(U^ 1 6 APR Geldorp, Erwin Verzonden: woensdag 16 april :10

Van: Verzonden: Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen:

Geldorp, Erwin woensdag 16 april 2014 14:10 Stadhuis Raadsgriffie ([email protected]) F W : Ondernemingsplan 2014 - 2018 Brochure Woningcorporaties partners in wonen.pdf; Ondernemingsplan GroenWest 2014 - 2018.pdf; Brief ondernemingsplan 2014-2018.gemeenteraad Woerden.16-04-2014.pdf

Svp inboeken op raad Met vriendelijke groet, Erwin Geldorp | raadsgriffier | Gemeente Woerden Postbus 4 5 , 3440 AA Woerden | Blekerijlaan 14, 3447 GR Woerden T 0348 - 428 510 |M 06 - 20094715 IE geldorp.eg&woerden.nl | [email protected] W qemeenteraad.woerden.nl aanwezig: ma, dl, wo, do

(U^

V a n : Yvonne van den Broek rmailto:v.vandenbroek(5)qroenwest.nll V e r z o n d e n : woensdag 16 april 2014 13:50 A a n : '[email protected]' C C : Marloes Ligtvoet; Sybella Dost O n d e r w e r p : Ondernemingsplan 2014 - 2018

1 6 APR. 2014

Ben. Ambt. Streefdat.: Afschr,

feéWRBP

B.V.O.:

Geachte griffier, Hierbij zoals afgesproken de brief gericht aan de Raadsleden van de gemeente Woerden, het Ondernemingsplan van GroenWest 2014 - 2 0 1 8 en de brochure 'Woningcorporaties: partners in het wonen'. Wilt u deze stukken a.u.b. doorsturen aan alle Raadsleden? Met de heer Lucassen is afgesproken dat we de stukken alleen digitaal aan u toesturen en niet per post. Alvast hartelijk dank voor het doorsturen van bijgaande stukken. Met vriendelijke groet, Yvonne van den Broek Directiesecretaresse Gemeente Woerden GroenWest Oslolaan 2, Woerden Postbus 2171, 3440 DD Woerden T £ /

KvK

Regislratiedatum: Behandelend afdeling Afgehandeld door/op:

(088)012 90 00 [email protected] www.qroenwest.nl 300 399 00

14.006382

1 7 / 0 4 / 2 0 1 4

0 § Denk alstublieft aan het milieu voordat u deze e-mai! print. D i s c l a i m e r

Deze e-mail is uitsluitend bestemd voor geadresseerde(n). Indien deze e-mail onverhoopt niet voor u bestemd is, dan verzoeken wij u vriendelijk contact op te nemen met de afzender en daarna het bericht te vernietigen. Deze e-mail mag niet worden doorgestuurd, openbaar gemaakt of verveelvoudigd zonder de toestemming van de afzender. GroenWest betracht grote zorgvuldigheid bij het verzenden van e-mails. GroenWest kan echter niet garanderen dat deze e-mail juist, volledig en tijdig wordt overgebracht. In een dergelijk geval zal GroenWest geen aansprakelijkheid aanvaarden voor enige schade.

l

AEDES.NL IM A A R T 2 0 1 4

GOEDE EN BETAALBARE WONINGEN VOOR IEDEREEN CORPORATIES ER?

G o e d w o n e n is e e n e e r s i e l e v e n s b e h o e f t e : in N e d e r l a n d v i n d e n w e h e t n o r m a a l dat i e d e r e e n e e n d a k b o v e n z ' n h o o f d h e e f t . D a t is m e t a l l e e n e e n k w e s t i e v a n f a t s o e n . E e n w o n i n g is o o k e e n v o o r w a a r d e o m d e e l te k u n n e n n e m e n a a n d e m a a t s c h a p p i j . E e n h u i s is I m m e r s m e e r d a n v i e r m u r e n e n e e n d a k o m b e s c h e r m i n g te b i e d e n t e g e n w i n d , r e g e n e n k o u . B o v e n a l is e e n h u i s e e n t h u i s , e e n p l e k w a a r m e n s e n z i c h p r e t t i g

H e t is e e n i j z e r e n w e t : w a a r v r a a g e n a a n b o d e l k a a r o n t m o e t e n , o n t s t a a t d e prijs.

en veiiigvoelen.

D a t g e l d t o o k v o o r d e w o n i n g m a r k t . M a a r niet i e d e r e e n k a n d i e m a r k t p r i j s b e t a l e n . Bij c h i q u e a u t o ' s o f e x o t i s c h e v a k a n t i e s is dat niet e r g . Bij w o n e n l i g t d a t a n d e r s : i e d e r e e n m o e t t e n s l o t t e g o e d k u n n e n w o n e n . D a a r o m z i j n er w o n i n g c o r p o r a t i e s . Z i j v o o r z i e n in

O m e r v o o r t e z o r g e n d a t er g e n o e g g o e d e e n b e t a a l b a r e h u i z e n z i j n , h e b b e n w e in Nederland woningcorporaties. Ze bouwen, verhuren en onderhouden woningen

g o e d e e n betaalbare w o n i n g e n , bestemd voor m e n s e n met e e n laag i n k o m e n . Daarnaast

in n a g e n o e g e l k e s t a d , p l a a t s o f d o r p . Z e w e r k e n h i e r b i j o p a l l e r l e i m a n i e r e n s a m e n

w e r k e n c o r p o r a t i e s o o k v o o r b i j z o n d e r e d o e l g r o e p e n als o u d e r e n , s t u d e n t e n , m e n s e n

met g e m e e n t e n . D e z e b r o c h u r e vertelt daar m e e r over. U leest w a l

met e e n lichamelijke of verstandelijke b e p e r k i n g , m e n s e n met p s y c h i s c h e s t o o r n i s s e n ,

woningcorporaties

d o e n , h o e z e w e r k e n , met w e l k e regels z e te m a k e n h e b b e n e n h o e de relatie met d e

a r b e i d s m i g r a n t e n e n z w e r f j o n g e r e n . E n m e n s e n d i e t i j d e l i j k in d e k n e l k o m e n e n s n e l e e n

g e m e e n t e eruitziet.

( a n d e r e ) w o n i n g n o d i g h e b b e n . B i j v o o r b e e l d d o o r e e n s c h e i d i n g o f e e n c r i s i s in het g e z i n .

WONINGCORPORATIES PARTNERS W HET WONEN

3

WONINGCORPORATIES: PARTNERS IN HET WONEN

WAT DOEN CORPORATIES?

D e w o n i n g e n v o o r b i j z o n d e r e d o e l g r o e p e n z i j n v a a k a a n g e p a s t , dl d a n n i e t o p v e r z o e k v a n z o r g o r g a n i s a t i e s o f d e g e m e e n t e . Z o s p e l e n c o r p o r a t i e s in o p o n t w i k k e l i n g e n als v e r g r i j z i n g ( m e t z o g e n a a m d e n u l t r e d e n w o n i n g e n ) e n het s c h e i d e n v a n w o n e n e n z o r g ( m e t w o o n v o r m e n w a a r b i j alle b e w o n e r s z e l f s t a n d i g e w o o n r u i m t e h e b b e n ) . M e t zorg- en welzijnsorganisaties, maatschappelijk w e r k en g e m e e n t e n maken z e a f s p r a k e n o v e r z o r g e n w o o n b e g e l e i d i n g M e e r i n f o r m a t i e v m d t u opAedes.nl d o s s i e r 'bijzondere

in h e t

doelgroepen'.

W o n i n g c o r p o r a t i e s b o u w e n , verhuren en beheren betaalbare w o n i n g e n . M a a r c o r p o raties d o e n m e e r d a n dat. Z e h e b b e n o o k o o g v o o r d e l e e f b a a r h e i d e n o n d e r s t e u n e n d e i n i t i a t i e v e n v a n b e w o n e r s o m h u n w i j k e n p r e t t i g e n l e e f b a a r te h o u d e n . D e b e h e e r d e r s

' C o r p o r a t i e s zijn d e g r o o t s t e v a s t g o e d b e z i t t e r s in de stad. 4 0 P r o c e n t v a n d e w o n i n g e n i s v a n h e n . A l s s a m e n l e v i n g h e b b e n w e er e e r . g r o o t

z i j n w a t dat b e t r e f t d e s p i n m h e t w e b . Z e z i j n a c t i e f in d e w i j k e n e n s t a a n d i c h t bij d e

b e l a n g b i j d a t d e h u i z e n e r g o e d b i j s t a a n e n d a t et ^ o t d o e n d e s o c i a l e

m e n s e n d i e e r w o n e n . Z e h e l p e n b e w o n e r s d i e v o o r z i e n i n g e n in d e w i j k w i l l e n r e a l i s e r e n ,

w o n i n g e n z*jn in d e z e stad.'

bijvoorbeeld een speeltuin of meer groen.

K o r t o m : d e c o r p o r a t i e s m a k e n d e e l uit v a n h e t s o c i a l e c e m e n t i n d e w i j k . Z e d r a g e n e r t o e Tot slot h e b b e n c o r p o r a t i e s o o k w o n i n g e n v o o r m e n s e n d i e w a t m e e r v e r d i e n e n , maar

b i j dat m e n s e n e r p r e t t i g k u n n e n w o n e n e n dat d e w o n i n g e n h u n w a a r d e b e h o u d e n

e e n k o o p w o n i n g ( n o g ) niet k u n n e n f i n a n c i e r e n O f d i e o n e v e n r e d i g v e e l g e l d aan

E n dat is w e e r e e n v o o r w a a r d e o m in d e w o n i n g e n t e k u n n e n b l i j v e n i n v e s t e r e n .

w o n e n k w i j t z o u d e n z i j n als z e e ë n w o n i n g in d e v r i j e h u u r s e c t o r z o u d e n b e w o n e n .

M e e r i n f o r m a t i e h i e r o v e r v i n d t u o p Aedes.nlin

het dossier 'wijkaanpak

en

leefbaarheid'.

V o o r h e n zijn er w o n i n g e n met e e n w a t h o g e r e huur. E e n huur d i e b o v e n d e huurt o e s l a g g r e n s k a n l i g g e n . D e z e w o n i n g e n z i j n e r o o k o m d e d o o r s t r o o m te b e v o r d e r e n

' D e doelstelling die w i j h e b b e n , namelijk die van de g e m e n g d e stad,

Als huurders die meer v e r d i e n e n naar d u u r d e r e (huur- o f k o o p ) w o n i n g e n v e r h u i z e n ,

daar zijn de corporaties de dragers van.'

m a k e n z e d e w e g vrij v o o r w o n i n g z o e k e n d e n m e t e e n laag i n k o m e n . O m d e z e l f d e

'!',•:<••'.• Cambiink, :

•••.v-<:.•:.• '•• ; > « ; : . . i

4.-ï:ifs-- ;<J-, v

i». luit., jftjiJür,

r e d e n b o u w e n c o r p o r a t i e * o o k (in b e p e r k t e mate) g o e d k o p e k o o p w o n i n g e n .

A l l e s b i j e l k a a r is d e g r o e p m e n s e n w a a r v o o r c o r p o r a t i e s w e r k e n b e h o o r l i j k

1 Aantal woningen

groot;

< 5 0 0 woningen

zo'n 4 miljoen m e n s e n . Dat zijn r u i m 2 , 4 miljoen h u i s h o u d e n s .

49

12,9%

197

51,7%

5.000 woningen - < 10.000 woningen

72

18,9%

10.000 woningen - < 20.000 woningen

40

10,5%

23

6,0%

381

100%

500 woningen - < 5.000 woningen

I I H G o e d k o o p ( m a a n d h u u r tot 3 6 6 , 3 7 e u r o ) B e t a a l b a a r ( m a a n d h u u r v a n 3 6 6 , 6 7 e u r o tot 5 6 1 , 9 8 e u r o ) D u u r tot d e h u u r t o e s l a g g r e n s ( m a a n d h u u r v a n 5 6 1 , 9 8 e u r o tut 6 6 4 , 6 6 e u r o )

I f f " " — 1

Aantal corporaties

466.693

19,3%

2 20.000 woningen

1.622.545

67,1%

Totaal

251.482

10,4%

77.379

3,2%

Bron:

Data

OP

2013

.... Duur boven de huurtoeslaggrens

Bron:

ministerieBZK/DGWB

(presteren

' E e n corporatie in o n z e g e m e e n t e h a dg r o n d in bezit v o o r n i e u w b o u w , maar die p l a n n e n k o n d e n niet m e e r w o r d e n u i t g e v o e r d . A l sg e m e e n t e h e b b e n

(maandhuur vanaf 6 6 4 , 6 6 euro) woningcorporaties,

verslagjaar2012)

w e m e e g e d a c h t over de p a r t i j e n d i e d e z e l o c a t i e s k o n d e n o v e r n e m e n e n o v e r de p r o g r a m m a ' s die je daar kunt r e a l i s e r e n . A i sje p a r t n e r s bent, m o e t j e a l l e b e i w a t d o e n . N i e t a l l e e n d e c o r p o r a t i e m o e t l e v e r e n , 20 w e r k t h e t n i e t . ' •

4

WONINGCORPORATIE? PARTNERS IN HET WONEN

S

WONINGCORPORATIES- PARTNER? M HET WONEN

N A D E N K E N O V E R DE T O E K O M S T D e m e e s t e w o n i n g c o r p o r a t i e s h e b b e n een lange historie e n v o r m e n dan o o k e e n s t a b i e l e f a c t o r in d e s t e d e n e n d o r p e n : h e t zijn blijvers d i e w o r t e l h e b b e n g e s c h o t e n in d e l o k a l e s a m e n l e v i n g . M e d e w e r k e r s v a n c o r p o r a t i e s o n d e r h o u d e n d a n o o k v e e l c o n t a c t e n m e i a n d e r e n in d e g e m e e n t e : o n d e r n e m e r s , v e r t e g e n w o o r d i g e r s v a n maatschappelijke organisaties, vrijwilligers, ambtenaren, gemeenteraadsleden en s t a d s b e s t u u r d e r s . V a n u i t h u n k e n n i s e n b e t r o k k e n h e i d bij h e t g e b i e d w a a r i n z e w e r k e n ,

L_

1

U

d e n k e n z e n a o v e r d e v r a a g h o e h e t w o n e n i n d e g e m e e n t e er in d e t o e k o m s t u i t

mmmm -Mm

gaat z i e n . E n n a t u u r l i j k w a l d a t b e t e k e n t v o o r d e v r a a g n a a r w o n i n g e n . D a a r o p b a s e r e n ze - samen met de gemeente - hun plannen.

DE ROL V A N H U U R D E R S Tijdens i n f o r m a t i e a v o n d e n , via de w e b s i t e e n via o f f i c i ë l e v e r g a d e r i n g e n : op allerlei i n f o r m e l e e n f o r m e l e m o m e n t e n zijn e r c o n t a c t e n l u s s e n h u u r d e r s e n d e corporatie. H u u r d e r s e n hun v e r t e g e n w o o r d i g e r s d e n k e n e n praten m e e over het beleid van d e c o r p o r a t i e e n h e b b e n i n s p r a a k bij r e n o v a t i e e n h e t v e r a n d e r e n v a n d e w i j k f o r m e e l o o k g o e d g e r e g e l d i n d e Overlegwet v i n d t u o p Aedes.nl

i n h e t dossier

HOE KOMEN HUURDERS A A N HUN WONING?

D a t is

M e e r informatie over de rol van huurders

'bewonersparticipatie

' E e n o n t w i k k e l a a r b o u w t , v e r k o o p t e n is w e e r w e g . E e n

en

zelfbeheer'.

woningcorporatie V a a k zijn er m e e r m e n s e n die e e n w o n i n g w i l l e n dan dat er w o n i n g e n b e s c h i k b a a r zijn.

b l i j f t a c t i e f i n d e w i j k e n z e t 2ich o o k i n v o o r d e l e e f b a a r h e i d . '

D a a r o m k e n i e l k e g e m e e n t e e e n s y s t e e m o m w o n i n g e n te v e r d e l e n . S o m m i g e g e m e e n t e n

Ham van dei Pot, ;v.-'.-?vu*v ^mn*»* » M > « ' w r t f É ^ . - J ï f i z f - m . ' . - i i : ! ! * ' f . •,;,[*...-...-.

h e b b e n e e n e i g e n s y s t e e m , a n d e r e n w e r k e n in r e g i o v e r b a n d s a m e n e n k e n n e n é é n s y s t e e m . D e r e g e l s h i e r v o o r l i g g e n vast in d e Huisvestingswet.

Daarnaast g e l d e n er

r e g e l s van d e g e m e e n t e o f d e r e g i o , o p g e n o m e n in v e r o r d e n i n g e n . W o n i n g c o r p o r a t i e s

' A m s t e r d a m w a s i n d e j a r e n S O e e n v e r l o e d e r d e s t a d . E r is s i n d s d i e n veel in de stad geïnvesteerd. M i s s c h i e n niet altijd e v e n efficiënt. M a a r e e n

p a s s e n d e z e r e g e l s t o e bij d e v e r d e l i n g v a n h u n w o n i n g e n . O m te b e p a l e n w i e e r als e e r s i e

f e i t is d a t e r t o e n v e e i m e n s e n m d e s c h i m m e l e n d e r o t z o o i z a t e n , t e r w i j l

in a a n m e r k i n g k o m t v o o r e e n w o n i n g d i e v r i j k o m t , k i j k e n c o r p o r a t i e s n a a r z a k e n a l s : d e i n s c h r i j f t i j d , d e w o o n d u u r , h e t i n k o m e n e n d e g e z i n s s a m e n s t e l l i n g . In n o o d s i t u a t i e s

de m e e s t e n nu in g o e d e hutzen w o n e n , g e b o u w d in e e n levendige o m g e v i n g . '

w e r k e n d e z e regels niet. D a a r o m bestaat er o o k e e n u r g e n t i e r e g e l i n g . E e n o n a f h a n k e l i j k e commissie bepaalt o f m e n s e n hiervan gebruik k u n n e n maken.

B e h a l v e d e z e t o e w i j z i n g s r e g e l s geldt er e e n z o g e n o e m d e t o e w i j z i n g s n o r m : d e o v e r h e i d schrijft v o o r dat 9 0 p r o c e n t van de sociale h u u r w o n i n g e n d i e v r i j k o m e n t o e g e w e z e n w o r d t aan h u i s h o u d e n s m e t e e n g e z i n s i n k o m e n van t e n h o o g s t e 3 4 . 6 8 7 e u r o ( 2 0 1 4 ) of a a n h u i s h o u d e n s m e t e e n z o r g m d i c a t i e . D e T w e e d e K a m e r h e e f t in d e c e m b e r 2 0 1 3 a a n g e g e v e n d a t d e z e i n k o m e n s g r e n s v e r h o o g d m o e t w o r d e n naar 3 8 . 0 0 0 e u r o . En dat v r i j k o m e n d e w o n i n g e n v o o r e e n g r o t e r d e e l aan h u i s h o u d e n s d i e o n d e r d e z e inkomensgrens vallen, toegewezen mogen w o r d e n . Toen deze brochure w e r d gedrukt, w a s n o g niet d u i d e l i j k o f e n h o e d e m i n i s t e r a a n d e z e a a n p a s s i n g i n v u l l i n g g e e f t .

*

WONINGCORPORATIES PARTNERS IN HET WONEN

7

WONINGCORPORATIES' PARTNERS IN HET WONEN

D e o n d e r l i n g e garantstelling en de achter v a n g d o o r de o v e r h e i d b i e d e n de b a n k e n v e e l z e k e r h e i d . H i e r d o o r k u n n e n c o r p o r a t i e s v o o r het r e a l i s e r e n van h u n s o c i a l e h u u r w o n i n g e n , h e t m a a t s c h a p p e l i j k v a s t g o e d dat d a a r b i j h o o r t e n h e t b i e d e n v a n a n d e r e d i e n s t e n v a n a l g e m e e n e c o n o m i s c h b e l a n g (daeb)

tegen een lagere rente geld lenen.

V o o r a n d e r e i n v e s t e r i n g e n h e b b e n c o r p o r a t i e s dit r e n t e v o o r d e e l n i e t e n l e n e n zij t e g e n h e t m a r k t t a n e f , n e t als c o m m e r c i ë l e v e r h u u r d e r s e n i n v e s t e e r d e r s .

' W e v o n d e n het in het b e g i n lastig o m te a c c e p t e r e n dat c o r p o r a t i e s niet m e e r alles k u n n e n r e a l i s e r e n . V o o r ons w e r d de v r a a g a c t u e e l : w a t d o e je m e t de h u i s h o u d e n s met e e n i n k o m e n tussen de 3 3 . 0 0 0 euro en 4 3 . 0 0 0 e u r o ? G e f u k k i g w i l d e n d e c o r p o r a t i e s d a a r g r a a g o v e r m e e d e n k e n . In o n z e g e m e e n t e biedt particulier opdrachtgeverschap mogelijkheden. Corporaties hebben m e e g e d a c h t over de c o n c e p t e n die w e h i e r v o o r g a a n a a n b i e d e n . ' Ham konifn Pot, .ifhcj-Jt:

IMU ::(•••»."•' tmttti

S*< ttiuim

.«•••;•*'..*# » J i f . ' i *

DE U I T G A V E N : B O U W E N EN BEHEREN B O U W E N

MAATSCHAPPELIJK RENDEMENT

O m te v o o r z i e n m d e v r a a g n a a r w o o n r u i m t e b o u w e n c o r p o r a t i e s n i e u w e w o n i n g e n . In 2 0 1 2 w a r e n dat e r 3 1 . 1 0 0 , w a a r v a n 8 2 p r o c e n t v o o r e i g e n v e r h u u r . D e a n d e r e w o n i n g e n w o r d e n v e r k o c h t . A l l e c o r p o r a t i e s bij e l k a a r z i j n g o e d v o o r 6 4 p r o c e n l v a n het totaal aantal w o n i n g e n ( k o o p e n h u u r ) dat jaarlijks in N e d e r l a n d w o r d t

gebouwd

( 2 0 1 2 ) . D a a r m e e zijn c o r p o r a t i e s de g r o o t s t e o p d r a c h t g e v e r m de w o n i n g b o u w . D e k o m e n d e j a r e n v e r w a c h t e n c o r p o r a t i e s e c h t e r m i n d e r te k u n n e n b o u w e n , als g e v o l g van d e v e r s l e c h t e r d e e c o n o m i s c h e situatie en het o v e r h e i d s b e l e i d . Z o i n t r o d u c e e r d e W o n i n g c o r p o r a t i e s zijn private organisaties, z o n d e r w i n s t o o g m e r k : ze d i e n e n een

h e t k a b i n e t in 2 0 1 3 e e n v e r h u u r d e r h e f f i n g . ' e e n b e l a s t i n g d i e w o n i n g c o r p o r a t i e s

m a a t s c h a p p e l i j k b e l a n g , b i n n e n d e r e g e l s v a n het Rijk en de g e m e e n t e ( n ) w a a r i n z e

en a n d e r e v e r h u u r d e r s (met m e e r dan tien w o n i n g e n ) m o e t e n betalen over h u n

w e r k e n . Dat d o e n z e z o d o e l m a t i g

s o c i a l e - h u u r w o n i n g e n , b e d o e l d o m het b e g r o t i n g s t e k o r t

mogelijk.

te d i c h t e n . D e h e f f i n g

l o o p t d e k o m e n d e j a r e n o p t o t 1,7 m i l j a r d e u r o in 2 0 1 7 . In 2 0 1 4 b e t a l e n v e r h u u r d e r s

FINANCIERING

r u i m 1,1 m i l j a r d e u r o a a n v e r h u u r d e r h e f f i n g ( c i r c a 5 4 0 e u r o p e r w o n i n g ) . G e l d dat

W o n i n g e n b o u w e n en o n d e r h o u d e n vergt veel kapitaal

w o n i n g c o r p o r a t i e s met meer k u n n e n investeren.

Het grootste deel daarvan (73

p r o c e n t ) l e n e n w o n i n g c o r p o r a t i e s bij de b a n k e n , e n dan v o o r a l bij t w e e i n s t e l l i n g e n : de Bank

Nederlandse

Gemeenten

e n d e Waterschapsbank.

Als corporaties deze middelen

BEHEREN

g e b r u i k e n v o o r de uitvoering van hun kerntaak (het b o u w e n en b e h e r e n van sociale

O m d e k w a l i t e i t v a n w o n i n g e n o p p e i l te h o u d e n o f te v e r b e t e r e n , g e v e n c o r p o r a t i e s

h u u r w o n i n g e n ) , s t a a t d e o v e r h e i d b o r g v o o r d e z e l e n i n g e n V o o r d i e b o r g s t e l l i n g is in

v e e l g e l d uit a a n h e t b e h e e r v a n w o n i n g e n . N i e t a l l e e n a a n r e g u l i e r

1 9 8 3 d o o r d e c o r p o r a t i e s e c l o r h e t Waarborgfonds

en renovatie, maar o o k b i j v o o r b e e l d aan e n e r g i e b e s p a r e n d e m a a t r e g e l e n en aan

Sociale

Woningbouw

(WSW)

o p g e r i c h t . V a n g r o o t b e l a n g v o o r d e z e b o r g s t e l l i n g is het g a r a n t i e s t e l s e l dat c o r p o r a t i e s

i n i t i a t i e v e n o m w o n i n g e n te v o o r z i e n v a n d u u r z a m e e n e r g i e . A l l e s bij e l k a a r g i n g

k e n n e n : als e e n c o r p o r a t i e f i n a n c i e e l in z w a a r w e e r k o m t , z i j n d e a n d e r e c o r p o r a t i e s

h e t in 2 0 1 2 o m 4 , 5 m i l j a r d e u r o . T o t s l o t w o r d t v e e l g e ï n v e s t e e r d in d e l e e f o m g e v i n g :

v e r p l i c h t o m f i n a n c i e e l bij te s p r i n g e n

m 2 0 1 2 2 4 3 miljoen euro.

C o r p o r a t i e s h e b b e n e r d a n o o k a l l e b e l a n g btj dat

d e b e d r i j f s v o e r i n g bij d e c o l l e g a ' s o p o r d e i s e n z i e n d a a r o o k o p t o e .

I

onderhoud

WONINGCORPORATIES. PARTNERS iN HET WONEN

*

WONINGCORPORATIES PARTNERS IN HET WONEN

O n d e r h o u d e n i n v e s t e r i n g e n in 2 0 1 2 (in e u r o ) 3,2 miljard

Onderhoud: Investeringen:

7,2 miljard

»

Huurwoningen

4 . 5 miljard

•

Koopwoningen

1,1 m i l j a r d

•

Woningverbetering

1,2 m i l j a r d

•

Leefbaarheid

•

Energie

1 2 6 miljoen

Bron.- Presteren Data

2 4 3 miljoen

woningcorporaties,

OP 2013

verslagjaar

2012

(ministerie

-

r i r i

ran r

m

r

m i n i i

BZK/DGWB),

(CFV)

n

Pillllllll

INKOMSTEN: VERHUUR V e r r e w e g d e m e e s t e i n k o m s t e n ( 9 0 p r o c e n t ) h a l e n c o r p o r a t i e s uit d e v e r h u u r v a n w o n i n g e n . D a a r v o o r gelden strikte regels van de o v e r h e i d

DEHUURVASTSTELLEN V o o r e l k e w o n i n g getdt w e t t e l i j k e e n m a x i m a l e huur. D i e huur w o r d t b e r e k e n d aan d e hand van e e n landelijk p u n t e n s y s t e e m (het w o n i n g w a a r d e n n g s s t e l s e l ) . O p g r o n d van allerlei factoren ( b i j v o o r b e e l d de k w a l i t e i t van d e w o n i n g , d e staal van o n d e r h o u d en

DE

de l o c a t i e ) b e p a a l t de c o r p o r a t i e de h u u r die zij v o o r haar w o n i n g e n w i l v r a g e n . O v e r

D e h u u r v a n w o n i n g e n s t i j g t j a a r l i j k s , o p b a s i s v a n r e g e l s v a n h e t R i j k . In 2 0 1 3 w e r d e n

HUURVERHOGEN

d e h o o g t e v a n d e h u u r is r e g e l m a t i g o v e r l e g m e t v e r t e g e n w o o r d i g e r s v a n h u u r d e r s : d e

d i e r e g e l s a a n g e p a s t . H o e h o g e r het g e z i n s i n k o m e n van d e b e w o n e r s , h o e h o g e r d e

h u u r d e r s b e l a n g e n o r g a n i s a t i e s . D e m a x i m a l e h u u r w o r d t v a s t g e s t e l d aan d e h a n d van

huurverhoging kan uitvallen.

het w o n i n g w a a r d e n n g s s t e l s e l ( W W S ) , o o k w e l het p u n t e n s y s t e e m g e n o e m d . H i e r b i j w o r d t op basis van k e n m e r k e n van d e w o n i n g , w o o n o m g e v i n g , g r o o t t e , e n e r g i e l a b e l en d e r g e l i j k e d e m a x i m a l e huur b e p a a l d .

D e o v e r h e i d s t e l t j a a r l i j k s d e p e r c e n t a g e s vast w a a r m e e d e h u u r m a g s t i j g e n . Er is e e n o n d e r s c h e i d n a a r d r i e g r o e p e n * : • m e n s e n m e t e e n l a a g i n k o m e n (tot 3 4 . 0 8 5 e u r o ) - a l l e e n d e b a s i s v e r h o g i n g

In d e p r a k t i j k b e d r a a g t d e h u u r v a n c o r p o r a t i e w o n i n g e n g e m i d d e l d 6 8 , 4 p r o c e n t v a n d e w e t t e l i j k m a x i m a a l t o e g e s t a n e h u u r . In s o m m i g e g e b i e d e n ligt h e t h u u r p r i j s n i v e a u r e l a t i e f h o o g . In v e e l a n d e r e g e b i e d e n l i g t dit l a g e r o m d a t d e l o k a l e m a r k t h o g e r e h u r e n n i e t t o e l a a t ( w o n i n g e n z o u d e n d a n l e e g k o m e n te s t a a n ) . O v e r h e i a l g e m e e n s t i j g t d e h u u r s t e r k e r d o o r d a t de lasten van de c o r p o r a t i e s t o e n e m e n (denk b i j v o o r b e e l d aan

( i n f l a t i e + 1,5 p r o c e n t ) , • m e n s e n met e e n l a a g - m i d d e n m k o m e n (tussen 3 4 . 0 8 5 e u r o en 4 3 . 6 0 2 e u r o ) de basisverhoging plus maximaal 0,5 procent), • m e n s e n met e e n h o g e r m i d d e n i n k o m e n ( m e e r dan 4 3 . 6 0 2 e u r o ) - d e b a s i s v e r h o g i n g plus m a x i m a a l 2 , 5 procent).

de verhuurder heffing). H u r e n s t i j g e n o m d a t a l l e s d u u r d e r w o r d t . D a a r n a a s t w i l d e o v e r h e i d dat m e n s e n m e t K o r t o m , w o n i n g c o r p o r a t i e s m o e t e n b a l a n c e r e n A a n d e e n e kant m o e t e n z e e ë n z o d a -

e e n h o g e r i n k o m e n m e e r h u u r b e t a l e n . Zo d r a g e n m e e r b i j of w o r d e n z e g e p r i k k e l d o m

n i g e h u u r v r a g e n dat z e o p e e n f i n a n c i e e l g e z o n d e m a n i e r w o n i n g e n k u n n e n b o u w e n

te v e r h u i z e n n a a r e e n a n d e r e h u u r o f k o o p w o n i n g , z o d a t d e w o n i n g e n v r i j k o m e n v o o r

en b e h e r e n . A a n de andere kant h o u d e n z e r e k e n i n g met wat huurders k u n n e n betalen.

m e n s e n met lage i n k o m e n s . O v e r i g e n s mag de huur nooit u i t k o m e n b o v e n de wettelijk

De g e m i d d e l d e kale maandhuur (zonder de kosten voor energie en andere diensten)

bepaalde m a x i m u m huur.

b e d r o e g in 2 0 1 2 g e m i d d e l d 4 4 7 e u r o . In w e r k e l i j k h e i d b e t a a l t e e n d e e l v a n d e h u u r d e r s v a n s o c i a l e w o n i n g e n m i n d e r , o m d a t z e in a a n m e r k i n g k o m t v o o r h u u r t o e s l a g

10

WONINGCORPORATIES. PARTNERS !N HET WONEN

* De ink^mtr.saiffrs svordenf§teH/kt oongepan Cwe WwnHMJlWui raorXTM.

I N K O M S T E N : DE V E R K O O P V A N W O N I N G E N

MAATSCHAPPELIJK RENDEMENT

C o r p o r a t i e s v e r k o p e n w o n i n g e n o m verschillende r e d e n e n . A l l e r e e r s t levert d e

W o n i n g c o r p o r a t i e s d r u k k e n h u n s u c c e s n i e t uit i n e e n w i n s t p e r c e n t a g e . H e t r e s u l t a a t

v e r k o o p i n k o m s t e n o p d i e n o d i g zijn o m te i n v e s t e r e n in de b o u w van n i e u w e w o n i n g e n .

van c o r p o r a t i e s bestaat uit m a a t s c h a p p e l i j k r e n d e m e n t : d e w a a r d e d i e e e n p r o j e c t

D a a r n a a s t is v e r k o o p e e n m a n i e r o m m e e r a f w i s s e l i n g i n d e w i j k te c r e ë r e n . W a n t als

v o o r d e m a a t s c h a p p i j , i n r e l a t i e tot d e i n v e s t e r i n g ( g e l d e n m e n s k r a c h t ) d i e e r v o o r n o d i g

er z o w e l h u u r - als k o o p w o n i n g e n i n d e w i j k z i j n , w o r d t d e s a m e n s t e l l i n g m e e r d i v e r s .

is o m d a t p r o j e c t v a n d e g r o n d t e k r i j g e n . D i e m a a t s c h a p p e l i j k e w i n s t k a n v e r s c h i l l e n d e

E n dat is g o e d v o o r d e l e e f b a a r h e i d . In 2 0 1 2 v e r k o c h t e n d e c o r p o r a t i e s bij e l k a a r 1 3 . 4 0 0

v o r m e n a a n n e m e n . G o e d e w o n i n g e n e n e e n p r e t t i g e w o o n o m g e v i n g d r a g e n b i j a a n het

w o n i n g e n , w a a r v a n 2 . 2 5 0 aan hun zittende huurders.

g e v o e l v a n v e i l i g h e i d in d e w i j k en aan de g e z o n d h e i d van de b e w o n e r s .

'Met één van de corporaties in leiden hebben we onlangs goede afspraken gemaakt, waardoor een groot deel van de nieuwbouw- en renovatieplannen tóch doorgaat. Door wat creatiever te denken, het programma aan te passen en een klein beetje extra geld in te zetten, kregen we de zaak rond.'

12

heeft

WONINGCORPORATIES. PARTNERS IN HET WONEN

13

WONINGCORPORATIES- PARTNERS IN HET WONEN

W A A R B O R G F O N D S SOCIALE W O N I N G B O U W ( W S W ) H e * Waarborgfonds

Sociale

Woningbouw

staat b ü r i j V O O r l e n i n g e n die d e e l n e m e n d e

w o n i n g c o r p o r a t i e s s a n g a a n . D a t k a n het W S W d o o r d a t d e = e c o r p o r a t i e s v o o r e l k a a r i n s t a a n v i a e e n o b l i g o E e n o b l i g o is e e n v o o r w a a r d e l i j k e v e r p l i c h t i n g o m a a n h e t

WSW

e e n b e p a a l d b e d r a g o v e r te m a k e n als d e f m a n d é i e s i t u a t i e d a a r o m v r a a g t . D s t is h e t g e v a l w a n n e e r d e r e s e r v e v a n h e t W S W t e k l e i n w o r d t m v e r h o u d i n g tot d e r i s i c o ' s

i

vm e v e n t u e k * b e t a l i n g s v e r p l i c h t i n g e n v a n c o r p o r a t i e s e v e r te n e m e n { o v e r i g e n s is d a t laatste n o g nooit g e b e u r d ) .

A l s s l u i t s t u k v a n d e b u r g s t e l l i n g g e l d t d e z o g e n o e m d e a c h t e r v a n g S t e l dat h e t W S W b e t a l i n g s v e r p l i c h t i n g e n v a n c o r p o r a t i e s m o e t o v e r n e m e n e n d e b o r g s t e l l i n g is o n t o e r e i k e n d . In dat g e v a l m o e t e n d e g e m e e n i e n e n h e t R i j k h e t W S W r e n l e i o o s geld lenen

D e z e g a r s n t i e s t r u c t u u r is v a n g r o t e b e t e k e n i s v o o r c o r p o r a t i e s . D o o r d e

z e k e r h e i d d i e i'ü b i e d t , h e b b e n c o r p o r a t i e s b e t e r i o t g a n g t o l d e k a p i t a a l m a r k t e n k u n n e n ?ij v o o r d e f i n a n c i e r i n g v a n h u n m a a t s c h a p p e l i j k e o p g a v e o p g u n s t i g e v o o r w a a r d e n (zoals e e n l a g e r e rente'! q e i d l e n e n van de b a n k e n

C O R P O R A T I E B E N C H M A R K C E N T R U M (CBC) W o n i n g c o r p o r a t i e s w i l l e n c o e f f i c i e n t m o g e l i j k w e r k e n O m b e n d a a r i n te o n d e r s t e n l a n c e e r d e A e d e s in 2 0 1 3 bei Corporatie

Benchmark

Centrum

(CBC).

M e i het C B C

DE RELATIE MET DE GEMEENTE

w e r k g e v e r s c h a p e n e n e r g i e o n d e r ! m g v e r g e l i j k e n D s t b i e d t msieh'r i n h u n p r e s t a t i e s a a n k n o p i n g s p u n t e n bh h e t v e r l a g e n v a n b e d r i j f s l a s t e n . M e e r m ' o r m a n ' e v i n d ! u o p Aedes.n!

ifi Heft dossier

'benchmarking'

••

cbc.databank.nl.

N e d e r l a n d t e l d e e i n d 2 0 1 2 3 8 1 c o r p o r a t i e s . D a a r z i t t e n o m v a n g r i j k e o r g a n i s a t i e s bij, d i e t i e n d u i z e n d e n w o n i n g e n v e r h u r e n e n in v e r s c h i l l e n d e s t e d e n w e r k e n . M a a r o o k k l e i n e o r g a n i s a t i e s d i e e n k e l e h o n d e r d e n w o n i n g e n in b e z i t h e b b e n . H o e g r o o t o f h o e klein o o k : allemaal d e n k e n , w e r k e n en h a n d e l e n z e lokaal. H o e ziet de s a m e n w e r k i n g met de g e m e e n t e eruit?

' C o r p o r a t i e s zijn de h o e d e r s van de v o l k s h u i s v e s t i n g . Z e zijn hee! w a a r d e v o l , maar o m die h o e d e r s te blijven m o e t e n ze w e i v e r a n d e r e n . Z e z o u d e n bijvoorbeeld in k l e i n e r e v e r b a n d e n m o e t e n w e r k e n . '

14

WONINGCORPORATIES. PARTNERS iN HETWONEN

IS

WONINGCORPORATIES PARTNERS IN HET WONEN

1T

D e g e m e e n i e steit o m d e z o v e e l t i j d e e n w o o n v i s i e vast D e z e v i s i e g e e f t a n t w o o r d op v r a g e n als: •

H o e z o r g e n w e e r v o o r dat er g e n o e g b e t a a l b a r e w o n i n g e n z i j n v o o r m e n s e n met e e n laag i n k o m e n ?

•

H o e houden w e wijken en buurten leefbaar?

•

H o e w i j z e n w e h u u r w o n i n g e n op e e n eerlijke manier t o e

•

H o e v e e l k o o p - e n h u u r w o n i n g e n m o e t e n er d e k o m e n d e j a r e n b i j k o m e n o m a l l e

3

v e r s c h i l l e n d e g r o e p e n in d e g e m e e n t e e e n w o n i n g te k u n n e n b i e d e n ?

D e w o o n v i s i e v a n d e g e m e e n t e is h e t u i t g a n g s p u n t v o o r d e s a m e n w e r k i n g m e t d e

0

woningcorporatie(s). R e g e l m a t i g b e s p r e k e n de g e m e e n t e en de corporaties hoe

;

d e z e k u n n e n b i j d r a g e n aan d e d o e l e n die d e g e m e e n t e stelt. O p basis h i e r v a n k o m e n p e r i o d i e k p r e s t a t i e a f s p r a k e n tot s t a n d D i e k u n n e n g a a n o v e r h e t t y p e w o n i n g e n dat g e b o u w d gaat w o r d e n , - o v e r m a a t r e g e l e n o m te b e v o r d e r e n dat h u u r d e r s m e t e e n h o g e r i n k o m e n d o o r s t r o m e n naar d u u r d e r e w o n i n g e n , o v e r de m a n i e r w a a r o p w o o n r u i m t e t o e g e w e z e n w o r d t , maar b i j v o o r b e e l d o o k over w i j k e n die g e r e n o v e e r d w o r d e n , z o d a t z e o p n i e u w k u n n e n w o r d e n i n g e r i c h t . D a a r n a a s t zijn er vaak a f s p r a k e n o v e r d e aanpak v a n allerlei s o c i a l e t h e m a ' s D e n k aan de o p v a n g v a n v l u c h t e l i n g e n , het t e g e n g a a n v a n o v e r l a s t , o f d e h u l p aan m e n s e n m e t s c h u l d e n .

i

'Woningcorporaties zijn belangrijke stadspartners. In veel renovatieen nieuwbouwprojecten trekken we samen op. Wij kunnen niet zonder

HUN WERK GOED DOEN?

hen als we ons volkshuisvestingsbeleid willen uitvoeren.' M a m ven Wotnsel, w uf houder r.ame-^s df\f\'Dir.Lei *Mf t\}kn{tt$t* H O l N u ^ NlilHUlftlif 1HJ

!>!»

REGIONALE S A M E N W E R K I N G

D e raad van c o m m i s s a r i s s e n (ook w e l raad van toezicht g e n o e m d ) van de c o r p o r a t i e

O v e r i g e n s reikt de s a m e n w e r k i n g van w o n i n g c o r p o r a t i e s en a n d e r e partijen verder

kijkt of het b e s t u u r z ' n w e r k g o e d d o e t . D e m e e s t e c o r p o r a t i e s k e n n e n e e n s t i c h t i n g s -

dan de g e m e e n t e g r e n z e n ; corporaties maken ook afspraken binnen regio's en regelen

s t r u c t u u r , s o m m i g e k e n n e n e e n v e r e n i g i n g s s t r u c t u u r . In e e n v e r e n i g i n g b e n o e m e n d e

z a k e n s a m e n . D e n k aan het o p z e t t e n v a n e e n g e m e e n s c h a p p e l i j k e s e r v i c e d i e n s l

l e d e n d i r e c t of via de raad van c o m m i s s a r i s s e n het bestuur.

of k l a c h t e n c o m m i s s i e . M a a r o o k aan het g e z a m e n l i j k o p s t e l l e n v a n e e n w o o n v i s i e v o o r d e r e g i o n a l e w o n i n g m a r k t , z o d a t e r a f s t e m m i n g is o v e r b i j v o o r b e e l d h e t a a n t a l

O m v e r a n t w o o r d i n g af te l e g g e n , p u b l i c e r e n c o r p o r a t i e s e e n j a a r v e r s l a g , e e n v o l k s h u i s -

h u u r w o n i n g e n dat w o r d t g e b o u w d .

v e s t i n g s v e r slag e n e e n c i j f e r m a t i g v e r s l a g v a n k e r n g e g e v e n s . D e a c c o u n t a n t c o n t r o l e e r t deze stukken. Het externe toezicht o p corporaties w o r d t g e h o u d e n door t w e e partijen. H e t Centraal

Fonds Volkshuisvesting

f i n a n c i e e l t o e z i c h t De Inspectie

(CFV),

Leefomgeving

een zelfstandig bestuursorgaan, houdt en Transport

(ILT) ziet sinds 1 j a n u a r i

2 0 1 4 t o e o p d e v o l k s h u i s v e s t e l i j k e p r e s t a t i e s ILT en C F V b e o o r d e l e n d e p r e s t a t i e s v a n d e c o r p o r a t i e s , g a a n na of d e f i n a n c i ë l e m i d d e l e n g o e d zijn b e s t e e d e n o f d e c o r p o r a t i e f i n a n c i e e l g e z o n d is. D e g e m e e n t e n w a a r i n d e c o r p o r a t i e s actief z i j n , w o r d e n o p d e h o o g t e gebracht van d e z e b e v i n d i n g e n

16

WONINGCORPORATIES. PARTNERS IN HET WONEN

17

WONINGCORPORATIES PARTNERS IN HET WONEN

C E N T R A A L FONDS V O L K S H U I S V E S T I N G (CFV) i. i T a l i e ; > m n e r i

•

1

eei zo siech

Sotifile W o n i n g b o u w ü

• '

•

i

• et

:

..•

da

1

b r e n g e n O M k a n m e t s a n e n n g s s t e u n v a n M M Centraal • I

• I ?SS •

;

•

i

•

•

e

Fonds

•

•••

et N i h e i A? i s r l •••• 2 f o r is

e r s t b u n EÜ 31

. '.. •

M I • •;. ci

Volkshuisvesting • •

•

•

- •

•

.•

.

- > '

•

AEDESCODE l e d e n v a n A e d e s v e r e n i g i n g v a n MtatA Z i j l a t e n d a a r m e e : i e n w a a r v o o r r i f s i ; H i , w a a r o p | i | a a n s p r e e k b a a r z i j n , dat z i j

fewafrte

b i e d e n e n dat zij z i c h w i l l e n v e r a n t w o >rden n a a r d e o m g e v i n g w a g r i n z i j o p e r e r e n D e GovernancecodevyK.'f •••• ; a i

Agdë .

:

,,,.

g o v d bestiHJf is e e n i n t e g r a a l o n d e r d e e l v a n ite an i

.

.

er i n d e v i e r .

.

......

,

.

, .

..

:

AedesCade '

:

..

resten

CORPORATIESTELSEL

Bil d e o n a f h a n k e l i j k e c o m m i - s i e ^ e d e s C o d e k u n n e n b e l a n g h e b b e n d e n k l a c h t e n ndiei • :

•.'<•• • h.1 • •:• ••.

;

Ai des

:

: : . J- r s e i

• .

>i\ =i.uan .-a;

••

. / - : •. • - - • :

iccrporssiess ••

•.••.<;•

•

- - .•

g

•• •

: la, h i i n e * rs!-

W o n i n g c o r p o r a t i e s z i j n z o g e b e t e n t o e g e l a t e n i n s t e l l i n g e n . D a t b e t e k e n t dat e r a l l e r l e i r e g e l s g e l d e n v o o r w a t z i j w e l e n m e t m o g e n d o e n , e n v o o r d e w i j z e w a a r o p zij h u n b e s t u u r e n t o e z i c h t m o e t e n o r g a n i s e r e n . D e z e r e g e l s s t a a n In d e Woningwet

'Corporaties moeten doen waarvoor ze zijn opgericht: ervoor zorgen

Besluit

dat ook mensen met weinig geld een dak boven hun hoofd hebben.

Beheer

Sociale Huursector

(BBSH).

e n het

D e z e regels gaan v e r a n d e r e n .

H e t w e t s v o o r s t e l h i e r t o e w o r d t n a a r v e r w a c h t i n g in 2 0 1 4 in h e t p a r l e m e n t b e h a n d e l d .

Daar past een bepaalde mate van bescheidenheid bij.'

D i t w e t s v o o r s t e l ( H e r z i e n i n g s w e t g e h e t e n ) l e g t o p n i e u w vast w a t d e a c t i v i t e i t e n

(ars Rooétnbotg, rVMMM njmer.s D66 k» Utrecht i.oc' wenen t-asiaaed. pvMMfctJI er, Le«)uhe Rij,-,

van een corporatie zijn, hoe corporaties bestuur en toezicht m o e t e n inrichten, h o e het volkshuisvestelijk en financieel toezicht eruitziet en h o e corporaties en gemeenten samenwerken.

A l s het w e t s v o o r s t e l de e i n d s t r e e p haalt, w o r d t het financieel toezicht o p c o r p o r a t i e s o n d e r g e b r a c h t bij e e n a f z o n d e r l i j k e a f d e l i n g b i n n e n h e t m i n i s t e r i e v a n B Z K . H e t v o l k s h u i s v e s t e l i j k t o e z i c h t w o r d t d a n u i t g e o e f e n d d o o r de Inspectie en Transport

(ILT)

Leefomgeving

Er k o m e n w e l v e r p l i c h t e n d e p r e s t a t i e o v e r e e n k o m s t e n l u s s e n

c o r p o r a t i e s e n g e m e e n t e n . D a a r i n staan a f s p r a k e n o v e r het h a l e n v a n v o l k s h u i s v e s t e l i j k e doelen

D e z e o v e r e e n k o m s t e n zijn e e r d e r g e a d v i s e e r d d o o r d e d o o r de V N G i n g e s t e l d e

c o m m i s s i e - D e k k e r . In g e v a l v a n g e s c h i l l e n o v e r d e z e o v e r e e n k o m s t e n h e e f t d e m i n i s t e r een beslissende stem.

II

WONINGCORPORATIES PARTNERS IN HÉT WONEN

1»

WONINGCORPORATIES PARTNERS IN HET WONEN

i

1

Corporaties b o u w e n ook z o g e n a a m d e energienota loze w o n i n g e n

Die woningen

b r e n g e n e v e n v e e l of zelfs m e e r e n e r g i e o p dan z e v e r b r u i k e n , d o o r h e l e g o e d e isolatie en de t o e p a s s i n g van z o n n e - e n e r g i e G o e d e v o o r b e e l d e n van l o k a l e s a m e n w e r k i n g v i n d t u o p stookjerijk.nl h e t dossier

zonnig

e n o p Aedes.nl

in h e t dossier

'energie

en duurzaamheid'

e n in

huren'

KRIMP O P V A N G E N In s o m m i g e d e l e n v a n h e l l a n d k r i m p t d e b e v o l k i n g . D a t is b i j v o o r b e e l d a a n d e h a n d in L i m b u r g , Z e e l a n d e n G r o n i n g e n D e b e h o e f t e a a n w o n i n g e n n e e m t d a a r af. S a m e n m e t g e m e e n t e n s t a a n c o r p o r a t i e s in d e z e g e b i e d e n v o o r d e t a a k o m d e w i j k e n w a a r i n z e w o n i n g e n h e b b e n v i t a a l t e h o u d e n D a t l u k t a l l e e n als er v o l d o e n d e v o o r z i e n i n g e n v o o r iedereen bereikbaar blijven.

•

20-30% 10-20% 0 -10%

UITDAGINGEN

•

-10-0%,

•

-20--10%

4 r \

•

y

D e s a m e n l e v i n g w o r d t g r o e n , w e w o r d e n steeds ouder, m s o m m i g e g e b i e d e n neemt de b e v o l k i n g af; w o n i n g c o r p o r a t i e s s p e t e n in o p a l l e r l e i m a a t s c h a p p e l i j k e v e r a n d e r i n g e n , v a a k in s a m e n s p e l m e t d e g e m e e n t e . W e n o e m e n er e e n p a a r .

INVESTEREN DUURZAAMHEID

20

D e w o n i n g m a r k t in N e d e r l a n d f u n c t i o n e e r t slecht. T e w e i n i g m e n s e n s t r o m e n d o o r

D e Nederlandse samenleving schakelt over op schone, d u u r z a m e energie. Een groot

n a a r e e n d u u r d e r e h u u r - of k o o p w o n i n g , o n d a n k s o v e r h e i d s m a a t r e g e l e n e n h e t

d e e l v a n o n z e e n e r g i e v e r b r u i k e n w e in w o n i n g e n . C o r p o r a t i e s k u n n e n d u s e e n

herstellend c o n s u m e n t e n v e r t r o u w e n . W o n i n g c o r p o r a t i e s k u n n e n deze situatie

b e l a n g r i j k e b i j d r a g e l e v e r e n a a n d e z e o v e r s t a p . Z e s p r a k e n m e t e l k a a r af dat h u n h u i z e n

v e r b e t e r e n d o o r o o k w o n i n g e n te b o u w e n v o o r m e n s e n m e t m i d d e n i n k o m e n s .

in 2 0 2 0 g e m i d d e l d e n e r g i e l a b e l B h e b b e n . D a t is g o e d v o o r h e t k l i m a a t é n h e t b r e n g t

C o r p o r a t i e s h e b b e n e c h t e r s l e c h t s b e p e r k t e m o g e l i j k h e d e n o m te i n v e s t e r e n , o n d e r

d e e n e r g i e r e k e n i n g v a n h u u r d e r s o m l a a g . C o r p o r a t i e s z i j n d a n o o k b e t r o k k e n bij v e e l

m e e r d o o r d e v e r h u u r d e r h e f f i n g die c o r p o r a t i e s aan de o v e r h e i d m o e t e n b e t a l e n (in

projecten om o u d e w o n i n g e n le renoveren, zodat deze minder energie verbruiken

2 0 1 7 o n g e v e e r 1,7 m i l j a r d e u r o ) . O p a l l e r l e i m a n i e r e n p r o b e r e n c o r p o r a t i e s t o c h g e l d

B i j v o o r b e e l d d o o r het plaatsen van z o n n e p a n e l e n en d e t o e p a s s i n g van w a r m t e -

v r i j t e m a k e n , b i j v o o r b e e l d d o o r te b e s p a r e n o p b e d r i j f s l a s t e n , d e b o u w k o s t e n o m l a a g

k o u d e o p s l a g en w a r m t e p o m p e n .

te b r e n g e n , i n n o v a t i e v e r te b o u w e n e n b e t e r s a m e n te w e r k e n in d e b o u w k e t e n .

WONINGCORPORATIES PARTNERS M HETWONEN

21

WONINGCORPORATIES: PARTNERS IN HET WONEN

M E E R KEUZEVRIJHEID H u u r d e r s w i l l e n m e e r k e u z e v r i j h e i d e n f ï e x i b i l i t e i l . C o r p o r a t i e s s p e l e n h i e r o p in d o o r ( t o e k o m s t i g e ) h u u r d e r s te b e t r e k k e n bij d e o n t w i k k e l i n g v a n n i e u w e w o n i n g e n . E n d o o r w o n i n g e n e e n v o u d i g a a n p a s b a a r te m a k e n . O o k in c o n t r a c t v o r m o n t s t a a t m e e r vrijheid en flexibiliteit. Naast k o o p en huur ontstaan n i e u w e m e n g v o r m e n H u u r d e r s k u n n e n de w o n i n g b i j v o o r b e e l d e e r s t e e n tijdje h u r e n , met het recht h u n huis later te k o p e n , of z e gaan e e n tijdelijk c o n t r a c t aan.

VERGRIJZING V e e l s e n i o r e n w i l l e n graag z o lang mogelijk zelfstandig w o n e n . D e o v e r h e i d s t i m u l e e r t d e z e o n t w i k k e l i n g , o m z o d e z o r g k o s t e n in d e h a n d te h o u d e n . H e t a a n t a l s e n i o r e n in e e n h u u r w o n i n g n e e m t d o o r d e z e o n t w i k k e l i n g t o e . C o r p o r a t i e s n e m e n s i e e d s v a k e r i n i t i a t i e v e n o m h i e r o p in te s p e l e n . B i j v o o r b e e l d bij n i e u w b o u w , d o o r w o n i n g e n a a n te p a s s e n e n d o o r w o n i n g e n te o n t w i k k e l e n m e t z o r g i n d e b u u r t .

V r i j w e l alle N e d e r l a n d s e woniriqcDrpt
COLOFON

Aedes

D e z e b r o c h u r e is g e m a a k t ter g e l e g e n h e i d v a n d e g e m e e n t e r a a d s v e r k i e z i n g e n v a n

vereniging

van woningcorporaties.

A-:des b e h a r t i g ! at; b r a n c h e v e r e n i g i n g de

b e l a n g e n v a n w o n i n g c o r p o r a t i e s in D e n H a s g e n B r u s s e l , k o m t m e t o p l o s s m g t n . . . . . .

.

. .

..:

. . . . . . . . - . . • < • • • • . .

.

.

.

.

.

• •

• ••

. . t

maart 2 0 1 4 , zodat r a a d s l e d e n en w e t h o u d e r s g o e d g e i n f u n n e e r d aan h u n n i e u w e

. . .

p e r i o d e k u n n e n b e g i n n e n . M a a r d e i n f o r m a t i e is v a n z e l f s p r e k e n d v o o r i e d e r e e n d i e

•

m e e r w i l w e t e n o v e r h e t w e r k v a n w o n i n g c o r p o r a t i e s i n t e r e s s a n t . D e b r o c h u r e Is o n d e r d e e l v a n h e t p r o g r a m m a W o n i n g c o r p o r a t i e s N e d e r l a n d , d i c h t bij h u i s , e e n initiatief v a n A e d e s e n a a n g e s l o t e n w o n i n g c o r p o r a t i e s o m het m a a t s c h a p p e l i j k v e r t r o u w e n in d e s e c t o r te b e v o r d e r e n

Tekst:

Fotografie:

Tekst: Tt-n Smits. Saffraan communicatieprojecten

Evert D o o m ( 2 . 3 , 7 , 1 1 , 1 5 , 1 9 , 2 0 ) , Frank Groeliken (omslag, 12-13, 23),

Eindredactie:

Hollandse Hoogte, Amsterdam (8),

Aedes vereniging van IA -nmgcörporatie

Kick Smeet* (17)

Postadres

Vormgeving:

Aedes vereniging van woningcorporaties

Platform P

Postbus 93121 2 5 0 9 AC Den Haag

Drukwerk:

Wilt u meer w e t e n over sociale w o n i n g b o u w ' Het Kenniscentrum van A e d e s

T 0 8 8 2 3 3 37 0 0

Platform P

v e r z a m e l t uit v e r s c h i l l e n d e b r o n n e n a c t u e l e feiten

l

d e bijdragen van corporaties. D e z e vindt u op

22

WONINGCORPORATIES PARTNERS IN HET WONEN

en cijfers

o v e r het w e r k e n

www.oe4es.nl

Aedes.nl

23

WONINGCORPORATIES PARTNERS IN HET WONEN

woningcorporaties nederland D I C H T

BIJ

H U I S

I

I Wonen in't Groene Hart

Gemeente Woerden Raadsleden gemeente Woerden Postbus 45 3440 AA WOERDEN

GioenWesi

Bezoekadres Oslolaan 2, Woerden Postadres Postbus 2171, 3440 DD Woerden T (088)012 90 00 I www groenwest nl E [email protected]

Datum: Betreft: Kenmerk: Behandeld door:

16 april 2014 Nieuwe koers GroenWest DIR/ybk Strategie en Beleid

KvK 30039900 BTW NL 8033.26.907.B01 Bank NL17 RABO 0338 3005 38

Geacht Raadslid, Allereerst wil ik u van harte feliciteren met uw benoeming of voortzetting van uw functie als raadslid. Er ligt een mooie en belangrijke opgave voor u in het verschiet in deze roerige tijden.

Een nadere kennismaking met GroenWest De gemeenten bepalen op korte termijn hun koers, die wordt vastgelegd in een nieuw collegeprogramma. Daarom willen wij juist nu uw aandacht vragen voor het werk van GroenWest, ons nieuwe Ondernemingsplan en de (gezamenlijke) volkshuisvestelijke opgaven binnen uw gemeente. Wij maken dan ook graag kennis met u en willen met u in gesprek gaan over hoe wij als partners in de volkshuisvesting de toekomst tegemoet gaan. Daarom nodigen wij u uit voor een nadere kennismaking met GroenWest. Om u een beeld te geven van wat een corporatie doet (zie ook bijgevoegde brochure), wat GroenWest in het bijzonder doet, hoe ons bezit er uitziet en hoe wij onze toekomstige dienstverlening vormgeven. Binnenkort ontvangt u hiervoor van ons een uitnodiging. Op basis van de aanmeldingen organiseren wij een interessant en informatief programma.

Nieuw Ondernemingsplan Eind vorig jaar heeft GroenWest een stakeholdersbijeenkomst georganiseerd, die volledig in het teken stond van ons nieuwe Ondernemingsplan. Verschillende bestuurlijke en ambtelijke vertegenwoordigers van De Ronde Venen, Montfoort, Utrecht en Woerden hebben hieraan deelgenomen. Hun waardevolle inbreng hebben wij gebruikt om onze koers tot 2018 verder vorm te geven. Wij zijn trots om u ons Ondernemingsplan 2014 - 2018 te kunnen sturen. Het motto van onze nieuwe koers is: Z a k e l i j k e r w o r d e n o m s o c i a a l t e b l i j v e n .

Aanleiding voor verandering Deze nieuwe koers is enerzijds een gevolg van het economische klimaat en de vele overheidsmaatregelen die de corporatiesector treffen. Anderzijds merken wij dat onze huurders andere eisen stellen aan de dienstverlening. Wij zijn ervan overtuigd dat wij met deze koers onze taken als sociale volkshuisvester in het Groene Hart ook in de toekomst kunnen blijven uitvoeren en onze gezonde financiële positie kunnen behouden.

I Wonen i n ' t Groene Hart Datum

16 april 2014

<

GroenWesi

Verbetering van dienstverlening Wij zien een duidelijke verschuiving in de wensen van de huurder over dienstverlening. De huurder vraagt steeds meer om een 24-uurs dienstverlening met meer digitale mogelijkheden. GroenWest gaat die ontwikkeling vanaf 2014 vorm en inhoud geven door onze dienstverlening te digitaliseren. Omdat we een sterke terugname zien in het bezoek aan onze vestigingen, kiezen we ervoor om de klantcontacten vanuit één locatie in Woerden te laten plaatsvinden. In de kernen zoeken wij naar een plek waar wij met onze huurders in contact kunnen treden. Indien noodzakelijk bezoeken wij klanten ook thuis. Dit betekent dat de huidige lokale vestigingen in Mijdrecht, Vleuten en Woerden op termijn sluiten. Met de voorgenomen wijzigingen willen wij onze klantgerichtheid en effectiviteit voor onze huurders vergroten.

Verlaging van bedrijfslasten Ook willen wij onze interne organisatie op een efficiëntere wijze inrichten. Hiermee wil GroenWest haar bedrijfslasten verlagen, zodat wij ons maatschappelijk vermogen maximaal kunnen inzetten voor de volkshuisvestelijke opgave. Daarbij focussen wij op onze kerntaak. Door de wendbaarheid van de organisatie te verhogen, kunnen wij in de toekomst sneller op nieuwe ontwikkelingen inspelen. Met het inslaan van deze nieuwe weg wil GroenWest in 2018 een klantgerichte organisatie zijn met aandacht voor onze huurders en met goede en betaalbare woningen. Wij ontmoeten u binnenkort graag voor een kennismaking en hopen op een constructieve samenwerking de komende jaren. Met vriendelijke groet,

I

Karin Verdooren Directeur-bestuurder

Bijlage 1: Ondernemingsplan 2014 - 2018 Bijlage 2: Brochure Woningcorporaties: partners in het wonen'

Koers G r o e n W e s t 2014 - 2018

Sterkere focus op de kerntaak t- n « l «

Meer in samenwerking

Groerwett geel lenjg nar* de s w t Iedereen de het zef net red oc de worincxnaifct krëgt een ttsunqe In de rua GroanVVNt doet minde. maar wat ae doet O M z e b e w . Z o e J l m e n e f f « t a r n o g e w

M e » zert tfcwn betekent niet aïifj 'oieeri rtoen GrcenW-st gaat tiet alim cpen.eaeeoM an vooral ook <aroon doen. Met rtur klariw, en 5tak*ho<-lprE M M .vel vanuit ieders etgen vwartwx*üe.Jkhe«

7

.Vimfc
ai

Zakelijker worden om sociaa

te blijven

•

Naareen klantgerichte dienstverlening

5fi

•roenWest w i berakwi 3e doelgroep zichzar kar rwpen letwedzaam is n het bijiandef •> rtonngrnarW Hiei n-:ni

Scherper sturen GroenWest moet zaniker werden om z o m mcoetjk rrtdci*ton In te Eetten voor de vo*sr*isve«ing Daarom gaat zij haar bedri/woef ing simrnw STI effecnever iinchten

GraerWeat haar dwnstvertening keuz-s ff MtUMntMOWl op n

GroenWest!

www.groenwest.nl

Zakelijker worden om sociaal te blijven Koers GroenWest

1

2014-2018

Woerden, maart 2014 Afdeling Strategie & Beleid Tekeningen: Zwaar Water, Esther Mosselman

Inhoudsopgave

1 Voorwoord

*

2 GroenWest: dit zien we om ons heen

5

3 GroenWest: hier staan we voor

8

4 GroenWest: dit zijn onze keuzes

10

5 GroenWest: dit gaan we doen

17

[3]

1

Voorwoord

Meerwaarde Waar zit onze meerwaarde? Hoe kunnen wij zo goed mogelijk bijdragen aan de volkshuisvesting? Dat zijn vragen die wij ons zelf continue gesteld hebben bij het bepalen van onze koers, maar ook vragen die gesteld worden in het brede maatschappelijke debat dat gaande is over onze sector. Zakelijker worden om sociaal te blijven Ons antwoord is dat wij zakelijker willen worden om sociaal te kunnen blijven. W a a r o m ? Omdat wij er zijn voor de volkshuisvesting, om mensen te huisvesten die het zonder ons niet redden op de woningmarkt in het Groene Hart. En dat willen wij zo goed mogelijk doen. Onze overtuiging heeft tot gevolg dat wij dingen anders gaan doen. Slimmer en effectiever, zodat wij zo veel mogelijk geld kunnen besteden aan de volkshuisvesting. Scherper in keuzes en sturing Dit betekent wij focussen op onze kerntaken: het beheren en bouwen van sociale huurwoningen. Wij kunnen en blijven, in tegenstelling tot vele andere corporaties, investeren in goed onderhoud, nieuwbouw en het verduurzamen van onze woningen. En daar zijn wij trots op! Om dit te kunnen blijven doen gaan wij scherper sturen, onder andere op ons vastgoed en vermogen, en zoeken wij nieuwe vormen van samenwerking om kosten en risico's te verlagen. Wij spreken onze doelgroep en onze maatschappelijke partners meer aan op hun eigen verantwoordelijkheden. Daarbij nemen wij ook onze verantwoordelijkheid door te kijken hoe wij als organisatie tegen lagere kosten nog beter kunnen presteren. Met aandacht en betrokkenheid Alleen samen kunnen wij onze maatschappelijke taken vervullen. W e blijven met onze voeten 'in het veen van ons werkgebied' staan door als organisatie contact te houden met alle lagen in de samenleving, van buurtbewoners tot de wijkagent en de wethouder. S a m e n werken we aan taken waarvoor steeds minder geld beschikbaar is. Een grote, maar mooie uitdaging voor iedereen. Wij worden hierbij zakelijker, maar blijven werken met aandacht en betrokkenheid. Bij alles wat we doen stellen we de vraag: 'wat is de toegevoegde waarde voor de klant?'. Wij hebben oog voor de mens achter de klant, vooral bij vraagstukken of problemen die specifieke aandacht vragen. W e zijn groter en worden zakelijker, maar blijven betrokken in de manier waarop we werken! Dit is de koers die wij uitzetten, de beweging die wij de komende jaren willen maken. Ik hoop dat onze koers u inspireert om samen onze schouders eronder te zetten en aan de slag te gaan! Karin Verdooren Directeur-bestuurder GroenWest [4]

2

GroenWest - dit zien we om ons heen

De wereld om ons heen is volop in beweging en de veranderingen volgen elkaar in een steeds hoger tempo op; politiek, maatschappelijk en financieel, zoals te zien is de onderstaande 'krantenknipsels'. Wij kunnen niet langer uitgaan van een stabiele context. Onze sector staat op de drempel van een nieuw tijdperk.

Overheid wil meer grip op de sector B i j de overheid groeit de behoefte aan meer grip op de sector. Intern en extern toezicht worden aangescherpt, risicobeheersing speelt een steeds grotere r o l . De r o l en positie van corporaties in de samenleving liggen onder het vergrootglas en dat zal de komende j a r e n zo blijven. Het is, nu meer dan ooit, aan de corporaties o m h u n meerwaarde te laten zien.

Shift happens De wereld om ons heen is volop in bewegingen de veranderingen volgen elkaar steeds sneller op, zeker als het gaat om digitalisering. Door Van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij

internet en sociale media is informatie v o o r t d u r e n d en overal beschikbaar voor iedereen. Denk aan b e g i n j a r e n ' 9 0 , toen mobiele telefoons gemeengoed begonnen te worden. A n n o 2013 heeft de helft van

Het einde van de verzorgingsstaat lijkt in zicht. De overheid trekt zich

de w e r e l d b e v o l k i n g een v o r m van mobiele communicatie. Internet

steeds verder t e r u g en er ontstaat een steeds groter gat tussen overheid

bekleedt ook een steeds prominentere plaats in het dagelijks leven van de

en markt. De burger moet en mag steeds meer zelf doen. E e n kans die

N e d e r l a n d e r , zowel thuis als op het werk. V a n de huishoudens heeft 9 4 %

veel mensen p a k k e n , zoals b l i j k t uit de vele burgerinitiatieven. E e n

toegangtot internet, 8 7 % gebruikt internet dagelijks. W a a r in 2011 3 1 %

groot deel van de doelgroep van corporaties k a n hiermee z i j n voordeel

van de N e d e r l a n d e r s toegang had tot internet via een smartphone, is dit

doen, maar voor een klein deel is dit niet haalbaar Z i j zijn kwetsbaar

percentage in een j a a r tijd gestegen tot 4 2 % . Iedereen k a n steeds

en vallen tussen wal en schip. E n ook d a a r , en misschien juist d a a r , ligt

gemakkelijker en sneller de informatie zoeken die hij n o d i g heeft.

een belangrijke taak voor corporaties.

[5]

Economische crisis van belang voor opgave O o k in het G r o e n e H a r t z i j n de gevolgen van de economische crisis m e r k b a a r . O n d a n k s de voorzichtige tekenen van herstel zien we d u i d e l i j k e effecten op de l a n d e l i j k e en regionale woningmarkt met veel lagere h u i z e n p r i j z e n en lange v e r k o o p t i j d e n V e r h u i z i n g e n w o r d e n , o n d a n k s de groei van de verhuisgeneigdheid, uitgesteld Daarnaast heeft de crisis invloed op de o m v a n g e n kwetsbaarheid van de doelgroep van corporaties. Uit onderzoek is gebleken dat er in p r i n c i p e voldoende sociale huurwoningen zijn in het werkgebied van G r o e n W e s t om de

^
huishoudens met een lager inkomen te bedienen Uitgangspunt h i e r b i j is

Zy"i best

olMjV*W«.(

dat deze woningen worden bewoond door mensen die recht hebben op een sociale h u u r w o n i n g o p basis van h u n inkomen Tegelijkertijd is door de

Vergrijzing duidelijk zichtbaar, maar er zijn wel verschillen

d a l i n g van de h u i z e n p r i j z e n een deel van onze doelgroep in staat om een w o n i n g te kopen.

In het werkgebied van G r o e n W e s t is er, voorafgaand aan de k r i m p , een sterke v e r g r i j z i n g zichtbaar. E r is wel s p r a k e van lokale verschillen. W a a r de v e r g r i j z i n g bovengemiddeld is in De R o n d e V e n e n , is deze juist beneden gemiddeld in Utrecht. Het uitgestrekte werkgebied leidt tevens

Duurzaamheid steeds belangrijker, ook vanuit oogpunt van

tot onderlinge verschillen in de v r a a g van de doelgroep

betaalbaarheid De wens om energievoorziening te v e r d u u r z a m e n leeft breed in de s a m e n l e v i n g D u u r z a a m h e i d is d a a r o m voor corporaties belangrijk.

Verzakelijking wenselijk

O o k vanuit de steeds sterker wordende discussie over b e t a a l b a a r h e i d , een energiezuinige w o n i n g z o r g t voor lagere woonlasten nu en in de

Het kabinetsbeleid en in het bijzonder de v e r h u u r d e r s h e f f i n g betekenen

toekomst Daarnaast is in het E n e r g i e a k k o o r d afgesproken dat in 2020

een forse a a n s l a g o p de c o r p o r a t i e k a s Voorbeelden van onjuiste inzet

14% van alle energie d u u r z a a m moet worden opgewekt. A l s

van maatschappelijke middelen hebben bovendien de roep om een

G r o e n W e s t , met als werkgebied Het G r o e n e H a r t , willen we niet anders

t r a n s p a r a n t e en doelmatige inzet van maatschappelijk k a p i t a a l versterkt.

d a n hier i n v u l l i n g aan geven.

Daarmee ontstaat een toenemend b e l a n g v o o r v e r z a k e l i j k i n g van woningcorporaties.

[6]

Wat betekenen deze ontwikkelingen voor ons •

De wereld verandert en dat biedt kansen om de dienstverlening aan onze klanten te verbeteren Het is belangrijk om in onze dienstverlening rekening te houden met: o

De behoefte om steeds meer digitaal en plaats- en tijdonafhankelijk te doen.

o

Twee doelgroepen: de doelgroep die zijn voordeel doet met de digitalisering (veruit het grootste deel) en de doelgroep die dit niet kan en steeds kwetsbaarder wordt

•

Ons bestaansrecht is onze kerntaak: goede volkshuisvesting, daar kunnen wij de meeste meerwaarde bieden Het is belangrijk om: o o

De bestaande voorraad optimaal te benutten voor onze doelgroep De ontwikkeling van de omvang en samenstelling van onze doelgroep goed in de gaten houden

o •

Bij keuzes over onze vastgoedportefeuille rekening te houden met de verschillen binnen ons werkgebied

Samenwerken met onze partners is belangrijker dan ooit, omdat de overheid en markt zich steeds verder terugtrekken Het is belangrijk om: o

Onze doelgroep, samen met onze partners, te stimuleren om zo veel mogelijk zelfredzaam te zijn of te worden. W e kunnen dit niet alleen doen, daarom zoeken wij nadrukkelijk de samenwerking met anderen op.

o •

Te laten zien dat wat wij doen, er toe doet.

Een maximaal maatschappelijk rendement is essentieel, we kunnen ons geld maar een keer uitgeven en willen dat goed doen Het is belangrijk om: o

Scherpe en zorgvuldige investeringskeuzes te maken

o

Duidelijk te zijn over de keuzes die we maken

o

Kritisch naar onze eigen bedrijfsvoering te kijken om zoveel mogelijk geld te kunnen besteden aan de volkshuisvesting

Alle ontwikkelingen vragen van ons om ons te herbezinnen op onze huidige koers. Het dwingt ons om een aantal scherpe keuzes te maken en fundamentele wijzigingen aan te brengen in het bereik van onze activiteiten. Het is noodzakelijk dat wij de organisatie en manier van werken aanpassen aan deze nieuwe toekomst.

[7]

3

GroenWest - hier staan we voor

Onze missie

j j j j j JoWV» U u i ï « * t . Iedereen verdient een stevige

thuisbasis.

Daarom maken wij wonen in het Groene Hart betaalbaar doelgroepen Wij gaan hierbij zorgvuldig

met passende

en steunen wij kwetsbare

woningen.

om met ons maatschappelijk

9

kapitaal.

rrvs m « .

Onze visie Om onze opgave te realiseren maken wij gebruik van maatschappelijk kapitaal. Dit verplicht ons om met deze middelen zoveel mogelijk meerwaarde voor de maatschappij te realiseren. Wij willen op een zakelijke manier omgaan met ons vastgoed en sturen onze organisatie scherp en bedrijfsmatig aan, zodat we ons kapitaal zo effectief mogelijk kunnen inzetten voor onze maatschappelijke opgave. W e worden zakelijker, waardoor we sociaal kunnen blijven. Onze maatschappelijke opgave bestaat voor ons uit het betaalbaar maken van wonen in het Groene Hart voor mensen die dat nodig hebben, zowel qua inkomen als qua positie in de maatschappij. Onze betaalbare woningen zijn bestemd voor mensen met een kleinere portemonnee, zolang zij niet zelf in hun huisvesting kunnen voorzien. Dit doen wij zolang deze groep in ons werkgebied niet zelf in staat is om op de markt een woning te vinden. Inzicht in onze maatschappelijke opgave hebben wij door de contacten met onze stakeholders zoals gemeenten, zorginstellingen en onze huurdersbelangenvereniging. Dit is een onderdeel van onze binding met de lokale gemeenschap. Onze strategie Onze woningen zijn ons belangrijkste middel om bij te dragen aan een stevige thuisbasis. Onze woningen zijn betaalbaar omdat we in staat zijn korting te geven op de marktprijs met een gematigd huurbeleid. En wanneer we investeren in sociale huurwoningen nemen we genoegen met een lager rendement dan commerciële vastgoedbedrijven. Wij investeren in de duurzaamheid van onze woningen om deze nu, maar ook in de toekomst betaalbaar te houden én ons steentje bij te dragen aan het milieu. Onze woningen hebben naast een goede prijs een goede kwaliteit. Het kwaliteitsniveau loopt hierbij in de pas met de

[8]

gematigde huurprijs die wij vragen. Wij streven naar een voorraad die qua omvang past bij de vraag in ons werkgebied. Hierbij zetten we ons in om onze woningen en de directe omgeving leefbaar te houden. Onze kernwaarden Bij het realiseren van onze missie staan vier kernwaarden centraal. Onze kernwaarden zijn onze drijfveren, bepalen onze houding en identiteit en het beeld dat de buitenwereld van ons krijgt. Wij werken: •

Slim In hoe we onze keuzes maken en wat we doen, gaan we slagvaardig en efficiënt te werk

•

Open

•

Effectief

In onze houding zijn we dichtbij, transparant en responsief In wat we doen zijn we resultaatgericht en creatief •

Samen

(MS

In hoe we ons werk doen halen we de schotten weg en werken we intern en extern optimaal samen Dit betekent dat wij een organisatie zijn waar we met elkaar en met onze partners, samen werken aan continue verbetering. Zo willen we onze doelgroep z o goed mogelijk bedienen. Dit doen we slim. Dat betekent dat we uit gaan van 'gezond verstand', kiezen voor standaarden waar dat kan en specifieke aandacht en keuzes waar dat nodig is. Slim omdat we kiezen voor optimale resultaten, omdat maximale resultaten relatief weinig meerwaarde hebben maar wel veel maatschappelijk kapitaal kosten. Wij zijn effectief: we hebben een duidelijk doel voor ogen bij alles dat we doen en zijn in staat creatieve oplossingen te bedenken voor problemen die we onderweg tegen komen. Onze medewerkers zijn de belangrijkste dragers van onze kernwaarden. Zij zijn belangrijk omdat zij vorm geven aan de identiteit van onze organisatie. Onze medewerkers zijn professioneel, werken altijd met aandacht en betrokkenheid en hebben oog voor mens en milieu. Zij tonen initiatief en gaan op een open manier met onze klanten, onze stakeholders en elkaar om.

[9]

4 GroenWest - dit zijn onze keuzes

Om onze missie te realiseren binnen de huidige context en zoveel mogelijk meerwaarde te realiseren maken wij scherpe keuzes. Dit doen wij door meer focus aan te brengen in wat we doen en tegelijkertijd de manier waarop we dat doen te veranderen. Dit doen wij via vier speerpunten. Deze vier speerpunten geven ons richting, zetten in beweging en vormen de basis voor onze keuzes, doelen en dagelijkse werkzaamheden. •

Sterkere focus op de kerntaak

•

Naar een klantgerichte dienstverlening

•

Meer in samenwerking

•

Scherper sturen

O

m

i

ca I

(

I

[10]

))

Sterkere focus op de kerntaak

IU ruemue

Wij gaan terug naar de basis. Voor ons is dat een steuntje in de rug bieden op de woningmarkt aan iedereen die het zelf niet redt. W e doen daardoor minder, maar wat we doen, doen we beter. Beter betekent voor ons zo slim en effectief mogelijk. De keuzes die wij maken: Wij kiezen voor een focus op sociale huurwoningen Wij zetten ons maatschappelijk vermogen in voor onze kerntaak: het beheren en bouwen van sociale huurwoningen. Dat betekent dat wij bijvoorbeeld niet investeren in de nieuwbouw van koop- of vrije sector huurwoningen (zogenaamde niet D A E B activiteiten). Wij houden vrije sector woningen in bezit om de doelgroep met een inkomen tussen € 34.678 en € 46.423 te bedienen.

Wij kiezen voor een focus op het verbeteren van de woningen die er al staan Wij kunnen de meeste maatschappelijke meerwaarde creëren via onze bestaande woningvoorraad, omdat wij via nieuwbouw relatief weinig woningen toevoegen aan de ongeveer 11.000 woningen die we al hebben. Dit betekent dat wij onze prioriteit leggen bij onderhoud en het verbeteren van de kwaliteit van onze woningen. Wij kunnen en blijven ook investeren in renovatie en nieuwbouw. Wij hebben hierbij een nauwe samenwerking met partners in de keten. Wij kiezen voor woningen met een HEMA-kwaliteit en oeen Bijenkorf-kwaliteit Onze woningen hebben een kwaliteit die past bij het prijsniveau: ' H E M A en geen Bijenkorf'. Daar waar we nieuwbouw realiseren, sturen wij op een passend rendement op onze investering. Wij kiezen voor betaalbare woningen Onze doelgroep heeft een kleine portemonnee en daarom kiezen wij voor betaalbaarheid voor onze doelgroep. Het overheidsbeleid maakt deze keuze wel steeds moeilijker. Wij zijn blij dat we deze keuze nu nog kunnen maken, iets wat vele andere corporaties niet meer kunnen. Bij betaalbaarheid gaat het niet alleen om de huurprijs, maar ook om de energielasten. Om de betaalbaarheid voor de toekomst te kunnen borgen, speelt duurzaamheid daarom een belangrijke rol in veel van onze [11]

keuzes. Daarnaast bieden wij betaalbare koopwoningen (voormalige huurwoningen) voor mensen die een woning willen kopen. Wij maken de woningen onder andere betaalbaar door kopers die dat nodig hebben financieel te ondersteunen, op dit moment doen wij dat via de StartersRenteRegeling. Wij kiezen voor investeren in duurzaamheid met nadruk op de bestaande woningen Wij verwachten dat de energielasten in de toekomst van grote invloed zullen zijn op de betaalbaarheid van woningen, daarom vinden wij het slim om nu te investeren in het energiezuiniger maken ervan. De meeste winst op het gebied van energiebesparing is te behalen in onze bestaande woningen, daarom leggen wij daar de nadruk op. Dit betekent dat we liever bij meer woningen een kleinere energielabelstap maken waardoor veel woningen energiezuiniger worden, dan dat wij bij een paar woningen een grote energielabelsprongen maken, waardoor een paar woningen bijvoorbeeld energieneutraal worden. Wij streven naar gemiddeld energielabel B op de langere termijn.

)

Wij kiezen ervoor om te investeren binnen onze kaders, op basis van behoefte en noodzaak Op basis van behoefte en noodzaak investeren wij daar waar het (het hardste) nodig is en alleen als het past binnen onze kaders als het gaat om rendementen en risico's. Wij verbeteren en vernieuwen onze woningen en bouwen nieuwe woningen, waarbij wij ons primair richten op ons huidige werkgebied (de gemeenten waar wij nu bezit hebben, voor de gemeente Utrecht met een grens bij het gebied ten westen van de A2). Indien de behoefte dit vraagt en de opgave in ons huidige werkgebied er niet onder lijdt, zetten wij onze middelen ook in andere delen van de regionale woningmarkt (waar wij nu nog niet actief zijn), in voor een hogere maatschappelijke opbrengst. Wij stellen ons voor onze collega corporaties in de regio op als goede buur. Wij zijn met elkaar in gesprek en ondersteunen indien nodig. Hierbij maken wij afwegingen op basis van maatschappelijke meerwaarde.

ft

Wij kiezen ervoor om onze woningen optimaal te benutten

Wij willen dat onze betaalbare woningen bewoond worden door die mensen die deze woningen echt nodig hebben. Daarom willen we voorkomen dat onze woningen bewoond worden door mensen met een hoger inkomen, omdat zij zichzelf kunnen redden op de woningmarkt. Dat betekent dat we deze mensen minder korting geven op de huurprijs. Daarnaast zetten wij in op beweging op de woningmarkt. Dit doen wij door mensen die niet meer naar wens wonen te verleiden om door te stromen. De woningen die zij achterlaten komen dan weer beschikbaar voor andere klanten. Doorstromers (vooral senioren en gezinnen in al hun diversiteit) zijn hierbij van groot belang.

[12]

Wij kiezen ervoor onze woningen toegankelijk te maken daar waar nodig en verantwoord Bij onze inzet op doorstroming staan wij voor een dilemma: het aanpassen van de woning, zodat de klant er kan blijven wonen of de woning niet aanpassen, zodat de klant verhuist en de doorstroming op gang komt. Omdat voor beide opties wat te zeggen is, faciliteren wij in een beperkt aantal gevallen de aanpassing van woningen in de daarvoor meest kansrijke complexen. Daarbij is ons uitgangspunt dat de aanpassingen geen onevenredige investeringen of moeilijk te verhuren woningen tot gevolg hebben. Wij kiezen voor keuzevrijheid voor woningzoekenden ledereen verdient een stevige thuisbasis, en moet de vrijheid hebben om te bepalen waar zijn thuisbasis staat. Daarom willen wij zo min mogelijk beperkingen in de keuzevrijheid van woningzoekenden als het gaat om de plaats waar zij zich willen vestigen. Hier zullen wij ons ook hard voor maken bij de gemeente; die gaat over de manier waarop sociale huurwoningen verdeeld worden. Naar een klantgerichte dienstverlening Van onze doelgroep wordt in toenemende mate verwacht dat zij zelf doet wat ze zelf kan. Ook voor ons is het ultieme doel dat zij zichzelf kan helpen en zelfredzaam is, in het bijzonder op de woningmarkt. Hier richten wij onze dienstverlening, keuzes en werkzaamheden op in. Wij kiezen voor de doelgroep met een inkomen tot €34.678 Onze kerntaak ligt bij de primaire doelgroep, de groep met een inkomen tot €34.678 (prijspeil 2014), omdat zij zich niet zelfstandig kunnen redden op de woningmarkt. Daarnaast zijn wij er in beperkte mate ook voor de huishoudens met een inkomen tussen de €34.678 en €46.423 (prijspeil 2014), omdat zij het in onze gespannen en dure woningmarkt in het Groene Hart ook moeilijk kunnen hebben om zich zelf te redden. Wij ontwikkelen ons van klantvriendelijk naar klantgericht Wij ontwikkelen ons van een klantvriendelijke naar een klantgerichte organisatie. Onze medewerkers hebben aandacht voor en zijn betrokken bij de klant. Zij verplaatsen zich in de klant en proberen, met inachtneming van regels en beleid, de klant zo goed mogelijk te helpen. Daarbij gaan wij uit van de klant en stimuleren wij hun zelfredzaamheid. Wij richten onze processen in vanuit de klant. W e werken kern- en wijkgericht en weten wat er lokaal speelt. Wij houden [13]

voeling met onze klanten en stakeholders. Wij kiezen voor gestandaardiseerde keuzes Wij willen inspelen op de wens van de klant, maar om de kosten acceptabel te houden en de betaalbaarheid van onze woningen te waarborgen, bieden wij standaardkeuzes. Op die manier willen wij onze gehele doelgroep zo goed mogelijk bedienen. Meer in samenwerking Meer zelf doen, betekent niet noodzakelijkerwijs datje het ook alleen moet doen. Vanuit het oogpunt van slim, open en effectief gaan we het vooral ook samen doen. Samen met onze klanten en stakeholders. Maar wel vanuit ieders eigen verantwoordelijkheid. Wij kiezen voor betrekken van klanten bij keuzes Om meer mét de klant te denken in plaats van voor de klant gaan wij klanten betrekken bij plannen voor hun woningen en directe woonomgeving. Op die manier willen we keuzes maken die beter aansluiten bij de wensen van de klant en tegelijkertijd draagvlak voor onze keuzes krijgen. Deze keuze betekent dat we meer aandacht gaan besteden aan participatie dan in de afgelopen jaren. Wij kiezen voor uitbouwen van onze verbinding met stakeholders Wij zijn en blijven lokaal verbonden met alle kernen in ons werkgebied. Om recht te doen aan de maatschappelijke opgave in ieder deel van ons werkgebied vinden wij het belangrijk dat we continue in gesprek zijn met onze stakeholders. Zo weten we wat er leeft en waaraan behoefte is. Dit betekent niet automatisch dat wij ook kunnen bieden wat gevraagd wordt. Vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid zullen wij hier soms keuzes in moeten maken, keuzes die wij zullen onderbouwen. Wij kiezen voor een professionele samenwerking met commerciële partijen Dit betekent ten eerste dat wij scherper in zullen kopen dan in het verleden. Hierbij zoeken wij continue naar de balans tussen prijs en kwaliteit. Ten tweede zullen we werkzaamheden uitbesteden als anderen het goedkoper en beter kunnen en dit slimmer is. Daarnaast kiezen we bij onderhoudsprojecten voor een intensievere samenwerking met aannemers.

[14]

t i l

(P

Wij kiezen voor het spelen van onze rol op het gebied van (scheiden van) wonen en zorg Er verandert veel als het gaat om wonen en zorg. Door het scheiden van wonen en zorg komt er een grotere vraag op ons af van mensen die thuis moeten blijven wonen en van zorginstellingen die ander vastgoed nodig hebben. De vraag naar zorgvastgoed proberen wij waar mogelijk in onze bestaande voorraad op te vangen of wij ontwikkelen nieuw vastgoed. Net als bij de ontwikkeling van regulier vastgoed geldt de voorwaarde dat dit dient te passen binnen onze financiële kaders en dat er geen onverantwoorde risico's worden genomen. Daarbij trekken wij samen op met (zorg)partners

Uotuetl QtutX dWtn wt

•ter

uitd* ook.

v

Wij kiezen voor investeren in leefbaarheid in complexen en de directe omgeving waar we dominant zijn Wij gaan ons meer focussen als het gaat om leefbaarheid. W e beperken ons tot de woning en de directe omgeving en hebben een signalerende rol. Onze inzet is afhankelijk van wat nodig is en in welke mate we dominant zijn (woningen hebben) in een bepaalde kern of wijk. Daarbij is ons uitgangspunt: 'zelf doen wat je zelf kunt'. Wij stimuleren mensen om dingen zelf op te pakken en ondersteunen daarbij indien nodig.

Scherper sturen Het wordt steeds lastiger voor corporaties om hun kerntaak te blijven vervullen, ook voor ons. Met minder middelen moeten we hetzelfde of zelfs meer maatschappelijk rendement behalen. Om te zorgen dat er zoveel mogelijk middelen naar de volkshuisvesting gaan, moeten wij zakelijker worden. Daarom gaan wij onze bedrijfsvoering slimmer en effectiever inrichten. Wij kiezen voor slimme en effectieve inzet van onze maatschappelijk kapitaal Wij willen blijven investeren en daarvoor moeten we een financieel solide bedrijf zijn. Dit betekent dat we toegang houden tot de kapitaalmarkt om onze activiteiten te financieren. Om zoveel mogelijk effect te sorteren sturen we scherper op rendementen en een veriaging van onze bedrijfslasten, zo houden

[15]

"ik het) e r rwxaa < £ * ^ è

we zoveel mogelijk kapitaal over voor onze maatschappelijke opgave. Hierbij toetsen wij ons functioneren voortdurend. Wij kiezen ervoor om ons te onderscheiden door een goede woning en een goede dienstverlening tegen een goede prijs te bieden Zoals gezegd willen wij onze middelen zoveel mogelijk inzetten voor de volkshuisvesting. Daarom kiezen wij voor operational excellence'. Operational excellence betekent dat wij onze processen zo inrichten dat we onze woningen en andere diensten voor een zo laag mogelijke prijs kunnen leveren en streven daarbij naar continue verbetering en ontwikkeling. Wij kiezen voor het beter gebruiken van informatisering en automatisering Om onze processen, onze dienstverlening en besluitvorming te verbeteren, investeren wij de komende jaren in onze automatisering en informatisering. Dit vraagt op korte termijn een forse investering, maar die verdient zich op lange termijn terug. Wij kiezen ervoor om te leren van anderen W e kiezen ervoor om een 'smart adapter' te zijn. Dit betekent dat wij leren van de innovativiteit en ervaringen van anderen en alleen beproefde concepten gebruiken. W e zijn geen voorloper omdat dit geen slimme en effectieve inzet van onze middelen is en hier veel risico bij lopen. Wij kiezen voor investeren in duurzaamheid in onze eigen bedrijfsvoering

h i * i w voorraad !

Vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid vinden wij het ook belangrijk om duurzaamheid onderdeel te maken van onze bedrijfsvoering. Vanuit de wens om onze middelen effectief te besteden sturen we op een balans tussen bedrijfslasten en duurzaamheid. Wij kiezen ervoor om onze organisatie aan te passen aan onze koers In essentie blijven we doen wat we altijd al deden: het beheren en bouwen van sociale huurwoningen. Tegelijkertijd zijn er ook zaken die we echt anders gaan doen, zoals onder andere onze dienstverlening en een sterkere focus op de kerntaak. Om die beweging te kunnen maken passen wij onze organisatie aan.

|16]

Wij kiezen ervoor onze medewerkers te ontwikkelen De externe ontwikkelingen en de veranderingen in onze organisatie vragen veel van onze medewerkers. Wij willen medewerkers in hun kracht zetten en hun kennis en kwaliteiten zo goed mogelijk benutten en ontwikkelen. Dit is één van de randvoorwaarden voor het voor het behalen van onze strategische doelstellingen. Wij willen als goed werkgever onze medewerkers faciliteren en begeleiden in het meegaan met de nieuwe koers.

[17]

GroenWest - dit gaan we doen

5

Nu duidelijk is waar we voor staan en welke keuzes we hierbij maken is het tijd om in beweging te komen en het te gaan doen. W e hebben ons 17 strategische doelen gesteld. Doelen die we in 2018 bereikt willen hebben. Focus op de kerntaak 1

Wij hebben woningen van voldoende flexibiliteit en kwaliteit ('HEMA, geen Bijenkorf') o

Het planmatig en groot onderhoud van onze woningen loopt op schema

o

A l onze nieuwbouw realiseren wij zo dat het geschikt is voor meerdere doelgroepen of gemakkelijk geschikt te maken is.

o 2.

Wij verbeteren en verduurzamen onze bestaande voorraad

(

A

ft

^^^1^^^^.^-^,^,— MaM>MMa*Ma^mi

Wij hebben voldoende woningen die betaalbaar zijn voor onze doelgroep

3.

Wij hebben mensen die een woning van ons wilden kopen gesteund bij de financiering

4.

Wij hebben onderzocht hoe we tegemoet kunnen komen aan de veranderende vraag van senioren en doelgroepen met een gecombineerde woon- en

5.

Wij hebben ons (samen met anderen) ingezet om de doorstroming te verhogen

zorgvraag

6.

o

Wij hebben mensen die willen verhuizen en een sociale huurwoning achterlaten ondersteund bij het vinden van een geschikte woning

o

Het aantal mensen dat qua inkomen niet past bij onze doelgroep, maar wel een sociale huurwoning van ons bewoont, is teruggelopen

Wij hebben geïnvesteerd in duurzaamheid, zodat onze woningen op de langere termijn gemiddeld label B hebben

Klantgerichte dienstverlening 7.

8.

Wij hebben onze dienstverlening klantgerichter gemaakt met efficiency als randvoorwaarde o

Wij hebben onze processen ingericht met de klant als uitgangspunt

o

Wij gaan meer digitaal doen waardoor de klant meer zelf kan doen, op een tijdstip dat de klant dat zelf wil

o

Wij kijken meer naar wat de klant zelf kan doen om zijn probleem op te lossen

o

Wij gaan voor een optimale klanttevredenheid

Wij hebben ontmoeting met de klant dichter bij het huis van de klant georganiseerd

[18]

Meersamen 9.

Wij kennen onze (lokale) partners goed, zij weten wat ze van ons kunnen verwachten vanuit ieders eigen verantwoordelijkheid

10. Wij hebben samen met onze (lokale) partners, ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid, middelen ingezet daar wat dat nodig is als het gaat om leefbaarheid en woningbehoefte 11. Wij werken professioneel samen met commerciële partijen, zoals aannemers en leveranciers 12. Wij hebben participatie sterker vormgegeven o

Wij kennen onze klanten als het gaat om hun woonwensen/woningbehoefte

o

Wij denken meer samen met de klant en minder voor de klant

o

Klanten zijn meer betrokken bij onze keuzes

Scherper sturen 13. Wij hebben onze organisatie klaargemaakt voor de toekomst, door haar wendbaarder en professioneler te maken o

W e hebben onze informatie op orde, sturen hierop en hebben risicomanagement ingebed in de organisatie

o

Wij zijn een goede opdrachtgever: onze opdrachtnemers weten wat er van hen verwacht wordt

14. Wij werken efficiënter om onze beschikbare middelen maximaal in te zetten voor de volkshuisvesting o

Wij hebben een zorgvuldige afweging gemaakt over welke activiteiten wij zelf doen en welke wij uitbesteden,

o

Wij hebben slimmer ingekocht

15. Wij hebben het sturen op rendementen ingevoerd 16. Duurzaamheid is een vast onderdeel van al onze besluiten gebleven

|19]

Dit is GroenWest in 2018

De verhuurder en maatschappelijk partner

A

Wij zijn een betrouwbare corporatie die goede en betaalbare woningen

n

biedt aan iedereen die dat nodig heeft. Wij hebben geïnvesteerd in de verbetering van onze huurwoningen en hebben deze energiezuiniger gemaakt. Ook hebben we sociale huurwoningen gebouwd daar waar de behoefte het grootste was. Huurders worden beter geholpen doordat onze processen zijn ingericht zijn vanuit de 'toegevoegde waarde voor

I n

I /

beun

de klant'. De huurder kan afspraken maken via internet en zaken regelen wanneer hem dit goed uit komt en niet alleen binnen onze kantoortijden. Door te centraliseren en digitaliseren hebben wij meer tijd

De organisatie

om naar de huurders toe te gaan. W e halen ideeën op en bespreken deze met (een vertegenwoordiging van) onze huurders. Dit denken

Wij sturen onze organisatie scherp en op een bedrijfsmatige manier

vanuit 'de waarde voor de klant' zit in ons D N A . W e nemen deel aan

aan. De processen zijn efficiënt ingericht, met de klant als

diverse lokale en regionale netwerken, zoals netwerken over zorg,

uitgangspunt en de verantwoordelijkheden zijn hierin eenduidig

overlast en schuldhulpverlening. Op die manier spelen wij zo goed

belegd. Medewenkers werken resultaatgericht en met aandacht en

mogelijk in op lokale problemen. Wij laten zien waar we ons geld aan uit

betrokkenheid. Management- en sturingsinformatie zijn op orde

geven en leggen uit welke keuzes we daarbij maken.

waardoor we kunnen sturen op resultaat. De informatisering is op een

7

hoger plan gebracht, onder andere met een kennis- en klantvolgsysteem zodat we onze klant goed bedienen. Heldere verantwoordelijkheden en bevoegdheden geven medewerkers ruimte om hun werk zelf vorm te geven binnen kaders. Regie en opdrachtgeverschap zijn standaard werkwijzen. In ons vastgoedbeheer en -ontwikkeling zijn opdrachtgeverschap en resultaatgericht samenwerken ver uitgewerkt. De organisatie kent een kleinere, optimale basisbezetting, meer generieke functies en een flexibele schil voor 'extra handen' bij pieken of voor specifieke kennis.

™ K
[20]

7