21 november 2012 dr. Bengt Verbeeck HoGent / UGent
VN-Verdrag 13 december 2006 inzake de rechten van personen met een handicap
∗ Baanbrekend ∗ Verdrag van de 21ste eeuw ∗ ‘de daad bij het woord voegen’ ∗ EG is eveneens verdragspartij
∗ Paradigm shift ∗ Van medisch model naar sociaal model ∗ Geen definitie van ‘een handicap’
Doelstelling ∗ Het volledige genot door alle personen met een handicap van alle mensenrechten en fundamentele vrijheden op voet van gelijkheid te bevorderen, beschermen en waarborgen, en ook de eerbiediging van hun inherente waardigheid te bevorderen. ∗ Personen met een handicap omvat personen met langdurige fysieke, mentale, verstandelijke of zintuiglijke beperkingen die hen in wisselwerking met diverse drempels kunnen beletten volledig, daadwerkelijk en op voet van gelijkheid met anderen te participeren in de samenleving.
Cruciale uitgangspunten ∗ Geen nieuwe rechten ∗ Universeel ontwerp ∗ Redelijke aanpassingen
Artikel 24, 1 VN-Verdrag
∗ De Staten die Partij zijn erkennen het recht van personen met een handicap op onderwijs. Teneinde dit recht zonder discriminatie en op basis van gelijke kansen te verwezenlijken, waarborgen Staten die Partij zijn een inclusief onderwijssysteem op alle niveaus en voorzieningen voor een leven lang leren
Artikel 24, 2 VN-Verdrag ∗ Bij de uitoefening van dit recht waarborgen de Staten die Partij zijn dat : […] ∗ personen met een handicap niet op grond van hun handicap worden uitgesloten van het algemene onderwijssysteem, (…) ∗ personen met een handicap toegang hebben tot inclusief, hoogwaardig en gratis basisonderwijs en tot voortgezet onderwijs en wel op basis van gelijkheid met anderen in de gemeenschap waarin zij leven; ∗ redelijke aanpassingen worden verschaft naar gelang de behoefte van de persoon in kwestie; ∗ personen met een handicap, binnen het algemene onderwijssysteem, de ondersteuning ontvangen die zij nodig hebben om effectieve deelname aan het onderwijs te vergemakkelijken ;
Gevolgen voor het onderwijsbeleid
∗ Recht op inschrijving blijft onveranderd ∗ Keuze school / vestigingsplaats
∗ Inclusief onderwijs moet de regel worden… ∗ Verdrag is de ‘vloer’, niet het ‘plafond’… ∗ Relevantie speciaal onderwijs blijft
Artikel 37undecies Decreet Basisonderwijs ∗ § 1. Het recht op inschrijving, vermeld in artikel 37bis, § 1, geldt onverkort voor leerlingen die blijkens een inschrijvingsverslag georiënteerd worden naar een type van het buitengewoon onderwijs. ∗ § 2. Leerlingen die blijkens een inschrijvingsverslag georiënteerd worden naar een type van buitengewoon onderwijs, type 8 uitgezonderd, worden door een schoolbestuur van een school voor gewoon basisonderwijs ingeschreven, onder de ontbindende voorwaarde van de vaststelling van onvoldoende draagkracht in de school om tegemoet te komen aan de noden op het vlak van onderwijs, therapie en verzorging van de betreffende leerling. ∗ § 3. Het schoolbestuur beslist tot weigering na overleg met de ouders en met het CLB dat de school begeleidt. Zij houdt daarbij ten minste rekening met de volgende elementen : ∗ ∗
∗ ∗ ∗
1° de verwachtingen van de ouders ten aanzien van het kind en ten aanzien van de school; 2° de concrete ondersteuningsnoden van de leerling op het vlak van de leergebieden, sociaal functioneren, communicatie, mobiliteit; 3° een inschatting van het regulier aanwezige draagvlak in de school inzake zorg. Het schoolteam concretiseert de mogelijkheden waarover ze beschikt om tegemoet te komen aan de noden van de betreffende leerling; 4° de beschikbare ondersteunende maatregelen binnen en buiten het onderwijs; 5° het intensief betrekken van de ouders bij de verschillende fasen van het overleg- en beslissingsproces.
Gevolgen voor het schoolbeleid ∗ Bij het inschrijvingsbeleid ∗ Verzwaring van de bewijslast voor de school ∗ Meer actieve opstelling van de onderwijsinstelling
∗ Redelijke aanpassingen ∗ Infrastructuur ∗ Curriculum
∗ Begrip ‘draagkracht’ ∗ Daadwerkelijk overleg – externe toetsing CLR?
Enkele casussen als afsluiter… ∗ CLR, nr. 2010/115 van 28 juni 2010 ∗ CLR, nr. 2010/113 van 16 juni 2010 ∗ CLR, nr. 2011/11 van 29 maart 2011
