Katholieke Hogeschool Limburg
Departement Sociaal-Agogisch Werk Campus Oude Luikerbaan Oude Luikerbaan 79, 3500 HASSELT Tel.: 011 28 82 70 www.khlim.be/saw
UITNODIGING STUDIEDAG
Hogeschool-Universiteit Brussel
Onderzoekscentrum Pragodi Campus Parnas Stationstraat 301, 1700 DILBEEK Tel.: 02 466 51 51 www.ehsal.be
donderdag 19 JUNI 2008
GEWELD IN DE WELZIJNSSECTOR: UITZONDERLIJK EN ALLEDAAGS
In september 2005 startten KHLim en HUB (toen nog onder de naam EHSAL), in samenwerking met K.U.Leuven, KATHO en enkele welzijnsorganisaties, een driejarig onderzoeksproject. Opzet was om inzicht te verwerven in de processen en de beïnvloedende factoren, die op micro- en meso-niveau een rol spelen bij agressief gedrag binnen voorzieningen. Welke factoren in de relatie tussen de jongere en de hulpverlener, welke kenmerken van de leefgroep en welke elementen binnen de voorziening beïnvloeden het voorkomen, de dynamiek en/of de gevolgen van een agressie-incident? Bij de studiedag zullen we ons richten op een integraal en positief kader waarin agressie als een complex fenomeen inzichtelijk wordt. Op basis van de resultaten uit het onderzoek vullen we dit kader concreet in en bieden we aanknopingspunten om binnen de organisatie rond dit thema aan de slag te gaan.
Deze studiedag wordt extra ingericht wegens de grote belangstelling voor de reeds eerder aangekondigde studiedag van 22 mei 2008. In grote lijnen werd het programma behouden.
Programma van de studiedag 9:00 – 9:30
Onthaal
9:30 – 10:00
Inleiding en situering De opleiding Bachelor in de Orthopedagogie en onderzoek in het werkveld –
Lieve Duthoy De situering van agressie in de sector bijzondere jeugdbijstand –
Joz Vanden Eynden 10:00 – 10:45 Onderzoeksresultaten Een brede waaier van beïnvloedende factoren -
Bert Leers en Paul Philips 10:45 – 12:00 Antwoorden vanuit het onderzoek voor het macro- en micro-niveau Adviezen naar de overheid -
Eddy Van den hove Reflecties vanuit het werkveld, twee praktijkgetuigenissen
Geert Ginneberge Rudy Van Eeckhout 12:00 – 13:00 middagpauze (broodjeslunch) 13:00 – 14:00 Een ruim kader Naar een integraal en positief georiënteerd agressiebeleid -
Johan Deklerck 14:00 – 17:00 Workshops 1. Afstand en nabijheid in balans: geen ontwikkeling zonder verwikkeling
Kristel Luyckx en Tjeerd de Graaf 2. De agressie-matrix – een verrijkende uitwisseling
Marijn Somers 3. Het project Verbondenheid
Heidi Defever 4. Agressie: de functie en betekenis binnen levende systemen
Jo Voets 5. Rots & Water, een training rond weerbaarheid en zelfbeheersing
Vanessa De Belder en Wim Stevens 6. Life Space Crisis Intervention
Benny Leesen
STUDIEDAG 19 JUNI 2008 Geweld in de welzijnssector; uitzonderlijk en alledaags
2
Praktische informatie Datum donderdag 19 juni 2008 Doelgroep Alle leidinggevenden, opvoeders/begeleiders, welzijnswerkers en andere professionelen die interesse hebben in bovenstaand thema. Deelnameprijs 30 euro voor de volledige dag (incl. broodjeslunch en syllabus) Locatie EHSAL-HUBrussel, Campus Stormstraat, Stormstraat 2, 1000 Brussel Inschrijvingen Inschrijven kan voor 10 juni 2008 per mail of via de website van het Groepscentrum Permanente Vorming en door betaling van 30 euro op rekeningnr. 786-5850128-42 met vermelding van uw naam en de code 201PPWO. Vermeld bij inschrijving een persoonlijke top 3 voor het volgen van de workshops. Uw inschrijving wordt per mail of per post bevestigd.
Hogeschool-Universiteit Brussel Groepscentrum Permanente Vorming Vrijheidslaan 17 1081 Brussel tel 02-412 42 84 fax 02-412 42 14
[email protected] www.hubrussel.be/gpv
Meer uitleg over het programma en de sprekers Voormiddaggedeelte: Lieve Duthoy opent als coördinator van de Opleiding Orthopedagogie de studiedag. Zij schetst het verband tussen opleiding en onderzoek. Joz Vanden Eynden, directeur van de Ondersteuningsstructuur Bijzondere Jeugdzorg (OSBJ) - Brussel en daarvoor gedurende 20 jaar directeur van vzw Sporen - Centrum voor Integrale Jeugdzorg, zal vanuit deze beide ervaringen reflecteren op de betekenis en de plaats van agressie in de dagelijkse praktijk van de hulpverlening aan kinderen, jongeren en hun gezin. Bert Leers (KHLim) en Paul Philips (HUB) werken samen als onderzoeksmedewerker binnen het projectmatig wetenschappelijk onderzoek ‘Geweld in de welzijnssector’. Ze geven vanuit dit onderzoeksproject een concrete invulling aan het kader dat Johan Deklerck later op de dag zal schetsen. Ze bieden een zicht op de elementen die een organisatie in overweging kan nemen bij het samenstellen van een samenhangend geheel van maatregelen om agressie te voorkomen. Ze verbreden de kijk op de problematiek door niet enkel stil te staan bij het incident, opvang en herstel, maar door ook te kijken naar het dagelijks samenleven en samenwerken binnen de voorziening.
STUDIEDAG 19 JUNI 2008 Geweld in de welzijnssector; uitzonderlijk en alledaags
3
Eddy Van den hove, stafmedewerker bij het Vlaams Welzijnsverbond voor de Bijzondere jeugdbijstand en gezinsondersteuning, werpt een blik Geert Ginneberge, directie van Hadron Gent, een residentiële voorziening met twee leefgroepen voor adolescente jongens. Rudy Van Eeckhout, directie van Begeleidingscentrum Bethanie Kortrijk, een residentiële voorziening voor adolescente meisjes. Beiden vertellen vanuit hun eigen context en ervaring over het traject dat hun voorziening heeft afgelegd. Ze reflecteren over de knelpunten en mogelijkheden bij de aanpak van agressie.
Namiddaggedeelte Johan Deklerck, professor aan de Faculteit Criminologie (K.U.Leuven) en coördinator van de onderzoekslijn Jeugddelinquentie en preventie van het Leuvens Instituut voor Criminologie, benadert het probleem van agressie vanuit een integraal en positief georiënteerd kader. Centraal staat de mate van probleemgerichtheid en het besef dat een organisatie op verschillende niveaus een samenhangend geheel van maatregelen moet nemen met de kwaliteit van samenleven als referentie. De workshops 1. Afstand en nabijheid in balans: geen ontwikkeling zonder verwikkeling Kristel Luyckx en Tjeerd de Graaf Heel wat begeleiders stellen zich de vraag hoe ze in begeleidingssituaties afstand kunnen nemen en tegelijkertijd nabij kunnen blijven. Tijdens deze workshop verken je wat jou precies raakt bij het werken met anderen en hoe dit geraakt zijn te maken heeft met het bewegen tussen afstand en nabijheid in begeleidingssituaties. Je verkent door middel van enkele oefeningen en reflecties wat jou raakt in je werk met mensen: “Hoe bouwt spanning in de balans tussen afstand en nabijheid op naar agressie?Wat gebeurt daarin met je?Wat gebeurt daarin met de ander? Welke interventies heb je voorhanden?” Tijdens deze workshop wordt gewerkt met spel en drama. Deelnemers worden uitgenodigd eigen casuïstiek en leervragen in te brengen. Kristel Luyckx is als methodiekdocent en supervisor verbonden aan de opleiding maatschappelijk werk en aan het groepscentrum permanente vorming van EHSAL-HUB. Tjeerd de Graaf werkt als zelfstandig trainer binnen de zorgsector (In 2 Move, training en coaching). Beide trainers werken vanuit een actiegerichte invalshoek en zijn opgeleid in psychodrama, voice-dialogue en voice-drama). 2. De agressie-matrix – een verrijkende uitwisseling – Marijn Somers Marijn Somers is pedagoog en werkte in de kinder- en jeugdpsychiatrie en de gezinsondersteuning. Zij legt als medewerker bij ICOBA a.d.h.v. de agressie-matrix jouw eigen praktijk rond agressiebeheersing onder de loep en plaatst ze naast die van anderen. In deze workshop sta je stil bij preventie, interventie en opvang/nazorg. Dat doe je op de meerdere niveaus: het individu, het team, het beleid en de betrokken derden. Het resultaat? Een gestructureerd en inspirerend overzicht van wat agressiebeheersing allemaal kan inhouden. 3. Project Verbondenheid - Heidi Defever Het project Verbondenheid ziet delinquentie als momenten waarop de delinquent en de benadeelde omgeving geen verbinding met elkaar hebben. Het andere, de verbondenheid, verandert de houding van de mens tegenover zijn dagelijkse omgeving: iemand met wie je je verbonden en voor wie je je verantwoordelijk voelt, zal je immers geen kwaad berokkenen. De preventiepiramide vormt een basis voor het werken aan verbondenheid. Door te werken aan verbondenheid bouwen we met teams preventief aan een positief leefklimaat. Teams kunnen op basis van de kerngedachten één of meer prioritaire werkpunten selecteren. 4. Agressie: de functie en betekenis binnen levende systemen – Jo Voets Deze workshop heeft als vertrekpunt de grondvormen van systemisch werken: het begrip interrelatie/interdependentie, de betekenis van symptomen (q.q. agressie), disfunctionele posities enz. Zowel de impact op het begeleidend team, de attitude van de hulpverlener, als de functie van agressie
STUDIEDAG 19 JUNI 2008 Geweld in de welzijnssector; uitzonderlijk en alledaags
4
binnen het gezin als systeem kunnen aan bod komen. De workshop draagt de sfeer van levend leren en vertrekt in die zin vanuit de praktijksituatie van de deelnemer, wat van de deelnemer een actieve onderzoekende opstelling vraagt. Methodisch werken wisselt de spreker af met korte conceptuele intermezzo’s, explorerende vraagstelling en systemische opstellingen. 5. Rots & Water – Vanessa De Belder en Wim Stevens Vanessa De Belder en Wim Stevens, beide vormingswerkers bij Arktos laten je kennismaken met de Rots en Water methodiek. Vanuit een fysieke invalshoek – voornamelijk Oosterse gevechtssporttechnieken – werkt deze training rond weerbaarheid en zelfbeheersing van jongeren. Elke begeleider kent situaties waarin de jongere negatief gedrag stelt onder groepsdruk, wegstuift met slaande deuren, aanvallend reageert omdat hij zijn zin niet krijgt enz. Via deze methodiek leren jongeren zicht krijgen op hun eigen gedrag, verkrijgen ze meer zelfkennis, verwerven ze meer sociale vaardigheden en leren ze voor zichzelf opkomen. Je werkt aan preventie van agressie en pestgedrag met oefeningen rond lichaamshouding, zelfbewustzijn en communicatie. 6. Life Space Crisis Intervention – Benny Leesen De LSCI-aanpak is een methodische, verbale interventiestrategie die zowel het kind/de jongere als de volwassene door een crisissituatie/conflict loodst. LSCI wil het gedrag veranderen, angst reduceren, het gevoel van eigenwaarde versterken, begrip voor en inzicht in het gedrag van anderen vergroten. Benny Leesen werkt aan de KHLim, departement Sociaal-Agogisch Werk. Hij volgde de LSCI-training bij Franky D’Oosterlinck en behaalde zijn ‘certificate of competence’ in The Institute of Life Space Crisis Intervention (South Dakota USA). Hij verzorgt LSCI-opleidingen op maat van organisaties.
STUDIEDAG 19 JUNI 2008 Geweld in de welzijnssector; uitzonderlijk en alledaags
5
STUDIEDAG 19 JUNI 2008 Geweld in de welzijnssector; uitzonderlijk en alledaags
6
