Vakantie. vieren op je terras. magazine. Thérèse De Jaeger: Het was heel bijzonder om met Jan Wauters samen te leven

okra maandblad van OKRA, verschijnt niet in januari en augustus

JULI-AUGUSTUS 2016 - jaargang 49 nr. 6

magazine

Vakantie vieren op je terras Thérèse De Jaeger: “Het was heel bijzonder om met Jan Wauters samen te leven.”

Geef meer mensen kans op een ontspannende en zorgzame oude dag en vergroot tegelijk de erfenis van wie je dierbaar is.

Neem OKRA op in je testament Bespreek het met je notaris of neem in alle vertrouwen contact op met Frank Massoels, 02 246 44 48.

Wat doet OKRA met dit geld? Als sociaal-culturele organisatie heeft OKRA bijzondere aandacht voor de oudste leden. Zij zijn vaak minder mobiel en zien hun sociale contacten afnemen. Deze oudste groep kampt met problemen van eenzaamheid. OKRA-vrijwilligers bezoeken regelmatig deze oudste leden en proberen hen een sociaal netwerk aan te bieden. OKRA behartigt eveneens de belangen van mensen die zorg behoeven en hun mantelzorgers. Zij komt op voor wie zelf niet meer zo mondig is in kwetsbare situaties en bemiddelt bij problemen.

EDITO

Kast Thijs staat stuntelig voor zijn moeder. Niettegenstaande hun goede band durft hij het haar niet te vertellen. De presentator – en de camera - van het tv-programma Uit de kast wordt er bij gehaald. In dat programma helpt de presentator jongeren die voor hun geaardheid willen uitkomen. Voor de camera zegt Thijs aan zijn moeder dat hij homo is. Wat ze al lang vermoedde. Ze hoopt dat hij een toffe jongen leert kennen. Daarna volgt de confrontatie met zijn vader. Ook aan hem wil hij vertellen dat hij op jongens valt. De vader is een stoere man die de zware taal niet schuwt. ‘Hij zegt soms kloteflikker en dan voel ik me zo de grond ingestampt’, zegt Thijs. Ook voor de camera vertelt hij het zijn vader. De vader heeft het er duidelijk moeilijk mee maar zegt dan ‘je bent mijn zoon en ik wil dat je gelukkig bent’. En de stoere bink pinkt zowaar een traan weg.

De vader heeft het er duidelijk moeilijk mee maar zegt dan ‘je bent mijn zoon en ik wil dat je gelukkig bent’.

Helemaal andere reacties op het filmpje van de amateurblogger Achterklap dat de ronde doet op internet. Aan jongeren werd gevraagd hoe ze zouden reageren als hun zoon homo was. Ongezouten en harde woorden volgen: ze zouden hun zoon uit huis zetten, hem met de riem slaan, hem laten adopteren. Gebruiken ze gewoon stoere taal of denken ze echt zo?

Op het moment dat ik dit schrijf is net de schietpartij in de holebi-tent in Orlando gebeurd. De schutter zou twee kussende mannen gezien hebben en daarbij door het lint gegaan zijn, lees ik op Facebook. Ondertussen zal de ware toedracht misschien duidelijk zijn. Maar op dit ogenblik wordt homofobie als motief aangehaald. Als tegenreactie verschijnen overal foto’s van twee kussende mannen. Is er iets mooiers dan een uiting van liefde als antwoord op geweld? Er is een immens verschil tussen vijftig mensen neerknallen en stoere taal gebruiken of ongezouten je mening vertellen. Maar tot zo lang in ons taalgebruik ‘jeanet’ of ‘flikker’ of ‘pot’ een scheldwoord blijft, tot zo lang het stoer staat om holebi’s te schofferen of als anders te beschouwen, zullen jongens en meisjes worstelen met hun coming out, zullen oudere holebi’s in de kast blijven, zal zelfmoord onder holebi-jongeren veelvuldiger voorkomen. Tegen een zot met een geweer kunnen wij niet veel doen. Aan het andere wel.

n e i r t a K

✤ Katrien Vandeveegaete

3

4

item

Brussel verkennen in het spoor van stripfiguren

OKRA-MAGAZINE | JUNI 2015

47

5

34 36

44

12 42

6

OKRA-ZINGEVING

8

STANDPUNT

10

OKRA-SPORT

12

OKRA-REIZEN

14

OKRA 60 jaar

16

EXPERT AAN HET WOORD

18

WERELDSOLIDARITEIT

20

OVER WAT TELT

24

CULTUUR

32

GEZONDHEID

34

INTERIEUR

36

MENU

38

DE WERELD VOLGENS GUY POPPE

40

INFO

42

MIJN PASSIE

44

OP STAP MET

47

UIT

52

KRUISWOORDRAADSEL

54

LEDENVOORDELEN

Buiten in de zon

Beslissende tijden Wandelvierdaagse van de IJzer Op stap met leeftijdsgenoten OKRA viert diamant Het zwarte goud van Limburg

Bengalen en OKRA leren van elkaar Altijd maar leven • • • • • • •

Bestseller in beeld Invisible beauty Glasses Schroeiplek Dertig dagen Zingend brons Hoe voedsel de stad vormt

Goed slapen is een haalbare droom Vakantie vieren op je terras Cocktails voor een perfecte zomer Si tu vas à Rio

Een fusie later: de Federale Pensioendienst Tijdelijk in het aards paradijs BMX voor kids

Brussel verkennen in het spoor van stripfiguren

Reis mee met je leeftijdsgenoten Wil jij je ook abonneren op OKRA-magazine, bezorg je naam en adres aan Katrien Vandeveegaete, Postbus 40, 1031 Brussel of [email protected]. Een jaarabonnement kost 23 euro.

Algemeen secretariaat | www.okra.be | [email protected] | www.okrasport.be | www.okrazorgrecht.be | 02 246 44 41 OKRA-ZORGRECHT | Postbus 40 | 1031 Brussel | [email protected] | 02 246 57 72 (van 8 tot 12 en van 13 tot 16 uur, vrijdag van 8 tot 12 uur) | www.okrazorgrecht.be. Ook op Facebook. OKRA-magazine Ledenmagazine van de grootste beweging voor 55+. OKRA, trefpunt 55+: Open, Kristelijk, Respectvol en Actief. Je ledenmagazine zit boordevol OKRA-leven, niet te missen info, lifestyle, cultuur, ontspanning, ledenvoordelen… Vertel wat je ervan vindt aan Katrien Vandeveegaete 02 246 44 33, [email protected].

OKRA-magazine ledenmagazine van OKRA vzw • PB 40, 1031 Brussel • 02 246 44 37 • fax 02 246 44 42 • www.okra.be, [email protected] Redactie Nele Joostens • Katrien Vandeveegaete Redactieraad Herman De Leeuw • Niek De Meester • Nic Fruru • Piet Hendrickx • Jos Lacroix • Hilde Masui • Marc Pattyn • Dirk Van Beveren • Jan Vandecasteele • Anne-Marie Vandenbosch Verantw. uitgever Jan Vandecasteele • Vier Uitersten 19, 8200 Brugge Vormgeving Gevaert graphics nv Druk Corelio Printing, Erpe-Mere Reclameregie Publicarto • Driehoekstraat 18 • 9300 Aalst • 053 82 60 80 • fax 053 82 60 90 • [email protected] Oplage: 163 620 exemplaren Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever. Coverfoto: Shutterstock Het septembernummer verschijnt uiterlijk op 27 augustus 2016. OKRA-magazine, trefpunt 55+ is aangesloten bij de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.

Je kan OKRA-magazine ook lezen via okra.be.

OKRA-MAGAZINE | JULI-AUGUSTUS 2016

6

zingeving

Buiten in de zon “Ook al is het zoeken en komt Hij niet ter sprake, wie God is ontdekken we in mensen. In het dagelijkse leven. In mensen die elkaar liefdevol nabij zijn. In de ontmoeting met patiënten en hun familie. In diepgaande en kwetsbare gesprekken. In ervaringen die het menselijke overstijgen. En in wat we zelf doen, want het is onze taak om die God - die liefde is - handen en voeten te geven.” Geen uitspraken van jongeren, zou je denken. En toch.

UZ

Gasthuisberg campus Gasthuisberg in Leuven telt 2 000 bedden en 9 000 personeelsleden. Tien medewerkers werken op de pastorale dienst. Ze zijn 24 op 24 en zeven op zeven beschikbaar. Drie van hen zijn Eva Buelens, Elisabeth Kruyfhooft en Eveline Vanderheijden. Hun leeftijd? Alle drie 25 jaar. Werk of roeping? Eva werkt in de zorgzone maag- en darmziekten. “Ik sta mensen graag bij, hoe radeloos of verdrietig ze ook zijn. Het woord ‘pastor’ had ik nog nooit gehoord maar een infosessie en exploratiestage grepen me bij de keel. Dit was mijn roeping: er zijn voor mensen die door ziekte een flinke dreun te incasseren krijgen. Te luisteren naar hun verdriet of hun hoop, helpen om waarden uit te klaren of te herschikken, te begeleiden in hun rouwproces. Als patiënten of hun familie al dan niet zoekend gelovig zijn, probeer ik ook daarin een steun te zijn. Maar evengoed als ze kwaad zijn op God of zich in de steek gelaten voelen.” Elisabeth: “Ik werk in de zorgzone longen slokdarmproblemen. Ik begeleid ook ouders die hun (on)geboren kindje verliezen of verloren zijn, of daarin moeilijke keuzes moeten maken. Vaak gaan gesprekken over zingeving. Wie ben ik? Wat wil ik? Wat geeft mij kracht? Hoe houd ik het vol? Waarin geloof ik? Bijna altijd zijn ze dankbaar omdat er ruimte wordt gecreëerd om over hun vragen na te denken.” Eveline: “Op een dag sprak mijn moeder me over de pastorale dienst in het ziekenhuis. ‘Ik denk dat dit iets voor jou is’, zei ze. Al van kleinsaf denk ik erg na over het leven en de dood. Ik overviel mijn moeder met levensvragen. Ik wil mensen liefdevol nabij zijn. In elke patiënt heb ik de kans God te ontdekken en in elke ontmoeting heb ik de kans iets van


7

God te laten weerspiegelen. Zingeving is een zoeken naar onze innerlijke werkelijkheid, naar wat ons leven bezielt en wat ons smaak en veerkracht geeft. Naar wat liefde is. Pastorale zorg is voor mij mensen een luisterend oor bieden, samen het verhaal verhelderen en op zoek gaan naar krachtbronnen. Op geriatrie is dat vaak door mensen te ondersteunen bij het opmaken van hun levensbalans. Op spoed is dit door een stuk mee te gaan met mensen in crisis en/of wanneer ze slecht nieuws krijgen.” Afscheid nemen “We ontmoeten ook regelmatig patiënten die weten dat ze terminaal ziek zijn. De gedachte je (klein)kinderen niet meer te zien opgroeien, is iets wat ontzettend veel pijn doet en tijd vraagt. Veel tijd. Soms kan de patiënt wel rust vinden, maar is het vooral voor de familie moeilijk om afscheid te nemen. Geliefden willen elkaar sparen. Terwijl het af en toe beter is als je wel in gesprek durft te gaan. Soms zijn mensen bang voor het moment van de dood zelf maar veelal nog meer van het proces daaraan voorafgaand: de machteloosheid, de afhankelijkheid, het afscheid moeten nemen van dierbaren. En wat na dit leven? Sommigen zijn ervan overtuigd dat ze hun geliefde zullen terugzien, anderen denken dat het gedaan is of ervaren het als een blijvend mysterie.” Eveline: “Vroeger was ik bang voor de dood. Maar ik heb een patiënt ontmoet die met zoveel vertrouwen over het leven na de dood sprak, dat ik nu veel minder bang ben. Toen ik vijftien was, ben ik blijven waken bij mijn oma. Ik heb bewust haar laatste adem meegemaakt. Ik vond dat een heel rustig, mooi moment.” Eva: “Ik heb nog zoveel plannen en verwachtingen. Ik zou het moeilijk vinden als ik nu al het leven met al die dromen zou moeten opgeven. Ik vind het sowieso moeilijk als patiënten ‘te vroeg’ moeten gaan. Bovendien doet het me denken aan het grote verdriet dat ik in mijn familie zag toen mijn grootvader op eerder jonge leeftijd plots overleed.” Elisabeth: “Om dit werk goed te doen mag je thema’s als dood niet uit de weg gaan. Het is daarom belangrijk dat je zelf goed weet hoe je daar tegenover staat. Op een bepaald moment was ik zelf in een zeer kritieke toestand. Het feit dat ik ervaren heb dat ik het leven niet zelf in

handen heb, geeft me ook een zekere rust. Vorige zomer is mijn grootmoeder overleden. Ik heb met haar persoonlijke, diepgaande gesprekken kunnen voeren en ben daar ontzettend dankbaar om.” Wat leren patiënten ons? Eveline: “Omgaan met ziekte en dood nodigt ons uit ten volle te leven, bewust te genieten en graag te zien. Te leren de tijd te nemen en om te gaan met tegenslagen die je onvermijdelijk tegenkomt. Ik ervaar het leven elke dag als een geschenk waarmee we iets kunnen en mogen doen. Ik geniet van de kleine dingen in het leven zoals na het werk samen met mijn partner koken, een boek lezen of wandelen.” Eva: “We krijgen levenslessen van mensen. ‘Zie maar meisje dat je van het leven geniet’, is er zo een. Als mensen die boodschap geven, vertelt dat vaak iets over hoe mensen zelf al dan niet genoten hebben van hun leven. Daarbij zie ik ook dat het mogen ervaren van liefde en geborgenheid niet altijd en overal zo vanzelfsprekend is. Ik heb doorheen mijn werk die liefde die ik in mijn leven ervaar, meer weten te appreciëren.” Elisabeth: “Dit werk is, hoe moeilijk ook, een enorme levenservaring. Ik zie ouders hun (ongeboren) kindje verliezen. Een diepe wonde die nooit weggaat. Loslaten? Aanvaarden? Ook al is jouw kindje dood, het blijft deel van jezelf en van je gezin. Altijd. De tijd heelt geen wonden maar de pijn wordt soms wel minder scherp. Ik zie dat in het verdriet van de oudere vrouw wiens kindje zestig jaar eerder overleed. Of ik zie het bij de vrouw wiens kindje enkele jaren geleden gestorven is en die zo dankbaar was dat ook de naam van haar kindje kon genoemd worden op onze jaarlijkse afscheidsviering. Elke situatie is anders maar ik hoop, wat ik ook van groot of klein verdriet zal meemaken, dat ik op het einde van mijn leven - met al mijn beperkingen, want die zullen er ongetwijfeld zijn - toch kan blijven genieten van kleine dingen zoals het buiten zitten in de zon.”

“Het is goed, hoe moeilijk ook, met elkaar te durven spreken. Ook als het afscheid voor de deur staat.”

■

Tekst Dominique Coopman Foto's Jürgen Doom

Elisabeth.

Eva.

Eveline.


8

standpunt

Beslissende tijden Het ouderenbeleid in Vlaanderen staat op een scharniermoment. Een aantal dossiers zit in de eindfase, voor andere worden de concepten vastgelegd om in de nabije toekomst concrete stappen te zetten.

E

r is de Vlaamse Sociale Bescherming die onder andere de verschillende zorguitkeringen, de financiering van de residentiële zorg, de gezinszorg en de hulpmiddelen zal regelen. Er is de recente conceptnota over het Vlaams welzijnsen zorgbeleid voor ouderen die zowel de zorg wil waarborgen als garant staan voor noodzakelijke vernieuwing. Ook op het terrein van de mobiliteit worden er fundamentele opties genomen om het openbaar vervoer op een andere leest te schoeien. De minister van Cultuur wenst grondige veranderingen door te voeren voor de erkenning en financiering van de sociaal-culturele verenigingen, waaronder OKRA. Zijn collega van de Sport is al bezig om het sportlandschap grondig te herstructureren met gevolgen voor OKRA-SPORT.

Een nieuw plan Er is dan ook nood aan één visie en één plan. Het Ontwerp Vlaams Ouderenbeleidsplan 2015-2020 van 25 maart 2016 zou deze rol moeten vervullen. Dit plan gaat immers uit van een inclusief beleid voor ouderen dat alle beleidsdomeinen omvat. In het vorige plan koos de toenmalige regering voor een gedetailleerde inventarisatie van alle acties die ouderen betroffen. Welgeteld 273 acties op acht domeinen. Deze acties coördineren om tot zichtbare resultaten te leiden, bleek schier onmogelijk. Vandaar dat de huidige regering op aanraden van de ouderenorganisaties, waaronder OKRA, dit keer vier speerpunten vooropstelde: preventie, participatie, wonen en zorg. Op elk van deze terreinen kunnen verschillende invalshoeken gebruikt worden. Armoede en mobiliteit En toch bevat dit plan volgens OKRA twee gemiste kansen. Zo staat er te weinig in over armoedebestrijding bij ouderen. Ook al is de Vlaamse overheid niet bevoegd voor het pensioeninkomen, ze bepaalt wel degelijk mee of ouderen kunnen rondkomen met hun inkomen. Zo wonen veel ouderen in verouderde, slecht geïsoleerde en energieverslindende woningen. Wanneer de bijhorende hoge gas- en Zo staat er te weinig in over elektriciteitsfacturen betaald moeten armoedebestrijding bij ouderen. Ook worden, krijgen heel wat ouderen het moeilijk om de eindjes aan elkaar te al is de Vlaamse overheid niet bevoegd knopen. Concreet blijkt uit cijfers van voor het pensioeninkomen, ze bepaalt de Koning Boudewijnstichting dat 26,6 procent van de alleenstaande ouderen wel degelijk mee of ouderen kunnen geconfronteerd wordt met overmatig hoge ‘rondkomen’ met hun inkomen. energiefacturen en houdt 7 procent het energieverbruik abnormaal laag om rond te komen. Het beleidsplan houdt hier te weinig rekening mee. Een tweede gemiste kans is de mobiliteit. Zo is mobiliteit een basisvereiste om te kunnen deelnemen aan de maatschappij en bijvoorbeeld ook aan cultuur. Naarmate de leeftijd stijgt, neemt de betrokkenheid bij cultuur af. Al vlug wordt gesteld dat ouderen minder interesses hebben voor cultuur. Dat is te kort door de bocht. Heb je al eens geprobeerd om na een avondvoorstelling met het openbaar vervoer terug naar huis te gaan? En wat als je minder mobiel bent? Mede dankzij jouw inbreng vanuit jouw ervaringen kan en moet OKRA er alles aan doen om aan de bevoegde overheid, bij deze aan de Vlaamse, problemen te signaleren én aan te dringen op de oplossing ervan. Dit heeft ze in het verleden altijd gedaan. En zal ze mede dankzij jullie inbreng en steun krachtdadig blijven doen.

■

Foto Frank Bahnmüller OKRA-MAGAZINE | JULI-AUGUSTUS 2016

Jan Vandecasteele Algemeen directeur OKRA

9

0800 20

950

lift.be

fort www.com

Publireportage

Liften: 5 mythes ontrafeld Als experts in huis- en trapliften komen we heel wat onjuiste opvattingen tegen. Sommige zijn zo hardnekkig dat we ze mythes zijn gaan noemen. We zetten de 5 meest gehoorde mythes voor u graag even op een rijtje en benoemen ze meteen als ‘waar’ of ‘niet waar’. Wie plannen heeft om zijn huis met een comfortabele lift uit te rusten, mag deze 5 dus niet missen! 1. Liften zijn alleen geschikt voor appartementsgebouwen: fout Huisliften vallen onder de machinerichtlijn. Dat betekent dat de eisen voor installatie en onderhoud minder streng zijn dan voor conventionele liften. Een bouwvergunning, een aparte machinekamer, een diepe liftput en een speciale stroomvoorziening zijn niet nodig voor het gebruik van een lift bij je thuis. Onze huisliften kunnen gewoon worden aangesloten op het bestaande netwerk. Bovendien zijn ze energiezuinig en werken ze geruisloos. 2. Voor een lift moet mijn huis verbouwd worden: fout Drastische aanpassingen aan uw huis zijn absoluut niet nodig om een stijlvolle huis- of traplift te plaatsen. Onze liften zijn vrijwel naadloos te integreren in uw bestaande interieur. Wij kunnen niet alleen een heel groot gamma aan liften bieden, maar ook een enorme keuze aan afwerkingen.

Comfortlift levert steeds maatwerk en zoekt samen met u naar het model dat het beste bij uw trap past. Wij komen graag vrijblijvend bij u langs om samen met u uw trap te bekijken en te luisteren naar uw wensen! 5. Liften zijn voor oude mensen: fout We zien elke dag weer wat een verschil een huis- of traplift

3. Als de elektriciteit uitvalt, komen we vast te zitten in de lift: fout Al onze liften hebben een veiligheidsvoorziening die ervoor zorgt dat u bij een stroompanne terug naar het dichtstbijzijnde verdiep wordt gebracht. U komt dus niet halverwege vast te zitten! 4. Een traplift bestel je gewoon online: fout De ene trap is de andere niet. Zowel rechte als gebogen trappen hebben elk hun eigenheid en vereisen dus een aparte aanpak.

kan maken, dit zowel voor jonge als minder jonge personen. Een lift is de ideale manier om personen, van welke leeftijd dan ook, op een veilige en ergonomische manier naar boven te brengen. Bovendien geniet u ook weer ten volle van alle plekjes in uw huis en verhoogt het plaatsen van een lift de waarde van uw woning aanzienlijk.

Wenst u een vrijblijvend gesprek en advies over de vele mogelijkheden? Bel gratis naar Comfortlift op 0800 20 950, surf naar www.comfortlift.be of kom alles zelf bekijken in onze toonzalen in Waregem, Wemmel of Battice (liefst op afspraak).

SE RV IC E

24/24 - 7/7

WWW.COMFORTLIFT.BE Mannebeekstraat 3 | B-8790 Waregem | [email protected]


10

OKRA-sport

Wandelvierdaagse van de IJzer

25 000 wandelaars deden het al eens voor: meewandelen op een van de tochten van de Wandelvierdaagse van de Ijzer. Een initiatief van Defensie en commandant en veiligheidsofficier Johan Van Acker is er directeur van. Maar eerst: waarom kiest iemand voor een carrière in het leger? Johan Van Acker: “Een militaire carrière lag voor de hand: mijn vader was militair, we hadden het thuis niet breed en toen ik naar het leger ging, betekende dat een extra inkomen. Het is zelfs nooit in me opgekomen om aan een burgerleven te denken. Als achttienjarige vertrok ik naar Duitsland. Mijn ouders waren daarom verdrietig maar voor mij lonkte het avontuur. De wereld ging open. In de loop der jaren kreeg ik allerlei opleidingen en promotiekansen, ging ik mee op buitenlandse missies. Ja, ik was jong, maar het viel heel goed mee. Geen tijd voor heimwee want door het hoog ritme van dagtaken vloog de tijd voorbij. Het is de diversiteit in het werk die me altijd heeft aangesproken. Het vraagt wel flexibiliteit van je gezin. Eerst mee naar Duitsland verhuizen en daarna was ik maanden op missie in het buitenland. Het zet een gezin wel onder druk. Vandaag mis ik het avontuur wel een beetje maar een mens is minder fit als hij wat ouder wordt. Veertien dagen na elkaar een rugzak van 25 kilo meesleuren, dagen nachtdiensten draaien, het kruipt in je kleren. Een dag zou ik dit nog kunnen maar geen

Specifiek voor de Wandelvierdaagse: we willen hierbij ook de slachtoffers - zowel militairen als burgers - van de Eerste Wereldoorlog herdenken.


weken aan een stuk. Maar de opdrachten die ik nu heb, zijn zo divers dat ze het gemis ruimschoots compenseren.” Wat houdt je job vandaag in? Johan Van Acker: “Defensie organiseert vijf evenementen: de opendeur van de landcomponent, de airforce days, de navy days en twee marsen, eentje in Marcheen-Famenne en de wandelvierdaagse van de IJzer. De bedoeling van die initiatieven is om de band tussen het leger en de natie wat aan te halen. Vandaag is die band wel wat duidelijker: het leger wordt vaak opgeroepen om in te springen bij allerlei taken. Maar zulke evenementen willen dit extra onderstrepen. Specifiek voor de Wandelvierdaagse: we willen hierbij ook de slachtoffers - zowel militairen als burgers - van de Eerste Wereldoorlog herdenken. De band tussen leger en burgers tonen we ook door 150 militairen in te zetten die voor de controle zorgen, water uitdelen, instaan voor de medische verzorging. Maar ook verenigingen steken een handje toe.” Een militaire mars, is dat iets wat mensen wel aankunnen? Johan Van Acker: “Elke dag kunnen de wandelaars kiezen uit een lus van 8, 16, 24 of 32 kilometer. En ze doen dat op eigen tempo. Soms is er een herdenkingsplechtigheid op een kleinere begraafplaats; wandelaars kunnen dan gewoon aansluiten. Dit jaar is het

11

thema de rol van vrouwen in een oorlog. Daar zullen we dus extra aandacht aan besteden. We verwachten 8 500 burgerwandelaars en 1 500 militairen die de wandelingen als training doen. De wandelingen vertrekken en komen aan in de vier frontsteden, elke dag een andere: Koksijde, Diksmuide, Poperinge en Ieper. Uiteraard speelt ook Nieuwpoort een cruciale rol: de legerbasis is hier gelegen. De wieg van de Wandelvierdaagse stond in Koksijde. In 1967 organiseerde de Orde van de Paardevisser voor het eerst een dagwandeling die de traditie van de garnaalvisser te paard in ere wilde houden. Tegelijk kwamen ook de toeristische troeven van de Westkust aan bod.” Wandel je zelf ook mee? Johan Van Acker: “Tot voor kort wandelde ik zelf ook mee maar nu ik eindverantwoordelijke ben, gaat dat natuurlijk niet meer. Het is trouwens toeval dat ik nu directeur ben van de Wandelvierdaagse. Ik maakte carrière in het leger bij de Belgische strijdkrachten in Duitsland. Toen daar de deur dicht ging, kwam ik naar Nieuwpoort. Ik ben van hier afkomstig, de binding met de regio is een voordeel als je zulk evenement organiseert.” C

M

Y

CM

MY

■

CY

CMY

Tekst Katrien Vandeveegaete Foto Violet Corbett Brock

K

Praktisch De Wandelvierdaagse van de IJzer is er van 23 tot 26 augustus 2016. Vertrekken kan elke dag tussen 8.30 uur en 10.30 uur. Tegen 18.00 uur moet de wandeling afgerond zijn. Vooraf inschrijven is aan te raden maar kan uiteraard ook nog de dag zelf, je betaalt voor de wandeling en naar keuze voor het transport naar elke startplaats. Daarnaast is er ook randanimatie en een kindvriendelijk aanbod.


12

OKRA-reizen

Reis mee met leeftijdsgenoten Slovenië,

7 tot 14 september 2016 Dit klein land biedt natuurgebieden, wondermooie grotten, een zonnige kuststreek en zoveel meer. Van Skofje Loka, een prachtig middeleeuws en oudste stadje van Slovenië, gaat het naar Bled aan de rand van de Julische Alpen voor de zuivere lucht, het milde klimaat en de rustige ligging aan een van de mooiste meren van Slovenië. Een wandeling naar de Vintgarkloof mag niet ontbreken. De Radovna-rivier stroomt hier tussen twee verticale wanden over stroomversnellingen en watervallen. Het Postojna-grottenstelsel is het grootste in het karstgebied en vraagt om een rondleiding. In Lipica breng je uiteraard een bezoek aan de wereldberoemde Lipizzanerpaarden. Ook de parels van Istrië liggen op de route. Aan de Sloveense Rivièra maak je een boottocht langs de kust tot in het stadje Piran, gelegen op een schiereiland. Je sluit af met een stadsbezoek in Ljubljana, de hoofdstad van Slovenië. Voor 1 485 euro in volpension, met Nederlandstalige gids.

vol pension

1 485 euro

Spanje, Murcia, 9 tot 15 september 2016

half pension

952 euro

Het feest van de Moros y Cristianos wordt gevierd ter herdenking aan de 700 jaar durende bezetting van Spanje door de Moren en aan de herovering van Spanje door de christenen in 1226. Het is een van de meest kleurrijke feesten van Spanje. Het belangrijkste en meest indrukwekkende is de parade die gehouden wordt op de laatste dag van het festival. Een optocht in kleurrijke kostuums met marsmuziek, schijngevechten en wapengekletter. Je combineert dit festival met culturele uitstappen in Cartagena, Lorca en Elche. Murcia is de meest zonnige plek in Spanje en vooral nog zeer authentiek met echte tapas aan betaalbare prijzen. Hier geen toeristische valkuilen zoals in de rest van Spanje maar feesten met de echte Spanjaarden. Voor 952 euro in halfpension, met Nederlandstalige begeleiding tijdens de uitstappen.

Griekenland, Chalkidiki, 23 september tot 3 oktober 2016

In het verborgen paradijs van noord-Griekenland Kassandra is de meest westelijke landtong en toeristisch het best ontwikkeld. Hier vind je veel verborgen baaitjes met ongerepte stranden. In het smalle binnenland zijn mooie wandelingen te maken door een prachtige natuur. Bezoek ook Afitos, het dorpje met klinkerstraatjes en oude boerenhuizen dat boven op een klip ligt met een weergaloos zicht op de baai. Van hieruit is het mogelijk om Thessaloniki en/of het Meteoren-klooster te bezoeken. Je verblijft in Grecotel Pella Beach 4* waarover we vorig jaar zeer positieve reacties mochten ontvangen. Voor 1030 euro in all inclusive.

All in

1 030 euro

Voor deze drie reizen kan je een kijkje nemen op www.okra.be en verder onder ‘activiteiten/reizen’. Info bij Lucie Van Hemelrijk via e-mail [email protected] of 02 246 39 44. OKRA-MAGAZINE | JULI-AUGUSTUS 2016

13

5 DAAGSE VANAF

€175,- p.p.

eigen autoreis

HOTEL

ZUR KRONE

Moezel ALL-INCLUSIVE! HOTEL ERICA *** LOCATIE: Treis-Karden, Moezel

HOTEL ZUR KRONE *** LOCATIE: Oberfell, Moezel

Hotel Erica beschikt over 35 kamers, allen met douche/bad, toilet, TV en een zitje. In ons restaurant wordt u tijdens uw verblijf verwend met een dagelijks uitgebreid ontbijtbuffet, warme lunch en een afwisselend 3 gangen keuze diner. ’s Avonds is er regelmatig vertier en entertainment. Hierbij ontbreekt een bezoek aan de wijnboer natuurlijk niet. Bij mooi weer kunt u op ons panoramaterras genieten van een drankje en hapje, met uitzicht over de Moezel, wijngaarden tegen de berghelling en de voorbij varende schepen.

Enjoyhotel Zur Krone heeft 35 kamers, allen per lift bereikbaar en van alle gemakken voorzien. In ons restaurant wordt u tijdens uw verblijf verwend met een dagelijks uitgebreid ontbijtbuffet, warme lunch en een afwisselend 3 gangen keuze diner. ’s Avonds kunt u genieten in onze bar/lounge waar tevens regelmatig vertier en entertainment is waaronder live-muziek. Bij mooi weer kunt u genieten met een hapje en een drankje op een van onze twee panoramaterrassen met uitzicht over de Moezel, wijngaarden en de voorbij varende schepen.

AANKOMSTDATA EN PRIJZEN

AANKOMSTDATA EN PRIJZEN

2, 10, 14, 18, 22, 26 oktober . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . € 245,30 oktober . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . € 199,95 3, 7, 11, 15, 19, 23, 27 november . . . . . . . . . . . . . . . . . . € 199,95 5, 12 december . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . € 175,-

6, 14, 18, 22, 26 oktober . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . € 245,30 oktober . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . € 199,95 3, 7, 11, 15, 19, 23, 27 november . . . . . . . . . . . . . . . . . . € 199,95 1, 5, 11, 15, 19 december . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . € 175,-

Arrangement (geldt voor beide hotels) + + + + + + + +

Ontvangst met warme lunch of koffie en gebak 4x overnachting met uitgebreid “Enjoy” ontbijtbuffet 4x warme lunch of lunchpakket 4x een uitstekend driegangen keuzediner Dagelijks de drankjes van 17.00 tot 24.00 GRATIS Nieuw: koffiecorner, koffie en thee gehele dag gratis Gratis dagtocht per luxe touringcar door de Moezelregio Gratis wijnproeverij in een nostalgische wijnkelder

+

‘s Avonds regelmatig vertier en entertainment o.a. live-muziek, dorpswandeling en quizavond + Gratis gebruik versnellingsfietsen en andere faciliteiten + Kortingen voor diverse attracties + Gratis auto-, fiets- en wandelroutes met lunchpakket + Gratis openbaar vervoer in de regio + Gratis uitstapjesboekje t.w.v. €6,95 en gebruik infotheek Vakanties met “waar” voor uw geld, daar wordt u vrolijk van! Nederlands gesproken

Kijk voor meer informatie op enjoyhotels.be of bel 0049 2953 9626 580

OKRA-MAGAZINE | JULI-AUGUSTUS 2016 Alle fouten voorbehouden. Voor alle Enjoyhotels geldt geen aanbetaling, geen boekings-, en reserveringskosten, geen 1-persoonskamer toeslag. Exclusief eventuele toeristenbijdrage.

14

OKRA 60 jaar

OKRA viert diamant De basis van OKRA ligt bij de trefpunten. Zo ontstond OKRA: de trefpunten verbonden zich regionaal. Als sluitstuk van de organisatie werd OKRA-Algemeen zestig jaar geleden opgericht. OKRA heette toen KBG; tien jaar geleden werd KBG OKRA.

OKRA is al zestig jaar de vereniging waar vijfenvijftig plussers zich thuis voelen. Om dat te vieren, organiseerden OKRA en OKRA-SPORT elk een evenement: een viering in de Lotto-Arena en een wandelevenement in Wachtebeke. Vele duizenden leden vierden op die manier mee. En dat er duidelijk een feeststemming heerste, tonen deze foto’s.

■


Katrien Vandeveegaete Foto’s Pat Rooseleers, Erik Dupont, Johan Vereecke, Frank Bahnmüller

15


16

expert aan het woord

Het zwarte goud van Limburg

Zo’n honderd jaar geleden werd het Kempense steenkoolbekken voor het eerst aangeboord. Amper vijftig jaar later ging de eerste mijnsite alweer dicht, de zes andere sites volgden. Limburgers en duizenden immigranten die er de kost hadden verdiend leefden verder met stof op hun ziel. Geoloog Arjan van der Star zocht samen met ex-mijningenieur Mathieu Beckers uit hoe het zo ver is kunnen komen.

“W

Dat er zoveel immigranten de weg naar Limburg vonden, kwam omdat veel van onze arbeiders het gevaarlijke mijnwerk niet wilden doen.

ie het Limburgse steenkoolbekken voor het eerst heeft ontdekt, daar bestaat een serieus misverstand over”, begint geoloog Arjan. Zelf kende hij de steenkoolindustrie slechts van op de schoolbanken. Nu is hij als lector geografie en als UNESCO-lector duurzame ontwikkeling en geopolitiek verbonden aan de UC Leuven-Limburg. “Mathieu en ik hebben ons vijf jaar lang

gebogen over de mijngeschiedenis. We gingen de boer op bij ex-mijnwerkers, plozen gemeentearchieven uit en keken ook over de grens naar Nederlands-Limburg. Op de zolders vonden we archiefmateriaal dat heel wat gebeurtenissen van toen in een ander perspectief zet.” De zoektocht naar steenkool In de geschiedenis van het Kempense Steenkoolbekken wordt algemeen aangenomen dat het André Dumont was die in 1901 in de gemeente As de eerste proefboring naar steenkool deed. En dat hij daar geen steenkool vond. “Het is net andersom”, zegt Arjan, “Hij was niet de eerste die boorde maar wel de eerste die steenkool vond.” Wie mag dan de ontdekking op zijn naam schrijven? Arjan: “Een ingewikkeld verhaal, dat vier jaar eerder in Pietersheim begint. Daar werd in 1897 voor het eerst naar steenkool gezocht in Belgisch-Limburg. Na een half jaar boren werd er ftaniet gevonden, een carbonische kalksteenlaag die ook in het vlakbij gelegen Luikse steenkoolbekken zit, net onder de steenkool. Dus rees de vraag: zitten we in Pietersheim aan het einde van het Waalse steenkoolbekken dat van Mons naar Luik loopt of staan we aan het begin van een nieuw bekken? Maar proefboringen waren erg duur en samen met de geldschieters begon ook het eergevoel mee te spelen. Uiteindelijk zijn het twee medestudenten van André Dumont aan de afdeling mijnbouwkunde van de KU Leuven die in As de eerste steenkoollaag hebben geraakt. Van hen is het beroemde telegram dat op 2 augustus 1901 van As naar Spa vertrok waar Dumont op herstelverlof was na een longontsteking. ‘Steenkool aangeboord!’” In volle expansie Vanaf dan zou het Limburgse heidelandschap grondig veranderen. De skyline werd voortaan bepaald door schachtbokken en terrils. Rond de imposante mijngebouwen verrezen tuinwijken met werkmanhuisjes, prestigieuze ingenieurswoningen, winkels, ontspanningszalen en schooltjes. Ondergronds kropen de kompels als mollen door de kilometerslange mijngangen om de vette steenkool boven te halen. In hun vrije


17

tijd beschikten ze over tuintjes waarin ze konden werken om het gebrek aan gezonde lucht weer in te halen. Arjan: “In totaal vroegen 44 investeerders een concessie aan om steenkool te mogen ontginnen. Uiteindelijk bleven er zeven sites over, met daartussen enkele staatsconcessies maar waaruit nooit één brok steenkool is gehaald. De kwaliteit was nochtans uitstekend. Dat er zoveel immigranten de weg naar Limburg vonden, kwam omdat veel van onze arbeiders het gevaarlijke mijnwerk niet wilden doen. Wat ook meespeelde, was het feit dat er na de oorlog krijgsgevangenen werden ingezet. ‘Zijn wij niet meer waard dan dat?’ vroegen de Belgische stielmannen zich af. Terwijl in Wallonië in de mijn werken een eerbaar beroep was. De Kolenslag (1945-1947) van minister Achille Van Acker waarbij voor elke mijnwerker een zak steenkool naar Italië ging, bracht duizenden zuiderlingen naar hier. Toch heeft het Kempense Steenkoolbekken door de twee wereldoorlogen en de crisis nooit voluit z’n kans gekregen.” Een roemloos einde Vanaf de jaren zestig onderging de Limburgse mijnindustrie hetzelfde lot als veel andere Belgische bedrijven die gegroeid waren uit de industriële revolutie van einde 19de eeuw: elders was het product goedkoper dan bij ons. Arjan: “De te lage rentabiliteit van de Kempense Steenkoolmijnen liet verdere ontginning niet meer toe. In 1965 werd de sluiting van de zeven mijnsites aangekondigd.” Zwartberg sloot als eerste. Iedereen herinnert zich nog wel de stakingen waarbij een mijnwerker door een politiekogel werd gedood. Even later verscheen Thyl Ghyselinck, de man die van de overheid een zak geld kreeg om de zes andere mijnsites op een sociaal aanvaardbare manier te sluiten. Arjan: “En daar slaagde hij ook in. Tussen 1987 en 1992 gingen alle mijnen dicht. Dat Thyl Ghyselinck zo omstreden was, kwam vooral omdat hij beslissingen moest nemen waarbij veel mensen zich tekort gedaan voelden. En uiteraard deden ook de megalomane plannen om van Limburg een groot toeristisch pretpark te maken hem geen goed.” Na de steenkool Was Limburg dan gedoemd om terug heide en bossen te worden? Arjan: “Nog voor de steenkoolmijnen werden gesloten, had Ford

Genk hier al z’n intrek genomen. Dat was trouwens ook een van de redenen om de mijn van Zwartberg als eerste te sluiten. De werkloze mijnwerkers konden onmiddellijk in de autoassemblage aan de slag. Velen van hen hadden immers een gedegen technische bagage die ze makkelijk in een andere omgeving konden inzetten. Maar helaas liep ook dat verhaal af met een sociaal bloedbad. Limburg is trouwens nog altijd erg argwanend om opnieuw grote bedrijven aan te trekken. De vrees dat enkelingen met een vingerknip kunnen beslissen om hun fabriek te verhuizen naar een land waar het goedkoper produceren is, zit er diep in.” Klimaatneutraal: ja, maar Toch gelooft Arjan in een nieuwe toekomst. Arjan: “Er zit nog altijd steenkool in de bodem, veel meer dan er ooit is uitgehaald. Waarom dat niet op een ecologisch aanvaardbare manier ontginnen? In de tussenlagen zit er schaliegas, een fossiele brandstof die de laatste jaren steeds meer aan belang wint. Maar het advies om dat te ontginnen is negatief omdat men daarvoor steenlagen moet breken, wat een (kleine) aardbeving kan veroorzaken. Het probleem is dat we om het steen te breken een milieuonvriendelijke vloeistof moeten injecteren en dat is nefast voor het drinkwater omdat we in dezelfde bodemlaag spelen. Ik stel me dan de vraag of er geen vloeistof ontwikkeld kan worden die niet vervuilend is. Ook geothermie is een mogelijkheid, er zijn al testen gedaan in de Antwerpse Kempen. We zeggen te vaak dat menselijke ingrepen in de natuur de toekomst van onze planeet in gevaar brengen. Toch zouden we wat meer moeten kijken naar wat het ons oplevert zoals nieuwe natuurgebieden die op hun beurt een verfrissende flora en fauna aantrekken.”

■

Limburg is trouwens nog altijd erg argwanend om opnieuw grote bedrijven aan te trekken.

Tekst Suzanne Antonis Foto Frank Bahnmüller

Lezing Arjan van der Star geeft samen met Mathieu Beckers, gespreid over drie avonden, een lezing over het Limburgse Mijnverleden in OC Berenhof, Berenhofstraat 12 in Veldwezelt. Data: 13, 20 en 27 september 2016, telkens om 19.30 uur. Meer info bij Odette Biets, 089 71 77 33.


18

Wereldsolidariteit

Bengalen en OKRA leren van elkaar Gezondheidsorganisaties verwachten dat er 2 miljard zestigplussers zullen leven in 2050. Ouderdom gaat vaak gepaard met kwaaltjes. Daarom zette Wereldsolidariteit een campagne op die zich toelegt op leefbare pensioenen en zorg wereldwijd. OKRA is partner in deze campagne en ontving een delegatie uit Bangladesh om van elkaar te leren.

G

onoshathaya Kendra, kortweg GK, organiseert in Bangladesh basisgezondheidszorg. De organisatie leidt zelf haar medisch personeel op en heeft enkele grote ziekenhuizen. GK bereikt 1 miljoen mensen. “Slechts een beperkt deel van de senioren in Bangladesh heeft een pensioen. En van dat pensioen kan je niet eens leven. Daarom wonen vele senioren bij familie of vrienden. Sommigen blijven zelfs aan het werk en hebben een klein inkomen. Maar ze zijn dus afhankelijk van de bereidheid van anderen. In onze cultuur is de familie verantwoordelijk voor de ouderen”, zegt dokter Kadir, directeur van GK. Mustafa Dulal, programmadirecteur bij GK: “Al merken we dat de familiale solidariteit onder druk staat. Jongeren moeten vaak het dorp of zelfs het land verlaten om werk te zoeken. Vrouwen gaan mee aan de slag voor het inkomen. Ouderen willen geen last zijn voor hun kinderen en blijven zo lang mogelijk werken.”

■


Tekst Katrien Vandeveegaete Foto's Violet Corbett Brock Guy Puttemans

19

“Slechts een beperkt deel van de senioren in Bangladesh heeft een pensioen. En van dat pensioen kan je niet eens leven.” Dr. Kadir

Bent u tussen de 60 en 85 jaar en bezorgd over geheugenverlies in de toekomst? Wij doen momenteel onderzoek naar de veiligheid en doeltreffendheid van een experimenteel medicijn dat in verband met de ziekte van Alzheimer misschien kan helpen om geheugenverlies te vertragen. Het onderzoek zal 5 jaar duren en hiervoor moeten er regelmatig bezoeken aan het onderzoekcentrum afgelegd worden. We zijn op zoek naar mensen die geen symptomen hebben, maar bezorgd zijn dat ze in de toekomst de ziekte van Alzheimer kunnen krijgen.

Bent u in staat om te helpen? U kunt misschien aan het EARLY-onderzoek deelnemen als u: - tussen de 60 en 85 jaar oud bent.

CPU

- een normaal geheugen en denkvermogen hebt. Zelfs indien u bezorgd bent dat u subtiele geheugenstoornissen hebt, kunt u misschien toch deelnemen. De onderzoekarts zal samen met u bepalen of dit onderzoek geschikt is voor u.

- een goede vriend(in), familielid of echtgeno(o)t(e) hebt die met u mee kan komen naar enkele onderzoeksbezoeken.

VOORDAT DE HERINNERINGEN VERLOREN GAAN

Neem vandaag nog contact op met het onderzoeksteam voor aanvullende informatie, als u, of iemand die u kent, ons kan helpen bij dit belangrijke onderzoek.

Overweeg om mee te doen aan een wereldwijd klinisch-wetenschappelijk onderzoek waarmee men de voortgang van de ziekte van Alzheimer wil voorkomen.

Clinical Pharmacology Unit Tel: 0800/97 886 - 03/640 32 30

Janssen Research & Devolopment, LLC

Wij hopen spoedig van u te horen! OKRA-MAGAZINE | JULI-AUGUSTUS 2016

20

over wat telt

Altijd maar

leven “Ik ben trots op Jan. En op onze kinderen”, zegt Thérèse De Jaeger (75), weduwe van radio-icoon Jan Wauters. Wie herinnert het zich niet? Jan Wauters op de motor. 25 Tours: de eerste van Eddy Merckx, elke splijtende demarrage, het zwoegen naar de top, razendsnelle afdalingen terwijl de regen met bakken uit de hemel gutste. Koers in de huiskamer, daarna overschouwend. Umsonst, trotzdem was zijn lijfspreuk. Zelfs al haalt het niets uit, toch doe ik het.

“W

aardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit zijn waarden die ik hoog in het vaandel draag. Dat engagement heb ik van mijn vader. Hij was hoofdonderwijzer, en een ACV-militant in hart en nieren. Ik ben geboren in 1940, herinner me nog levendig de bombardementen in 1944. De oorlog verplichtte ons zuinig te leven maar we kwamen nooit echt tekort. Als kind zag ik wel vrij vroeg wat verdriet met mensen doet. Bij mijn geboorte had ik al een broertje van acht, mijn zusje was het jaar ervoor gestorven, appendicitis - ja dat gebeurde toen nog, antibiotica bestond niet. Ik ben dus een oorlogskind, een ersatzkind. Mijn moeder was een vrolijke en sterke vrouw maar ze is de dood van dat meisje nooit te boven gekomen. Kwam daar bovenop dat mijn broer later ernstige psychische problemen kreeg – hij is 84 nu en verblijft nog altijd in een zorginstelling – waardoor mijn moeder vaak bitter, kort en onaangenaam was. Met haar heb ik nooit een echte band gehad. Gelukkig hield mijn vader zichzelf en ons recht. Na schooltijd kwam hij naar huis, maakte ons vieruurtje en ging dan terug naar school. Hij was van ontzettend grote betekenis voor mij en mijn jongere zus. Moeder is vrij jong gestorven, ze was pas 66. Vader werd 78.”

“Het was heel bijzonder om met Jan samen te leven. Maar niet altijd makkelijk want hij was altijd bezig, midden in de koers of het voetbal, onrustig.”

Ons aan elkaar geslepen “Ik was achttien, Jan twintig, toen we elkaar leerden kennen. We studeerden Germaanse filologie. Van mijn elfde had ik op internaat gezeten, bij ouderwetse nonnen. Ik ben er


beginnen te rebelleren. Maar ik was een uitblinker in mijn studies. De vader van Jan had gekoerst en ook Jan wou koersen maar dat mocht niet van zijn moeder. Te volks, vond ze. Jan maakte wel enorme fietstochten, reed over de Alpen tot in Rome. En toen Benno, onze tweede, begon te koersen, ging Jan daar helemaal in mee. Benno koerste heel goed maar heeft uiteindelijk afgehaakt. De EPOperiode was begonnen en wilde je meekunnen, dan moest je wel slikken. Benno wou dat niet. Maar het opgeven van zijn velodroom, heeft hem lang dwars gezeten.” “Ik was een tamelijk oppervlakkig meisje dat graag babbelde en feestte. Jan heeft mij snel volwassen gemaakt. Bewust van de wereld. Hij heeft mijn manier van kijken naar de dingen grondig veranderd. Zelf miste Jan vaak zelfzekerheid. ‘Ik kan dat niet’, zei hij dan. Ik moest hem regelmatig oppeppen. ‘Mij maak je niets wijs’, reageerde hij. ‘Ik speel het kleine spel, omdat ik het grote spel niet aankan.’ Ik heb hem daar uit losgewrikt. Ik zei: ‘Natuurlijk kan jij dat, natuurlijk ben jij dat waard, natuurlijk is het goed wat je doet.’ En Jan aanvaardde dat. Hij wilde dat. Misschien heeft hij dat van meet af aan ook aangevoeld: Thérèse kan dat aan. Achter elke sterke man, een sterke vrouw. Zo hebben we ons aan elkaar geslepen.” Tegen 200 km/uur “We kregen drie zonen: Evert, Benno en Jasper. Een fijn gezin. Ik werd leerkracht, trok de school in die ik zo had vervloekt, gaf Nederlands, Engels en Duits aan het vijfde en zesde middelbaar. Jan was een succesvol sportverslaggever op de radio. ‘Radio is mijn binnen- en mijn buitenkant, dat ruist en bruist, sist en suist, mijn leven lang. All my days are radio days’, zei hij bij het afscheid aan zijn microfoon. Door zijn snelle en spitse wedstrijdcommentaar en tegelijk het overschouwen, zei zijn goede vriend Herman Deconinck eens: ‘Je rijdt 200 km per uur maar met de rem op.’ ‘Voorstopper die zichzelf voortdurend onderuit haalt’, zei dan weer een ander. Jan was maniakaal met zijn werk bezig, alsof hij zelf wou winnen. Veel uithuizig ook. 25 Tours, acht WK’s voetbal, vier Olympische

21

spelen. In de week, op zaterdagavond en op zondag. Het was niet altijd makkelijk om met Jan samen te leven maar ik moedigde hem aan, had er het volle vertrouwen in, gaf hem maximale ruimte, zeurde niet. Umsonst, trotzdem was het levensmotto van Jan. En ook dat van mij. We vonden elkaar daarin. Umsonst, trotzdem: het haalt niets uit en toch doe ik het. Vraag niet naar het nut van iets, dat is liberaal kapitalistisch. Ga niet uit van het resultaat, dat er misschien niet is. Wees een Mensch, zoals dat in de joodse cultuur heet. Iemand die niet rekent, zijn fouten erkent en met zijn kleine talent het beste probeert te doen.” Alleen voor jou “Elk huwelijk kent zijn leuke en minder leuke perioden. Ik was vijftig. Jan stond volop in de belangstelling, beleefde de hoogdagen van zijn succes maar waar was ik gebleven? Over het altijd alleen zitten en de tuin die niet was gedaan, wou ik niet zeuren. Dat vind ik wat klein. Maar de vraag was, of ik Jan ondertussen niet verloren was geraakt? Telde ik eigenlijk nog wel mee? Was ik nog wel de moeite voor hem? Of was ik deel van het decor waarin hij terugkwam? Gevoel van

leegte en teleurstelling, van zelfverlies. Was het dan toch alleen maar umsonst? Even dacht ik nog van: ik moet zijn liefde verdienen. Maar je moet dat niet verdienen. Toen zei hij - en hij kon dat zo lief: ‘Je weet dat ik dat allemaal toch alleen maar voor jou heb gedaan.’ En dat meende hij ook. Ik zag dat. Ik voelde dat. Graag zien is graag zien. En een mens is een mens. En het is mooi dat je een mens mag kennen, ten diepste toe.” “En dan hebben we elkaar teruggevonden. Helaas in zekere zin geholpen door zijn eerste, dan zijn tweede hartinfarctje. Ik mocht daar tegen niemand iets over zeggen, ook niet tegen zijn zus die verpleegkundige was. Niets. Maar hij dacht: ‘Oei, is het eindelijk zo ver? Ga ik dan toch niet oud worden?’ Jan was al van zijn dertigste met de dood bezig. Dan al, kon hij met zijn handen tussen zijn knieën zitten. Hij had een donkere, bijna depressieve kant. Hoe druk ook het leven, bewust van de eindigheid kwamen we weer dichter bij elkaar. De vervreemding week. Dat de kinderen het huis uit gingen, maakte dat we ook weer meer op elkaar aangewezen waren. Toch had ik nog even schrik toen Jan de zestig naderde en moest stoppen met radio maken. Bang dat

“Liefde moet je niet verdienen. Graag zien, is graag zien. Het is mooi dat je een mens mag kennen, ten diepste toe.”

Ò OKRA-MAGAZINE | JULI-AUGUSTUS 2016

22

over wat telt zijn zwartgalligheid weer zou opspelen. Met – verplicht - pensioen. Hoe zou hij dat overleven? Ik zag hem al zitten, zoals De boer die sterft van Karel van de Woestijne die zegt: ‘Ik heb nooit mijne wel gehad’. En toen heb ik het initiatief genomen om naar Zuid-Afrika te gaan.” Kom ons sit “Zuid-Afrika fascineerde mij maar ook Jan. Ik kon hem snel winnen voor een rondreis, van stad naar stad en langs de wilde kust waar het onrustig was. We waren enorm verrukt over dat land: de schoonheid, de verscheidenheid, de ontmoeting met allerlei mensen, de verschillen en gelijkenissen tussen die mensen, de tragiek van de witte Afrikaners, de blijheid van de zwarten en de bruinen. En zo zijn we er blijven plakken. Mee dankzij de huizenmarkt die in elkaar gevallen was, konden we er toen erg goedkoop een huis kopen en gingen er tien jaar lang - tot Jan stierf - elk jaar overwinteren. Prachtige tijd gehad, onszelf heruitgevonden. We waren als een jong koppel vogels dat zijn nest inrichtte. We voelden ons ook echt welkom. Met een Belg moet je goed afspreken, een Zuid-Afrikaan laat alles vallen en zegt: ‘Kom ons sit’. Hij heeft tijd. Wat me aantrok in Zuid-Afrika was de geschiedenis van mensen uit onze contreien die daar een land hadden gemaakt maar die er de zwarten compleet negeerden, negerden zeg maar, er negers van maakten, als minderwaardig behandelden. Intussen is er veel veranderd. Sinds Mandela en het ANC, hebben de zwarten meer rechten. En toch is er geen echte gelijkwaardigheid en blijft de vernedering van blank tegenover zwart diep ingebakken. ‘Wij betalen toch onze knechten en meiden’,

“Wees niet gemakzuchtig of lui. Gebruik je talenten. Maak er het beste van en stel niet te veel uit.”

zeggen ons blanke vrienden. Dat is waar maar het gevoel van superioriteit is gebleven bij de enen en dat van minderwaardigheid bij de zwarte en bruine bevolking ook. Die onderdanigheid zit er dik ingebakken, net als het geloof. Als ik bij mijn vriendin ga en we gaan eten, zegt de pater familias ‘Kom ons vat hande’ en spreekt een tafelgebed uit. Meer nog: voor een Zuid-Afrikaan beslist God over leven en dood. Toen Jan eens over een buurman-jager die was verongelukt zei dat hij ‘nette vinnig gerij’ (te snel gereden) had, zagen onze Afrikaanse vrienden dat als godslastering. Het is God die je streep trekt en wat Jan zei was ‘die duvel in jou praat’. En ze keerden ons de rug toe.” Kinderen en kleinkinderen “Rouwen vergt tijd. Jan stierf zes jaar geleden. De eerste twee jaar heb ik het erg moeilijk gehad. Pas na vijf jaar kon ik weer over hem vertellen, zonder dat er tranen vielen. Maar de energie die van de liefde uitgaat, ben ik kwijt. Het verlangen en de goesting om iets te ondernemen, heb ik niet meer. Ik leef bij de dag. Probeer daar iets goeds en moois van te maken. Ik ben heel gelukkig met mijn drie kinderen en negen kleinkinderen, met alle drie heb ik een goede verhouding. Evert, de oudste, vond de liefde in Afrika. Hij is als landbouwingenieur actief in Guinee, van waar zijn vrouw afkomstig is. Voor Benno was het zoeken, een moeilijk proces soms. Hij deed ook Germaanse, maakte zijn eindwerk over Jacques Bloem, de melancholicus. ‘Denkend aan de dood, kan ik niet slapen, en niet slapend, denk ik aan de dood.’ Jasper, de jongste, heeft veel van mijn vader. Hij is een knappe advocaat en een echte gentleman. Woont en werkt in Genève, is een superpapa voor zijn vier kinderen. Kinderen kunnen veel betekenen voor hun ouders. Hun hele ontwikkeling kunnen meemaken, is geweldig. Hen loslaten, een must. Bind ze niet, houd afstand, duw ze weg. Laat ze op kamp gaan, op Erasmus. Laat ze zichzelf vinden. En dat het niet altijd loopt zoals je verhoopt had, tja. Of dat je in hen kleine, kwalijke trekken van jezelf of van je partner terugziet, uitvergroot, is ook zo.” De toekomst “Ik ben het meest met mijn kinderen en kleinkinderen bezig, moet ik toegeven. En verder met mijn familie. Ik bezoek en ondersteun regelmatig mijn broer met een handicap in het opvangtehuis en mijn zusje wiens levenspad ook niet altijd over rozen liep. Ik heb een paar heel goede vriendinnen. En ik heb hier, in mijn directe omgeving, mijn eigen klein - niet overdrijven - sociaal engagement. Ik geef Nederlands aan vluchtelingen en trok op handtekeningenjacht opdat het stukje mooie, ongerepte natuur in ons dorp niet om zeep geholpen zou worden door een industriezone. Ik vind het leven, ondanks alle


23

leed, toch wel prachtig. Hoe ouder, hoe meer je gewone kleine dingen leert te waarderen. Ik kan enorm genieten van een wandeling. In het park vlakbij ontdek ik de wilde akelei in bloei, een gedicht op zich. Ik ben blij dat ik ook nog elk jaar eens naar Zuid-Afrika kan. Het woeste lege land, de dieren die je voorzichtig benaderen, de vogels in de lucht. Geweldig toch?” Een roman “En wat ik verder doe, is lezen, lezen, lezen. Madame Bovary van Gustave Flaubert en De Torenberg van Thomas Mann zijn mijn lievelingsboeken. Plus zowat alles wat nu en hier geschreven wordt. Ik ben van nature lui, dat is mijn grootste kwaal. Ik beken dat. Zo heb ik dingen laten liggen. Schrijfster worden, eerder dan leerkracht, was mijn kinderlijke droom. Maar het is er niet van gekomen. Ik bewonder romanschrijvers die uit het niets een wereld scheppen. Hoe je bomen kan laten ruisen, hoe je smaken en geuren die je nooit hebt gekend kan oproepen. De literatuur is de grootste kunst. Maar ik heb geen fantasie, zei ik altijd. Nu zeg ik: ik had het op zijn minst kunnen proberen. Want ik mocht dat doen, had tijd. Maar geen discipline, te weinig ambitie. Was bang om op mijn bek te gaan, dat ook. Als je iets wil, dan doe je dat. Tegen mijn beste studentes zei ik altijd, soms een beetje zurig: je kan beter. Je bent het jezelf verplicht het beste uit je talenten en je leven te halen. Dit geldt ook voor relaties, vind ik. Het kan moeilijk zijn maar geef niet te snel op. Je hebt een verantwoordelijkheid tegenover jezelf, andere mensen en de samenleving.” Het leven gaat door “Alleen zijn, duidt op een gemis. Maar het brengt ook vrijheid. Elk nadeel heb zijn voordeel, zou Johan Cruyff zeggen: ik ga en sta nu weer waar ik wil, zonder met iemand rekening te moeten houden. En dat gaat redelijk goed. Redelijk. Sommige dagen wringt er van alles, denk ik van: hoeveel tijd heb ik nog? Zal ik geestelijk gezond blijven? Trouwens, hoe zal het einde zijn? Op andere momenten kan ik aanvaarden dat ik oud ben, zet me daarover en laat ik me nog inspireren om iets te doen. Leven en dood liggen dicht bijeen, liet Jan me altijd beseffen. ‘Later zal er vlug zijn’, zei hij en nu is het later. Sinds zijn dood voel ik de nabijheid van de dood ook meer. Ik moet waakzaam zijn, zien dat ik het leven niet verlies. Eén kwalijke val, kan noodlottig zijn. Ik ben geen ongelovige maar ook geen gelovige. Ik vermoed dat het met de dood allemaal ophoudt. Toen mijn grootmoeder in 1954 stierf, geloofde ze in het terugzien van haar vier (van de elf) overleden kinderen. Ik zal Jan niet terugzien. Maar laat ons intussen toch zorg dragen voor elkaar en onze planeet want het leven gaat door. Wij niet, het leven wel. Zeker in je kinderen en

kleinkinderen maar ook in al wie je ontmoet. Je hebt gekregen en je geeft dat door, in één grote stroom van leven en bewustzijn.” Mijn trots “Ik ben trots op Jan. (Stilte). Op Jan. Op wie hij geworden is. En dat ik daartoe heb bijgedragen, het beste in hem heb mogen naar boven brengen. En dat ik dat ook van mijn kinderen kan zeggen. Jan zuchtte wel eens, met dank aan Paul Snoek, de al vergeten dichter: ‘Het was een straf mij lief te hebben.’ Maar dat is niet zo. Liefhebben gaat vanzelf, het was een genade en een grote vreugde om iemand als Jan te mogen graag zien, vijftig jaar lang. En tegelijk is het je grootste gemis. Je komt dat niet meer te boven, op die leeftijd. En dat hoeft ook niet.”

■

Tekst Dominique Coopman Foto’s François De Heel

De tragiek van het leven en de liefde Wie met het leven bezig is, is met de dood bezig. Ik ben daar dagelijks mee bezig. Het is gewoon de keerzijde van de medaille. Leven en dood zijn één. En daartussenin de liefde, die lijkt een brug te slaan van het een naar het ander. Maar ook die brug zal inzakken. Ik ben verslaafd aan het leven en toch moet ik het opgeven. Ik ben nieuwsgierig, of dat nu op literair taalgebied is, of politiek, of de sport. Ik zou wel leeftijdloos willen blijven leven. En tegelijk beseffen dat het niet kan. Het is gewoon het mysterie van het leven zelf, dat je zou willen blijven leven, altijd maar leven, en dat dat niet kan. Het volle besef daarvan. Ik vind dat de tragiek van het leven. (Jan Wauters,° 10 februari 1939, + 4 juni 2010)

© Michiel Hendryckx


24

film

cultuur

Bestseller in beeld De zomer komt er aan en bij minder goed weer kan de bioscoop voor ontspanning zorgen. Het romantisch drama Me before you van de Britse cineaste Thea Sharrock zal romantische zielen zeker aanspreken. Me before you is een vrij getrouwe verfilming van de gelijknamige bestseller uit 2012 van de Engelse schrijfster Jojo Moynes. Wereldwijd werden er meer dan zes miljoen exemplaren van de roman verkocht. Moynes bewerkte zelf haar boek tot een filmscenario. Uitersten raken elkaar Louisa ‘Lou’ Clark woont in een dorpje op het Engelse platteland. De eigenzinnige 26-jarige hopt van job naar job om haar familie het hoofd boven water te helpen houden. Haar opgewekte zelf wordt op de proef gesteld wanneer ze aan de slag gaat als zorgverlener voor Will Traynor, een welgestelde jonge bankier wiens leven na een ongeluk compleet veranderd is. Hij was een echte avonturier maar zijn nieuwe leven in een rolstoel heeft zijn levenslust verdreven. Lou is vastberaden hem ervan te overtuigen dat zijn leven nog zin heeft. Tijdens hun tijd samen groeit er een relatie tussen Lou en Will.

Het tamelijk romantische drama Me before you is een onbeschaamde sentimentele ‘tranentrekker’. OKRA-MAGAZINE | JULI-AUGUSTUS 2016

Lou en Will Lou, zoals ze gespeeld wordt door Emilia Clarke, is een levenslustige jonge vrouw met een aanstekelijk optimisme. Iets wat haar volledig tegengesteld maakt aan de veeleer teruggetrokken en cynisch geworden Will. Hoewel Will het leven als verlamde niet als een volwaardig leven kan zien, zal Lou er in slagen tot hem door te dringen en hem weer aan het lachen te brengen. Maar of dit voldoende zal zijn om hem te laten afzien van een geplande euthanasie, is nog maar de vraag. Kiezen voor euthanasie? De filmmakers gaan het thema van de euthanasie niet uit de weg. Will die tot voor zijn ongeval een sportief leven leidde, vindt een leven in een rolstoel niet waard om geleefd te worden. Zijn ouders, en later Lou, proberen hem tot andere gedachten te brengen door te tonen dat het leven wel waard is geleefd te worden, alleen al omdat ze van hem houden. Aangezien de meeste aandacht gaat naar de relatie tussen Lou en Will wordt de complexe thematiek van de euthanasie slechts oppervlakkig behandeld. Daardoor blijft de humor in de film de boventoon voeren en blijft de toon licht.

Sentimentele ‘tranentrekker’ Het tamelijk romantische drama Me before you is een onbeschaamde sentimentele ‘tranentrekker’. Een film met een lach en een traan, en tegen het einde zullen heel wat kijkers de ogen niet droog houden. Hoewel een beetje voorspelbaar is het een lichte, hartverwarmende film die toch wel pleit voor het leven.

■

Tekst Willy Verbestel

Ook nog in de bioscoop ✤ Where to invade next Een documentaire van Michael Moore in zijn bekende humoristische stijl.

✤ All roads lead to Rome Weinig geslaagde komedie.

25

De eindeloos interpreteerbare titel legt de vele benaderingswijzen voor kunst bloot die werd gecreëerd in een land dat een juk torst van oorlog, genocide, mensenrechtenschendingen en de opgang van ISIS. Door de systematische vernieling van Irakees cultureel erfgoed zoals de recente vernietiging van eeuwenoude historische sites in Hatra, Nimrud en Nineve en de gebeurtenissen in het Mosul-museum is het belangrijker dan ooit om te focussen op

uitjes

Invisible Beauty presenteert werk van vijf hedendaagse kunstenaars uit Irak en de diaspora. Nieuwe werken maar ook werken die na lange tijd werden herontdekt. De titel van de tentoonstelling verwijst zowel naar de ongewone of onverwachte onderwerpen van het tentoongesteld werk, als naar de onvermijdelijke onzichtbaarheid van Iraakse kunstenaars op de internationale scene.

cultuur

Invisible beauty Paviljoen van Irak La Biennale di Venezia kunstenaars die in Irak blijven werken. I.s.m. de Ruya Foundation selecteerde Philippe van Cauteren fotografen Latif Al Ani en Akam Shex Hadi, performancekunstenaar Rabab Ghazoul, keramist en beeldhouwer Salam Atta Sabri en schilder Haider Jabbar.

Tot 4 september 2016 Stedelijk Museum voor Actuele Kunst S.M.A.K., Jan Hoetplein 1, Gent, www.smak.be. Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 18.00 uur; gesloten op maandag.

Maak kans op gratis tickets, kijk blz. 54!

Glasses - Luc Tuymans Voor de expo Glasses blikt Luc Tuymans voor de eerste keer thematisch terug op zijn oeuvre. Hij presenteert portretten van ‘mensen zonder naam’ en van historische figuren, met als rode draad een bril. Iconische werken uit Tuymans’ oeuvre, waarin onder meer nazisme, kolonialisme en nationalisme belangrijke onderwerpen zijn. SS’er Heydrich maskeert in de reeks Die Zeit zijn gezicht achter een donkere bril. De jonge Boudewijn stapt verborgen door een zonnebril uit het vliegtuig in Léopoldville. Patrice Lumuba draagt een bril en een das en kijkt ons van dichtbij recht in de ogen. De lachende Amerikaanse huisvader Milteer met vergrote ogen achter zijn bril is een extremist-racist. Het gezicht van de Vlaamse schrijver Ernest Claes wordt een soort leeg masker-met-bril.

Tot 18 september 2016. MAS, Museum aan de Stroom, Hanzestedenplaats 1, Antwerpen. Open van dinsdag tot vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur (laatste tickets om 16.00 uur) zaterdag en zondag van 10.00 tot 18.00 uur (laatste tickets om 17.00 uur). Tickets: 10 euro; 8 euro (> 65 jaar).

Maak kans op gratis tickets, kijk blz. 54!


26

gedicht

cultuur

Schroeiplek Niet huilen, maar schrijven, om wat voorbij is. Niet later, maar nu, die tijd in verzen vangen. De dingen niet dwingen, maar schikken en zingen. Niet zeggen: tijd heelt, maar toeslaan en dichten. Schrijven is pijn herverdelen, in achterklap van rijm. Niet ongeremd, niet ongerijmd, maar wonend in woorden. Doodgewoon wonend en wachtend op licht in het gedicht. Tijd wijst uit. Tijd wist weg.

Joris Denoo uit: Robinson (cyclus ‘Later’) NetBook 29, www.hetprieeltje.net


27

cultuur

Met Dertig dagen brengt de Vlaamse auteur Annelies Verbeke een verhaal over iemand die er naar streeft een goed mens te zijn. Een mens die naar het woord van Levinas poogt om de kleine goedheid, die in elke mens zit, te laten openbloeien bij de anderen en zichzelf. Dertig dagen lang volg je Alphonse, een gekleurde man uit Senegal, die samen met zijn geliefde Kat verhuist naar een dorpje in de Westhoek, vlakbij de Franse grens. Hij heeft zijn wisselvallig muzikantenbedrijf laten staan en wordt de CEO van een eenmansklusjesbedrijf. Vreemd genoeg wordt hij een soort biechtvader of psycholoog voor de meeste van zijn klanten. Want dat voelt hij zelf aan: hij kan luisteren, sussen, troosten, confronteren soms. Alphonse wil geen Jezus worden, geen goeroe. Hij helpt gewoon omdat hij een goed mens wil zijn en omdat hij het - schijnbaar buiten zichzelf - aankan. Uiteraard blijft ondanks die aantrekkingskracht, het racisme bij de Westhoekers onderhuids sluimeren. De auteur drukt het treffend zo uit: “Zijn kleur beklemtoont dat hij buiten hun leven staat en daarom laten zij er hem precies ook in. Zijn kleur is de soutane van de geestelijke, het beroepsgeheim van de psychiater.” De roman plaatst ook de actualiteit in

Zijn kleur beklemtoont dat hij buiten hun leven staat en daarom laten zij er hem precies ook in

boeken

Dertig dagen de kijker: de vluchtelingenkampen in Noord-Frankrijk, de dubbelzinnige vreemdelingenafkeer, de vraag of barmhartigheid niet te ver kan gaan. Ook literair is dit een waardevolle roman. Dertig dagen is een superbe, ontroerende vertelling vol humor, hardheid maar ook veel mededogen. Een sterke plot in een heerlijke vlotlezende taal.

Ook de moeite waard Nora

Een eenvoudig maar prachtig boek. Ook Brooklyn, het vorige boek van de Ierse schrijver Toibin, was meer dan de moeite. Dat boek werd trouwens onlangs verfilmd. Einde jaren zestig in Ierland. Nora Webster, moeder van vier kinderen, is weduwe geworden en probeert stilaan haar leven weer op de rails te krijgen. Om financieel boven water te blijven, moet ze ook op zoek naar werk. Het conservatieve, katholieke Ierland van die tijd speelt een grote rol op de achtergrond van het verhaal. Met behulp van familie en vrienden en met muziek als uitlaatklep bereikt Nora stilaan een nieuw evenwicht. Toibin baseerde dit verhaal op het leven van zijn moeder na de vroege dood van haar echtgenoot. Toibin schrijft romans waar je even stil van wordt.

De stilte van Thé

De stilte van Thé van de Nederlandse Marie de Meister is een mooi gelaagde roman, met veel diepgang, menselijkheid én een religieuze inslag. Sophie Keller is een bekende politieke televisieverslaggeefster. Wanneer ze op een dag buiten haar comfortzone een reportage moet maken over de adoptieproblematiek, komt haar wereld op zijn kop te staan. Het is het begin van een zoektocht naar haar afkomst. Sophie die dacht dat haar leven vast en gevormd was, vervalt in een soort depressie. Ze wordt gedwongen de keuze van haar biologische moeder te aanvaarden om haar vroegere leven weer op de juiste plek te kunnen zetten. Een verrassend, interessant boek dat tot nadenken stemt.

■

Tekst Annemie Verhenne en Hugo Verhenne

✽ Annelies Verbeke, Dertig dagen, De Geus, Breda, 2015, 216 blz., 19,95 euro. ✽ Colm Toibin, Nora, De Geus, Breda, 2015, 378 blz., 22,95 euro. ✽ Marie de Meister, De stilte van Thé, Ambo Anthos, Amsterdam, 2016, 384 blz., 19,99 euro.


28

muziek

cultuur

Zingend Brons Het is een traditie. In de zomermaanden klimmen stadsbeiaardiers in hun toren en genieten wij in luistertuinen van hemelse muziek. Klank zonder gezicht want vaak weten we niet wie er daar boven op het klavier timmert. Koen Van Assche (49) is beiaardier in verschillende Vlaamse steden en bouwde een Bronzen Piano, een beiaard voor op de begane grond. Maar geen Bronzen Piano zonder eerst de beiaardier in de toren te kennen. Als kind ging Koen met zijn ouders in Antwerpen al luisteren naar de deuntjes die uit de Onze Lieve Vrouwetoren tuimelden. “Dit wil ik ook leren”, zei hij en begon als veertienjarige aan een opleiding in de befaamde beiaardschool van Mechelen. Koen: “Vlaanderen mag je terecht de bakermat van de beiaard noemen. Vanuit heel de wereld komen beiaardiers in Mechelen het vak leren en in o.a. Oudenaarde, Lier en Antwerpen hangen historische beiaarden die teruggaan tot de 16de eeuw. De laatste jaren is er ook flink geïnvesteerd in de restauratie, wat voor de klank een wereld van verschil maakt.”

De Bronzen Piano Toch voelde Koen dat het beiaardspel vanuit de toren het grote publiek niet altijd bekoorde. “Mensen horen de deuntjes wel maar blijven niet staan om de muzikale mogelijkheden van het instrument te leren kennen.” Als de mens niet naar de beiaard komt, dan brengen wij de beiaard wel naar de mens, zo dacht Koen en samen met Anna Maria Reverté, de beiaardierster uit Barcelona, lanceerde hij het idee van een mobiele beiaard. Koen: “Er waren enkele voorwaarden: de beiaard moest de vorm hebben van een vleugelpiano, in een huiskamer passen, gemakkelijk te vervoeren zijn en snel in elkaar te zetten. Aanvankelijk geloofde geen enkele klokkengieter erin, tot we bij Eijsbouts in Nederland kwamen, een van de grootste klokkengieterijen ter wereld. Twee jaar hebben we gepuzzeld aan

“Als de mens niet naar de beiaard komt, dan brengen wij de beiaard wel naar de mens.”

hoe zo’n Bronzen Piano eruit kon zien maar het resultaat is ronduit schitterend.” Met de klokken op reis Einde 2013 werd de Bronzen Piano voorgesteld aan het grote publiek. Koen: “De officiële inhuldiging was tijdens het wereldbeiaardcongres in Lier dat ik als vice-president van de Beiaard Wereld Federatie mee organiseerde. Er waren 150 beiaardiers uit alle werelddelen en die kregen elk de kans om op de Bronzen Piano te spelen. Allemaal waren ze enthousiast, wat voor Anna Maria en mezelf echt een mooi moment was. Intussen heeft de Bronzen Piano al samen geklonken met piano, klavecimbel, harp, dwarsfluit, klarinet, percussie, strijkensemble, gitaar en orkest. Koen speelde al op torenbeiaarden in Europa en de Verenigde Staten maar voor zijn Bronzen Piano heeft hij nog twee grote dromen. Koen: “Volgend jaar gaat er alvast één in vervulling. Dan speel ik in Barcelona in een nieuwe concertzaal met 2 500 zitplaatsen die speciaal gebouwd is voor klassieke muziek. Dichter bij huis zou ik de Bronzen Piano graag eens opstellen in de Efteling. Daar zou ik aan de kinderen - die al betoverd zijn door de sprookjeswereld die de


29

Efteling nog altijd is - hopelijk ook de betovering kunnen doorgeven van dit unieke instrument, en wie weet zijn er dan enkelen die het willen leren bespelen.”

■

Professioneel advies en vrijblijvende offerte aan huis?

Bel gratis 0800 250 23 - www.lathu.be

Tekst Suzanne Antonis

Info: www.bronzenpiano.com.

Ook de moeite deze maand ✤ Amerli, Refugees for Refugees (Muziekpublique) De Brusselse organisatie Muziekpublique vroeg aan twintig vluchtelingen die in België aankwamen om muziek uit hun land te maken. Een eerste oefening voor onze westerse oren. www.muziekpublique.be ✤ Amaranthine van Let the Music Speak Ideeën van het verleden bevloeien het heden. Vandaag helpt ons de muziek van vroeger te begrijpen. Een jazz-klassieke cross-over in een prachtig debuutalbum. www.letthemusicspeak.net ✤ Een Nieuwe Dag van Laura Lynn (Top Act Music) De gloednieuwe cd van deze WestVlaamse nachtegaal zorgt dankzij de samenwerking met producer Steve Williaert voor een nieuw en verfrissend geluid in het schlagerland. www.lauralynn.be OKRA-MAGAZINE | JULI-AUGUSTUS 2016

30

tentoonstelling

cultuur

voedsel

Hoe de stad vormt

In mei vierde het Antwerpse MAS zijn vijfde verjaardag. En geen feest zonder feestmaal. Het museum nam dit letterlijk want ze transformeerde haar vijfde museumverdieping in een tempel vol historische smaken. Vanaf het moment dat voedsel de stad binnenkomt tot het via de afvalberg of de riolen ons weer verlaat. Een originele bril om de stad te bekijken. De nieuwe tentoonstelling Antwerpen à la Carte volgt twee sporen: die van de hongerige stadsbewoner en het boek Hungry City van Carolyn Steel, een vooraanstaand denker uit GrootBrittannië over voeding en steden (vertaald: De Hongerige stad). Het traject dat voedsel aflegt, wordt voorgesteld in vier thema’s, gezien door de ogen van historici, kunstenaars, fotografen en koks. De voorraadkasten Antwerpen heeft als havenstad een weelde aan exotische ingrediënten. Rond 1500 werd het al een markt voor niet-Europese lekkernijen, o.a. rietsuiker uit Brazilië en Aziatische specerijen. Streekproducten zoals het Bollekesbier en de koekjes van Parein profiteerden van die luxe. Elixir d’Anvers telt meer dan 32 planten en kruiden uit verschillende werelddelen. Daartegenover staat het voedsel dat op het platteland werd geteeld maar dat, telkens de stad aan inwoners uitbreidde, steeds verder opschoof.

Al in de middeleeuwen stond Antwerpen bekend als ‘vermaerde coopstadt’. Talrijke straatnamen verwijzen naar een bloeiende handel in voedsel. En wie kent er niet eierboer Teun en melkboerin Lijn? Stadsbewoners gebruikten hun standbeelden op de eieren melkmarkt als boodschappers. Liet er iemand een brief achter bij Teun, dan hing de volgende ochtend het antwoord bij Lijn. Aan tafel! Voedsel dient om op te eten en met die waaier aan ingrediënten gingen koks maar al te graag aan de slag. Enkele plekken waar Antwerpenaren samen aten en dronken, zijn nu nog legendarisch zoals Café Den Engel en Gaarkeuken 110 waar havenarbeiders nog altijd hun spek en eieren komen eten. Via de haven kwamen samen met het voedsel natuurlijk ook de vreemdelingen aan die via hun keuken voet aan de grond kregen. Wah Kel is het oudste Chinese restaurant en

introduceerde de chop suey. Ertegenover hangt het schilderij van Pieter Bruegel die in de 16de eeuw al een onderscheid wist te maken tussen de magere en de vette keuken. Sterrenchef Viki Geunes ging dan weer aan de slag met recepten uit het 16de eeuwse Cockbouck en geeft er een hedendaagse twist aan. Maar voedsel betekent ook afval. Van verpakkingen, restjes en het eetgerei tot het menselijke afval in urine en stoelgang. Tot 1900 ging het stadsafval als mest naar het platteland. Nu breken ingenieurs zich het hoofd over de steeds groeiende afvalberg en hoe die te recycleren. Hoe voeden wij ons in de toekomst? Boeiend is de serre waar geschetst wordt hoe stedelingen zich in 2050 zullen voeden. Door de wereldwijde toename van de bevolking en de ecologische crisissen staan voedingssystemen onder druk. Worden het robots en nieuwe transportmethodes of gaan we terug naar kleinschaligheid dicht bij huis? En wie weet kunnen we via genetisch bepaalde data datgene laten leveren wat we nodig hebben. Of wie nóg verder denkt: misschien komt ons voedsel dan van een andere planeet!

© Frederik Beyens

■


Tekst Suzanne Antonis Foto’s MAS

Info Museum aan de Stroom, Hanzenstedeplaats 1 in 2000 Antwerpen www.mas.be. Open van dinsdag tot zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur, weekend tot 18.00 uur. Tickets: 10 euro, met korting: 8 euro.

31

GRATIS TV bij aankoop * van een traplift !

UNIEKE ZOMERACTIE Koopt u tussen 15 juni en 31 juli 2016 een traplift bij thyssenkrupp Encasa*, dan scoort u twee keer: 1. Dankzij uw traplift bent u zeker van uw herwonnen mobiliteit op de trap. 2. Houdt u van voetbal of de Olympische Spelen, dankzij de gratis televisie* hoeft u niets te missen.

Bel gratis www.tk-traplift.be

Als het over mobiliteit thuis gaat, speelt thyssenkrupp Encasa op het hoogste niveau. Helemaal op maat van uw trap maken wij voor u de traplift die u weer veilig en comfortabel naar boven en beneden brengt. Dus, bestel nu uw traplift en kijk alvast uit naar een zorgeloze zomer vol sport! Ontvang uw gratis informatiepakket of vrijblijvende offerte op maat.

*Aanbod onder voorwaarden van 15/06/2016 t.e.m. 31/07/2016, zie www.tk-traplift.be/zomer2016


32

gezondheid

Goed slapen

is een haalbare droom

Vlamingen gaan slaapproblemen vooral te lijf met slaapmiddelen. Uit een onderzoek van de Christelijke Mutualiteit in 2015 blijkt dat een Vlaming op de zes regelmatig slaapmiddelen gebruikt. Bij 70-plussers is dat maar liefst 32 procent. En dat terwijl slaaptherapie op lange termijn veel beter helpt bij slaapproblemen dan slaapmiddelen. Bovendien maak je met een goede slaaphygiëne zelf al een heel verschil.

Uit de Belgische gezondheidsenquête 2013 blijkt dat zo’n 30 procent van de bevolking slaapproblemen ervaart. Dat percentage ligt hoger bij vrouwen dan bij mannen en het stijgt naarmate de leeftijd vordert. Leeftijd beïnvloedt kwaliteit slaap Als je ouder wordt, slaap je sowieso anders. Je hebt daarom nog geen slaapstoornis. Zo hebben senioren vaak met zes tot zeseneenhalf uur slaap al genoeg, terwijl dat aantal bij volwassenen gemiddeld acht uur bedraagt. Hoe groot je slaapbehoefte is, wordt onder andere beïnvloed door je fysieke activiteiten van overdag. Op hogere leeftijd staan die vaker op een lager pitje. Ook je slaapstructuur verandert. Een normale slaap is doorheen de nacht opgebouwd uit vier tot vijf blokken van telkens 90 tot 120 minuten. Ieder blok is op zijn beurt onderverdeeld in verschillende fasen. De doezelslaap, de lichte slaap, de diepe slaap en de droomslaap of REMslaap. Als je ouder wordt, duurt het langer voor je in slaap valt en breng je minder tijd in de diepeslaapfase door. Hierdoor wordt je slaap gemakkelijker verstoord door omgevingsgeluiden. Voor senioren kan het daarom nuttig zijn om twee periodes per dag te slapen: een kort middagdutje en een langere periode ’s nachts.

Voor senioren kan het nuttig zijn om twee periodes per dag te slapen: een kort middagdutje en een langere periode ’s nachts.

Daarnaast zijn er wel andere factoren die je kwetsbaarder maken voor slaapstoornissen als je ouder wordt: medische problemen en


de stress die daarbij komt kijken, stress als gevolg van het overlijden van de partner, medicijngebruik, minder gestructureerde dagen waardoor de biologische klok die het slapen en waken aanstuurt, verstoord kan geraken. Weldaad voor lijf en geest Tijdens de diepe slaap herstelt je lichaam en bouwt het energie op voor de volgende dag. Je maakt afweerstoffen aan die je beschermen tegen bacteriën, virussen en allergieën. Als je genoeg slaapt, ben je dus ook minder snel ziek. Tijdens je slaap verwerken en ordenen je hersenen de gebeurtenissen en informatie van de dag. De informatie wordt van je kortetermijngeheugen overgedragen naar je langetermijngeheugen. Heb je moeite om informatie te verwerken of je dingen te herinneren? Ga dan eens na of je wel voldoende slaapt. Je lichte en diepe slaap zijn verantwoordelijk voor het onthouden van gebeurtenissen en feiten, terwijl je REM-slaap belangrijk is voor de manier waarop je bepaalde vaardigheden uitvoert, problemen oplost of verbanden legt. Wie voldoende slaapt, zal positiever in het leven staan dan wie te weinig slaapt. Die is vaak prikkelbaarder en emotioneler en heeft de neiging om negatiever te denken. Slecht slapen zou ten slotte ook geassocieerd worden met overgewicht en diabetes type 2. Slaaptherapie Slapeloosheid is naast slaapapneu en het rustelozebenensyndroom een van de meest voorkomende slaapstoornissen bij ouderen. Van slapeloosheid is sprake als je langer dan twee maanden problemen hebt met inslapen, doorslapen of te vroeg wakker worden. Af en toe een nacht slecht slapen is geen ramp. Je lichaam zet vanzelf een proces in gang om de gemiste slaapduur in te halen. De volgende nacht zal je automatisch meer diepe slaap en REMslaap doorlopen. Bij slapeloosheid of insomnia kan je lichaam het opgestapelde slaaptekort niet meer inhalen. Je geraakt in een vicieuze cirkel waar je niet zonder hulp uitgeraakt.

33

Bij slapeloosheid kunnen enkel in zeer ernstige gevallen of in de acute fase slaapmiddelen helpen. Op lange termijn is slaaptherapie veel doeltreffender. Slaapmiddelen hebben bijwerkingen en zijn verslavend. Bij slaaptherapie worden je slaapproblemen in kaart gebracht. Je krijgt specifieke opdrachten om je slaappatroon te optimaliseren en je contraproductieve gedachten te vervangen door slaapbevorderende gedachten. Je leert technieken aan om makkelijker in te slapen en minder te piekeren. Ten slotte krijg je ook ondersteuning van een slaapconsulent die je feedback geeft. Tips voor een goede slaaphygiëne De basis van een goede nachtrust zijn vaste gewoontes. Elke dag ongeveer op hetzelfde moment opstaan of gaan slapen, zorgt voor een regelmatig patroon. Zo ‘programmeer’ je je lichaam. Het voelt vanzelf aan wanneer het tijd is om te gaan slapen of om op te staan. Heb je slaapproblemen? Met deze tips kom je al een heel eind.

✽ Kom zoveel mogelijk buiten. Buitenlicht en daglicht houden je interne klok stabiel. ✽ Geef jezelf regelmatig de tijd om even tot rust te komen: ga rustig zitten en adem diep in en uit. ✽ Overdag voldoende bewegen kan je helpen om beter te slapen. ✽ Beperk cafeïnegebruik. Koffie, thee, cola of energiedranken stimuleren je hersenen en werken dus ook in op je slaap. ✽ Schakel je tablet, smartphone of computer uit in het laatste uur voor je naar bed gaat. Deze schermen hebben vaak zo’n sterk licht dat ze je wakker maken of houden. ✽ Drink voor je gaat slapen geen alcohol meer. Misschien val je er gemakkelijker door in slaap, maar het bezorgt je een onrustige nacht waardoor je ’s morgens niet voldoende uitgerust bent. ✽ Eet niet te laat en vermijd zware maaltijden vanaf zo’n twee uur voor het slapen. Zowel met een zware maag gaan slapen als met honger naar bed gaan, kan je nachtrust verstoren. Heb je ’s avonds honger? Eet dan een lichte snack. ✽ Bouw je dag af en doe ’s avonds vooral ontspannende activiteiten. ✽ Dim de lichten in de woonkamer om je lichaam het signaal te geven dat de slaaptijd eraan komt. ✽ Ga pas slapen als je je slaperig voelt. ✽ Een kort bad nemen voor het slapengaan, ontspant. ✽ Rook niet vlak voor je gaat slapen. Van nicotine geraak je moeilijker in slaap. ✽ Bouw een vaste slaaproutine in. Zet bijvoorbeeld de tafel klaar voor de volgende morgen, doe je pyjama aan, poets je tanden en lees nog een stukje uit een spannend boek.

■

Tekst Mieke Termont

Ontspannen in luxe aan zee

VANAF

€WEEKEND 114 Luxueus kamperen aan zee? Dat doe je in een Comfort Lodge voor 2, 4 of 6 personen op Kompas Camping Westende of Nieuwpoort. Je slaapt in een comfortabel boxspringbed, kokkerelt in een volledig uitgeruste keuken en ontspant op je overdekt privéterras midden in het groen. Ideaal voor een korte of langere vakantie met z’n tweetjes of de hele familie!

UNIEK KENNISMAKINGSAANBOD VOOR OKRA-LEDEN

Verblijf in 2016 in een gloednieuwe Comfort Lodge en geniet van volgende speciale korting:

€15 KORTING

€35

op de prijs van een weekendof midweekverblijf

op de prijs van een weekverblijf

KORTING

Boek je Comfort Lodge (voor 2, 4 of 6 personen) online op www.comfortlodges.be (ga naar ‘Boek je Comfort Lodge in Nieuwpoort of Westende’, kies daar jouw Comfort Lodge en vink bij het tabblad Opties ‘Korting OKRA’ aan om de korting automatisch te verrekenen). Toon bij het inchecken op de camping jouw OKRA-lidkaart. Het kennismakingsaanbod voor OKRA-leden is niet cumuleerbaar met andere voordelen of kortingen. De grootste korting primeert.

Brugsesteenweg 49 8620 Nieuwpoort 058 23 60 37 Bassevillestraat 141 8434 Westende 058 22 30 25

Info en boekingen via

www.comfortlodges.be OKRA-MAGAZINE | JULI-AUGUSTUS 2016

34

interieur

Vakantie vieren op je terras

Tijdens de zomermaanden hoef je niet altijd naar het buitenland te trekken om van de zon te genieten. Met volgende tips maak je je terras of balkon extra gezellig. Nu nog een fris glaasje wijn of vruchtensap erbij en het genieten kan beginnen.

Vrolijke aluminium tuinset in pastelblauw en wit.

D

e basis van elk terras zijn uiteraard de tuintafel en -stoelen. Sta je op het punt deze aan te schaffen, let dan even op volgende aandachtspunten. Ben je bereid veel tijd te steken in het onderhoud of kies je voor gemakkelijk? Tuinsets in hardhout zoals teak zijn prachtig en geven je terras een luxueuze en gezellige uitstraling maar vergen relatief veel onderhoud. Zonder behandeling vergrijst hardhout niet alleen maar door de open structuur van de poriën wordt het hout onvermijdelijk ook vuil. Daarom dient het jaarlijks gereinigd te worden. Dit kan met speciale reinigingsproducten voor hardhout of met huis-, tuin- en keukenmiddeltjes zoals water met zout, azijn of bruine zeep. Gebruik beter geen hoge drukreiniger, die maakt de structuur van het hout stuk. Wanneer je geen vergrijzing wenst, kan je het hout na het reinigen inwrijven met teakolie.

Accessoires in effen en exotisch gedessineerde stoffen zorgen voor een instant vakantiegevoel.


Zie je een grondig jaarlijkse onderhoud van het tuinmeubilair niet zitten, dan zijn er verschillende alternatieven op de markt. Zo hebben tuinmeubels in gelakt metaal jaarlijks niet meer nodig dan een eenvoudige wasbeurt om het stof en vuil eraf te spoelen. Kies wel voor degelijk meubilair in aluminium zodat je geen last krijgt van roest. Voor stoelen kan je naast aluminium ook kiezen voor textileen, een weerbestendige kunststof doek. Ook stoelen van geweven fiber (synthetische draad) hebben als voordeel dat ze duurzaam zijn en weinig onderhoud vergen én dat de stoel meteen goed zit, zonder kussens. Is je balkon of terras te klein voor een complete set van tafel en stoelen, dan kan je het ook gezellig maken met een bistrotafeltje met een enkele stoel of met enkel een strandstoel of kleine loungezetel. Zet je terras in elk geval niet te vol. Neem vooraleer je tuinmeubilair koopt zorgvuldig de maat op van je terras en check of het meubilair geplaatst kan worden met voldoende loopruimte rondom (voorzie minstens 1 meter ruimte rondom de tafel

35

Klein maar fijn, sfeervol balkon met bistrotafeltje en -stoelen.

Gezellig terras met teak tafel en banken. voor stoelen en loopruimte). Het is niet alleen praktischer maar ook mooier om iets meer vrije ruimte over te houden, dan om je terras boordevol meubilair te zetten. Accessoires kiezen Een tuintafel en -stoelen vormen een prima basis voor je terras of balkon maar kunnen zonder accessoires al gauw kaal overkomen. Door toevoeging van kleurrijke kussens, plaids, windlichten en planten in potten creëer je een echte vakantiesfeer en breng je het nodige leven in de brouwerij. Wanneer je op zoek gaat naar accessoires, hou dan in het achterhoofd dat je het mooiste effect krijgt wanneer je de accessoires binnen eenzelfde kleurenpallet houdt en ze in groepjes schikt. Door de accessoires in groepjes te plaatsen - en niet her en der verpreid - creëer je sterke eyecatchers. Je zal zien dat enkele groepjes al voldoende zijn om je terras een nieuwe aanblik te geven. Door binnen eenzelfde kleurenpallet te blijven zorg je ervoor dat het geheel er harmonieus blijft uitzien. Selecteer enkele kleuren die mooi samengaan en combineer hiermee naar hartelust. Voor het kleurenpallet zelf heb je keuze te over. Accessoires in wit- en blauwtinten zorgen bijvoorbeeld voor een frisse, zomerse uitstraling. Of ga voor rustige naturel tinten, eventueel gecombineerd met zachte pastelkleuren. Heb je nog enkele degelijke plantenpotten staan maar ben je de kleur beu? Terracotta potten kan je zonder meer schilderen en met de juiste primer zijn de meeste gelakte en kunststof potten ook overschilderbaar. Vraag hiervoor advies in de verfspeciaalzaak.

Accessoires in groepjes van twee of meer plaatsen geeft het mooiste effect.

Mix en match Durf ook verschillende materialen en motieven te gebruiken. Zo kan je bijvoorbeeld enkele glazen windlichten naast enkele porceleinen exemplaren plaatsen. Of combineer fluwelen kussens met linnen kussens of effen kussens met kussens met motief. Net het contrast tussen doorzichtig en ondoorzichtig, glad en ruw, effen en dessin zorgt voor een waw-effect. Ben je handig met de naaimachine, dan zijn enkele leuke, nieuwe kussenovertrekken snel zelf gemaakt. Denk ook even aan de verlichting op je terras. Terrashaarden, vuurkorven en windlichten zorgen ’s avonds voor een uiterst gezellige sfeer. Plaats kaarsen in veilige, vuurvaste houders en zet ze in groepjes of op een schaal voor het mooiste effect. Laat het vuur nooit onbewaakt achter. Wil je echt vuur vermijden, kies dan voor elektrische lampjes, theelichtjes, stompkaarsen, lichtslingers en lampionnen. Succes verzekerd!

■

Een feeërieke sfeer dankzij elektrische terrasverlichting.

Eenvoudige terracotta potten zelf opgefrist met een likje verf in zeeblauw en wit.

Tekst Frea Carruet Foto’s Max & Luuk, Fermob, HM Home, Fatboy


36

menu

Cocktails voor een perfecte zomer

Ongeacht het weer, met deze eigentijdse vier cocktails haal je altijd de zon in huis. Of je nu gaat voor de mojito zonder alcohol, vodka-tijm citronade, gin-fizz met komkommer of onze eigenste OKRA-tail, het wordt sowieso een onvergetelijke tijd. Maar let wel, geniet met mate!

OKRA-tail

Gin-fizz met komkommer

✤ 200 gr frambozen✽ plus 16 extra ✤ 3 takjes verse munt ✤ 3 takjes verse basilicum ✤ 120 ml rietsuikersiroop ✤ 1 citroen (sap) ✤ 1 fles cava brut✽✽ ✤ 120 ml vodka

✤ 350 ml gin ✤ 2 komkommers ✤ 1 limoen, in 8 partjes gesneden ✤ 175 ml gembersiroop ✤ 1 grote fles sprankelend water

(6-8 personen)

Doe de frambozen in een glazen kom en plet ze tot moes. Prak er de munt en de basilicum bij. Roer er de suikersiroop, vodka en het sap van de citroen onder en laat 5 à 10 minuten staan (langer maakt de smaak vaak te intens). Zeef het mengsel en giet het in een schenkkan. Giet er nu voorzichtig de cava bij. Doe wat ijs in de glazen samen met twee lichtjes kapot gedrukte frambozen. Overgiet met de heerlijke drank en serveer meteen. ✽ je kan hiervoor ontdooide frambozen gebruiken en verse framboosjes als versiering. ✽✽ gaat ook met sprankelende witte wijn (méthode champenoise).


(6-8 personen)

Snijd een komkommer in grove stukken en doe ze in een glazen schaal. Overgiet met de gin en zet een uur in de koelkast. Haal de komkommer uit de gin. Snijd dunne plakjes van de andere komkommer en doe ze in de glazen. Vul ze met ijs. Doe 3 el vodka in elk glas, samen met 1 à 2 theelepels van de siroop. Druk er de limoen over uit en schenk er het bruisend water over. Serveer meteen. Je kan de geïnfuseerde vodka (zonder de komkommerstukjes) een paar dagen afgesloten in de koelkast bewaren.



37



rij v l o h alco

Vodka-tijm citronade

Mojito

✤ 400 gr suiker ✤ 400 ml water ✤ 8 takjes verse tijm + extra als versiering ✤ 1 liter citroensap ✤ 400 ml vodka ✤ 1 fles bruisend water

✤ 8 limoenen ✤ 4 citroenen ✤ rietsuiker ✤ verse munt ✤ witte limonade (type Sprite)

Doe de suiker en het water samen met de tijm in een steelpan en zet op het vuur. Breng al roerend aan de kook en als de suiker volledig is opgelost, mag je het pannetje van het vuur halen. Laat volledig afkoelen. Haal de takjes uit de siroop en zeef indien nodig. Zet in de koelkast.

Snijd de limoenen en citroenen in kleine partjes en meng ze onder elkaar.

(6-8 personen)

Doe het sap in een schenkkan samen met de vodka. Voeg er beetje bij beetje de siroop aan toe tot je de gewenste zoetheid hebt. Doe ijs in de glazen, overgiet voor 1/3de met het bruisend water en vul aan met de citroensiroop. Versier met een takje tijm.

(6-8 personen)

Doe twee eetlepels van de partjes in een glas samen met enkele takjes munt en een eetlepel rietsuiker en prak tot het sap van de citrusvruchten goed vrijkomt. Doe er het ijs bij. Overgiet met de limonade en serveer met een takje munt en een rietje.

■

Tekst en foto’s Ann Vertriest


38

de wereld volgens Guy Poppe

Si tu vas à Rio Op dat nummer uit de jaren vijftig heb je misschien samba gedanst, op de versie van Danny Moreno of die van Les Compagnons de la Chanson. Van de zomer grijpt in Rio de Janeiro een evenement plaats waarnaar de hele wereld uitkijkt: de Olympische Spelen.

I

n augustus vergapen we ons aan de kunstjes van het loopwonder Usain Bolt en duimen we voor de estafetteploeg van de Borlées. We hopen op goud voor zeilster Evi van Acker en een topprestatie van Pieter Timmers en zijn drie maats in het vrijeslagzwemmen. We vragen ons af of Raheleh Asemani met een medaille naar huis komt, de taekwondoka die zich als politiek vluchteling dacht te kwalificeren voor deelname, tot ze toch op tijd haar Iraanse nationaliteit mocht inruilen voor de Belgische.

N’oublie pas de monter là-haut. De tweede regel van het sambamelodietje is actueler dan ooit. Aan de top van de samenleving heeft er zich onlangs een grote verschuiving voorgedaan. Niet Dilma Rousseff is de gastvrouw van de Spelen maar Michel Temer, die haar, alvast voor de lopende zes maanden, op 11 mei opgevolgd is als president van Brazilië. De afzetting van Rousseff Die dag hebben de senatoren Rousseff voor 180 dagen aan kant geschoven. Over een half jaar nemen ze een definitieve beslissing. Rousseff krijgt het verwijt dat ze begrotingscijfers opgesmukt heeft om een aanzienlijk tekort verborgen houden. Een politiek De Braziliaanse politiek is in te manoeuvre, zeker, maar vuil water terechtgekomen, geen misdrijf. Ze schreeuwt even smerig als de baai van het uit dat er een Copacabana, waar Evi van grondwettelijke staatsgreep gepleegd is.

Acker met haar zeilboot het water in moet.

Het initiatief voor Rousseffs afzetting gaat uit van de voorzitter van de Kamer, het boegbeeld van de PMDB, Brazilië’s grootste partij. Sindsdien heeft hij, vanwege aantijgingen van corruptie, zelf een stap opzij gezet. Interimpresident Temer, van diezelfde PMDB, loopt het risico dat zijn herverkiezing in het gedrang komt. De rechtbank buigt zich over zijn hoge verkiezingsuitgaven van soms twijfelachtige herkomst. Ook is hij vernoemd in een corruptieschandaal dat het land op zijn grondvesten laat daveren. Het vermoeden bestaat dat de procedure tegen Rousseff een


vlucht vooruit is van politici, die boter op hun hoofd hebben. Wie er de lakens uitdeelt, kan makkelijker het gerechtelijke onderzoek afremmen. Petrobas De staatsonderneming Petrobas, waarin Brazilië zijn oliebelangen ondergebracht heeft, zit in het oog van de storm. Openbare aanbestedingen zijn uitgemond in contracten voor een kartel van bedrijven actief in de bouw of in openbare werken. Politici van verscheidene partijen zijn medeplichtig, onder wie vooraanstaande leden van de PT, de Partido dos Trabalhadores, de Arbeiderspartij van Rousseff. In de affaire draaide tien miljard euro smeergeld rond. Kwaad bloed zette Rousseff in maart door haar voorganger Lula op een hoge regeringsfunctie te benoemen, tussen eerste minister en kabinetschef in. Dat deed ze op het moment dat het gerecht hem verhoorde over zijn rol in het Petrobas-schandaal. Die benoeming maakte Lula de facto onschendbaar maar een rechter verbrak de beslissing meteen. De PT De vakbondsman Luiz Inàcio Lula da Silva kwam in 2003 aan het roer van het land. Acht jaar later nam Rousseff het van hem over. In 2014 sleepte ze haar herverkiezing in de wacht met 51,64 procent van de stemmen. Tijdens de militaire dictatuur, van 1964 tot 1985, nam Rousseff deel aan de gewapende strijd en werd ze, eenmaal gevangen, gefolterd. Onder Lula schopte ze het tot minister van Energie en voorzitter van Petrobas. Lula’s aantreden stuurde een schokgolf door de samenleving. De resultaten zijn spectaculair en blijvend zichtbaar. In de vijftien jaar dat de PT aan de macht was, daalde het aantal Brazilianen onder de strikte armoedegrens van ruim 9 naar 3,09 procent. 25 à 30 miljoen onder hen, een kleine 15 procent, is niet langer als arm te bestempelen en behoort tot de

39

middenklasse. Het minimumloon steeg met 77 procent. Arme gezinnen krijgen baar geld uitbetaald als ze hun kinderen naar school sturen en laten inenten. De afgang Dat er met de afzetting van Rousseff na vijftien jaar een einde komt aan de periode dat de PT de politiek domineert, heeft allerhande oorzaken. Het corruptieschandaal waarin de partij verzeild geraakt is, is niet het hele plaatje. Zo is ondanks de afgenomen armoede de ongelijkheid toegenomen. In 2014 verdienden de rijkste Brazilianen per maand gemiddeld zo’n honderd keer meer dan de armste tien procent van de bevolking. Die moest het met zo’n 35 euro stellen. De inflatie, opgelopen tot bijna elf procent, met stroom de helft duurder, water vijftien procent en een buskaartje tien, veroorzaakt ongenoegen, tot in kringen die pas recent tot de middenklasse doorgedrongen zijn. De werkloosheid dreigt tegen midden volgend jaar van negen naar veertien procent te stijgen. Jongeren vinden geen aansluiting met wat de PT ooit uitstraalde en de cashtransfers stonden de oprichting van een heuse openbare dienst in de weg. Economische crisis In december 2015 lag de prijs van ijzererts, een van ’s lands belangrijkste uitvoerproducten, zeventig procent lager dan twee jaar daarvoor. De duik van de olieprijs is bekend. Een rampzalige ontwikkeling voor een grondstoffeneconomie, met diepgaande gevolgen. Vorig jaar kromp de economie met 3,8 procent en daalde het gemiddelde inkomen van de Braziliaan met 4,6 procent. De munt, de real, verloor rond een derde van zijn waarde. Einde van een tijdperk Als Lula in 2003 aantreedt, is Brazilië niet het enige land in Latijns-Amerika dat mikt op een links beleid. In Venezuela is Chàvez hem voorafgegaan. Achteraf volgen Kirchner in Argentinië, Morales in Bolivia, Correa in Ecuador, Mujica in Uruguay en Bachelet in Chili. Die golf is voorbij. Wat er straks overblijft van Braziliës status als een van ’s werelds opkomende economische grootmachten - samen met Rusland, India, China en Zuid-Afrika bekend als de BRICS-landen - is zeer de vraag. De Braziliaanse politiek is in vuil water terechtgekomen, even smerig als de baai van Copacabana, waar Evi van Acker met haar zeilboot het water in moet. Toch maar kijken in augustus, naar tv én wat er zich in de hoogste politieke regionen afspeelt?

■

Tekst Guy Poppe


40

info

Een fusie later: de Federale Pensioendienst Indien je een werknemerspensioen en/of ambtenarenpensioen ontvangt, bestaat er een grote kans dat je een verandering hebt opgemerkt in de laatste maanden. Want op 1 april 2016 fuseerden de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP) en de Pensioendienst voor de overheidssector (PDOS) om samen de Federale Pensioendienst - kortweg FPD of de Pensioendienst - te vormen.

Indien je een werknemerspensioen en/ of ambtenarenpensioen ontvangt, bestaat er een grote kans dat je een verandering hebt opgemerkt in de laatste maanden.

De Federale Pensioendienst ✤ geeft advies en informatie over het pensioen, via verschillende kanalen; ✤ berekent de pensioenen van de werknemers, de ambtenaren, en van de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) op basis van gegevens die de dienst heeft; ✤ betaalt de pensioenen van de werknemers, de ambtenaren, de zelfstandigen en de IGO, en verbindt zich ertoe een correcte en stipte betaling aan zijn klanten te verzekeren; ✤ ondersteunt het beleidswerk, door zijn gegevens, zijn analyses en zijn expertise op strategisch, juridisch, financieel en actuarieel gebied ter beschikking te stellen van de politieke beslissers. Wat verandert er (niet)? De fusie begint volgend jaar met de integratie van de dienstverlening. Of je nu nog aan de slag bent of al met pensioen bent, de continuïteit van de pensioenbetalingen en de andere vormen van dienstverlening blijft normaal gezien van hetzelfde niveau. De integratie van de processen en de geüniformeerde betaling staan geprogrammeerd voor 2018 en 2019. Wat betreft de contactmogelijkheden veranderde er wel heel wat op 1 april: ✤ de website van de nieuwe instelling is www.pensioendienst.fgov.be; ✤ de informatie over werknemers- en ambtenarenpensioenen vind je voorlopig op twee verschillende websites. Aan de hand van enkele keuzemogelijkheden vind je de juiste informatie; ✤ het online pensioendossier www. mypension.be blijft beschikbaar en wordt stap per stap uitgebreid;


✤ telefonisch: de gratis 1765-Pensioenlijn blijft beschikbaar en zal eind 2016 uitgebreid worden; ✤ op vrijdag sluit de Pensioenlijn één uurtje vroeger: om 16.00 uur in plaats van om 17.00 uur zoals op andere werkdagen het geval is; ✤ het algemene info-adres voor elektronische briefwisseling is info.nl@ pensioendienst.fgov.be; ✤ de medewerkers van de Federale Pensioendienst kan je bereiken door te mailen naar voornaam.familienaam@ pensioendienst.fgov.be; ✤ de oude e-mailadressen van RVP en PDOS blijven vanzelfsprekend wel nog even actief; ✤ het postadres van de Pensioendienst is: Federale Pensioendienst, Zuidertoren, 1060 Brussel. Bezoeken De huidige bezoekmogelijkheden blijven bestaan en worden op termijn uitgebreid. Het bezoekersonthaal van de ambtenarenpensioenen in Brussel verhuist wel naar de Zuidertoren, aan de overzijde van het Victor Hortaplein. Opgelet, in eerste instantie zal er niet altijd een expert ambtenarenpensioenen aanwezig zijn in de kantoren van de Pensioendienst of tijdens de zitdagen. Heb je een vraag over jouw (toekomstige) ambtenarenpensioen? Bekijk dan goed of er wel een expert ambtenarenpensioenen aanwezig is op het moment dat je het kantoor of de zitdag wilt bezoeken. Zelfstandigen De samenwerking met het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ), die gewoon blijft verder bestaan, wordt opgevoerd. Ondertussen is er een gemeenschappelijke databank gemaakt voor de onlinedienst My Pension, die het mogelijk maakt je dossier op te volgen. Daarnaast zijn er gezamenlijke lokale permanenties. De FPD verzorgt nu ook al de betaling van de zelfstandigenpensioenen. Maar op een fusie blijft het nog wachten.

41

Gepensioneerde ambtenaren in het buitenland De fusie tot één Pensioendienst wordt ook aangegrepen om de administratieve procedure voor het ontvangen van een ambtenarenpensioen in het buitenland te vereenvoudigen. Als gepensioneerde ambtenaar moet je elke maand een levensbewijs indienen bij de Pensioendienst voor de overheidssector (PDOS). Deze regeling geldt voor wie zijn pensioen op een niet-Belgische rekening wil ontvangen. Levensbewijs In het buitenland zijn de ambassades, consulaten, gemeentebesturen en politiediensten bevoegd om deze levensbewijzen af te leveren. Een levensbewijs mag niet vroeger gedateerd zijn dan de dag waarop het pensioen betaald moet zijn. In de praktijk is het vaak zeer moeilijk om elke maand een levensbewijs te laten dateren. Zo kan gebeuren dat de bevoegde buitenlandse instantie net op die dag gesloten is. Of dat betrokkene in ziekte is, waardoor men niet tijdig aan het levensbewijs kan geraken. Dit resulteert vaak in een te late uitbetaling van de uitkering. Nieuwe regeling Als gepensioneerde ambtenaar in het buitenland zal je voortaan slechts jaarlijks een levensbewijs moeten overmaken, net als de gepensioneerde werknemers en zelfstandigen die in het buitenland wonen. De maandelijkse verplichting vervalt dus. Betrokken gepensioneerden ontvangen hierover een brief.

■

Tekst Niek De Meester

Als gepensioneerde ambtenaar in het buitenland zal je voortaan slechts jaarlijks een levensbewijs moeten overmaken. Meer info Federale Pensioendienst Zuidertoren 1060 Brussel Gratis tel. nummer: 1765


42

mijn passie

Tijdelijk in het

aards paradijs

Misschien was het tijdens de ontmoeting met Albert Stuyck, dat ik het woord levenskracht voor het eerst in levende lijve gezien en gehoord heb. Een man van 81 jaar met de fonkelende ogen van een blij, verwonderd kind, vertelt me een levensverhaal waar ik stil van word.

“I “Ik heb veertig jaar lang turnles mogen geven aan jongeren en dat heeft mij gesterkt om andere zware momenten in mijn leven te boven te komen.”

k woonde in de buurt van het Vrijbroekpark in Mechelen en als kind ging ik daar ’s zomers, heel vroeg in de ochtend joggen. Die lust om in beweging de dag te beginnen, zat in mij. Ik kom uit een arm milieu en als je toen onderwijzer kon worden, klonk dat diploma als iets van de universiteit. Ik heb acht jaar lesgegeven in een dubbelklas, vijfde en zesde leerjaar samen. 36 man! Links het vijfde, rechts het zesde; ik zag die mannekes dus allemaal twee jaar. Toch wou ik het liefst turnles geven. Ik had ondertussen ook een diploma gymnastiek op zak maar om aan een volle lesrooster te geraken moest ik naar vijf scholen hollen. Ik had geluk. De turnleraar in het Sint-Romboutscollege ging met pensioen en ik kreeg de vraag om zijn taak voor de hele school over te nemen. Ik heb dat met hart en ziel gedaan; kinderen leren ontdekken dat bewegen plezant kan zijn. Als je dat ondervindt als jonge gast, blijf je dat verder doen. De ene bleef joggen, een andere voetbalt nog steeds, een andere doet judo. Ik ben daar blij om. Als je voor kinderen je uiterste best doet, laat dat zijn sporen na. Hun dankbaarheid, ook nog vele jaren later, is mijn beloning.” Turnles, een feest “Ik werkte plezierig maar doelgericht aan hun uithoudingsvermogen, hun samenwerking, hun beheersing en concentratie en hun enthousiasme voor het vak. Als ze hun huiswerk niet hadden gemaakt, was de grootste straf: niét naar de turnles! Met discipline alleen – zoals dat in de turnles van de oude stempel was – groeit er geen kameraadschap tussen de leerlingen. Ik was als schoolkind vaak angstig want je kon voor alles gestraft worden. Angst belet je te ontwikkelen en daarom stapte ik af van de oude heilsgymnastiek. Ik probeerde voor die collegejongens op een aangename manier les te geven. Ik bouwde de turnzaal om tot een speeltuin, met veel toestellen en standjes. Na vijf minuten was


het wisselen geblazen zodat iedereen al die verschillende dingen kon doen. Een turnles moest een feest zijn waarin de kinderen hun geestelijke en lichamelijke kwaliteiten konden botvieren. Ik heb veertig jaar lang turnles mogen geven aan jongeren en dat heeft mij gesterkt om andere zware momenten in mijn leven te boven te komen.” Bejaardenflat op je 61ste “Mijn vrouw was 37 toen men bij haar borstkanker vaststelde. Begin jaren zeventig was de behandeling van borstkanker nog in een primitief stadium. Je kreeg vooraf bestraling met kobalt, dan volgde de borstamputatie en tot slot een nabestraling. Bij die bestraling is er door onoplettendheid iets lelijks fout gegaan. Dat zorgde voor een jarenlange lijdensweg voor mijn vrouw. Ik was toen enige kostwinner, had uiteraard de zorg voor mijn zieke vrouw, het huishouden en de tuin. Toen mijn vrouw ook nog hartproblemen kreeg, werd het allemaal wat zwaar. In 1996 werden er hier bejaardenflats gebouwd en mijn zoon zei: ‘Hier moeten jullie gaan wonen, jullie zullen er goed zijn!’ Ik voelde me nog wat jong, was pas 61, om naar een bejaardenhuis te trekken maar ik ben blij dat we die stap hebben gezet. De flat was groot genoeg voor ons twee, we kregen hulp als het nodig was, we hadden een prachtig uitzicht vanuit de woonkamer en het centrum van het dorp lag vlakbij. Ik heb hier nog tot 2010 samen met mijn voruw mogen leven. Het was een wonder dat ik zelf nog leefde toen zij stierf, want tien jaar voordien was ik even in de hemel geweest na een bijna fatale, vreselijke val met de fiets.” Dat tussenschot “19 juni 1999 was mijn zwarte dag. Op fietstocht in Begijnendijk sloeg het voorwiel van mijn koersfiets plots uit de vork. Het resultaat van mijn val: mijn gezicht zowat aan flarden, alles vooraan aan mijn lichaam lag open, ribben gebroken, drie nekwervels stuk. Mijn medefietsers deden alles om mij te helpen, vernam ik achteraf. Ikzelf wist van niets, ik lag in coma. Ter plaatse of in het ziekenhuis heb ik een echte klinische doodservaring gehad. Even was ik in de hemel. Heel sereen, zalig. Ik was content

43

dat ik van dat lodderlichaam af was. Ik had geen heimwee naar mijn vrouw, mijn kinderen. Alsof daar een tussenschot verscheen. Zo kan ik begrijpen dat mensen die sterven niet meer terugkomen, ze kunnen niet. Tussen hun leven en dit leven is er dat tussenschot. Zij gaan naar God terug, naar hun levensbron. Ik geloof echt dat wij ontstaan uit Gods levenskracht, dat wij op basis van zijn kracht leven en we na korte of lange tijd terugkeren naar die levensbron. Dat is zo zalig, dat is zo’n ander leven waarin je geen zuurstof meer nodig hebt. Maar ik werd uit deze zaligheid teruggeblazen, tegen mijn goesting. Ik voelde dat ik nog een missie te vervullen had. Mijn vrouw die slechter en slechter werd, had mijn hulp nodig. Ik moest haar in de rolstoel zetten en haar driemaal per week naar Bonheiden brengen voor een nieuwe behandeling tegen de pijn terwijl ikzelf grotendeels verlamd was. Maar dat ging, heel voorzichtig.” Een normaal mens “De woorden van twee dokters tolden door mijn hoofd: ‘Gezien uw ambitie om te genezen en uw enthousiasme om er aan te werken gaat ge goed verbeteren, maar ge zult nooit kunnen halen, wat ge ooit geweest zijt.’ Dat vond ik erg want veertien dagen voor die fatale smak, gaf ik nog gymles in Zaventem: de salto mortale over de plint en dan ontwaak je ergens in de spoed en hoor je zeggen: ‘de linkerkant is volledig lam, de rechterkant ook.’ Maar ik wou recht krabbelen. Terug zover geraken als het kon. Ik reed met een driewielersfiets, een geval van 27 kg, telkens 40 km. Vermoeiend en pijnlijk maar heilzaam voor mijn verhakkeld lichaam. Mijn dochter ontdekte iemand die aan een gewone fiets twee zijwieltjes kon monteren en daar rijd ik nu mee. Oud kraakbeen verslijt maar omdat ik veel beweeg, hou ik dat onder controle. Ik ga ook zwemmen, dat begint stilaan te gaan. Ook een wonder want de cellen van die spieren die verlamd waren, zijn voor de helft weggesmolten. Ik heb ‘halve’ spieren maar als je elke dag oefent en een pijngrens overschrijdt, komt het goed! Mijn handen stonden volledig gekromd, nu kan ik mijn vingers voor drie vierde zelf openen. Ik kan al iets grijpen. Ik oefen ook aan het sportraam. Na 17 jaar revalidatie

voel ik me stilaan terug een normaal mens worden maar ik blijf elke dag mijn lichaam trainen en ik ben gelukkig met de kleinste vordering. Ik ervaar mijn leven hier in deze flat, met al mijn fysieke beperkingen toch als een tijdelijk verblijf in het aards paradijs.”

■

Tekst Hilde Masui-Wenderickx Foto Thomas Legrève


44

op stap met

BMX

voor kids


“BMX? Dat is met een crossfiets over bruggetjes springen!” Dat kregen opa Jef en oma Clara te horen toen ze hun kleinzoon Jools vroegen wat zijn passie inhield. Zes jaar later schrijft de BMX-rijder die intussen twaalf is al een Vlaamse en Belgische titel op zijn naam en strijdt hij binnenkort mee in het Europese kampioenschap.

45

Last van uw gewrichten ?

“J

e kan de sport het best omschrijven als motorcross maar dan met een fiets”, legt opa Jef uit. Al zes jaar staat hij langs het wedstrijdof trainingsparcours van Jools en is hij een kenner geworden. “In de jaren tachtig waaide BMX over uit Amerika en vooral kinderen vinden het fantastisch om met een fiets in een recordtempo over heuveltjes te springen en in scherpe bochten te duiken. Het parcours hier is 350 meter lang en dat wordt gemiddeld in veertig seconden afgelegd. Als je de crosstechniek goed beheerst, kan er weinig fout gaan.” Oma Clara is vandaag uitzonderlijk meegekomen naar de training en schudt toch even het hoofd: “Vergeet je niet de gebroken polsen en sleutelbenen die veel BMX-rijders eraan overhouden? Gelukkig heeft Jools dat nog niet meegemaakt. Hij kan zijn fiets trouwens ook niet missen. Heeft hij geen wedstrijd of training, dan zien we hem met zijn vriendjes crossen door de bossen achter onze tuin.”

Rijden zonder omzien Jools heeft er allemaal geen oren naar. Hij zit liever op zijn fiets en begint alvast met de opwarming voordat de echte training begint. Met zijn teamgenootjes suist hij onvervaard over de zandheuvels. Zonder omzien want elke seconde telt. Opa Jef schreeuwt hem vooruit: allé Jools, neem die bocht goed! Oma Clara staat eerder bibberend aan de kant en wendt meer dan eens het hoofd af. “Ik durf niet te kijken, zo snel gaat het”, bekent ze. “Als hij toch maar niet valt, dat is mijn grootste zorg. Naar wedstrijden ga ik niet mee, ik volg ze thuis op het scherm. En dan nog. Meestal luister ik alleen naar de commentaarstem.” Intussen krijgen de kinderen van de trainer duidelijke instructies over een nieuwe starttechniek. Als ze weer voorbij komen, blikt Jools toch eventjes naar de kant. “Zie ik daar geen grimas op zijn gezicht?” vraagt oma Clara bezorgd. “Hij klaagde vorige week wat over pijn in zijn schouder. ’t Zal toch geen erg zijn, zeker?”

Ò

Wij bieden 1000 personen de mogelijkheid voor een

GRATIS TEST Werkelijke grootte Testtube van 20 ml

20 ml van deze gel volstaan om snel een aanzienlijke verlichting te voelen en een verhoogde flexibiliteit te ervaren.

✃

Opsturen naar : ANTALIUM - Avenue de l’Expansion 9A - 4432 Alleur Tel. 070/222.067 - E-mail : [email protected]

Bon voor Gratis Testtube van 20 ml* ❏ Mwr

❏ Dhr

Naam ...........................................................................................

Voornaam ................................................................................................................ Adres ........................................................................................................... .................................................................................................... Nr ........... bus .......... Postcode .................. Stad ........................................................................................ E-mail ................................................................................................................... Tel. ...................... / .............................................................................

OK 266

Wet van 8/12/1992 : geaut. bestand tbv commerciële service:ons verstrekte informatie kan doorgegeven worden aan derden, met recht op inzage, schrapping, verzoek tot niet-doorgifte en verbetering, ons per post mee te delen. *Aanbod geldig voor 1 tube per gezin. Grote tube 150 ml ook verkrijgbaar per telefoon of per internet www.antalium.be of bij de apotheker onder CNK nr 3113-925


46

op stap met

Alles voor de sport Maar Jools is een doorduwer en voor zijn sport heeft hij veel over. Opa Jef: “Gelukkig gaat het op school goed want voor de internationale wedstrijden moet hij toch regelmatig een lesdag missen. Ik vraag me af of hij soms niet wat ingetoomd moet worden. 95 procent is niet goed genoeg, hij wil in alles de honderd procent. Hij traint tot vijf keer per week, ook bij hondenweer. In de fitness werkt hij aan zijn conditie want voor BMX moet die optimaal zijn. Vooral kracht in de armen en stabiliteit zijn belangrijk. Het is zowel een technische als explosieve sport waar je in één minuut alles moet geven.”

De training is halfweg en even kunnen de jongens - en meisjes - op adem komen. Dan gaat het weer volle bak vooruit. Als familie houden de grootouders rekening met alle kleinkinderen maar voor Jools moeten ze af en toe iets extra doen omdat hij met het sportteam Meybo Factory Team Belgium op hoog niveau al meedraait. Oma Clara: “Dat gaat soms ver, tot en met gezonde voeding toe. Maar als oma kan je daar niet tegen zijn hé. Laat opa maar naar de wedstrijden kijken, ik kook nadien voor Jools wel een lekker potje verse groenten.”

■

Tekst Suzanne Antonis Foto’s Lieven Van Assche

Hij traint tot vijf keer per week, ook bij hondenweer.

Info Wij volgden Jools, opa Jef en oma Clara bij BMX 2000, www.bmx2000.be.


Brussel

uit

47

verkennen in het spoor van stripfiguren

Zoals bij veel pendelaars beperkt onze dagelijkse trip naar Brussel zich tot het traject van het station naar het werk. Maar om de paar jaar plannen we een dagje uit naar de hoofdstad. Het was een tijd geleden, om dat goed te maken gingen we deze keer twee dagen met op het programma onder meer chocolade, Magritte, historische treinstellen en een wandeling langs stripmuren.

O

ver een bezoek aan the Belgian Chocolate Village in Koekelberg (metrohalte Simonis) zijn we het snel eens. Het museum nam twee jaar geleden zijn intrek in de voormalige chocoladefabriek Victoria en is een van de grootste musea gewijd aan chocolade in Europa. Met behulp van een audiogids (bij de prijs inbegrepen) openbaart zich het wonderlijke proces van bonen tot chocolade waarbij een palet van 500 aroma’s wordt gevormd. In 1912 maakte Jean Neuhaus, een Zwitserse apothekerszoon die in de Brusselse koninginnengalerij een banketbakkerij was begonnen, de eerste gevulde chocoladebonbon, zijn vrouw bedacht het doosje. Verhalen over wie wat uitvond, durven elkaar wel eens tegenspreken, zo ook wat betreft de naam praline maar we laten graag de eer aan ‘onze’ Neuhaus. Hij betrekt trouwens nog altijd een prachtig pand in de galerij. Het museum heeft een

reeks mooie retro-affiches die chocolade aanprijst als een garantie voor geluk en een symbool van luxe. Ook in strips - een ander Belgisch paradepaardje - kreeg het lekkers een prominente plaats. In de Andes betaalde je voor een konijn 10 cacaobonen en voor een slaaf 100, en we onthouden ook dat zwarte chocolade zelfs goed is voor de tanden. Niet dat we nog argumenten nodig hadden om (veel) chocolade te eten... In een atelier kan je het proces van chocoladebereiding zien en proeven mag! Magritte en feest in de stad We nemen de metro terug naar het centrum. Het Magrittemuseum op het Koningsplein stond al lang op ons verlanglijstje. Magritte leefde van 1898 tot 1967 en schilderde vooral surrealistisch. De vele naakte vrouwen in zijn werk, vaak met bedekt hoofd, zijn wellicht

Op het programma onder meer chocolade, Magritte, historische treinstellen en een wandeling langs stripmuren.


48

uit In Brussel is een feest nooit veraf: Zinnekesparade.

Het kerkhof van Laken wordt wel eens het Belgische Père Lachaise genoemd.

De cupidofontein, bekend als Manneke Pis.

Brussel heeft verrassend veel groen. Het Warandepark.


een gevolg van de ingrijpende gebeurtenis toen hij dertien was. Zijn moeder pleegde zelfmoord en sprong, naakt en met een doek voor het hoofd, in de Samber. De naamplaatjes naast de werken maken ons niet veel wijzer. De schilder wil het publiek op het verkeerde been zetten en dwingen om over kunst na te denken. Voor Magritte moet kunst de realiteit in een ander kader plaatsen, geen vragen beantwoorden maar oproepen. Veel werken stellen een onmogelijke situatie voor zoals woonhuizen in de nacht met een daglichthemel of vogels die uit de grond groeien. En als iets al realistisch lijkt, wordt dat meteen onderuit gehaald, zoals met het beroemde ‘Ceci n’est pas une pipe’. Het gaat immers om een beschilderd doek, niet om een echte pijp. Met de blauwe luchten en witte wolkjes op ons netvlies komen we weer in de buitenwereld waar de Belgian Pride voor regenboogkleurige ambiance zorgt. 60 000 mensen zijn voor de optocht naar de hoofdstad afgezakt. Ook dat is Brussel: openheid en tolerantie.

De feeststemming verdrijft de domper die de aanslagen op de stad zetten. En feesten zijn er veel in Brussel: Irisfeesten, Zinnekesparade, Brussel Bad enz. Hop on hop off Een sightseeing bus is het toppunt van ‘de toerist uithangen’ maar het is wel een makkelijke manier om op korte tijd veel te zien en - via de oortjes - te vernemen. We nemen boven plaats voor het beste uitzicht. Het Rogierplein is onze eerste halte. Het plein ligt op de overgang tussen de historische binnenstad en de Noordwijk met de hoge kantoorgebouwen. Charles Rogier, naar wie het plein genoemd is, was een belangrijk Belgisch politicus, onder meer minister van binnenlandse zaken van 1832 tot 1834. Een uitgebreid tramnetwerk bedient Brussel. In 1869 reed de eerste tram tussen de Naamsepoort en het Ter Kamerenbos, getrokken door paarden. Twee paarden op vlakke trajecten, vier op heuvelachtig terrein. Experimenten met stoomtrams voldeden niet voor de grote hoogteverschillen in Brussel, tegen het einde van de negentiende eeuw werd het net geëlektrificeerd. Dat en nog veel meer kom je te weten op de rondrit. Wij hoppen off aan het Koninklijk Paleis in Laken en wandelen naar de kerk waar zich de koninklijke crypte bevindt. Wie was er ook al weer met wie gehuwd? Als we onze kennis van het koningshuis samenleggen, krijgen we Louise Marie, Maria Hendrika en Charlotte aan de juiste vorst gekoppeld. In de kerk heeft Jozef Cardijn, kardinaal en oprichter van de (V)KAJ zijn laatste rustplaats. Op het kerkhof - dat gerestaureerd wordt - liggen bekende politici, architecten, de eerste vrouwelijke doctor Marie Popelin enz. We hoppen weer op de bus en keren via de basiliek en het atomium terug naar het centrum. Moeder Lambic aan het Fontainasplein verwacht ons. Het café staat op de lijst van tien beste

49

bierbars ter wereld. Naast 46 bieren van het vat zijn er ook nog streekbieren en buitenlandse bieren in fles te verkrijgen, mét advies. Laat je leiden door stripmuren Het toerisme kreeg na de aanslagen in Parijs én in Brussel een stevige knauw. Japanners en Chinezen hielden het hoofd koel en bleven komen, weet de gids te vertellen maar Amerikanen, Noren en Fransen annuleerden massaal. Het gevolg: vorige maand 600 faillissementen, tegen een paar tientallen per maand voorheen. Brussel kan een duwtje in de rug goed gebruiken en de hoofdstad heeft veel te bieden, alle redenen voor een bezoek dus. Zoek je een andere invalshoek? Dan is de stripwandeling een aanrader. Je hoeft er geen stripkenner voor te zijn, het is een plezante manier om de stad te doorkruisen. Als bakermat van de negende kunst zoals striptekenen genoemd wordt, begon de stad Brussel begin jaren negentig met het aanbrengen van striptekeningen op gevels. Intussen zijn er vijftig gerealiseerd door de vzw Art Mural. Bij de toeristenbureaus is een kaartje te krijgen waarop de muren gesitueerd staan. Er is ook een boekje met een wandelroute die langs de muurschilderingen leidt en langs plaatsen in de stad die in stripverhalen een rol spelen. Brussel gestript, de strip in Brussel: op ontdekking door de stad is een uitgave van Lannoo. De eerste stripmuur (1991) werd geschilderd aan de Plattesteen. Je ziet er Ragebol en zijn vriendin Catherine van de auteur Frank Pé. Het water op de tekening verwijst naar de tijd dat de Zenne en haar zijarmen Brussel verdeelden in eilanden. En zo leiden heel wat stripmuren tot een stukje geschiedenis van de stad. Let ook op de dubbele naambordjes: de officiële naam en een stripnaam. Beide zijn geldig voor de post. Zinnekes en Ketjes Aan de Sint-Gorikshallen komen we via een poort op een woonerf waar nog een stukje van een Zenne-arm te zien is. Het is er opvallend stil zo midden in de stad. Ga zeker ook even binnen in de hallen zelf. De mijlpaal in het midden verwijst naar de plek waar Brussel is geboren. Hier bevindt zich ook een infopunt waar je kaartjes met uitgestippelde thema-wandelingen kan meenemen. Een Zinneke is een bastaardhond zo leren we én de naam voor een Brusselaar met één Brusselse en één niet-Brusselse ouder. Een Ketje heeft dan weer twee Brusselse ouders. In de buurt van de Cupidofontein, beter bekend als Manneke Pis, bevindt zich een tekening van Roze Bottel en Duifje Vleugelslag, een creatie van Dany en Greg uit 1968. De tekenaar van deze romantische tekening is ook de auteur van de erotischhumoristische reeks de Rooie Oortjes. Aan de Kolenmarkt is een tekening te zien van François Schuiten en Benoît Peeters met als titel De doorgang. Bij deze auteurs speelt architectuur de hoofdrol. De muurschildering verwijst onder meer naar de bedreigde architectuur. Brusselisering is naar het schijnt een term die tot ver buiten onze grenzen wordt gebruikt voor onzorgvuldig omgaan met het patrimonium… Verderop een strip van Nero met madame Pheip, detective van Zwam, kapitein Tuizendfloot, Petoetje en Petatje. Auteur Marc Sleen is nu 94 en tekende eigenhandig 217 albums, waar het wereldnieuws als


50

uit

Vanop de kunstberg uitkijken over de stad. een rode draad doorheen liep. Striptekenaars waren trouwens vaak pedagogen. Of zoals Willy van der Steen zei: “strips zijn illustraties van de geschiedenislessen”. We ontmoeten op onze weg ook nog Lucky Luke, Kuifje, Rik Ringers, Asterix en Obelix, Cori de Scheepsjongen enz. En horen intussen over de pelgrims naar Compostela die in de kerk van de Goede Bijstand werden bijgestaan, over de ‘klare lijn’ van Hergé (zonder schaduwen) en de reactie van Morris daarop met grote schaduwen, over het inkleuren van strips dat steevast door vrouwen gebeurde omwille van hun kleurgevoeligheid enzovoort. En wist je dat spinnen in brouwerijen welgekomen gasten waren? Dat die insecten eten was mooi meegenomen aangezien bij het brouwen insecticiden uit den boze waren. Wie strips zegt, kan ook niet om het Stripcentrum heen. Geopend in 1989 is het een topattractie met jaarlijks 200 000 bezoekers. Het museum aan de Zandstraat is een meesterwerk van Art Nouveau, ontworpen in 1906 door Victor Horta. Aan de overkant bevindt zich het Marc Sleen museum. In de Auguste Reyerslaan is er een museum van strip’poppetjes’: het MooF: ‘Museum of original Figurines’.

Info

Bakermat van treinen België is het tweede land - na GrootBritannië - waar treinen reden. Een treinmuseum is hier dan ook op zijn plaats. Train World opende vorig jaar zijn deuren in en om het station van Schaarbeek. Striptekenaar François Schuiten bedacht de inrichting en je ziet er prachtige historische locomotieven en treinstellen, waaronder de oudst bewaarde stoomlocomotief op het vasteland uit 1835. De koninklijke rijtuigen zijn toppunt van luxe, daarmee staan de wagons waarmee Joden naar de kampen werden gedeporteerd in droevig contrast. Het museum is opgebouwd rond een treinwachtershuisje dat nog op de site stond en waar generaties treinwachters hebben gewoond. Wist je dat in 1846 je in 8 uur met de trein van Brussel naar Parijs reed? Zonder verwarming, verlichting of toiletten. Dan gaat het nu - als er niet gestaakt wordt - toch sneller en comfortabeler. Eten, drinken, slapen We sliepen in het Zoomhotel in de Eendrachtstraat. Het hotel telt 36 kamers. Vriendelijke ontvangst en lekker uitgebreid ontbijtbuffet. In restaurant Gramm in de Vlaamsesteenweg biedt chef Erwan Kenzo Nakata een menu aan dat elke week verandert. Er is ook aan vegetariërs gedacht. Voor 45 euro krijg je zes opeenvolgende bordjes, verfijnd en kunstig gepresenteerd. Voor 85 euro komt daar telkens een gepaste wijn bij. Geen klassiekers, maar eigenzinnige wijnen, met passie toegelicht. De formule slaat aan, het restaurant zit vol. We laten ons verleiden tot een koffie met taartje bij Laduree - fabrikant van zoetigheden - aan de Grote Markt. Het eerste Laduree theesalon-patisserie werd in Parijs opgericht in 1862. Kopjes en schoteltjes zijn al even pastelkleurig als het interieur en de macarons.

■

Tekst Ruan Decan Foto’s Visit Brussels en Ruan Decan

✤ Meer info op visit.brussels. Met de Brussels Card krijg je vrije toegang tot een resem musea, korting op attracties, eventueel ook hop on hop off formule. ✤ Kaart en lijst met stripmuren op www.brussel.be/artdet.cfm/5316. ✤ Musea die op sommige dagen gratis toegang geven op be.brussels/gratis-brussel/musea.


51

Coloplast Service 0800-12888

+

=

Laat urineverlies uw leven niet beperken Urine-incontinentie is een vaak voorkomend probleem

Naar schatting zijn er zo’n

286.200

Sommige mensen verliezen bijvoorbeeld maar een paar druppeltjes urine als ze een inspanning doen, hoesten of niezen. Anderen halen niet altijd tijdig de wc als ze aandrang voelen om te plassen. Nog anderen hebben totaal geen controle meer over hun blaasfunctie.

mannen met urine-incontinentie in België

Met de Conveen Optima condoomkatheter beschikt u nu over een oplossing die discretie, comfort en efficiëntie bundelt.

Vraag een gratis informatiepakket met bijgaande antwoordkaart of bel ons gratis nummer 0800-12888. We behandelen uw aanvraag in alle discretie.

Het Coloplast logo is een geregistreerd handelsmerk van Coloplast A/S. © 2016-05. Alle rechten voorbehouden www.coloplast.be

Vul deze kaart in om een gratis informatiepakket Conveen Optima te ontvangen 1. Welk product gebruikt u nu?

2. Vul uw gegevens in :

absorberende verbanden

E-mail

12222222222222222222222223

andere:....................................

Telefoon

1222222222223

geen product

Voornaam 1222222222223 Familienaam Adres

122222222222222222222223

12222222222222222222222223

Postcode 1223

Gemeente 1222222222222223

Stuur ons deze kaart terug naar: Coloplast Belgium, Guido Gezellestraat 121, 1654 Huizingen OKRA-MAGAZINE | JULI-AUGUSTUS 2016

Sudoku

peldje met tekst 9 loot 13 alvorens 14 roem 15 ui 16 as 17 uitstekend! 52 kruiswoordraadsel eel van Afrika 21 oostnoordoost 22 uitbouw 23 op die tijd 25 handvat Kruiswoord ctieplaatje 34 sportief kledingstuk 38 chic feest 40 met het gevolg dat HORIZONTAAL aats in West-Vlaanderen 43 Bijbelse reus 44 tussenmaat 46 literatuur 8 6 1 grote hoop 5de speldje met54 leerrede tekst 9 loot 13 alvorens 14 roem 58 op 15 ui 16die as 17manier noeg! 51 opening in muur 56 telwoord ORIZONTAAL uitstekend! 18 derhalve 19 deel van Afrika 21 oostnoordoost 22 uitbouw 23 2 5 grote hoop op 5 speldje met tekst29 9 loot 13 alvorens 14 roem 15 ui kledingstuk 16 as 17 uitstekend! l 62 opkoper van goed 63 mestvocht 64 behorende bij3865 dakbedie tijdgestolen 25 handvat durf 31 projectieplaatje 34 sportief 8 derhalve 19 deel vanwaardigheid 21 oostnoordoost 22 uitbouw die tijd 25 handvat 4 den 67 teken 69 sportvaartuigje. chic van feest 40Afrika met het gevolg 68 loopstok dat 41 tijdmaat 42 plaats 23 op in West-Vlaanderen

Vul het diagram zo in dat in elke rij, elke kolom en elk vierkant van 3 bij 3 vakjes alle cijfers van 1 tot en met 9 precies één keer voorkomen.

9 durf 31 projectieplaatje 34 sportief kledingstuk 38 chic het gevolg dat 43 Bijbelse reus 44 tussenmaat 46 literatuur 47 feest gelofte40 met 49 genoeg! 51 1 tijdmaat 42 plaats inde West-Vlaanderen 43 Bijbelse 44 tussenmaat 46 literatuur opening in muur 54 leerrede 56 telwoord 58reus op die manier 61 Europese angspeelplaat 3 zuiver 4 rij soldaten (voorvoegsel) 7 neiging 8 kun7 gelofte 49 genoeg! 51 opening in de muur 54 leerrede 56 telwoord 58 op die manier taal 62 opkoper van gestolen goed6 lucht 63 mestvocht 64 behorende bij 65 dakbedekking 66 beneden 67 teken van waardigheid 68 loopstok 69 1 Europese taal 62 opkoper van gestolen goed 63 mestvocht20 plaats 64 behorende bij 65 dakbeversiering 10 Aziaat 11 kenmerkend 12 kraakbeen in Gelderland sportvaartuigje. ekking 66 beneden 67 teken van27 verkoop waardigheidvan 68 loopstok 69 sportvaartuigje. 24 vogelbek 26 loofboom goederen 28 groet 30 verbouw

in Azië 33 feest 35 elektrisch geladen deeltje 36 deel van een boom 37 beVERTICAAL

ERTICAAL

3 8 2

5

3 4

1 7

8

1

9

7

6

2

8

Europeaan 2 langspeelplaat 3 zuiver 4 rij soldaten 6 lucht (voorvoegsel) 7 neiging 8 kun1 Europeaan 2 langspeelplaat zuiver44 verkeerd 4 rij soldaten 6 lucht (voorvoegsel)46 vernis 7 eld 39 Bijbelse figuur 42 land in 3Azië 45 lidwoord 9 5 1 8 ige 9 band ter versiering 10 Aziaat 11 kenmerkend 12 kraakbeen 20 plaats in Gelderland neiging 53 van 8 kundige 9 band ter 10 54 clown Aziaat 11 kenmerkend 1257 fout l 50 laan 52 dun bepaald fijnversiering weefsel 55 nadien 2 een en ander 24 vogelbek 26 loofboom 27 verkoop van goederen 28 groet 30 verbouw kraakbeen 20 plaats in Gelderland 22 een en ander 24 vogelbek 26 1 6 9 kunst an fruit 60 gedorste 32 land in Azië 33 feest 35 elektrisch geladen 36 deel loofboom 27graanhalmen. verkoop van goederen 28 groet 30deeltje verbouw van fruitvan 32 een land boom 37 be© DENKSPORT PUZZELBLADEN aard 38 gemiddeld figuur 42 land in deeltje Azië 44 verkeerd in Azië 39 Bijbelse 33 feest 35 elektrisch geladen 36 deel van 45 lidwoord een boom 37 46 vernis bejaard 38 gemiddeld 39 Bijbelse figuur 42weefsel land in Azië 44 verkeerd 45 57 fout 8 plaat 49 benul 50 laan 52 dun 53 van bepaald fijn 54 clown 55 nadien vernis 48 plaat 49 benul 50 laan 52 dun 53 van bepaald fijn 9 richting in lidwoord de kunst4660 gedorste graanhalmen. Alle cijfers van 1 tot en met 9 moeten één keer

SUDOKU

weefsel 54 clown 55 nadien 57 fout 59 richting in de kunst 60 gedorste graanhalmen.

2

3

4 1

5 2

3

13 16

6

7

14

4

5

20

24

25

23 27

35

36 34

29 35

37

46

46 48

G B E R L B I A D A N L E T S B A T K M L I B A S E K S H E X F S

54

55

56

62

62

64

56

32

39

33

352 481 697 839 576 214

33

51

51 57

57

52

52

58

58

59

5963

✤ Wie wint Plotseling, liefde van Ahron Appelfeld? Françoise Rock uit Tienen, Roger Billiau uit Assebroek, Godelieve Monbailliu uit Zelzate.

✤ Wie is voortaan Alleen met de Goden met Alex Boogers? Christine Vanyzere uit Oostrozebeke, Willy Cruysweegs uit Brasschaat, Bertha Eyckmans uit Tervuren, Denise Debaeke uit Koksijde.

53

53

476 395 218 724 183 659

✤ Wie vindt De doodsvogel van Samuel Bjork in de brievenbus? Yvonne De Pauw uit Lede, André Terrijn uit Vichte, Noël Croonen-Mallet uit Hasselt.

39

47

60

60

Oplossing mei: knipoog Antwoord op extra vraag: Alex Callier en Raymond Geerts

63 66

68

65

✤ Wie mag zich verdiepen in Het boek van de Baltimores van Joël Dicker? Cecilia Vandommele uit Sint-Pieters-Leeuw, 876145932 Sigrid Baetens uit Lochristi, Marie-Paule 259763841 3 4 1 9 2 8 5 6 7 Cassart uit Deinze. 918 627 534 165 492 783

38

Winnaars kruiswoord mei 2016

12

42

65

67

11

45

50

55

61

38 42

47 50

10

32

31

45

49

9

26

37

44

12

18

26

41

44

11

22

25 30

41

49

21

10

18 15

31

29

36

40

48

8 15

22

24

30

28

43

7

17

21

20

23

6

9

14

17

19

28

8

voorkomen in alle kolommen, in alle rijen en in elk van de 9 vierkantjes van 3 keer 3 vakjes.

69

66

© DENKSPORT PUZZELBLADEN

68

69

44

56

26

33

3

64

36

18

3

Oplossing kruiswoordraadsel JULI-AUGUSTUS 2016 © DENKSPORT PUZZELBLADEN B A S K

E L P E E

R G 44

B A 56 E E R E I L B R N I A O D A N A G L E F ANaam: D G F IE E TSS TB E R E R E I Z O DA A JT U U E N RStraat A V O + Anr:KE RM GI T G L I T O N O E R K E P B A S T Postnr.: G R E E P N P R E E K E F D I A J I EK NR SEGX AH LEL RTel.: O E A N S T AI F E PS E T U U R

D R A N G

G E 26

E V O R D KE O NR U D OD RE A L F LP E A I E E RL

O E I K E E N R T

S T 33 A J U E R E R K E P A J G A I E P N M A D N I S A L D A A O N D K A

E I G E N

3K

N O R

64

36

18

3

P L A E R A T IJ T Woonplaats: U S L T E-mail: E R N O

Stuur je oplossing naar: OKRA-magazine, Kruiswoord JULI-AUGUSTUS 2016, PB 40, 1031 Brussel, voor 31 juli 2016. De winnaars verschijnen in het oktobernummer 2016. Voeg één postzegel van 0,77 euro toe (niet vastkleven).

OKRA-lidnummer of trefpuntnummer:

I D meeprater D E N M A A T TSchiftingsvraag: E E D N Schiftingsvraag: IJ Hoe heten de T A N I S T E L F A L D U S EVergeet L E niet R een A postzegel A L T van 0,77 euro toe te voegen! L E I O N D E R T E L T K A N O

Antwerpse eierboer en melkboerin?

aangenaam 58 uit de weg 60 naamloze vennootschap 61 actieve zuurstof 63 offintine 65 eerste kwartier 66 bontgekleurde papegaai 68 soort palm 70 Bijbelse fiwelzijn 73 stimulerend middel 75 vergelding 76 ruw en onverbloemd 77 met ge.

53

Speel en win

L

ese taal 2 familielid 3 onzes inziens 4 schrijfvloeistof 6 koordans 7 eenheid van en 8 koude lekkernij 9 verlaagde toon 10 groot hert 12 rivier in Spanje 13 Europ. ad 15 vervaardiging 17 zonder kleur 18 Bijbelse figuur 20 rivier in Rusland mde munt 24 tennisterm 27 post aan een idool 29 op die manier 31 briefomslag Maak kans een van prijzen40 noodsein 41 te koop aangeop 35 emeritus 36 in op plaats vanonderstaande (afk.) 38 volgende en stuur je oplossing van het 4 uitroep kruiswoordraadsel van afkeer 45 zachte gloed 46 in orde 47 overdreven 48 mevrouw 49 colnaar OKRA-magazine. arbeidsovereenkomst 51 oosterlengte 53 sporenplant 54 lastdier 55 grauw 56 oner 57 betaalmiddel 59 het voorzien van een keurmerk 62 verstuiking 64 vervuilde uitroep van verrassing 69 stoot 70 een en ander 72 en andere 74 poste restante.

een van deze prijzen

1

2

3

4

5

11 14

6

12

15

16

17

18

28

32

33

36

24

29

30

34

37

9

19

23

27

8

10

13

22

21 26

7

20 25

Tien boeken

31

35

38

39

40

41 43

42 44 48

45

49

50

55

46

56 61

60 66

62 68

67 71

69

72

75

76

16

34

36

74

47

Win een nacht voor twee 52 met 53 ontbijt54in het personen Brusselse Zoomhotel.

51

1pri1jzen

✽ Drie exemplaren van Dertig dagen van Annelies Verbeke (waarde 19,95 euro). ✽ Drie exemplaren van Nora van Colm Toibin (waarde 22,95 euro). ✽ Vier exemplaren van De stilte van Thé van Marie de Meister (waarde 19,99 euro).

57 58 59 Het hotel opende goed anderhalf jaar 63geleden zijn 64deuren in de Eendrachtstraat 65 in Elsene. Brussels interieurdesigner Michel Penneman koos70 fotografie als rode draad voor de inrichting die een industriële toets kreeg. Oude 73 74collagewand met 500 fototoestellen, een foto’s over Brussel, een grote Brusselfoto 77 enzovoort. Er zijn 37 kamers in elke kamer en in de Zoom beerhouse kunnen liefhebbers Belgische bieren en chocolade © DENKSPORT PUZZELBLADEN proeven. 51

2

57

✤ Info P O O L S I P V S N A U W

R O P M A A A F K A N U M A M I E L V R A H R A

O I I N T K A S T A E G N T K V P L B G C A A Z O Z O W A E I L A K

A R E B I L A Z N O K G L O A L N S P O C R

K

W IJ D B A S E N E T S A R T S O N E E M E T N I S M V O M E P S T L R E M O I G O P M E S S A L M E D O P E U G R A

T E L L A E N N D A T R K A E Z IJ E K L I N A G

Zoomhotel, Eendrachtstraat 59 in Brussel, www.zoomhotel.be/nl.

Oplossing kruiswoordraadsel mei 2016. knipoog


54

ledenvoordelen

✁ Win gratis duoticket Maak kans op een van de tien gratis duotickets (waarde 20 euro) voor de tentoonstelling Glasses van Luc Tuymans in het MAS in Antwerpen. Stuur deze bon vóór 31 juli naar OKRA-magazine, Luc Tuymans, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Luc Tuymans. Info zie pagina 25. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Telefoon:

Woonplaats: E-mail:

✁

Win gratis duoticket Maak kans op een van de tien gratis duotickets (waarde 20 euro) voor de tentoonstelling Invisible beauty in het SMAK in Gent. Stuur deze bon vóór 31 juli naar OKRA-magazine, Invisible beauty, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Invisible beauty. Info zie pagina 25.

Woonplaats: E-mail:

Opgelet, kattenkwaad in Planckendael! Haast je naar de schattige leeuwenwelpjes voor hun grommetje een heuse brul wordt! In ZOO Antwerpen verwacht de kleine luiaard jouw babybezoek en ook bij de zebra’s zijn er kleine streepjes te bewonderen!

✁ 15% KORTING

*In ruil voor deze bon krijg je 15 % korting bij aankoop van max. 4 dagtickets voor ZOO Antwerpen of Planckendael aan standaard individueel tarief. Deze dagtickets dienen gelijktijdig aangekocht te worden en zijn enkel geldig op de dag van aankoop. Niet inwisselbaar in speciën, niet cumuleerbaar met andere acties, promoties of voordelen. Enkel geldig aan de kassa. Actie geldig van 01/07/2016 t/m 31/08/2016. Kopieën worden niet aanvaard. Niet geldig op eerder aangekochte dagtickets.

Actie OKRA

Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Telefoon:

Ledenvoordeel 3D World Op vertoon van je lidkaart of tegen inlevering van deze bon aan de kassa’s van 3D World, Magic & Fun Oostende, krijgen 1, 2, 3 of max. 4 personen 3 euro korting per aangekocht individueel ticket vanaf 12 jaar. Deze actie loopt alleen aan de kassa’s van 3D World Koksijde, van 16 juli t/m 28 augustus 2016. Niet geldig op voorverkooptickets. Niet combineerbaar met andere acties en/of voordelen. Niet omruilbaar in speciën. Mag niet verkocht worden.

✁


samen met

Gezonde voeten, een stap vooruit

Vlot vooruit

Comfort in huis

Discrete zekerheid

Op gezonde voet Rechtstaan, wandelen, lopen… je voeten worden zwaar belast. Daarom is een goede verzorging uiterst belangrijk. Onze podologen en specialisten geven je advies op maat. We analyseren je voetstand met een dynamische meetplaat en kijken welke (3D-geprinte) steunzolen het best bij je passen. Ook voor comfortschoenen en voetverzorgingsproducten zit je bij ons goed.

Okra_Op gezonde voet_190x277mm_jun_2016.indd 1

Op gezonde voet

Maak vandaag nog een afspraak voor jouw gratis voetscan.

Meer info op www.thuiszorgwinkel.be Kom naar Thuiszorgwinkel of bel 09 242 43 44. Samen vinden we wat jij nodig hebt!

14/06/16 10:24

N E T T O B E RK

2 in 1

Calcium +

eD n i m a t i V

Zo

!

ablet / t ✹ IK e

l

1S L

. . . n e d u o h e b

STE

si m p

Verouderen doen we allemaal ! Maar mobiel en actief blijven, is de wens van elke vrouw.

We moeten vermijden dat onze beenderen fragiel en broos worden. Vanaf de menopauze, VALER /

àA

S i si m pl D geen smaak- noch bereidingsproblemen.

VISTA-Cal D kan u het leven gemakkelijk maken want het bevat de juiste hoeveelheid zowel van

blet / taMet calcium als van vitamine KD. VISTA-Cal ✹ LI

✹

!

vitamine D. Aldus zorgen we voor sterke botten en verminderen we ook de kans op vallen.

1 co m

voldoende gezond bewegen, een evenwichtige voeding met een optimale calcium-toevoer en vol-doende p.

e

1S

Gewoon 1 tablet per dag innemen. VISTA-Cal D is een gladde film-omhulde tablet, dus

n e e v e i t c a n e e r o o v t s ... m o k e o t e l mobie ✹

makkelijk te slikken. Zijn gebruiksgemak en voordelige prijs vergemakkelijken

/

1 co en dit is absoluut LER de inname op lange termijn A V mp. à A

60 tabletten = 13,95€ Vraag CNK 3042-074 aan uw apotheker

Zo

!

1 co m

!

ablet IK-t L S

e p si m

l

1

noodzakelijk !

é à AVALE m i r p

S i si m pl

www.vistalife.be

Vakantie. vieren op je terras. magazine. Thérèse De Jaeger: Het was heel bijzonder om met Jan Wauters samen te leven

Recommend Documents