UTOPIA OF EEN MOOIERE SCHOOL!?

“UTOPIA” OF EEN MOOIERE SCHOOL !?

project

omschrijving

“Utopia” of een mooiere school!? Samenvatting van het project en de eindresultaten

organisatie

Architectuurcentrum Nijmegen i.s.m. het Stedelijk Gymnasium Nijmegen

coördinator

Ingrid Kaandorp

begeleiding

Michiel van Zoest

datum

03.07.15

Eindresultaat “Utopia” Stedelijk Gymnasium & Architectuurcentrum Nijmegen

2015

De locatie

Het project

Het Stedelijk Gymnasium Nijmegen heeft het plan opgevat een overblijfruimte te creëren voor de bovenbouw van hun school, een mooie nieuwe binnenruimte op de huidige binnenplaats, aansluitend aan de kluisjes. Het gaat om een ruimte die vooral in de winter intensief gebruikt zal gaan worden. Voorafgaand aan het project heeft een “Commissie voor een mooiere school”, waarin ook een aantal leerlingen zitten, nagedacht over de concrete invulling van dit plan. Er is hiervoor onder de leerlingen een enquête gehouden, enerzijds om ze zo bij het proces te betrekken, maar vooral om te kijken waar specifiek hun behoeftes liggen. Het idee van dit project is om een select aantal (creatieve) leerlingen uit 4 Gymnasium een ontwerp te laten maken voor de pauzeruimte, waarna het de resultaten worden voorgelegd aan een vakjury, die de plannen beoordeelt en hierbij de beste ideeën of het beste ontwerp uitkiest, om bouwkundig verder uit te werken en mogelijk zelfs uit te voeren. Architectuurcentrum Nijmegen Ingrid Kaandorp, één van de leden van de “commissie voor een mooiere school”, heeft contact gelegd met het Architectuurcentrum Nijmegen en hun gevraagd of zij de leerlingen in een aantal lessen willen begeleiden. Het gaat hierbij om het inzicht geven in het beroep van architect, om uit te leggen hoe het ontwerpproces in zijn werk gaat en de leerlingen te enthousiasmeren en te helpen bij het aanboren van hun eigen fantasie en creativiteit. Verder om ze kennis te laten maken met enkele (steden)bouwkundige begrippen, ze te laten nadenken over verschillende schaalniveaus, te helpen bij het creëren van een duidelijke visie of concept en natuurlijk om uitleg te geven over verschillende schetsen maquette-technieken, zodat ze hun ideeën zo aantrekkelijk mogelijk kunnen presenteren.


2015

Les 1 introductie De introductie-les is verzorgd door Ingrid Kaandorp. In deze les heeft ze de leerlingen de opdracht gegeven, een uitgebreide toelichting op het project gegeven en heeft ze uitgelegd wat het beoogde doel is van dit project. Om alvast wat inspiratie op te doen, hebben ze de les besteed aan het zoeken van voorbeelden en informatie op het internet en heeft ze de documentaire “Great Expectations” van Jesper Wachtmeister laten zien. Dit is een documentaire over een aantal fantastische en soms onmogelijke ontwerpen van enkele grote architecten en visionairs uit de 20e eeuw. Op deze manier hebben de leerlingen kennis kunnen maken met de architectuur van wereldberoemde architecten zoals bijvoorbeeld le Corbusier en Frank Gehry. Aan het eind van de les zijn alle resultaten door de leerlingen verzameld en individueel verwerkt in een inspiratieblad.


2015

De opdracht Maak een ontwerp in 2D en 3D voor een overblijfruimte (een binnenruimte; aansluitend bij de ingang van de kluisjes; juist ook voor in de winter) op de binnenplaats van de school. 1. Zoek voorbeelden van architecten die je inspireren. Maak een inspiratieblad op A3 formaat. Zoek bijvoorbeeld op: serres, transparante ruimtes, kassenbouw, Christal Palace, maar ook op architecten als I.M. Pei, Gehry, Calatrava, Zaha Hadid, futuristische architectuur. 2. Maak foto's van de huidige situatie op de binnenplaats en druk deze af of sla ze op. Wat zijn de maten van de huidige situatie waar je rekening mee dient te houden? 3. Aan welke voorwaarden moet de overblijfruimte voldoen? Denk aan licht, zitplaatsen, werkplekken(?), theater(?), multifunctioneel, ingang naar de kluisjes, .... 4. Begin met 'schetsen' van je eerste idee (2D of 3D) 5. Maak een 3D ontwerp met karton/ papier/ saté-prikkers/ bamboe/ ander flexibel materiaal (laat je o.a. inspireren door de maquettes van Gehry die ook met relatief simpele materialen is begonnen) 6. Werk de maquette zodanig uit dat goed duidelijk wordt wat je idee is. (Indien je bekend bent met 'Sketch up' dan mag je met dit computerprogramma werken.) Je wordt beoordeeld op de volgende punten: -het ontwerpproces en de uitvoering (bewaar alles!, ook proefjes en mislukkingen) -de vormgeving -de inhoud/bijzondere betekenis voor de school De beste ontwerpen worden voorgelegd aan een jury, bestaande uit o.a. de rector, en de ‘Commissie voor een mooiere school’. Mogelijk wordt een van de ontwerpen uiteindelijk uitgewerkt door een architectenbureau en is dit daadwerkelijk het basisontwerp voor de verbouwing van de school. .


2015

Les 2 “context” In deze les staat de bestaande (stedenbouwkundige) situatie centraal, oftewel de “context”. Eerst hebben de leerlingen gemeenschappelijk al het van te voren verzamelde materiaal geordend en bestudeerd, zoals bouwtekeningen (plattegronden/gevels), foto’s van de school, luchtfoto’s van de school in de omgeving en zoveel mogelijk beelden en informatie van het internet. Eén oefening was het analyseren van de bestaande situatie. Er is bijvoorbeeld gekeken naar “de maatvoering en de schaal van het gebouw”. Hoe hoog is de school? Wat zijn de exacte afmetingen van de binnenplaats? Waar zijn er hoogteverschillen? En is er nagedacht over het gebruik… Waar staan de fietsen en waar zijn de ingangen van de school? Verder hebben de leerlingen in groepjes de inrichting van de openbare ruimte geanalyseerd en op A3 gepresenteerd. Hierbij moet je denken aan vragen als: Waar staat de zon? Waar is er gras of staan er bomen voor een beetje schaduw? Waar mag je fietsen en hoe lopen de fietsroutes? Wat is voetgangersgebied en waar zijn de entrees? en tenslotte Wat is gebouw-massa en waar zijn de lege ruimtes (schoolpleinen en park)? In een tweede oefening hebben de leerlingen alle verzamelde foto’s van hun school bekeken, waarna ze per foto op een plattegrond hebben aangegeven van waaruit deze foto is genomen. Ondanks het feit dat ze al 4 jaar op deze school rondlopen, viel dat nog niet mee… Deze oefening levert niet alleen een mooie collage op van de school, maar is vooral een goede training voor de leerlingen om ruimtelijk inzicht te krijgen in de situatie waarvoor ze een ontwerp gaan maken. Ook helpt het ze bij het “leren lezen” van een plattegrond en deze om te zetten in een ruimtelijk beeld.


2015

De leerlingen hebben zoveel mogelijk informatie verzameld, waaronder foto’s van de huidige locatie…


2015

De leerlingen hebben de maten en de bestaande locatie onderzocht aan de hand van bouwkundige tekeningen en luchtfoto’s Eindresultaat “Utopia” Stedelijk Gymnasium & Architectuurcentrum Nijmegen

2015

Bouwmassa en “lege” ruimte

Voetgangersgebied en de ingangen van de school

Fietspaden, fietsenstallingen en fietsroutes

Groen en bomen rondom de school


2015

Oefening in ruimtelijk inzicht: Waar op de plattegrond is deze foto gemaakt…?


2015

Les 3 “brainstormen & kader” De 3e les bestaat uit een gezamenlijke introductie, waarna de leerlingen individueel verder werken aan een kader, die in de vervolglessen gebruikt wordt om hun eigen ideeën uit te werken en te presenteren. Het eerste deel is een vervolg op "de resultaten van de vorige les, waarbij de ideeën die al zijn ontstaan worden uitgewerkt en waarin al hun creativiteit wordt aangeboord. De leerlingen denken na over zaken als: Wat moet er beslist blijven? Wat kan er weg? Wat vind ik mooi of juist lelijk? Waar is nou echt behoefte aan? En wat is mijn geniale idee? Hierbij geldt: “the sky is te limit”… Alles kan en alles mag…Hun input hebben de leerlingen daarna zoveel mogelijk door middel van (korte) teksten, schetsen en beelden samengevat in een zogenaamde “Mental Map”. Het resultaat was natuurlijk een aantal niet geheel realistische ideeën zoals een bowlingbaan, zwembad of shisha-lounge, maar leverde ook een aantal goede ideeën op, zoals een groot scherm om samen voetbalwedstrijden te kijken, een snackbar/grand café en een goede analyse van het toekomstige gebruik; Waar is het rustige gedeelte om je te concentreren? Er moeten meer bomen komen als natuurlijke zonwering in de zomer! En De inrichting van de buitenruimte moet flexibel zijn en zo worden ingericht dat het gebruik niet al van te voren bepaald is, maar dat de gebruiker op het moment zelf beslist hoe hij de ruimte gebruikt, oftewel polyvalent-ruimtegebruik.


2015

Hun input hebben de leerlingen door middel van teksten, schetsen en beelden samengevat in een “Mental Map”.


2015

De inrichting van de buitenruimte moet flexibel zijn en zo worden ingericht dat het gebruik niet al van te voren bepaald is, maar dat de gebruiker op het moment zelf beslist hoe hij de ruimte gebruikt, oftewel polyvalent-ruimtegebruik


2015

Les 3 “kader” Het tweede en grootste deel van les 3 hebben de leerlingen besteed aan het maken van een kader van de hoek-locatie. Dit bestaat uit een 3D-model (maquette) van de binnenplaats van de school met hierin de aangrenzende gevels. Dit model kan in de lessen erna door de leerlingen gebruikt worden om hun eigen, individuele plan uit te werken en te presenteren. criteria Voor het model waren een aantal criteria gegeven, namelijk: Het model is op schaal 1:50 (2 cm = 1 meter), Het bevat een noordpijl (zodat je kunt zien waar het zonnig is en waar juist veel schaduw), Het model geeft een beeld van de aangrenzende gevels, De maten van de gevels kloppen (hoogte, breedte, aantal lagen etc.) Maar gezien de tijd is er besloten om de leerlingen een aantal gevels op schaal gekopieerd ter beschikking te stellen en een standaard voorbeeld voor te bereiden, die ieder voor zich in deze les heeft gemaakt.


2015

Gezien de tijd is er besloten om de leerlingen een aantal gevels op schaal gekopieerd ter beschikking te stellen en een standaard voorbeeld voor te bereiden.


2015

Les 4 “concept” Deze les hebben de leerlingen besteed aan het afronden van hun kader-model uit de vorige les en hebben ze vervolgens (individueel) nagedacht over hun eigen idee of uitgangspunt van hun ontwerp, ook wel concept genoemd. Michiel van Zoest heeft deze les elke leerling apart bij zich genomen om hun ideeën te bespreken, hun concept helder te krijgen en ze eventueel wat bij te sturen en te enthousiasmeren over hun eigen plan.

Aandachtspunten Hij heeft de leerlingen een aantal aandachtspunten meegegeven waar ze over na moesten denken. Bijvoorbeeld: Hoe kom ik beneden (trap/hellingbaan)? Hoe is het toekomstig gebruikt? Hoe krijg ik voldoende licht in mijn gebouw? Hoe is de vormgeving, uitstraling en welk materiaal wil ik hiervoor gebruiken? Hoe is de relatie tussen binnen en buiten? En hoe ziet het dak eruit? Eén van de leerlingen durfde eerst niet langs te komen, omdat ze naar eigen zeggen totaal geen ideeën had, maar een medeleerling kon haar verzekeren dat dit niet nodig was. “Ik dacht ook dat ik geen ideeën had, maar nu heb ik echt een leuk plan bedacht”. Deze les heeft een hoop eerste ideeën en schetsen opgeleverd, die de leerlingen in de volgende lessen verder uit kunnen werken in de vorm van een maquette.


2015


2015

Ideeën en inspirerende beelden van de leerlingen

Les 5 t/m 8 “uitwerking en eindresultaten” In de laatste lessen hebben de leerlingen, met wat begeleiding waar nodig, hun concept of basisidee verder uitgewerkt tot een schetsontwerp, dat ze vervolgens hebben vertaald in een 3D-model. Hiervoor heeft Michiel een aantal schetsen maquette-technieken uitgelegd, waarbij de leerlingen gebruik konden maken van verschillende materialen. Een aantal leerlingen heeft zelfs het ontwerp op de computer uitgewerkt met behulp van het programma Sketchup, waarvan de basisbeginselen in een stoomcursus kort zijn uitgelegd.


2015

Concept: het gebouw heeft Spinnenpoten…


2015

Concept: een opgetilde “groene tegel” uit het plein…


2015

Concept: “het dak is als een Zeil”


2015


2015


2015


2015


2015


2015


2015

UTOPIA OF EEN MOOIERE SCHOOL!?

Recommend Documents