Van het bestuur Jaarverslagen 2013 en 2014 Het groen in de wijken – Dieze-Oost Boomfeestdag 2015-01-14 Wat bomen ons vertellen, bomen met vruchten Mastjaren Hallenbos Honderdjarige beuk Boomwandelingen met ErUit Herinrichting Weezenlanden Mededeling en Zwolle Groenstad
pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. Pag.
3 4 en 5 6 7 8 t/m 10 11 11 en 12 12 13 14 15
Van het bestuur Beste mensen, Voor u ligt de eerste Nieuwsbrief van het nieuwe jaar. Wat er in het oude jaar is gebeurd kunt u lezen in ons jaarverslag, deze keer nog gecombineerd met het verslag van 2013. Gelukkig hoefde in 2014 slechts één zienswijze te worden ingediend (namens het Natuurplatform Zwolle) maar ook dit jaar zal het bestuur alert blijven op het gebied van de kapaanvragen in Zwolle, met name bij de diverse geplande nieuwbouw- of herinrichtingsprojecten en werken wij samen met de andere groenclubs om Zwolle zo groen mogelijk te houden. Wij zijn blij met de versterking van het bestuur met een nieuwe penningmeester, Ente van der Meer, en wij danken Willemien van Haeringen heel hartelijk voor de werkzaamheden die zij gedurende vele jaren als penningmeester heeft verricht. Willemien blijft zich in het bestuur overigens bezighouden met de verspreiding van de Nieuwsbrief. Blijft nog de zoektocht naar een nieuwe voorzitter, maar wie weet wat het jaar ons zal brengen. Buiten stormt het als ik dit schrijf en buigen de populieren in de harde wind. Er zullen vast her en der wel wat bomen omgaan. Maar hopelijk zullen ook dit jaar weer veel herinneringsbomen worden geplant en wordt Zwolle daarmee nog groener! Ik wens alle boomliefhebbers een heel gezond en groen 2015 en veel leesplezier met deze Nieuwsbrief. Anneke Engelage, secretaris
-
3
Jaarverslagen 2013 en 2014 Samenstelling bestuur: voorzitter2013 Jan Gulikers, wnd.voorzitter 2014 Dirk Maas, secr.2013 Anneke Knol, secr.2014 Anneke Engelage, penningm. Willemien van Haeringen, P.R. Ria van Puffelen, leden: Gerard Mostert, Wim Vlaanderen, Theo Katerberg, Wim Breemer. Als adviseur namens gemeente Zwolle beurtelings bij de vergadering: Tsjerk Jelsma en Rienko Baarslag. Het bestuur vergaderde in beide jaren 7 maal. De Kapgroep, bestaande uit Wim Breemer, Theo Katerberg, Gerard Mostert, Wim Vlaanderen en Ria van Puffelen, aangevuld met groenwaarnemers Klaas Pierik en Fred Mensink, was in beide jaren actief. Zij onderzochten alle kapaanvragen en zorgden voor aanvullingen op de “Groene Kaart” van de gemeente. In 2013 werd een zienswijze ingediend n.a.v. de voorgenomen kap van 34 bomen aan de Blaloweg. Deze resulteerde in een weigering van de kapvergunning door de gemeente. De actie van omwonenden van het bosje aan de Wipstrikkerallee (naast Urbana) om de bouw van een school tegen te gaan en het bosje te behouden werd succesvol ondersteund. De bomen werden toegevoegd aan de Groene Kaart en de bouw van een school naast het geplande hospice ging niet door. Verder werd enkele malen een onderzoek ingesteld na meldingen van verontruste donateurs of andere stadsbewoners en zo nodig actie ondernomen. Ook in 2014 werd de vinger aan de pols gehouden bij diverse projecten zoals de Spoorzone en andere nog lopende projecten. Een zienswijze werd ingediend op de aanvraag kapvergunning voor 28 bomen aan de Gasthuisdijk/Katwolderweg. Deze zienswijze resulteerde in een toezegging om het volledige te kappen groen te compenseren. Verder werd actie ondernomen o.a bij de kap van het bos aan de Doornweg, waarbij het om een lang uitgesteld groot onderhoud ging.
4
Groenstad participeerde met andere groenclubs in het Zwolse Natuurplatform, dat zich o.a. bezig hield met de toekomst van het Ecodrome en het inrichten van braakliggend terrein voor tijdelijke natuur. Tevens namen wij in 2013 deel aan de Streekmarkten in de Nooterhof op 7 april en 9 juni en in 2014 aan de Streekmarkten op 6 april en 15 juni en aan het Nazomerfeest op 21 september. Het bestuur was vertegenwoordigd bij de Boomfeestdagen in 2013 en 2014. Er verschenen 4 Nieuwsbrieven in 2013 en 3 in 2014. Het aantal donateurs ligt rond de 100. In 2013 werden op 22 maart 8 herinneringsbomen geplant langs het Kindertjesweilandenpad en op 29 november een recordaantal van 11 bomen. In 2014 werden op 28 maart 6 bomen geplant en op 28 november werd het record van 2013 verbroken door de planting van 12 herinneringsbomen, waaronder 1 solitair. Omdat het Kindertjesweilandenpad inmiddels vol was, vond deze planting plaats aan een nieuwe laan iets verderop in Goosebroek. Gedurende de 2 jaren werd naarstig gezocht naar een nieuwe penningmeester en deze werd inmiddels gevonden in de persoon van Ente van der Meer. Willemien van Haeringen blijft wel lid van het bestuur. Voorzitter Jan Gulikers werd ziek in 2013 en Dirk Maas nam het voorzitterschap waar tot op heden. Wij zoeken nog steeds een nieuwe voorzitter. De secretarissen Anneke Knol (2013) en Anneke Engelage (2014)
-
5
Het groen in de wijken – Dieze-Oost
Een groene waarneming in de tuin van Vriendschap
Op 10 januari in het kersverse jaar bij veel wind werden één conifeer en zeven sparren ‘teruggegeven’ aan de natuur. Het initiatief ‘kerstbomenasiel Zwolle’ resulteerde in totaal 111 bomen. Uit dit asiel kreeg het Huis van Vriendschap(Ruusbroeckstraat) 8 bomen ter vervanging. Op aanwijzing van Harry Pierik (bekend met tuinkennis) kwam er een instructiefilmpje, waarmee de bomen werden geplant en voilà deze bomen kregen een herkansing in de tuin van Vriendschap. Aangezien Zwolle kennelijk de enige plaats is met een ‘kerstbomenasiel’ werd er ook een boom vanuit Dalfsen bij ons in Dieze-Oost geplant. We hopen dat dit mooie initiatief ook in andere plaatsen navolging gaat vinden. Na het planten was er warme chocolademelk, natuur en mens innig verbonden! Met vriend-elijke groet, Sonyah, Huis van Vriendschap en groen-waarnemer Dieze-Oost.
6
Boomfeestdag 2015 Op woensdag 18 maart 2015, de dag dat de waterschapsverkiezingen plaatsvinden, viert Nederland de 59ste editie van de Boomfeestdag met als thema ‘Bomen & Water!’. Water is niet alleen eerste levensbehoefte voor mensen, maar ook voor de natuur: zonder water is er namelijk geen leven. Daarbij spelen bomen een belangrijke rol, zij houden met hun wortels de grond vast en zorgen in onze volgebouwde steden dat overtollig hemelwater wordt opgenomen. Het planten van bomen komt dus ten goede aan een goede waterberging en waterbeheersing. Klimaatverandering Volgens de stichting Boomfeestdag speelt water een steeds belangrijkere rol in onze maatschappij en de politiek: denk hierbij aan de klimaatveranderingen in relatie tot het steeds hoger worden van de zeespiegel. Dit komt mede door mondiale problemen rondom grootscheepse bomenkap die hun effect ook op ons land hebben. Daarnaast is het geven van water bij bomen belangrijk in deze tijd van droge voorjaars en zomers. De grondwaterstand is dan te laag waardoor vooral jonge bomen in de problemen komen. Onmisbaar Water is dus onmisbaar bij de groei van bomen, omdat alle biochemische processen in de boom zich afspelen in een waterig milieu. Er is een duidelijk verband tussen opname van koolzuur en de waterafgifte tijdens de hete dagen. Als er onvoldoende water in de bodem aanwezig is en ook te weinig luchtvochtigheid, heeft dat effect op de groei van de bomen. Van belang is daarom dat gemeenten bij de aanplant van bomen in het stedelijk gebied een post opnemen voor de nazorg in de vorm van watergeven. -
7
WAT BOMEN ONS VERTELLEN………..
BOMEN MET VRUCHTEN die lekker zijn en gezond
Bij het bladeren in boeken over het Middellandse Zeegebied en over bomen met lekkere en gezonde vruchten, trof ik zoveel leuke en interessante informatie dat ik, bij het pellen van wat pistachenoten, dacht: “Dat is nou leuk voor onze lezers”. Lees met plezier. VIJG - Ficus carica L. Wist u dat de vrucht die Eva plukte geen appel was, maar een vijg? Zie Genesis 3:6-7. Vandaar dat in de kunst Adam en Eva na de zondeval met een vijgenblad worden afgebeeld. Rijpe, verse vijgen zijn niet alleen erg lekker maar ook gezond. Bij de oud-Egyptenaren werden ze als vruchtbaarheidssymbool aangemerkt. Een vijgenboom kan minstens 2x per jaar vruchten dragen. Was iemand in goeden doen dan gold het gezegde “Onder iemands wijnstok of vijgenboom zitten”. Dat gezegde sloeg op vrede of voorspoed. De bevruchting vindt plaats met behulp van een kleine galwesp. Zoiets moet ook wel, want de mannelijke en de vrouwelijke bloemen zitten niet op dezelfde boom. De vijg is, zoals dat heet, tweehuizig. Een waarschuwing: EET GEEN ONRIJPE VIJGEN WANT DIE ZIJN GIFTIG. In de geschriften van de oud- Egyptenaren treffen we al recepten met vijgen aan, zoals pleisters tegen harde gezwellen en waterzucht, geroosterde vijgen tegen verstopping. Maar ook onze overgrootouders maakten, om de darmfunctie te regulieren, vijgenworst voor een lentekuur. Kortom de vijgenboom is in de geschiedenis één van de allerbelangrijkste bomen. OLIJF - Olea europaea L. De olijf is haast net zo belangrijk als de vijg. Wie kent niet het verhaal van Noach en de Ark en de Zondvloed? Noach heeft toen het water zakte een duif losgelaten, die na zeven dagen terugkwam met een vers olijfblad in de snavel, wat betekende dat de aarde weer bewoond kon worden. Genesis 8:10-11. Het is bij vele volkeren tot aan de dag van vandaag ook het symbool van vrede en geluk geworden. In Griekenland werd vanouds bij de Olympische spelen de winnaar
8
een kroon opgezet van olijventakjes met blad. De olijf is afkomstig uit Azië. Het is een langzame groeier. Men vindt nog wel exemplaren die meer dan duizend jaar oud zijn en toch nog vruchten dragen. Ze kunnen wel 7 meter hoog worden. Als men ze omhakt spruiten de wortels weer uit. Een grote boom kan wel 500 kg olijven opleveren. Het zijn karakteristieke bomen met een knoestig uiterlijk en een mooie groengrijze bast. Elk dorp heeft of had zijn eigen olijfgaard, meestal omgeven door een stekelige haag om indringers te weren. De welgestelden hadden in de gaard tevens amandelen, noten en pistachebomen geplant. De olijven worden zowel rauw als gekonfijt gegeten. De meeste worden tot olijfolie geperst. De fijnste olie krijgt men als ze koudgeperst wordt. Daarnaast dient de olie ook als brandstof in lampen voor verlichting. Na de persing worden de resten tot lijnkoeken voor het vee geperst. Kortom, wat zou men moeten beginnen als er geen olijfbomen meer zijn? Dat geldt ook voor ons en onze gezondheid. Van oudsher wordt olijfolie gebruikt als middel bij onvoldoende werking van de lever, galstenen en tegen wormen. Daarnaast wordt het in combinatie met biologische kruiden zoals Arnica montana L.(Valkruid) gebruikt voor het sneller helen van wonden en met Sint Jansolie tegen depressie en neerslachtigheid. Samen met verse bloemen van het Sint Janskruid een uitmuntend middel tegen hoofd- en aangezichtspijn. Olijfolie samen met geroosterde vijgen als laxeermiddel. Olijfolie helpt ook nog tegen roos en is een haargroeimiddel. AMANDELEN - Amygdalis communis of ook wel Prunus dulcis Toen Abraham met zijn familie vanuit zijn thuisoord Ur aan de Eufraat naar Kanaän vertrok, heeft hij de amandelboom meegebracht. Thans treft men deze boom over de hele wereld aan. Ze waren zo kostbaar dat je ze kan vergelijken met edelstenen, of kostbare specerijen. Er bestaan zoete en bittere amandelen. Met de bittere moet men oppassen omdat die een kleine hoeveelheid blauwzuur bevatten. Dat is schadelijk voor de gezondheid. Hij bloeit met prachtige roze bloemen. Hij behoort tot de vroegst bloeiende houtige gewassen. De amandel is het symbool van de ontwakende lente. De vruchten zijn in september rijp, het is een steenvrucht. De kern wordt verwerkt tot amandelspijs. Een goede kerstkrans is gevuld met spijs -
9
van de zoete amandel. Voor onze gezondheid levert de amandel een middel tegen diarree, is licht stoppend en helpt tegen spijsverteringsstoornissen. Tandvlees problemen? Gewoon kauwen op amandelen en het papje zo lang mogelijk in de mond houden. Amandelolie is zenuwversterkend. Elke dag een halve theelepel. Slaapproblemen? Amandelolie roeren met water, dit is de zgn. amandelmelk. Brandend maagzuur? Kauw op amandelen, het is dan tevens goed voor het tandvlees. Gevoelige huid? Tweemaal per dag met een stevige massage inwrijven met amandelolie. Uw uiterlijk en verschijning ziet eruit als herboren. PISTACHENOOT - Pistacia vera L. De noot behoort tot de familie van de Pistaciaceae. Hierbij hoort ook de Terpentijnboom- P terrebinthus L. en de Mastiekboom - P. lenticus L. Deze is bekend om de eigenschap om alles aan elkaar te kleven en voor het maken van kauwgom. Beide bomen hebben geen eetbare vruchten vandaar dat ik er nu niet over schrijf. De pistachenootjes zijn bekend over de hele wereld als een kostbaar en heerlijk voedingsgewas met hoge economische waarde. De boom kan wel 7 m hoog worden. De nootjes worden niet alleen gegeten maar ook gebruikt in de patisserie. De bomen worden opgekweekt uit zaad, het duurt ongeveer 7 a 10 jaar voor ze vrucht dragen. In Californië zijn enorme pistacheplantages aangelegd. In Amerika bedraagt de productie meer dan 50 miljoen kg. De oorsprong van de noot is in de droge delen van het laaggebergte van Afghanistan. Het behoorde tot de kostbaarste en fijne voedingsgewassen, het werd met karavanen naar Israel vervoerd. In Genesis 43:11 wordt beschreven hoe kostbaar het in die tijd was. Het is de hoogste tijd om een punt achter deze opsomming te zetten. Ik heb het nog niet gehad over de granaatappel en de dadel die toch ook heel lekker en gezond zijn. En de eik dan? In ieder geval levert de kurkeik het materiaal om de wijn goed te bewaren om bij een feestelijke maaltijd te ontkurken. Ik hoop dat u van dit verhaal evenveel genoten hebt als van het eten van alle heerlijke vruchten. Santé, blijf gezond. Gerard Mostert
10
MASTJAREN
Beuken kennen iedere vijf tot zes jaar een goed zaadjaar. In deze zogenaamde mastjaren stopt de beuk bijna 2/3e deel van de in dat jaar geassimilleerde suikers in haar vruchten. Deze worden graag door eekhoorns, vinken, gaaie en slaapmuizen gegeten. Ze blijven alleen kiemkrachtig wanneer er veel loof of aarde bovenop ligt. Het optreden van veel beukennootjes in mastjaren zou wijzen op een koude en strenge winter. Beuken zijn in vrijwel heel Europa tot de 60e breedtegraad aan te treffen. In het zuiden echter alleen in de gebergtes. In Duitsland groeien de fraaiste beukenbossen op de kalkrijke bodems van de Schwäbische Alb en in de Fränkische Jura. Hier kunnen de beuken hoogte van 30 meter (soms zelfs 45 meter) bereiken en 300 jaar oud worden. De gemiddelde leeftijd bedraagt echter 140-160 jaar. Volwassen Beuken leveren per dag circa 9.000 liter zuurstof, dat is evenveel als 10 mensen nodig hebben. Ook vangen ze dagelijks 4 kilo fijnstof uit de lucht. Bron: NatuurNetNieuws, december 2014
HALLENBOS Als je een beukenbos inloopt kun je het gevoel krijgen een kathedraal binnen te stappen. Stammen als zuilen. De sfeer is daar heel anders. Het licht is anders. Zelfs de akoestiek is anders. De beuken vangen zoveel licht dat er op de bodem nauwelijks iets wil groeien. Zo'n bos wordt een Fagetum Nudum genoemd, een naakt beukenbos. Het Heilig Huus bij Vierhouten: "Verscheiden jaar geleden stonden de beuken daar zo eigenaardig en deed de toestand in het algemeen er zo merkwaardig aan, dat men,
-
11
voortschrijdende, het gevoel had of men een groot kerkgebouw betrad, een heiligdom, een kathedraal. Op onverklaarbare wijze hing er in een deel van die natuurkerk vaak een roze schijnsel, dat aan de beukenbladen op de grond een schone gloed verleende." (Noord-Veluwse Vertellingen en Geheimenissen - Jan L. de Boer) "Onze voorouders beschouwden de stille, door gedempt licht belichte beukenbossen als voorbeeld voor de middeleeuwse kathedralen. In de volksmond werden ze "Heilige hallen" genoemd."
Bron: www.bomenwereld.nl
HONDERDJARIGE BEUK Wat doet een honderd jaar oude beuk? Een beuk van een eeuw oud heeft een kroondoorsnede van circa twaalf meter. Zijn gemiddeld 600.000 bladeren hebben een totaaloppervlakte van 1.200 vierkante meter. Door de ruimte tussen de bladeren ontstaat een gebied voor de zuivering van lucht van circa 15.000 vierkante meter. Op een zonnige dag maakt zo'n beuk 9.400 liter (of achttien kilo) koolstofdioxide onschadelijk. En passant zuivert hij de lucht ook van zwevende bacteriën, fijnstof, schimmels en sporen. Bij zijn werk verbruikt en verdampt de beuk dagelijks vierhonderd liter water. Als men deze boom zou kappen, moeten minstens tweeduizend jonge bomen worden aangeplant ter zuivering van eenzelfde hoeveelheid verontreinigde lucht. Bron: Natuur Net Nieuws mei 2013
12
Boomwandelingen ErUit heeft weer een aantal mooie boomwandelingen in en bij Zwolle op het programma staan, zoals op zondag 8 februari (Binnenstad, bomen herkennen in de winter) en zondag 10 mei (Zandhove, moederdagwandeling). Wandelend door je eigen woonwijk of in een van de vele Zwolse stadsparken, maak je kennis met bomen in de breedste zin van het woord. Naast het vergroten van soortenkennis, is er in elke wandeling aandacht voor interessante wetenswaardigheden en achtergrondverhalen over bomen.
een boomwandeling in het Engelse Werk De boomwandelingen zijn geschikt voor zowel beginners als gevorderden. Elke wandeling heeft een eigen thema en locatie. De kosten per boomwandeling zijn € 5,00 per persoon. Voor elke wandeling geldt een minimum aantal deelnemers van 6 personen. Inschrijving vooraf is verplicht. Voor meer informatie en aanmelden, zie www.wijzijneruit.nl. -
13
Bomen bij herinrichting Weezenlanden, vervolg In onze vorige Nieuwsbrief hebben wij uitvoerig geschreven over de bomen bij de herinrichting van het gebied de Weezenlanden. Er zou veel gekapt moeten worden, maar er kwam ook nieuwe aanplant. Een aantal weken geleden stond de aanvraag voor kapvergunning van 186 bomen in de Peperbus, een kaalslag, wij schrokken er toch van en vroegen de tekeningen bij het stadskantoor op. Na bestudering van de tekeningen zagen we dat er weliswaar 186 bomen worden gekapt, maar er worden 83 nieuwe bomen geplant, 21 stuks blijven behouden en 9 bomen worden verplant. Vooral de lange rij platanen langs de Luttenbergstraat overgaand in de Assendorperstraat, langs het oude ziekenhuis, worden bijna allemaal gekapt. Veel van deze bomen zijn niet mooi, staan scheef en schuin. Hier worden allemaal nieuwe bomen geplant, zodat er op termijn weer een mooi groen aanzicht komt. Bovendien komt er een zeer grote financiële compensatie voor de kap. Voor dit bedrag wordt de eikenrij langs de gracht bij de Weezenlanden doorgetrokken, waarbij de bestrating van het parkeerterrein aan de overkant van de ingang van het oude ziekenhuis verdwijnt. Dit gebied zal beslist veel mooier en groener worden. Het is onvermijdelijk dat er bij de bouw van woningen op een oud terrein, bomen moeten worden gekapt. We hopen wel dat de projectontwikkelaar/aannemer bij deze herinrichting zorgvuldig te werk gaat en dat de bomen die niet gekapt worden goed worden beschermd tijdens de afbraak en de nieuwbouw. Ria van Puffelen.
14
Onze Nieuwsbrief per e-mail? Als u onze Nieuwsbrief liever per mail ontvangt, dan horen wij dat graag. Het is spaart kosten en milieu.
Gegevens Stichting Zwolle Groenstad
E-mail :
[email protected] Website : www.zwollegroenstad.nl Secretariaat: De Doornweg 29, 8035 PC Zwolle Bank : NL77 INGB 00039 74470 Bestuur: Wnd. voorzitter : D.W. Maas Secretaris : mw. A.H. Engelage, tel. 0529 427185 Penningm. : E. van der Meer, tel. 038 4540939 Nieuwsbrief nr. 120 – januari 2015 Foto’s: Ria van Puffelen e.a.
-
15
