Uitvoering van betonconstructies: NBN EN 13670 en prNBN B 15-400 (ANB)
Betonstorten en nabehandeling ir. Bram Dooms
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 1
Betonstorten en nabehandeling Inhoud ◘ Betonstorten § Aandachtspunten bij de levering van beton § Uitvoering § Lage temperaturen en vorst
◘ Nabehandeling § Belang § Methoden § Nabehandelingsduur
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 2
Betonstorten Aandachtspunten bij de levering van beton ◘ ◘ ◘ ◘
Leveringsbon Gegarandeerde verwerkingstermijn Consistentieklasse Toevoegingen op de bouwplaats
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 3
Aandachtspunten bij de levering van beton Leveringsbon ◘ Verplicht (NBN EN 206-1) ◘ Controleren gegevens op de leveringsbon met de bestelling ◘ Beton, geleverd onder BENOR moet duidelijk geïdentificeerd worden op de leveringsbon
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 4
Aandachtspunten bij de levering van beton Gegarandeerde verwerkingstermijn ◘ Periode na contact cement/water waarbinnen de binding van het beton in geen geval begonnen is ◘ BENOR (TRA 550 v. 2.3): moet vermeld worden op de leveringsbon ◘ Houdt rekening met de samenstelling en de temperatuur van het beton ◘ Beton moet gestort en verdicht worden binnen deze tijdspanne → planning! ◘ Laat niet toe zich uit te spreken over het verloop van de consistentie van het beton in de tijd Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 5
Aandachtspunten bij de levering van beton Consistentieklasse ◘ BENOR (TRA 550 v. 2.3): ◘ Consistentieklasse vermeld op de leveringsbon: minstens gedurende 30 minuten behouden na aankomst op de bouwplaats (of na toevoeging van superplastificeerder in betonmixer) Meting van de consistentie bij levering?
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 6
Aandachtspunten bij de levering van beton Toevoegingen op de bouwplaats ◘ Water & hulpstoffen: § § § § §
Consistentie verhogen Verantw. producent: BENOR Verantw. klant: BENOR Steeds details vermelden Hermengen (1min/m3, >5 min)
◘ Vezels: § BENOR
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 7
Betonstorten Uitvoering ◘ Storthoogte beperken tot 1 m
ANB
! Segregatie
◘ In lagen van 30 tot 50 cm Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 8
Betonstorten Uitvoering ◘ Verdichting ◘ Segregatie! ◘ Trilnaald minstens 10 cm in onderliggende laag
ANB
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 9
Betonstorten Uitvoering ◘ ◘ ◘ ◘
Verdichting ANB Niet voor zelfdichtend en colloïdaal beton Afgeraden voor beton met vezels van klasse S4 min. Betonvloer S4 en S5: trillat of regel
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 10
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 11
Betonstorten Lage temperaturen en vorst ◘ “Lage” omgevingstemperatuur:
ANB
§ < 5°C tijdens storten en eerstvolgende 72 u § Materialen in contact met het beton: < 3°C
→ Voorzorgsmaatregelen vereist
◘ Geen bescherming meer nodig vanaf Rc van 5 MPa
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 12
Betonstorten Lage temperaturen en vorst ◘ Voorzorgsmaatregelen: § § § §
ANB
Betonsamenstelling Transport Type bekisting (isolatie) Afdekken (isolatie)
◘ Meer informatie (e-module, webinar):
www.betonica.be Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 13
Nabehandeling Belang ◘ Gevolgen van uitdroging § Stoppen van de hydratatie
§ Plastische krimp
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 14
Nabehandeling Belang ◘ Gevolgen van uitdroging § Slechte oppervlaktekwaliteit ▪ Verlaagde mechanische weerstand (vb. slijtvastheid) ▪ Verlaagde duurzaamheid (vb. tegen vorstschade)
§ Esthetische problemen ▪ Scheurvorming door plastische krimp en vroegtijdige uitdrogingskrimp ▪ Afzetten van vuil
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 15
Nabehandeling Methoden ◘ Voor het betonstorten:
Bevochtiging
Bitumen-emulsie
Plasticfolie
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 16
Nabehandeling Methoden ◘ Na het betonstorten:
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 17
Nabehandeling Methoden ◘ Na het betonstorten:
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 18
Nabehandeling Methoden ◘ Nabehandelingsproducten (‘curing compound’): § Aanbrengen na de waterafscheiding of onmiddellijk na ontkisting. § Liever te vroeg dan te laat! § Gebruik van een kleurstof om de verspreiding te evalueren § De kleuring moet minstens drie dagen zichtbaar blijven § Efficiëntie ‘kan’ nagegaan worden volgens PTV 501: ▪ 72 u bij 35°C en 40% RV ▪ Criterium beschermingscoëfficiënt: 75%
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 19
Nabehandeling Nabehandelingsduur ◘ Omgevingsklasse ‘EI’: 12 u
ANB
§ Behalve voor bedrijfsvloeren en beton met hoge eisen voor de oppervlaktekwaliteit
◘ Andere omgevingsklassen: Minimumduur van de nabehandeling Omgevingsomstandigheden
GOED Geen directe blootstelling aan zon en wind Relatieve luchtvochtigheid ³ 80% NORMAAL Gemiddelde bezonning en/of relatieve vochtigheid ³ 50% SLECHT Sterke bezonning en/of krachtige wind en/of relatieve vochtigheid < 50%
T° aan het oppervlak van het beton
Sterkteontwikkeling van het beton Snel
Gemiddeld
Langzaam
Zeer langzaam
³ 10°C < 10°C
1 dag 2 dagen
2 dagen 4 dagen
3 dagen 5 dagen
4 dagen 6 dagen
³ 10°C < 10°C
2 dagen 4 dagen
3 dagen 6 dagen
4 dagen 8 dagen
6 dagen 12 dagen
³ 10°C < 10°C
3 dagen 5 dagen
4 dagen 8 dagen
7 dagen 10 dagen
10 dagen 15 dagen
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 20
Opgave verhouding fcm2/fcm28 van het beton?
ja
Ontwikkeling van de betonsterkte: tabel 1
neen Gebruik van toevoegsels van type II?
ja
Trage of zeer trage ontwikkeling van de betonsterkte
neen Opgave verhouding Rc2/Rc28 van het cement?
ja
Ontwikkeling van de betonsterkte: tabel 1
neen Cement vermeld in tabel 2?
ja
Ontwikkeling van de betonsterkte: tabel 2
neen Zeer trage ontwikkeling van de betonsterkte
ANB Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 21
Nabehandeling Nabehandelingsduur fcm2/fcm28* van het beton of Rc2/Rc28** van het cement
Ontwikkeling van de betonsterkte
≥ 0,5
Snel
≥ 0,3 à < 0,5
Gemiddeld
≥ 0,15 à < 0,3
Traag
< 0,15
Zeer traag
Tabel 1: Ontwikkeling van de betonsterkte in functie van de verhouding fcm2/fcm28 van het beton of verhouding Rc2/Rc28 van het cement *fcm : druksterkte volgens NBN EN 12390-3. **Rc : druksterkte volgens NBN EN 196-1. Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 22
Nabehandeling Nabehandelingsduur Tabel 2
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 23
Nabehandeling Nabehandelingsduur ◘ Oefening: Wat is de minimale nabehandelingsduur van een beton, bereid met CEM III/A 42,5N, zonder toevoeging van vliegas, als de temperatuur aan het betonoppervlak ongeveer 8°C bedraagt en de omgevingsvoorwaarden voor de nabehandeling goed zijn (geen zon en wind)? Het betonelement is een buitenwand die blootstaat aan regen en vorst.
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 24
Opgave verhouding fcm2/fcm28 van het beton?
ja
Ontwikkeling van de betonsterkte: tabel 1
neen Gebruik van toevoegsels van type II?
ja
Trage of zeer trage ontwikkeling van de betonsterkte
neen Opgave verhouding Rc2/Rc28 van het cement?
ja
Ontwikkeling van de betonsterkte: tabel 1
neen Cement vermeld in tabel 2?
ja
Ontwikkeling van de betonsterkte: tabel 2
neen Zeer trage ontwikkeling van de betonsterkte Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 25
Nabehandeling Nabehandelingsduur Tabel 2
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 26
Betonstorten Nabehandeling en bescherming ◘ Antwoord: Minimumduur van de nabehandeling Omgevingsomstandigheden
GOED Geen directe blootstelling aan zon en wind Relatieve luchtvochtigheid ³ 80% NORMAAL Gemiddelde bezonning en/of relatieve vochtigheid ³ 50% SLECHT Sterke bezonning en/of krachtige wind en/of relatieve vochtigheid < 50%
ANB
T° aan het oppervlak van het beton
Sterkteontwikkeling van het beton Snel
Gemiddeld
Langzaam
Zeer langzaam
³ 10°C < 10°C
1 dag 2 dagen
2 dagen 4 dagen
3 dagen 5 dagen
4 dagen 6 dagen
³ 10°C < 10°C
2 dagen 4 dagen
3 dagen 6 dagen
4 dagen 8 dagen
6 dagen 12 dagen
³ 10°C < 10°C
3 dagen 5 dagen
4 dagen 8 dagen
7 dagen 10 dagen
10 dagen 15 dagen
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 27
Betonstorten en nabehandeling Conclusies ◘ Betonstorten: § Betonlevering: ▪ Consistentie controleren ▪ Gegarandeerde verwerkingstermijn ▪ Toevoegingen: hermengen + verantwoordelijkheden!
§ Storthoogte en verdichting § Bij lage temperaturen en vorst: Betonic@
◘ Nabehandeling: § Zeer belangrijk voor mechanische sterkte, duurzaamheid en uitzicht! § Nabehandelingsduur: flow-chart Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 28
Betonstorten en nabehandeling Referenties ◘ ◘ ◘ ◘ ◘ ◘ ◘
www.normen.be: fiches, artikels,… www.wtcb.be: publicaties (TV, artikels, normen,…) www.occn.be: TRA 550, PTV 501,… www.nbn.be Cursus Betontechnologie, Editie 6, BBG ABC van cement en beton, FEBELCEM www.betonica.be
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 29
Bram Dooms 02/655.77.11
[email protected]
Uitvoering van betonconstructies - 06/11/2013 - Pagina 30