorlichting Voorlichting over huiselijk geweld aan het publiek gericht op bewustwording is veelal gekoppeld aan bekendheid geven aan het bestaan van het Steunpunt Huiselijk Geweld. Op de website www.huiselijkgeweldkopvannoordholland.nl van het Steunpunt kan het publiek terecht voor informatie over huiselijk geweld. Het Steunpunt heeft geadverteerd in de gemeentegidsen in de regio, De Veiligheidskrant, Verkiezingskrant de van de gemeente Den Helder en de politie calamiteitenkaart. 4.2. Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen Er zijn inmiddels honderd vijftig aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling werkzaam binnen de diverse instellingen in de Kop van Noord-Holland. De aandachtsfunctionarissen die voorlichtingen of trainingen volgden, komen uit de volgende sectoren: kinderopvang, onderwijs, gezondheidszorg, ketenpartners Steunpunt en beleidsmedewerkers en aandachtsfunctionarissen van gemeenten. De aandachtsfunctionarissen komen per sector bijeen. Hierbij staan centraal het vormgeven van de functie van aandachtsfunctionaris binnen de eigen instelling, het omgaan en stimuleren van het registreren in de Verwijsindex Risicojongeren, het melden bij BJZNH/AMK en Steunpunt Huiselijk Geweld en ontwikkeling Veilig Thuis/AMHK. De bijeenkomsten hebben een intervisieachtig karakter waarbij ook casuïstiek wordt besproken. Binnen de netwerken van aandachtsfunctionarissen is een tendens merkbaar tot meer advies vragen en melden van kindermishandeling en huiselijk geweld bij BJZNH/AMK en Steunpunt. In het najaar van 2014 is er een gezamenlijke netwerkbijeenkomst geweest met als thema privacy en beroepsgeheim. Daarnaast is voor het eerst gewerkt met een aanbod van diverse vormen van e-learning. Kinderopvang Voor de sector kinderopvang en peuterspeelzalen is er in 2014 één netwerkbijeenkomst georganiseerd. Dit netwerk bestaat al sinds 2011 en is een hechte groep. De bijeenkomsten ondersteunen de aandachtsfunctionaris in de uitvoering van taak en functie en bieden een handreiking om de functie verder te ontwikkelen. Ook worden kennis en ervaringen gedeeld. 22 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

De aandachtsfunctionarissen waarderen de netwerkbijeenkomsten als bijzonder praktisch en ondersteunend bij het uitvoeren van hun taak en functie. Op 18 maart heeft in Waarland de netwerkbijeenkomst voor aandachtsfunctionarissen in de kinderopvang plaats gevonden, waarin het stroomschema de ‘Werkwijze bij huiselijk geweld en kindermishandeling’ werd besproken. In dit stroomschema zijn voor de kinderopvang de verschillende stappen bij de signalen ‘zorgen om kinderen’ en signalen ‘kindermishandeling’ in kaart gebracht. Aantal deelnemers: 26 aandachtsfunctionarissen. Ketenpartners Steunpunt Op 13 mei heeft in Den Helder de netwerkbijeenkomst voor de aandachtsfunctionarissen van de ketenpartners van de Steunpunten plaatsgevonden. Het thema was: ‘Wat is er anders bij ouderenmishandeling?’. De bijeenkomst is verzorgd door Marianne Reij. Aantal deelnemers: 14 aandachtsfunctionarissen. Onderwijs Op 12 maart heeft in Den Helder de netwerkbijeenkomst voor aandachtsfunctionarissen binnen het onderwijs plaats gevonden. De Meldcode quiz is hier onderdeel geweest. Aantal deelnemers: 21 aandachtsfunctionarissen. Gezondheidszorg Op 10 maart heeft in het Gemini ziekenhuis in Den Helder de netwerkbijeenkomst voor aandachtsfunctionarissen in de gezondheidszorg plaatsgevonden. Het thema was‘(On)veilige gehechtheid – hoe belangrijk is dit voor kinderen en hun verdere ontwikkeling’ door Venessa Wenners - Lo-A-Njoe en Jojanneke van Langen. Aantal deelnemers: 21 aandachtsfunctionarissen. Op 3 april heeft in Den Helder de evaluatie van de werkwijze rondom het Shaken Baby Syndroom plaats gevonden. TNO heeft een gericht evidence based voorlichtingsaanbod om ouders voor te lichten over de risico’s van het Shaken Baby Syndroom. Het aanbod bestaat uit video- en foldermateriaal. De uitvoering in de voorlichting wordt verzorgd door de kraamzorg in samenwerking met verloskundigen, GGD/JGZ, ziekenhuis en huisartsen. De werkwijze is geëvalueerd en de afgesproken werkwijze werkt. Er is t.b.v. de uitvoering van de voorlichting een flyer voor ouders gemaakt. Aantal deelnemers: 10 aandachtsfunctionarissen. Gemeenten Op 7 april heeft in Schagen de netwerkbijeenkomst voor de aandachtsfunctionarissen van de vier regiogemeenten en ISD Kop van Noord-Holland plaats gevonden. Aantal deelnemers: 6 aandachtsfunctionarissen. Thema netwerkbijeenkomst privacy en beroepsgeheim Op 3 december heeft in Den Helder voor alle aandachtsfunctionarissen van alle sectoren de netwerkbijeenkomst plaatsgevonden met als thema privacy en beroepsgeheim in het licht van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. 23 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

De bijeenkomst was voor alle aandachtsfunctionarissen Kop van Noord-Holland en van meerdere velden: onderwijs, kinderopvang, gezondheidszorg, gemeenten, ketenpartners SHG. Het is gezien als een mooie gelegenheid om met andere aandachtsfunctionarissen in de Kop van Noord-Holland van gedachten te wisselen. Belangrijkste spreker op de bijeenkomst was mevrouw mr. J. van Boven (jurist). Centraal stonden de vragen: - Doorbreek ik mijn beroepsgeheim als ik meld? - Hoe zit het met de privacy van mensen? - Als ik registreer in de Verwijsindex of meld bij SHG of AMK, moet de cliënt dat weten? - Mag ik informatie van cliënten verstrekken aan derden? - Mag ik informatie uitwisselen in een casusoverleg? - 1Gezin 1Plan, wat mag wel en wat mag niet? - Angst om cliënten kwijt te raken. Hoe kan ik dat voorkomen? Aantal deelnemers: 50 aandachtsfunctionarissen. E-learning cursussen In 2014 is voor het eerst ook een aanbod van e-learning cursussen beschikbaar gekomen voor de aandachtsfunctionarissen. Hierin zijn diverse cursussen van Augeo opgenomen voor diverse doelgroepen w.o.: - Werken met de een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling (basis voor diverse doelgroepen) - Implementatie van een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling - Shaken Baby Syndroom - Cursuspakket Signaleren en handelen voor huisartsen - Thuis, instellingen en gehandicaptenzorg werken met de meldcode - Mantelzorgondersteuning Daarnaast is een aantal e-colleges beschikbaar om de basiskennis te verdiepen en te verbreden. Een aantal cursussen is geaccrediteerd. 4.3. Trainingen huiselijk geweld en kindermishandeling In 2014 is er op verzoek een extra training gehouden voor aandachtsfunctionarissen in de regio als uitvloeisel van het project RAAK dat eind 2012 is afgesloten. De Inhoud bestond uit: de meldcode, digitale handelingsprotocol, de Verwijsindex en gespreksvoering. De training vond plaats op 23 juni en 30 juni in Schagen. Aantal deelnemers: 6 aandachtsfunctionarissen. 4.4. Platform Eergerelateerd - en Relationeel Geweld Het Internationaal Vrouwen Centrum (IVC) heeft samen met de GGD in 2010-2011 het Platform Eergerelateerd- en Relationeel Geweld (PERG) opgezet. Dit in het kader van de projecten eergerelateerd geweld die in deze periode zijn uitgevoerd. In 2012 is het Platform voortgezet met als optie continuering in 2013. Dit laatste is gerealiseerd en ook in 2014 heeft het Platform waardevolle bijdragen kunnen leveren.


Het Platform is vanaf 2014 een onderdeel van het Steunpunt. De Platformbijeenkomsten worden georganiseerd en voorgezeten door M. Pfann. Een van de medewerkers van het Ambulant Team is vanuit het Steunpunt bij de bijeenkomsten aanwezig. In 2014 zijn er vier platformbijeenkomsten geweest. Deze hebben plaats gevonden op: 13 maart, 12 juni, 11 september en 11 december. De onderwerpen die tijdens deze platformbijeenkomsten aan de orde zijn gekomen, zijn:  De introductie en het succes van de sleutelkaart bedoeld om elkaar snel te vinden als het nodig is, en evaluatie 2013.  Casus bespreking eergerelateerd- en relationeel geweld: aan welke casussen heeft het PERG een positieve bijdrage geleverd of zelfs voor oplossingen gezorgd.  Presentatie verzorgd door Becky Thomas van de Hogeschool van Amsterdam over haar onderzoek Eer en Toekomst. Een onderzoek naar de problemen die slachtoffers van eer gerelateerd geweld ervaren wanneer zij geen directe hulpverlening meer ontvangen.  Transculturele hulpverlening: Vanuit het oogpunt van verschillende culturen (Sri-Lanka, Irak, Somalische gemeenschap, Marokko en de Antillen) gekeken naar het begrip hulpverlening.


5. Ontwikkeling Steunpunt naar AMHK/Veilig Thuis In 2014 heeft de vorming van AMHK/Veilig Thuis, één meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling, centraal gestaan. Dit kwam onder andere tot uiting in de afbouw van een aantal samenwerkingsverbanden én in de opbouw van nieuwe verbanden. Een en ander had gevolgen voor de diverse onderdelen van het Steunpunt. 5.1. Vorming AMHK/Veilig Thuis In 2014 heeft de vorming van AMHK/Veilig Thuis centraal gestaan. De voorbereiding om te komen tot de stand koming van Veilig Thuis, een meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling, heeft de nodige aandacht gekregen. Binnen deze ontwikkeling vormen de drie Steunpunten (Alkmaar, Den Helder, Hoorn) en AMK met elkaar een meldpunt AMHK/Veilig Thuis Noord-Holland Noord. Daartoe is de Businesscase AMHK opgesteld die is onderschreven en vastgesteld door de gemeenten Noord-Holland Noord. Deze Businesscase geeft het kader aan voor het overgangsjaar 2015 en het kader voor de operationele uitvoering van de werkzaamheden en de vorming en ontwikkeling van het AMHK. In 2015 worden de activiteiten van Veilig Thuis onder regie van GGD Hollands Noorden uitgevoerd samen met de oorspronkelijke uitvoeringsorganisaties voor de Kop, Blijf van m’n Lijf Den Helder en De Wering. Per 1 januari 2016 wordt een ander verder geeffectueerd. 5.2 Afscheid samenwerking met Sensoor In het kader van de ontwikkeling naar Veilig Thuis Noord-Holland Noord is eind 2014 afscheid genomen van Sensoor die vanaf de start het Steunpunt in december 2005 het Frontoffice voor publiek voor het Steunpunt naar volle tevredenheid heeft bemand. 5.3. Samenwerking met De Wering Zowel De Wering als het Ambulant Team zijn tevreden over de in 2013 aangegane samenwerking rondom bereikbaarheid, administratieve ondersteuning en formatie voor het op gang brengen van hulpverlening. Hiertoe waren de volgende taken neergelegd bij De Wering: Inzet van secretariaat voor het Steunpunt a. Opnemen van de vaste telefoon Ambulant Team 0223 683363 tijdens kantoortijden. b. Invoeren in Conclusion en doorsturen ter verificatie naar ketenpartners. c. Agenda van Platform Hulpverlening Den Helder en Schagen verzenden Gebruik van de spreekkamers van De Wering Gebruik maken van het maatschappelijk werk tijdens de reeds bestaande spreekuren huiselijk geweld van De Wering. Maatschappelijk werkenden van De Wering bellen tijdens de dagelijkse bureaudiensten met cliënten over incidenten huiselijk geweld van de politie en maken een inschatting of afspraak zinvol is en plannen vervolgens de 26 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

zorgcoördinatoren van het Steunpunt in. Zijn deze vol geboekt dan pakken zij zelf de casus op. Per i januari 2015 zijn deze taken overgegaan naar AMHK/Veilig Thuis. Hierdoor is afscheid genomen van dit deel van de samenwerking tussen Blijf en De Wering. De samenwerking binnen het Ambulant Team en met Veilig Thuis zal echter worden onverminderd worden gezet voor wat betreft het inzetten van de laagdrempelige hulp van korte en pluspakket trajecten en Piep zei de Muis bij meldingen van huiselijk geweld. 5.4. Piketdienst huisverbod voortgezet bij Jeugdbescherming De bereikbaarheid en beschikbaarheid van de piketdienst voor crisisinterventie bij huisverbod in het leven geroepen om op ieder tijdstip van dag en nacht crisisinterventie bij een huisverbod te verzorgen - is in 2014 verzorgd door het Ambulant Team, De Wering, ex-medewerkers van Slachtofferhulp en GGD. In totaal waren tien medewerkers betrokken bij de piketdienst. In 2014 is de piketdienst alleen voor het weekend ingezet. Dit heeft goed gewerkt en binnen de vastgestelde termijn kon altijd het huisverbod opgepakt worden. Er zijn in 2014 twee bijeenkomsten voor de piketdienstmedewerkers georganiseerd. In deze bijeenkomsten zijn de ervaringen gedeeld en geëvalueerd. De GGD Hollands Noorden verzorgt het bijeenkomen van de piketmedewerkers, de logingegevens bij www.huisverbodonline.nl en de financiële afwikkeling. In verband met de komst van Veilig Thuis per 1 januari 2015 is eind 2014 afscheid genomen van de deze vorm van werken. De piketdienst na kantoortijd wordt vanaf 1 januari, vooralsnog bij wijze van proef, verzorgd door De Jeugd- en Gezinsbeschermers (voorheen crisisdienst BJZNH). 5.5. Platform Hulpverlening De twee Platforms Hulpverlening (Den Helder en Schagen) van het Steunpunt – de casusoverleggen waarin de ketenpartners participeren – zijn in 2014 samengevoegd. Er zijn veel afspraken gemaakt rondom afstemming van casuïstiek bij huiselijk geweld en/of het opleggen van een huisverbod. Het Ambulant Team hanteert een verificatiesysteem met de ketenpartners waarbij gevraagd wordt of de cliënt bij een van de ketenpartners bekend is. Dit systeem fungeert als een handmatige ‘verwijsindex’. Als er een match is bij een van de ketenpartners dan wordt de hulpverlening door die ketenpartner opgepakt. Buiten het casusoverleg weet men elkaar ook steeds beter te vinden. Het Platform komt maandelijks op een vast tijdstip bijeen om casussen af te stemmen. 5.6. Zo Spoedig Mogelijk (ZSM) In najaar 2012 werd duidelijk dat het Openbaar Ministerie (OM) een andere werkwijze met betrekking tot veelvoorkomende criminaliteit, waaronder ook huiselijk geweld, zou gaan hanteren, namelijk via Zo Spoedig Mogelijk (ZSM). De justitiële casussen huiselijk geweld zouden voortaan ook via ZSM worden afgedaan. De zeer complexe casussen zouden nog wel naar het Veiligheidshuis worden doorgestuurd. In 2014 is er, samen met een aantal andere 27 Rapportage Steunpunt Huiselijk Geweld KNH 2014 - maart 2015

Steunpunten in Noord-Holland, verschillende malen contact geweest met OM over deze werkwijze bij huiselijk geweld zaken. Op basis hiervan is een zgn. ‘routekaart huiselijk geweld’ vastgesteld. De werkafspraak is dat er dagelijks contact is over lopende zaken. Tot nu toe heeft de werkwijze beperkt tot resultaten geleid. 5.7. Netwerkcoördinatie Zoals altijd bij veranderingen heeft de netwerkcoördinator zowel meegewerkt aan de opbouw van de nieuwe werkwijze van Veilig Thuis en samenwerking als de afronding van een aantal bestaande werkwijzen en samenwerkingen. Het was wat dat betreft een tijdsintensief jaar. De coördinator is ook ingezet om de verbinding te maken tussen Veilig Thuis in wording en de gebiedsteams van de diverse gemeenten in de drie regio’s. Daarnaast is het voorlichtings- en deskundigheidsbevorderingsplan uitgevoerd onder leiding van de netwerkcoördinator.


Bijlage 1:

Financiële verantwoording Afrekening Voorlichting en deskundigheidsbevordering 2014 (HG029)

HG0029 Voorlichting & Deskundigheidsbevordering Omschrijving Werksoort

Budget

Realisatie

Verschil

Opbrengsten Kosten

Subsidie Voorl.& Deskundigheidsbevordering 2014 Den Helder Subsidie Voorl.& Deskundigheidsbevordering 2014 Schagen Subsidie Voorl.& Deskundigheidsbevordering 2014 Hollands Kroon Subsidie Voorl.& Deskundigheidsbevordering 2014 Texel Extra training voor aandachtsfunctionarissen Begin balans Saldo 2013

-12.456 -9.727 -9.926 -2.891 0

-12.456 -9.727 -9.926 -2.891 -2.250 -5

0 0 0 0 2.250 5

Totaal Opbrengsten

-35.000

-37.255

2.255

5.000 5.000 15.000 10.000

6.956 4.994 15.000 10.149

-1.956 6 0 -149

35.000

37.099

-2.099

0

-156

156

Deskundigheidsbevordering Publieksvoorlichting Begeleiding Aandachtsfunctionarissen Themabijeenkomsten kindermishandeling & huiselijk geweld

470018 470019 470020 470021

Totaal Kosten

Saldo

Van Steunpunt naar Veilig Thuis

Recommend Documents