1/15/2008
Urine sorting toilets
Urea Harvesting Device Concentrering van gescheiden urine in kantoren met afvalwarmte van ventilatiesystemen Adriaan Mels, Jan de Koning, Else Boutkan, Harm Baten, Adrie Veeken
Anno 1900
Idee
Anno 2005
Urea Harvesting Device
Transport van urine per as kost energie en is logistiek niet handig Kantoorgebouw stoten veel ventilatiewarmte uit, een energiebron die niet gebruikt wordt Massa- en energiebalansen wijzen uit dat de urine van een kantoorgebouw gemakkelijk ingedampt zou kunnen worden met ventilatiewarmte Concentraat is potentieel geschikt als toeslagstof bij compostering, in rookgasreiniging of als meststof
Ontwikkelaar: Zonnewater (patent)
R&D traject Sterke interesse vanuit Hoogheemraadschap van Rijnland om techniek toe te passen in hoofdkantoor te Leiden
Ontwikkeling van ontzoutingsapparatuur voor drinkwaterwinning in woestijnen door verdamping
3-maands vooronderzoek gefinancieerd door STOWA, met financiele en in-kind bijdragen van Zonnewater, Sealskin en LeAF Belangrijkste doelen: hoe zit het met eventuele geuroverlast en kan het systeem concurreren met andere verdampingssystemen
1
1/15/2008
Hydrolyse en productie van ammoniak
Testinstallatie
10
8
pH
6
4
2
0 0
4
8
12
16
Time batch (d)
Eerste resultaten Door aanzuren of vooraf nitrificeren kan ammoniakemissie worden voorkomen Emissie van andere geurcomponenten is nihil
Energie producerende kas: Zonneterp; de sluiting van kringlopen om water, energie en ruimte efficiënt te gebruiken Erik van Os, Adriaan Mels, Sjaak Bakker
Energiebalans is gunstig Aanvraag voor vervolgtraject ingediend (STOWA, Innowator)
Zonneterp combinatie van agrarische en stedelijke functies 1 ha kas voor 100 huizen volledig duurzame energieopwekking, Warmte uit kas naar huizen decentrale drink- en afvalwaterzuivering, Vergisting van zwart (10%) en grijs water (90%) Geen riool benutting van reststromen. Effluent uit vergister (bioreactor) naar kas Condenswater uit kas naar huizen
Cycling of elements between greenhouses and buildings
2
1/15/2008
Energieproducerende kas - Bergerden
Conclusions
Uitdagingen
Dimensionering Onderlinge samenhang Wetgeving Veel vergunningen bij veel ministeries Organisatie Centrale coordinatie van procesonderdelen
3
Nieuwe sanitatie in Nederland. Perspectief voor de 21ste eeuw
Bert Palsma
- ./ 0 0
!
"# ! !
$ '$ #
(
$
%
&
1 883) 90
! !
0%
) )
1 230% 1 ./0 % 1 7/0 %
4 4 56
/
!
: 1
! ! *%
: 1 3) 3./
+
)" # #
)
+
0
,,,,
#
>
"
%
. $) ;) < 7 = 8 / 4
3) 3./
73%
!
!
)
$ & #
!
# #
%
"
&
>
<
%
"
?!
;
? #
! $) ;),
0
?!
0
"
4
+
? #
) #
"
5
! B"
)
" #
0
#
@ ? ;
#
%
;
,,,,,,,,,,,
#
A
#
&&
%
+ < $ ; ; A D
=C & %
#
)
# % ) #
" #
% )"
"
#
) " ! -,,, " %
!
C
E#
C
)
) !
F
D # =
.
D #
! """"" #
#
$
%& 0
' ()*+ (,-./ ' (,(1/ 2
*
7
"! $#%& #
9 ) : ;<<=>( ?6 013@(101A B / CD31+)EF /31(1+/, B (101+ ), CD : ;<<= / ( 6) B / CD31 : ;<<GH;<<I+ 5+ )(1(J 6) B (101+ )
' ( )*+ -, . -,/01( 2 31 4)+ 5+ )(1( 6) 7 64)8
fecaliën urine
waterbesparendtoilet Co-vergisting
energiegewassen
510.000 kWh biogas > energie wasspoelwater
RWZI Garmerwolde
oppervlaktewater
restafval
Vagron
VAM
keukenafval
1
fecaliën
Co-vergisting
urine keukenafval
energiegewassen
urinescheidingstoilet MBR
oppervlaktewater
1,22 milj. kWh
voedselrestenvermaler
biogas > energie wasspoelwater
fecaliën wasspoelwater
RWZI Garmerwolde
oppervlaktewater
urine
energiegewassen
restafval
Vagron
VAM
keukenafval restafval
Vagron
VAM
of…..???
2
Een persbericht in het voorjaar
Decentrale separate waterzuivering een hype, een noodzaak of een cultuur omslag? 12 oktober 2007
De ChristenUnie wil dat de rijksoverheid investeert in proeven met gescheiden afvoer van menselijke urine. 'Menselijke urine is zwaar vervuild, tast het rioolstelsel aan en is verantwoordelijk voor veruit het grootste deel van de schadelijke stoffen die in een rioolwaterzuiveringsinstallatie terechtkomen', stelt Kamerlid Wiegman. Inmiddels zijn er toiletpotten ontwikkeld waardoor de urine gescheiden van de overige ontlasting wordt afgevoerd naar een opslagtank. Deze toiletten zouden in eerste instantie in zorginstellingen gebruikt moeten worden. Daar is de situatie 'nog ernstiger' omdat er grote hoeveelheden medicijnresiduen in het toilet belanden die door het biologisch proces in de rioolzuivering slechts ten dele worden afgebroken, weet de politica.
Medicijnresten en HVS
Decentraal gezamelijk
Voortplantingsproblemen bij waterdieren: vissen en kreeftachtigen aanpakken bij de bron = menselijk lichaam 80-100% in urine en feces in 1% van afvalwaterstroom Er zijn geen normen ! NVA-symposium 4 oktober: Waterschappen: vooralsnog niet echt een probleem?!
Decentraal voor mens en dier
Centraal
Motivators: Volksgezondheid Milieukwaliteit Rationalisatie Kosten/energie Specialistisch Hemelwaterafvoerfunctie
1
Centrale afvalwaterketen
DESAH: hoe is idee ontstaan? 1987: Brundtland rapport 1992: Rio Conferentie
Duurzame samenleving
Wat betekent duurzaamheid voor afvalwater behandeling? Zuiniger met water
Afbraak KRW-stoffen en medicijnresten ?!
Nutriënten hergebruik
Minder energie
DESAH in de praktijk
DEcentrale SAnitatie Hergebruik
Centraal slopen ? Niet duurzaam ?
Scheiden aan de bron:
Hergebruik !?
Regenwater
+
+
= Grijswater Water hergebruik !?
Geel + Bruin = Zwartwater Geel
Nutriënten hergebruik !? = Urine
Separaat decentraal
INDIA: ROOSTERGOED
Het zijn dezelfde processen !? Is DESAH een belangrijke niche-richting?
2
INDIA: Hergebruik slib
Wat is de realiteit in Desah wereld
Lijstje met”best practices”
3
Westen <-> Ontwikkelingslanden Drijfveer Westen:
Decentraal Separaat Zuiveren in de Wereld; een Normaal Verschijnsel ? Jules van Lier (
[email protected])
Desar / resource oriented sanitation: - Diverse initiatieven (NL, Dld, Zweden, Zwitserland, etc.) - Grijs water recycling: Verenigde Staten, Japan (dual piping verplicht in hoge gebouwen!!), Denemarken, Australie
Subdepartment of Environmental Techology (www.ete.wur.nl/UK) Letting Associates Foundation (LeAF; www.leaf-water.org)
Environmental Technology
Westen <-> Ontwikkelingslanden
- “drang” naar innovaties - bewustwording (van verspilling) - interesse in kringloopsluiting - slimmer omgaan met grondstoffen - voorkomen van vervuiling (micro pollutants)
Environmental Technology
- Tuinbevloeiing - Toiletspoeling - Schoonmaak - bluswater
Millenium Development Goals (MDG) 50% toename in toegang tot schoon drinkwater en sanitatie in 2015
Drijfveer alternatieve sanitatie in ontwikkelingslanden: - basisbehoefte aan sanitatie ! - hergebruik (grijs) water voor irrigatie - onvoldoende middelen voor Westerse concepten
Environmental Technology
Extra complicatie: zeer snelle urbanisatie!!
Zuivering komt bij Westerse concepten pas NA sanitatie…… WHO / Unicef (2000): door financiële en institutionele problemen nauwelijks zuivering in ontw. landen: Azië ≈ 35% gezuiverd, Latijns Amerika ≈ 14%, Afrika…..
Environmental Technology
Global coverage with improved drinking water (census 2002) WHO, 2006
2007: -
> 50% van wereldpopulatie leeft in steden (groei van ≈ 2%) (“rurale groei”: ≈ 0.3%) Aantal megacities (> 8.106 people) met factor 4 toegenomen in 20 jaar (m.n. ontw. landen) UN voorspelling: komende 10 jaar >80% bevolkingsgroei in steden
Environmental Technology
Environmental Technology
1
Water Supply & Sanitation in Africa (WHO, 2006)
Global sanitation coverage (census 2002) WHO, 2006
Environmental Technology
Environmental Technology
10 Least serviced countries regarding sanitation Country
Sanitation coverage (%)
Continent
Ethiopia
6
Africa
Afghanistan
8
Asia
Chad
8
Africa
Congo
9
Africa
Eritrea
9
Africa
Burkina Faso
12
Africa
Niger
12
Africa
Guinea
13
Africa
Cambodia
16
Asia
Comoros
23
Africa
Environmental Technology
What are the commonly used urban sanitary systems?
Environmental Technology
Existing on-site sanitation techniques
WHO, 2006
On-site sanitation problems
A Guide to the Development of On-site Sanitation R. Franceys, J. Pickford & R. Reed Water, Engineering and Development Centre; Loughborough University of Technology, UK. WHO, Geneva, 1992
- Accumulating latrine use affects groundwater (health hazards) - Pollution of aquifers (drinking water supply) - Flooding in rainy seasons (health, nuisance) - Septic tanks not regularly discharged (finance, flooding) - others?
How on-site sanitary services can be improved? When wastewater collection becomes feasible? Environmental Technology
Environmental Technology
2
Sanitation and service level: the problem starts..
Water supply service level ↔ Sewage quantity
Supplied water quantity depends on realised service level: Public Standpost:
Faeces: 0.2 l/cap.d Urine: 1.5 l/cap.d
Low income
Flush Toilet: 35 l/cap.d
5-20 l/cap.d Yard Tap:
Grey Water: 100/cap.d
10 -up to 50 l/cap.d
Multiple tap household 40 – > 150 l/cap.d
Rain Water: 75 - 300 l/cap.d
High income
Environmental Technology
Municipal/domestic wastewater
Environmental Technology
The small problem becomes massive..
Any logic to proceed with water-born sanitation??
Characteristics & disadvantages centralised collection: • Only low degree of pollution (compared to industrial)
50% reduction in lack of access to water and basic sanitation till 2015
MDG
• Collected via extensive sewerage networks & pumping stations (vulnerability) • High costs for maintenance of sewerage system • Risks of uncontrolled discharges (leakages, overflows) • Advanced treatment systems required for diluted flows • Risks of clogging in dry areas
This means that 8 billion people will produce: • 500-1000 km3 sewage per year • 115 x 106 ton BOD per year • 22 x 106 ton N per year World renewable fresh water resource: ∼ 40.000 km3
Environmental Technology
Sanitation goals 2025 (conventional approach)
Environmental Technology
Decentralised on-site alternatives
In 2007 some 2.4 billion people need improved sanitation
Classical systems do not provide integrated solution
With the additional 1.8 billion population increase, the total number of people to be served will be 4.2 billion
Include resource recovery as sanitation incentive!!: - Water (irrigation) - Nutrients (fertilisation) - Organic matter (energy + soil conditioner)
So we would have to ‘connect’ 575,000 people per day!
and include the private sector…! Environmental Technology
Environmental Technology
3
India; Sulabh toilet systeem:
India; Sulabh toilet systeem: winbare producten!! Biogas
Openbare centrale voorzieningen i.p.v. huisconnecties
http://www.sulabhtoiletmuseum.org/
Electriciteit Gedroogde mensenmest (korrelvorm)
Environmental Technology
Environmental Technology
Separation at the source (full scale): Sneek
http://www.sulabhtoiletmuseum.org/
Application potentials in Eastern Africa
Black water:
- Decentralised digestion - Energy returns to household - Nutrients as fertilisers - Digested matter: soil conditioner
Vacuum toilet Digester
Esnati Chaggu (Tanzania): Digester system - Separate treatment of black water - Recovery of methane from human wastes - Residue to be used as soil conditioner
Environmental Technology
Environmental Technology
Application of water-less toilets
Conclusies - Wereldwijde interesse in nieuwe sanitatie methodes (source separation) - Droge klimaten: mogelijkheden grijswater hergebruik (Midden Oosten, Noord Afrika) - Arme ontw. landen: behoefte aan sanitatie als basisvoorziening! - Noodzaak ontwikkeling integrale decentrale oplossingen (zonder duur transport).
Solar Desiccation-Toilet Low-Tech, very cheap, little maintainance required (from Esrey et al., Ecological Sanitation, SIDA 1998) Environmental Technology
Desiccation Toilet Mali, West Africa
- Hergebruik van grondstoffen (water, energie, mest stoffen) biedt mogelijkheid voor private sector! Environmental Technology
4
Separate sanitatie, DESAH(R), brongerichte sanitatie, EcoSan, SusSan EET kiem ’99-00 EET DESAH FASE 1 ’01-07/STOWA ’01-03
Effectievere verwijdering van medicijnresten door decentrale separate zuivering?
Katarzyna Kujawa-Roeleveld, Grietje Zeeman Adriaan Mels, Tim Grotenhuis, Darja Kragic, Els Schuman WUR/LeAF
STOWA/Grontmij/
WUR/LeAF/
1
environmental technology
EU SWITCH ’06-09
2
environmental technology
Besloten om te scheiden van de rest, waarom eigenlijk?
Zwartwater (ZW) als ‘boeiende’ stroom
Vermijden contaminatie van verdunde stromen Water besparen Energiepotentie benutten Grondstoffen terugwinnen (N,P,K) Pathogenen Hormonen Geneesmiddelen
Tot 60% van CZV Meer dan 90% N, 70% P, 80% K Pathogenen Alle hormonen Alle medicijnenresten Volume zwartwater kan worden geminimaliseerd resulterend in een zeer geconcentreerde stroom ipv 39 L slechts 7 L/p/d, ipv 1.7 gCZV/L - 10 gCZV/L 3
environmental technology
Concentraties medicijnen ZW vs. riool (max theoretisch), g/L Urine
Black water
Influent STP
4
environmental technology
Boeiende samenstelling vereist aangepast behandelingsproces methaan
Effluent STP (max found)
Analgesics
80 000
16 000
5 000
1 000
16
27
(e.g. Ibuprofen)
-blockers
100% C,N,P
0.08 – 9.1
(e.g. metoprolol)
Antiepileptics
13 000
2 700
0.25 – 2.2
Anaërobe vergisting slib
0.1- 22
20% C 90% N 60% P
(e.g. carbamazepine)
! "# $ % & ' ( ) $' * % ) + , - ./! $ 0 1 2 ) * 3 4 56& 0 7 8#9:0 ( ) * 7 4 & & ) 7 ( ) $;9<% ( =<> 0 7 ' ' ?/+ @ + ./!A & 0 7 8#9:0 ( ) * 2 ) * 3 4 $ 0 1 A ' 2 * 4 B ) + C#C#CD, - E 2 $ + FG, H IJ' 7 = 0 ) $ + ?;) ( 4 2 * 4 & 4 & C#C#CLKH - , . 2 $;. IJ' 7 = 0 ) $ + 7 0 * A 0 ?;0 M ) 2 % ). IN+ C#C#CD,: 2 $
environmental technology
Waterbesparing Energie
5
environmental technology
Aërobe behandeling slib
N2
P precipitatie 5% C 90% N 50% P
struviet
?
N eliminatie 5% C 85% N 10% P
slib
5% C 10% N 5% P
Grondstoffen terugwinnen Zuivering
6
1
Rwzi effluent bevat g/L aan verschillende medicijnen
7
Ibuprofen
0.01
0.1
Az ith hy Cla rom dr y o- rithr cin )E o ryt my c Ro hrom in N4 xit yc h Su -Ac rom in lfa ety me l-S ycin t u Su hoxa lfam lfa . z me ole ( th a a) Ca Dia zin (a ze r b ) Ac p a ety ma am ls a zep ( b) in lic yli e ( b c Dic acid ) lofe (c na ) Fe c ( b) no pr ofe Ib Ind upr n om ofe et a n Na cine Pa pro ra xe ce n tam ol AT H DA Dia M triz I oa te Io h e Io xol me Iop pro am l id Io t Io p r o l o h Io alam mide xit ha ic a lam cid ic Es a tra c id d Eth E iol iny stro (d) les ne t ra (d ) d Be iol ( d) z Clo afib ra F e fibric te no a fib cid ric Ge a mfi cid b Pir roz ac il To e n a ta m Ga lid lax e ( oli a) de (a )
9
environmental technology
Diatrizoate
Time [d]
1
0.9
0.8
0.7
0.6
0.1
Time [d]
0.001
0.5
1 0.4
1
0.9
0.8
0.7
0.2
1
Soluble concentration [µg/l]
few compounds removed to > 95% most compounds partially removed few removed to < 10%
0
< 10% degradation
10
0.1
Soluble concentration [µg/l]
1
0.1
Diclofenac
10
0.3
> 90% degradation
10
0.2
Iodinated contrast agents Estrogens Lipid regulators
8
Sommige geneesmiddelen goed verwijderbaar, andere niet
Fragrances
Antiphlogistics
Nootropic
Antidepressant Antiepileptic
Degradation constant kbiol [L gSS-1 d-1]
Antibiotics
18.07.01 08.05.01 08.03.01 09.01.01 07.11.00 05.09.00
Ternes et al., 2003
environmental technology
1000
100
Sulfamethox. Roxithrom. Iopamidol Iopromide Iomeprol
_ uf u v f u _
environmental technology
0.6
_ R X] e X] l c Q W U R
_ uf u v f u _
0
d V RrQ T U c Q WU R
Antibiotics Erythromycin Roxithromycin
th4 ( $ ) 3 % ) $;( 4/* ) ?;4 > ) 2 = 0 *< ? 0 7 ) ' ( %7 0 &3
Antiepileptic Lipid regulators, Betablockers Antiphlogistics
0.5
s R^ V ] \ c Q WU R
_ uf u v f u _
q;q f O
d\ X Y Z V ` \ ^ l Z U Q Y R U V Z U
ghU W Q i ^ Y X Z SLX ]hP V ShQ # ] i^\a j U k l k T ^ ] m V l Q W X^ ] n P a \ R ^ o a YQ W X^ ] p
0.4
_ XZ ` ^ Z Q Y
f ^ XYU W
d X] e W ^ XYU W
Iodinated contrast media
0.3
b ^ c V Z Q U Z PW U ^ Y \
O P Q R S6Q T a
5.0 4.5 4.0 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0
0.1
[ \ S#X ] X Z W R Q W X ^ ]
_ XZ ` ^ Z Q Y
Concentration in µg/L
O P Q R S6Q T U V W X T Q Y Z
Metoprolol Propranolol Atenolol Bisoprolol Sotalol Propiphenazone Carbamazepine Clofibric acid Bezafibrate Gemfibrozil Fenofibric acid Diclofenac Ibuprofen Indometacin Naproxen Clarithromycin
Hoe eindigen geneesmiddelen in het milieu?
Blank (CAS) CAS CAS+SS Blank (MBR) MBR MBR+SS
10
environmental technology
(A n
Joss et al., Water Research, in press
Conventionele systemen niet efficiënt voor verwijdering van medicijnen?
Technologieën
In huidige versie niet Biologie garandeert slechts gedeeltelijke omzetting van sommige geneesmiddelen en hun producten Nabehandeling nodig, maar welke?
environmental technology
11
Filtratie (bijv. zandfilter) Desinfectie - Ozonisering Actief kool Membraanfiltratie (NF or RO)
environmental technology
12
2
Separate behandeling van relevante stromen voor eliminatie van medicijnen
Opties voor vergaande zuivering Energie kWh/m3
Kosten /m3
Producten
Ozonisering (+filtratie)
0.1 – 0.2
0.05 – 0.15
schadelijk?
Actief kool
<< 0.05
0.08 – 0.20
geen
RO desalinisatie 50 bar
3–5
0.2 – 0.3
tot 50% concentraat
RO/NF low salt 5 – 30 bar
1.5 – 5
0.1 – 0.25
hoeveelheid concentraat?
13
environmental technology
Volledige scheiding is niet denkbaar (75%) Van medicijnen is 65-70% aanwezig in urine Zeer kleine stroom, minimaal 1,5 L/p/d Directe behandeling voor medicijnen is mogelijk
environmental technology
14
Separate behandeling van relevante stromen voor eliminatie van medicijnen
Uitscheiding 120
Apart inzamelen van zwart water is een optie, maar:
100
80
60
40
30-35% feces 70-65% urine
20
triamterene
carisoprodol
pseudoephedrine
atenolol
hydrochlorothiazide
tramadol
metoprolol
naproxen
paracetamol
propoxyphene
aspirine
nabumetone
ranitidine
ibuprofen
valproate
cimetidine
phenytoin
allopurinol
gabapentin
setraline
metformin
troglitazone
bupropion
nefazodone
trimethoprim
mupirocin
tetracycline
sulphamethoxazole
erythromycin
metronidazole
clarithromycin
amoxicillin
ciprofloxacin
azithromycin
0
verapamil
Excretion (%)
Apart inzamelen van urine is een optie, maar:
Andere verontreinigingen in hoge concentraties Complexe matrix Extra stap noodzakelijk Alle medicijnen aanwezig Een kleine stroom Gedeeltelijke omzetting in de behandelingstrein
in feces in urine
environmental technology
15
Decentrale zuivering, puntbronnen
16
Aandeel puntbronnen, ziekenhuizen
PNEC
Hospital wastewater Sewer
Concentratiefactor 100x dan van huishoudens Aantal bedden 50.000 (2006) 0.3% bevolking 30% bijdrage aan emissies Ziekenhuizen, 10-50% voor citostatica, antibiotica en röntgencontrastmiddelen
Optimal treatment before dilution
WWTP influent WWTP effluent
Ciprofloxacin Norfloxacin
Receiving river (Glatt) 0.001
environmental technology
0.01
0.1
1
10
(Grontmij, 2005)
100
Concentration [µg L-1] environmental technology
17
environmental technology
18
Alder et al. 2004
3
Aandeel puntbronnen, verpleeg- en verzorgingstehuizen
Aandeel puntbronnen, thuiszorg
Concentratiefactor (100?) Aantal bewoners 170.000 (2004) 1% van de bevolking Aandeel: hoog Andere medicijnen dan in ziekenhuizen (psychofarmaca, anelgetica, beta-blockers, antilipaemica)
Concentratiefactor? Aantal klanten 420.000 (2004) 2.5 % van de bevolking Aandeel: hoog
Prismant; CBS, Statline; CTG/ZAio; AZWinfo;CAK).
19
environmental technology
20
environmental technology
Conclusies Geneesmiddelen zitten in klein volume van afvalwater (feces en urine) Urine bevat 65-70% van alle uitgescheiden geneesmiddelen en hun metabolieten Technologieën blijven hetzelfde alleen schaal wordt anders (circa 20 keer kleiner als vacuümtechnologie wordt gebruikt) Beginnen bij puntbronnen, hoog aandeel
environmental technology
21
Dank U!
environmental technology
22
4
DESAH minisymposium
DESAH DEcentrale SAnitatie en Hergebruik Dus: decentraal hergebruik
Decentrale behandeling
Decentrale behandeling
Schaaleffecten bij decentrale behandeling zuivering (veel) duurder transport goedkoper
kosten van behandeling nemen bij kleine schaal enorm toe deze worden gedeeltelijk gecompenseerd door geringere transportkosten
800
120
500
700
100
transport (km)
60
40
20
400
500
kosten (Euro / i.e.)
investering (Euro / i.e.)
600 80
400 300 200 100
0 0
20 000
40 000
60 000
80 000 100 000
belasting (i.e.)
behandeling totaal
100
0 0
transport
300 200
20 000 40 000 60 000 80 000 100 000 ontwerp-grootte (i.e.)
0 0
20 000
40 000
60 000
80 000 100 000
grootte (i.e.)
Hergebruik
DESAH, combinatie DE en H
kan op kleine schaal biogaswinning uit afvalwater urinescheiding en direct hergebruik
model voor kostenberekeningen
geel
groen
bruin
inzameling
NH4+,
PO4
kosten van inzameling deelstromen zijn bepalende factor
slib naar UASB slib naar omtwatering
slibgisting nutriënten terugwinnen uit deelstromen
wit
afkoppeling
UASB /
UASB / septic tank
maar ook op grote schaal
grijs
inzameling UASB /
UASB / septic tank
FeCl 3
lamellenseparator
hoogbelaste
MBR MgO
struvietreactor
hoogbelaste
MBR
helofytenfilter
fosfaatslib afvalverwerking
CANONreactor
BRAMMOXreactor Acetol
lozing of hergebruik
lozing
lozing
• infiltratie • sproeiwater • irrigatie
denitrificerend
zandfilter lozing
1
DESAH, combinatie DE en H
route voor modelberekeningen
geel
Conventionele behandeling
groen
bruin
grijs
afkoppeling
UASB / slib naar UASB
UASB / septic tank
FeCl 3
lamellenseparator
hoogbelaste
MBR MgO
struvietreactor
referentiesituatie
UASB /
UASB / septic tank
slib naar omtwatering
wit
inzameling
inzameling
hoogbelaste
MBR
helofytenfilter
fosfaatslib afvalverwerking
CANONreactor
lozing of hergebruik
BRAMMOXreactor
lozing
lozing
• infiltratie • sproeiwater • irrigatie
Acetol denitrificerend
zandfilter lozing
Conventionele behandeling
referentiesituatie
geel
bruin
DESAH is vrij kostbaar
wit
groen
afkoppeling
inzameling
grijs
Kosten veroorzaakt door voor een deel door het decentrale karakter voor een deel door de hoge ambities
VBT actief slib
Kosten per i.e. voor 500 – 2000 woningen centraal : 40 – 50 per jaar decentraal : 100 – 200 per jaar DESAH : 240 – 360 per jaar
actief slib
lozing
lozing
slib naar omtwatering
slib naar omtwatering
slibgisting
lozing
afvalverwerking
DESAH, combinatie DE en H
Technische onderdelen nog niet goed ontwikkeld kleinschalige anaërobe behandeling verre van goed kleinschalige technieken struvietwinning stikstofverwijdering membraanbioreactor
Conclusies
veelheid van technieken maakt kosten hoog ingewikkeldheid leidt tot hoge personele inzet lozingeisen te streng voor toepassing er moet nog heel wat gebeuren .....
nog niet bewezen ....
2
Aanbeveling
Rationele beoordeling van duurzaamheid vergelijk alternatieven nauwkeurig ...! kosten verbruiken producten reststromen
Klaar ...!
bereken factor voor kostenomslag verbruiken
als verbruiksgoederen en producten een factor X duurder worden, dan wordt P-winning interessant
alleen zo is prioritering mogelijk
www.royalhaskoning.com
3
Inleiding
DESAH ervaringen in Zweden
Door Wouter van Betuw
Onderzoek:
WUR 2005 - 2006
Doelstelling:
Evaluatie technologie en organisatie
Case Zweden 9 miljoen inwoners 1/2 miljoen woningen geen riolering Veel bossen en meren 1970 eerste urinescheidingstoilet
Decentrale separate waterzuivering een hype, een noodzaak of een cultuuromslag?
Locaties in Zweden
Locatie Ekoporten
Kenmerken 18 appartementen Urinescheiding Grijs water behandeling Fecaliën compostering Beheer door woningbouwvereniging Duurzaam bouwen, nutriëntenhergebruik, alles in 1
Locaties Understenshöjden en Gebers
Locatie Göteborg
Kenmerken 44 huurwoningen (U) en 32 appartementen (G) Urinescheiding Droog toilet (G) Fecaliën compostering (G) Beheer door bewoners
Kenmerken 116 woningen (proefproject) Zwart water behandeling Conventioneel toilet Groente en fruit in riolering Beheer door gemeente
Reductie WS belasting, nutriëntenhergebruik, compost
Energieproductie, nutrientenhergebruik, ervaring
1
Aandachtspunten technologie
Zwart water behandeling: Hoge kosten (high tech) Onzekerheid technologie
Grijs water behandeling: Niet met helofytenfilter Risico omgeving (stank, kinderen, waterkwaliteit)
Groente en fruit in riolering: Luxe Hoge kosten
Aandachtspunten organisatie
Integrale organisatie Beheer door Waterbeheerder Acceptatie bewoners: zijn echter zeer positief! Nieuwe handelingen en risico's: bespreekbaar Verdeling kosten en baten: Afnemers voor hergebruik: vastleggen
Aandachtspunten technologie
Urinescheiding: Bewezen techniek, geen risico's Aanpassingen bewoners Zekerheid boer Verstoppingen
Voordelen urinescheiding en hergebruik door de boer: Vermindering emissies N en P naar oppervl.water Voordeel RWZI (compacter en E-verbruik) Vermindering watergebruik
Mogelijkheden voor NL
Beperkte toepasbaarheid DESAH Organisatie ervaringen delen Urinescheiding en direct hergebruik is meest interessant bij energiegewassen, MAAR: Onzekerheden interesse boeren meststofwetgeving
tack så mycket före uppmärksamhet www.royalhaskoning.com
Royal Haskoning, Barbarossastraat 35, PO Box 151, 6500 AD Nijmegen, The Netherlands E-mail:
[email protected]
2