Uw Belgisch of Duits pensioen in uw aangifte inkomstenbelasting 1. Inleiding In Nederland wonen veel pensioengenieters die een deel van hun ouderdomspensioen ontvangen uit het buitenland. Genieters van Duitse - en Belgische pensioenen zijn daarbij in de meerderheid, omdat zij in het verleden in onze buurlanden Duitsland en/of België werkzaam zijn geweest. Dat kan zijn als grensarbeider, maar ook omdat men toen in Duitsland of België woonde. In onderdeel 2 ga ik in op de gegevens die de Belastingdienst al vooraf invult in de aangifte inkomstenbelasting. Vervolgens ga ik in onderdeel 3 en 4 in op de Duitse en Belgische pensioenen. In onderdeel 5 ga ik nader in op de vrijstelling voor de premies volksverzekeringen en in onderdeel 6 sta ik stil bij de Zorgverzekeringswet.
2. Vooringevulde aangifte Met ingang van het belastingjaar 2012 wordt de rubriek pensioen en uitkeringen uit het buitenland door de Belastingdienst vooraf gedeeltelijk ingevuld. In deze rubriek is de buitenlandse uitkering ingevuld, maar het bedrag ontbreekt nog. De Nederlandse Belastingdienst ontvangt de pensioengegevens niet tijdig genoeg om ook het bedrag in uw aangifte in te kunnen vullen. De bedoeling is dat u het brutobedrag van het genoten pensioen invult. Als u nog andere buitenlandse pensioenen of uitkeringen ontvangt, moet u deze eveneens vermelden. Vul dan de ontbrekende gegevens aan.
3. Duits pensioen Er zijn • • • •
4 soorten Duitse pensioenen: wettelijk pensioen overheidspensioen bedrijfspensioen lijfrente.
Een wettelijk pensioen is een uitkering op basis van sociale zekerheidswetgeving die u krijgt van een overheidsinstantie. Voorbeelden zijn de Altersrente, vergelijkbaar met de Nederlandse AOW. Duitsland kent ook het nabestaandenpensioen, witwenrente. Een overheidspensioen is een pensioen dat u krijgt als u bij de Duitse overheid hebt gewerkt. Een bedrijfspensioen krijgt u na een dienstbetrekking bij een bedrijf. De Duitse wettelijke pensioenen werden tot en met 2009 uitbetaald door tussenkomst van de Sociale Verzekeringsbank, Bureau Duitse Zaken te Nijmegen. Per 1 januari 2010 is de uitbetaling via Bureau Duitse Zaken beëindigd. Voor ‘Versichertenrenten’ kunt u een jaaropgave (Rentenbezugsmitteilung) aanvragen bij de Deutsche Renteversicherung (DRV): www.deutsche-rentenversicherung.de. U kunt uw jaaropgave ook telefonisch aanvragen op het volgende telefoonnummer: - DRV Westfalen: +49 251 23 80 - DRV Bund Berlin: +49 30 86 50 - DRV Knappschaft Bahn-See: +49 234 30 40. De Duitse pensioeninkomsten worden vermeld bij de rubriek: loon, pensioen en uitkeringen uit het buitenland, buitenlandse uitkeringen.
1
U betaalt belasting in Duitsland over het wettelijk pensioen en over het overheidspensioen. U betaalt in Nederland belasting over het bedrijfspensioen en de lijfrente. De belastingheffing over het Duitse wettelijke pensioen en het overheidspensioen wordt volgens het belastingverdrag tussen Nederland en Duitsland toegewezen aan Duitsland (bronland) 1. Nederland verleent een aftrek om dubbele belasting te voorkomen. Hiervoor vult u de gegevens van uw Duitse rente nogmaals in in de rubriek vrijstellingen en verminderingen, aftrek om dubbele belasting te voorkomen, box 1. U betaalt dan over uw Duitse wettelijke rente of overheidspensioen geen inkomstenbelasting. U betaalt hierover wel premies volksverzekeringen. Als u in voorgaande belastingjaren vergeten bent om deze laatste vraag in te vullen kunt u aan de Belastingdienst vragen om de opgelegde aanslagen inkomstenbelasting te verminderen.
Als u een dwangarbeiderspensioen ontvangt gelden bijzondere regels. U vraagt vrijstelling aan via het Ministerie van Financiën in Den Haag. U stuurt uw gegevens in een e-mail of een brief ( Ministerie van Financiën, Postbus 20201, 2500 EE Den Haag) naar het Ministerie van Financiën aan
[email protected] of u belt het team Grensoverschrijdend Werken en Ondernemen (GWO): 0800 024 12 12. U krijgt van het Finanzamt Neubrandenburg de bevestiging dat u vrijstelling hebt gekregen. In de rubriek moeten nog 2 andere vragen ingevuld worden.
Als uw verzamelinkomen (van beide partners) voor meer dan 90% betrekking heeft op buitenlandse inkomsten, wordt de eerste vraag met ja beantwoord. In andere gevallen kiest U voor nee. De tweede vraag beantwoord u met ja als u in het buitenland ook aftrekposten, zoals specifieke zorgkosten, in mindering kan brengen. Meestal zal dat niet het geval zijn. 1
Er is een nieuw belastingverdrag tussen Nederland en Duitsland ondertekent. Dat is nog niet in werking getreden. De verwachting is dat dit in werking treedt met ingang van het belastingjaar 2014. De regelgeving met betrekking tot pensioenen wijzigt vanaf dan aanzienlijk. 2
4. Belgisch pensioen De meest voorkomende Belgische pensioenen zijn: • wettelijk pensioen • overheidspensioen • bedrijfspensioen (ook wel groepsverzekering genoemd). Een wettelijk pensioen is een uitkering op basis van de sociale zekerheidswetgeving die u krijgt van de Rijksdienst van Pensioenen (RVP), na een beroepsloopbaan als loontrekkende of zelfstandige. Dit is een uitkering vergelijkbaar met de Nederlandse AOW. België kent ook het nabestaandenpensioen, overlevingspensioen. Een overheidspensioen is een pensioen dat u krijgt als u bij de Belgische overheid hebt gewerkt. Een overheidspensioen wordt meestal uitbetaald door de FOD Financiën (Centrale dienst der vaste uitgaven – Pensioenen of CDVU-Pensioenen) na een loopbaan als ambtenaar. Een bedrijfspensioen krijgt u na een dienstbetrekking bij een bedrijf. Vaak is het pensioenkapitaal ondergebracht bij een particuliere verzekeringsmaatschappij. U ontvangt van de Rijksdienst van Pensioenen jaarlijks een pensioenfiche. Dat is vergelijkbaar met de jaaropgave. Ook van de FOD Financiën ontvangt u een pensioenfiche. De Belgische pensioeninkomsten worden vermeld bij de rubriek: loon, pensioen en uitkeringen uit het buitenland, buitenlandse uitkeringen.
U betaalt belasting in België over het overheidspensioen. U betaalt in Nederland belasting over het wettelijk pensioen, het bedrijfspensioen. De belastingheffing over het overheidspensioen wordt volgens het belastingverdrag tussen Nederland en België toegewezen aan België (bronland). Nederland verleent een aftrek om dubbele belasting te voorkomen. Hiervoor vult u de gegevens van uw Belgisch overheidspensioen rente nogmaals in in de rubriek vrijstellingen en verminderingen, aftrek om dubbele belasting te voorkomen, box 1. U betaalt dan over uw Belgisch overheidspensioen geen inkomstenbelasting. U betaalt hierover wel premies volksverzekeringen. Als u de Nederlandse nationaliteit heeft mag Nederland de inkomstenbelasting heffen over uw overheidspensioen.
Voor de twee resterende vragen verwijs ik naar het onderdeel van de Duitse pensioenen. 3
5. Vrijstelling premies volksverzekeringen Nederland heeft vier volksverzekeringen: de kinderbijslag, de AOW, de nabestaandenuitkering Anw; en de AWBZ. De algemene regel is dat iedereen die in Nederland woont, verzekerd is voor deze volksverzekeringen. Iemand die verzekerd is voor de volksverzekeringen moet over het premieinkomen ook premies betalen. Een buitenlandse pensioen behoort tot het premie-inkomen. U betaalt dus over uw Duits – en/of Belgische pensioen in Nederland premies voor de volksverzekeringen. Het percentage dat wordt geheven voor de premies voor de volksverzekeringen is relatief hoog. In bepaalde gevallen kunt u vrijgesteld worden van de betaling van deze premies volksverzekeringen. U moet daarbij aan bepaalde voorwaarden voldoen. Om vrijgesteld te zijn van de betaling van de volksverzekeringen moet U wel een verklaring van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) hebben, waarin staat dat u vrijstelling hebt voor de verzekeringen AOW en Anw. Deze vrijstellingsverklaring kunt u aanvragen bij de SVB. Meer informatie over vrijstelling van de premie AOW en Anw vindt u op www.svb.nl of kunt u aanvragen bij: SVB, Kantoor Verzekeringen, Postbus 357, 1180 AJ Amstelveen, Telefoon: (020) 656 53 52. Het is van belang dat u zo snel mogelijk, bij voorkeur nog voor de eerste uitkering van uw buitenlands pensioen, nagaat of u in aanmerking komt voor deze vrijstellingsverklaring. U betaalt geen premie AWBZ als een ander land uw medische zorg betaalt volgens een internationale regeling. Dat moet u wel kunnen aantonen. De Sociale Verzekeringsbank kan u een verklaring geven waaruit dit blijkt. Voor meer informatie en de aanvraag voor vrijstelling voor de AWBZ moet u zich eveneens wenden tot de SVB. Tot 15 maart 2011 werd de vrijstellingsverklaring afgegeven door het College van zorgverzekeringen. Als u beschikt over een vrijstellingsverklaring voor de volksverzekeringen vult u de rubriek vrijstellingen en verminderingen, in het buitenland verzekerd voor de sociale zekerheid in. Als u voor de volksverzekeringen het gehele jaar beschikt over een vrijwaringsverklaring beantwoordt u de betreffende vraag met nee.
Als u beschikt over een vrijwaringsverklaring die ingaat in de loop van het jaar vult u de periode in waarin u nog valt onder de volksverzekeringen.
4
In dezelfde rubriek zijn nog twee vragen die een toelichting verdienen.
Was u in 2012 in Nederland verplicht verzekerd voor de volksverzekeringen, maar moest U in die periode in het buitenland over uw inkomen premie voor de sociale zekerheid betalen dan vult u hier het bedrag van de uitkering in waarvoor u in het buitenland premie betaalde. Als u een Duits - en/of Belgisch pensioen ontvangt naast uw Nederlandse AOW zal dat volgens Europese regelgeving niet het geval zijn. U laat dan deze rubriek blanco. Was u een deel van het jaar in Nederland verzekerd voor de volksverzekeringen en was uw periode van premieplicht korter dan de periode van belastingplicht vul dan de vraag 'Inkomen over de periode waarin u niet verzekerd was voor de AOW, de Anw en de AWBZ' in. U vult hier het bedrag van uw buitenlandse inkomsten in die U heeft genoten over de niet in Nederland verzekerde periode.
6. Zorgverzekeringswet Als U verzekerd bent voor de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) bent U ook verzekerd voor de zorgverzekeringswet. U moet dan bij een Nederlandse zorgverzekeraar een verzekering afsluiten voor ziektekosten. Aan de zorgverzekeraar betaalt u de nominale premie. Over uw bijdrageinkomen bent u de inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet verschuldigd. Deze inkomensafhankelijke bijdrage wordt geheven door de Belastingdienst. Ook over uw Duitse – en/of Belgische pensioenen betaalt u de inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet. De Belastingdienst zal u hiervoor een aanslagbiljet sturen. Bij het invullen van uw aangifte inkomstenbelasting krijgt u hierover vragen voorgelegd. Aangezien volgens Europese regelgeving slechts één sociaal zekerheidsstelsel op iemand van toepassing kan zijn zal de eerste vraag vrijwel altijd met nee moeten worden beantwoord. Dat zal altijd het geval zijn als u naast uw Nederlandse AOW een Duits – en/of Belgisch pensioen ontvangt.
Als u een vrijstellingsverklaring voor de AWBZ heeft van de Sociale Verzekeringsbank/College van 5
Zorgverzekeringen bent u geen inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet verschuldigd. De vragen over de Zorgverzekeringswet worden dan niet aan U gesteld. Indien u de eerste vraag met ja heeft beantwoord dan worden twee aanvullende vragen gesteld.
Als u over een deel van het inkomen al in een ander land een premie of bijdrage voor een wettelijke regeling van ziektekosten betaalde, vermeld dan het buitenlandse inkomen waarover al een premie of bijdrage is ingehouden in de rubriek correctie inkomensafhankelijke bijdrage. Was u een deel van het jaar in Nederland en een ander deel van het jaar in het buitenland verplicht verzekerd voor ziektekosten, vermeld dan het deel van het bijdrage-inkomen over de periode dat u niet verzekerd was voor de Zorgverzekeringswet, omdat u in een ander land verplicht verzekerd was voor een wettelijke regeling van ziektekosten in de rubriek vermindering inkomensafhankelijke bijdrage. In de rubriek loon zorgverzekeringswet tenslotte vermeldt u het bedrag van de (Nederlandse) jaaropgaven van het loon/uitkering waarover de inkomensafhankelijke bijdrage al is ingehouden. Dit loon voor de zorgverzekering staat op uw (Nederlandse) jaaropgaven vermeld.
7. Samenvatting De belastingheffing en de heffing van premies volksverzekeringen over Duitse – en Belgische pensioenen is complex. Enerzijds heeft U te maken met de heffing van inkomstenbelasting. U krijgt te maken met afspraken die landen hebben gemaakt in de belastingverdragen. Helaas zijn deze belastingverdragen niet hetzelfde, waardoor de belastingheffing dan weer aan het woonland en dan weer aan het bronland wordt toegewezen. Daarnaast krijgt u te maken met de heffing van de premies volksverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet. Onder zekere voorwaarden kunt u soms in aanmerking komen voor een vrijstellingsverklaring voor de heffing van premies volksverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet. Dit artikel is voor u een leidraad om uw aangifte inkomstenbelasting juist in te vullen.
Auteur: Cyriel Engels, werkzaam bij de Belastingdienst/Particulieren, dienstverlening en bezwaar. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.
6
