uitnodiging & programma
KAMG Congres 28 november 2013 Domus Medica, Utrecht
De wetenschap in de publieke gezondheid
voorwoord Op donderdag 28 november 2013 organiseert de Koepel van Artsen Maatschappij en Gezondheid (KAMG) voor de vijfde keer het KAMG congres. De rode draad van het congres is deze keer ‘de wetenschap in de publieke gezondheid’. Hoe benutten we de praktijk voor onderzoek? Hoe maken we de vertaalslag van onderzoeksresultaten naar de praktijk en terug? Wat hebben de gemeente en de burger er aan? Hoe leidt wetenschap tot verbinding? De antwoorden op deze vraagstukken komen tot uiting in presentaties van o.a. Dr. Marianne Donker - directeur Publieke Gezondheid ministerie van VWS, Henk Smid - directeur ZonMw, prof. dr. Christian Hoebe - hoofd van de afdeling Seksuele Gezondheid, Infectieziekten en Milieu, GGD Zuid Limburg / bijzonder hoogleraar Infectieziekten UMC Maastricht en Eric van der Burg - wethouder in Amsterdam. De dag zal worden voorgezeten door de KNMG voorzitter, prof. dr. Rutger Jan van der Gaag. Tijdens de workshops gaan experts in gesprek met deelnemers over onderzoek en praktijk. Daarbij zullen verrassende invalshoeken van onderzoek belicht worden. Breng uw ervaringen mee naar deze dag en denk samen met experts na over onderzoek in het domein van de publieke gezondheid! Wij nodigen u graag uit deel te nemen aan het KAMG Congres en zien er naar uit u te ontmoeten op 28 november 2013. Met vriendelijke groet, Cisca Koning van den Berg van Saparoea arts M&G Voorzitter KAMG Cisca Koning
Dr. Anja Schreijer arts infectieziektebestrijding, arts M&G i.o. Voorzitter KAMG congrescommissie 2013 Anja Schreijer
voor wie is dit congres?
Call for abstracts
Dit congres wil er toe bijdragen een brug te slaan tussen de publieke gezondheidszorg en onderzoek. Daarom worden naast artsen uit de publieke gezondheidszorg ook onderzoekers en beleidsmakers uitgenodigd.
Aan allen die wetenschappelijk onderzoek doen in het veld van de publieke gezondheid wordt de mogelijkheid geboden hun onderzoek via een postersessie te presenteren. Vanwege het thema van dit jaar ‘De wetenschap in de publieke gezondheid’ hopen wij op extra veel inzendingen! Zowel basaal als praktijkgericht onderzoek, maar ook eenvoudig toegepast onderzoek komen in aanmerking.
Er wordt veel gesproken over evidence-based werken in de publieke gezondheidszorg. Het is echter nog niet eenvoudig om de werelden van praktijk, beleid en onderzoek met elkaar te verbinden.
Onderzoekers beschikken over veel inhoudelijke en methodologische kennis, maar zouden meer kunnen doen om die te verbinden aan de praktijk.
Op basis van abstracts wordt een selectie gemaakt van posters die in aanmerking komen voor presentatie. Bovendien krijgen drie onderzoekers de gelegenheid om hun resultaten plenair te presenteren tijdens het congres. Dé manier om uw onderzoek aan de mens te brengen, dus aarzel niet! Vooral jonge onderzoekers, AIOS, promovendi en ook studenten moedigen we aan in te zenden. U kunt uw abstract indienen tot 15 september 2013.
Tot slot is er nog een brug te slaan tussen onderzoek in de publieke en curatieve gezondheidszorg.
Kijk voor meer informatie en indienen van uw abstract op www.knmg.nl/congres/kamg
Artsen in de publieke gezondheidszorg beschikken over veel praktijkkennis, vaak ook systematisch geordend, maar zouden die kennis meer kunnen inzetten door deze te delen.
De wetenschap in de publieke gezondheid
programma 08.45 - 09.30
Ontvangst en registratie
09.30 - 09.35
13.45 - 14.15
Graaf in die goudmijn! Henk Smid,
elkomstwoord van W de voorzitter KAMG isca Koning-Van den Berg C
directeur ZonMw
van Saparoea, arts M&G
14.15 - 14.45
Cisca Koning
09.35 - 09.45
pening door O dagvoorzitter rof. dr. Rutger Jan P
Henk Smid
wethouder Amsterdam
van der Gaag,
Eric van der Burg
voorzitter KNMG
14.45 - 15.00 Pauze — Informatiemarkt / Posterpresentaties
Rutger Jan van der Gaag
09.45 - 10.15
e grote stad en D praktisch public health onderzoek ric van der Burg, E
vidence Based Policy E Making in Den Haag r. Marianne Donker, D
15.00 - 16.05
Workshopsessies — Ronde II
directeur Publieke Gezond-
16.05 - 16.20
Uitreiking stimuleringsprijs arts M&G
16.20 - 16.45
elk onderzoek haalt W de krant?
heid ministerie van VWS Marianne Donker
10.15 - 10.45
ractice-based P evidence rof. dr. Christian Hoebe, P
Interactieve presentatie door Wim Köhler, Wetenschapsjournalist, specialisme
hoofd van de afdeling
Wim Köhler
Seksuele Gezondheid, Chistian Hoebe
Geneeskunde van NRC Handelsblad en NRC Next
Infectieziekten en Milieu,
GGD Zuid Limburg / bijzonder hoogleraar
16.45 - 17.00
Afsluiting
17.00 - 18.00
Borrel
Infectieziekten UMC Maastricht
10.45 - 11.05
Plenaire posterpresentaties Presentatie drie beste posters
11.05 - 11.10 Afronding eerste deel van het programma door dagvoorzitter 11.10 - 11.30 Pauze — Informatiemarkt / Posterpresentaties 11.30 - 12.45
Workshopsessies — Ronde I
12.45 - 13.45 Lunch — Informatiemarkt / Posterpresentaties
KAMG Congres 28 november 2013 Domus Medica, Utrecht
SPREKERS Spreker 1: Evidence Based Policy Making in Den Haag Dr. Marianne Donker heeft ruim 25 jaar ervaring als onderzoeker, manager en strategisch leider op het gebied van de gezondheidszorg. Eerst bij het Trimbos Instituut en later als directeur van de GGD Rotterdam Rijnmond, Chief Science Officer van de gemeente Rotter-dam en hoogleraar Marianne Donker aan de Erasmus Universiteit (1992-2011). Sinds maart 2011 is Marianne directeur Publieke Gezondheid van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Public Health is van oudsher een van de meest ‘evidence based’ beleidsterreinen van Den Haag. Op het ministerie van VWS ligt wetenschappelijk onderzoek ten grondslag aan bijna al het Public Health-beleid (bijvoorbeeld in de vorm van adviezen van de Gezondheidsraad of het RIVM). En veel nieuw beleid wordt begeleid met een onderzoeksprogramma (dikwijls bij ZonMw). Denk aan de Volksgezondheid Toekomst Verkenningen die iedere vier jaar leiden tot een landelijke nota gezondheidsbeleid, aan het onderzoek naar de wijkaanpak, maar ook de Commissie de Winter die het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg herijkte mede op basis van de wetenschappelijke literatuur, de infectieziektebestrijding (Q-koorts, lyme, antibioticaresistentie), en de screeningsprogramma’s (naar borst-, baarmoederhals- of darmkanker). In de presentatie worden voorbeelden gegeven van die interactie tussen wetenschap en beleid, en enkele aandachtsgebieden voor toekomstig onderzoek. Spreker 2: Practice-based evidence Prof. dr. Christian Hoebe is hoogleraar Infectieziektebestrijding bij het Maastricht Universitair Medisch Centrum en binnen de Academische werkplaats publieke gezondheid Zuid Limburg (CAPHRI) verantwoordelijk voor het onderzoek bij infectieziekten waaronder seksueel overdraagbare Chistian Hoebe aandoeningen. Deze functies combineert hij met zijn werk als hoofd afdeling Seksuele Gezondheid, Infectieziekten en Milieu van de GGD Zuid Limburg. Doen we de juiste dingen? Doen we de dingen juist? Weten we of dat wat we doen ook werkt in de praktijk? Een sterke wetenschappelijke inbreng in de infectieziektebestrijding is noodzakelijk om deze vragen te beantwoorden, zowel om onze kennis op het gebied van nieuwe en veranderende infectieziekten op peil te brengen en verder te verdiepen, als om te komen tot een wetenschappelijk onderbouwde aanpak van preventie en bestrijding. Het is daarbij een uitdaging om onderzoek en praktijk samen te laten optrekken, waarbij onderzoeksresultaten snel moeten kunnen worden vertaald naar praktische toepassing. We hebben een goede onderzoeksketen nodig om practice-based evidence interventies en maatregelen te kunnen nemen. We willen oorzaken begrijpen, strategieën identificeren en impact evalueren. Dit gaat dus verder dan bewijs voor effectieve interventies die in gecontroleerde omstandigheden zijn verzameld. Daarom voegen we nog een stap toe aan de onderzoeksketen door de effectiviteit van interventies in de praktijk uit te testen om te komen tot ‘practice based evidence’ – dus antwoord op de vragen: Voor wie werkt het? En wanneer? En tegen welke kosten? Bovendien moeten we de context verbreden naar het publieke domein. Door kennis gebaseerd op practice-based evidence te delen en toe te passen in de professionele praktijk kan gezondheidsgedrag en gezondheid positief beïnvloed worden. Evaluatie van signalen uit de professionele praktijk en surveillance kan weer input zijn om op individueel of collectief niveau nieuwe hypotheses te ontwikkelen. Hiermee ontstaat een cyclus van voortdurende innovatie en doen we ons werk steeds beter. Spreker 3: Graaf in die goudmijn! Henk J. Smid is directeur van ZonMw, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (www.zonmw.nl). Hij studeerde in 1983 af aan de International University Lugano in de menswetenschappen en in 1984 Gezondheidswetenschappen Rijks-universiteit Limburg, Henk Smid met specialisatie beleid en beheer. Hij vervulde diverse leidinggevende functies bij het toenmalige ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, waaronder wnd. directeur Preventie, Epidemiologie en Patiëntenbeleid (1992) en plv. directeur Preventie,
Algemene Gezondheidszorg en Opleidingen (1993-1995). Henk Smid was voorzitter Eurogroup for Animal Welfare, een Europese lobby-organisatie die contacten onderhoudt met de Europese Commissie en samenwerkt met het Europees Parlement. ZonMw is overtuigd van het belang van onderzoek voor de praktijk, maar ook van het belang van onderzoek vanuit de praktijk. Henk Smid zal nader ingaan op dat laatste, het doen van onderzoek vanuit een praktijksetting. De afgelopen jaren is er binnen de publieke gezondheid de nodige ervaring opgedaan met, onder andere, de door ZonMw ondersteunde Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheid. Dit heeft een aantal belangrijke inzichten opgeleverd. Veel praktijkprofessionals zitten bovenop waardevol onderzoeksmateriaal. In hun praktijksituaties leven vaak vraagstukken die met gepast wetenschappelijk onderzoek zijn aan te pakken; met name wanneer betrokken praktijkprofessionals dat onderzoek zelf verrichten. Daarbij hoeft niet alle onderzoek onmiddellijk tot een proefschrift te leiden. Een belangrijk positief neveneffect is dat collega’s dan vaak worden meegenomen in een meer nieuwsgierige en reflexieve attitude tegenover de werkpraktijk. Spreker 4: De grote stad en praktisch public health onderzoek Eric van der Burg heeft een lange carrière in de lokale politiek en het openbare bestuur. Hij is sinds 2010 wethouder in Amsterdam met een zeer brede portefeuille, van zorg en welzijn tot luchthaven en dierenwelzijn. Eric van der Burg
Vanuit zijn verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid zal hij vertellen wat hij verwacht van de public health professionals. Daarnaast zal hij in gaan op de betekenis van onderzoek voor het volksgezondheidsbeleid in een grote stad en de uitvoering daarvan. Wat is de onderzoeksbehoefte van de gemeente op het terrein van de publieke gezondheid in een grote stad? Daarbij hoeft niet alleen gedacht te worden aan onderzoek door academische toponderzoekers, maar daar liggen zeker ook kansen voor enthousiaste praktijkprofessionals die goed kijken naar wat er in hun werkpraktijk gebeurt. Waar liggen openingen voor praktijkgericht onderzoek door die professionals? Spreker 5: Welk onderzoek haalt de krant? Wim Köhler Interactieve presentatie door Wim Köhler, Wetenschapsjournalist, specialisme Geneeskunde van NRC Handelsblad en NRC Next.
Wim Köhler
workshops Workshop 1: ’Ask the Expert’ Jolanda Hoefnagel Een workshop waarin de deelnemers in een interactieve sessie vragen stellen aan een panel van experts op het gebied van Wetenschap en Public Health. Het panel zal bestaan uit 5-6 personen, waaronder Prof. Dr. Christian Jolanda Hoefnagel Hoebe (GGD Zuid Limburg, Universiteit Maastricht), Marja van Bon (GGD Hart voor Brabant, Tilburg University), Wico Mulder (GGD Amsterdam), Dr. Guus ten Asbroek (NSPOH) en Dr. Sjaak de Gouw (GGD Hollands Midden). Allen hebben uitgebreide ervaring in de onderzoekswereld van de publieke gezondheid. De gespreksleider, Jolanda Hoefnagel, zal zorgen voor een levendige discussie. Deelnemers worden gestimuleerd voorafgaand aan de sessie vragen te bedenken.
workshops Workshop 2: Hoe kan epidemiologisch onderzoek de publieke gezondheid verbeteren? Dr. Suzanne Cannegieter, associate professor afdeling klinische epidemiologie LUMC. In deze workshop wordt aan de hand van een aantal concrete quizvragen Suzanne besproken hoe praktische vragen uit de praktijk van de publieke Cannegieter gezondheid beantwoord kunnen worden met behulp van methoden en technieken die de epidemiologie te bieden heeft. Dit is vaak simpeler dan velen op het eerste gezicht denken. Onderwerpen die aan bod zullen komen zijn: • Wat maakt een goede onderzoeksvraagstelling en hoe kan het fout gaan met een slechte vraagstelling? • Welke onderzoeksopzet past bij welke vraagstelling? Denk aan: experimenteel en observationeel onderzoek, follow-up en case-control onderzoek. • Wat is bias en hoe is die te herkennen? • Wat is het verschil tussen bias en confounding? Waarom is dat van belang? Workshop 3: Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheid In de elf Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheid (AWPG’en) werken praktijkprofessionals uit de verschillende gebieden van de publieke gezondheid samen met universitair onderzoekers en beleidsmakers. Het doel daarvan is om het gemeentelijke volksgezondheidsbeleid en de uitvoering daarvan op een hoger niveau te brengen. De versterking van de contacten tussen de GGD’en en de universiteiten leidt tot meer ‘evidence-based’ werken in de GGD. Daarnaast leidt het tot meer onderzoek naar thema’s die voor de praktijk belangrijk zijn; meestal met directe betrokkenheid van praktijkprofessionals. In de workshop delen de AWPG’en de inzichten en ervaringen die ze het afgelopen periode hebben opgedaan. Onderzoek doen vanuit de praktijk is zinvol en leuk, maar niet altijd eenvoudig. Samenwerken over domeingrenzen heen blijkt soms niet gemakkelijk, maar wel de moeite waard te zijn. De AWPG’en kunnen daarbij helpen en inspireren. Workshop 4: JGZ professionals en wetenschap: uitdagingen voor innovatie! Marlou de Kroon, Coordinator Academic Collaborative Center Child Health Care. Binnen de JGZ liggen de onderzoeksonderwerpen voor het oprapen. Dankzij het digitaal vastleggen van longitudinale gegevens, kunnen deze onderzoeksonderwerpen bovendien vaak op unieke wijze worden getackled. Ook kunnen de mogelijkheden van taakverschuiving tussen 0e, 1e en 2e lijn en de ketenzorg tal van onderzoeksideeën opleveren. Het ‘bottom-up’ formuleren van onderzoeksvragen door JGZ professionals heeft een grote meerwaarde voor zowel de wetenschappelijke onderbouwing van de onderzoeksvraag zelf als voor de praktijkrelevantie. Bottom-up betekent relevante innovatie van de Jeugdgezondheidszorg! Onderzoek doen binnen de JGZ is een uitdaging! De tweede uitdaging is enthousiaste, ambitieuze JGZ professionals te motiveren om bottomup onderzoeksideeën te genereren en om uiteindelijk ook zelf onderzoek te gaan doen. Immers: hoe hoger het niveau van de JGZ professionals, hoe hoger het niveau dat de JGZ zal bereiken, en hoe aantrekkelijker de JGZ zal zijn als beroepskeuze voor hoog gekwalificeerde professionals. Hoe pakken we deze uitdagingen aan? Wat is daarvoor nodig? Aan welk type onderzoek kun je denken? Wat is de eerste stap in je onderzoekscarrière? En hoe houd je het vol? Dit bediscussiëren we in deze workshop. Workshop 5: Van wetenschap naar praktijk in het veld van arbeid en gezondheid: evidence-based richtlijnen als vehikel Prof. dr. Carel Hulshof, coördinator richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) en bijzonder hoogleraar arbeids- en bedrijfsgeneeskunde aan het AMC (Coronel Carel Hulshof Instituut voor Arbeid en Gezondheid). Werk is voor velen een belangrijke determinant van gezondheid. Daarom wordt toegang tot, behoud van en terugkeer naar geschikt werk steeds meer als een belangrijke uitkomstmaat voor de medische behandeling en begeleiding van patiënten in de arbeidzame leeftijd gezien.
In deze workshop wordt ingegaan op de manier waarop bevindingen van wetenschappelijk onderzoek in het veld van arbeid en gezondheid hun weg kunnen vinden naar de praktijk van bedrijfsartsen en andere professionals in de gezondheidszorg en de arbozorg. Welke rol spelen evidence-based richtlijnen daarbij? En omgekeerd: hoe leidt het gebruik van richtlijnen tot vragen voor de wetenschap en input voor de onderzoeksagenda? Workshop 6: Waarom artsen M&G in het UMC? Prof. dr. Marie Louise Essink-Bot, arts M&G, afdeling sociale geneeskunde AMC. Een belangrijke plek voor public health in het basiscurriculum van de artsenopleiding; en intensivering van het wetenschappelijk onderzoek: Marie Louise dat zijn twee van de randvoorwaarden die KAMG in haar Position Paper Essink-Bot stelt om haar ambities te verwezenlijken. Hier liggen belangrijke taken voor academisch werkzame artsen M&G. In deze workshop maakt u kennis met de initiatieven die de afdeling Sociale Geneeskunde van het AMC hierin heeft genomen. Welke kansen biedt dit voor het werkveld van de sociale geneeskunde? Hoe kunnen academisch en niet-academisch werkende artsen M&G elkaar versterken? Workshop 7: Onderzoek vanuit patiënten- of burgerperspectief Wetenschap is al lang niet meer voorbehouden aan wetenschappers alleen: nieuwe technologie maakt het bijvoorbeeld mogelijk dat burgers via hun smartphone deelnemen aan onderzoek naar luchtvervuiling. Ook verzamelen mensen met een aandoening data, die dan gedeeld worden in wetenschappelijke studies. De burger als co-onderzoeker is niet zo’n gek idee! In samenwerking met een grote patiëntenvereniging wordt in deze workshop besproken welke belangrijke vragen op gebied van preventie bij chronische ziekten leven. Kunnen wetenschappers en professionals in de public health samen met mensen met een chronische aandoening onderzoek ontwikkelen en dat op innovatieve manier uitvoeren? Hoe kunnen onderzoekers en patiënten dichter bij elkaar worden gebracht? Kunnen patiëntenverenigingen daar een rol bij spelen? In de workshop worden ideeën gegenereerd, en wegen verkend waarlangs deze gerealiseerd kunnen worden. Wie weet, kan hier een mooi onderzoeksvoorstel uit voortkomen. Workshop 8: Kou in de lucht Ronald B.J. Smit, arts Maatschappij en Gezondheid Beleid en Advies, afdeling Openbare Geestelijke Gezondheidzorg, GG&GD Utrecht. Ondanks inspanningen van gemeenten om dakloosheid te voorkomen, verblijven nog steeds mensen noodgedwongen op straat. Tijdens Ronald Smit perioden van extreme kou bestaat dan voor hen de kans op (blijvende) gezondheidsschade door bevriezing. De vier grote (en een aantal minder grote) gemeenten bieden dan tijdelijk onderdak voor de duur van een koudeperiode: de koudweerregeling (KWR) treedt dan in werking. Sinds 2009 is in Utrecht een bewuste scheiding aangebracht in de opvang van deze groep; ook door de invoering van de regiobinding; de toegang tot de opvang en zorg is alleen bestemd voor degenen die aantoonbaar in specifieke regio thuishoren. De ‘reguliere’ groep kan tijdens de KWR gratis terecht bij de Utrechtse instellingen voor Maatschappelijke Opvang; de niet-rechthebbenden krijgen onderdak in een noodlocatie. Op voorhand is niet duidelijk welke mensen opgevangen moeten worden. Om inzicht te krijgen in de aard en omvang van deze specifieke doelgroep is onderzoek verricht. Op basis van de resultaten kan het beleid zonodig worden aangepast. Sinds 1999 is Ronald Smit verantwoordelijk voor het afroepen en intrekken van de KWR. In deze workshop vertelt hij over de ins en outs van de Utrechtse KWR, de samenwerking met andere gemeentes en de beleidsbeïnvloeding op basis van onderzoek.
algemene informatie Kamg congres 2013
de Kamg is de koepelorganisatie van de volgende artsenverenigingen:
waar en wanneer? Donderdag 28 november 2013 van 09.30 – 18.00 uur in Congres- en Vergadercentrum Domus Medica, Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht. Kosten
Vroegboekkorting
Gewone fee
Deelnemer KAMG-lid Deelnemer geen KAMG-lid AIOS Student / Co-assistent
€ 240,00 € 270,00 € 120,00 € 50,00
€ 270,00 € 300,00 € 135,00 € 50,00
U kunt gebruik maken van een vroegboekkorting door u aan te melden vóór 1 oktober 2013. aanmelden U kunt uzelf aanmelden via www.knmg.nl/congres/kamg Na het invullen van het formulier ontvangt u per e-mail een bevestiging van uw deelname. betalen Betaling kan via factuur en iDeal. Indien u via een factuur betaalt wordt er € 15,- administratiekosten in rekening gebracht. accreditatie Voor het congres wordt accreditatie aangevraagd bij AbSg (sociale geneeskunde). informatie Heeft u vragen, neem dan contact op met KNMG Congresbureau via
[email protected] of bel (030) 28 23 203.
AJN • FMG • NVAG
Artsen Jeugdgezondheidszorg Nederland Forensisch Medisch Genootschap Nederlandse Vereniging Artsen Beleid Management en Onderzoek • NVDG Nederlandse Vereniging voor Donor Geneeskunde • NVMM Nederlandse Vereniging voor Medische Milieukunde • VAGZ Vereniging Aviserende Artsen bij Zorgverzekeraars • VIA Vereniging voor Indicerende Artsen • VIZ-sib Sectie Infectieziektebestrijding voor de Vereniging van Infectieziekten • VVAK Vereniging Vertrouwensartsen Kindermishandeling • VvAwt Vereniging van Artsen werkzaam in de Tuberculosebestrijding •
Als toehoorder neemt de volgende organisatie deel aan de Koepel KAMG: • LOSGIO Landelijke Overleg van SociaalGeneeskundigen in Opleiding D E K A M G I S F E D E R AT I E PA R T N E R VA N D E K N M G
