s q n i mail Mailinqs 152 • maart 2015
Speciale uitgave Het initiatief om op RDMHeijplaat tot een trainingsplant te komen, waar praktijkgericht geoefend kan worden in het aanleren en behalen van vereiste industriële vaardigheden op het gebied van technisch onderhoud, leeft al geruime tijd. Een divers aantal potentieel betrokken partijen heeft grote interesse getoond in de realisatie van het plan.
Tijdens het jaardiner 2015 stelde voorzitter Steven Lak dat voor deze zomer een definitief go-no-go besluit genomen moet worden. Deltalinqs fungeert als kwartiermaker en Cees Jan Asselbergs zal de consulterende gesprekken voeren op basis waarvan een constructieve beslissing genomen kan worden.
Deze special biedt informatie om de komende periode het gesprek aan te gaan en het algehele commitment voor het plan te verzilveren in duidelijke afspraken.
RDM-trainingsplant De bedrijvigheid in het Rotterdamse havengebied vormt een belangrijke pijler voor de sociaal economische ontwikkeling van de regio Rijnmond en Nederland. Ruim 90.000 mensen zijn er werkzaam en genereren jaarlijks een toegevoegde waarde van circa €22 miljard. Onderscheidend zijn de haven/logistieke en proces/industriële activiteiten. De combinatie van deze sectoren draagt bij aan de hoogwaardige, internationaal concurrerende toppositionering van Rotterdam. De topsectoren Logistiek, Water, Chemie en Energie zijn in het havengebied sterk vertegenwoordigd.
gegeven aan het bereiken van de doelstellingen. Eén van de prioriteiten betreft de arbeidsmarkt, de promotie van techniek en de ontwikkeling van vakmanschap. Deze brochure zoemt in op een specifiek onderdeel daarvan voor het proces/ industriële cluster: de RDM-trainingsplant.
bedrijven
Het cluster procesindustrie
€ 1,5 mld
voor 9 topsectoren onderwijs
overheid
Havenvisie 2030 De havenvisie 2030 brengt de ambities van de ‘partners’, het Havenbedrijf Rotterdam, Rijk, provincie Zuid Holland, gemeente Rotterdam en het bedrijfsleven, onder één noemer. Gezamenlijk zijn prioriteiten gesteld en wordt uitvoering
Kenmerkend voor het werk binnen de procesindustrie in het havengebied is het operationele karakter van de activiteiten. Technologische ontwikkelingen en innovaties dragen ertoe bij dat het betreffende werk flexibel georganiseerd kan worden. De industrie biedt zelf de nodige arbeidsplaatsen, maar steeds meer wordt werk uitbesteed aan gespecialiseerde industriële dienstverleners. Deze trend zet zich door en internationaliseert binnen de Europese Unie. Dit alles vereist inzicht in de vakbekwaamheid van alle mensen. Hun technische vaardigheden en hun competentie de werkzaamheden veilig uit te voeren. Kortom, een manier van werken die aansluit op de setting van onze Rotterdamse veiligheidscultuur.
n i n e ’ r p e t a s h e c v s r e ‘In d e o r b n e p a h c s n a m k a v
Veilig werken met derden Deltalinqs ‘University’ besteedt met het programma ‘veilig werken met derden’, aandacht aan zorgvuldig en veilig werken binnen de procesindustrie. Een belangrijk onderdeel is het delen van kennis en ervaringen tussen de bedrijven en het leren van elkaar. De vele overeenkomsten in de aard van de werkzaamheden lenen zich uitstekend voor het, waar mogelijk, standaardiseren van procedures, instructies en trainingen. In Deltalinqs verband is daar met succes ervaring mee opgedaan. De inspanningen richten zich op twee onderscheidende doelgroepen. • jongeren in beroepsopleidingen • werkenden in en voor de procesindustrie Het besef is gegroeid dat beiden in veel situaties baat hebben bij het kunnen beschikken over leermiddelen en trainingsfaciliteiten in een praktijkgerichte omgeving. Waar fouten maken geen problemen veroorzaken. Naast de mogelijkheden bij de bedrijven is dan ook een hechte samenwerking ontstaan met het regionale beroepsonderwijs en wordt geïnvesteerd in een kwalitatief hoogwaardige opleidingsinfrastructuur.
mbo niveau 3-4. De trend is licht stijgend. Slechts 5% betreft baanopeningen op mbo niveau 2. Dit betekent vooralsnog een verantwoorde inzet van de bedrijven in Deltalinqs verband, te weten: een instroom van 500 (ervaren) medewerkers uit de markt en een instroom van 500 jongeren vanuit het mbo beroepsonderwijs.
Samenwerking met beroepsonderwijs
Daarbij ligt de focus voor de locatie Brielle op de opleiding voor procesoperators en de focus voor de locatie RDM-Heijplaat op onderhoudstechnici. Beide kernlocaties dienen zich onderscheidend te ontwikkelen. In Brielle is reeds fors geïnvesteerd in een zeer hoogwaardige praktijkomgeving voor procestechniek. Op RDM-Heijplaat moet nog wel fors geïnvesteerd worden in een hoogwaardige praktijkomgeving voor onderhoudstechniek.
Carrière Start Garantie In 2012 heeft Deltalinqs de Carrière Start Garantie geïntroduceerd voor jongeren die in Brielle of op de RDM een mbo beroepsopleiding (niveau3-4) volgen. 200 garanties voor procesoperators en 300 garanties voor onderhoudstechnici. Op deze wijze committeert het bedrijfsleven zich aan de jongeren gedurende hun opleiding. Jaarlijks onderzoek onderbouwd de vraag naar gediplomeerde jongeren op de arbeidsmarkt. De garantie houdt onder meer in de inzet van bedrijfsmentoren, beschikbaarheid van 500 stageplaatsen en een start bij de procesindustrie, of industriële dienstverleners voor hen die de opleiding met succes afronden.
Arbeidsmarkt 2015-2020 Op de arbeidsmarkt voor de procesindustrie in het havengebied ligt het accent sterk op de beschikbaarheid over voldoende technisch gekwalificeerde medewerkers voor de bedrijven. Onderzoek van de Erasmus Universiteit (eind 2014) geeft aan dat ook de komende vijf jaar sprake zal zijn van jaarlijks circa 1000 vacatures. Voor ruim 61% betreft dit baanopeningen op
Proces & Maintenance College Ruim 15 jaar werkt de procesindustrie samen met de STC-group, ROC Zadkine en later het Albeda College in het Proces & Maintenance College. De samenwerking richt zich op het vergroten van de instroom van jongeren, uiteindelijk resulterend in een uitstroom van 500 gediplomeerden.
Investeren in een unieke publiek private samenwerking Bijgevoegd overzicht geeft een schematische weergave van de voorgenomen samenwerking en/of betrokkenheid van de verschillende partijen. Er is sprake van een diversiteit aan relaties en onderliggende dwarsverbanden. Vanuit de rijksoverheid zijn met name de ministeries van Economische Zaken, Onderwijs/Wetenschappen en Sociale Zaken en Werkgelegenheid betrokken. Vanuit het regionale mbo onderwijs ligt er een sterke relatie met het Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV) en Bedrijfsleven vanuit het hbo onderwijsveld met het procesonderhoudCenter of Expertise (CoE). voorlichting techniek techniek De betrokkenheid vanuit het bedrijfsleven betreft onder meer de volgende Topsectoren M E sectoren: CIV Chemie Z B maintenance & • Raffinage Energie procestechniek O • Chemie • Bio-chemie Innovatie O • Natte bulk overslag Bevordering C • Energie Beroepsonderwijs W CoE H • Industriële gassen sustainable B • Contractors mainport S Sectorplan • Steigerbouw O innovation Z Mainport • Industriële reiniging W Rotterdam • Isolatie bedrijven Deze voorgenomen samenwerking is te beschouwen als een verbreding en vervolg van de activiteiten die reeds jaren in het kader van het Proces & Maintenance College tot ontwikkeling zijn gekomen.
focus
focus
Brielle
RDM
Proces & maintenance College
promotie
Centrum Innovatief Vakmanschap Het topsectoren beleid stimuleert intensieve samenwerking tussen het mbo onderwijs en het bedrijfsleven in Centra voor Innovatief Vakmanschap (CIV). In Rotterdam werkt Deltalinqs samen met de STC-group, ROC Zadkine en het Albeda College in het CIV Maintenance & Procestechniek. Inzet is de praktijk gerichte doorontwikkeling van de opleidingsinfrastructuur op de kernlocaties Brielle en RDM. De ambitie is dat deze infrastructuur ook kan worden ingezet voor trainingsactiviteiten van het bedrijfsleven.
Center of Excellence Het Rijk stimuleert eveneens samenwerking tussen het hbo onderwijs en het bedrijfsleven in Centra of Excellence (CoE). In Rotterdam werkt Deltalinqs op de RDM-campus samen met de Hogeschool Rotterdam en InHolland in het CoE Sustainable Mainport Innovation. In samenspraak worden de Lectoraten procesveiligheid en onderhoudstechniek ontwikkeld. Een hoogwaardige praktijkomgeving biedt uitstekende combinaties voor het ontwikkelen van en het experimenteren met een hbo programma voor Veiligheid & Techniek.
Inzet procesindustrie De bedrijven in de procesindustrie en energie sector werken met goed opgeleide vakbekwame medewerkers. Veilig werken heeft bij alle bedrijven de hoogste prioriteit. Dit geldt voor de eigen medewerkers als ook voor de industriële dienstverleners die op de locaties tijdens bouw- of onderhoudswerkzaamheden actief zijn. De trend is waarneembaar dat er een verdere verschuiving plaatsvindt van arbeidsintensieve naar kennisintensieve activiteiten. Naast het noodzakelijk op niveau houden van de technische vaardigheden en expertise maken veiligheidsinstructies en trainingen deel uit van de oefeningen. Dit alles betekent dat velen baat hebben bij een, in de regio beschikbare hoogwaardige praktijk opleiding- en trainingsinfrastructuur. Met uitstekende docenten en instructeurs.
RDM-trainingsplant Het Veiligheid Gezondheid Milieu Certificering Aannemers systeem (VCA) heeft zich succesvol ontwikkeld. 1,5 miljoen mensen hebben een VCA-opleiding gevolgd. De petrochemie kent specifieke trainingen met focus op gedrag, cultuur, leren van elkaar en het tijdig kunnen inschatten van risico’s bij werkzaamheden die anders zijn of worden dan in de werkvergunning zijn opgenomen. Veel trainingen en certificaten kennen een geldigheidsduur van 3-5 jaar en dienen periodiek te worden vernieuwd. In de regio Rijnmond hebben 90.000 personen een VCA-certificaat. Ruim 22.000 personen zijn werkzaam op de locaties van de procesindustrie.
Indicatie verdeling gebruik
Totaal aantal 22.000 medewerkers
Raffinage; Chemie; Utility; Natte bulk; Biobrandstoffen; Energie; Contractors;
4200 4200 2500 1600 600 400 8500
Deltalinqs Trainingen Loket In 2007 heeft Deltalinqs het besluit genomen om de gezamenlijke inkoop van milieu- en veiligheidstrainingen fors uit te breiden van 8 naar momenteel ruim 80 trainingen. In 2014 zijn ruim 5000 trainingen verzorgd. 3800 medewerkers uit 90 bedrijven en 1200 mbo jongeren hebben gebruik gemaakt van het aanbod. De trend is licht stijgend. De betreffende waarborgcommissies zien toe op de kwaliteit van de trainingen en initiëren de ontwikkeling van nieuwe trainingen. De inschatting is dat voor ruim 40% van de trainingen een hoogwaardige praktijkomgeving van toegevoegde waarde is.
Stichting Samenwerken Voor Veiligheid De procesindustrie stond aan de basis van de Stichting Samenwerken Voor Veiligheid. Deze onafhankelijke organisatie ter bevordering van de veiligheid, arbeidsomstandigheden, het milieu en de competenties van de aangesloten leden richt zich onder meer op: • ontwikkeling en toepassing van VCA certificatie • onderlinge afstemming van VGM-beheersystemen
50% 20% 15% 10% 5%
Rubberfabriek naar RDM-Heijplaat Op de locatie van Shell-Pernis op Vondelingenplaat is een paar jaar geleden de rubberfabriek ontmanteld. De onderdelen zijn getransporteerd naar RDM-Heijplaat en liggen daar opgeslagen. Het materieel betreft onder meer: • 3 destillatiekolommen (circa 35-45 m) • 12 warmtewisselaars • 6 centrifugaalpompen • uitgebreid leidingnetwerk • vele, diverse flensverbindingen • 6 vaten • 6 mechanische beveiligingen Al deze elementen vormen de bouwonderdelen van de te realiseren training infrastructuur.
trainingen rondom veiligheid branchespecifieke trainingen praktijk onderwijs om- en bijscholing promotie doeleinden
Branche organisaties De industriële dienstverleners zijn verenigd in organisaties als de VOMI, Stichting Industrieel Reinigen, Isolatie en Steigerbouw. Bij grote onderhoudstops worden ook subcontractors, uitzendbureaus (buitenlandse werknemers) en in toenemende mate zzp’ers ingeschakeld. Naast een vakopleiding worden additionele certificaten vereist en competenties aangeleerd door ‘training on the job’. Dit vereist extra inspanningen voor communicatie (taal) en veilig werken. De beschikbaarheid van een gezamenlijke praktijk leeromgeving biedt de mogelijkheid dit alles op een effectieve manier te organiseren. Bijvoorbeeld in de vorm van jaarlijkse veiligheidsdagen om kennis en ervaring te toetsen aan de hand van diverse trainingsmodules, waaronder last minute risico analyses. De doelgroep omvat 8000 personen. Juist vanwege de enorme omvang van het industriële cluster in het havengebied biedt samenwerking kansen om synergie te realiseren die bijdraagt aan de verbetering van de productiviteit. Hier ligt ook een relatie met het Digital Safety Passport. Een persoonlijk document dat op een betrouwbaar te verifiëren manier inzicht geeft in het vakmanschap en de veiligheidskwalificaties van de houder.
RDM-trainingsplant De RDM-trainingsplant kan in drie fases worden opgebouwd. Elke fase vormt een afrondend geheel en is voor opleiding- en trainingsdoeleinden goed te gebruiken. Het plan is om allereerst fase 1 te realiseren en daar de nodige ervaring mee op te doen. Later in de tijd ligt het besluit voor om over te gaan tot realisatie van fase 2 en weer later daarop volgend een besluit over fase 3. Fase 1. De drie destillatiekolommen vormen de kern van de trainingsplant. De kolommen zullen verder uit elkaar komen te staan dan in de oorspronkelijke fabriek. Dit omdat het een praktijk trainingsomgeving betreft waar meerdere groepen mensen gelijktijdig veilig moeten kunnen oefenen. Andere onderdelen betreffen het eerder beschreven materiaal zoals de pompen en de diverse flensverbindingen. In het plan is er rekening mee gehouden dat bepaalde onderdelen nieuw moeten worden aangeschaft.
Fase 2. Na voldoende ervaring te hebben opgedaan en afhankelijk van de behoefte kan een deel van de trainingsplant werkend worden gemaakt. Dit gebeurt met water als grondstof dat op temperatuur gebracht kan worden en door een gedeelte van de installatie kan worden gepompt. De focus blijft gericht op een trainingsomgeving voor onderhoudstechnieken. Fase 3. Nog verder in de tijd ligt optioneel de derde fase. Op basis van de ervaringen en inzichten in opleiding- en trainingsbehoeften kan de trainingsplant verder worden uitgebouwd.
programmatisch als organisatorisch) en het experimenteren ermee vervullen een belangrijke rol en kunnen bijdragen aan vernieuwende ontwikkelingen voor de procesindustrie. Daarbij kan in fase 2 aandacht uitgaan naar energie efficiency.
Investeringsbijdrage partners Het ingenieursbureau dat bij de ontwikkeling van de trainingsplant nauw is betrokken heeft de uitvoering van fase 1 berekend op 4,5 miljoen euro. De inzet voor de investeringsbijdrage van de verschillende partners is als volgt:
Onderhoud Gezien de functie van deze RDM-trainingsplant is er in feite reeds sprake van hoog frequent onderhoud. De onderhoudspost van de plant zal voornamelijk bestaan uit het vervangen van niet meer functionerende, of kapotte onderdelen. De idee is om als onderdeel van de lectoraten onderhoudstechniek en procesveiligheid het hbo onderhoudsprogramma’s te laten opstellen. Deze kunnen als trainingsmodules worden uitgevoerd als stageopdracht voor mbo leerlingen, bijvoorbeeld na accreditatie van de trainingsplant als leerbedrijf. Innovaties (zowel technisch,
/3 Rijk: SZW, OCW en EZ /3 Deltalinqs: Procesindustrie en Industriele dienstverleners 1 /3 Gemeente Rotterdam en Havenbedrijf Rotterdam 1 1
indicatie investering bouw (x €1000) derden Equipment bestaand
hardware
administratie
1.350
rubberfabriek/reparatie
550
Equipment nieuw piping/electra/mechanical
1.250
Civiele werkzaamheden fundering/vloeren/hekwerk huisvesting
Materieel
250
transporten/kranen
Projectteam
1.025
engineering/constructie
Vergunningen
75
certificaten
1.275
3.150
75
Beste lezer, Wanneer het gesprek op de RDM-trainingsplant komt blijkt dit initiatief diverse onderwerpen te raken die binnen de procesindustrie met urgentie worden besproken. Het is maar net vanuit welke invalshoek het belang van een dergelijke praktijk faciliteit ter sprake komt. Ik denk daarbij bijvoorbeeld onder meer aan de volgende raakvlakken: • VCA veiligheidstrainingen en certificaten • praktijktrainingen voor MBO-opleidingen • trajecten voor om- en bijscholing • specifieke branchetrainingen en certificaten • herkennen van veiligheidsrisico’s • experimenteer infrastructuur voor HBO-lectoraten • gezamenlijke Deltalinqs instructies en trainingen • toolkbox meetings • promotionele doelstellingen Het zijn al die verschillende aspecten bij elkaar die deze praktijk leeromgeving tot een uitdagende investering maken. Het is een kunst om die rode draad kort en bondig onder de aandacht te brengen. De RDM-trainingsplant biedt een neutrale omgeving om kennis en ervaringen te delen tussen bedrijfsleven en overheidsinspecteurs, of tussen bedrijfsmentoren en leerlingen, of tussen de industrie en hun industriële dienstverleners. En zo kan ik nog meer dwarsverbanden noemen. Deze trainingsplant biedt een omgeving om op unieke wijze de lat voor operationele integriteit op een gezamenlijk, internationaal hoog ambitieniveau te leggen. Binnen ons indrukwekkende industriële cluster krijg je vervolgens te maken met een kleurrijk palet van betrokken partijen en dus verschillende deelbelangen en interesses. Toch zie ik, alles bij elkaar wel te verstaan, één gedeeld belang en ik durf daarom gerust te onderstrepen: een publiek privaat belang om tot zaken te komen. Al die belangen bij elkaar brengen vergt een line-up waarbij rugby kinderspel lijkt. Toch is de teamspirit van rugbyspelers nodig om het beoogde resultaat binnen te slepen. Het zijn de individuele spelers in het veld die met hun beslissingen de einduitslag bepalen. Dit vereist een investering in samenspraak vooraf om de strategie vast te stellen en het speelplan herkenbaar te maken. De RDM-trainingsplant zal voor weinigen core business zijn, maar voor velen core voor hun business. Ik reken dan ook op de inzet en steun van alle spelers in het veld om een positief resultaat te bereiken.
column
Cees Jan Asselbergs
Indicatie exploitatie
exploitatie coöperatie (x €1000)
Om inzicht te krijgen in de haalbaarheid van de exploitatie van de RDM-trainingsplant zijn veel gesprekken gevoerd met alle potentieel betrokken partners en partijen. Op basis daarvan is ingeschat dat bij aanvang een gemiddelde bezetting van 40 personen per dag, uitgaande van 200 trainingsdagen per jaar in een veilige werkomgeving, haalbaar moet zijn. Voor de begeleiding van cursisten is uitgegaan van 1 instructeur per 10 deelnemers. Ook voor het toezicht op veilig werken is extra budget opgenomen. In de bijgevoegde plaatjes is het perspectief gegeven voor de komende vijf jaar.
2016 omzet trainingen potentieel 20.000 personen kosten productie trainingen kosten organisatie kosten trainingsplant
potentieel 20.000 personen aanname 200 trainingsdagen personen per dag
personen directie/planning/beheer huisvesting/kantoor/ict ontwikkeling & promotie toezicht veiligheid
2019
2020
1.600 40% 1.200 300 100
2.000 50% 1.400 400 150
2.000 50% 1.400 400 150
2.400 60% 1.600 500 200
00
00
50
50
100
40% 8.000 40
40% 8.000 40
50% 10.000 50
50% 10.000 50
60% 12.000 60
indicatie bezettingsgraad RDM-plant
2017
2018
2019
2020
200 20 50 30
200 20 50 30
250 25 90 35
250 25 90 35
300 30 130 40
300
300
400
400
500
kostenindicatie trainingsplant (x €1000)
en een coöperatie voor de ontwikkeling van de commerciële activiteiten. Een waarborgcommissie vanuit de partners bepaalt de scope en criteria voor de trainingen en beoordeelt de uitvoering. Op de aanbesteding kunnen zowel publieke als private opleiders intekenen. Voor de procesindustrie ligt hier een sterke overeenkomst met de rol die het Deltalinqs Trainingen Loket vervult.
Voortgang
2016 onderhoud innovatie verzekeringen erfpacht pm
2018
1.600 40% 1.200 300 100
kostenindicatie organisatie (x €1000) 2016
2017
2017
2018
2019
2020
20 25 10 35 10
35 20 10 35 00
50 45 10 35 10
65 30 10 35 10
80 65 10 35 10
100
100
150
150
200
Betrokkenheid overheid Het overheidsbeleid stimuleert samenwerking tussen bedrijfsleven en beroepsonderwijs. Financiële bijdragen komen, bijvoorbeeld via Platform beta techniek (EZ), Sectorplannen (SZW) en Regionaal Investering Fonds (OCW), beschikbaar. Het realiseren van een goede aansluiting op de arbeidsmarkt voor technische beroepen krijgt daarbij prioriteit. De realisatie van de RDM-trainingsplant geeft daar invulling aan. De overheid zelf is ook een potentiële gebruiker. Verschillende inspecties kunnen er kennisdeling en competentietrainingen organiseren op het gebied van veiligheid en milieu. De gemeente Rotterdam zet in op het bevorderen van arbeidsparticipatie en is betrokken bij omscholing- en zij-instroom trajecten in de vorm van bootcamps. Kortom, diverse samenwerkingsvormen die bijdragen aan vakbekwaamheid en veilig werken.
Opzet organisatie De RDM-trainingsplant komt op RDM-Heijplaat te staan. De meest betrokken partijen zijn het Havenbedrijf Rotterdam, gemeente Rotterdam, Hogeschool Rotterdam, Albeda College, ROC Zadkine, stichting RDM-trainingsplant Kerntaken: realisatie, beheer infrastructuur, inhuur expertise en fonds
Als kwartiermaker zet Deltalinqs in op het verkrijgen van duidelijkheid voor de zomer 2015. Daarbij gaat het om het realiseren van fase 1. Conceptueel bestaat er veel belangstelling en draagvlak voor het plan. Op de rol staat de start van de aanvraag voor een vergunning en een voorlichtingsbijeenkomst voor de bewoners op Heijplaat. De komende periode gaat het vooral om het verkrijgen van boter bij de vis. Om succesvol te zijn zal iedereen z’n steentje moeten bijdragen. Bij een positief besluit en een ingeschatte bouwtijd van 10 maanden kan de RDM-trainingsplant voor het schooljaar 2016-2017 operationeel zijn.
opzet organisatie pragmatische vormgeving partnership
coöperatie RDM-trainingsplant Kerntaken: organisatie trainingen, veilige bedrijfsvoering, verhuur faciliteiten Deltalinqs en de VOMI (branche organisatie voor industriële dienstverleners). Zij vormen een unieke publiek private samenwerking voor het beheer en gebruik van de opleiding- en traininginfrastructuur. De juridische vorm voor dit partnership moet rekening houden met aspecten als: • risicomogelijkheden bij partners • organisatie commerciële activiteiten • borgen ‘level playing field’ De exploitatie van de faciliteiten vindt plaats zonder winstoogmerk. Gedacht wordt aan een stichting voor het beheer van de infrastructuur
Colofon Mailinqs is een uitgave van Deltalinqs. www.deltalinqs.nl redactie: Deltalinqs
druk: De Nieuwe Grafische
vormgeving: IJzersterk.nu
Oplage: 300
