URBACT EUniverCities LOCAL ACTION PLAN GENT -April 2015-
“Het managen van de groei van Gent als studentenstad”
Inhoudstafel 1. Introductie……………………………………………………………………………………………………………………………………2 1.1. Context en uitdaging……………………………………………………………………………………………………..2 1.2. Focus en objectieven: intensievere en structurele samenwerking…………………………………4 1.3. Korte blik op reeds bestaande samenwerkingsinitiatieven……………………………………………5 2. Local Support Group Gent …………………………………………………………………………………………………………..8 2.1. Samenstelling en werking……………………………………………………………………………………………..8 2.2. Thematische afbakening……………………………………………………………………………………………….8 2.3. Geografische afbakening……………………………………………………………………………………………...9 2.4. Stand van zaken visievorming……………………………………………………………………………………..10 2.5. Aanzet tot gemeenschappelijke visie…………………………………………………………………………..10 3. Themagroepen…………………………………………………………………………………………………………………………..12 3.1. Methodiek en overlegstructuren…………………………………………………………………………………12 3.2. Gezamenlijk ruimtegebruik…………………………………………………………………………………………15 3.3. Wonen en studentenhuisvesting………………………………………………………………………………..19 3.4. Mobiliteit……………………………………………………………………………………………………………………22 3.5. Student en imago……………………………………………………………………………………………………….25 3.6. Toerisme en cultuur……………………………………………………………………………………………………28 4. Bijlagen……………………………………………………………………………………………………………………………………..32 4.1. Facts & figures, nuttige links……………………………………………………………………………………...32 4.2. Samenstelling en overlegdata LSG………………………………………………………………………………34 4.3. Geografische afbakening: kaartmateriaal…………………………………………………………………..36 4.4. Report results peer review meeting Gent door Lead Expert Willem van Winden……….38
1
1. Introductie “Gent is de grootste studentenstad van Vlaanderen en telt inmiddels meer dan 70.000 studenten. De rol en betekenis van de aanwezigheid van 2 universiteiten, 4 hogescholen en hun studenten is niet te onderschatten. Ze beïnvloeden in grote mate mobiliteit, het straatbeeld, de wooncultuur, het uitgaansleven en het culturele leven in Gent. Ze geven daarenboven een enorme impuls aan het economische en creatieve leven in deze stad.” Elke Decruynaere, schepen van Onderwijs, Opvoeding en Jeugd - (2014)
1.1.
Context en uitdaging
1.1.1 CONTEXT “Ghent, zoveel stad” – “Ghent, so much city” Gent is de tweede grootste stad van België met een bevolkingsaantal van ongeveer 250.000 inwoners van niet minder dan 159 verschillende nationaliteiten. Het is een historische, Middeleeuwse stad maar ook een hedendaagse en oogverblindende met een kunst- en cultuuraanbod van de hoogste kwaliteit. Wanneer we onze stad beschrijven gebruiken we graag de woorden van de stadsconsultant Charles Landry, uitvinder van het Creative City-concept: ‘Ghent is a “pocket sized metropolis”, combining the intimacy of a small city with the openness of a metropolis’. De stad Gent heeft een uitstekende reputatie als ‘stad van kennis en cultuur, toegankelijk voor iedereen’. De stad heeft een belangrijke zeehaven en de grootste studentenpopulatie in Vlaanderen, en biedt dan ook de ideale omgeving voor de ontwikkeling van innovatieve technologieën. Het is misschien eigenaardig voor een stad gelegen in het binnenland maar dankzij een kunstmatig kanaal heeft Gent een belangrijke zeehaven. De economische structuur van de stad wordt sterk bepaald door de haven van Gent die zorgt voor ongeveer 30.000 directe en 40.000 indirecte jobs. Gent heeft een sterke wetenschappelijke reputatie op het vlak van biotechnologie, bio-energie en ICT en is de drijvende kracht geworden achter ‘Flanders Biotech Valley’. De ‘Ghent Bio-Energy Valley’ in de haven van Gent benadrukt ook de ambitie om internationaal erkend te worden als groeicentrum voor hernieuwbare energie en industriële bio-energie. Gent is een stad waar innoverend ondernemen centraal staat, maar waar tegelijk het hele jaar door gefeest wordt. Het is ook een winkel - en horecastad, een stad van muziek en evenementen en een congresstad. Kortom: een stad die niet te vatten is in één woord, want zoveel meer. Vandaar onze baseline: “Gent, zoveel stad”. Gent, studentenstad “De nog steeds toenemende aantrekkingskracht van de Universiteit Gent op studenten en onderzoekers uit binnen- én buitenland, wordt vaak toegeschreven aan het imago van de Stad Gent. En ten dele klopt dat ook. Maar het omgekeerde is óók waar: van dat hippe, bruisende, creatieve imago van de Stad Gent zou geen sprake zijn zonder die constante instroom van knappe, jonge koppen die aan de universiteit hun talenten komen ontplooien. Het is duidelijk dat de Stad Gent en de UGent elkaar versterken. Een netwerk als EUniverCities laat ons toe te leren van anderen. En als stad én universiteit nóg sterker voor de dag te komen.” Prof. Dr. Anne De Paepe, Rector Ghent University (2015) “De toekomst is aan de doeners. Iedereen doet dat op zijn eigen manier, maar altijd even open, kritisch en creatief. Die opdracht zetten we dagelijks om in de praktijk.“
2
Bert Hoogewijs, algemeen directeur HoGent (2015) “De Arteveldehogeschool en Gent zijn nauw met elkaar verbonden. Onze campussen zijn dynamische plekken in deze bruisende studentenstad. Gent wordt breed erkend als centrum van kennis en cultuur. Steeds meer wordt deze stad ook een centrum van jonge en creatieve ondernemers. Onze studenten houden van Gent en velen blijven er na hun studietijd. Dit zorgt er ook voor dat Gent zichzelf continu vernieuwt en zijn authentiek, kritisch en innoverend profiel versterkt. Het blijft daarom een belangrijke kans om bij ons je studententijd onvergetelijk te maken.” Prof. Dr. Johan Veeckman, algemeen directeur Arteveldehogeschool (2014) Gent is met haar 72.500 studenten niet alleen de grootste studentenstad van Vlaanderen. Ook kende de stad de afgelopen decennia een bijna exponentiële groei van de studentenaantallen door de unieke combinatie van eersteklas onderwijs en de vele vrijetijdsactiviteiten. In de laatste vier jaar alleen al was er een toename van tienduizend studenten. Op Leuven na, is de verhouding van het aantal studenten ten aanzien van het aantal inwoners, nergens in Vlaanderen zo groot. En Gent is de enige grootstad in Vlaanderen waar tijdens de week naar schatting 30.000 kotstudenten verblijven. Door de aanwezigheid van twee universiteiten en vier hogescholen biedt de stad een brede waaier van studiemogelijkheden. De campussen liggen verspreid over de stad en maken net als de studenten deel uit van het Gentse straatbeeld. Gent is de ‘place to be’ voor vele Belgische en internationale studenten. Zij geven een boost aan de economie en dragen bij tot de identiteit van Gent als jeugdige stad, een stad van creativiteit, van kennis en van innovatie. Velen blijven na hun studies ook ‘hangen’ in Gent om er te werken en vaak om hun eigen onderneming te starten. Het belang voor de stad Gent van de aanwezigheid van universiteiten, hogescholen en hun studenten kan onmogelijk onderschat worden. Ze beïnvloeden in hoge mate de stad zoals we die kennen. En, niet onbelangrijk, vormen een reële meerwaarde voor het economisch en cultureel leven in onze stad. Wat niet betekent dat we onze ogen mogen sluiten voor de keerzijde van hun aanwezigheid. Bij de uittekening van een studentenbeleid mag niet worden voorbijgegaan aan het noodzakelijk evenwicht tussen de noden van de studenten en de noden van de stad en haar permanente inwoners.
1.1.2 UITDAGING Voor Gent, zowel de stad als haar HOI’en (Hoger Onderwijsinstellingen), betekent het dan ook een belangrijke uitdaging om de groei van Gent als stad van studenten, research en innovatie, duurzaam te beheren1. Momenteel is er een groot ruimtegebrek voor research, voor studentenhuisvesting en voor innovatieve bedrijven. Er zijn bovendien geen aanwijzingen dat dit in de nabije toekomst anders zal worden. Deze belangrijke uitdaging vraagt dan ook een integrale en duurzame aanpak en gezamenlijke inspanningen van alle stakeholders in deze. Laat het, opnieuw en ten overvloede, duidelijk zijn: de aanwezigheid van HOI'en in onze stad heeft in de eerste plaats een enorme meerwaarde. De aanwezigheid en de groei van het aantal studenten biedt ons enorme opportuniteiten. Tegelijk kunnen we evenwel niet voorbijgaan aan de consequenties van een en ander: Zo is er onmiskenbaar een ruimtegebrek. En hoewel zowel de Stad Gent als de HOI'en veel ruimte in bezit hebben, zowel publiek als privaat, wordt die niet altijd optimaal gebruikt. Samenwerkingsverbanden en nood aan beheerstructuren voor gezamenlijk ruimtegebruik zijn een noodzakelijke eerste stap. De uitdaging zal erin bestaan ruimte vrij te maken voor de ene, zonder ruimte te ontnemen aan de andere. Het ruimtebeslag dient bovendien niet enkel bekeken te worden vanuit de beschikbare ruimte maar eveneens vanuit de verschillende gebruikers en/of mogelijke gebruikers. Er 1
Zie Baseline Study lead expert Willem van Winden, ‘EUniverCities, City-University cooperation to the next level, A baseline study’, p.44, http://urbact.eu/sites/default/files/import/Projects/EUnivercities/outputs_media/Baseline_newcover_01.pdf
3
dient rekening gehouden te worden met de verschillende functies van ruimtegebruik en het bekomen en behouden van evenwicht tussen die verschillende functies. We konden het al vermelden. 30.000 studenten kiezen ervoor tijdens de week in Gent te wonen. Precies daarom is er, binnen het algemeen woonbeleid, een actief studentenhuisvestingsbeleid nodig. Studenten hebben immers zeer specifieke huisvestingsnoden- en behoeften. Bovendien leven zij tussen de Gentenaars die ook bepaalde, en niet noodzakelijk dezelfde, verwachtingen koesteren inzake hun woonomgeving. De Stad Gent werkt dan ook aan een stadsbreed studentenhuisvestingsplan, noodzakelijk om de verdere groei van de studentenhuisvesting doordacht te spreiden. Ook specifieke aandacht voor de (studenten)mobiliteit moet een blijvend aandachtspunt zijn. Studenten zitten in grote aantallen geconcentreerd op diverse plaatsen en gebouwen. Tussen die plaatsen en gebouwen moeten veilige loop- en fietsroutes voorzien worden. Ook voetgangersstromen moeten in kaart gebracht worden en waar nodig infrastructureel aangepast worden naar veiligheid en comfort. Tot slot, het kan niet ontkend, meer en meer studenten komen met de wagen naar Gent. Hetzij dagelijks, hetzij wekelijks. Dit resulteert in een specifieke parkeerproblematiek waar oplossingen moeten worden voor gezocht. Het mag duidelijk zijn. De Stad Gent kiest ervoor om Gent als studentenstad te bestendigen en te versterken. Studenten zijn meer dan welkom in Gent. Zij zijn onze jeugd, onze ambassadeurs, en niet te vergeten, in vele gevallen onze toekomstige inwoners. Nochtans is de perceptie vaak anders en wordt de aanwezigheid van studenten als hinderlijk ervaren. Om bij 'dé Gentenaar' de beeldvorming van 'dé student' bij te sturen, is intensievere communicatie nodig. Zo bereikt informatie rond de opportuniteiten die de studentenpopulatie biedt en ook de maatschappelijke engagementen die de studenten opnemen, nog te weinig het grote publiek. “Al deze uitdagingen maken dat we gezond bezorgd moeten zijn over de toekomst van de studenten in Gent en hoe we ermee omgaan” Burgemeester Daniël Termont - LSG van 7 juni 2013
1.2.
Focus en objectieven: intensievere en structurele samenwerking
Dat samenwerking loont en verder moet verdiept worden is een visie waar de verschillende partners intussen van overtuigd zijn. Hoewel er vandaag op veel terreinen en in verschillende projecten een vruchtbare samenwerking bestaat, blijft de overtuiging dat er een gemis is aan een betere structuur en een cultuur van samenwerking. De Stad Gent en de HOI’en zullen dan ook in een welbegrepen en wederzijds eigenbelang verder structureel samenwerken aan het gemeenschappelijk doel de stad aantrekkelijker en duurzaam te maken. De basis voor het bekomen van het Gentse Local Action Plan (LAP), met een gemeenschappellijke visie en duurzame en integrale acties, is de samenwerking tussen de stad en haar HOI’en. Een paar van de belangrijkste basis actiepunten uit het Gentse LAP zijn dan ook: Het bijeenbrengen van de stakeholders rond verschillende thema’s, Het informeren van elkaar over plannnen, wensen, lopende projecten, aandachtspunten, visies, mogelijkheden,…, Het uitbouwen van een netwerk en een vertrouwensrelatie tussen die stakeholders, Het samen zoeken naar opportuniteiteiten en duurzame gedragen oplossingen voor uitdagingen die zich stellen. Een belangrijke stap werd gezet in 2012 toen Gent tot het EUniverCities-project toetrad. In een eerste fase werd een lokale structuur opgezet met zes deelgroepen (zie verder). Die heeft als doel de
4
samenwerking tussen Stad en HOI'en verder te stroomlijnen en een langetermijnvisie te ontwikkelen die moet leiden tot concrete plannen en acties die steunen op deze gemeenschappelijke visie.
1.3.
Korte blik op reeds bestaande samenwerkingsinitiatieven2
In Gent leeft de breed gedragen opvatting dat de stad en de universiteit sterk en positief met elkaar verbonden zijn en elkaar nodig hebben in een aantal opzichten. De samenwerking tussen de stad en de universiteit is diep en breed en speelt zich af op verschillende niveaus. Op het topniveau onderhouden de stad en de universiteit uitstekende relaties op informeel en formeel vlak. Twee keer per jaar wordt een bestuurlijk overleg georganiseerd tussen het College van Burgemeester en Schepenen en het bestuurscollege van de universiteit om strategische zaken te bespreken. De burgemeester is ook aanwezig op verschillende conferenties en evenementen van de universiteit en toont hiermee het belang aan van een sterke relatie tussen een stad en haar universiteit. Daarnaast is er ook een overvloed aan samenwerkingsverbanden in een aantal specifieke domeinen zoals weergegeven in het ‘Flower model’. Ook op het niveau van universitaire onderzoeksgroepen of individuele professoren, zijn er verschillende gezamenlijke projecten en initiatieven. Hieronder is een lijst met een aantal van de huidige samenwerkingsstructuren en initiatieven in de domeinen geïdentificeerd binnen het EUniverCities ‘Flower model’:
Innovatie/ondernemerschap/lokale economie: Stad, Universiteit en andere kennisinstellingen ontwikkelen samen het project ‘De Krook’ als een unieke mix van wetenschappelijk onderzoek, een bibliotheek, een incubator, dienstverleners en ontmoetingsplaatsen. De Krook zal een verwaarloosd gedeelte van de stad een nieuwe functie geven met focus op cultuur, economie en innovatie (nieuwe media). Het zal een hotspot worden voor innovatie en ontmoeting. Het project omvat een ‘centrum voor nieuwe media’ en een ‘bibliotheek van de 21ste eeuw’. Er is de voortdurende groei van wetenschapsparken en incubators, zoals de oprichting en uitbreiding van ‘Tech Lane Ghent Science Park’. Er worden pilootprojecten gecreëerd om de groeiende kloof tussen academisch onderzoek en industrieel gebruik te overbruggen, zoals ‘Biobase Europe’ in de haven van Gent. Het ‘Durf denken’ initiatief van de Universiteit van Gent streeft ernaar om de belangrijkste leerresultaten rond ondernemerschap te integreren in de studieprogramma’s van de universiteit, om studenten die een eigen onderneming willen beginnen te ondersteunenen te coachen en om studenten te faciliteren om ondernemer te worden door introductie van het speciaal studentenstatuut ‘student-entrepreneur’. De stad stimuleert (student)ondernemerschap en creëerde een startersbeleid (ondernemerschapsforum, de Gentse (student) ondernemer, gratis starters opportuniteiten, startersevenementen, startersovereenkomsten en OOG (Ondersteuningspunt Ondernemen Stad Gent)
2
Report results peer review meeting in Ghent (December 2014) by Lead Expert Willem van Winden (zie bijlage)
5
Samenwerking tussen wetenschappelijke onderzoeksinstellingen en culturele centra: introduceren van nieuwe technologieën naar het brede publiek in de culturele scène, ontwikkeling van nieuwe technologieën, vb. bruikbaarheid, marktonderzoek, gebruikersaanpassingen (vb door iMinds en Kunstencentrum Vooruit). Gent, BC (Big in Creativity) is een on-line en real-life netwerk dat technologisch ondernemerschap en technologische innovatie in de Gentse kennisregio wil stimuleren. Als een ‘neutrale’ organisatie, niet in het bezit van één bepaalde universiteit, organiseert het allerlei soorten ontmoetingsmomenten waarbij onderzoekers (van alle Gentse HOI’en) en ondernemers elkaar ontmoeten en waaruit nieuwe samenwerkingen en ondernemingen kunnen ontstaan (www.gentbc.be). UGent Tech Transfer wil de commerciële toepassing van veelbelovende technologieën ontwikkeld binnen de UGent faciliteren. De belangrijkste activiteiten bij Tech Transfer zijn licenties, industriële samenwerkingsprogramma’s en de creatie van spin-offs. Voor haar contacten met de industrie maakt de UGent gebruik van een netwerk van momenteel 23 gespecialiseerde business development centra ondersteund door een centraal Technology Transfer Office.
Internationalisering: De UGent investeerde mee in de oprichting van een internationale basisschool (samen met de stad Gent en andere actoren zoals grote bedrijven). Dit helpt om internationale onderzoekers en kenniswerkers aan te trekken en te houden. De stad Gent doet inspanningen om juridische en bureaucratische procedures voor buitenlandse studenten en expats te vergemakkelijken. Studentenleven: Er is een diepgaande en gestructureerde samenwerking tussen de stad en de universiteit om het studentenleven in de stad te faciliteren: er is een werkgroep ‘student in/en Gent’, een studentenambtenaar (liaison tussen het beleid en de studenten en tussen het beleid en de HOI’en, een ambassadeur voor de studenten, een ombudsfunctie), en een studentenpreventiecoach (sensibilisering, There is deep and structured cooperation between city and university to facilitate the students life in the city: there is a working group student in/and Ghent, a ‘Student official’ (link between policy and students and between the schools of higher education and the city council, ambassador for students, ombuds function) and a ‘student prevention coach’ (sensibilize, studenten en ongemakken, preventieve maatregelen). ‘StuGent’ is een overlegorgaan voor studenten. Het helpt om de integratie van studenten in de stad te verbeteren. Er is een speciaal communicatiecentrum rond studentenhuisvesting, kot@gent, een samenwerking tussen de stad en alle HOI’en. Huis van de student (communicatiecentrum), online informatie: www.studentingent.be Een stagedatabank die de organisatie van stages voor studenten in de stadsadministratie faciliteert. De stad heeft een brede studie gemaakt rond de waarde van studenten in de stad. Wetenschap en maatschappij: De Stad laat studenten meedenken rond stadsontwikkeling. Bijvoorbeeld in het PORTICO project (Interreg) werd aan 6 interdisciplinaire studententeams van verschillende HOI’en (alle HOI’en uit Gent namen deel) uit de verschillende partnersteden gevraagd om in samenwerking met de stadsbesturen verschillende business cases te ontwikkelen gelinkt aan de projectinvesteringen in de presentatie van stedelijk erfgoed.
6
Wetenschap kits voor leerkrachten: VIB ontwikkelde een toolkit voor leerkrachten met informatie over biotechnologie. De toolkit kan gebruikt worden in de klas om studenten te onderwijzen over nieuwe technologieën. Ghent Libing Lab is gebaseerd op de principes van open kennisdeling en co-creatie. Een living lab creëert een platform waarbinnen gebruikers, burgers, (digitale) creatie krachten, experten, ondernemers en onderzoekers samen gebracht worden om slimme innovatieve oplossingen te ontwikkelen. Op deze manier creëert de stad Gent als organisator van het Ghent Living Lab een omgeving waarin de stad van morgen vorm kan krijgen op een duurzame manier.
7
2. Local Support Group Gent De Local Support Group (LSG) is een instrument voor het komen tot een gemeenschappelijke visie, samenwerking en actieplan - “the vehicle by which integrated and participative approach to urban policies are developed.”
2.1.
Samenstelling en werking3
De Gentse LSG werd van bij het begin opgevat als een instrument voor samenwerking tussen de stad en de HOI’en. Van bij de eerste verkennende gesprekken in de ‘kerngroep’ was er eensgezindheid over de nood aan een duurzame strategie voor het managen van de groei van Gent als studentenstad in al haar aspecten, zoals mobiliteit, studentenhuisvesting, gezamenlijk ruimtegebruik, student en imago en cultuur en toerisme, en ook van het belang van het betrekken van de juiste stakeholders. De LSG werd dan ook samengesteld en uitgebreid met stakeholders bevoegd voor die materies, zowel van de Stad als van de HOI’en, en later ook uitgebreid met studenten. Deze ‘extended LSG’ kwam ongeveer om de vier maanden samen. De werking van de LSG werd steeds ondersteund door mevrouw Elke Decruynaere, Schepen van Onderwijs, Opvoeding en Jeugd, die aanwezig was op de verschillende meetings, en bij de opstart ook door de heer Daniël Termont, burgemeester van de Stad Gent. Anders dan bij de meeste partnersteden werd binnen de Gentse LSG niet geopteerd voor een enkel thema maar voor verschillende thema’s die een gezamenlijke aanpak vereisen. Er werden dan ook 6 verschillende themagroepen opgericht. Bovendien werd ook geopteerd voor een geografische afbakening van een bepaald gebied binnen de stad, waarin de diverse thema’s samen komen, om zo tot een geïntegreerde aanpak te komen. De LSG monitort de geïntegreerde aanpak van al de verschillende thema’s en zorgt ervoor dat een oplossing binnen het ene thema geen probleem genereert voor een ander thema. Het oprichten en de werking van de LSG en de diverse themagroepen kan op zichzelf reeds beschouwd worden als één van de belangrijke actiepunten van het Gentse LAP, namelijk het realiseren en verbeteren van de samenwerking tussen de Stad en de HOI’en.
2.2.
Thematische afbakening
Na analyse van de probleemstelling werden verschillende prioritaire thema’s bepaald rond de concrete uitdagingen. De LSG besloot dan ook om van start te gaan met een zestal themagroepen die zelf op regelmatige basis samenkwamen en rapporteerden aan de LSG: 1. Methodiek en overlegstructuren (samenwerking) 2. Gedeeld gezamenlijk ruimtegebruik (use and management of public and semi-public spaces) (hoe beter gebruik maken van de beschikbare ruimte) 3. Wonen en studentenhuisvesting 4. Student en Imago (communicatie en engagement van studenten met inbegrip van cocreatie, participatie en buurtbetrokkenheid) 5. Mobiliteit 6. Toerisme en Cultuur De 6 themagroepen zijn op hun beurt samengesteld uit vertegenwoordigers van de verschillende HOI’en, studenten en andere belangrijke stakeholders.
3
Zie bijlage voor samenstelling LSG en data overleg kerngroep en extended LSG
8
2.3.
Geografische afbakening
Een verkennend overleg tussen vertegenwoordigers van de stad en de UGent (kerngroep) bracht naar voor dat voor het ontwikkelen van een visie rond het managen van de groei van Gent als studentenstad er best gefocust wordt op een bepaald gebied binnen de stad als ‘laboratorium’: voorstel was het Kunstenkwartier (Arts district) gezien dit midden de studentenbuurt ligt en de nodige problemen en uitdagingen kent op verschillende vlakken (uitdagingen rond huisvesting, mobiliteit,…).
Kaart Kunstenkwartier Bron: “Toekomstvisie op (toeristische) ontwikkeling Kunstenkwartier Gent” Ontwerp visienota, juni 2011, p. 6.
Binnen het Kunstenkwartier, een gebied dat zich uitstrekt van de Kouter in het noorden tot het Sint-Pietersstation en het Citadelpark in het zuiden, en van de Bijloke in het westen tot het Klein Begijnhof in het oosten, bevindt zich een groot deel van de gebouwen van de UGent en de hoge scholen.
In dit gebied zijn er veel eigendommen van de HOI’en en van de Stad Gent en zijn er ook verschillende culturele locaties. Er lopen ook al verschillende projecten samen met de verschillende partners binnen de LSG (vb’en: De Krook, fietsenstalling Vooruit, Technicumplein, restauratie Rozier, Vandenhove paviljoen, Boekentoren/Belvédère, museumsite,…). Bovendien bestaan er reeds studies en uitgeschreven visies vanuit verschillende diensten van de stad en ook vanuit de universiteit in de vakgroep Stedenbouw en Architectuur (weliswaar elk vanuit een specifiek standpunt). Stadsbrede spanningen manifesteren zich ook het meest binnen dit stadsdeel. De densiteit van bepaalde thema’s (studenten, economie, cultuur) is veel hoger in het Kunstenkwartier dan in andere
9
delen van Gent. In dit district kan men het best ervaren wat een grote studentenpopulatie betekent voor een stad als Gent en welke uitdagingen dit met zich meebrengt. De problematiek van het Kunstenkwartier kan aldus getoetst worden aan grotere gehelen. Indien zich bepaalde oplossingen aandienen voor het Kunstenkwartier, zijn ze potentieel bruikbaar op andere stadsdelen. In die zin is het mogelijk de visie op het Kunstenkwartier te exporteren. Anderzijds kunnen bepaalde thema’s niet zomaar losgekoppeld worden van de stad als geheel. Voor een aantal thema’s zoals studentenhuisvesting en student en imago (waaronder ook communicatie) werd niet beperkt tot enkel de zone van het Kunstenkwartier maar werd ruimer gegaan.
2.4.
Stand van zaken visievorming
Wat hebben we reeds kunnen afleiden rond visievorming uit de LSG-meetings en de verschillende overlegmomenten van de themagroepen? Er is reeds een gemeenschappellijk akkoord en instelling bij de stakeholders dat een ‘gezamenlijke visie’ en ‘integrale aanpak’ nodig is. Afzonderlijke acties, projecten die niet gekaderd zijn en niet voortspruiten uit een visie van samenwerking zijn geen optie voor goed management en aanpak van de uitdagingen. Noot: we merken wel op dat samenwerken en elkaar informeren niet altijd evident is en dat stakeholders dikwijls nog geneigd blijven om zonder voorafgaand overleg of akkoord beslissingen te nemen ook al hebben die impact op de andere stakeholders. Alhoewel we kiezen voor de geografische afbakening van het ‘Kunstenkwartier’ als ‘laboratorium’, houden we de visie dat alles in een grotere context moet worden geplaatst. Er is een duurzame aanpak nodig: Lange termijn denken maar rekening ermee houden dat de huidige evolutie niet noodzakelijk verder duurt en dat allerhande gebeurtenissen (economisch/ politiek/ sociaal…) andere premissen kunnen brengen. Er is nood aan verder werken en bouwen aan een structuur en cultuur van samenwerken. Er moet verder gewerkt worden aan een breed draagvlak en aan participatie van alle stakeholders! Naast de HOI’en en de Stad ook bewoners, studenten,… Wat voorgesteld wordt aan acties moet kaderen in het beleid en ook afgestemd worden met de voorziene plannen die (zullen) opgemaakt worden (Ruimtelijk structuurplan Gent, mobiliteitsplan, studentenbeleidsplan, studentenhuisvestingsplan, parkeerplan, …)
2.5.
Aanzet tot gemeenschappelijke visie
Vandaag komen er uit de themagroepen bouwstenen om een gemeenschappelijke visie op het gebied en op het thema te formuleren. Deze bouwstenen zijn de insteek om in het hierop volgend proces de gemeenschappelijke visie verder op te bouwen, te verdiepen waar nodig en te verankeren in de beleidswerking van de verschillende partners. Acties die nu reeds vanuit de verschillende thema’s geformuleerd worden, zullen de verdere visievorming voeden. Tegelijkertijd zal de uitvoering en implementatie van deze acties maar optimaal zijn als er voldoende gemeenschappelijke visie op het gebied en de thema’s bestaat. Reeds de volgende uitgangspunten voor de gemeenschappelijke visie zijn geformuleerd:
Onderwijsinstellingen, studenten en studentenhuisvesting behouden in de binnenstad4. Geen focus op campusvorming buiten de stad. Recente voorbeelden die dit uitgangspunt
4
Zie ook het Studentenhuisvestingsplan: https://stad.gent/sites/default/files/page/documents/Studentenhuisvestingplan2015.pdf, p.34, De Stad werkt aan een ruimtelijk afwegingskader studentenhuisvesting. Bedoeling daarbij is om aan de hand van criteria na te gaan of het al dan niet wenselijk of aangewezen is op een bepaalde locatie studentenhuisvesting te voorzien. Hierbij zal er o.m. aandacht gaan naar de nabijheid van studentenvoorzieningen, spreiding, duurzame mobiliteit, … zodat de inplanting zowel voor de
10
ondersteunen zijn onder meer het UFO-gebouw, de ontwikkeling aan de Kantienberg, de renovatie en de nieuwbouw aan de redactie en drukkerij van Dagblad Vooruit met het hostel Upgrade en de studentenhuisvesting, de ontwikkeling van de studentenhuisvesting aan het voormalige universitair restaurant Overpoort. Streven naar minder exclusief gebruik van de schaarse beschikbare ruimte. Niet gaan naar exclusiviteit voor studenten of bewoners of toeristen maar streven naar een symbiose op vlak van wonen, studeren, bezoeken, onderzoeken,… Dit streven heeft in de eerste plaats betrekking op de buitenruimte bij de verschillende functies en gebouwen. Over het schaalniveau en de graad van exclusiviteit in gebruik van bepaalde locaties en gebouwen is nog verdieping, uitwerking en onderling overleg nodig. Vooral het ambitieniveau bij de verschillende publieke en private partners moet nog verder bepaald worden. Dit uitgangspunt is in zekere mate het contra van het volgende uitgangspunt. Beide hangen daardoor sterk samen. Streven naar een betere verwevenheid van functies en een meer gedifferentieerde invulling. Dit uitgangspunt vraagt verduidelijking over het schaalniveau: hier gaat het om het streven naar verweving van functies tot op het schaalniveau van het bouwblok en niet tot op het niveau van het perceel. De gedifferentieerde invulling van de bebouwde ruimte wijst op de noodzaak van een beter evenwicht tussen wonen voor studenten en bewoners, werken gerelateerd aan de onderwijs- en onderzoeksfunctie en de andere tewerkstellingsfuncties, toeristische voorzieningen en infrastructuur en andere voorzieningen die vandaag sterk op één groep gericht zijn (bvb horeca ifv studenten). Ook moeten meer mogelijkheden voor ‘ontmoeting’ gecreëerd worden. Streven naar betere betrokkenheid (beleidsparticipatie) en samenwerking tussen bewoners, HOI’en, studenten, culturele spelers, handelaars, bezoekers,… Hier zijn al aanzetten voor concrete acties zoals de tentoonstelling 200 jaar samenwerking tussen Stad en Universiteit in 2017, de Wijk van de Maand in 2015, …. Streven naar een stad die toegankelijker én aantrekkelijker is voor bewoners, handelaars, bedrijven, studenten, toeristen, enz…., en die zorgt voor een betere levenskwaliteit waarbij de Stad Gent en de HOI’en elkaar versterken.
student als voor de stad geschikt is. Een afwegingskader is eerder een adviserend instrument met zoekcriteria voor geschikte locaties, het is niét de bedoeling om zones voorbehouden voor studentenhuisvesting, of zones verboden voor studentenhuisvesting, af te bakenen. Het basis uitgangspunt is dat studenten overal welkom zijn, maar dat voor grootschalige voorzieningen plekken bestaan die beter geschikt zijn dan andere. Het afwegingskader kan een objectieve leidraad zijn om die plekken te vinden.
11
3. Themagroepen Binnen elke themagroep werd gewerkt volgens een bepaalde aanpak: Bepalen van de context en de probleemstelling/uitdaging(en): waar staan we? Visie formuleren: waar willen we naartoe? De krachlijnen bepalen: focus en de prioritaire uitdagingen? Opportuniteiten in kaart brengen Bepalen van concrete acties (inclusief de lopende acties en projecten): wat doen we al samen? Aanpak van de te nemen acties: hoe, wie, wanneer, budget?
3.1.
Methodiek en overlegstructuren
CONTEXT EN PROBLEEMANALYSE Er bestaan reeds vele, goed lopende, overlegstructuren en samenwerkingsverbanden. De voornaamste zijn: 1. Bestuurlijk overleg tussen Schepencollege en UGent & het ambtelijk overleg tussen verschillende stadsdiensten en UGent: Frequentie: 4 à 5 maal per jaar Organiserend dienst: Departement Ruimtelijke Planning, Mobiliteit en Openbaar Domein Volgende diensten zijn vertegenwoordigd: dienst bestuursondersteuning, dienst toerisme, dienst onderhoud gebouwen, dienst economie, dienst wegen, dienst wonen, dienst coördinatie, dienst gebiedsgerichte werking, dienst stedenbouw, mobiliteitsbedrijf, groendienst Knelpunt: De andere HOI’en (Hogeschool Gent, Arteveldehogeschool, Odisee en Luca School of Arts vzw) zijn niet vertegenwoordigd (zie ook conclusies Baseline study door Willem Van Winden). De vraag dringt zich op of het niet mogelijk is om thematisch te gaan werken. 2. StuGent: studentenoverleg: Frequentie: 4 à 5 maal per jaar Organiserende dienst: jeugddienst/studentenambtenaar Niveau stuvo’s (studentenvoorzieningen) en persoonsgebonden studentenaangelegenheden Vertegenwoordigers studentenvoorzieningen UGent en hogescholen, vertegenwoordigers studentenraden en verenigingen, Onderwijs, eventueel andere departementen stad Gent, ook politie of IVAGO kan aanwezig zijn, studentenpreventiecoach Wordt voorgezeten door schepen, studentenambtenaar is secretaris en bereidt het overleg voor. Bottom up feedback (studenten naar stad) en top down (stad naar studenten), grote studentenevents Knelpunt: Weinig bottom up. De vraag dringt zich op hoe we de stem van de studentenraden meer aan bod kunnen laten komen. 3. Werkgroep internationale studenten: Frequentie: 4 maal per jaar Vertegenwoordigers internationale dienst onderwijsinstellingen, dienst burgerzaken en studentenambtenaar, Inschrijving - registratie internationale studenten via loket migratie, dienst burgerzaken Studentenambtenaar is voorzitter en secretaris
12
Knelpunt: De studentenambtenaar trekt dit maar in een uitgebalanceerde samenwerkingsstructuur kan de studentenambtenaar niet overal de trekker zijn. Idealiter worden er logische tandems gevormd tussen staddiensten en hun logische partners uit de diensten van de HOI’en. 4. Kot@Gent: huisvesting studenten (stuurgroep en werkgroep): Frequentie: 2 maal per jaar Vertegenwoordigers huisvesting van de verschillende HOI’en, vertegenwoordigers studenten, schepen wonen en/of kabinetsmedewerker, dienst wonen en studentenambtenaar, studentenpreventiecoach Voorzitter: directeur dienst wonen 5. Werkgroep rond cultuurbeleving studenten: Frequentie: 4 maal per jaar Vertegenwoordigers studentenvoorzieningen van de verschillende HOI’en, voorzitter Gentse studentenraad, TUMULT FM (Mediaplatform van cultuur- en onderwijspartners van de stad gent) en studentenambtenaar Organiserende dienst : dienst cultuur 6. Ad Hoc overleggroepen: Algemene Vergadering Student Kick Off o Vertegenwoordigers SKO vzw, vertegenwoordigers HOI’en en studentenambtenaar Algemene vergadering studentENmobiliteit o Mobiliteitsbedrijf Stad Gent, vertegenwoordigers HOI’en, vertegenwoordiger student en studentenambtenaar 7. Andere overlegstructuren studentenambtenaar & studentenpreventiecoach: Studentenambtenaar: Alle vergaderingen voortvloeiend uit StuGent, al naargelang de agendapunten Coördinatie & evaluatievergaderingen van grote studentenevenementen: student kick-off, 12-urenloop, Gravensteenfeesten, Massacantus, Beiaardcantus, en eventueel nieuwe projecten Vergaderingen met IVAGO, politie, eventueel De Lijn, en andere externe partners als het over studentenevenementen gaat Studentenpreventiecoach: Stuurgroep koepel overlast Voorzitter: studentenpreventiecoach Frequentie: 2 maal per jaar 8. Verdeelsleutel financiële bijdrage HOI’en – Stad Gent: Jaarlijks sluit de Stad Gent verschillende samenwerkingen af met de HOI’en met vestiging in de stad Gent. De financiële inbreng van de verschillende HOI’en wordt telkens op een andere manier bepaald en wordt dus door de Stad Gent per samenwerking telkens opnieuw bij de HOI opgevraagd. Dit gebeurt op verschillende tijdstippen en door verschillende diensten tijdens het academiejaar. Alle partijen zijn het er over eens dat een systeem dat werkt met een eenduidige verdeelsleutel efficiënter zou zijn. Er zijn 4 verschillende samenwerkingen waarop deze verdeelsleutel van toepassing zou kunnen zijn: Samenwerkingsprotocol voor studentenhuisvesting – kot@Gent (schepen Tom Balthazar) Samenwerkingsovereenkomst met betrekking tot cultuurparticipatie van studenten (schepen Annelies Storms) StudentENmobiliteit vzw (schepen Filip Watteeuw) Samenwerkingsakkoord Student Kick Off vzw (schepen Elke Decruynaere)
13
In maart 2015 werd door de studentenambtenaar een voorstel opgemaakt dat door de verschillende schepenen werd goedgekeurd (zie verder onder actiepunten). VISIE In de baseline study lezen we het volgende: ”Currently, top-level relations (between mayor/aldermen and university board) are excellent, and there is also much collaboration in specific fields and on project basis. However, some stakeholders express that a more structured type of dialogue is necessary to have a long-termer horizon rather than an ad-hoc and project based approach. This type of collaboration should take place between heads of faculties/research groups and leaders of city departments.” Verder lezen we dat: Currently, there is a lack of space for research, for student housing, and for innovative business, and there is no reason to believe that the pressure will decrease in the (near) future. This problem cannot be solved in an integrated and sustainable way when each actor (university departments, housing corporations, city departments) try to solve their individual problems individually, or on an ad-hoc basis. It is strongly felt that a long-term shared vision is needed, taking into account the interrelationships between institutions and policy domains. The EUniverCities project is regarded as a catalyst for this vision development. Om zowel de uitdagingen rond huisvesting, mobiliteit en samenleven als de opportuniteiten rond innovatie en onderzoek efficiënt en effectief aan te pakken is er meer structurele samenwerking nodig tussen de stakeholders. Zowel economisch, cultureel als wetenschappelijk heeft de connectie Stad – HOI’en heel wat potentieel. Hoe kunnen we beter samenwerken rond ruimtelijke, maatschappelijke en sociale thema’s en de expertise van onze kennisinstellingen richten naar de concrete samenlevingsproblemen? We kunnen dit potentieel enkel ten volle benutten als er structurele samenwerkingsverbanden worden gesmeed die vertrekken van een gedeelde visie en strategie. FOCUS EN PRIORITAIRE UITDAGINGEN Onderzoeken hoe thematisch overleg tussen Stad en alle HOI’en op structureel niveau vorm kan krijgen. ACTIEPUNTEN Actiepunten (prioritair/korte termijn/lange termijn)
Onderzoeken mogelijkheden nieuwe samenwerkingsstructuur stad – HOI’en
Onderzoeken hoe we meer kunnen samenwerken met de vertegenwoordiging van de Gentse studentenraden Opmaken en doorsturen verdeelsleutel samenwerkingsverbanden stad-HOI’en
Timing/stand van zaken
Initiatiefnemer / ‘Owner’
april 2015: gesprekken verschillende stakeholders juni 2015: voorstellen aftoetsen met stakeholders Juni 2015: voorstellen studentenbeleidsplan op eerste GAST (= koepel studentenraden AU Gent) + studentenraden Odissee en Sint Lucas
Stad Gent Schepen van onderwijs
Tot 24/04/2015 kunnen de HOI’en feedback geven op het voorstel Mei 2015 finaliseren verdeelsleutel
Studentenambte naar/kabinet schepen van onderwijs
Schepen van onderwijs
14
TER INSPIRATIE UIT PARTNERSTEDEN
3.2.
Vele partnersteden hebben een officiële verantwoordelijke ‘brugfiguur’ tussen stad en HOI’en op strategisch niveau Sommige steden schrijven onderzoeksbeurzen uit i.v.m. lokale stedelijke uitdagingen Community service learning: studenten worden gestimuleerd om een lokaal engagement op te nemen
Gezamenlijk ruimtegebruik
CONTEXT EN PROBLEEMANALYSE Het gezamenlijk ruimtegebruik omvat in het Kunstenkwartier, maar evengoed in andere stadswijken, zowel de problematiek van de tweedeling tussen private ruimte en openbare ruimte als de mate van het toe-eigenen van ruimte door studenten, toeristen, bewoners en/of gebruikers (= ook werknemers van de onderwijsinstellingen). Hieronder staan een aantal kernbegrippen die in meer of mindere mate het gezamenlijk ruimtegebruik kenmerken en/of beïnvloeden.
Kernbegrippen gezamenlijk ruimtegebruik: • publiek toegankelijk / privaat • duidelijke zonering (permanent, functioneel, ...) • eigenheid • eenheid • ..
• gedwongen deelbaarheid • flexibel of gericht • gericht op gebruiker • gericht op activiteit • ...
• beheersvorm • sitemanagement • aansprakelijkheid • ...
Openstellen vs opeisen
Leesbaarheid / Zichtbaarheid / Identiteit
Beheer / beheersbaarheid
Beheersbewust ontwerpen Ontwerpbewust beheren • functioneel vs esthetisch • onderhoudsvriendelijk en robuust • ...
15
Onder de vorm van een SWOT analyse zijn sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen bij gezamenlijk ruimtegebruik aangegeven. Deze zijn belangrijke insteken en aandachtspunten bij het formuleren van een visie op het gezamenlijk ruimtegebruik. #
Sterke punten
#
Kansen
S1 S2
Geïntegreerd beleid Extra ruimten ter beschikking voor alle actoren Leefbaarheid verhogen voor alle stakeholders/actoren Specifieker aanbod voor evenementen Aanpassen omgeving aan noden Zwakke punten
K1 K2 K3 K4 K5
Internationale kennis opdoen Gezamenlijke behandeling studenten Conservering functies / gebouwen Ontwikkeling nieuwe gebieden Vergroten tevredenheid bewoners / gebruikers / …
#
Bedreigingen
Moeilijk om juiste beheersstructuur te vinden
B1 B2
Verlies beslissingsrecht verschil in ‘levensritme’ tussen verschillende gebruikers (bv werkritme – uitgaan, schoolvakanties – vast resideren, …) Mobiliteit / parkeren (bv studenten op kot of dagelijks met de wagen = meer huisvesting of meer parking?) Grenzen verantwoordelijkheid / aansprakelijkheid vervagen
S3 S4 S5 # Z1
B3
B4
VISIE De hierboven geformuleerde aanzet van gemeenschappelijke visie vraagt verdere concrete uitwerking en verdieping willen we tot een geïntegreerd beleidskader komen inzake gezamenlijk ruimtegebruik voor dit gebied maar ook in de andere stadsdelen. Bij die uitwerking en verdieping zijn de volgende ruimtelijke uitgangspunten tevens erg essentieel: Kiezen voor doorwaadbaarheid van ruimtes met de fiets, te voet, al dan niet in verschillende tijdsvensters, … Ruimtes ontwerpen vanuit een multidimensioneel oogpunt; als gebruiksruimte (bvb voor evenementen, horeca, …), als ontmoetingsruimte, als verkeersruimte, als verblijfsruimte, als “witruimte” om afstand t.o.v. private delen te creëren Maximaal mogelijk maken van multifunctioneel gebruik (voor horeca, voor evenementen, voor recreatie, voor onderwijs, voor onderzoek, ….) Streven naar innovatie in de ruimte zowel in gebruik, in het ontwerp, in het materiaalgebruik, in het beheer Respecteren en creëren van verschillende kwaliteiten en voor vele verschillende groepen: respect en aandacht voor erfgoedkwaliteit, voor de ruimtelijke/ landschappelijke kwaliteit, voor de natuur/groen kwaliteit, voor de beeldkwaliteit, voor de milieukwaliteit Aandacht hebben voor dimensies van ruimtes: hoogte van gebouwen t.o.v. afstand, verhoudingen in ruimtes, denken in de verticale én de horizontale dimensie Aandacht geven naar samenhang en diversiteit van ruimtes: eenheid in verscheidenheid Gebruiken van bestaande/historische patronen van ruimtes en herinterpreteren naar de toekomst Ruimte laten voor creativiteit en de tijdsfactor (= slow urbanisme) …
16
FOCUS EN PRIORITAIRE UITDAGINGEN Om te werken rond gezamenlijk ruimtegebruik zijn de volgende vragen relevant. Deze vragen5 focussen op de samenhang tussen de conceptuele aspecten, de uitvoeringsaspecten als de beheeraspecten van gezamenlijk ruimtegebruik. 1. Hoe bepalen we samen met de actoren het ambitieniveau voor gezamenlijk ruimtegebruik? Welke sociale en fysieke factoren spelen een rol bij het zorgen voor een goede/optimale deling van ruimtegebruik. Welke voorwaarden spelen een stimulerende of een remmende rol? Hoe kunnen we onze ambities inzake vergroening bereiken ook bij/in gedeelde ruimtes? 2. Hoe behouden we bij de uitvoering de vooropgestelde ambitie? Hoe zorgen we er voor dat de betrokken actoren zich engageren om de ambitie ook bij de uitvoering te realiseren? Hoe betrekken we actoren bij de uitvoering (en het later beheer)? 3. Hoe bewaken we de ambities van gezamenlijk ruimtegebruik ook na de realisatie, na een wat langere termijn? Hoe voorkomen we dat er een te sterke toe-eigening door één van de groepen plaatsvindt of dat de openbare ruimte te sterk privatiseert en de private ruimte te openbaar wordt? Welke vormen en instrumenten voor beheer kunnen we daarvoor inzetten? ACTIEPUNTEN
Actiepunten (prioritair/korte termijn/lange termijn) Opstarten themagroep Gezamenlijk ruimtegebruik met partners Samenwerking tussen stad en HOI’en opstarten/realiseren over dit thema
Opmaken inventaris van de ruimtes in de stad waar nog mogelijkheden zijn voor gezamenlijk gebruik Opmaak kaarten Formuleren van knelpunten en kansen voor de verschillende ruimte:. Opsommen knelpunten Voorstellen acties voor die knelpunten Overzicht kansen /opportuniteiten Verder onderzoek naar opportuniteiten voor inrichting van groene ruimtes in gezamenlijk gebruik Formuleren van bouwstenen van een (ruimtelijke) visie op de publieke en private ruimtes , waaronder ook de Muinkschelde Ruimtelijke vertaling maken van de optie voor autoluwe zone as Sint Pietersnieuwstraat – Sint Pietersplein – Overpoortstaat uit Mobiliteitsplan Gent Visie concreet te maken in een aantal ruimtelijke krachtlijnen voor inrichting en beheer van ruimtes met gezamenlijk ruimtegebruik
Timing/stand van zaken
Initiatiefnemer / ‘Owner’ Gerealiseerd (28/11/2013, LSG 30/01/2014, 14/03/2014, UGent …) Gerealiseerd (vnl tss Stad en UGent) Deels uitgewerkt maar nog TG GR niet geïntegreerd Deels uitgewerkt in TG GR verschillende documenten
Deels uitgewerkt (zie boven)
TG GR
5
Deze vragen vormden de basis voor de peer review meeting in Gent rond het thema ‘students and public spaces’ (December 2014). Zie ook Report results peer review meeting in Ghent by Lead Expert Willem van Winden in bijlage.
17
Bewoners en andere stakeholders betrekken in het opstellen van visie inzake gezamenlijk ruimtegebruik Opsommen stakeholders Contacteren stakeholders Onderzoek naar mogelijkheden voor tijdelijk (gezamenlijk) gebruik Zoeken van voorbeelden uit binnen- en buitenland van beheersvormen voor dit type van ruimtegebruik. Nagaan wat het ambitieniveau/haalbaarheid is voor dit gezamenlijk ruimtegebruik. Hoe bepaal je een ambitieniveau? Hoe kan je het ambitieniveau behouden en bewaken ook na de realisatie? Beheersmogelijkheden/-instrumenten onderzoeken: antwoord vinden op de vraag hoe de schaarse ruimtes in het Kunstenkwartier gezamenlijk kunnen beheerd worden. Opstellen beleidskader gezamenlijk ruimtegebruik
Enkel HOI en stad Gent
Deels uitgewerkt (Bijloke, Tuin Farmacie, Rozier, Veergrep,…) TG GR
Beperkt uitgewerkt in onderzoeksdocumenten
Ontwerpend onderzoek en visievorming voor de inrichting en de ruimtelijke relatie tussen de Sint Pietersnieuwstraat – Kerkwegel – Muinkschelderoute – Muinkschelde - Muinkkaai Op basis van ontwerpend onderzoek en de visievorming concrete uitvoering geven aan twee ruimtes vanuit gezamenlijk ruimtegebruik Casus Technicumplein Casus groenzone Technicum Scheldekaai
Aanzet gegeven in onderzoek Stad Gent
aanzet gegeven aanzet gegeven
Stad Gent UGent
Aanvraag conceptsubsidiëring Vlaams Stadsvernieuwingsfonds 2015 bij Agentschap voor Binnenlands Bestuur voor het project ‘Universiteit in de stad’.
Goedgekeurd door CBS, ingediend op 4/5/2015
Stad Gent, UGent
TER INSPIRATIE UIT PARTNERSTEDEN Zie Report results peer review meeting in Ghent by Lead Expert Willem van Winden in bijlage.
18
3.3.
Wonen en studentenhuisvesting
CONTEXT EN PROBLEEMANALYSE Gent is een woonstad van 250.000 inwoners. Op schooldagen vertoeven daarnaast ook nog eens 70.000 studenten hoger onderwijs in onze stad. Naar schatting 30.000 van hen wonen in Gent tijdens de week en gaan in het weekend over en weer, een (even groot aandeel) ander deel pendelt elke dag. Dat vereist een actief studentenhuisvestingsbeleid binnen het woonbeleid. De ruimte wordt schaars en kan niet door meerdere groepen tegelijk gebruikt worden. Opvallend is dat kotstudenten in Gent liefst midden in de stad en midden tussen de gezinnen willen wonen, veeleer dan in een afgelegen ‘studentencampus’. Zij ervaren wonen in de stad als zeer positief en genieten van de nabijheid van buurtwinkels, horeca, cultuur, bibliotheken, bioscopen, sportinfrastructuur, parken en pleinen die de stad te bieden heeft. Studenten hebben zeer specifieke huisvestingsnoden en -wensen doordat zij een ander budget hebben, tijdelijk verblijven, …. Meer en meer kotstudenten gaan samenwonen in gezinswoningen, wat druk legt op de woonmarkt. Dit komt deels doordat de huidige markt niet steeds voldoet aan hun nood aan voldoende, betaalbare, duurzame en kwaliteitsvolle huisvesting. Daarnaast hebben ze meer en meer behoefte aan nieuwe vormen (typologieën) van studentenhuisvesting. Belangrijk is dat nieuwe woonvormen multi-inzetbaar zijn, voor het geval er een dag komt dat er minder studentenhuisvesting nodig is. Studenten leren samenleven met anderen. Ze zorgen voor diversiteit en leven, meestal op een verrijkende en soms op een storende manier. De Stad houdt bij de uittekening van haar beleid zoveel mogelijk rekening met het evenwicht tussen de noden van de studenten en de noden van de stad en haar permanente inwoners. Niet onbelangrijk: zeer veel studenten blijven na hun studietijd in Gent wonen. Zij maken de omschakeling van kotstudent naar inwoner. Zij stellen van het ene jaar op het andere gewijzigde verwachtingen aan onze woonstad. Wat voor de student evident is, is dat niet voor de bewoner, en omgekeerd. Hoeveel studenten er in de toekomst in Gent zullen zijn, weten we niet. Waar we wel al moeten op anticiperen is de toenemende internationalisering van het hoger onderwijs. Europa wil twintig tot dertig procent van de studenten die studeren aan hoger onderwijsinstellingen een uitwisselingsperiode laten meemaken in een ander land. Hoe en waar vinden deze buitenlandse studenten een kot voor hun beperkte verblijfsduur? Hoe betrekken we hen in het dagelijks leven van een buurt? Buitenlandse studenten zijn niet alleen studenten, ze zijn ook ambassadeurs van onze stad. VISIE We beschouwen de studenten die in Gent verblijven als welkome, volwaardige gasten en potentieel toekomstige inwoners. We willen hen net als onze permanente inwoners een veilige, kwalitatieve en betaalbare verblijfplaats in een goede woonomgeving bieden. We verwelkomen onze internationale studenten als toekomstige ambassadeurs. We streven ernaar dat ze zonder onnodige hindernissen in Gent kunnen verblijven, ongeacht van waar ze komen en voor hoelang ze komen studeren. We werken aan een harmonieuze samenleving van bewoners en studenten en aan aangename buurten. We beschouwen de klassieke kleinschalige vergunde of vergund geachte kamerwoning blijvend als uitermate geschikte studentenhuisvesting. We waken erover dat gegroepeerde meerdere studenten enkel verblijven in kamerwoningen of in grootschalige en als één geheel beheerde studentencomplexen die conform zijn met de geldende regelgeving. We weren onveilige of niet-kwaliteitsvolle studentenhuisvesting zoveel mogelijk uit het aanbod. Tegelijk faciliteren we de uitbreiding van het aanbod aan kwalitatieve studentenhuisvesting om te komen tot een behoeftendekkend aanbod. Daartoe maken we onder bepaalde voorwaarden nieuwe/andere woonvormen mogelijk, bv. hospitawonen. We zorgen voor een evenwichtige inplanting van toekomstige studentenhuisvesting verspreid over de stad.
19
FOCUS EN PRIORITAIRE UITDAGINGEN Er moet een betere match komen tussen het woningaanbod voor het stijgend aantal studenten en het woningaanbod voor het stijgend aantal gezinnen. Doordat de huisvestingsvoorzieningen voor studenten niet optimaal zijn naar prijs en kwaliteit, nemen heel wat studenten gezinswoningen in, wat dan weer in het nadeel is van de gezinnen. Verder wijzigen de woonwensen van studenten naarmate de studie succesvol is en ze de stad beter leren kennen. Sommigen willen gaandeweg kwalitatiever wonen, of samenwonen met hun partner. Dit alles vraagt om nieuwe, betaalbare woonvormen en een aangepast regelgevend kader. Daarnaast moeten we inzetten op verbetering, handhaving en controle van bestaande koten, om studenten te beschermen tegen onveilige woningen of woningen van slechte kwaliteit. We moeten ons ook voorbereiden op de stijgende groep internationale studenten, die hier voor korte of langere tijd komen studeren. Het studentenhuisvestingsbeleid wordt voorbereid en uitgevoerd samen met alle betrokken partners. De Dienst Wonen van de Stad Gent kan als regisseur en facilitator dit beleid mee in goede banen leiden. ACTIEPUNTEN Actiepunten (prioritair/korte termijn/lange termijn) Voorbereidende themasessies voor opmaak studentenhuisvestingsplan: “Gent: woonstad – Ruimte voor studenten, het studentenhuisvestingsplan 2014 2019 van de Stad Gent”. Draagvlak creëren en info inwinnen via plenaire gespreksronde met ruime groep stakeholders gevolgd door tweemaal twee themasessies. Opmaak plan: Ruimte voor studenten, het studentenhuisvestingsplan
Ondertekening Samenwerkingsprotocol Kotatgent, een formeel engagement van de Stad Gent en de HOI’en om samen te werken rond studentenhuisvesting. Het samenwerkingsverband faciliteren en coördineren De Stad Gent maakt een nulmeting en een periodieke inventaris van relevante data over studentenhuisvesting in Gent in functie van evaluatie en bijsturing van het beleid. De Stad Gent onderzoekt de behoefte aan studentenhuisvesting indien studenten enkel in conforme en gereglementeerde studentenhuisvesting zouden wonen, rekening houdend met de woonwensen van de studenten. De Stad Gent neemt het voortouw voor de oprichting van een Vlaams overlegplatform tussen studentensteden dat werkt aan een uniform en helder studenten-woon-beleid en afstemming van de
Timing/stand van zaken Gerealiseerd
Initiatiefnemer/ ‘Owner’ Dienst Wonen
Gerealiseerd, goedgekeurd GR sept. 2014, vertaling naar meerjarenactieplan met bijhorend strategisch communicatieplan is bezig Gerealiseerd
Dienst Wonen
Jaarlijks
Dienst Wonen en Data-analyse en GIS
Onder voorbehoud van beschikbaar budget
Dienst Wonen en Data-analyse en GIS
2015-2016
Dienst Wonen
Dienst Wonen
20
wetgevingen. De Stad Gent zet sterk in op correcte informatie, goed advies en efficiënte dienstverlening rond studentenhuisvesting. We doen dit oa via het contactpunt Kotatgent en de website Kotatgent.be, waar eigenaars bovendien gratis hun kamers te huur kunnen stellen. De Stad Gent staat samen met de brandweer in voor handhaving van kwaliteit en veiligheid en doet controles, zowel proactief als op basis van klachten. De Stad Gent maakt een kader voor nieuwe types studentenhuisvesting, waaronder collectieve studentencomplexen en het studentenappartement/huis.
Permanent
Dienst Wonen
Permanent
Afdeling Bouwen Woontoezicht ism brandweer Dienst Wonen ism Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning en Afdeling Bouwen Woontoezicht, partners Kotatgent en private ontwikkelaars Dienst Wonen ism OCMW, Provincie OostVlaanderen, Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning
2016-2017
Hospitawonen mogelijk maken en stimuleren
Algemeen bouwreglement is aangepast om hospitawonen toe te laten. Nu loopt er een project.
De Stad ontwikkelt een adviserend ruimtelijk afwegingskader met zoekcriteria om geschikte locaties voor studentenhuisvesting te vinden, rekening houdend met studentenvoorzieningen, mobiliteit, spreiding,… De Stad onderneemt stappen om de betaalbaarheid van studentenhuisvesting te bevorderen, o.a. een samenwerkingsovereenkomst bemiddelen tussen HOI’en en ontwikkelaars over realisatie, beheer en tarieven. De Stad Gent spoort eigenaars aan om de kwaliteit van hun koten te laten vaststellen aan de hand van een conformiteitsattest en onderzoekt de mogelijkheid van verplichting. De Stad Gent ontwikkelt een objectief en vergelijkbaar kwaliteitslabel voor studentenkoten op maat van het type huisvesting en de schaal van het gebouw. De Stad Gent definieert welke studenten zich kunnen inschrijven op een adres in de stad Gent en aan welke voorwaarden dit kan mogelijk gemaakt worden rekening houdend met de vereisten van de hogere
2016
2017
Dienst Wonen
2017
Dienst Wonen, Afdeling Bouwen Woontoezicht
2016
Dienst Wonen, Afdeling Bouwen Woontoezicht Dienst Wonen ism Dienst Burgerzaken
2015
21
regelgeving. De Stad Gent maakt samen met de HOI’en een draaiboek om het stijgende aantal internationale studenten zonder onnodige hindernissen in Gent te laten verblijven, ongeacht van waar ze komen en voor hoelang ze in Gent komen studeren. Hierbij wordt onderzocht hoe de HOI’en ondersteuning kunnen bieden m.b.t. de administratieve afhandeling van de internationale studenten.”
2018
Dienst Burgerzaken
TER INSPIRATIE UIT PARTNERSTEDEN Hospitawonen uit Aken Kennisuitwisseling met Delft
3.4.
Wat is de evolutie op de studentenhuisvestingsmarkt in andere steden: zijn er veranderingen in het wensbeeld van studenten, zijn er nieuwe behoeften, …. Speelt de studentenhuisvestingsmarkt hier dan op in? Is dit louter vanuit de overheid gedreven of eerder vanuit de private markt? Is er samenwerking tussen HOI en private markt in kader van studentenhuisvesting?
Mobiliteit
CONTEXT EN PROBLEEMANALYSE De afgelopen 25 jaar is het studentenaantal in Gent gegroeid van 20.000 naar meer dan 70.000 studenten. Deze studentenpopulatie is op verschillende domeinen sterk merkbaar in de Stad, zeker ook op het vlak van mobiliteit. Bijna de helft van de studenten neemt de fiets voor de dagelijkse verplaatsingen tussen kot/woonplaats en campus (47,5 %). Slechts 8% van de studenten gebruikt hiervoor de wagen. De wekelijkse verplaatsingen van kotstudenten tussen hun woonplaats en Gent gebeuren hoofdzakelijk met de trein (66%); 25,5% komt met een eigen wagen of wordt gebracht. Dit relatief kleine aandeel autogebruik gaat evenwel over enkele duizenden voertuigen, wat sterk voelbaar is in de stad (file, parkeerdruk). Maar ook het sterk toegenomen aantal fietsers noopt tot verbetering (onvoldoende fietsparkeergelegenheid, verzadigde fietsassen). Naast de milieuproblematiek van mobiliteit, gaat het dus evenzeer om een ruimteprobleem. De openbare ruimte op en in de omgeving van de campussen staat onder druk. Waar moeten we met al die auto’s en fietsen heen? Fietsenrekken, parkeerplaatsen, groen of een nieuwbouw? Voor ‘alles’ is geen plaats meer. VISIE Streven naar een stad die toegankelijker én aantrekkelijker is voor bewoners, handelaars, bedrijven, studenten, toeristen, enz., en zorgt voor een betere levenskwaliteit. Hiertoe werken Stad Gent en HOI’en samen aan een duurzaam vervoerssysteem dat opportuniteiten biedt voor het openbaar domein. Minder druk vanuit het verkeer zorgt er voor dat meer mogelijk is op pleinen en straten en campus-parkings.
22
FOCUS EN PRIORITAIRE UITDAGINGEN Om deze visie vorm te geven wordt gewerkt rond volgende prioritaire uitdagingen: Uitwerken van en constructief meewerken aan mobiliteitsplannen van de verschillende partners (mobiliteitsplan Gent, bedrijfsvervoerplan UGent, …). Hierbij wordt onder meer gewerkt aan het verminderen van de vervoersvraag, het veranderen van de modal split richting duurzame mobiliteit, het efficiënter maken van de mobiliteitssysteem, de verkeersveiligheid verhogen, … Informeren, sensibiliseren en betrekken van studenten. Stimuleren en uitwerken van co-creatieprojecten om tot betere en duurzamere oplossingen te komen voor verkeersleefbaarheidsproblemen binnen straten, wijken en studentenbuurten. Een daling van het aantal auto’s zorgt voor vrijgekomen ruimte, ruimte die kan benut worden voor veiligere en autoluwe straten, groenzones, sportterreinen en fietsenstallingen. Via co-creatie met burgers en stakeholders gaan we naar een duurzaam gedragen mobiliteitsbeleid. ACTIEPUNTEN Actiepunten (prioritair/korte termijn/lange termijn) Uitwerken van en constructief meewerken aan elkaars mobiliteitsplannen Vertegenwoordiging van de Stad Gent in stuurgroep bedrijfsvervoerplan Vertegenwoordiging van de Stad Gent in adviesraad duurzaamheid UGent Uitwerken van mobiliteitsplannen
Verhogen van het aantal fietsenstallingen op campussen en openbaar domein Gezamenlijk sensibiliseren, informeren en betrekken van studenten Inrichten van een gezamenlijke infostand ‘mobiliteit’ tijdens de Student Kick off, een onthaalevenement aan het begin van het academiejaar voor en door studenten. Alle info rond mobiliteit wordt centraal en op elkaar afgestemd, ter beschikking gesteld. Zoektocht naar meer momenten en opportuniteiten om het mobiliteitsverhaal gecoördineerd te brengen, zoals op inschrijvingsdagen en studentenactiviteiten maar ook via sociale media en apps. Lanceren van een sensibilisatiecampagne met filmpjes rond hoffelijkheid en veilig gedrag in het verkeer, waardoor studenten bewust gemaakt worden van de gedragsregels in het voetgangersgebied. Voeren van een fietsverlichtingscampagne ‘Flikker op met je fiets’, waarbij in de schoolomgeving en studentenbuurten extra gecontroleerd wordt. Uitwerken actieplan en preventiecampagne
Timing/stand van zaken Continu
Initiatiefnemer / ‘Owner’ Stad Gent en HOI’en
September 2014
UGent
Februari 2015
UGent
Goedkeuring 2015 uitwerking daaropvolgende jaren
Stad Gent, UGent Alle partners
Jaarlijks in september
Stad Gent, UGent
April - …
Alle partners
Najaar 2014
Stad Gent
Winterperiodes
Stad Gent
2015
Stad Gent
23
‘fietsdiefstallen’ Inzetten op campagnes die zich richten op duurzame mobiliteit: promotie van STOP-principe bij studenten. Verderzetten van de samenwerking met StudentENmobiliteit en medewerking aan omvorming tot Huis van de Fiets. Stimuleren en uitwerken van co-creatieprojecten Samenwerking zoeken met de vakgroep ‘Stedenbouw en Architectuur’, het Instituut voor duurzame mobiliteit, … Uitwerken van concept ‘green office’, als hub voor studentenjobs, voorstellen van thesisontwerpen en onderzoeksprojecten rond duurzaamheid (i.c. ruimtelijke ordening en mobiliteit) Onderzoek naar de mogelijkheden voor een autoluwer gebied tussen Muinkschelde en KortrijksepoorstraatNederkouter, uitwerken van een co-creatietraject. Jokerweek in de studenten Architectuur en Ruimtelijke Ordening in het teken van gebied tussen Muinkschelde en Kortrijksepoorstraat-Nederkouter: ontwerp en uitwerking van tijdelijke installaties die duurzame mobiliteit en efficiënt ruimtegebruik in de kijker zetten. Onderzoek naar de mogelijkheden voor een autovrij studentenplein en een uitgebreide zone van flexparkeren in de K.L.Ledeganckstraat als oplossing voor de overlast van hinderlijk gestalde fietsen.
2015
Alle partners Stad Gent
Stad Gent, UGent, … 2015
UGent
Stad Gent
Maart 2015
UGent
Maart 2015
Stad Gent
TER INSPIRATIE UIT PARTNERSTEDEN Hoe gaan andere steden om met de mobiliteitsdruk die het groeiend aantal studenten en de personeelsleden verbonden aan de HOI’en met zich meebrengt?
Voor het fietsparkeerprobleem wordt te vaak gekeken naar de Stad. Is er geen grotere rol weggelegd voor de HOI’en? Hoe gebeurt dit in andere steden? Kamerreglement, puntenquotering zou voor fietsenstallingen zwaarder moeten doorwegen. Bestaat iets gelijkaardigs in andere steden? In Gent grote verspreiding van de campussen doorheen de stad dus brengt logischerwijs veel verplaatsingen met zich mee. Hoe is de spreiding in de andere steden? Meer gecentraliseerd? Binnen de stad of net buiten de stad?
24
3.5.
Student en imago
CONTEXT EN PROBLEEMANALYSE In Gent wonen, studeren, ontspannen studenten tussen de bewoners. Buurtbewoners hebben weinig contact met studenten en omgekeerd. Studenten zijn vaak ook minder aanwezig in de buurt, dit maakt hun engagement naar de buurt anders dan dat van vaste bewoners. Door het feit dat studenten zich in een andere levensfase bevinden en er vaak een ander leefritme op nahouden dan andere inwoners van Gent kan dat voor samenlevingsproblemen zorgen. Het belang voor de stad Gent van de aanwezigheid van universiteiten, hogescholen en hun studenten kan onmogelijk onderschat worden. Ze beïnvloeden in hoge mate de stad zoals we die kennen. En, niet onbelangrijk, vormen een reële meerwaarde voor het economisch en cultureel leven in onze stad. Dit betekent niet dat we onze ogen mogen sluiten voor mogelijke spanningsvelden. Bij de uittekening van een studentenbeleid mag niet worden voorbijgegaan aan het noodzakelijk evenwicht tussen de noden van de studenten en de noden van de stad en haar permanente inwoners. Vaststellingen: De clichés die met studenten vereenzelvigd worden, zijn vaak onterecht en gaan meestal over een kleine minderheid van studenten. Dit zorgt al te vaak voor een verkeerde/negatieve beeldvorming van dé student bij de Gentenaars en in de media. De meerwaarde die studenten creëren voor Gent en de verschillende initiatieven die zij nemen komen niet vaak genoeg aan bod: onbekend is onbemind. Studenten zijn niet altijd even betrokken bij de stad waar ze tijdelijk wonen. Ze beschikken evenwel over een enorm potentieel om zich positief in te zetten in Gent (de maatschappij) en kunnen meer betrokken worden bij het reilen en zeilen in Gent. Op dit ogenblik wordt dit potentieel onvoldoende aangesproken. De Stad Gent, de verschillende HOI’en en studenten zelf beschikken elk over eigen communicatiekanalen. Op dit ogenblik beslist ieder onafhankelijk van elkaar over wat en wanneer er gecommuniceerd wordt. Ad hoc wordt er gevraagd om bepaalde berichten te delen. Structurele samenwerking ontbreekt. Er bestaan al initiatieven die het imago van de student proberen verbeteren. Zo wordt in het kader van bijvoorbeeld de verkiezing ‘Student van het jaar’ en Student-Ghentrepreneur samen naar rolmodellen gezocht voor studenten en worden studenten met een positief imago in de bloemetjes gezet. VISIE Een minderheid van studenten die soms voor problemen zorgt, beïnvloedt het imago van dé student in negatieve zin. We zijn er echter van overtuigd dat studenten een enorme meerwaarde bieden voor de stad en die meerwaarde willen we meer in de verf te zetten. Via gezamenlijke communicatie en andere initiatieven willen we het imago van de studenten in Gent bijsturen in positieve zin, de meerwaarde van studenten voor de stad Gent in de verf zetten en hun betrokkenheid bij de stad verhogen. FOCUS EN PRIORITAIRE UITDAGINGEN Relevante spelers samenbrengen: Stad Gent, HOI’en en studenten. Samen de uitdaging aangaan om via strategie en acties de imagovorming van de student bij medestudenten, de Gentenaars (lokaal) en bovenlokaal positief om te buigen. In deze acties aandacht hebben voor het engagement en de betrokkenheid van de student in zijn/haar buurt. De uitdagingen en de daaruitvloeiende actiepunten moeten hefbomen zijn voor elkaar: vb. beter communiceren over huidige projecten, betere projecten opstarten om positief te kunnen communiceren. Belangrijk is om een systematiek in ons verhaal te brengen, voor alle thema’s: we
25
analyseren wat er al is (good practices), we gaan na waar verbetering mogelijk is of waar hiaten zitten, en gebruiken die (bestaande) expertise vervolgens om te innoveren. ACTIEPUNTEN Actiepunten Timing/stand van zaken Initiatiefnemer (prioritair/korte termijn/lange termijn) / ‘Owner’ Opstart netwerk Stad Gent We brengen het netwerk in kaart van diverse spelers 2014 – gerealiseerd die het imago van de studenten kunnen verbeteren. We brengen dit netwerk samen en lichten toe wat we Gestart in 2014. Blijft continu Stad Gent proces met deze werkgroep wensen te bereiken: we willen netwerkbevorderend en ondersteunend werken. We polsen naar concrete interesse. Imago verbeteren van de student – organisatie subwerkgroep communicatie & marketing 2014 – start. De werkgroep Stad We beslissen in eerste instantie te focussen op kan in de toekomst uitgebreid Gent/HOI communicatie om het imago van de student te verbeteren. De HOI’en en de Stad Gent besluiten om worden. In 2015 willen we in de werkgroep studenten samen te werken aan een gezamenlijke engageren. Ook experts rond communicatiestrategie. De marketing- en communicatieverantwoordelijken van de Stad Gent en andere thema’s zoals maatschappelijk engagement HOI’en komen regelmatig bijeen. Een basisnetwerk wordt opgebouwd. In buurten die overlast kennen als kunnen betrokken worden. gevolg van het uitgaansleven van studenten wordt, in overleg met buurt en HOI’en, ingezet op zowel sensibiliserende als op sanctionerende acties. Gestart in 2014. Blijft continu Stad Gent We brengen met leden van subwerkgroep proces communicatie & marketing in kaart wat er al gebeurt (inventarisatie initiatieven), wat er ontbreekt, hoe we elkaar kunnen versterken (delen best practices) en waar er opportuniteiten zijn tot nauwer samenwerken. We stellen een leidraad met tips en tricks op om van nieuwe initiatieven een succes te kunnen maken. 2014 – gerealiseerd Stad Gent Oplijsting communicatiekanalen stad Gent en HOI’en Te realiseren in 2015 Oplijsting communicatiekanalen studenten Imago verbeteren van de student – inhoudelijke acties 1e aanzet gerealiseerd, Stad Vastleggen thema’s gezamenlijke communicatie op continu proces Gent/HOI geregelde tijdstippen. 29/09/2014 – gerealiseerd Stad Gent Gezamenlijke communicatieactie rond het doopdecreet met ondertekening van het decreet door vertegenwoordigers van de verschillende erkende studentenverenigingen. December 2014 – Stad Gezamelijke communicatieactie rond bloklocaties gerealiseerd Gent/HOI Continu. Ontwikkeling van Stad Verderzetten werkgroep. Ontwikkeling van campagne gepland voor Gent/HOI gezamenlijke communicatiestrategie en –acties. 2015-2016. Mogelijks Aandacht voor gemeenschappelijke koppeling aan verkiezing (pers)communicatie rond thema’s die positief imago Strafste student. versterken en de ontwikkeling van gemeenschappelijke campagnes rond studenten en
26
hun engagement. Idee: Opstart databank als tool om vrijwilligerswerk te TBC. Stadsbestuur onderzoekt momenteel stimuleren mogelijkheid om tot 1 vrijwilligersloket voor diverse doelgroepen te komen. Continu Openstaan voor en initiatieven ontwikkelen die betrokkenheid van studenten bij stad stimuleren. Kennisdeling en andere projecten rond communicatie en profilering Continu. In nov 2014 Kennisuitwisseling, best practices delen, organisatie intervisie rond van intervisiemomenten op basis van thema’s die crisiscommunicatie. In jan aangereikt worden op overleg. 2015 rond social media. Continu. Samen communiceren over realisaties van de samenwerking binnen LSG en acties van het LAP. Oktober 2015 Artikel in het Gentse stadsmagazine en het intern stadsmagazine Gent & Co. Samen strategie en acties ontwikkelen i.k.v. hospitality Continu. Gemeenschappelijke / onthaal (internationale) studenten en profilering als werking op te starten in 2016 grootste studentenstad van Vlaanderen naar het buitenland.
Stad Gent
Alle partners Alle partners
TER INSPIRATIE UIT PARTNERSTEDEN • Communicatie: op welke manier kunnen HOI’en en stad samen communiceren over meerwaarde van studenten voor een stad? Hoe gaan andere steden – HOI’en om met negatieve berichtgeving? Delft (NL): Pers: de lokale krant brengt een special editie uit over het werk/projecten van studenten. • Co-creatie – buurtbetrokkenheid: hoe proberen andere steden studenten te betrekken bij hun buurt, hoe stimuleren ze ‘burgerschap’/betrokkenheid van studenten in hun stad? Hoe spreken zij het potentieel van hun studenten aan om zich actief te engageren in hun stad? Doen zij dit überhaupt? Aalborg (DK): Op de 1ste dag academiejaar houden de rector en de burgemeester een toespraak voor alle studenten. Tampere (FI), Delft (NL): events voor studenten en inwoners: carnaval, festival. Delft (NL): studenten worden betrokken bij projecten die de samenleving ten goede komen zoals bijvoorbeeld technologische verbeteringen in de stad. • Participatie – inspraak: op welke manier organiseren andere steden inspraak voor studenten op beleid? Lausanne (CH): studentenvertegenwoordigers bv. een dag in het jaar te laten samenzitten en te laten debatteren over belangrijke thema’s met het stadsbestuur. Om zo de participatie/belang studenten blijvend onder de aandacht te houden bij het stadsbestuur.
27
3.6.
Toerisme en cultuur
CONTEXT EN PROBLEEMANALYSE SWOT-analyse: Sterktes: Stad Gent kan diversiteit behouden: geen pure toeristen- of studentenstad Ontwikkeling aangename verblijfsruimte: Vooruit terras, openstelling tuin Sint-Pietersabdij, heraanleg Kramersplein Samenwerking tussen Stad Gent en Universiteit + tussen UGent en cultuur: doelgroep studenten in Vooruit, in Sint-Pietersabdij (studiezalen, tuin, studentenvieruurtjes), aandeel studenten in publiek museumnacht, studententarief musea Zondag topdag in musea zorgt ervoor dat buurt in het weekend niet helemaal doods wordt Zwaktes: Weinig aantrekkelijke verbinding tussen Kunstenkwartier en historisch stadscentrum: kil en druk (Sint-Pietersnieuwstraat: bussen, snel rijdende auto’s, architectuur) ‘Eilanden’ binnen Kunstenkwartier: uitdaging is dubbel: 1. verbinding creëren tussen de verschillenden ‘eilanden’ 2. Verbinding creëren Kunstenkwartier – historisch stadscentrum Gebrek aangename verblijfsruimte in Kunstenkwartier Het Sint-Pietersplein is geen verblijfsplein Parkeermogelijkheden zijn beperkt Door monocultuur weinig mogelijkheden in het weekend (Horeca is vooral open tijdens de weekdagen, bijna geen activiteit in het weekend) Perceptie ‘afstand naar het stadscentrum’ is te hoog Blijvend probleem met (zwerf)afval Opportuniteiten: Aanpak groei studenten en cultureel aanbod in de stad De Krook als verbinding, ontmoetingsplaats Fiets- en/of wandelroute langs water tussen Vooruit en Kantienberg 2017-2018: opening nieuw wetenschappelijk museum UGent: samenbrengen van 7 collecties met grotere toegankelijkheid dan nu het geval is: in laagbouw Ledeganck (3 verdiepingen: tijdelijke en permanente collectie) Boekentoren: periode 2014-2018 moeilijk toegankelijk, maar daarna Belvedère toegankelijker (actiepunt verbinding stadscentrum met Kunstenkwartier) Charles Vandenhove gebouw op hoek Rozier: tentoonstellingen, kunst & architectuur (actiepunt verbinding stadscentrum met Kunstenkwartier) Fietsroute langs water Sint-Pietersplein levendiger en aantrekkelijker maken: terras? groen? Doorbreken van de lange gesloten gevel van de Sint-Pietersabdij met extra toegang (in kader van toegankelijkheid mindervaliden) Leopoldskazerne: 2e grootste plein van Gent: letterlijk opentrekken, toegankelijk maken + extra mogelijkheden naast functie als Provinciehuis (tentoonstellingen, vergaderruimte, horeca?) Blandijnberg: heraanleg als plein met horeca? Vertramming Lijn 7 Dampoort-Zuid-Sint-Pietersstation: via Museumplein langs Citadelpark Heraanleg volledige Citadelpark Waterwegen: kunstenkwartier via boot bereikbaar maken (perceptieprobleem: te traag) Hostel Backstay en aan Sint-Anna (actiepunt verbinding stadscentrum met Kunstenkwartier) Kramersplein is intussen heraangelegd: is rustpunt geworden, nog ruimte voor verdere ontwikkeling (andere doelgroep naast studenten aantrekken) Gentenaars blijken geïnteresseerd in stadsontwikkeling: verbazing, enthousiasme
28
Meer en/of betere communicatie naar studenten toe Sint-Pietersplein parking uitbreiden, de voorzieningen hiervoor zijn reeds aanwezig Jonge gezinnen die in de stad wonen vormen een interessante doelgroep voor het Kunstenkwartier Nieuwe Infopunten in het Sint-Pietersstation: groeimogelijkheden, communicatie naar toeristen toe. Toeleiding naar Kunstenkwartier Bedreigingen: Stadsvlucht jonge gezinnen: prijzen op de huizenmarkt hoog. Deels te verklaren door het innemen van gezinswoningen door studenten Monocultuur in Kunstenkwartier: weinig tot geen activiteit tijdens het weekend en in vakantieperiodes Overpoortstraat ligt midden in het Kunstenkwartier en dat zal niet snel veranderen. Blijft als voornaamste doelgroep studenten hebben. Algemene overlast door de aard van de horecazaken.
VISIE Opwaardering Kunstenkwartier. Op vlak van cultuur heeft de stad Gent reeds een uitgebreid aanbod. De aanwezige musea in de omgeving van het Citadelpark, en de cultuurhuizen in de buurt van het Sint-Pietersplein en de SintPietersnieuwstraat zijn gekend. O.a. de Sint-Pietersabdij zet expliciet in op publieksverbreding naar studenten, met het openstellen van haar huis, horeca en tuin voor de talrijke studenten in de omgeving, maar bewaakt een mix en ontmoeting tussen culturele meerwaardezoekers, toeristen, gezinnen en jongeren. Ook culturele evenementen die over verschillende locaties lopen, zoals het Lichtfestival en het nieuwe Fotofestival, kunnen focussen op de verbinding tussen het Kunstenkwartier en de binnenstad, en de perceptie van het publiek over de afstand tussen beide kernen bijsturen. De UGent wil dit cultureel aanbod verder aanvullen met o.a. het project universiteitsmuseum in de Ledeganck. Dit museum sluit direct aan bij de plantentuin. Dit kan een meerwaarde zijn voor de toeristen die de omgeving van het museumplein bezoeken. Ook wordt de infrastructuur van de Boekentoren aangepast wat de aantrekkelijkheid voor de toerist zeker ten goede zal komen. De Boekentoren en de Stichting Vanden Hove vormen een mooie culturele inbreiding tussen de SintPieterssite en Vooruit/Krook. FOCUS EN PRIORITAIRE UITDAGINGEN Kunstenkwartier opwaarderen: andere doelgroepen aantrekken + horeca die ook leefbaar is naast studentendoelgroep en in weekend/vakanties (probleem toeristische validatie) Krook, Wintercircus, Vooruit terras: interessant maar hoe aantrekkelijkheid verlengen naar rest van kunstenkwartier? Verbindingen realiseren of aantrekkelijker maken tussen historisch stadscentrum en Kunstenkwartier + tussen de verschillende ‘eilanden’ binnen het Kunstenkwartier Voorstelling/thematische presentatie/ ontmoetingsdag over huidige werken en toekomstplannen in het Kunstenkwartier. Ideeën voor de toekomst: bewust maken, interesse opwekken verschillende doelgroepen (sector, bewoners, studenten): mogelijkheden voorstellen: energie naar vooruitgang Gevoel/perceptie veranderen bij toeristen en Gentenaars: als ze in de buurt van het SintPietersplein zijn het gevoel opwekken dat dit het begin van het stadscentrum is ’we zijn er al’ Activiteiten tijdens het weekend richten op gezinnen Aangename wandelroutes creëren + combinatie met oversteek boot naar bv. Bijlokesite Afval is pijnpunt, probleem op route van stadscentrum naar Kunstenkwartier Vanuit UGent studenten informeren over afval, culturele activiteiten: hoe communiceren naar hen bv. App ontwikkelen
29
Verschillende culturele instellingen linken bv. Cultuurmarkt, evenement in Leopoldskazerne: breder publiek, evenementiele en/of informatieve activiteiten Zijn er gegevens over verschillende types studenten? Wie woont rond de Overpoort? Hoeveel % studeert rond UZ/Sterre maar zit toch in centrum op kot, en pendelt dus?
ACTIEPUNTEN Actiepunten (prioritair/korte termijn/lange termijn) Gents UniversiteitsMuseum – Ledeganck: bijeenbrengen universiteitscollecties in één nieuw museum in het Kunstenkwartier Boekentoren UGent: centrale landmark in Kunstenkwartier
Stichting Charles Vandenhove gebouw hoek Rozier: nieuw cultuurhuis Krook, Wintercircus, Vooruit terras: interessant maar hoe aantrekkelijkheid verlengen naar rest van kunstenkwartier? Sint-Pietersabdij
Sint-Pietersabdij
Evenementen zoals het Lichtfestival focussen op verbinding Kunstenkwartier – binnenstad Sint-Pietersabdij: Fotografiefestival ‘80 Days of Summer’ slaat ook brug tussen Kunstenkwartier –
Timing/stand van zaken
Initiatiefnemer/ ‘Owner’
Maken van de architectplanning tot ~9/2015 Start van de verbouwingswerken ~9/2017 Oplevering van het gebouw ~9/2018 Inrichting tot ~3/2019 Opening van het museum ~3/2019 Opening van de boekentoren: Het architectenteam voorziet twee publieksruimtes in het Boekentorencomplex. Enerzijds de Belvedère, die een aparte ingang krijgt en vermoedelijk ook een aparte werking. Streefdatum in 2017-2018. Anderzijds het leescafé (voormalige bibliotheek kunstgeschiedenis) met ingang lang de Sint Hubertusstraat en een buitenluifel op het dak. Streefdatum in hetzelfde jaar. Projectplanning: momenteel in fase van bouwaanvraag. De financiering is zo goed als rond. Opening De Krook voorzien in 2016
UGent
Toegankelijkheid in midden van lange gevel Sint-Pietersabdij, met link naar leespandgang en terras op pandhof (gelinkt aan café van de Sint-Pietersabdij). Dossier is opgestart (vermoedelijke realisatie mei 2016). Heroriëntering café naar studenten (naast bezoekers en gezinnen vooral in weekend): gemengde ontmoetingsplek September 2015 Januari 2015
Stad Gent (IVA Historische Huizen en FMbouwprojecten)
12/06 – 30/08/2015: eerste editie Locaties: Sint-Pietersabdij en kazemat, AMSAB, bib Zuid, Lakenhal, Sint-Baafsabdij, Stadspaleizen Veldstraat, STAM
Stad Gent (IVA Historische Huizen)
UGent
UGent en Stichting Van denhove Stad +UGent participatie
Stad Gent (IVA Historische Huizen en horecacoach) en privé-partner Stad Gent
30
binnenstad Gezamenlijke promotie van culturele instellingen zoals musea Educatieve samenwerking UGent met stadsmusea (o.a. wereld van Kina met Gents UniversiteitsMuseum) Uitbouwen kunstplatform voor interactie kunst – wetenschap(pelijke collecties) Tentoonstelling 200 jaar samenwerking tussen stad en universiteit
In voorbereiding
Stad + UGent
In voorbereiding
Stad + UGent
In voorbereiding
UGent – kunstmusea Gent
Najaar 2017, in voorbereiding
UGent (vakgroep Geschiedenis en vakgroep Architectuur en Stedenbouw), STAM
31
4. Bijlagen 4.1.
Facts & figures, nuttige links CITY of GHENT Number of inhabitants: 250.151 (January 2014) Surface: 156,2 Km² Number of students: about 72.500 in total ( + 10.000 students in 4 years) 11 % of the students are domiciled in Ghent www.visitgent.be www.gent.be www.studentingent.be
GHENT UNIVERSITY Number of students: 41.000 11 faculties, 117 departments, 225 porgrammes Staff: 9.000 http://www.ugent.be/en ARTEVELDE UNIVERSITY COLLEGE GHENT Number of students: 13.000 33 programmes Staff: 1.200 http://www.arteveldehogeschool.be/en UNIVERSITY COLLEGE GHENT Number of students: 15.500 3 faculties, 1 school of arts, 67 programmes Staff: 1.800 http://english.hogent.be/ UNIVERSITY COLLEGE LUCA SCHOOL OF ARTS Number of students: 1.000 http://www.luca-arts.be/international/about-luca
UNIVERSITY COLLEGE ODISEE TECHNOLOGY CAMPUS GHENT Number of students: 2.000 http://www.odisee.be/Odisee/Technologiecampus--Ghent
32
CAMPUS SINT-LUCAS GENT, TECHNOLOGIECAMPUS http://www.kuleuven.be/campus/technologiecamp usgent
Evolutie aantal unieke studenten in Gent (bron Databank Hoger Onderwijs): Academiejaar 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014
aantal unieke studenten in Gent 60.127 63.714 66.714 68.671 70.262 71.485
Indicatie evolutie aantal internationale studenten in Gent (2010-2011 t.e.m. 2013-2014) bron HOI: UITWISSELINGSSTUDENTEN hoger onderwijs Gent 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014
EU Ndl 65 55 61 65
EU - niet Ndl 922 1.004 1.057 901
TOT. EU 987 1.059 1.118 966
buiten EU 237 272 286 445
Totaal 1.224 1.331 1.404 1.411
REGULIERE STUDENTEN hoger onderwijs Gent 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014
EU Ndl 615 675 792 868
EU - niet Ndl 525 504 564 717
TOT. EU 1.140 1.179 1.356 1.585
buiten EU 1.333 1.535 1.657 1.762
Totaal 2.473 2.714 3.013 3.347
Nuttige links
Presentaties, pictures and movie: URBACT peer review meeting, netwerkmeeting en politicians meeting in Gent, december 2014: http://eunivercitiesnetwork.com/presentations-ghent-eunivercities-network-urbactpoliticians-decision-makers-meeting-december-2014/ Mobiliteitsplan Stad Gent: http://www.mobiliteitgent.be/sites/default/files/media/20150223_Ontwerp%20Mobiliteitsp lan%20Gent.pdf Parkeerplan Stad Gent: http://www.mobiliteitgent.be/sites/default/files/media/20141022_Parkeerplan_Strategisch e%20nota.pdf Studentenhuisvestingsplan: https://stad.gent/sites/default/files/page/documents/Studentenhuisvestingplan2015.pdf
33
4.2.
Samenstelling en overlegdata LSG
Samenstelling extended LSG: Stad Gent: Elke Decruynaere, schepen van Onderwijs, Opvoeding en Jeugd, tel. 09/266.50.78,
[email protected] Daniël Termont, burgemeester, tel. 09/266.50.00 (aanwezig op eerste LSG)
[email protected] Pieter De Wilde, kabinetsattaché schepen Elke Decruynaere, tel. 09/266.50.80,
[email protected] Liselotte Mortier, kabinetsattaché schepen Tom Balthazar, tel. 09/266.50.40,
[email protected] Philippe Van Wesenbeeck, directeur Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning, tel. 09/266.78.89,
[email protected] Johan Van de Wiele, departementshoofd Departement Cultuur, Sport en Vrije Tijd, tel. 09/269.84.60,
[email protected] Kurt Van Belle, coördinator-expert Dienst Toerisme, tel. 09/266.56.84,
[email protected] Doreen Gaublomme, directeur en hoofd van IVA Historische Huizen Gent, tel. 09/243.97.40,
[email protected] Filip Van de Velde, coördinator-expert Dienst Coördinatie, tel. 09/266.84.42,
[email protected] Jan Gheldof, coördinator-expert Mobiliteitsbedrijf, tel. 09/266.29.94,
[email protected] Loesje Van Damme, consulent co-creatie verkeersleefbaarheid, tel. 09 266 29 89,
[email protected] Annemie De Tremerie, adjunct van de directie Dienst Economie, tel. 09/266.84.14,
[email protected] Daan Vander Steene, interimmanagement directeur Dienst Economie, tel. 09/266.84.01,
[email protected] Kris Van der Haegen, adjunct van de directie Dienst Wonen, tel. 09/266.76.81,
[email protected] Hilde Reynvoet, Directeur Dienst Wonen, vervangen door Vanderbauwhede Patricia, adjunct van de directie Dienst Wonen,
[email protected] Anneke Vanden Bulcke, studentenambtenaar Jeugddienst, tel. 09/268.21.16,
[email protected] Els Uytterhoeven, adjunct van de directie Dienst Stedenbeleid en Positionering, stadsmarketing, tel. 0476/465.280,
[email protected] Inge Willemsen, coördinator-expert Internationale Samenwerking, Dienst Stedenbeleid en Positionering, tel. 09/266.56.26,
[email protected] (coördinator transnationale luik URBACT-project EUniverCities) Luc Rogiest, coördinator-expert Dienst Beleidsparticipatie, tel. 09/266.82.58,
[email protected] (coördinator LSG URBACT-project EUniverCities) Universiteit Gent: Jeroen Vanden Berghe, Chief Logistics Administrator, tel. 09/264.31.07,
[email protected] Gijs Coucke, International Relations Office, tel. 09/264.70.19,
[email protected] Els Van Damme, Director Department of Infrastructure and Facility Management, tel. 09/264.31.82,
[email protected] Marc Bracke, Director Department of Student Facilities, tel. 09/264.70.77,
[email protected]
34
Kristof De Moor, Director Department of Administrative Affairs, tel. 09/264.89.38,
[email protected] Danny Segers, Director Museum of the History of Science, tel. 09/264.49.30,
[email protected] Sylvia Van Peteghem, University Library, Chief Librarian, tel. 09/264.38.50,
[email protected] Riet Van de Velde, Office of Environment, Head of Office, tel. 09/264.79.24,
[email protected] Michiel Dehaene, Faculty of Engineering and Architecture, Department of Architecture and Urban Planning, tel. 09/264.41.85,
[email protected] Johan Bil, Office for Technology Transfer, tel. 09/264.30.40,
[email protected] Pieter Uyttenhove, Head of Department of Architecture and Urban Planning, Faculty of Engeneering and Architecture, tel. 09/264.37.42,
[email protected] (betrokken in LSG-werking) Hogeschool Gent: Rita Van Snick, Afdelingshoofd Huisvesting, tel. 09/243.37.10,
[email protected] Kathleeen Van Heule, Diensthoofd internationalisering, tel. 0486/63.79.35,
[email protected] Vervanger:
[email protected] Artevelde Hogeschool: Ruben Dobbelaere, diensthoofd studentenvoorzieningen, tel. 09/269.60.65,
[email protected] Guido Galle, directeur onderwijs en studentenbeleid,
[email protected] Studenten (Universiteit Gent) (wisselend per academiejaar) Betty Borgers, Voorzitter Gentse studentenraad 2013-2014,
[email protected] Jelle Heyvaert, Voorzitter Gentse studentenraad 2014-2015,
[email protected] of
[email protected] Joachim Lommelen , studentenbeheerder 2013-2014,
[email protected] Joyce Albrecht, studentenbeheerder 2014-2015,
[email protected] Betrokken‘Externen’ op LSG Stefaan De Ruyck, General Manager Kunstencentrum Vooruit vzw, tel. 09/267.28.24
[email protected] (opgenomen in LSG vanaf februari 2014).
Overlegdata LSG en kerngroep:
Eerste voorbereidende gesprekken met UGent met beleid (meetings before starting LSG: 23 okt 2012, 18 febr 2013, 28 febr 2013, 6 mei 2013) LSG kerngroep: 2 sept 2013, 23 jan 2014, 20 maart 2014, 24 en 29 april 2014, 7 mei 2014, 28 mei 2014, 9 sept. 2014 (met schepen), 23 okt. 2014, 21 nov. 2014, 16 april 2015, en verschillende meetings ter voorbereiding van de peer review meeting in dec. 2014 LSG extended group 7 juni 2013 LSG extended group 27 september 2013 LSG extended group 6 december 2013 LSG extended group 28 mei 2014 LSG extended group 17 september 2014 LSG extended group 12 november 2014 LSG extended group 4 februari 2015 LSG extended group 30 april 2015
35
4.3.
6
Geografische afbakening: kaartmateriaal6
Bron eerste 2 kaarten: Stad Gent Bron laatste 4 kaarten: Onderzoek Gezamenlijk Ruimtegebruik in het Kunstenkwartier Gent, April 2014. Stage-opdracht uitgevoerd in opdracht van Stad Gent, Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning Stagiaires Timon Bulten en Lennaert Laning, studenten opleiding Ruimtelijke Ordening & Planologie van Saxion Hogescholen te Deventer
36
37
EUniverCities City & university in Ghent: students and public spaces
Results Peer Review Meeting Ghent (2-5 December 2014) By Dr. Willem van Winden, Lead Expert EUniverCities
[email protected]
38
TABLE OF CONTENTS
1. Introduction .............................................................................................................................40 2. Context: City & University ........................................................................................................41 3. City-university co-operation: an overview................................................................................42 4. Results of the peer review ........................................................................................................44 Annex 1 Programme of the meeting.............................................................................................49
39
1. Introduction Ghent is the second-largest city in Belgium with a population of about 250,000 inhabitants and no less than 159 different nationalities. It is a historical medieval city, yet contemporary and dazzling. Student numbers have grown very fast in the last decade. This brings many benefits to the city, but also puts pressure on some quarters of the city. In the context of the EUniverCities programme7, Ghent hosted a three-day peer review meeting. The overall theme of the meeting in Ghent was ‘students & public spaces’. The use and management of public and semi-public spaces is a particularly important issue in the Arts district, where the university has a big presence, and where so many students and others (like residents, tourists,…) use the public space. The Ghent Local Support Group formulated three questions to be addressed during the peer review meeting: 1. 2. 3.
How to set, with all the players, the level of ambition for the use of shared space? How to go from ambition into implementation, and involve stakeholders in this stage as well? What forms and management tools can be used for this? How to accommodate the different users in a balanced way in this area?
The session was intended to obtain views and inputs from “peers” from other cities, in order to learn from each other and help the stakeholders in Ghent to take next steps (see the full programme in annex 1). During the 1st day of the meeting, the “peers” were informed in more detail about the state-of-theart and current policies in Ghent, and the challenges the city and its university faces. A number of local stakeholders presented their views to the audience, and the participants experienced the issues through guided walks in the Arts area. The next day, in the morning, there were presentations and interactive sessions on ‘student and image’ – communication, student engagement and student participation, and about the co-creation of public spaces. After that, we worked in four groups (where each group contained a mix of foreign and local participants/stakeholders). Each group elaborated observations and produced a series of suggestions and ideas for the city and its universities, trying to answer the questions posed by the local support group. The groups focused on different sub-areas of the Arts district. This report contains the outcomes and results of the meeting. First, it summarizes the basic features of the city, its economy, and the relevant policy context8 (section 2). Next, section 3 gives an short overview of some current collaborative efforts of city & universities, and recent developments. Section 4, finally, summarizes the observations and recommendations made by the working groups. The results are the fruits of a combined effort of all the people who were involved in the group discussions and the presentations. The author is highly indebted to all the participants in these groups, and in particular to the workshop leaders, who did an excellent job in moderating the discussions. Also, we owe much to the members of the Ghent team led by Luc Rogiest and Inge Willemsen. 7
The EUniverCities project unites 10 European cities and their universities that want to learn from each other in this respect: Delft, Tampere, Aachen, Aveiro, Ghent, Lecce, Linköping, Lublin, Magdeburg, Varna. The project addresses the issue how to frame co-operation between city and university, and arrive at smart, “next-generation” forms of city-university collaboration. The core idea is that more comprehensive types of collaboration and “co-creation” will bring significant benefits for both sides, and will strengthen the position of the city as knowledge-based city. 8 This part is partly derived from the “Baseline Study” made for EUniverCities, for which the author interviewed a number of stakeholders in Ghent.
40
2. Context: City & University 2.1 City Archeological research has proved that there was human settlement in Ghent during prehistoric times. Only later, in the Roman period, the nucleus of a city began to grow near the confluence of the two rivers Scheldt (Schelde) and Lys (Leie) (in Celtic 'Ganda'). Ghent nowadays is a historical medieval city with about 250,000 inhabitants, and 159 different nationalities. The city is the 2nd largest city of the Flemish Region and has the reputation of a city of knowledge and culture, accessible to anyone. In 2008, the ‘National Geographic Traveller Magazine’ has ranked Ghent third (out of 109), in its ranking of the world’s most authentic historic destinations. In 2009, the UNESCO has granted the city of Ghent the prestigious title of ‘Creative city of music’, as one of only 4 cities in the world and in 2010, the Lonely Planet has put Ghent in 7th place in its top 10 of ‘must see destination’. Thanks to its leading position in basic research and knowledge acquisition, Ghent is a strong economic growth engine in Flanders. Ghent has a strong scientific reputation in the field of biotechnology, bio-energy and ICT and has become the driving force behind ‘Flanders Biotech Valley’. The ‘Ghent Bio-Energy Valley’ in the Port of Ghent emphasises the ambition to become an internationally recognized growth centre of renewable energy and industrial bio-energy projects. During the last century, the port was a major economic hub for Belgium and Europe; it is now a vital link in the emerging knowledge industry. Port firms employ over 70,000 people, and the port handles around 48 million ton of freight annually. 2.2 Universities Ghent offers a unique mixture of vibrant city life and higher education. An increasing number of students choose Ghent as study destination (2014: more than 70,000). The city hosts 1 university and 4 university colleges. With 41,000 students (2014), Ghent University (UGent) is the largest HEI within the city of Ghent. Located in a historic, student-friendly city in the cultural and economic hub of Europe, Ghent University is an active partner in a wide variety of national and international educational, scientific and industrial cooperation networks. Ghent University's 11 faculties consist of more than 130 departments, offering high-quality, research-based courses in a wide range of academic disciplines. Faculty campuses are scattered throughout the historic centre creating unique city-university symbiosis. Yet Ghent University also expanded outside the city. Examples are the Faculty of Veterinary Science and multiple research departments located in the business parks of Ardoyen and Greenbridge (Ostend). Ghent University is the fastest-growing university in Flanders. Between 2001 and 2011, its student population increased by 53%. The 4 university colleges are also important players in Ghent’s higher education landscape, with about 29,000 students in total. The largest ones are The Artevelde University College Ghent and the University College Ghent; there are two smaller, more specialised institutions: the LUCA School of Arts and University College Odisee, Technology Campus Ghent.
41
3. City-university co-operation: an overview In Ghent, there is a widely shared notion that city and university are strongly and positively interrelated, and need each in a number of respects. City-university co-operation is deep and broad, and can be found at many levels. At the top level, city and university maintain excellent relationships, expressed formally and informally. Twice per year, there is a formal meeting between the mayor/aldermen and the executive board of the university, where strategic issues are discussed. Also, the mayor shows up at many university conferences or events, stressing the significance of the university-city nexus. Second, there is a plethora of co-operations in a number of specific domains (as represented in the Flower model, see figure 1). On the level of university research groups or individual professors, there are a number of joint projects, and initiatives (below is a list of current collaboration structures and initiatives in the domains as identified in the flower model). An important step was taken in 2012, when Ghent joined the EUniverCities project. A local support group with six subgroups was created, to streamline the city-university partnership more, to develop an integrated and long term vision, and to engage more city and university departments in it (more on this in section 4). Figure 1. The flower model of city-university co-operation
Innovation/entrepreneurship/local economy: City, university and other knowledge institutions are developing “the Krook” as a unique mixture of scientific research, a library, an incubator, service providers, and meeting rooms. The KROOK will give a dilapidated urban district a new function, focused on culture, economy and innovation (new media). It will become a hotspot for innovation and meeting. The project includes a ‘Centre for new media’ and a ‘Library of the 21st century’. There are science parks and incubators, such as the Ardoyen technology science park. A pilot plant was created to bridge the ‘upscaling gap’ between academic research results and industrial use, such as Biobase Europe at Ghent Harbor. The “Dare to Venture’ initiative of Ghent University seeks to integrate key entrepreneurial learning outcomes in the study programs of the university, supporting and coaching the students who want to create their own personal venture and facilitating students to become an entrepreneur by introducing the special student statute of ‘student-entrepreneur’. The city encourages/stimulates (student) entrepreneurship and created a starters’ policy (entrepreneurshipforum, the Ghent (student) entrepreneur, free start opportunities, starters’ event, starters’ agreement and OOG (Support Office for Entrepreneurs in Ghent)).
42
Collaboration of scientific research institutions and cultural centres: introducing new technologies to a broad audience in cultural scenes, development of new technologies e.g. usability, market research, user adaption (example IBBT and Arts Centre Vooruit) Gent BC (Big in Creativity) is an online and real life network fostering knowledge based industry, entrepreneurship and innovation in the region of Ghent. As a “neutral” organization not owned by a particular university, it organizes all sorts of meetings where researchers (from all Ghent HEIs) and businesses meet, and may develop new co-operations and ventures. (www.gentbc.be) Technology Transfer at Ghent University wants to facilitate the commercial application of promising technologies developed within the Ghent University Association. Key technology transfer activities include licensing, industrial collaboration programs, and spin-off creation. For its liaison with industry, UGent uses a network of, currently 23, specialized business development centres backed by a Central Technology Transfer Office. Internationalization The university of Ghent co-invested in an international primary school (together with the city and some other actors like big companies). This helps to attract and retain international researchers and knowledge workers The municipality makes efforts to make life easier for foreign students and expats concerning legal and bureaucratic procedures. Student life There is deep and structured cooperation between city and university to facilitate the students life in the city: there is a working group student in/and Ghent, a ‘Student official’ (link between policy and students and between the schools of higher education and the city council, ambassador for students, ombuds function) and a ‘student prevention coach’ (sensibilize, students and inconveniences, preventive measures). ‘StuGent’ is a consultative body for students. It helps to enhance integration of students in the city. There is a special communication centre on student housing, kot@gent, cooperation between the city and all the HEIs. House of the Student (communication centre), a practical guide for international students in the city of Ghent, www.studentingent.be A training centre that facilitates the organization of work placements of students in the city administration The city commissioned a large study on the value of students for the city Science & society The city lets students think about urban planning. E.g. in the PORTICO project (Interreg), six interdisciplinary student teams from different universities and university colleges in the partner cities (all five Ghent schools of higher education participated) were asked to develop, in collaboration with the city councils, different business cases linked to the project investments in urban heritage presentation. Science kits for teachers: VIB developed a toolkit for teachers as an overview of biotechnology. Toolkit can be used in class to educate students about new technology Ghent Living Lab. Based on the principles of open knowledge sharing and co-creation, a living lab creates a platform on which users / citizens, (digital) creative forces, experts, entrepreneurs and researchers are brought together to stimulate ‘smart city innovative developments’. This way, the City of Ghent, as host organization of the Ghent Living Lab, creates an environment in which the city of tomorrow can take shape in a sustainable way.
43
4. Results of the peer review 4.1 Introduction Ghent considers it as a major challenge for the city and its HEI’s to manage the growth of Ghent as a city of students, research and innovation. Within the city borders, there is only limited space available for research, for student housing, and for innovative business. Moreover, there is no reason to believe that the pressure will decrease in the (near) future. This challenge requires an integrated and sustainable approach and joint efforts involving all stakeholders. In the framework of the EUniverCities URBACT-project, a Local Support Group (LSG) was set up, that is charged with elaborating a long-term shared vision and a strategy for managing growth in a sustainable way. It goes without saying that the availability, today and in the future, of space is a crucial element for a city that embraces the knowledge economy. In addition, it is a specific challenge in the cooperation between the city and its HEI’s. During the LSG meetings many themes have emerged that urgently require a joint vision, such as the management of semi-public and public spaces, mobility and parking policy, touristic and cultural upgrading. Because of the wide range of themes the LSG decided to establish 6 working groups: (1) use and management of public and semi-public spaces, (2) student and image (including communication and co-creation), (3) student housing, (4) mobility, (5) culture and tourism and (6) structural cooperation between city and HEI’s. The LSG monitors the integrated approach of all these different themes and ensures that a solution in one field will not create a problem in another one. In defining an integrated and efficient approach the core team of the LSG decided to focus on one city area in particular: the ‘Arts district’. This is a district in the city centre where most of the students are living and where most of the university buildings and schools are located. As a cross-section of the wider city the district forms an excellent “laboratory” for elaborating a vision on how to manage the growth of Ghent as a city of students. In the district you can really sense what kind of city Ghent is due to the presence of so many students and you can also experience the challenges that a large student population entails. 4.2 Observations This section contains some observations made by the European partners who attended the meeting. The observations -and some questions- listed below are based on inputs and impressions of the city, the university, and initiatives regarding city-university partnerships, as they were presented during the various sessions and during guided walks in the area. On governance and participation The topic of the peer review meeting was students and public spaces. But to what extent do students have a say in what happens in Ghent? Most students are, for financial reasons, not formally registered as citizens of Ghent, hence they cannot vote in Ghent9. This holds back their influence, and the city might ignore their worries without consequences. Their participation in the political process is very limited. There is a student council, but it has no formal power. Relations between students and politicians are indirect, “channelled” through a civil officer. Thus, there is a problem with legitimacy of the student voice.
9
note that this is the general situation in Flanders/Belgium and not only in Ghent; Students are still generally on the account of their parents (for better tax regime) and are hence still formally registered at their home town, although they spend most of their time elsewhere)
44
There were also some questions: do students and citizens share the same identity? Are students merely “users” of the city, rather than citizens and co-creators? If it’s two tribes: do they want a mix? On public spaces, green zones & mobility A lot off students come by car. (“For parents, it is often cheaper to buy a car for their children than to let their children stay in Ghent”) . That creates a big traffic problem during rush hour, that becomes worse every year, and they use also a lot of parking places in the area. (that is one of the reasons why Ghent wants to implement a new mobility plan that aims to keep cars out of the city centre an create parking facilities at the outside of the city). It’s great to see that car traffic is reduced in favour of slow mobility (walking/cycling). But cycling in Ghent is quite chaotic, and cyclists do not carry helmets. In the Arts district, the traffic is dense; cars, cyclists and pedestrians share small streets; the boardwalks are too narrow. There is a lack of accessible and visible green zones in the Arts district; concrete and bricks dominate the area. Many existing green zones are private, or difficult to access. The green zones that belong to the University’s premises are hardly used and are difficult to access. Between Sint-Pietersnieuwstraat and the river there are many buildings owned by university. How can the river be better accessed and made useful, for citizens or any bypassers? Moreover, open squares are hardly used during winter, probably because they are so stony.
Many cities have built campuses outside the city, but regret that and strive for a better integration in the city and have a nice mix. Here you are lucky to have the mix, but where is the added value? Where are the shared spaces, where is the co- creativity? On image From the way many presenters talked about students, many participants in the peer review got the impression that students have an ambiguous image in Ghent, among citizens and policy makers. On the one hand, they are seen as an important group that contributes to the liveliness and dynamics of the city, and also to the city’s culture and economy. But at the same time, students are seen as a separate group that causes many problems; negative connotations are associated with the behaviour of a part of the student population. Some participants noticed that there were very few – if any- companies during the presentations. Probably this is due to the theme “students and public space”. Other How to deal with the growth of the university? Is it necessary and desirable to keep growing, and do city and university have a vision on how to accommodate that? The question becomes more urgent as more students stay after graduation.
A lot of students stay in Ghent after graduation, for several reasons (they established a network, found a job, they like the city …). That’s great, but it also creates pressure on the housing market. It becomes more difficult for young couples and families to stay in Ghent because housing prices are so high.
There is also the tendency to transform family houses into student apartments: many students live next to families, but their lifestyles are rather different, which causes tensions at times. The university and the city work together to improve and expand dedicated student housing, also hoping to prevent family houses to become too expensive.
The relations between students and citizens are not always smooth. Ghent is a different city during the weekends, when most students leave. This makes it more difficult to strengthen the connection between students and citizens.
45
4.3 Some suggestions and ideas Below are a number of ideas and suggestions for improvement developed in the groups. On governance and participation 1. The pressure on the city is growing, with student numbers still rising, a growing flow of tourists, and an increasing popularity of Ghent as a place to live. There is limited room for physical expansion. Thus, Ghent needs innovative initiatives and investments. Solutions cannot come from one actor: they need to be developed in co-creation, by students, citizens, the university, and the city together. This requires financial resources, but perhaps even more importantly, a “model” to organise the cocreation, and both seem to be lacking so far. 2. The city -especially the Arts area- needs and deserves better public spaces and more green. In realising this, the university is a key player and stakeholder, but its investment program is focused on academic needs, less on these kinds of need. Here, the university must change its perspective. 3. Students should have more influence on city politics than now, and relations between the student community and the city’s decision makers must become more direct rather than intermediated/filtered by a student official. Various ideas were suggested in this respect:
The city might give the student council a more important role (and say) in city politics. If a high official would be present at the meeting between students and the student officer, it would give the student council more legitimacy. A “student mayor” could be installed, or students could create a political party of their own (like in Delft). Political parties could reach out more to students, listen to them, and involve them.
4. Efforts are needed to reduce tensions between students and inhabitants. “Co-creation” is the keyword here. Several options are open: the joint organisation of a street party; mixing student housing more with citizens (avoid segregation); develop new concepts, such as combining an elderly home with housing for medical/care students (live together, work together). Let student organisations do more volunteer work in the neighbourhood. Develop ‘Landlady living’: students live with older people, helping each other. 5. It would help if the city creates a platform that “collects” the challenges and helps with the implementation and organisation. Or the city might give grants to support initiatives from students and citizens to improve the city. Or develop places where integration and communication happens in a natural way. This could be achieved by opening up student workplaces in the offices of local organisations and firms, in book stores etc. 6. Another suggestion is to set up a mixed management team, consisting of representatives from the university, the city, and citizens. This team could oversee the transformation of the Arts district into a more accessible, permeable and attractive area. On communication 1. The positive side of the presence of students is rarely shown in the media. There are a lot of positive initiatives (student entrepreneurship, when students participate in local committees …) that do not appear in the media. On the other hand, small negative incidents are often blown up in the
46
press. Students bring a lot of value to the city. The city and the university could try together to bring positive news from students in the press. On public spaces, mobility and green 1. When you go from the city centre to the museums, the route doesn’t look attractive or inviting. It should be made clear that you don’t go into the ‘suburbs’ when you leave the city centre. More signposting along the route would help, with descriptions of interesting sites, and showing the direction to the interesting places. 2. Along the way, the university could become more of a “tourist attraction” itself: its many cultural and scientific exhibitions could attract more people, but only with improved communication in the public spaces, and with more external promotion. 3. It might also be considered making a green path running from the centre to the museums; that could make the axis attractive for strolling tourists and citizens alike. On Sint-Pietersnieuwstraat
Make Sint-Pietersnieuwstraat car-free, permanently or during some time slots Improve bike parkings; underground, or floating parkings Green zones must not necessarily be parks. More trees or green walls also help. Existing unused or closed green zones (mostly owned by the university) must be opened up. The UFO-square can be made more green, and may benefit from additional functions. On process: start with the possibilities, not the rules and restrictions. Allow for more experimentation; temporary solutions should be considered as well. A coherent and “permeable” connection is needed between the many university buildings. These could function as public spaces. That would also help to enhance safety, especially in narrow corridors.
On Sint-Pietersplein The square is currently used for large events, not small ones. Some options were developed to make it function better:
Insert moveable trees, that make it possible to divide the square into smaller spaces Allow inhabitants to use the square as they like Install playgrounds Let students manage the square Put an artificial river in the square to make it more lively; a fountain could work as well Invite more café and bars to locate there
On Overpoortstraat This is a rather monofunctional street: it ‘lives’ during the night, when students go out, but is rather repelling during the day. This is not an interesting street for citizens. Tourists avoid this street, limiting the potential of the cultural institutions nearby. The parties held in Overpoort create negative issues (waste, drunk people, etc.). Also, the street is sometimes overwhelmed with bicycles. A lot of cars pass through this street, and it is also an important corridor for buses.
47
Something is being done about it already: ‘Overpoortoverleg’ (consultation) is a committee that wants to improve the street. Its members are mostly owners of the bars. Students do not take part in this committee. Here are some suggestions for improvement: On process: Start an open process with all the stakeholders and start the journey to develop a vision together. Several scenarios could be elaborated, but it is key to involve students in the management of the street, but also call in their help and ideas to make the street more attractive. Students of architecture, design etc. can bring many good ideas on the table. Let expert groups elaborate scenario’s, and install a supervisory board to oversee the work. Design together, program it together and manage it together with all the stakeholders. Invite also the future stakeholders, pub owners, tenants, private investors, residents, university and the students. It could help to set up a real life platform, a website where people can see what happens and co-design their own street. “Sharing is caring”: if you involve people from the beginning, they feel more committed. Take into account that this is a long-term project, whereas students stay in Ghent for only a shorter time. The city must play the role of facilitator, not “big boss”, and must use new interactive communication tools. Specifically:
Try to add functions to the street, make it less monofunctional. Overpoort should be more than pubs. Create places to sit (and have a drink, an ice cream) Make the bars more attractive. Change the design of the bars so other people also are attracted. Make the street car-free; install street furniture. Put garbage containers under the street Involve students in a funny way: Let them paint the street in one day, each year. Enable co-sharing of the shops. Use the same shop for activities during day (ex: restaurant) and during night (ex: bar) Make efforts to make Overpoort safe (camera’s …)
There was no full unanimity on these solutions. Some questioned whether the mono-functional character is really a problem. Maybe it permits multifunctional spaces elsewhere in the city. As there are not many citizens living in Overpoort, there is little protest when there are parties.
48
5. Annex 1: Programme of the meeting
Introduction Ghent is the second-largest city in Belgium with a population of about 250 000 inhabitants of no less than 159 different nationalities. It is a historical medieval city, yet contemporary and dazzling, presenting art and culture of the highest quality. When describing our city we like to use the words of the city consultant Charles Landry, who invented the concept of the Creative City: ‘Ghent is a “pocket sized metropolis”, combining the intimacy of a small city with the openness of a metropolis’. The city of Ghent has an excellent reputation as a ‘city of knowledge and culture, accessible to anyone’. The city has an important sea port and the largest Flemish student community, thus offering an ideal environment for the creation of innovative technology. Though it may be strange for a city located inland but due to an artificial canal Ghent has an important sea port. The economic structure of the city is largely determined by the Port of Ghent, providing almost 30,000 direct and 40,000 indirect jobs. Ghent holds a strong scientific reputation in the field of biotechnology, bio-energy and ICT and has become the driving force behind ‘Flanders Biotech Valley’. The ‘Ghent Bio-Energy Valley’ in the Port of Ghent emphasises the ambition to become an internationally recognized growth centre of renewable energy and industrial bio-energy projects. Many Belgian and foreign students rightly consider Ghent as thé place to be! More than 70,000 students are registered at Ghent University and the university colleges of Ghent. This amazing knowledge activity is a major source of economic growth. The unique combination of first-class education and many leisure activities makes that the student population is still growing every year. With the presence of two universities and four university colleges, Ghent is able to offer a wide range of study opportunities. The university campuses have historically emerged across the city, which is known to be an important asset of the student life in Ghent. The students live all over the city and hence enliven the atmosphere. The role and significance of the presence of these HEI’s and their students is not to be underestimated. They influence in a great way the life in the city: housing culture, mobility, night life, cultural life, street image… However, besides this they also give a huge boost to the economic and creative life in the city. Many students stay in Ghent after their studies and many of them also start their own creative business. As stated in the Baseline Study, Ghent considers it as a major challenge for the city and its HEI’s to manage the growth of Ghent as a city of students, research and innovation. Currently, there is a lack of space for research, for student housing, and for innovative business. Moreover, there is no reason to believe that the pressure will decrease in the (near) future. This challenge requires an integrated and sustainable approach and joint efforts involving all stakeholders. In the framework of the EUniverCities URBACT-project, the Local Support Group (LSG) intends to elaborate a long-term
49
shared vision and a strategy for managing growth in a sustainable way. It goes without saying that the availability, today and in the future, of space is a crucial element for a city that embraces the knowledge economy. In addition, it is a specific challenge in the cooperation between the city and its HEI’s. During the LSG meetings many themes have emerged that urgently require a joint vision, such as the management of semi-public and public spaces, mobility and parking policy, touristic and cultural upgrading. Because of the wide range of themes the LSG decided to establish 6 working groups: (1) use and management of public and semi-public spaces, (2) student and image (including communication and co-creation), (3) student housing, (4) mobility, (5) culture and tourism and (6) structural cooperation between city and HEI’s. The LSG monitors the integrated approach of all these different themes and ensures that a solution in one field will not create a problem in another one. In defining an integrated and efficient approach the core team of the LSG decided to choose for a geographic delineation to work on a joint vision and a local action plan with actions emerging from the working groups. The ‘Arts district’ is a district in the city center where most of the students are living and where most of the campuses are located. As a cross-section of the wider city the district forms an excellent laboratory for elaborating a vision on how to manage the growth of Ghent as a city of students. In the district you can really sense what kind of city Ghent is due to the presence of so many students and you can also experience the challenges that a large student population entails.
Programme URBACT-meeting and questions for peer review The overall theme of the meeting in Ghent is ‘students & public spaces’. On Wednesday we will start with an opening session with general facts & figures and introduce the local challenges in Ghent and the approach and work of the LSG. During the programme we will walk through the ‘Arts district’ and we will stop at several locations where some themes of the working groups of the LSG will be introduced, such as student housing, mobility and student and image. During every interactive session we will provide some time for questions and answers. During the peer review session on Thursday afternoon we want to discuss into detail the challenges and questions where one of the working groups is confronted with and that have connections with the other themes of the different working groups. The ‘use and management of public and semipublic spaces’ is a very important issue in a district where there is a lack of space and where so many students and others (like residents, tourists,…) use the scarce public spaces. The shared use of space in the Arts district includes two aspects: 1. The problem of dichotomy between private space and public space (private space of the HEI’s that can be opened for public use or public space that can be transformed into public space for some groups only e.g. car free area for students and residents),
50
2. The degree of appropriation of space by different groups (students, residents, tourists, users,…) The questions to the experts deal with both design, implementation and management of shared/jointly space. In addition, the City of Ghent has high ambitions for greening in terms of climate adaptation and for creating a pleasant microclimate in this urban environment. We want to apply the questions on a number of interesting cases that we will visit during our walk through the Arts district. (e.g. The ‘Overpoortstraat’ is a street with many bars that is only used by students but this street is also the connection between the museum site and the city center). Concrete questions peer review: 1. How do we determine with all the players the level of ambition for the use of shared space? What social and physical factors play a role in ensuring a good / optimal division of space. What conditions play a stimulatory or inhibitory role? How can we reach our goals for greening in these shared spaces? 2. How do we maintain the stated ambition in the implementation? How do we ensure that those involved are committed to also realize the ambition in the implementation? How do we involve stakeholders in the implementation (and later management)? What forms and management tools can we use for this? 3. How do we monitor the ambitions of shared / jointly space after the realization and after a somewhat longer term? How do we avoid a too strong appropriation by one of the user groups? Or how do we avoid that the public space becomes too strong privatized and that the private space becomes too public? In other words, how can we search for ‘balance’ and an interweaving of functions for the different users?
We look forward to welcoming experts from the cities and educational institutions who want to share their knowledge and expertise on urban planning and design and management of public, semipublic and private space for public use.
51
Programme Tuesday, 2 December Arrival of European guests When you will check-in in one of the hotels that are recommended (see practical information) you will receive an information package with all relevant material that you will need during the meeting (programme, maps, groups peer review sessions,…). 13:00 – 14:00
Lunch for participants sub-thematic network meeting, Restaurant Keizershof, Vrijdagmarkt 47 (at own costs) Sub-thematic network meeting, Youth Service, Kiosk room, Kammerstraat 10
14:00 – 18:00
18:30 – 18:40 18:40 – 19:00 19:00 – 20.00
Guided walk from hotels to Korenlei Boat trip from Korenlei to Bijlokesite Welcome reception, STA.M, Ghent city museum, Bijlokesite, Godshuizenlaan 2 Host: Deputy Mayor City of Ghent, Ms Elke Decruynaere Welcome dinner, Bistro Bijloke, Bijlokesite, Bijlokekaai 7 Guided walk to city center
20:00 – 22:30 22:30 – 22:45
Wednesday, 3 December Presentations and Site Visits On the first day of the Peer Review & Network Meeting the City of Ghent, together with Ghent University, the University Colleges Arteveldehogeschool and Hogeschool Ghent and the Vooruit Arts Centre will present the problem statement through various presentations and site visits. 08:30 – 08:45/09:00
TIME 08:45 – 09:05 09:05 – 09:15 09:15 – 09:25
09:25 – 10:15
10:15 – 10:30 10:30 – 10:50 10:50 – 11:10
11:10 – 11:15 11:15 – 11:55 11:55 – 12:00 12:00 – 13:00
Guided walk from hotels to Vooruit Arts Centre, SintPietersnieuwstraat 23
ACTIVITY Registration and coffee Opening and Welcome
SPEAKER / LOCATION Vooruit Arts Centre, foyer theatre room Mr Jeroen Vanden Berghe, Chief Logistics Administrator, Ghent University EUniverCities: expectations for Mr Patrick van Geel, Advisor, European Affairs, the meeting City of Delft Mr Willem van Winden, Lead Expert, Urban IQ Opening session – Introduction Mr Luc Rogiest, Local Support Group LSG Ghent coordinator, City of Ghent Cooperation within LSG Ghent Mr Gijs Coucke, International Relations Office, With time for Q&A Ghent University Ms Inge Willemsen, International Cooperation, City of Ghent Testimonial ‘student life in Ms Donikë Qerimi, PhD Candidate in Private Ghent’ International Law, Ghent University Coffee break Vooruit Arts Centre, foyer theatre room Presentation unique Mr Stefaan De Ruyck, General Manager collaboration project between Vooruit Arts Centre, Secretary of the SCRL different levels of government Board of Directors of ‘De Krook’ Walk from Vooruit Arts Centre to winter circus Mahy Visit winter circus Mahy with view on the construction yard of ‘De Krook’ Walk from winter circus Mahy to Vooruit Arts Centre Lunch Vooruit Arts Centre, foyer theatre room
52
13:00 – 13:30 13:35 – 13:45
Guided walk through Arts district Presentation Booktower
13:45 – 15:00
Presentation case street ‘Rozier’: cooperation within working groups ‘shared space’ and ‘mobility’ Student contest With time for Q&A
15:00 – 15:30 15:30 – 16:00
Guided walk through Arts district Coffee break
16:00 – 17:00
17:00 – 17:10
Presentation cooperation within working group ‘student housing’ With time for Q&A Reflection on first day
17:10 – 17:40
Guided walk through Arts district, end point City Hall
Ms Sylvia Van The Booktower, Peteghem, Chief University Library librarian Ghent Ghent, Rozier 9 University Mr Michiel Dehaene, professor Faculty of Engineering and Architecture, Department Architecture and Urban Planning, Ghent University Ms Loesje Van Damme, Mobility Department, City of Ghent Mr Tobias Van Speybroeck, Mr Bram Denkens and Mr Thomas Mertens, all three graduated as engineer-architect from the Faculty of Engineering and Architecture of Ghent University Artevelde University College, Campus Kantienberg, Voetweg 66 Ms Hilde Reynvoet, Head of the Housing Service, City of Ghent Mr Willem van Winden, Lead Expert, Urban IQ
Start programme Politicians Meeting, 3 – 5 December Combined programme with participants Peer Review & Network Meeting, only separate programme on Thursday afternoon. 18:45 – 19:00 19:00 – 19:45
Guided walk from hotels to City Hall Welcome Reception, City Hall, Botermarkt 1 Hosts: Mayor City of Ghent, Mr Daniël Termont and Rector Ghent University, Prof. Dr. Anne De Paepe 19:45 – 20:00 Guided walk to dinner location 20:00 – 22:30 Dinner, Restaurant Salons Carlos Quinto, Kammerstraat 20 Hosts: Mayor City of Ghent, Mr Daniël Termont and Rector Ghent University, Prof. Dr. Anne De Paepe
Thursday, 4 December Presentations and Peer Review Sessions On the second day of the Peer Review & Network Meeting all the participants will follow an interactive session from the working group ‘student and image’. After the lunch the participants of the Politicians Meeting will move to the City Hall to have the ‘network politicians meeting’ and all the other participants will stay in ‘Het Pand’ and will work into detail on the questions mentioned in the introduction of this programme during the Peer Review sessions. 08:30 – 08:45/09:00
Guided walk from hotels to student house ‘De Therminal’, Hoveniersberg 24
53
TIME
ACTIVITY
SPEAKER / LOCATION
Participants Peer Review & Network meeting and participants Politicians Meeting 08:45 – 09:05 09:05 – 09:15 09:15 – 10:30
10:30 – 10:50 10:50 – 11:20 11:20 – 11:40 11:40 – 12:15 12:15 – 13:30
Registration and coffee Introduction – reflection on first day Presentation and interactive session on ‘student and image’ – communication, student engagement and student participation
De Therminal, plenary room Mr Willem van Winden, Lead Expert, Urban IQ Ms Anneke Vanden Bulcke, Student Officer, City of Ghent Ms Els Uytterhoeven, Officer City Marketing, City of Ghent Mr Ruben Dobbelaere, Head Office of Student Support and Office of Study and Career Guidance, Artevelde University College Mr Jelle Heyvaert, President of Ghent Student Council
Coffee break Presentation ‘co-creation in Ms Evelyne Deceur, PhD candidate, Department public spaces’ of Social Welfare Studies, Ghent University Wrap-up Mr Willem van Winden, Lead Expert, Urban IQ Time for Q&A Boat trip to lunch location via historic part of the city Lunch Ghent University, Het Pand, Onderbergen 1 Participants Politicians Meeting
13:30 – 14:00 14:00 – 14:10 14:10 – 15:30
15:30 – 16:00 16:00 – 17:30
Guided walk to City Hall, Austrian room Welcome Mr Daniël Termont, Mayor City of Ghent Mr Bas Verkerk, Mayor City of Delft-tbc Politicians meeting part 1 Mr Willem van Winden, Lead Expert, Urban IQ Mr Luis de Carvalho, PhD Erasmus University Rotterdam. Urban IQ Coffee break Politicians meeting part 2 Mr Willem van Winden, Lead Expert, Urban IQ Mr Luis de Carvalho, PhD Erasmus University Rotterdam. Urban IQ
Participants Peer Review & Network meeting 13:30 – 14:00
14:00 – 15:10
15:10 – 15:30 15:30 – 17:00
Peer Review Session Plenary session: information on cases and questions With time for Q&A
Mr Philippe Van Wesenbeeck, Head of the City Development and Spatial Planning Service, City of Ghent Peer Review Session in small groups – observations
Coffee break Peer Review Session in small groups – suggestions and recommendations concerning the 3 questions
Het Pand, Priorzaal
Het Pand, Persconferentiezaal, Sacristies,Rector Gillis Het Pand, Persconferentiezaal, Sacristies,Rector Gillis
54
Coordinators EUniverCities network 17:00 – 18:30
19.30 – 22:30
Plenary meeting EUniverCities Network
Het Pand, Persconferentiezaal
Dinner, Het Pand, Onderbergen 1 Hosts: Deputy Mayor City of Ghent, Ms Elke Decruynaere and Vicerector Ghent University, Prof. Dr. Freddy Mortier
Museum Night, free access to all the museums in Ghent between 18:00 and 01:00 with after party in Cafe Vooruit Arts Centre.
Friday, 5 December Conclusions On the last day the results of the peer review sessions and of the politicians’ meeting will be presented. The programme will end with a speed dating session in which participants will have the opportunity to reflect on what they take home or to have a last exchange of ideas in real life with representatives of the City of Ghent, the Ghent University and the University Colleges. TIME 09:00 – 09:20 09:20 – 09:30 09:30 – 10:00 10:00 – 10:30 10:30 – 11:00 11:00 – 12:00
12:00 – 13:00
ACTIVITY Coffee Welcome Presentation results peer review session Presentation results politicians meeting Coffee break Speed dating – reflection on ‘what I take home’ and last exchange of ideas in real life Lunch or take away lunch packages
SPEAKER / LOCATION City Hall, Council Room Deputy Mayor Ms Elke Decruynaere Mr Frédéric Piccavet, Editor in chief of the student magazine ‘Schamper’, Ghent University Mr Willem van Winden, Lead Expert, Urban IQ City Hall, Austrian room City Hall, Austrian room
City Hall, Austrian room
55
56
