Van het Groene Dak van Europa naar het Vlakke Land

EKOerier Oktober 2001

uit het Landschap van het Jaar / Oktober 2001

Van het Groene Dak van Europa naar het ‘Vlakke Land’

Diefenbachgasse 36 A-1150 Wien Austria Tel.:++431 892 38 77 Fax:++431 812 97 89 e-mail: [email protected]

Geachte lezeressen en lezers van de EKOerier, Met deze aflevering willen wij u graag uitnodigen om samen met ons van Bohemen naar Vlaanderen te trekken. We moeten afscheid nemen van het Bohemer Woud/ Šumava en willen hierbij uw belangstelling wekken voor ‘het oude Vlaanderen, een landschap met toekomst’. Afscheid nemen van het Landschap van het Jaar 1999/2000 Bohemer Woud/Šumava is niet makkelijk want velen zijn verliefd geraakt op dit landschap, het ‘Groene Dak’ van Europa. Zij hebben zich gehecht aan de diepe, eenzame wouden, de culturele bijzonderheden; en aan de rustige, rechtlijnige bevolking van Tsjechië, Duitsland en Oostenrijk met hun bewogen geschiedenis. Nog maar enkele weken geleden wandelden de 32 deelnemers aan de Tour d’horizon voor het laatst door dit ‘landschap dat verbindt’. Het was een onvergetelijke belevenis. Het is een moeilijk afscheid, maar velen zullen elkaar in de toekomst elders weer terug kunnen zien. We stappen nu van het ‘groene dak van Europa’ over naar het ‘vlakke land’ op de grens tussen België en Frankrijk. We zijn dan wel aangekomen in het ‘oude Vlaanderen’, het ‘Landschap van het Jaar 2001/2002’, maar echt thuis zijn we er nog niet. De proclamatie en de perstour hebben ons geattendeerd op deze bijzondere, grotendeels onbekende streek met zijn dorpen en steden, met rivieren, kanalen, hagen en weiden, boerderijen en windmolens – en op ontmoetingen met de bevolking binnen en buiten de steden. Er is een start gemaakt met de activiteiten en projecten, de discussies en gesprekken over het motto en hoofdthema van dit Europese Landschap van het Jaar: het oude Vlaanderen – een landschap met

toekomst. Ook hier stuiten we op een veelbewogen, door zware oorlogen geteisterde geschiedenis van de bevolking uit Vlaanderen die nu in Frankrijk en België leeft. Ook hier willen we aan de toekomst werken, een toekomst in een nieuw, vredig, ecologisch en sociaal, open Europa. Ver van het massatoerisme en bedreigend transitverkeer zoeken we naar kansen en mogelijkheden voor een ecologisch natuur- en cultuurtoerisme in het vlakke achterland met zijn kleine dorpen en stadjes – hier in dit gebied, waar we de culturele veelzijdigheid, de schoonheid van de natuur en de levenswijze van de bevolking kunnen ervaren. Toekomstperspectieven wortelen in de concepten en strategieën voor een duurzame ontwikkeling die van de ‘Landschappen van het Jaar’ ecologische bouwstenen in het nieuwe Europa maken. Zo stimuleren we de versterking van de regio’s en moedigen we de bevolking aan om zich met hun regio, met hun leefomgeving te identificeren. We zijn met het ‘Landschap van het Jaar’ in Europa onderweg – en zodra we ons in Vlaanderen thuis voelen, gaan onze ideeën en plannen al naar het Lebuser Land, het Landschap van het Jaar 2003/ 2004 in het mondingsgebied van de Warthe in de Oder in het Pools-Duits grensgebied. We nodigen u uit om door de Landschappen van het Jaar veel gebieden in Europa te leren kennen en waarderen.

Herbert Brückner President Naturfreunde Internationale Pagina 1

EKOerier Oktober 2001

Landschap van het Jaar 2001/2002 – Het oude Vlaanderen, een landschap met toekomst

Voor verdere informatie: Brochure Landschap van het Jaar 2001/ 2002 – het oude Vlaanderen. Talen: D, F, NL verkrijgbaar bij de NFI en de Natuurvriendenafdelingen in de regio. Adressen zie pag. 5

Op 17 juni 2001 werd in de kleine Franse plaats Cassel de regio ‘Het oude Vlaanderen’, aan de grens tussen Frankrijk en België, tot ‘Landschap van het Jaar 2001/ 2002’ uitgeroepen. Het door Jacques Brel veel bezongen ‘vlakke Land’ aan de Noordzeekust met zijn duinen, moerassen, polders, kanalen en vruchtbaar heuvellandschap is verbonden door een gemeenschappelijke levenscultuur, die zich tot over de vaak wisselende grenzen heen eeuwenlang kon ontwikkelen en handhaven.

gemaakt moeten worden. De Natuurvrienden hebben het uitwerken van een ‘cultuur- en natuurweg’ door het Landschap van het Jaar in voorbereiding.

Door vele ontwikkelingen is het milieu en de levenskwaliteit in de regio in gevaar geraakt, maar het ‘oude Vlaanderen’ is ook een landschap met toekomst. Tussen de duinen en de belforten van de steden maar ook op de Scheldevlakte ontwikkelt zich een ecologisch natuur- en cultuurtoerisme, de typische producten uit de regio worden opnieuw ontdekt en gecultiveerd; in vele plaatsen en steden worden moderne dienstverleningsindustrieën ontwikkeld. In het kader van ‘Lokale Agenda-21’-programma’s wordt getracht deze ontwikkeling in de geest van duurzaamheid te beïnvloeden.

Het behoud van het cultuurlandschap Talrijke initiatieven trachten de typische elementen van het Vlaamse cultuurlandschap weer nieuw leven in te blazen respectievelijk in stand te houden zoals het telen van hop als basis voor een regionale biercultuur en de bescherming van hagen en kleine plassen (‘mares’) met knotwilgen langs de oevers.

De Natuurvrienden willen met de onderscheiding tot ‘Landschap van het Jaar’ enerzijds het bewustzijn bevorderen voor de waarde van de nog bestaande natuur- en cultuurlandschappen vooral in het achterland van de kust. Anderzijds ondersteunen zij het heroriënteringproces van de regio in de richting van een duurzame ontwikkeling voor een beter milieu en leefklimaat van de bevolking.

Perstour door het Landschap van het Jaar Tijdens de traditionele perstour door het Landschap van het Jaar werden vooral de meest belangrijke speerpunten van de regio naar voren gebracht: De bescherming van de duinen en de natuurgebieden Vooral langs de Belgische kust werd door intensieve bebouwing het natuurlijk woongebied grotendeels vernietigd, de enkele duinlandschappen staan echter inmiddels onder bescherming. Natuur en landschap van het achterland zijn nog wel intact en zouden door adequate maatregelen – zoals bijvoorbeeld de oprichting en uitbreiding van grensoverschrijdende ‘Parcs naturels régionaux’ voor de toekomst veilig gesteld moeten worden, vooral aangezien deze streek een schitterend gebied is voor het maken van uitstapjes.

Pagina 2

Het ecologisch natuur- en cultuurtoerisme in het achterland De cultuur van het achterland is een uniek pluspunt van dit gebied en zou door de uitbreiding van het fiets- en wandelpadennetwerk beter toegankelijk

De bewogen geschiedenis van het gebied In deze regio wordt de veelbewogen geschiedenis van Europa ‘begrijpelijk’ – van de ontginning door monniken via het droogleggen van het kustlandschap, de handel in de middeleeuwen, de industrialisatie in Europa tot en met de wereldoorlogen.

Het oude Vlaanderen is een reis waard! Het oude Vlaanderen is zeker geen vakantiegebied waar de attracties zich met veel tamtam opdringen. De belevingswaarde bestaat niet uit een groot aanbod maar uit vele kleine details – maar dan wel overal. Zo kan men in Vlaanderen overal fietsen, wandelen, paardrijden, boottochten maken, mountainbiken of gewoon rondslenteren. Kleine hotels en verhuurders op het platteland zoals de ”gîtes ruraux” en de ”fermes auberges” bieden een gezellig onderdak. De vele musea en andere bezienswaardigheden zorgen dagenlang voor afwisseling en nieuwe indrukken. Ideaal voor een duurzaam toerisme dat ernaar streeft niet enkele aanbiedingen voor de massa in het middelpunt te plaatsen maar bouwt op de bestaande troeven en attracties van het land. Daarnaast kan de bezoeker aan het leven deelnemen en op die manier komen de vruchten van het toerisme allen ten goede. Misschien ligt hierin de toekomst van Vlaanderen – in ieder geval is men bezig de bruggen te slaan die daarvoor nodig zijn. Aan de weg daarheen wordt hard gewerkt.

Onthulling van de gedenksteen

EKOerier Oktober 2001

Duinen – hagen – stortplaatsen: oude en nieuwe landschappen in het oude Vlaanderen Het ‘oude Vlaanderen’ is een ‘natuurvriendelijke’ regio – een gebied voor wandelaars en fietsers die niet de sportieve uitdaging zoeken maar die zich willen verdiepen in het land zelf en zijn bevolking. Ze stuiten op interessante landschapsvormen die – ten dele uitsluitend door de betrokkenheid van verenigingen, maar ook van openbare instanties – nog net op tijd voor vernietiging bewaard konden blijven. Aan de Noordzee vinden we in Frankrijk tussen de plaatsen uitgestrekte zandstranden, krijtrotsen en duinlandschappen. Aan de Belgische kant werden hoge hotels en appartementen gevaarlijk dicht bij de enkele nog bestaande duinen gebouwd. Een duinverordening van de overheid heeft echter een eind gemaakt aan deze bouwwoede en speculatie. In het ca. 340 ha grote duingebied ‘Westhoek’ bij De Panne aan de Frans-Belgische grens ligt het grootste stuifduin tussen Normandië en de Waddenzee dat 10 m per jaar van het strand wegschuift. Hier kan men hermelijnen, marters, velduilen en konijnen vinden evenals bijzondere plantensoorten met halofyten die zout nodig hebben om te leven.

In de "Westhoek"

Wandelpaden maken dit gebied toegankelijk waarvan sommige alleen onder leiding van een gids betreden mogen worden. Contact: Bezoekerscentrum ‘De Nachtegaal’ Olmendreef 2 B-8660 De Panne tel.: ++32 (0)51 / 54 59 62 fax: ++32 (0)51 / 54 59 50 [email protected] Zie ook de site: www.depanne.be; informatie over toerisme in het D, F, NL en GB Aan te bevelen lectuur over de regio ‘Westhoek’: de brochure ‘Westhoekjes’, verkrijgbaar in het D, F, NL en GB bij de bureaus voor toerisme in de regio, prijs 50 FB

Verder landinwaarts, in het iets hoger gelegen Franse ‘houtland’, vindt men nog het typische haaglandschap, bocage genoemd. Naast de lage hagen – die als levende hekken de weilanden afbakenden, bestaande uit witte meidoorn, sleedoorn, olm en esdoorn maar ook veldahorn, bloedwilg en notenboom – dienden hoger groeiende hagen voor de houtwinning en hadden ook een belangrijke functie als bescherming tegen wind en erosie. Vanaf de helft van de twintigste eeuw leidden nieuwe cultuurtechnieken, herverkavelingen en de steeds intensievere landbouw met zijn grote akkers tot het verder verdwijnen van de hagen, bomen en typische plassen (mares). Maar sinds ongeveer 10 jaar zorgen verenigingen en regionale instanties weer voor deze ‘oude’ landschapsvorm. Er ontbreekt echter nog een echt concept ter bescherming van de hagen - met plannen voor beplanting en dergelijke maatregelen - evenals de daarvoor onontbeerlijke politieke wil, zowel in Frankrijk als op EU-niveau. Door dit interessante en vredige landschap leiden enkele wandeltochten waardoor men tevens het moerasland met zijn ‘drijvende’ groenteteelt kan leren kennen. Contact: Yser Houck 78, route de Broxeele tel./fax: ++33 (0)328 42 30 71 [email protected] http://yserhouck.free.fr Wandelgids: Le Nord à pied. Topo-guide. Fédération Française de la Randonnée Pédestre, prijs: ca. 80 FF, verkrijgbaar in de boekhandel en bij de bureaus voor toerisme. De wandelroutes kunnen ook van de site van het ‘Comité départemental du tourisme‘ gedownload worden: www.cdt-nord.fr (in het F, gedeeltelijk ook in het D, NL, GB) In 1720 werden in het Belgisch-Frans grensgebied de eerste steenkoollagen ontdekt die de industriële opleving in het hele gebied op gang bracht. Vanaf het tijdstip dat het ijzer ter plekke tot metaal verder verwerkt werd, werd het gebied tussen Keulen en Lille het centrum van de Europese staalindustrie, uiteindelijk het economisch hart van het huidige Europa. De regio ondergaat een herstructureringsproces dat bij een werkloosheidscijfer van 20% moeizaam verloopt. De verantwoordelijken hebben zich echter tevens het principe van duurzame ontwikkeling ten doel gesteld.

Pagina 3

EKOerier Oktober 2001 Zo ontstond in het voormalige mijnbouwgebied aan de grens van België Frankrijks eerste Parc naturel régional Scarpe-Escaut. Uit de afgraving van de vroegere kolenmijnen ontstonden de zogenaamde ‘terrils’ – tot 100 m hoge heuvels die door het opgeslagen ijzerpyriet ook ’s winters warmte afgeven. Zo ontwikkelde zich een ecologische nis waar zich een bijzonder flora en fauna kon vestigen. Afgegraven lagen veranderden in kleine meertjes zodat zich op 43.000 ha een uniek landschap heeft ontwikkeld dat uitnodigt tot wandelen, fietsen of mountainbiken, paragliding of skiën. Gezamenlijk met het Belgische Parc naturel des Plaines de l’Escaut werd hier een grensoverschrijdend recreatie-, vrijetijds- en toerismegebied gecreëerd, Parc naturel transfrontalier du Hainaut genaamd. In de door beide Parcs uitgegeven mappen bevinden zich bladen met talrijke suggesties voor wandeltochten, mountainbike-touren en bezienswaardigheden.

Contact: Maison du Parc naturel régional Scarpe-Escaut 357, rue Notre-Dame d’Amour F-59230 Saint-Amand-les-Eaux tel.: ++33 (0)3 27 19 19 70 site van de Franse regionale natuurparken: www.parcs-naturels-régionaux.tm.fr/ (ook in het Engels) Maison du Parc naturel des Plaines de l’Escaut Rue des Sapins, 10 B-7603 Bonsecours Tel.: ++32 (0)69 77 98 10 site in voorbereiding: www.plainesdelescaut.be Mappen met wandel-, resp. fietsroutes: Les circuits de promenade et de découverte du Parc: à pied Les circuits de promenade et de découverte du Parc: à vélo Ieder 20 FF / 120 FB / 3 Euro, verkrijgbaar bij de bureaus voor toerisme in de regio

Activiteiten van de Natuurvrienden in het Landschap van het Jaar Seminarie, maart 2001, Oostduinkerke Reeds vóór de proclamatie op 23 maart 2001 vond in het Natuurvriendenhuis ‘Vissershuis’ in Oostduinkerke (B) een vergadering plaats van de Vlaamse Natuurvrienden met vertegenwoordigers van officiële instanties en verenigingen uit de regio. Hier werden enkele hoofddoelstellingen voor de jaren 2001/2002 besproken en vastgelegd. Bekende sprekers op het gebied van biologie, landbouw, toerisme, energie, economie en verkeer zetten bij deze gelegenheid hun standpunten m.b.t. de problemen en perspectieven van de regio uiteen. Met deze inleidingen als basis discussieerden de deelnemers over de perspectieven van een natuurgericht toerisme in het achterland van de kust dat een deel moet gaan vormen van een alomvattende strategie voor een duurzame ontwikkeling van de regio. Daarbij moet rekening worden gehouden met de mogelijkheden voor een alternatieve energiewinning, een verbinding tussen landbouw en toerisme en een verkeersconcept dat onschadelijk is voor het milieu.

4e zaterdag van de maand (met uitzondering van de vakantiemaanden) excursies en lezingen m.b.t. de belangrijkste thema’s van het project die bij het seminarie (zie hierboven) uitgewerkt werden: natuur en milieu, cultuur, recreatie, wandelen, natuurgericht toerisme enz. Gedetailleerd programma verkrijgbaar bij: ATB De Natuurvrienden, adres zie p. 5

Arrangement Landschap van het Jaar De Vlaamse Natuurvrienden bieden tevens een weekendarrangement aan om het Landschap van het Jaar te leren kennen, met excursies naar België en Frankrijk, startpunt is het Natuurvriendenhuis ‘Vissershuis’ Gedetailleerd programma verkrijgbaar bij: ATB De Natuurvrienden, adres zie p. 5

Activiteiten van de Franse en Waalse Natuurvrienden Ook de Franse Natuurvrienden in de regio organiseren

De ‘Groene Zaterdagen’ van de Vlaamse sinds het voorjaar van 2001 regelmatig Natuurvrienden wandeltochten en culturele excursies in het Landschap

Pagina 4

Om het Landschap van het Jaar ook voor een breder publiek toegankelijk te maken, organiseren de Vlaamse Natuurvrienden (ATB De Natuurvrienden) van september 2001 tot oktober 2002 iedere

van het Jaar. Informatie bij de afdeling Lille, adres zie p. 5 respectievelijk de site utan.lille.free.fr/ NOS_ACTIVITES.htm, met informatie over de activiteiten van de Waalse Natuurvrienden.

EKOerier Oktober 2001

Tour d’horizon ‘Het oude Vlaanderen’: tel.: ++32 (0)3 270 02 8-0 wandelen, natuur, informatie, cultuur en fax: ++32 (0)3 235 51 42 ontmoetingen – een voorbeeldreis in het e-mail: [email protected] Landschap van het Jaar De Naturfreunde Internationale (NFI) wil met het ‘Landschap van het Jaar’ de actieve betrokkenheid met de regio realiseren, samen met de bevolking toekomstplannen uitwerken en op die manier bijdragen tot een positieve en duurzame ontwikkeling. Ook door ecologisch-toeristische programma’s moet de interesse van de bevolking gewekt worden. Zoals dat al gebeurde in de Alpen en het Bohemer Woud zal daarom ook voor het ‘oude Vlaanderen’ een Tour d’horizon georganiseerd worden. Op negen dagen worden vanuit drie standplaatsen in België en Frankrijk wandelingen en excursies georganiseerd. Voorop staat niet de sportieve prestatie maar het ontdekken van de regio, gericht op de natuur en levensruimte. Datum : 17 – 27 augustus 2002. Nadere informatie volgt.

Natuurvriendenhuis Vissershuis Westhinderstraat 13 B-8670 Oostduinkerke tel.: ++32 (0)58 51 14 07 fax: ++32 (0)58 52 02 74 e-mail: [email protected] Union francophone des Amis de la Nature Pierre Rommens Rue des Ibis, 13 B-1170 Bruxelles tel./fax: ++32 (0)2 660 10 59 e-mail: [email protected] Denise Iket Rue de la Verrerie, 167/3 B-4100 Seraing Union touristique ‘Les Amis de la Nature’

Contactadressen van het Landschap van het Fédération française Jaar 2001/2002 – het oude Vlaanderen 197, rue Championnet Naturfreunde Internationale Diefenbachgasse 36 A-1150 Wenen tel.: ++43 1 892 38 77 – 15 fax: ++43 1 892 38 77 e-mail: [email protected] internet: www.nfi.at ATB De Natuurvrienden Hoofdsecretariaat Provinciestraat 53 B-2018 Antwerpen

F-75018 Paris tel.: ++33 (0)1 46 27 53 56 fax: ++33 (0)1 46 27 40 46 e-mail: [email protected] internet: www.utan.asso.fr Afdeling Lille Jean-Marie Regnault 155, rue de l’Egalité F-59320 Hallennes Lez Haubourdin tel./fax: ++33 (0)3 20 50 40 25 e-mail: [email protected] internet: utan.lille.free.fr

Landschap van het Jaar ‘Bohemer Woud/Šumava’ – conclusies en vooruitzichten De regio Bohemer Woud/Šumava was ‘Landschap van het Jaar 1999/2000’. Onder het motto ‘een landschap dat verbindt’ moesten – ook met het oog op de uitbreiding van de EU – kansen en perspectieven van dit landschap aangetoond worden in de grensgebieden Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië. Het resultaat van de inzet van de Natuurvrienden in de regio is beslist positief te noemen –het heeft er o.a. toe bijgedragen dat het Bohemer Woud tot ver over de grens bekend werd; veel Natuurvriendenafdelingen uit heel Europa hebben de regio bezocht. De in de zomer 2000 georganiseerde voorbeeldreis ‘Tour d’horizon’, een natuurvriendelijk reisprogramma door alle drie de delen van het Landschap van het Jaar, moest tevens aantonen dat

samenwerking van de drie regio’s voordelen voor de bezoekers en alle betrokkenen oplevert. Deze reis werd i.v.m. de grote belangstelling in augustus/ september 2001 herhaald. Inhoudelijke discussies over de toekomst van dit gebied vonden plaats tijdens studiedagen, seminaries en bij een afsluitende conferentie met als thema ‘Regionale ontwikkeling – uitdaging en kansen van de EU-uitbreiding’. Tijdens talrijke andere bijeenkomsten werd de ontmoeting en de grensoverschrijdende dialoog gestimuleerd. De Natuurvrienden hopen dat ze hierdoor ook mentaal de grenzen enigszins hebben kunnen verleggen en de basis hebben verbeterd voor een toekomstige samenwerking.

Pagina 5

EKOerier Oktober 2001

Landschap van het Jaar – en wat nu? Met de aanstaande toetreding van de Tsjechische Republiek tot de Europese Unie zal meer geïnvesteerd worden in de economie en het toerisme, en wel in een uniek natuur- en cultuurlandschap. De gevaren voor dit landschap liggen bij een ongecoördineerd toegankelijk maken en bij de verkeerstoename (vooral ook op het gebied van ongewenst transitverkeer) – woekering van de infrastructuur moet dan ook worden vermeden.

In dit beleidsplan worden vier doelstellingen geformuleerd: 1. De bestaande natuur beschermen, ontwikkelen en exploiteren 2. De ontwikkeling van een grensoverschrijdend toeristisch en cultureel aanbod 3. Aandacht voor landbouw en nijverheid 4. Een zorgvuldig beleid m.b.t. toename van de verkeersstructuur

Deze positieve wending moet in vorm van een gecoördineerde strategie benut worden. Een vooruitziend beleid met een op elkaar afgestemde planning m.b.t. ruimtelijke ordening en ontwikkeling is onontbeerlijk. De Euregio kan hierbij zeker een belangrijke rol spelen.

Voor iedere doelstelling worden concrete maatregelen ter realisatie voorgesteld.

In deze geest werd in het kader van het Landschap van het Jaar een beleidsplan voor de grensoverschrijdende en duurzame ontwikkeling van de regio Bohemer Woud opgesteld. Met veel vertegenwoordigers van de regio uit de drie landen werd dit besproken en het wordt gesteund door diverse verenigingen, instellingen en personen.

Op lange termijn kan gedacht worden aan de oprichting van een grensoverschrijdende Bohemer Woud-Raad, het in het leven roepen van een Bohemer Woud-Conventie of het indienen van een voorstel ter goedkeuring als UNESCO-wereldnatuurerfgoed. Document: ‘Geschichte mit Zukunft. Leitbild Böhmerwald/ Šumava’ verkrijgbaar bij NFI, in D en CZ

Ter afsluiting van het Landschap van het Jaar ‘Bohemer Woud/Šumava’ – Actuele informatie van vrienden en partners Het ‚Gezondheidsareaal Šumava’: Een kans landschap dat tot nu toe intact was vernield worden. voor de natuur – een kans voor de mensen En dat wil natuurlijk niemand. van Mag. Radka Leštinová Veel mensen zijn in deze tijd op zoek naar zichzelf en vinden op deze manier weer een toegang tot de natuur. Zij hebben begrepen dat zij de natuur moeten beschermen en onderhouden om gelukkig te kunnen worden. Als men maar goed om zich heen kijkt is dat overal op de wereld mogelijk. Het is niet noodzakelijk om duizenden kilometers op pad te gaan om een natuurwonder ver weg te kunnen beleven. Als we de bergen met zijn uitgestrekte bossen van het Bohemer Woud gadeslaan, begrijpen we dat er hier wel degelijk iets valt te bewonderen. Maar niet alleen de bewoners van Zuid-Bohemen weten deze parels te waarderen die ze voor de deur hebben. Als ‚Landschap van het Jaar’ werd het Bohemer Woud door veel mensen van buiten de regio bezocht en niet alleen vanwege de schoonheid der natuur.

Pagina 6

Elk jaar nemen civilisatieziekten en allergieën toe. Daarom willen steeds meer mensen ook in hun vakantie iets voor hun gezondheid doen waarvoor zij vooral in het gebergte goede mogelijkheden vinden. Door het massatoerisme kan echter ook

In het bewustzijn van deze overwegingen werd het project ‘Gezondheidsareaal Šumava’ in het leven geroepen. Het werd ontwikkeld door de ‘Levensstijlstudio’ van de ‘Vereniging van maatschappelijke clubs’ en heeft zich ten doel gesteld om samen met de betrokkenen een oplossing te zoeken voor problemen m.b.t. het milieu, het toerisme en de gezondheid. Hoe dat in zijn werk kan gaan? Er hoeven bijvoorbeeld geen nieuwe recreatiecentra gebouwd te worden, maar men kan gebruik maken van bestaande cultuurjuwelen en lokaliteiten. Deze kunnen opgeknapt worden; men kan ze dan gebruiken als sanatoria, toeristenverblijven, enz. Op deze manier kunnen ook instellingen voor cultuur, sport, wellness, diëtetiek en ecologie ontstaan. Juist door zo’n project krijgt de mens een goede kans de natuur voor zijn welzijn te nutten zonder schade aan te richten. Deze twee aspecten heffen elkaar zeker niet op, maar het vereist veel werk en inzet om ze op elkaar af te stemmen. De verantwoordelijken voor het project zijn hiertoe bereid. Zij weten dat de uitvoering hiervan geen kwestie is van twee of drie jaartjes maar een taak op lange termijn zal zijn. De vruchten van het werk van vandaag kunnen pas door

EKOerier Oktober 2001 komende generaties geplukt worden. De zetel van het ‘Gezondheidsareaal Šumava’ is de gemeente Lazište (district Prachatice), waar ook op 9 juni 2001 een traditioneel feest plaatsvond. Deze aanleiding was bijzonder geschikt om het motto van het Landschap van het Jaar 1999/2000 – ‘een landschap dat verbindt’ – waar te maken. De talrijke deelnemers – tevens vertegenwoordigers van de media – kwamen niet alleen uit de directe omgeving maar uit de hele streek en uit het buitenland. In het kader van het feest werd in de voormalige school het bestuurs- en communicatiecentrum van het ‘Gezondheidsareaal Šumava’ geopend tijdens een persconferentie in bijzijn van kardinaal Vlk. Een veelzijdig cultureel aanbod begeleidde het programma. Een regenachtige zaterdag in een klein dorp midden in het Bohemer Woud – met veel goede indrukken die altijd ontstaan als er mensen bij elkaar komen die elkaar wat te vertellen hebben met gemeenschappelijke doelstellingen voor ogen. We zullen zeker spoedig het resultaat van hun inspanningen kunnen zien om deze ideeën in de praktijk te brengen. Wij wensen hun in ieder geval veel sterkte en geluk. (Bijdrage door de redactie iets ingekort) Contact: Jitka Tesárková Gezondheidsareaal Šumava Lazište Tel. +420 602 647902 Fax. +420 2 2251 1691

Prijs voor de Oostenrijkse Natuurbeschermingsjeugd Haslach (Österreichische Naturschutzjugend Haslach) Deze vereniging won voor de 5e keer de ‘Henry Ford European Conservation Award’. Dit keer voor het project ‘Torf-Au-Beredtschläger Bauernmühle’: Het cultuurlandschap van het turf-ooilandschap wordt door de stapsgewijze aankoop van stukken land door de Oostenrijkse Natuurbeschermingsjeugd-Haslach in stand gehouden. In dit gebied bevindt zich de in de 19e eeuw opgerichte Beredtschläger molen die in 1973 werd stil gelegd. De Natuurbeschermingsjeugd Haslach kon de molen pachten en voor definitief verval behoeden. Het landschap en de molen vormen een harmonisch geheel dat op deze manier bewaard kon blijven. Het bij het project behorende boek: ‘Die Torf-Au mit der Beredtschläger Bauernmühle. Kulturlandschaft der besonderen Art.’ ÖNJ Haslach, 2000; Prijs: 50,- ATS Contact: önj Haslach Grubberg 17 A-4170 Haslach Tel./Fax: +43 (0)7289-71493 [email protected] http://beam.to/oenj.haslach

Landschap in het Bohemer Woud

Wandeltochten in het Mühlviertler Weversland Een bijzondere wandelroute, de ‘Hadernroas’ (vogelverschrikkerroute), leidt over een afstand van 1,8 km langs de Steinerne Mühl, langs zes molens, door een prachtig landschap tussen Haslach en Helfenberg. Meer dan 150 zelf gemaakte vogelverschrikkers kan men langs deze wandelroute bewonderen. Sinds september 2001 nodigen 30 originele bankjes langs de 8 km lange ‘Bankerlsteig’ bij Helfenberg u uit om te relaxen. Deze twee routes evenals een aantal andere natuur- en culturele themawegen zijn aangegeven op een nieuwe kaart ‘Wanderweg im Mühlviertler Weberland’. Contact: Mühlviertler Weberland Marktplatz 45 A-4170 Haslach tel.: ++43 (0)7289/72300 fax: ++43 (0)7289/72300-4 [email protected] http://www.tiscover.com/haslach

De Bohemer Woud-school in Sonnenwald (Mühlviertel) ‘In het bos van het bos leren’ is het motto van de bosschool. Niet in de schoolbanken maar spelenderwijs kunnen de kinderen het bos leren kennen en de samenhang in de natuur zelf ontdekken. Met alle zintuigen wordt het bos waargenomen. Het hout wordt betast, de bosgrond wordt blootsvoets aangevoeld, er wordt geluisterd naar het fluiten van de vogels, boskruiden worden geproefd, enz. Boswachters en bosboeren bezorgen schoolklassen, jeugdgroepen en bosvrienden van elke leeftijd afwisselende uren in het Bohemer Woud. Contact: Tourismusverband Ulrichsberg am Böhmerwald Markt 28 A-4161 Ulrichsberg tel.: ++43 (0)7288/7005 fax: ++43 (0)7288/7005-15 [email protected]

Pagina 7

envoi à taxe réduite EKOerier Oktober 2001

Fietsen en wandelen in een drielandenpunt Bos tussen Donau en Moldau’ weer. In een compendium Brochure: ‘EldoRado – Grenzenloser Radspaß zwischen Ostbayern, Böhmerwald und Mühlviertel’ Er valt veel te ontdekken in het gebied van het drielandenpunt als u met de fiets op stap gaat. De EUREGIO Beierse Woud – Bohemer Woud heeft een brochure uitgegeven met 10 tochten in dit drielandenpunt. Prijs: DM 5,Contact: Tourismusregion Mühlviertel Blütenstraße 8 A-4020 Linz Tel.: +43 (0)732 / 73 50 20 Fax: +43 (0)732 / 71 24 00 [email protected] www.tiscover.com/muehlviertel en: Tourismusverband Ostbayern e.V. (zie hieronder) Brochure: ‘Grenzenlos Wandern. Bayerischer Wald’ De brochure beschrijft 8 langeafstandswandelingen door het Beierse en Bohemer Woud. Zij bevat veel nuttige informatie over kaarten, grensovergangen, wandeltochten zonder bagage, andere publicaties, adressen, enz. Contact: Tourismusverband Ostbayern e.V., Luitpoldstraße 20 D-93047 Regensburg tel.: ++49 (0)941/58539-0 fax: ++49 (0)941/58539-39 [email protected] www.btl.de/ostbayern

over de regio vindt u bijdragen van meer dan 100 auteurs – natuurbeschermers, journalisten, wetenschappers, letterkundigen, fotografen en kunstenaars. Samen met de internetpresentatie www.waldwildnis.de vormt deze CD-ROM het meest omvangrijke digitale naslagwerk van de regio. Prijs: DM 49,80 Contact: Bayerwaldforum e.V. (H.Pöhnl) Steinäcker 38 D-94234 Viechtach [email protected]

Wandeltochten ‘Über Schmugglersteige und grüne Grenzen’ De Duitse natuurvrienden hebben wandeltochten samengesteld die leiden over oude smokkelpaden langs de romantische Donauhellingen in Beieren en Oostenrijk. Uitvoerige informatie over de geschiedenis en de cultuur met wandelkaarten en suggesties voor overnachtingsmogelijkheden vindt u op internet op: http://www.schmuggler.at/ nadere informatie ook verkrijgbaar bij Erich Hobusch Ahornallee 11 D-12587 Berlin tel./fax: +49 (0)30 645 47 02 [email protected]

Reductie voor Natuurvrienden in pensions ‘W@LD tussen Donau en Moldau’ – een in de regio Bohemer Woud CD-ROM van de ‘Arbeitsgemeinschaft Waldwildnis’ en het ‘Bayerwaldforum e.V.’ Nog tot en met 22-12-2001 kunnen Natuurvrienden Deze cd-rom geeft de geschiedenis, de geografie, de bezienswaardigheden en de kunstenaars van het ‘Grote

in een aantal pensions in het Mühlviertel een korting van 10% verkrijgen. Een lijst hiervan is verkrijgbaar bij de NFI.

Met steun van de Europese Unie, Directoraat General Milieu

Pagina 8

COLOFON EKOerier Oktober 2001 Redactie: Ingeborg Pint Uitgegeven door de: Naturfreunde Internationale Diefenbachgasse 36 A-1150 Wien Vertaling: Anneke Hodel-Onstein