VAN NIJMEGEN E.O. Gemeente aantrekkelijk houden voor ondernemers. Elst bruist! Inhaalslag energie efficiency en hernieuwbare energie EDITIE

VAN

NIJMEGEN E.O.

Gemeente aantrekkelijk houden voor ondernemers Elst bruist! Inhaalslag energie efficiency en hernieuwbare energie

EDITIE

05 2013

INHOUD RONDE TAFEL

REPRORTAGE

RONDE TAFEL

ELST BRUIST!

KARTREKKERS VAN KOPLOPERPROJECT ZIEN ENTHOUSIASME BIJ DEELNEMERS

INHAALSLAG ENERGIE EFFICIENCY EN HERNIEUWBARE ENERGIE

“Ondernemers krijgen vaak een aha-erlebnis als ze zien wat duurzaam ondernemen inhoudt: veel van hen doen daar al een heleboel aan. En met wat extra aandacht ervoor kunnen ze hun hele onderneming in balans brengen wat betreft MVO”, zegt Huub Schoenaker. Hij is bestuurslid van stichting Het Groene Podium en een van de kartrekkers van het Koploperproject in Overbetuwe.

Bedrijfsleven en overheid hebben nog een behoorlijke slag te maken als het gaat om energie efficiency en hernieuwbare energie. Toch levert het veel geld op en is het goed voor het bedrijfsimago. Zeven deskundigen gaan diep op de materie in, tijdens een rondetafelgesprek bij Dirkzwager in Arnhem.

LEES VERDER OP PAGINA 16


Bedrijvigheid volop in Elst, gemeente Overbetuwe. De bedrijventerreinen Merm en Aam zijn goed bezet. Ondernemersvereniging Ondernemers Contact Overbetuwe (OCO) zag in enkele jaren tijd haar ledental verdubbelen. Kortom: Elst Bruist! Waarom kiezen ondernemers voor Elst? Wat is de sleutel voor het succes? Hét Ondernemersbelang vroeg het ondernemers op de man en de vrouw af.


COVERINTERVIEW “GEMEENTE AANTREKKELIJK HOUDEN VOOR ONDERNEMERS” Ondernemers gemakkelijker maken om te ondernemen. Dat is de doelstelling van de dit jaar door de gemeente Overbetuwe in het leven geroepen stichting Parkmanagement. De stichting richt zich op ondernemers die zich vestigden op de industrieterreinen Aam en Merm in Elst. Wethouder Ruud Mooij vertelt er enthousiast over.


PLUS SOFTWARE IS CRUCIAAL VOOR HET SUCCES VAN TOPSECTOREN Het is vreemd dat ICT door Den Haag niet als aparte topsector is aangewezen, want of het nu om Logistiek, Agri & Food, Lifesciences & Health of Tuinbouw gaat, overal is software het dynamische element dat onze bedrijven internationaal zo'n grote voorsprong geeft. Bovendien is een aantal Nederlandse ICT bedrijven wereldvermaard. Brancheorganisatie Nederland ICT vertegenwoordigt via haar 580 leden 80% van de ruim € 30 miljard die de sector omzet. Volgens voorzitter Bart Hogendoorn stuwt de sector haar eigen indrukwekkende innovatie.


EN VERDER... 6 14 15 17 18 19

Nieuws Een geleidelijk afscheid met de waterurn DROOM!: Bijzondere bedrijvigheid Chr. Muller Touw in Elst ziet Koploperproject als stimulans Om goed over na te denken Duurzaam en goed voor uw portemonnee!

21 27 28 30 32

Gelderland wil koploper energietransitie zijn CEVA Logistics denkt mee met de klant Een goede adviseur kent zijn grenzen Ondernemerspanel: Wat zijn uw verwachtingen voor 2014? Innovatie als motor voor economische groei

34 36 40 43 46

Hoogtij(d) voor dé beurs van het oosten Werken en leren bij Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Brancheverenigingen aan de vooravond van vernieuwing Cloud computing biedt ondernemers veel voordelen Adviesrubriek Zakelijk Rijden HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 05-2013

3

COLUMN

PUUR BEDROG Het is de hoogste tijd voor een ander politiek systeem in Nederland. Democratie is leuk, maar je kan het ook overdrijven. Het wemelt van de partijen in de Tweede Kamer en de kiezer, u en ik, weet niet meer aan wie hij zijn stem moet geven. Stem je op de VVD, dan krijg je de PvdA. Stem je op de PvdA, dan krijg je de VVD. Ze houden elkaar gevangen in een soort wurggreep met als resultaat dat er niets meer uit hun handen komt. De maatregelen die zij nemen, hebben een averechste uitwerking. De economische bedrijvigheid suddert op een laag pitje, de werkloosheid stijgt maar door. Het aantal banen daalt. En de consument houdt z’n geld op de spaarrekening. Neem de plannen van Prinsjesdag, afgelopen september. Het kabinet zegt 6 miljard euro te gaan bezuinigen in 2014 ‘om de overheidsfi nanciën op orde te krijgen’. Dit is puur bedrog. De staat haalt volgend jaar naar verwachting 249 miljard op aan belastingen, accijnzen en premies. Daartegenover is de regering van plan om voor 267 miljard aan uitgaven te doen. Er is dus een gat van 18 miljard. Dat is niet eenmalig, dat is elk jaar zo. Een bezuiniging van 6 miljard dekt het tekort dus slechts voor een derde deel. Maar zelfs dat is niet waar, want het kabinet-Rutte haalt dat bedrag vooral op bij de burger en het bedrijfsleven. En dan vooral het kleinere bedrijfsleven, het MKB en de zzp’ers. U en ik dus. Sterker nog, de regering doet helemaal niets om haar eigen tekort terug te dringen.

De overheidsuitgaven stijgen volgend jaar gewoon verder door. En zij geeft het leger ambtenaren een salarisverhoging alsof er niets aan de hand is. Nog wat cijfers om van te rillen: alle Nederlanders bij elkaar, inclusief de bedrijven, verdienen dit jaar 568 miljard euro. Bruto. Want 44 procent hiervan gaat naar de overheid! Eigenlijk is het onbegrijpelijk dat hier nog geen revolutie is uitgebroken. Kennelijk vinden wij het met z’n allen helemaal niet erg dat het halve land in de fi le staat, dat sommige treinen uitglijden over hersftblaadjes en andere treinen het helemaal niet doen, dat de zorgsector een bureaucratische, geldverslindende bende is, dat het onderwijsniveau al vele jaren lang afneemt (wie kan er nog rekenen en schrijven onder de 30 jaar?), en dat de meeste politieagenten achter een bureau zitten. Dat Hans Biesheuvel afgelopen zomer bij MKB-Nederland wegliep, is een veeg teken. Na twee jaar gepolder in Den Haag had hij door dat er geen bal verandert. Hij probeert het nu zelf en probeert 100.000 ondernemers als tientjeslid binnen te halen. Los van de vraag of hem dat lukt, het heeft geen zin. Het heeft pas zin als er een nieuwe politieke ondernemerspartij komt die bij de verkiezingen 76 zetels haalt. Maar dat gebeurt niet in Nederland. Daarom moeten we naar een systeem toe zoals in Duitsland of Engeland, waar één of twee grote partijen telkens vier jaar regeren. Dat geeft rust en stabiliteit. En de economie vaart er wel bij.! «

André Vermeulen // [email protected]

COLOFON Het Ondernemersbelang Nijmegen verschijnt vijf keer per jaar Elfde jaargang, nummer 5, 2013 Oplage: 5.000 exemplaren Coverfoto Wethouder Ruud Mooij van de gemeente Overbetuwe Fotografie: Yuri Willems

Uitgever Jelte Hut Novema Uitgevers bv Postbus 30 9860 AA Grootegast Weegbree 1 9861 ES Grootegast Telefoon 0594 - 51 03 03 Fax 0594 - 61 18 63 E-mail [email protected] Internet www.novema.nl

Eindredactie Femke Hut [email protected] Telefoon 0594 - 51 03 03 Regionale verbinder Johannes Swieringa [email protected] Telefoon 0594 - 69 56 17 Website www.ondernemersbelang.nl Vormgeving KijfWitte, Leek

Druk D+L Printpartner GmbH, Bocholt (DL) Aan deze uitgave werkten mee: Paul de Jager Jacques Kok Jeroen Kuypers Ed Lamme Mathilde Lentjes Marco Magielse Jacqueline van OrsouwAndré Vermeulen (column) Kees van Welzenis Ellis Wiendels Yuri Willems René Zoetemelk

Adreswijzigingen Adreswijzigingen, veranderingen van contactpersoon of afmeldingen kunt u per mail doorgeven aan Tiny Klunder, [email protected] svp ook de editie er bij, die vindt u bovenaan in het colofon.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van de advertenties. HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 05-2013

5

KORT NIEUWS

COLUMN

AMBITIEUZE TOEKOMSTPLANNEN VOOR UTS VERKROOST NIJMEGEN

CARRY-SLEE-BRILLEN EN NETWERKBORRELS

UTS Verkroost is een begrip in Nijmegen en omgeving. Opgericht in 1926 als verhuisbedrijf, is de organisatie uitgegroeid tot een totaaldienstverlener die logistieke en facilitaire (verhuis)diensten levert aan zowel het bedrijfsleven als aan particulieren.

Verkroost Nijmegen is een prachtige organisatie die in de regio Nijmegen grote bekendheid geniet. Ik zie een groot groeipotentieel in Oost-Nederland, met name in het aanbieden van een totaal service pakket waarbij wij de klant volledig ontzorgen.”

Gert-Jan Willems werd in 2009 vestigingsmanager van UTS Verkroost. In vier jaar tijd heeft hij raamovereenkomsten afgesloten met talloze gerenommeerde bedrijven en instanties in Nijmegen en omgeving. Nu de kans zich voordeed om eigenaar te worden van UTS Verkroost, twijfelde Willems geen moment: “UTS

UTS VERKROOST NIJMEGEN BV

Netwerken.Net als iedere ondernemer krijg ik regelmatig uitnodigingen om bij een of andere bijeenkomst op te komen draven. Altijd onder motto: leuk, ontspannend én je vergroot je netwerk! Zo heb ik heel wat meters

UTS Verkroost Nijmegen is een toonaangevende leverancier van innovatieve logistieke en facilitaire diensten voor zowel de particuliere als de zakelijke markt, die opereert in Nijmegen en omgeving. De hoofdactiviteiten van UTS Verkroost Nijmegen richten

tapijt met kauwgomvlekken in TL-verlichte Gert-Jan Willems, de nieuwe eigenaar van UTS Verkroost Nijmegen BV (foto: Photop.nl)

zich op verhuizen, facility management, ict-services, opslag & logistiek en archiefservices. De onderneming heeft meer dan 30 medewerkers in dienst. www.utsverkroost.nl

gemeentezaaltjes plat gestampt. Ik moet iets verkeerd hebben gedaan, want het enige wat ik van die bijeenkomsten leerde, was dat ondernemers vooral graag over zichzelf praten. Bij mijn zoveelste netwerkborrel was de maat vol. Het was vrijdagavond. Ik stond geïnteresseerd te knikken tegen de felrode Carry-Sleebril van 'de creatiefste ondernemer van BergenHoogh' toen ik een appje kreeg van vrienden: 'Rogier, wij zitten in de kroeg.' Hier ging iets fout… Ik ben omgedraaid, heb de bril gelaten voor wat het was en ben naar de

23 VRIJE SECTOR HUURWONINGEN IN DE BREEKENHOF IN DRIEL RAZENDSNEL 100% VERHUURD

kroeg gegaan. Daar zwoer ik: nóóit meer zinloze netwerkborrels! Een statement dat ik trots herhaalde tegenover iedereen die lang genoeg bleef staan om het te horen. Tot iemand vroeg wat ik onder 'zinloze netwerkborrels' verstond. Ik

De 23 vrije sector huurwoningen van Syntrus Achmea Vastgoed in de Breekenhof in Driel zijn binnen één maand na oplevering allemaal verhuurd. Dit project kent daardoor een ongekend lage aanvangsleegstand. De verhuur werd verzorgd door Actys in samenwerking met Strijbosch Thunnissen Makelaars partner in Dynamis.

mompelde wat over een Carry-Slee-bril, maar in mijn hoofd klonk de zin een stuk cooler dan in het echt. De man vertelde over het systeem van BNI. Bewust géén netwerkorganisatie, maar een organisatie waarbij je elkaar aanbeveelt bij anderen. Ik moest toegeven dat het in theorie best goed klonk, dus beloofde ik een keer mee te gaan. Tegenover mijzelf en mijn vrienden verdedigde ik de keuze door te zeggen dat dit een aanbevelingen-ontbijt was en technisch gezien dus

De Breekenhof is gelegen in Driel, een rustig dorpje wat zich bevindt in de omgeving van Arnhem. De verhuur startte in mei 2013, gevolgd door de oplevering in september 2013. Na een aantal succesvolle maanden zijn nu, één maand na oplevering, alle 23 woningen verhuurd.

niet telde als netwerkborrel. Goed, een lang verhaal kort: de jongen had gelijk. BNI werkte. Ik, en duizenden andere ondernemers met mij halen er wekelijks bergen opdrachten vandaan.

Volgens Strijbosch Thunnissen Makelaars ligt het behaalde resultaat niet alleen aan de gunstige marktomstandigheden:

Maar ondanks de opbrengst ben ik stiekem toch blij dat er geen Carry-Slee-bril uit BergenHoogh lid is van ons chapter… Nieuwsgierig? Kom langs bij BNI Noviomagum.

“Het woningaanbod in de Breekenhof sluit aan op de huidige marktvraag naar complete huurwoningen inclusief keuken en badkamer, met een aantrekkelijke huurprijs vanaf € 770,- per maand.”

[email protected]

Tekst: Rogier van Essen, Pletter! Tekst & Verhaal

UW NIEUWS IN HET ONDERNEMERSBELANG? Gaat u verhuizen, een nieuwe vestiging openen of heeft u een nieuw product? Laat het ons weten en mail uw persberichten naar: [email protected]. Dan staat wellicht ook uw nieuws binnenkort in Hét Ondernemersbelang.

6

HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 05-2013

COLUMN

ONDERNEMERS CONTACT OVERBETUWE INSPIRATIE, KENNIS EN NETWERKEN Ondernemers Contact Overbetuwe (OCO) is een bruisende vereniging van en door ondernemers, waar u energie van krijgt en geïnspireerd raakt om op basis van nieuwe inzichten en ideeën uw eigen business een boost te geven. Door het karakter en de doelstellingen van de OCO om haar leden daadwerkelijk te ondersteunen bij hun business, ziet de OCO een sterke groei van het aantal leden. Met ruim 155 dynamische leden is onze netwerkorganisatie daarom een belangrijk podium geworden waar kennis, ervaring en commerciële mogelijkheden worden uitgewisseld. We steunen en ontwikkelen initiatieven die meerwaarde hebben voor onze leden. Daarbij werken we onder andere samen met de gemeente Overbetuwe. Dankzij onze grote, hechte achterban speelt de OCO een rol van betekenis op diverse gebieden.

SNELFIETSROUTE! 'Elst bruist' is het thema waaraan vele artikelen in deze editie van ' Hét Ondernemersbelang' zijn opgehangen. Er gebeuren in Elst dan ook zakelijk dingen waarmee de gemeente Overbetuwe behoorlijk 'op de kaart' is gezet. Niet geheel toevallig herbergt Elst mijn eigen kantoor sinds anderhalf jaar. Maar ook het Centrum voor Forensische Opsporing van de politie Gelderland, zeg maar het CSI team van Gelderland , werkt vanuit Elst. En wat dacht u van het nieuwe intratuin van Joep Ebben? In 2011 uitgeroepen tot meest innovatieve tuincentrum en in 2012 de prijs voor 'Retailer van het jaar'! Ook in hartje Elst het onvolprezen RBT KAN van Jurriaan de Mol. Bruisend toeristisch ideeënlaboratorium

Op telkens wisselende locaties organiseert de OCO voor haar leden acht keer per jaar een prikkelend en actief programma. Netwerkbijeenkomsten met vijfminutenpresentaties verzorgd door ondernemers en prominente sprekers zoals burgemeester Toon van Asseldonk en Prem tijdens het Groot Ondernemersdebat, lunchbijeenkomsten met een thema en een kijkje in de keuken van onze ondernemers. Met daarnaast een sportieve activiteit en natuurlijk de vakantieborrel.

waar de Liberation Route en de campagne 'Gelderland levert je mooie streken!' aan unieke breinen zijn ontsproten! Nu de herfst zich volop manifesteert en er hard gewerkt wordt aan 'de nevengeul', staan we 's morgens keurig op de 'bypass' bij te dragen aan de eretitel 'Filestad nummer 1', waartoe Nijmegen is verkozen. Volgend jaar niet meer, want dan is 'De Oversteek', de nieuwe stadsbrug open. Ik hoorde wethouder

Bovendien: ook 'off season' worden verschillende activiteiten georganiseerd; zowel door de club zelf als door de leden onderling. Dat bewijst ook nog eens de goede interne verhoudingen. Wat de OCO bijzonder maakt, is de grote diversiteit in leden uit alle elf kernen van de Overbetuwe en daarbuiten, die elkaar ontmoeten tijdens uitstekend verzorgde bijeenkomsten in een ontspannen en gemoedelijke ambiance. Het belang van bedrijvigheid, samenwerken, netwerken en elkaar weten te vinden, is van grote betekenis voor de regio.

Henk Beerten op Radio 1 en hij verwees naar de prachtige snelfietsroute, die de laatste jaren gemaakt is tussen Nijmegen en Arnhem. Uiteindelijk moet dat het RijnWaalpad worden, medio 2014 helemaal gereed, waarbij je binnen 40 minuten van Rijnkade naar Waalkade fietst! En ouderen onder ons op hun getuned elektrische ros natuurlijk veel sneller! Schattig overigens dat de rode asfaltkleur van die snelfietsroutes in Nijmegen nèt iets feller en sprankelender rood is dan in Arnhem…! Toeval? Nee, natuurlijk niet. De noordelijkste stad van het zuiden wil zich met de snelle fietsroutes profileren,

Wilt u lid worden of meer informatie? Dan kunt u contact opnemen met Renée van Horen, T 06-51319689 of via E [email protected]. Natuurlijk kunt u ook onze website bezoeken www.oco.nl.

terwijl de 'stedenbouwers' van Arnhem vinden dat de fiets niet echt onderscheidend is in het verkeer.… Ik blijf nog even in het midden, want 'Elst bruist!'

REINOUD VAN ASSENDELFT DE CONINGH Twitter: @rvanassendelft Fotografie Johnny van Bergen


7

8


COVERINTERVIEW INTERVIEW

Tekst: Paul de Jager //Fotografie: Yuri Willems

“Gemeente moet het aantrekkelijk houden voor ondernemers” Ondernemers gemakkelijker maken om te ondernemen. Dat is de doelstelling van de dit jaar door de gemeente Overbetuwe in het leven geroepen stichting Parkmanagement. De stichting richt zich op ondernemers die zich vestigden op de industrieterreinen Aam en Merm in Elst. Wethouder Ruud Mooij vertelt er enthousiast over.

De gemeente kan niet op de stoel van een ondernemer gaan zitten. Maar de gemeente kan ondernemers wel ondersteunen. Vaak gaat het om kleine dingen, weet wethouder Ruud Mooij, portefeuillehouder financiën, bouwen, dienstverlening, publiekszaken, handhaving, p&c projecten Elst-centrum, Lingezegen, nieuw gemeentehuis en Elst ZuidOost. Het begint ermee dat de gemeente ondernemers niet te veel laat betalen voor de dienstverlening. “Ondernemers zijn zeer tevreden over de lage gemeentelijke lasten. Ze zijn zeker laag als je in ogenschouw neemt dat dit gebied het hart van de stadsregio Arnhem Nijmegen vormt”, zegt Ruud Mooij. De stichting Parkmanagement is door de gemeente Overbetuwe opgezet om ondernemers op verschillende manieren te ondersteunen. Zo regelde de stichting voor een aantal ondernemers collectieve verzekeringen. Daartoe ging de parkmanager bij de aangesloten ondernemers langs en vroeg of er belangstelling was. Herkenbaarheid van de bedrijven was een aandachtspunt. De stichting zorgde dat de bedrijven een duidelijk herkenbare huisnummeraanduiding op het bedrijfspand kregen. “Je staat er amper bij stil, maar als klanten moeten zoeken naar een bedrijf heeft dat een negatief effect”, vindt Ruud Mooij. Verder heeft de gemeente een stimuleringsfonds in het leven geroepen dat het opknappen van bedrijfspanden meefinanciert. De stichting Parkmanagement gaat het halen en brengen van de dagelijkse post makkelijk maken. Ondernemers moeten daartoe naar het postkantoor. Waarom dit niet collectief door een handyman laten doen? Binnenkort gaat hij van start. In een daarvoor speciaal aangeschafte elektrisch aangedreven bedrijfsauto. De handyman kan ook ingezet worden voor kleine klusjes en reparaties bij bedrijven.

De ondernemers krijgen vouchers die ze kunnen inzetten om van de handyman gebruik te kunnen maken. “Een ander belangrijk punt is de collectieve inkoop van energie. Die inkoop kan collectief vaak goedkoper dan individueel; het gebruik kan efficiënter en veiliger. Om dit goed te inventariseren bieden we de ondernemers om te beginnen een energiescan aan. Als er met een deskundige blik naar hun energieverbruik wordt gekeken, dienen zich al snel besparingen aan”, zegt Ruud Mooij. Een ander collectief project is de gezamenlijke aanschaf van een camerasysteem. Binnenkort komen er camera's bij alle toegangswegen van Merm. Het wordt een systeem dat gestolen voertuigen kan herkennen en verdachte bewegingen registreert. Het systeem moet de veiligheid vergroten en inbraken voorkomen. De stichting Parkmanagement is een belangrijke gesprekspartner van de gemeente. Ondernemers maken tijdens het overleg kenbaar wat er bij hen speelt. Bij de stichting Parkmanagement zijn nu zo'n 60% van de bedrijven op de industrieterreinen Aam en Merm aangesloten. Dat kost jaarlijks contributie, maar door de collectieve acties is die weer snel terugverdiend.

MOBILITEIT Mobiliteit is een belangrijk aandachtspunt van de gemeente Overbetuwe. Om dat te onderstrepen was er vrijdag 25 oktober een mobiliteitsdag bij Carwashcenter Elst aan de Industrieweg. Er was informatie over slimme mobiliteit en er werd een autobandenpomp in gebruik genomen die aangeeft hoeveel geld een automobilist bespaart bij de juiste bandendruk. De gemeente hecht aan goede bereikbaarheid van de bedrijventerreinen. De terreinen liggen vlakbij de A325 en A15 en door de aanleg van de Olympiasingel is de verbinding sterk verbe-

terd. De bus tussen Elst en Bemmel rijdt over de bedrijventerreinen. Toch zag de gemeente nog mogelijkheden om de mobiliteit te vergroten. Zo krijgen alle ondernemers op de bedrijventerreinen een gratis oplaadpunt voor elektrische fietsen. Daar kunnen werknemers van profiteren die ook over iets grotere afstand, bereid zijn met de fiets naar het werk te komen. Op het NS-station komen leenfietsen voor werknemers die van ver komen en het laatste stukje willen fietsen. Ook voor elektrische auto's komt er een oplaadpunt in de gemeente. Ruud Mooij: “Het NS-station moet een OV-knooppunt worden met goede aansluitingen tussen bus en trein plus goede faciliteiten voor fietsers.” Om de mobiliteit in de gemeente verder te vergroten wordt de spoorwegovergang vervangen door een tunnel. De provincie en de stadsregio zien er het belang van in en betalen mee. Een vervoersplan voor ondernemers is in de maak. Het gaat om het opzetten van een carpoolsysteem en het combineren van ritten om het aantal autobewegingen van ondernemers te reduceren.

WINKELIERS Het bedrijfsklimaat in Elst, maar ook in de andere kernen van de gemeente, wordt niet alleen voor de ondernemers op de bedrijventerreinen vergroot. De Dorpsstraat in Elst wordt vernieuwd. Dat gebeurt gefaseerd, zodat klanten en ondernemers zo min mogelijk last ondervinden. Winkeliers zijn bij de planvorming betrokken. De gemeente heeft een contactfunctionaris aangesteld die á la minute kan inspelen op situaties. “De gemeente aantrekkelijk houden voor ondernemers is zeker in deze tijden van economische recessie van eminent belang”, besluit wethouder Ruud Mooij. «


9

Elst bruist!

DEELNEMERS ETIENNE SCHIFFELERS Directeur van De Parkmanager, een organisatie voor parkmanagement van bedrijventerreinen.

10


RONDE TAFEL

Tekst: Paul de Jager // Fotografie: Yuri Willems

Bedrijvigheid volop in Elst, gemeente Overbetuwe. De bedrijventerreinen Merm en Aam zijn goed bezet. Ondernemersvereniging Ondernemers Contact Overbetuwe (OCO) zag in enkele jaren tijd haar ledental verdubbelen. Kortom: Elst Bruist! Waarom kiezen ondernemers voor Elst? Wat is de sleutel voor het succes? Hét Ondernemersbelang vroeg het ondernemers op de man en de vrouw af. Jurgen Leisink, accountant en vestigingsdirecteur Flynth Elst begint: “We werden aangetrokken door de bedrijvigheid hier. Daarnaast is er een stevige agrarische sector. In beide sectoren hebben wij onze klanten. Dat maakt Overbetuwe voor ons interessant.” Op de Elster vestiging van Flynth werken 36 mensen voor het midden- en kleinbedrijf, de agrarische sector en tuinbouwsector. Flynth doet voor hen de salaris- en financiële administratie, stelt jaarrekeningen samen, verzorgt fiscale aangiftes en tussentijdse cijfers, geeft adviezen op het gebied van belastingen, personeel&organisatie, strategie en subsidies en begeleidt financieringsaanvragen en herstructurering. Ruud Sanderse, directeur-eigenaar van Sanderse Systems, startte zijn bedrijf 17 jaar geleden in Arnhem. Inmiddels werkt hij met 12 man aan de inrichting van bedrijfswagens op bedrijventerrein Merm. Hij vertelt: “De verbindingen zijn hier prima. Er zijn geen files; je rijdt zo weg. Veel klanten van ons komen auto's brengen. Die zetten we gemakkelijk op de trein, want er is hier een NS-station. Elst maakt deel uit van een actieve gemeente. Die doet veel aan het bedrijventerrein. Dat heb ik ervaren bij onze verhuizing naar Merm. De dag voor de verhuizing meldde ik dat we eraan kwamen. De dag erna maakte

de gemeente de oprit al in orde. Dat hoef je in Arnhem of Nijmegen niet te proberen. Daar is de afstand tussen burger en overheid veel groter.” Alies ten Have is directeur Bedrijven bij de Rabobank Oost Betuwe. Het adviescentrum van de Rabobank staat op bedrijventerrein Aam. Daarnaast heeft Rabobank Oost Betuwe vestigingen in Bemmel, Huissen, Zetten en in het centrum van Elst. Er werken bij de Rabobank in Oost Betuwe 180 mensen. De afdeling Bedrijven ondersteunt ondernemers met (strategisch) advies, financieringen, verzekeringen en betaaldiensten. Het betreft in dit gebied diverse sectoren: agrarisch, handel, industrie en (zakelijke) dienstverlening. Daarnaast is de bank actief in netwerken en probeert zaken als maatschappelijk verantwoord ondernemen te stimuleren en te participeren in het maatschappelijk debat. Overbetuwe is een interessant gebied voor de Rabobank, vertelt Alies ten Have: “Bedrijven maken bewust de keuze om zich in deze regio te vestigen. Het is een dynamiek die in deze tijd best bijzonder is. Elst profileert zich goed. Elst bruist! Dat is iets om trots op te zijn. Als Rabobank vinden we het overigens belangrijk dat ook de plaatsen rondom Elst aantrekkelijk blijven voor ondernemers.” Kyra Hendriks is beleidsmedewerker bij de gemeente Overbetuwe. Ze vertelt: “Elst profiteert van de centrale ligging in de stadsregio Arnhem-Nijmegen. Verder is er van oudsher betrokkenheid bij het gebied

omdat veel (familie-)bedrijven hier hun wortels hebben. Er is een goed winkelbestand en een hoog voorzieningenniveau. De bedrijfsterreinen kennen een hoog onderhoudsniveau. Als gemeente investeren we in de kwaliteit van de bedrijventerreinen. Dat doen we in nauw overleg met ondernemers.” De gemeente Overbetuwe telt volgens Kyra Hendriks ruim 3600 bedrijven, waarvan circa 300 agrarische ondernemers. Samen zijn ze goed voor 18.500 arbeidsplaatsen. De samenstelling van het bedrijfsleven is heel divers. Kyra Hendriks: “Ons beleid is hier niet gericht op de bevordering van één segment. Onze werklocaties bieden mogelijkheden voor vrijwel alle sectoren. Die brede visie werpt vruchten af. Ik denk dat daardoor de gevolgen van de economische crisis in onze gemeente minder voelbaar zijn. De aantallen faillissementen en werkzoekenden zijn hier ten opzichte van provinciale en landelijke cijfers nog relatief laag.” Etienne Schiffelers is parkmanager voor Elst Zuidoost (Merm en Aam). Hij houdt zich bezig met beheer, uitstraling en de bedrijfsmatige kant van deze terreinen. “Kort gezegd zijn wij de conciërge van het bedrijventerrein. Ondernemers willen omzet genereren. Wij zijn daar een klein radertje in”, stelt hij. Etienne Schiffelers vertelt over de dynamiek van Elst: ”Ik hoor van bedrijven die zich op de hele stadsregio georiënteerd hebben en toch kiezen voor deze gemeente. De persoonlijke benadering, de mogelijkheid die je hier hebt om met de gemeente om tafel te gaan, dat sprak deze ondernemers heel erg aan.”

JACOBIEN PEPERKAMP

RUUD SANDERSE

JURGEN LEISINK

ALIES TEN HAVE

KYRA HENDRIKS

Bedrijfsleider van DROOM!, vergader- en flexwerkcentrum in het hart van de KAN-regio.

Directeur/eigenaar van Sanderse Systems voor carrosseriebouw en bedrijfswageninrichtingen en vice-voorzitter van OCO.

Vestigingsdirecteur van Flynth, adviseurs en accountants en penningmeester van ondernemersvereniging OCO.

Directeur Bedrijven van Rabobank Oost Betuwe.

Beleidsmedewerker Economie van de gemeente Overbetuwe.


11

RONDE TAFEL

Jacobien Peperkamp is bedrijfsleider van de horeca- zorginnovatie DROOM! Het team bestaat dagelijks uit 60 personen, waarvan een deel met een vergrote afstand tot de arbeidsmarkt. Ze ziet het als haar uitdaging om horeca en zorg in balans te brengen. Over Elst als vestigingsplaats zegt ze: “Wij zijn 100% een dochteronderneming van Driestroom. Driestroom heeft het centraal bureau in Elst. Dat speelt een rol. Maar we hebben natuurlijk een mooie zichtlocatie aan de Aamsestraat, de entree van Elst. DROOM! ligt centraal tussen Arnhem en Nijmegen. In combinatie met gratis parkeergelegenheid direct voor de deur en onze gastvrijheid trekken we veel ondernemers die een vergaderlocatie of een ontmoetingsplek zoeken. Daarnaast spelen we in op het flexwerken. Vanochtend om half negen meldden zich de eerste ZZP'ers alweer, die hier plaats nemen om rustig te werken.”

ONDERNEMERSVERENIGING De gespreksdeelnemers onderstrepen het belang van ondernemersvereniging Ondernemerscontact Overbetuwe (OCO). De vereniging groeide de afgelopen twee jaar van 70 naar ruim 150 leden. Ruud Sanderse over het OCO: “Het is zeker niet mijn bedoeling geweest om daar klanten te werven. Ik ben lid geworden om ondernemers te leren kennen. Maar als 't gaat over bedrijfswageninrichtingen kan je naam wel vallen. Voor je bekendheid is dat goed.” Jacobien Peperkamp: “De kernwaarden van DROOM! zijn betrokkenheid, samen en respect. Die waarden trof ik ook aan bij OCO.” Alies ten Have: “Tijdens bijeenkomsten van het OCO krijg ik een betere indruk van de ondernemers en wat hen bezig houdt. Bijzonder dat er telkens zo veel mensen op af komen.” Kyra Hendriks vertelt dat de gemeente de ondernemersvereniging als een serieuze gesprekspartner ziet. Ondernemers en gemeente zitten met regelmaat om tafel om ondermeer te praten over bestedingen uit het Ondernemersfonds. Dat fonds is gevuld met geld van beide partijen. De kerstverlichting in het centrum werd eruit betaald, maar ook ondernemersbijeenkomsten of de aanschaf van camerabewaking op Merm.

OMZETGROEI De gespreksgenoten zijn het erover eens dat het niet past om tevreden achterover te leunen. Daarvoor is er nog te veel te doen. Etienne Schiffelers: “Het komt nogal eens voor dat ondernemers de juiste ingang bij de gemeente niet weten te vinden. Of dat er misverstanden ontstaan. Ik help ze door ze in contact te brengen met de bedrijfscontactfunctionaris of soms met de

wethouder. Maar de communicatie kan nog steeds beter.” Een ander punt dat Etienne Schiffelers aanroert betreft aanbestedingen. Gemeentelijke gunningen komen vaak buiten de gemeente terecht, terwijl de lokale ondernemer er graag mee aan de slag wil. Etienne Schiffelers: “Ik ben met de afdeling Inkoop van de gemeente in gesprek om te bezien of er combinaties van de aanbestedingen te maken zijn, zodat de lokale ondernemers betere gunningskansen krijgen. Duurzaamheid speelt daarbij een rol. Lokale ondernemers maken minder kilometers dan een ondernemer uit het westen van het land.” Jurgen Leisink spreekt namens Flynth veel ondernemers. Hij constateert dat het ook in Elst in sommige bedrijfstakken minder goed gaat vanwege de crisis. En er zijn ondernemers die kritisch zijn naar banken die kredieten intrekken of investeringswensen niet willen financieren. Alies ten Have vult aan dat de Rabobank ondernemers waar mogelijk probeert te ondersteunen. Wel krijgt de bank momenteel ook veel financieringsverzoeken van klanten van een concurrerende bank die zich terugtrekt uit deze regio. Het is volgens haar helaas niet in alle gevallen mogelijk de financiering over te nemen. Bank, gemeente en ondernemers spreken binnenkort over ondernemen in moeilijke tijden. Parkeren is ook een punt van aandacht. Daarbij valt op dat ondernemers elkaar opzoeken om te bezien of parkeerruimte gedeeld kan worden. Bij de aanleg van een glasvezelnet hebben gemeente en ondernemers elkaar al gevonden. Etienne Schiffelers denkt dat nog kosten bespaard kunnen worden met gezamenlijke energie inkoop of gedeelde mobiliteit. Bijvoorbeeld door vervoersbewegingen te combineren. Aan de kostenbesparingskant is al veel bereikt in

Elst. “Hernieuwde omzetgroei stimuleren. Dat wordt de uitdaging”, meent Etienne Schiffelers. Kyra Hendriks ziet twee aandachtspunten voor de toekomst. In de Euregionale samenwerking liggen nog kansen. “We moeten beter nadenken over samenwerking over de grens. Er ligt in Duitsland een gigantisch potentieel, ook in de maakindustrie. Vanuit Europa worden voor de periode 2014-2020 subsidies voor dit soort handelsbetrekkingen ingezet. Daarom zijn we al druk bezig om ons sectorgewijs beter te organiseren en te positioneren. Een platform van ondernemers in de maakindustrie wil hiervoor een vuist maken.” De gemeente participeert momenteel ook in een project om Duitse en Nederlandse werkzoekenden over en weer kennis te laten maken met elkaars arbeidsmarkt, taal en cultuur. Ten tweede zou Kyra Hendriks graag zien dat ondernemers meer het belang gaan inzien van de waardecreatie van hun vastgoed. Dat is belangrijk voor de uitstraling van het bedrijfspand, waardebehoud en dus voor de positionering van het hele bedrijfsterrein. De gemeente heeft ook hiervoor een fonds gevormd. Maar ze begrijpt dat het economisch tij niet mee zit en ondernemers momenteel andere prioriteiten stellen. Dit is herkenbaar voor Alies ten Have, wel biedt ze aan om als Rabobank mee te denken over stimulering van waardebehoud. Alies ten Have heeft met de Rabobank bijeenkomsten voor startende ondernemers op de rol staan. Jacobien Peperkamp wil in DROOM! graag vergaderruimte inzetten voor bijeenkomsten van ondernemers. Ambachtelijke appeltaart en gastvrijheid zijn bij de prijs inbegrepen. «


13

REPORTAGE

Een geleidelijk afscheid met de waterurn

De kans is groot dat je zelf ooit een dierbare bent verloren in het leven, misschien zelfs erg recent. Het verlies van iemand waar je van houdt, is waarschijnlijk één van de moeilijkste gebeurtenissen in je leven geweest. Het verwerkingsproces kan jaren duren en de persoon zal nooit uit je gedachte verdwijnen. Het is daarom heel belangrijk dat er een manier is waarop je de persoon kunt herdenken. Wanneer een dierbare wordt gecremeerd, is dit gecompliceerder dan bij een begrafenis waarbij nabestaanden het graf kunnen bezoeken. Binnen de familie zullen de meningen misschien verdeeld zijn wat er met de as van de overledene dient te gebeuren. De één zou het wellicht willen uitstrooien terwijl de ander het liever jarenlang bewaart in een mooie urn. Met de komst van de waterurn is er een perfecte combinatie gemaakt van deze mogelijkheden. WAAR JE MAAR WILT Met de waterurn is er een nieuwe mogelijkheid om het verlies van de dierbare een plaats te geven in je leven. Hoe abrupt het uitstrooien van de as, of het in de grond zakken van een kist zou zijn, zo geleidelijk gaat het proces van de waterurn. Je plaatst de waterurn op een gewenste plaats, waarna de urn het as met behulp van regenwater geleidelijk aan de aarde toevertrouwt. Je kunt de urn plaatsen waar je maar wilt. Het plekje in de tuin waar overdag de meeste zon is, bij het bankje waar jullie regelmatig zaten, tussen een zee van bloemen, op een prominente plek in het gazon, naast het kabbelende water van de vijver…

EEN NATUURLIJK PROCES De waterurn is een mooie bronzen bol op een buis die circa anderhalve meter in de grond steekt. Door middel van een doseersysteem

14


zorgt regenwater ervoor dat het as heel geleidelijk aan de aarde wordt afgegeven. Door de buis zakt de as langzaam in de bodem, waarna de aarde het opneemt. Het proces van plaatsing tot totale afgifte beslaat ongeveer tien jaar, waarbij je ook zelf kunt bepalen wanneer dit proces begint. De snelheid en opname door de aarde is afhankelijk van de hoeveelheid regenval in een jaar. Doordat de afgifte afhankelijk is van de werking van de natuur, ontstaat er een prachtig natuurlijk proces.

door de bol van een inscriptie te voorzien die je herinnering aan de dierbare doet voortleven. Net als bij een familiegraf biedt de waterurn eveneens de mogelijkheid de as van meerdere dierbaren op te nemen. «

DE WATERURN IS VERKRIJGBAAR VANAF € 1.995 BIJ DE WATERURNDEALERS. DEZE VINDT U PER PROVINCIE OP: WWW:WATERURN.NL/VERKRIJGBAARHEID

GELEIDELIJK AFSCHEID De waterurn houdt dus rekening met de geleidelijke werking van het rouwproces. De waterurn zorgt ervoor dat je nog jaren een plaats hebt om je herinneringen aan de persoon op te halen, steun te zoeken en je gevoelens te uiten. De waterurn biedt de mogelijkheid tot een persoonlijk, geleidelijk en natuurlijk afscheid en is nóg persoonlijker te maken

WATERURN B.V. Rijksweg Noord 83 6661 KC Elst (Gld) Tel. 06-15 909 942 www.waterurn.nl

REPORTAGE

Tekst: Mathilde Lentjes // Fotografie: Jacqueline van Orsouw

DROOM! Bijzondere bedrijvigheid Uniek? Ja, met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid wel: dé horeca zorginnovatie-- DROOM! in het Gelderse Elst.

Sinds een aantal jaren is de KAN regio een bijzondere horecagelegenheid rijker: DROOM! Voor zover DROOM!'s bedrijfsleider Jacobien Peperkamp en directeur Rebecca Hendriksen weten, is er in Nederland geen vergelijkbare horeca- zorginnovatie louter gericht op de zakelijke markt. “Wat ons bijzonder maakt, is ons personeel: zij vormen een belangrijke factor in onze identiteit. Bij ons werken mensen met verstandelijke, zintuiglijke en/of lichamelijke beperkingen en psychische aandoeningen. Medewerkers met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt, ze worden vaak in een hokje gestopt. Bij ons werken we in 1 team aan een gezamenlijk doel: onze gasten zo optimaal mogelijk van dienst zijn,” licht Jacobien toe. Hierin maken gelijkwaardigheid en respect voor iedereen het verschil, daarvoor heb je lef en een creatieve ondernemersgeest nodig. “Iedereen is hier gelijkwaardig, we kijken naar de mogelijkheden en talenten die iemand heeft en zetten deze zo goed mogelijk in. Alle medewerkers doen er evenveel toe. Onze missie is: 'Haal het beste uit jezelf'. Dat geldt niet alleen voor ons personeel, maar ook voor onze gasten. Bijzonder bedrijvigheid, noemen wij dat,” aldus Rebecca. Makkelijk? Nee, dat is het zeker niet. “We hebben heel wat obstakels moeten overwinnen want het is een uniek concept binnen zowel de zorg als de horeca. Maar, hoe moeilijk het soms ook was, we zijn uitgegroeid

tot een groeiend en bloeiend horecabedrijf. Daar zijn we trots op. Onze dagelijkse bedrijfsvoering vereist constante alertheid, creativiteit, vertaalslagen en aanpassingen. Dat zit hem in kleine en grote dingen. Een voorbeeld: een aantal van onze medewerkers hebben moeite met rekenen en geldafhandelingen. Daar hebben we het volgende op verzonnen: we werken in het restaurant met knipkaarten. Onze gasten kopen hun knipkaart bij de receptie, in het restaurant wordt de consumptie met een knip afgerekend.” Simpel, maar doeltreffend.” Mensen die denken dat de medewerkers à la de jaren zeventig gepamperd worden met veel zorggeld, hebben het helemaal mis. “Nee, integendeel. Soms blijkt DROOM! niet de juiste werkplek voor iemand, dan gaan wij niet tot in den treuren doortutten. Als een medewerker geen hart en passie heeft voor de horeca, houdt het op. DROOM! is een professioneel horecabedrijf, daarin zijn wij niet anders dan andere horecagelegenheden. We realiseren het alleen vanuit een andere visie: 'Haal het beste uit jezelf'.” Wie denkt als gast te maken te krijgen met incapabele medewerkers, heeft het helemaal mis. “Onze medewerkers leveren de kwaliteit die je mag verwachten van een professioneel horecabedrijf. Dat is een van onze prioriteiten: kwaliteit en gastvrijheid bieden.” Een bestelling van 2200 appeltaarten? Jacobien en haar medewerkers schrikken er niet van. “We zijn flexibel. Bij een dergelijke order richten we een van de vertrek-

ken in als appelschilruimte en gaan de medewerkers vol enthousiasme aan het schillen.” De visie achter DROOM! slaat aan. Jacobien en Rebecca krijgen regelmatig het verzoek het initiatief toe te lichten bij bestuurders. “We zijn momenteel bezig om een boek te schrijven voor ondernemers en bestuurders die interesse hebben in het concept. Geïnteresseerden worden dan ook van harte uitgenodigd om eens bij ons op bezoek te komen.” «

DROOM! heeft u het volgende te bieden: - 50 gratis flexwerkplekken - 10 vergaderruimtes, variërend in capaciteit van 2 tot 125 personen - ambachtelijk appelgebak - ontbijt, lunch en diner - borrelarrangementen - gratis parkeergelegenheid - gratis Wifi - print- en kopieermogelijkheden - bijzondere horeca en catering

DROOM! Nieuwe Aamsestraat 32 6662 ND Elst Gelderland T 0481- 36 71 39 E [email protected] www.bijdroom.nl Twitter @bijdroom Facebook DROOM!


15

REPORTAGE

Tekst: Ellis Wiendels

“Ondernemers krijgen vaak een ahaerlebnis als ze zien wat duurzaam ondernemen inhoudt: veel van hen doen daar al een heleboel aan. En met wat extra aandacht ervoor kunnen ze hun hele onderneming in balans brengen wat betreft MVO”, zegt Huub Schoenaker. Hij is bestuurslid van stichting Het Groene Podium en een van de initiatiefnemers van het Koploperproject in Overbetuwe.

Huub Schoenaker (links) en Ronald Verhaaf (rechts) tijdens de Energiemarkt in Elst in maart van dit jaar.

KARTREKKERS VAN KOPLOPERPROJECT ZIEN ENTHOUSIASME BIJ DEELNEMERS

'Het is toch wel erg leuk om hiermee bezig te zijn!' Het Koploperproject draait al langer in de provincie Friesland. Daar is het een groot succes, meer dan honderd ondernemingen en verschillende gemeenten doen er actief aan mee. Huub Schoenaker en Ronald Verhaaf, voorzitter van Het Groene Podium, dromen ervan dat het in Gelderland ook zo goed gaat lopen. “Deelnemende bedrijven betalen een eigen bijdrage van 1.500 euro, de gemeente betaalt de andere helft. Maar het levert hen ook heel wat op”, legt Verhaaf uit. “Er wordt niet alleen een grondige en zeer uitgebreide scan gemaakt van alle plussen en minnen op MVO-gebied, maar de deelnemers gaan ook bij elkaar op

bezoek, wisselen ideeën uit en inspireren elkaar. Dat is de kracht van het Koploperproject. Want het is niet alleen interessant om bij een ander in de keuken te kijken, er ontstaat ook een nieuw netwerkje, nieuwe verbindingen, nieuwe klanten en zelfs nieuwe werkgelegenheid. Bovendien levert het direct financieel voordeel op door energiebesparende maatregelen, meer efficiency en een hogere prioriteit. En vergeet de positieve publiciteit niet. Mensen gaan je meer gunnen als je duurzaam bezig bent.”

Overbetuwe, want dat levert een goede kruisbestuiving op. In de gemeente gingen evenementenbedrijf Omnivents uit Valburg en Chr. Muller Touw en ingenieursbureau Hooiveld en Hooiveld uit Elst de uitdaging al aan. Atama Solar Energy, Auto Stuart en Yuri Romein Bestrating uit Elst overwegen serieus om deel te nemen. De eerste drie bedrijven werden al doorgelicht door advies- en ingenieursbureau DGMR en dat leverde een uitgebreid rapport op, kortweg gericht op people, planet, profit.

LOYAAL

“Om een voorbeeld te noemen: als je goed voor je werknemers bent, voelen ze zich gewaardeerd. Ze willen dan ook loyaal zijn en hard werken. En dat vertaalt zich weer naar een hogere productiviteit voor het bedrijf”, legt Verhaaf de gedachte achter MVO uit. “Ander voorbeeld: jongeren letten tegenwoordig echt wel op de houding en uitstraling van een bedrijf, met alleen winst maken spreek je mensen niet aan.”

Verhaaf en Schoenaker zijn blij met de diversiteit van de deelnemende bedrijven in

Verhaaf en Schoenaker hopen dat meer gemeenten in Gelderland het voorbeeld van 'Friesland' volgen. “Friese gemeenten geven meer financiële ondersteuning en werven actief bedrijven”, vertelt Schoenaker. “Je ziet dan dat de drempel voor bedrijven toch lager wordt. Tja, en als ze zien wat het andere bedrijven oplevert, willen ze zelf ook graag.” Verhaaf: “We horen in Overbetuwe al: 'Het is toch wel erg leuk om hiermee bezig te zijn!' Deze ondernemers zien dat MVO boeiend en lonend is. We hopen alleen dat anderen ook gaan inzien dat ze alleen maar te winnen hebben bij duurzaam ondernemen.” «

16


Ronald Verhaaf

REPORTAGE

Tekst: Ellis Wiendels

CHR. MULLER TOUW IN ELST ZIET KOPLOPERPROJECT ALS STIMULANS

'Aandacht voor je omgeving is voor ons vanzelfsprekend'

“Denken aan het milieu, aan de mensen om je heen, dat hebben we altijd al gedaan”, zegt Hetty Muller van touwfabriek Chr. Muller Touw in Elst. “We hebben een gezin, dan is het vanzelfsprekend dat je op een goede manier omgaat met je omgeving.”

Deelnemen aan het Koploperproject in de gemeente Overbetuwe was een logische volgende stap. “We weten dat we al heel veel doen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. We werken transparant. Maar we willen onszelf ook doelen blijven stellen. Die 'zelfverklaring', daar doen we het voor. We stimuleren onszelf.” Met het Koploperproject laten bedrijven zien dat maatschappelijk verantwoord ondernemen hen na aan het hart ligt. Enerzijds laten ze zich doorlichten op zaken als afvalverwerking, energieverbruik en het inzetten van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, anderzijds groeit hun bewustwording, zijn ze een inspirerend voorbeeld voor collega's en staan ze positief in het nieuws.

alle documentatie in mappen opgeborgen, nu staat alles in de computer. De producten van de touwfabriek worden vervoerd door een lokale transporteur: “We hebben geen band met een transporteur uit Groningen, we doen liever zaken met onze buurman om de hoek.” Dat doet het bedrijf ook door beide voetbalclubs te sponsoren. “We vinden sporten belangrijk voor de jeugd. En we sponsoren ook drugspreventie.” Chr. Muller Touw leidt daarnaast leerlingen van het ROC op. “Die laten we bewust van alles regelen, zodat ze zo zelfstandig mogelijk worden. En we hebben ook twee mensen in dienst met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat is ook wel het maximum binnen een team van elf mensen, maar we zouden die twee beslist niet willen missen!”

BUURMAN “Het is best lastig om extra stappen te zetten als je altijd al je best hebt gedaan”, legt Muller uit. “Het is gemakkelijker om van een 6 een 8 te maken dan van een 8 een 8,5. Maar we gaan voor die 8,5!” Dat doet het bedrijf door nog meer op kleine dingen te letten. Werd vroeger

AANSLAGEN Chr. Muller Touw breidde in 2001 zijn activiteiten uit naar Kanpur in India. Het bedrijf heeft daar 90 werknemers. “De aanslagen op 11 september in de VS bevestigden ons juist in ons voornemen. Die gaven aan dat de onvrede

Hetty Muller ziet het Koploperproject als een manier om de organisatie scherp te houden: 'We willen onszelf doelen blijven stellen.'

over de verdeling van de rijkdom in de wereld enorm is. Daar kunnen wij op onze manier iets aan doen.” In Kanpur worden verhoudingsgewijs goede salarissen betaald en is de welvaart toegenomen. “Mensen die eerst lopend kwamen, hebben nu een fiets. En degenen met een fiets hebben inmiddels een scooter. Er worden huizen gekocht.” Hetty Muller zou nog heel graag zonnepanelen op het dak in Elst willen zien. “Zelfvoorzienend zijn, dat lijkt me prachtig. Maar het is voor ons onbetaalbaar. Subsidies zijn toch meer gericht op particulieren. De overheid is nou eenmaal niet gebaat bij zonneenergie bij bedrijven. Helaas.” In de tussentijd zorgen bewegingssensoren ervoor dat het licht uitgaat in het magazijn als daar niemand is. “Er zijn altijd dingen die we wél zelf kunnen doen.” «


17

Column KENNARTNER

Om goed over na te denken WIJZIGING RECHTSVORM Veel ondernemers die hun bedrijf via een BV uitoefenen zouden fiscaal (veel) goedkoper uit zijn als zij de exploitatie weer via een eenmanszaak of VOF zouden doen. Door de gedaalde bedrijfsresultaten en het feit dat de ondernemer toch al vaak in privé aansprakelijk is voor bv. bankschulden, is het BV-jasje lang niet altijd meer passend. Vaak is het ook mogelijk om als DGA een VOF aan te gaan met de eigen (werk) BV. Bijkomende voordelen zijn dat dan de fictief loon regeling op de DGA niet meer van toepassing is en dat de ondernemer zelf weer OB ondernemer is.

PENSIOEN BEVRIEZEN Veel ondernemers bouwen in hun eigen BV pensioen in eigen beheer op. Zeker in tijden waarin de bedrijfsresultaten slecht zijn heeft een extra aftrekpost in de BV weinig waarde. Zeker als u bedenkt dat er ook nog een toekomstige fiscale claim op de pensioenuitkering rust. Wellicht is het beter de pensioenopbouw te 'bevriezen' of andere oplossingen te creëren. BGH is gekwalificeerd om u uitgebreid over dit onderwerp te adviseren.

VOORKOM VERDAMPING VAN VERLIEZEN Fiscale verliezen zijn slechts een beperkt aantal jaren te verrekenen. Kijk goed of er eind dit jaar verliezen dreigen te verdampen. Vaak is het mogelijk door creatieve oplossingen fiscale winsten te genereren waarmee de verliezen kunnen worden verrekend. In dat geval moet er de komende weken nog wel actie worden ondernomen.

BESTRIJDING SCHIJNCONSTRUCTIES De belastingdienst gaat strenger toezien op het oneigenlijke gebruik van ondernemersfaciliteiten, zoals zelfstandigenaftrek, meewerkaftrek, S&O aftrek etc.; derhalve is het verstandig te zorgen voor de benodigde onderbouwingen, zoals een goede registratie van de gewerkte uren en de verrichte werkzaamheden. « mr. drs. M.J.A. Vermunt FB

VESTIGING NIJMEGEN

VESTIGING UDEN

VESTIGING SCHIJNDEL

Postbus 31214,

Vijverlaan 2,

Nieuwe Eerdsebaan 34,

6503 CE Nijmegen

5404 KJ Uden

5482 VS Schijndel

St. Annastraat 234,

T (0413) 25 45 50

T (073) 549 21 18

6525 GZ Nijmegen

F (0413) 26 23 55

F (073) 547 40 67

T (024) 323 13 65

E [email protected]

E [email protected]

F (024) 323 12 36 E [email protected]

18


www.bghaccountants.nl

KENNISPARTNER KENNARTNER

Duurzaam en goed voor uw portemonnee! Sla de krant maar eens open of open uw nieuws app op uw smartphone of tablet: overal leest u begrippen als 'energieneutraal', 'groene stroom' en 'verduurzamen'. In tijden van crisis, waarin het mensen juist op de korte termijn slecht gaat, wordt massaal ingezet op lange termijn maatregelen. Als ondernemer van vandaag wilt u ongetwijfeld meedoen met verduurzaming, maar dit moet wel verantwoord zijn en liever nog, een financieel voordeel opleveren.

WAT IS ER MOGELIJK? Bij energiebesparing oftewel energiezuinigheid kunt u denken aan (beter) isoleren, HR++ glas, natuurlijk ventileren, energiebesparende douchekoppen of spaarlampen. Dergelijke maatregelen kunt u zowel thuis als in uw bedrijf toepassen en soms zelfs met subsidie. Poelmann van den Broek zit bijvoorbeeld midden in een overgang naar volledig digitaal werken. Dat levert een besparing op papierkosten op en is ook nog eens milieuvriendelijk. Er zijn twee kantoorfietsen en een 'fiscaal aantrekkelijke' elektrische kantoorauto aangeschaft en een aantal medewerkers rijden ook privé elektrisch. Maar er is meer mogelijk. In onze advocatenpraktijk komen veel energiebesparende oplossingen voorbij, zoals gebouwbeheersystemen voor verwarming/koeling en licht, energiezuinige led-verlichting langs wegen, het gebruik van stadsverwarming, zonnepanelen en warmtepompinstallaties.

DE JURIDISCHE PRAKTIJK Stel, u overweegt een warmtepompsysteem (maar het kan net zo goed gaan om zonnepanelen of één van de andere voorbeelden) bij de bouw van uw nieuwe kantoorpand. Met een warmtepompsysteem onttrekt u warmte aan de lucht, aan het water of aan de aarde en geeft u deze door aan het verwarmingssysteem, waarmee u op stookkosten denkt te besparen. Om tegenvallers te voorkomen zult u zich een aantal vragen moeten stellen ten aanzien van technische uitvoerbaarheid, de eigendomsconstructie, onderhoud en uiteraard het rendement. Want uiteindelijk draait het natuurlijk allemaal om de vraag: 'Hoe krijgt u voor een vaste prijs de juiste kwaliteit die zorgt voor een gegarandeerd optimaal rendement?'. De aannemer biedt u een product aan op basis van zijn ervaring en deskundigheid en is prima in staat om u te adviseren over bijvoorbeeld de vraag of uw grond geschikt is voor een warmtepomp-systeem of hoe diep moet worden geboord. Vraagt u daarom aan de aannemer welke oplossing technisch goed uitvoerbaar is, of hij daarvoor een vaste prijs kan afgeven (of dat er onzekerheden zijn) en wat het rendement is. U kunt dan een vergelijking maken tussen de kosten/het rendement van het warmtepompsyteem en die van een traditioneel systeem met CV-ketel en de bijbehorende energiekosten. Met kritisch doorvragen en door u goed in te lezen voorkomt u mogelijk verkeerde verwachtingen, maar de praktijk leert dat er meer nodig is. Discussies die zich in de praktijk veel

voordoen gaan over een gebrek in het systeem (zoals onvoldoende capaciteit) of een tegenvallend rendement. Indien u een duidelijke resultaatsverplichting hebt opgenomen in het contract is de aannemer verantwoordelijk voor het bereiken van dit resultaat en daarmee veelal ook verantwoordelijk voor gebreken die hieraan in de weg staan. Hoe u deze resultaatsverplichting vorm dient te geven bepaalt u aan de hand van uw eisenpakket. In dat eisenpakket kunnen ook prestatie-eisen worden meegenomen ten aanzien van de capaciteit of rendement, zodat u weet wat u van het systeem kan en mag verwachten, namelijk 'waar voor uw geld'! Wees dus kritisch op uw aannemer, laat u goed voorlichten, maak een rendementsvergelijking, formuleer duidelijke afspraken en leg die goed schriftelijk vast. Als u daarbij hulp nodig hebt of vragen hebt kunt u altijd bellen met één van onze advocaten. « Stefan Kloots, advocaat bouwrecht

POELMANN VAN DEN BROEK ADVOCATEN St. Canisiussingel 19f Postbus 1126 6501 BC Nijmegen T: 024 - 381 08 10 [email protected] www.pvdb.nl


19

INTERVIEW

Tekst: Paul de Jager

De provincie Gelderland stimuleert de ontwikkeling van hernieuwbare energie en energiebesparing met kennisoverdracht, subsidies en investeringen. De provincie laat daarmee zien dat energiebeleid tot haar prioriteiten behoort. Gedeputeerde Annemieke Traag heeft onder andere energietransitie in haar portefeuille.

Gelderland wil koploper energietransitie zijn De provincie omschrijft energietransitie als een overstap van conventionele, fossiele brandstoffen (aardolie, aardgas en kolen) naar schone, hernieuwbare energie (bijvoorbeeld zonne-energie, bio-energie, windenergie en waterkracht). “De provincie Gelderland moet in 2050 een volledig hernieuwbare energievoorziening hebben. Dat jaar ligt nog ver weg, maar toch is het een ambitieus streven. De provincie wil daarin de verbindende schakel zijn, maar ook daadwerkelijk investeren”, vertelt Annemieke Traag. Ze denkt dat bedrijven veel te winnen hebben bij energie efficiency en hernieuwbare energie: “Het is energie- en dus kostenbesparend, beter voor het gebouw, het brengt gebruikersgemak en het levert in veel gevallen werkgelegenheid op. Dat geldt zeker voor de sector energie- en milieutechnologie.” Met dikwijls kleine investeringen is vaak al een energiebesparing van 20% te realiseren. Investeren in energie efficiency en hernieuwbare energie is volgens haar dus niet alleen voor grote en kapitaalkrachtige ondernemingen weggelegd.

INZET PROVINCIE Vanaf 1 april 2013 heeft de provincie Gelderland samen met alle Gelderse gemeenten de uitvoering van Wabotaken (vergunningverlening, toezicht en handhaving van de omgevingsvergunning) ondergebracht in

aparte uitvoeringsinstanties: de omgevingsdiensten. De provincie wil deze diensten optimaal inzetten bij het benutten van energiepotentieel bij MKB bedrijven. Verder ondersteunt de provincie bedrijven door middel van subsidie voor het opstellen van businesscases en haalbaarheidsonderzoeken. Het energietransitieprogramma van de provincie heeft 48 miljoen euro te besteden. Voor grotere energieprojecten werkt de provincie met zogenaamde revolverende middelen; dat zijn leningen en investeringen die - meestal gekoppeld aan het rendement van de investering op termijn worden terugbetaald. Het gaat om grote bedragen. Het revolverend topfonds Gelderland, dat beheerd wordt door participatiefonds PPM Oost, heeft in totaal 100 miljoen euro in kas, daarvan is 44 miljoen bestemd voor energietransitie. Annemieke Traag geeft nog drie concrete voorbeelden van duurzame bedrijvigheid: • Dertig Tielse bedrijven en organisaties

•

•

die zich verenigd hebben in het Tielse Energie Convenant spanden zich in om in de periode 2010-2013 energie te gaan besparen. Zij streefden er naar om de uitstoot van broeikasgas, verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde, met gemiddeld 3% per jaar omlaag te brengen. Dat is gelukt. Green Tech Alliance, een samenwerkingsverband tussen de provincie Gelderland en Kiemt, bevordert innovatie en werkgelegenheid in de sector energie- en milieutechnologie. De Energieatlas geeft een overzicht van alle initiatieven en gerealiseerde projecten op het gebied van energietransitie in Gelderland. «

www.ondernemingelderland.nl www.energieatlas.nl www. zonatlas.nl/gelderland


21

Inhaalslag energie efficiency en hernieuwbare energie 322


RONDE TAFEL

Tekst: Paul de Jager // Fotografie: Yuri Willems

DEELNEMERS JOOST BOUMAN

AD VERBAAS

HANS BRUGGEMAN

Innovatiemakelaar bij RNCT.

Algemeen directeur bij Encon Nederland.

Initiatiefnemer Zonnecollectief Overbetuwe.

Bedrijfsleven en overheid hebben nog een behoorlijke slag te maken als het gaat om energie efficiency en hernieuwbare energie. Toch levert het veel geld op en is het goed voor het bedrijfsimago. Zeven deskundigen gaan diep op de materie in, tijdens een rondetafelgesprek bij Dirkzwager in Arnhem. Energie efficiency is financieel interessant voor bedrijven en overheden. Energie besparen kan door het gedrag van mensen te beïnvloeden en door nieuwe technologie te implementeren. “Gedrag van mensen kan je beïnvloeden. Denk eraan om een apparaat uit te zetten na gebruik. Daar valt zo 4 tot 6 % besparing te halen. Anderzijds is er veel te winnen door de laatste stand van de techniek toe te passen. Besparen roept de associatie op met minder comfort, maar dat hoeft absoluut niet”, vertelt Ad Verbaas, algemeen directeur bij Encon Nederland. Zijn bedrijf helpt bedrijven energie te besparen door aanpassingen of vervanging van technische installaties. Het kan gaan over perslucht, koeling, stoom, verwarming of verlichting. Dat doen de medewerkers van Encon Nederland in drie stappen. Eerst sporen ze de besparingsmogelijkheden op. Als daar installaties bij nodig zijn, dan ontwerpen ze die, maken er bestek van en zorgen voor de implementatie van de meest energie-efficiënte installatie. Encon verzorgt het projectmanagement en de oplevering, dus wordt de installatie geleverd conform het afgesproken bestek. Daartoe behoort ook het meten of de geraamde besparing behaald is. Ad Verbaas: “We hebben veel innovatiekennis. Die zetten we in bij grote energieverbruikers. We brengen hun energierekening meestal met 10 tot 20 procent omlaag met investeringen die zich binnen een aantal maanden tot een aantal jaar (veelal maximaal 3 jaar) terugverdienen. Dit doet Encon voor bedrijven zoals HJ Heinz in Elst. Verder kijken we naar duurzame energie. Is het interessant om zelf energie op te wekken met zonnepanelen,

windenergie, biomassa? Financieel ligt dat lastiger. Subsidie en wetgeving zijn belangrijk. Je ziet trouwens wel dat uitstraling en een groen imago gaat meespelen in de business case.” Zo is Encon bezig met de aanbesteding voor een zonne-energie installatie voor de Brabanthallen. Hier komt een installatie van circa 4000 panelen, goed voor een jaarlijkse elektrische energievoorziening voor 400 huishoudens. Energie efficiency is soms al met kleine ingrepen te realiseren, meent Joost Bouman, innovatiemakelaar bij het Regionaal Nijmeegs Centrum voor Technologie (RNCT). “Een simpele schakeling in de meterkast kan ervoor zorgen dat overal in het bedrijf het licht uit gaat als de ondernemer 's avonds bij vertrek het alarm aan zet. En een bewegingsmelder in het magazijn regelt dat er alleen licht is als er iemand werkt.” Het RNCT verbindt vragen en antwoorden van ondernemers en kennis-instellingen met elkaar. Het doel is sneller innoveren, sneller producten naar de markt brengen en uiteindelijk meer omzet genereren. Joost Bouman bezocht daartoe de afgelopen jaren meer dan 700 bedrijven in de regio en was geregeld te vinden bij de HAN en de Radboud Universiteit. Het RNCT wordt gesubsidieerd door de provincie en de Europese Unie. Joost Bouman vertelt over de bedrijfsbezoeken: “Daar spelen twee items: wat kan je heel goed, welke vraag kan ik bij je kwijt. Ten tweede waar ben je mee bezig, waar loop je tegenaan, welke kennis kan je gebruiken, welke contacten/financiering heb je nodig. Ik beschik over een budget om nieuwe ontwikkelingen te financieren. Geen

grote bedragen, maar misschien net genoeg om te blijven innoveren.”

MILIEUDOELSTELLINGEN Europa heeft drie milieudoelstellingen gesteld voor 2020. Dat zijn een energiebesparing van 20 %, CO2-reductie van 20 % en 20 % inzet van duurzame energie. Die percentages lijken op geen van de drie terreinen een haalbare kaart voor Nederland. Er moet nog veel werk verzet worden. De Sociaal Economische Raad (SER) heeft zich over de kwestie gebogen en tal van maatregelen in een convenant neergelegd als nadere invulling van de energiedoelstellingen tot 2020. Het gaat om maatregelen voor bedrijven en particulieren die per 1 januari 2014 van kracht worden. Eén van de maatregelen uit het SERconvenant is betere handhaving van de milieuwetgeving. In de milieuvergunning van veel bedrijven staat dat ze verplicht zijn om elke energiebesparing door te voeren die binnen vijf jaar terugverdiend is. De handhaving laat te wensen over. De materie is weerbarstig, vindt Frans Lamers van Lamers Productions bv. Hij stelt: “Veel bedrijven richten zich - zeker in het licht van de huidige economische crisis - liever op hun corebusiness. Energiemaatregelen kosten in eerste instantie geld. Dat stoppen bedrijven liever in productvernieuwing.” Frans Lamers dacht overigens zelf niet zo. Hij investeerde volop in energie efficiency. Lamers Productions bv is een Gendts familiebedrijf waar 27 mensen werken. Het bedrijf bewerkt papier en kunststof naar half- en eindfabricaten. Producten zijn onder andere tachograafschijven voor de


23

rijtijdenwet, securitylabels en gezichtsmaskers voor de cosmetische industrie. Frans Lamers: “Als familiebedrijf denken we op de lange termijn. Onze kinderen moeten ook een bewoonbare wereld hebben. Mijn vader bracht uit rendementsoverweging al vloerverwarming in de fabriek aan. Onze clean rooms koelen we met grondwater. Om de stabiliteit van die koeling te vergroten gaan we werken met een ijsbuffer in de grond. Drie jaar geleden zetten we zonnepanelen op het dak. Ik durf te zeggen dat ons bedrijfsgebouw energieneutraal draait. Jaarlijks besparen we 25.000 euro aan gas. En onze werknemers hebben vertrouwen in hun toekomst bij het bedrijf. Ze zien dat we investeren op de lange termijn.”

ENERGIEREKENING

24


goed zijn opgesteld moet dat leiden tot een win-winsituatie waarbij zowel ziekenhuis als ESCo een mooi rendement behalen.” Dirkzwager advocaten en notarissen heeft zich gespecialiseerd in het energierecht en is een veel gevonden partij voor woningbouwcorporaties, netbeheerders, energieleveranciers, adviesbureaus en ziekenhuizen. Een actueel thema voor hen is de warmtewet die op 1 januari van kracht wordt.

INHAALSLAG Leon Verhoeven, programmamanager bij het Sustainable Electrical Energy Center of Expertise (SEECE) hamert op kennisontwikkeling, als het gaat om het maken van een inhaalslag op het terrein van energie efficiency en hernieuwbare energie. Het SEECE bestaat sinds 1 januari en is een publiek-private samenwerking tussen bedrijfsleven en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. De hoofddoelstelling is om meer studenten op te leiden op het gebied van duurzame energie. Het SEECE richt zich op energiezuinig bouwen, opwekken van zonne- en windenergie, waterkracht en smart grids. Duurzame elektrische energie is een speerpunt. Leon Verhoeven is verantwoor-delijk voor de valorisatie, het omzetten van kennis naar concrete producten. Per jaar starten 160 tot 180 studenten elektrotechniek en werktuigbouw-kunde. “Die instroom van studenten proberen we nu een boost te geven want de vraag is enorm”, aldus Leon Verhoeven. Jemy Pauwels wijst op de vliegwielfunctie van participatiemaatschappij PPM Oost, waar hij als sectormanager verantwoordelijk is voor investeringen in de sectoren energie en milieutechnologie. PPM Oost is volgens Pauwels dé regionale investeerder in

DEELNEMERS

Hans Bruggeman is initiatiefnemer van Zonnecollectief Overbetuwe. Het is een particulier initiatief dat samenwerkt met de gemeente. Hans Bruggeman was betrokken bij de installatie van zonnepanelen op meer dan 200 particuliere woningen. Hij begrijpt dat bedrijven niet zitten te wachten op energie inspecties door de overheid. Dergelijke energiescans worden onder andere door gemeenten aangeboden. Hans Bruggeman: ”Bedrijven vrezen dat ze vervolgens verplicht worden om te investeren in energie efficiency.” Toch ziet hij een gedegen energie inventarisatie als een goede eerste stap om de energierekening omlaag te krijgen. Dat geldt voor bedrijfsleven, maar ook voor de overheid. Gemeenten kennen dikwijls niet het juiste aantal gebouwen in hun bezit en het daaraan gerelateerde energieverbruik. Scholen kunnen geld besparen met isolerende maatregelen of het gezamenlijk inkopen van energie. Scholen

zien het nut van energie efficiency, maar hebben vaak de middelen niet om erin te investeren. Hans Bruggeman ontwikkelde een rekenmodel om te laten zien hoe snel een investering in zonnepanelen wordt terugverdiend. “Voor scholen duurt het wat langer, maar ondernemers en eenmanszaken kunnen binnen enkele jaren de hele installatie terugverdienen dankzij fiscale voordelen”, is zijn stelling. Maarten Kole, advocaat bij Dirkzwager advocaten en notarissen, heeft het SERconvenant met energiemaatregelen voor zich op tafel liggen. “In het convenant is onder andere neergelegd dat corporaties hun woningen aanzienlijk energiezuiniger willen maken. Dat moet toch een impuls geven op het gebied van de werkgelegenheid en het realiseren van de doelstellingen.” Dirkzwager advocaten en notarissen heeft 280 medewerkers en vestigingen in Arnhem en Nijmegen. Als advocaat houdt Maarten Kole zich bezig met energierecht. “Onze kennis van de energiebranche hebben we gebundeld in de vakgroep energie. Verschillende disciplines en specialismen maken er deel van uit. We adviseren over de productie, levering en transport van gas, elektriciteit en warmte. We stellen contracten op voor de realisatie, ontwikkeling en exploitatie van duurzame initiatieven. Goede samenwerkingscontracten tussen partijen zijn van cruciaal belang in deze branche. (Semi-)overheid en bedrijfsleven werken steeds vaker samen met zogenaamde ESCo's. Dat staat voor Energy Service Company. Neem bijvoorbeeld ziekenhuizen. Die kunnen investering en beheer van energiezuinige installatie beter uitbesteden aan partijen die er meer verstand van hebben. Als contracten

RONDE TAFEL de provincies Gelderland en Overijssel. Ondernemers kunnen er terecht voor risicodragend kapitaal, weloverwogen adviezen en begeleiding. PPM Oost investeert met geld van de overheid in de groei van de regionale economie en werkgelegenheid. Jemy Pauwels heeft een zonnige visie: “Ik denk dat er een goede inhaalslag gemaakt wordt. Duurzaamheid maakt deel uit van prestatiecontracten. Energielabels zijn een prikkel voor (vastgoed)ondernemers om te voldoen aan hoge milieueisen. PPM Oost beheert ruim 200 miljoen euro dat als risico dragend kapitaal kan worden ingezet. Wij investeren momenteel in ruim 170 bedrijven. In Duiven ondersteunen we bijvoorbeeld het bedrijf Solab Cool, dat restwarmte van industrie en stadsnetten omzet in nieuwe energie voor de koeling van grote ruimtes.” Maarten Kole onderstreept: “Je ziet steeds vaker in aanbestedingsdocumenten van overheden dat er duurzaamheidsvoorwaarden worden gesteld aan de inschrijvende ondernemer.”

FINANCIEREN De gespreksdeelnemers verbazen zich erover dat bedrijven zich niet meer verdiepen in energie efficiency. Er zijn immers flinke besparingen te behalen. Joost Bouman: “Bedrijven die ik bezoek hebben vaak onvoldoende inzicht in hun energieverbruik. Toch begint energiebesparing met te weten wat er aan energie om gaat.” Hans Bruggeman: “Er is bijna geen bedrijf dat een deal heeft gesloten met een energieleverancier. Ze betalen gewoon het maximum.” Ad Verbaas: “Er zijn mogelijkheden voor kostenreductie. Bedrijven kunnen beter energie inkopen. Het verbruik reduceren is een andere tak van sport. Een groot gedeelte van onze tijd besteden we aan bedrijfsbezoeken om energiebesparingen op te sporen. Negen van de tien keer is er energie en dus

geld te besparen.” Hij geeft aan dat op bijvoorbeeld verlichtingskosten 50 tot 70 % valt te besparen. Soms moet fors geïnvesteerd worden, geeft hij toe. Energiemaatschappijen krijgen volgens het SER-energieconvenant ruimere mogelijkheden dit te doen. Eneco investeert in meer rendabele verlichtingsinstallaties bij bedrijven. Dan hoeft het bedrijf dat niet te doen. Ad Verbaas: “Na 5 jaar heeft de investering zich terug betaald. Dan wordt het bedrijf eigenaar van de installatie en kan het nog 10-15 jaar besparen. Dit zie je steeds meer, omdat energie niet de corebusiness is van bedrijven.” Maarten Kole ziet een belangrijke financieringsrol voor ESCo's: “Die krijgen financiering voor elkaar waar bedrijven dat niet voor elkaar krijgen.” Een stabiel subsidiebeleid van de overheid is volgens hem ook van belang voor investeringen en ontwikkelingen op het terrein van energie efficiency en hernieuwbare energie. PPM Oost is bereid risicodragend te investeren in projecten zonder groot rendement. Jemy Pauwels: “We financieren bijvoorbeeld een 3 kilometer lange pijp voor het transport van biogas. Zo'n project is belangrijk voor de infrastructuur. Maar het levert geen groot rendement op.” PPM Oost investeert niet zonder meer. Er moet een goed, realis-tisch businessplan liggen. PPM Oost zet graag de eerste stap om daarmee vertrouwen uit te spreken in de haalbaarheid van duurzame energieprojecten. Dit als steun in de rug voor ondernemers die vervolgens bij een bank aankloppen voor een financieringskrediet. Naast geld besparen is investeren in duurzame energie goed voor het imago. Hans Bruggeman vertelt van een ondernemer die voor 20.000 euro aan zonnepanelen op zijn dak liet installeren. Door de uitstraling die dat met

zich mee bracht, haalde het bedrijf een order van 5 miljoen euro binnen. Frans Lamers: “Onze overheid rekent niet goed. Doe de BTW van zonnepanelen af. Dat betaalt zich ruimschoots terug in werkgelegenheid.” Hij heeft ook een opsteker voor particulieren: “Geld op de bank levert minder rendement dan een investering in energiebesparing of alternatieve energie.”

SLIM COMBINEREN Het slim combineren van energiegebruik leidt soms tot verrassende initiatieven voor hernieuwbare energie. Maarten Kole: “Vuilverbrander ARN wordt gebruikt om warmte te leveren in Nijmegen-Noord. De ARN levert ook biogas voor het openbaar vervoer in Nijmegen.” Joost Bouman: “Een autoschadebedrijf gebruikt de warmte van een naastgelegen wasserij om lak te drogen. Een restaurant in Cuijk verwerkt voedselafval in een biovergister. Op dat gas koken ze en ze hebben plannen om er een busje op te laten rijden. Hernieuwbare energie hoeft niet altijd gepaard te gaan met grote investeringen.” Frans Lamers: “De opslag van warmte is nog wel een probleem. Daar is nog onderzoek nodig.” Leon Verhoeven haakt in op de onderzoeksonderwerpen en noemt tot slot twee interessante projecten. Het eerste betreft het concentreren van zonlicht via een lens. Dat licht wordt geprojecteerd op een hoge rendement zonnecel die licht omzet in elektriciteit en warmte. Het is goed toepasbaar in kassen. Een ander project is de Sky Wind Turbine. Een vlieger met turbine wordt tot 500 meter hoogte opgelaten. Daar is altijd wind en dus is er energie te winnen. “Door onderwijs en onderzoek groeit de energiebewustheid onder studenten”, zegt Leon Verhoeven. En dat is goed nieuws voor de toekomst. «

MAARTEN KOLE

FRANS LAMERS

JEMY PAUWELS

LEON VERHOEVEN

Advocaat bij Dirkzwager advocaten & notarissen.

Directeur van Lamers Productions BV.

Sectormanager energie en milieutechnologie bij PPM Oost .

Programmamanager valorisatie bij SEECE/Hogeschool Arnhem Nijmegen.


25

Voor al uw bloemwerk op maat Super kwaliteit Elke dag veiling vers Zeer klant vriendelijk ‘s morgens gebeld/besteld ‘s middags bezorgd in en om Lent Telefoon zaak 06 - 83 27 12 80 Spoed 06 - 51 37 16 89 Groenestraat 229 Nijmegen Laauwikstraat 61 Lent

REPORTAGE

Tekst: Paul de Jager // Fotografie: Kees van Welzenis

CEVA Logistics denkt mee met de klant Logistiek is meer dan dozen met een vrachtwagen van A naar B rijden. In de loop der jaren heeft de logistieke sector de dienstverlening enorm uitgebreid. Warehousing, de inslag, opslag en uitslag van goederen, is bijvoorbeeld heel belangrijk geworden. CEVA Logistics is daar een goed voorbeeld van. CEVA Logistics is gevestigd op industrieterrein Bijsterhuizen in Wijchen. De vestiging heeft een oppervlakte van 20.000 vierkante meter en er werken 170 mensen. CEVA Logistics is in 2007 ontstaan uit een fusie tussen TNT Logistics en EGL Eagle Global Logistics. Wereldwijd werken er 51.000 mensen en realiseert het bedrijf een jaaromzet van 6,9 miljard euro. CEVA heeft klanten in de sectoren automotive en banden, technologie, winkelbevoorrading, industrie, energie, luchtvaart en gezondheid.

QUICKSCAN Vervolgens worden ze traceerbaar opgeslagen in de enorme hal. De opslag kan kort of iets langer zijn, al naar gelang er dringend vraag is naar een onderdeel. Alle kapot aangemelde onderdelen worden bij binnenkomst in het Reverse Logistics Center zowel visueel als electronisch gescreend. Blijken ze tóch nog in orde, dan worden ze op specifieke wijze gereinigd en opnieuw verpakt. Via het Reverse Logistic Centre kunnen ze snel weer in het proces van het Global Distribution Center worden opgenomen.

BENCHMARK BEGELEIDING De vestiging van CEVA Logistics in Wijchen is geheel ingericht ten behoeve van een grote klant in de telecomindustrie. “We vertalen hier de wensen van onze opdrachtgever naar dienstverlening”, vertelt sitemanager Bart Hammen. Daarbij wordt al snel duidelijk dat logistiek veelomvattend is. Bart Hammen geeft een voorbeeld: “Beneden zit een team van 30 mensen dat zich uitsluitend met de administratieve begeleiding van de 'uitgaande stroom' bezig houdt. Niet direct de corebusiness van de klant. Wij dragen er zorg voor.”

MILJOEN ITEMS De vestiging van CEVA in Wijchen is ingericht op de logistiek voor (reserve-) onderdelen voor de telecomindustrie. Het gaat niet om consumentenelektronica, maar om onderdelen die het telecombedrijf nodig heeft om de consument een goede netwerkverbinding te bieden. CEVA herbergt een miljoen items van over de hele wereld. Nieuwe of gerepareerde items worden bij binnenkomst allereerst gescreend om te bekijken of het juiste product, in de juiste staat, in de doos wordt aangetroffen.

Van kapotte onderdelen wordt vastgesteld of ze nog te repareren zijn of dat ze vernietigd kunnen worden. Te repareren onderdelen gaan naar een Repair Vendor voor reparatie. “Als het onderdeel CEVA verlaat, wordt de verpakking gecontroleerd en wordt het vertrek geregistreerd. De Repair Vendor krijgt automatisch een bericht dat het onderdeel onderweg is en binnen een bepaalde tijd geleverd wordt”, laat Bart Hammen ter plekke zien. Ook hier geldt dat door de controle meteen de juiste vervolgstap in de supply chain bepaald wordt. Dat scheelt opslagcapaciteit en onnodig transport en dus uiteindelijk geld. Bart Hammen is er trots op dat door een dergelijke effectieve- en kwalitatieve aanpak, CEVA-Wijchen door haar opdrachtgever tijdens een 'quality audit' is benoemd tot benchmark voor Global Logistics Operations. «

CEVA Bijsterhuizen 2007-2023 6604 LH Wijchen Tel: 024-3488488 www.cevalogistics.com

HET PROBLEEM VAN DE MARKT Als gevolg van de economische crisis is het volume in de logistieke sector gedaald. Die volumedaling is niet te beïnvloeden. Dus is het belangrijk om logistieke processen steeds te verbeteren en de marge te vergroten door kosten omlaag te brengen.

ONZE VISIE Logistiek is meer dan transport. De logistiek expert kan tal van diensten aanbieden. Warehousing in de breedste zin van het woord, is er één van. Advies en 'continuous improvement' zijn andere belangrijke aspecten. De klant wil zijn product maken. Hij koopt diensten in, die hij niet tot zijn corebusiness rekent.

UW OPLOSSING CEVA Logistics biedt logistieke kwaliteit en ervaring. Het bedrijf verbetert logistieke processen in samenspraak met de klant. Voorts doet CEVA er alles aan om de medewerkers betrokken te houden. Het zit in het CEVA-DNA dat de medewerkers geen concessies doen aan veiligheid en kwaliteit hetgeen resulteert in goede productiviteit en klanttevredenheid. Daarnaast stimuleert CEVA de ontwikkeling van medewerkers door te blijven investeren in training en opleiding. CEVA is een prima werkgever voor trainees en stagiaires. Het zit in de CEVA cultuur dat medewerkers volop de ruimte krijgen om mee te denken over verbetering van de werkprocessen binnen het bedrijf.


27

BOL ADVISEURS EINDIGT IN LANDELIJKE TOP 10

Een goede adviseur kent zijn grenzen Bij Bol Adviseurs geloven ze in de positieve kracht van groei. Ze dagen ondernemers en zichzelf uit om te groeien. Ze willen bijdragen aan de ambities en het succes van hun klanten. En dit werkt. Niet voor niets heeft Bol Adviseurs dit jaar een zevende plaats verworven in de top 100 van beste adviesbureaus in Nederland. Deze lijst is samengesteld door het zakenblad MT Management Team. JE GRENZEN KENNEN Bol Adviseurs wil zich onderscheiden van andere adviesbureaus. “In ons werk willen we ondernemers en onszelf uitdagen om te groeien. We voelen ons per-

28


soonlijk betrokken bij de zakelijke ambities van onze klanten. Hun succes is ons succes”, vat Toine Geesink, partner bij Bol Adviseurs, samen. “We kruipen in de huid van de ondernemer. We doorgronden zijn vraag. Daardoor

snappen we wat de dieperliggende doelen zijn. Vaak gaat het om wat anders dan puur een stijging van omzet en winst. Het heeft dan te maken met persoonlijke ontwikkeling, met leiderschap, met continuïteit en met de balans

REPORTAGE

Tekst: Paul de Jager // Fotografie: Jacques Kok

de grens. Bol werkt namelijk niet uitsluitend voor ondernemers uit de regio. Zij rekenen ook een groot aantal internationale ondernemingen en Nederlandse bedrijven met grensoverschrijdende activiteiten tot hun klanten. Een logisch gevolg van het vestigingsbeleid van Bol. Drie van de vijf kantoren van Bol liggen op korte afstand van de Duitse grens. Toine Geesink is één van de partners bij Bol, maar ook fiscalist en gespecialiseerd in international tax. Hij kent de praktijk van het internationaal zakendoen: “Ondernemers krijgen steeds meer te maken met internationale vraagstukken. En dat gaat veel verder dan import en export. Bijvoorbeeld het aannemen van medewerkers met een buitenlands paspoort. Of Nederlandse medewerkers die over de grens zijn gaan wonen. Maar denk ook aan het uitvoeren van opdrachten voor klanten die over de grens gevestigd zijn. En aan werken bij projecten in het buitenland voor klanten. De regelgeving die hiermee gemoeid is, is behoorlijk complex.”

QUICKSCAN HET PROBLEEM VAN DE MARKT Steeds meer ondernemers houden onder aan de streep te weinig over. Of in elk geval minder dan ze zouden willen. En dat terwijl er wel enorm hard gewerkt wordt in hun bedrijf. Hoe zorg je ervoor dat het rendement weer gaat voldoen aan de verwachtingen?

ONZE VISIE Bij Bol Adviseurs geloven we dat mogelijkheden voor rendementsverbetering verborgen liggen in de bedrijfsprocessen. En bij de kartrekkers die de optimalisatie moeten realiseren. Zij moeten immers beschikken over de juiste competenties, vakkennis en vaardigheden. Maar het moet ook duidelijk zijn wat van hen verwacht wordt. Ze hebben inzicht nodig in de resultaten van hun acties en handelen.

BEDRIJFS-DNA

tussen zakelijke en privébelangen. Dát vinden onze klanten boeiende onderwerpen. En daarover praten we. Voor ons houdt het niet op bij een uitgebracht advies: daarna begint het pas echt!” Een ander onderscheid ziet Toine Geesink in de bundeling van kennis uit verschillende vakgebieden. “Een goede adviseur kent zijn grenzen. Bij Bol werken adviseurs uit verschillende disciplines nauw met elkaar samen. Ze weten elkaar te vinden. En als we de benodigde expertise niet zelf in huis hebben, dan zorgen we ervoor dat onze klant in contact komt met externe deskundigen.”

INTERNATIONALE DIMENSIE “Wij zijn het enige regionaal georiënteerde adviesbureau in de top 10 van de ranglijst van MT. Dat zie je niet vaak. Meestal staan in dit soort lijsten alleen de grote, internationale adviesbureaus”, vertelt Toine Geesink. Bol Adviseurs begeleidt met name bedrijven in de driehoek Arnhem, Den Bosch en Venlo. Wel werkt Bol intensief samen met partners over

Zo'n vijf jaar geleden maakte Bol Adviseurs, toen nog Bol Accountants, een heel bewuste keuze. Toine Geesink licht dit toe: “We zagen dat onze markt vroeg om een verandering van strategie. We besloten om ons te richten op het adviseren van ondernemers en het bekrachtigen van ondernemerschap. Dit in plaats van alleen te focussen op de boekhouding, jaarrekening en belastingaangifte van klanten.” Het financiële aspect vanuit de accountancy zit nog steeds in het DNA van het bedrijf. In de afgelopen jaren heeft Bol Adviseurs het dienstenpakket sterk uitgebreid. Naast de traditionele samenwerking tussen accountants, fiscalisten en salarisadministrateurs, werken bij Bol ook organisatieadviseurs, HR-specialisten, juristen, estate planners, corporate finance adviseurs en deskundigen op het gebied van bedrijfsovername.

UW OPLOSSING Bol Adviseurs beschikt over concrete modellen om de processen in de organisatie te analyseren. En vervolgens kijken ze samen met de ondernemer naar de kartrekkers. Wat hebben zij nodig? En zijn ze uit het juiste hout gesneden om de ambities waar te kunnen maken? Bol zorgt voor heldere prestatie-indicatoren per resultaatgebied in de organisatie. Financiële cijfers, maar ook cijfers over bijvoorbeeld kwaliteit en snelheid. Zo ondersteunen we de ondernemer zodat hij het beste in zijn bedrijf en medewerkers naar boven kan brengen.

ANDERE VAARDIGHEDEN Veel accountantskantoren zeggen tegenwoordig meer in te steken op advies. Geesink: “In de praktijk blijkt dat vaak wishful thinking. Wij namen al jaren geleden stappen om vorm te geven aan onze visie. Er is meer nodig dan het aanbieden van extra diensten. We ontwikkelden bijvoorbeeld ook een intensief trainingsprogramma voor onze medewerkers. Sparren met ondernemers over complexe vraagstukken vraagt andere vaardigheden dan het samenstellen en toelichten van de jaarrekening. De behaalde top tien notering bewijst dat onze aanpak werkt.” «

BOL ADVISEURS Bijsterhuizen 1136 6546 AS Nijmegen Telefoon 024 - 366 69 50 www.boladviseurs.nl

De circa 140 medewerkers van Bol Adviseurs komen uit verschillende vakgebieden. Ze hebben accountants in huis, maar ook fiscalisten, juristen, organisatieadviseurs, HR-specialisten en corporate finance professionals. En hoe verschillend ook, al die adviseurs hebben met elkaar gemeen dat ze oprecht betrokken zijn bij hun klanten. En die betrokkenheid vertalen ze, samen met hun vakkennis, naar goede adviezen. Dat betekent dat ze ook het lef hebben om klanten tegen te spreken en wanneer nodig een spiegel voor te houden. Ze laten nieuwe wegen zien naar meer zekerheid, rendement en continuïteit. Ze doen er alles aan om te zorgen dat hun klanten het beste in hun onderneming en hun personeel naar boven kunnen halen.


29

ONDERNEMERSPANEL

Wat zijn uw verwachtingen voor 2014? De meningen zijn verdeeld over de economische vooruitzichten voor 2014. De president van de Nederlandsche Bank ziet een einde aan de crisis en in de landen om ons heen is sprake van economisch herstel. Zet het economische herstel in 2014 ook in Nederland door? Wat zijn uw verwachtingen? De mening van ons panel.

KEES VAN DEN UDENHOUT

BOB COPPENS

POELMANN VAN DEN BROEK ADVOCATEN

ING NEDERLAND

AXITRAXI

“De dienstverlenende bedrijven zullen kunnen profiteren van de opleving in de economie”

“Er zullen zich weer iets meer kansen voordoen en die zijn te benutten”

“De komende jaren gaan we met hele kleine stapjes vooruit”

Wij zien tekenen van economisch herstel en dat komt niets te vroeg. Voor veel bedrijven heeft de recessie al te lang geduurd en hebben ze flink moeten interen op hun reserves. Maar laten we ons niet meteen te rijk rekenen. Ten eerste komt het herstel vooral uit het buitenland. Ondernemers in exportsectoren zullen daardoor eerder het hoofd boven water hebben dan ondernemers die geheel afhankelijk zijn van de binnenlandse vraag. Ten tweede zal er geen sprake zijn van uitbundige groei, maar zeer gematigde groei. Dus het verlies aan omzet van de laatste jaren wordt niet ineens goed gemaakt. En toch geeft het weer hoop voor die ondernemers die strak op de bal spelen, er zullen zich weer iets meer kansen voordoen en die zijn te benutten. Dat lukt het best door goed doordacht en onderscheidend te manoeuvreren. In de recessie hadden we al de winnaars, de ‘witte raven’. Zorg ervoor dat u in de post-recessie ook tot de winnaars hoort. Het is mogelijk. «

Het herstel van de binnenlandse economie is minimaal en erg afhankelijk van de branche en doelgroep waarin je opereert. De hervormingen die ons land nodig had om gezonder uit deze crisis te komen zijn maar zeer beperkt doorgevoerd. Hoge hypotheekschulden blijven realiteit en aan de hypotheekrenteaftrek wordt nauwelijks iets veranderd. We moeten ervoor waken dat we deze zeepbel niet opnieuw gaan opblazen. Het herstel is hierdoor zeer fragiel. De overheid en banken zullen een grote rol spelen in de snelheid van het herstel van onze economie. Mijn verwachting is dat dit herstel langzaam zal gaan en dat we de komende jaren met hele kleine stapjes vooruit zullen gaan. We hebben nog een lange weg te gaan. «

Het is onze verwachting dat we de recessie langzamerhand achter ons aan het laten zijn en dat we in 2014 een lichte groei van de economie zullen zien. Door particulieren zal een groei alleen worden bewerkstelligd als het consumentenvertrouwen stijgt; de ontwikkeling in bijvoorbeeld de woningen arbeidsmarkt zijn hiervoor belangrijk. Daarentegen zijn de ondernemers die wij spreken nog voorzichtig. Het beeld dat wij nu zien is dat de ondernemers in het primaire veld nog terughoudend zullen zijn in hun investeringen in materieel en personeel of bijvoorbeeld in overnames in 2014. De dienstverlenende bedrijven zullen kunnen profiteren van de opleving in de economie maar wel met een zekere vertraging. Als 2014 inderdaad een lichte stijging laat zien, verwachten wij dat pas in 2015 het vertrouwen bij ondernemers en particulieren volledig zal terugkeren en zo een hogere groei van de economie. «

30

MAYA SMITS


FRANK VAN ROOZENDAAL

WILCO JANSSEN

MR. L.C.M.J. (LAURENT) MOSTART

LINGEWAARD GROUP TRAINING & COACHING & FUN

PARA LEGAL SERVICES B.V.

MOSTART & TIMMERMANS NETWERK NOTARISSEN

“Het personeel kan én moet het verschil maken”

“Herstel wil nog niet zeggen dat we er al zijn”

“De economie heeft niet veel baat bij de bezuinigingsdrift van dit kabinet”

De detailhandel heeft de omzet in het derde kwartaal met slechts 2 procent zien dalen vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. In de maand september gingen volgens het CBS de verkopen van de winkeliers met ongeveer 6 procent omlaag. Maar niet getreurd, de mooiste maand moet nog komen! Tegelijkertijd trekken de beurzen aan en gaat het in de landen om ons heen ook weer goed. Onze verwachtingen voor 2014 zijn positief. Ook voor onze branche zie ik een solide herstel. Veel ondernemers beseffen zich nu maar al te goed, dat het personeel het verschil kan én moet maken. Het aantal aanvragen voor op maat gemaakte in-company trainingen, team-buildings, leiderschapstraining en vorming en trainingen in klantgerichte vaardigheden gaan als warme broodjes over de toonbank. 2014? Wij hebben er zin in! «

In enkele sectoren hoor je positieve geluiden en zijn ondernemers weer tevreden. Voor veel geldt dat het beter gaat dan het dieptepunt, maar nog (lang) geen grote plus. Te vaak is nog sprake van overcapaciteit waardoor het moeilijk blijft om echt geld te verdienen. We zien als incassobureau nog veel betalingsproblemen in de vastgoedgerelateerde sector: (onder)aannemers, verhuur machines etc, productie, zzp’ers maar ook transport en betaling van huur door bedrijven en particulieren. Daarnaast hebben dienstverleners het zeer moeilijk hun nota betaald te krijgen, denk daarbij aan advocaten, accountants maar bijvoorbeeld ook koffieleveranciers. Herstel wil nog niet zeggen dat we er al zijn. Er zijn branches waar de markt misschien nog de helft is van enkele jaren geleden: bijvoorbeeld keuken-, auto- en tuinbranche. Vooruitzichten zijn in zijn geheel nog niet goed, hooguit wat beter maar vraag en aanbod (productie en afname) zijn in veel branches nog lang niet in evenwicht. «

Nederland is met behulp van afrondingen naar boven van de cijfers van het Centraal Plan Bureau eindelijk uit de recessie, maar het blijft een dubbeltje op zijn kant! Voor hetzelfde geld zitten wij volgend jaar in de volgende dip. Ik geloof niet dat de economie veel baat heeft bij de bezuinigingsdrift van dit kabinet. Het is ook geen kabinet dat visie uitstraalt en vertrouwen geeft. Als de economie volgend jaar gaat groeien komt dat ofwel door de economische groei van landen om ons heen, dan wel door plotseling stijgend consumentenvertrouwen. Het eerste zou kunnen, het laatste zou mij erg verbazen. «


31

FEESTELIJKE OPENING GEBOUW M EN NOVIO TECH CAMPUS:

Innovatie als motor voor economische groei Nijmegen is een broedplaats voor innovatie rijker. Novio Tech Campus in Nijmegen werd op woensdag 9 oktober officieel geopend, op het NTC-terrein. Gebouw M is een 'state-of-the-art' bedrijfsverzamelgebouw met geavanceerde onderzoeksfaciliteiten en -infrastructuur. Novio Tech Campus is bestemd voor bedrijven op het gebied van life science, health, high-tech en semiconductors. De gedachte hier achter is dat bedrijven zich er vestigen om hun innovaties uit te werken en naar de markt te brengen. Het gaat niet om fundamenteel onderzoek, maar juist om de realisatie van het product, de toepassing. De meerwaarde zit in de samenwerkingsgedachte. Bedrijven die zich er vestigen, kunnen elkaar opzoeken om kennis en ideeën te delen. Die open houding moet als een vliegwiel werken en versnellingen realiseren. Novio Tech Campus kwam tot stand met steun van vele partijen. Een stevige bijdrage van het Ministerie van Economische zaken heeft de realisatie in een stroomversnelling gebracht. De laatste tijd hebben vooral het nabij gelegen

32


NXP Semiconductors, gemeente Nijmegen, provincie Gelderland, Kadans Biofacilities, Oost NV en SMB Life Sciences er hard aan getrokken.

TOTAALCONCEPT De filosofie van Novio Tech Campus slaat aan. Gebouw M is weliswaar net geopend, maar de eerste huurders zijn er al aan de slag: Lead Pharma, SMB Life Science, Urogyn en Fluke Europa. “Het totaalconcept is belangrijk. Wij geloven erin en de ondernemers geloven erin. Dit gebouw staat er ook niet voor één of twee jaar. We hebben het echt over een langere periode”, stelt Bert Jeene, wethouder Economische Zaken van de gemeente Nijmegen. Jeene wijst erop dat succesvolle kennisinnovatieve regio's zoals Brainport Eindhoven een flinke aanlooptijd kenden

voordat ze succesvol werden. “Volhouden. Daar gaat het om”, zegt Jeene met overtuiging. Dat het serieus is blijkt wel uit de investeringen die gedaan zijn om de ontwikkeling van Novio Tech Campus te realiseren. Verschillende overheden brachten gezamenlijk 24 miljoen euro in. Met dat geld wordt ook een nieuw treinstation aangelegd, bedoeld om het gebied beter te ontsluiten. Private partijen kwamen nog eens met 12 miljoen euro over de brug.

SAMENWERKEN Hét Ondernemersbelang was aanwezig bij de feestelijke opening van Novio Tech Campus. Er was een uitgebreid programma opgezet, waarin vertegenwoordigers van overheden, wetenschappers en ondernemers aan het woord kwamen. Sleutelwoorden in de toespra-

REPORTAGE

Tekst: Paul de Jager

Arnhem zag Bruls een uitstekende samenwerkingspartner. De burgemeester van Nijmegen toonde zich uiterst ambitieus waar het gaat om de economische toekomst van het knooppunt Arnhem-Nijmegen. Bruls: “Ik beschouw het gebied als een 'sleeping giant'. Er is hier een gigantisch economisch potentieel. In Nederland nemen we de vierde plaats in op de ranglijst van economische regio's. Ik wil dat onze regio op het erepodium terecht komt. Eerst op de derde plaats. Maar dan kunnen we nog doorgroeien tot we bovenaan staan.” Economische groei kan niet zonder innovatie, is de stellige overtuiging van Bruls. Hij haalde daarbij de legendarische voorman van softwaregigant Apple aan, die zei: “Het verschil tussen een leider en een volger is innovatie.”

VERANDERINGEN

ken waren 'innovatie' en 'samenwerken'. Annemieke Traag, gedeputeerde van de provincie Gelderland, zette in haar optimistische toespraak een toekomstbeeld voor de komende tien jaar neer. Ze schetste een nauwe samenwerking tussen zuidelijke provincies en stevige banden met de Duitse deelstaten aan de andere kant van de grens. De inzet: een sterkere economie.

De Nijmeegse wethouder voor Stedelijke Ontwikkeling Hannie Kunst is vanaf het begin nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van gebouw M en de Novio Tech Campus. “Veranderingen ontstaan vaak pas als er pijn is”, zei ze in haar toespraak. Ze refereerde aan de bezuinigingen die Philips en NXP tien jaar geleden aankondigden en die veel regionale banen kostten. Bestuurlijk vroegen die ontwikkelingen om een antwoord. Er werd een stuurgroep geformuleerd om de lokale economie een nieuwe impuls te geven. Deze stuurgroep stond aan de basis van Novio Tech Campus. NXP-topman Guido Dierick zag de komst van de Novio Tech Campus als een knap staaltje antiecyclisch denken. “Een investering in de toekomst”, zo omschreef hij de ontwikkelingen. NXP is 'buurman' van Novio Tech Campus. Het bedrijf assisteert de campus met allerlei technische faciliteiten maar werkt zelf nog op een omheind bedrijventerrein. Die hekken moeten open, vond Dierick. Als zijn droom formuleerde Dierick een groot innovatief terrein waar kennis en ervaring gedeeld worden. “Open innovatie is de kern.” “Betrokkenheid, passie, ambitie. Met die kwaliteiten moet Novio Tech Campus een innovatieve broedplaats worden. Er ligt hier een enorme kans voor toegepaste technologie”, vulde Kunst aan.

STEVE JOBS

GOUDEN MIX

Burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen refereerde aan de lange voorgeschiedenis van Novio Tech Campus. Al in de jaren negentig was er volgens hem sprake van een kenniscampus op het industrieterrein Winkelsteeg, waarop nu de Novio Tech Campus ligt. “Je begint met iets te benoemen”, zei hij over het formuleren van toekomstplannen. Drie partijen moeten er volgens hem vervolgens de schouders onder zetten, te weten overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen. Bruls vulde gedeputeerde Traag aan, door te stellen dat steden en regio's ook moeten samenwerken om innovaties te bewerkstelligen. In

De constructieve sfeer in Nijmegen wordt opgepikt door ondernemers. Paul Hedges, wetenschapper en ondernemer, vertelde dat zijn bedrijf Applied Nanolayers BV (ANL) voor Nijmegen als vestigingsplaats had gekozen vanwege de gastvrije en ondersteunende omgeving. Verder roemde hij het goede semiconductorscluster en de softwarebedrijvigheid. Samen met hoogopgeleid en ervaren technischwetenschappelijk personeel heeft de regio wat hem betreft een gouden mix die nergens anders in het land te vinden is. «

QUICKSCAN HET PROBLEEM VAN DE MARKT Nijmegen is bij uitstek een geschikte plek voor Life Science en High-Tech bedrijven, maar de ruimte voor (jonge) ondernemers in Nijmegen, die op zoek zijn naar laboratorium en cleanroom faciliteiten is vrijwel op. Het zit vol.

ONZE VISIE Life Science, Health en High-Tech Semiconductor zijn sectoren die passen bij Nijmegen. Hier is al decennia gebouwd aan een basis voor beide, zowel bij de kenniscentra als Radboudumc, Radboud Universiteit en de HAN, als bij het bedrijfsleven. Als bedrijf is NXP met haar honderden ontwikkelaars en kennisintensieve productie van groot belang, maar ook bedrijven als Mercachem en Synthon, horen bij het DNA van Nijmegen. Op basis hiervan moet meer bedrijvigheid binnen die sectoren, maar juist ook in de overlap, de “cross-over” tussen die sectoren, gerealiseerd kunnen worden. Daarvoor zijn een inspirerende locatie en omgeving randvoorwaarden.

UW OPLOSSING Nijmegen heeft een buitengewone basis en kans om een campus te ontwikkelen die de vaak jonge bedrijven kan huisvesten en ondersteunen om tot verdere ontwikkeling te komen. De weg naar de markt moet gemaakt worden in een flexibele en productiegerichte omgeving. Voorzieningen moeten beschikbaar zijn en de toegang tot kennis en ondersteuning laagdrempelig. Op de Novio Tech Campus creëren we daarom een geschikte en hoogwaardige businessomgeving voor bedrijven/ondernemers op zoek naar lab's en cleanrooms, in combinatie met een ondersteunende structuur. Deze biedt kansen om sneller te groeien.


33

REPORTAGE

Tekst: Mathilde Lentjes // Fotografie: Jacques Kok

Er staat ondernemend regio Arnhem een leuk feest te wachten: De Bedrijven Kontakt Dagen worden volgend jaar voor de dertigste keer georganiseerd.

JUBILEUMEDITIE BEDRIJVEN KONTAKT DAGEN IN DE ARNHEMSE RIJNHAL:

Hoogtij(d) voor dè beurs van het oosten Feestelijk. Dat worden de Bedrijven Kontakt Dagen (BKD) in 2014. Op 25 en 26 maart vindt het businessevenement voor de dertigste keer plaats. De organisatie is sinds een aantal jaren in handen van het Arnhemse organisatiebureau See U. “De BKD is al jaren de zakenbeurs voor de regio,” vertelt Luc Jongerius van See U. “De jubileumeditie wordt bijzonder. Zo zal er voor het eerst een German Desk zijn, in samenwerking met de Kamer van Koophandel en de Handelskammer. Duitsland biedt met 16 miljoen inwoners alleen al in de deelstaat Noordrijn Westfalen legio mogelijkheden. Tijdens de beurs informeren we de bezoekers over wat er allemaal bij komt kijken als je zaken wilt doen met Duitse bedrijven.” “Meer verklappen we nog niet,” aldus See U directeur Frans van Eck. “Hou het er maar op dat het jubileum rijkelijk tot uiting zal komen.” De Bedrijven Kontakt Dagen zijn sterk regionaal gericht. Door de regionale gerichtheid kunnen ondernemers een heldere afweging maken: wat te doen in de eigen regio en wat daarbuiten. De actieradius is de afgelopen jaren flink uitgebreid: Ede, Veenendaal,

Bemmel. Maar in de toekomst zouden de grenzen zo maar eens Harderwijk, Kleef en Nijmegen kunnen worden. Deelnemen aan een beurs vergt zowel een financiële investering als een investering in tijd. Vooral aan het eerste ontbreekt het veel bedrijven gezien de huidige economische malaise. Luc: “Om bedrijven een kans te geven zich te presenteren hebben we de huurbedragen van een stand bewust laag gehouden. Een kleine stand kost voor twee dagen slechts 600 euro. Zo bieden we ook de kleinere bedrijven een kans om deel te nemen. Een stand delen of een plein vormen met collega-bedrijven hoort ook tot de mogelijkheden.” Bedrijven kunnen zich vooraf online inschrijven via www.bkd-arnhem.nl/standhouders.

in Nederland. Dat moeten de deelnemers samen vieren. “De deelnemers en de bezoekers gaan merken dat ze op een feestje zijn”, vervolgt Frans. “Ze worden verwelkomd, krijgen iets lekkers en zelfs een cadeautje. Tsja, we geven iets weg op onze eigen verjaardag.”

VERKIEZING BESTE ONDERNEMER VAN HET JAAR IN VIP RUIMTE “Het bovenbordes van de Rijnhal wordt geheel ingericht als VIP ruimte, inclusief catering. Geïnteresseerde bedrijven kunnen deze per dagdeel afhuren om hun gasten te fêteren en hier wordt, voorafgaand aan de beurs het feestje geopend met de bekendmaking van de 'Beste Ondernemer van het Jaar'.

PARKEREN “De BKD is uitgegroeid tot een van de meest populaire beurzen in het oosten. Het is een fysiek, laagdrempelig trefpunt voor ondernemers. Ondanks alle moderne manieren van communiceren, merken wij dat er een sterke behoefte is aan face tot face interactie. In een kort tijdsbestek kun je veel mensen spreken. En het is ook nog eens gezellig.” De BKD viert haar dertig jarig bestaan, een redelijk unicum

De Bedrijven Kontakt Dagen Arnhem onderscheiden zich sterk op een aantal punten ten opzichte van andere beurzen. Zo is daar het gratis parkeren. “Bezoekers kunnen hun auto gratis parkeren op ons eigen terrein. De Rijnhal is bovendien een overzichtelijke locatie: alle stands staan op een niveau, sectoren zijn gerangschikt in pleinen. Dat betekent geen gezoek en oeverloos ronddwalen en dat is wel zo makkelijk.” «

SEE U Luc Jongerius Jansbinnensingel 13a Arnhem T 026-445 57 78 E-mail: [email protected] www.bkd-arnhem.nl

34


REPORTAGE

Na dertig jaar weer op school De 56-jarige Ron van der Plas is in juli 2013 afgestudeerd aan de post-hbo opleiding Projecten Verandermanagement. Nu is hij startend ondernemer. “Het begrip projectmanagement bestond in mijn schooltijd nog niet. e begon aan een project en als het klaar was, was het klaar. Zo simpel. Op school werd er alleen kennis op een klassikale manier overgedragen. Er werd niets gedaan aan persoonlijke ontwikkeling of reflectie.”

J

“Het hedendaagse onderwijs is veel breder en dat merk je: veelzijdiger, meer aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling, lesonderwerpen zijn actueler en sluiten beter aan op de praktijk. Ik heb het zelf ondervonden. In de studiegids stond dat hedendaags projectmanagement meer is dan alleen een project van A naar B brengen. Een even belangrijke voorwaarde voor projectsucces is namelijk het managen van alle belangen en partijen die in de omgeving van je project aanwezig zijn. Dit heb ik in de praktijk ook al ondervonden en was voor mij een belangrijke reden om deze studie te gaan doen.” Hoe manage je de omgeving van je project? “Een moeilijke vraag die toch door de opleiding is beantwoord. Er is een aanbod van zowel technische kennis als ook training in persoonlijke vaardigheden. Die aandacht voor het ontwikkelen en inzetten van je persoonlijke vaardigheden is een essentiële component van het hedendaagse projectmanagement. Door deze opleiding weet elke student voor zichzelf waar zijn kracht ligt. Ik ook. De combinatie van technische en persoonlijke vaardigheden maakt dat het lesgeven wel moeilijker en complexer is. De zachte kant is namelijk wat lastiger om te vangen en om structuur te geven.”

[email protected] www.han.nl/werkenenleren

Deeltijdstudie Pedagogiek bij de HAN: een sterke zet! Richard Reijnhout koos op 40-jarige leeftijd voor de hbo-opleiding Pedagogiek. Hij werkte in een justitiële jeugdinrichting en kon vanuit zijn kennis, praktijkervaring en intuïtie goed aansluiten bij de jongeren. och miste ik een theoretische basis om goed verband te leggen tussen het gedrag van de jongeren, de mogelijke oorzaken en de beste professionele ondersteuning. De keuze voor de hbo-bachelor Pedagogiek in deeltijd was snel gemaakt en mijn organisatie vond de opleiding van de HAN het meest geschikt daarvoor. Je moet een dikke huid hebben bij sommige doelgroepen en toch wel wat levenservaring. Ik hoop dat meer mannen kiezen voor een opleiding Pedagogiek. Ik heb tijdens de studie direct de vertaalslag kunnen maken van de theorie naar mijn werkplek en de praktijk. Het werk ging mij steeds beter af omdat ik als pedagogisch professional snel groeide.''

“T

Kinderen weer in hun kracht zetten Richard heeft nu een eigen bedrijf en specialiseert zich in het trainen en coachen van jongeren, volwassenen en professionals bij problemen met opvoeden, leren, omgaan met emoties en (agressief) gedrag. Daarnaast is hij buitenassessor bij de HAN en geeft de training 'omgaan met agressie' aan Pedagogiek studenten. “Mijn doel is om als coach en trainer kinderen weer in hun kracht te zetten.” Wat je in huis moet hebben voor een deeltijdstudie? “Intrinsiek gemotiveerd zijn, daar ligt de kern. Het was zwaar om veel vrije tijd op te geven. Maar het was het uiteindelijk dubbel en dik waard. En mijn gezinsleden? Die zijn heel trots!” www.richardreijnhout.nl www.han.nl/pedagogiek

WERKEN EN LEREN BIJ DE HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN Deeltijdstudenten versterken de energiebranche Het Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise (SEECE) koppelt talentvolle studenten aan energiebedrijven. Onder andere hbo-studenten Elektrotechniek werken 24 uur in de week aan bedrijfsprojecten die aansluiten bij hun lesstof. et personeelstekort in de energiebranche neemt toe. Er is vergrijzing in de sector en de transitie van traditionele naar duurzame energie vraagt om een werknemer met nieuwe kennis en vaardigheden. Door leerwerktrajecten worden kennis en kunde van studenten direct toepasbaar. Bovendien krijgen bedrijven een verbinding met de expertisegebieden van de HAN, zoals duurzame energie en automotive.

H

De 21-jarige Dominiek Mijnders begon vier weken geleden aan zijn opleiding Elektrotechniek en werd in dienst genomen door het lectoraat Voertuigmechatronica. Hij tekent printplaten die ervoor zorgen dat accu's in batterijenpakketten dezelfde spanning leveren ten opzichte van elkaar. Dat is van belang voor hybride auto's, een onderwerp waar het lectoraat veel onderzoek naar doet. De praktijk motiveert De technicus krijgt negen uur per week hoorcollege, twee uur praktijkonderwijs en werkt 24 uur per week voor het lectoraat. “Ik wil gelijk ervaring opdoen. De praktijk motiveert me. Nu weet ik direct waar ik het voor doe”, vertelt Mijnders. De ervaring die hij opdoet bij Voertuigmechatronica kan hij de komende jaren inzetten bij een bedrijf. Dat kan binnen allerlei functies. “Er is geen bedrijf of functie waar ik perse terecht wil komen. Ik ben bereid om allerlei soorten werk te doen”, aldus de student. HAN-studenten van verschillende energiegerelateerde opleidingen zijn al werkzaam bij bedrijven, waaronder het netwerkbedrijf Alliander, de elektrotechnische dienstverlener Alewijnse en productontwikkelingsbedrijf Q-concepts. Kijk voor uw mogelijkheden op www.seece.nl.

Het werkveld komt naar ons toe Uniek in Nederland, dat is Opleidingkunde. De opleiding leidt professionals op als het gaat om opleiden binnen organisaties. Denk aan functies als opleidingsadviseur of - coördinator, coach, trainer of learning & development consultant. pleidingskunde van de HAN heeft een uitstekende relatie met het werkveld. Dat uit zich onder andere in een ongekend aantal aanvragen van bedrijven om stagiaires. “Praktijkleren is een groot onderdeel binnen onze opleiding. Daar besteden we veel aandacht aan”, aldus Christel Vissers van het praktijkbureau van HAN Opleidingskunde. “Het karakter en het profiel van Opleidingskunde zingt zich rond via alumni en binnen organisaties. Dat vergroot onze bekendheid. Het resultaat is dat organisaties inmiddels zelf naar ons toe komen”.

O

Waarom willen zoveel organisaties juist studenten van Opleidingskunde? Christel: “Studenten van onze opleiding zijn deskundig in het opleiden van volwassenen. Zij zien de mogelijkheden om volwassenen, binnen de kaders van de organisatie, verder te laten leren. Zij richten zich niet zozeer op het binnenhalen van personeel als wel op het behoud ervan. Bovendien krijgen we vanuit het werkveld terug dat onze studenten zelfstandig en professioneel handelen. Ze zetten de werkgever aan het denken en hebben lef en overtuigingskracht.” Een goede relatie met het werkveld is volgens Christel voor zowel de organisatie als de opleiding van groot belang. “Eén van onze oud-deeltijdstudenten heeft inmiddels een baan als opleidingsadviseur binnen een ziekenhuis. Hij zoekt regelmatig contact met ons omdat hij praktijkopdrachten heeft of stageplaatsen voor onze studenten. Zo houden we elkaar scherp en blijven we op de hoogte van ontwikkelingen in opleiden. Dat komt zowel de kwaliteit van ons onderwijs als zijn professionaliteit binnen de organisatie ten goede.” www.han.nl/opleidingskunde


37

40



41


43

44



45

46


Bedrijvenloket Gemeente Nijmegen servicepunt voor ondernemers Het bedrijvenloket helpt ondernemers verder Een accountmanager kijkt met u mee: van A tot Z. Ook zonder afspraak bent u van harte welkom.

Op de hoogte van economisch Nijmegen Wilt u op de hoogte blijven van economische ontwikkelingen in de gemeente Nijmegen? Of het nu gaat om onze bruisende binnenstad, vernieuwing van een bedrijventerrein of gemeentelijk beleid; de Nieuwsbrief Economische Zaken bericht er over. Neem een (gratis) abonnement op deze tweemaandelijkse Nieuwsbrief Economische Zaken. Een mail naar [email protected] volstaat!

Bedrijvenloket Nijmegen

Openingstijden:

Mariënburg 75 (Stadswinkel)

Maandag, woensdag,

Postbus 9105

donderdag, vrijdag 9.00 tot 17.00 uur.

6500 HG Nijmegen

Dinsdag 9.00 tot 12.30 uur.

Tel: (024) 329 98 00

Donderdag na 17.00 uur op afspraak

[email protected]

(minimaal 1 dag van tevoren maken).

VAN NIJMEGEN E.O. Gemeente aantrekkelijk houden voor ondernemers. Elst bruist! Inhaalslag energie efficiency en hernieuwbare energie EDITIE

Recommend Documents