MUS EUM STU K2.0 2.0
TwentseWelle • Museumstuk 2.0 • December 2012 • Pagina 2
Twentse Welle 2013-2016 Vooraf Musea houden geschiedenis levend, geven inzicht in het
de komende jaren. We hopen zo onafhankelijk mogelijk te
verleden en vormen een inspiratiebron voor de toekomst.
worden van overheden en fondsen, maar realiseren ons te-
TwentseWelle doet dit op een opvallende en onverwachte
gelijkertijd dat deze geldstromen ook in de toekomst voor
manier. Dat heeft ons jonge museum bewezen in de eer-
ons van essentieel belang zullen blijven. Even belangrijk
ste viereneenhalf jaar van zijn bestaan. TwentseWelle is
zijn onze partners binnen en buiten de museumsector, met
uitgegroeid tot een algemeen gerespecteerd museum, ge-
wie wij de banden nauw willen aanhalen.
steund door een grote schare fans en ambassadeurs. We hebben concreet beleid ontwikkeld met een omvangrijk
Voor u ligt het nieuwe beleidsplan van TwentseWelle. In het
programma vol spraakmakende tentoonstellingen en acti-
eerste plan van november 2008 (Museumstuk) beschreven
viteiten. Onze financiering is de afgelopen tijd sterk verbe-
we zes ambities. In deze tweede editie, voor de periode tot
terd, waardoor we als museum verder kunnen werken aan
en met 2016, groeperen we deze ambities rond de genoem-
de toekomst.
de drie speerpunten. We spreken nu van Museumstuk 2.0, verwijzend naar het belang van goed, actief én interactief
Kortom: TwentseWelle is in de korte periode van haar be-
contact met de wereld om ons heen.
staan een merk geworden dat binnen en buiten Twente in aanzien groeit.
Ik wens u veel leesplezier met de overtuiging dat ons museum inderdaad inspireert, fascineert en een welkome
Nu is het tijd voor de volgende fase. We willen verder groei-
toevoeging is op het kunst- en cultuurprogramma van
en in bezoekersaantallen, onze plek in de maatschappij
Twente en Nederland.
verstevigen (zowel in Twente als in Nederland) én een extra geldstroom creëren die voortkomt uit actief cultureel
Kees van der Meiden
ondernemerschap. Dat zijn onze drie speerpunten voor
Directeur bestuurder TwentseWelle
TwentseWelle • Museumstuk 2.0 • December 2012 • Pagina 3
1. De vindingrijkheid van de mens
Onze plannen zijn gericht op de realisering van drie centrale speerpunten: • meer bezoekers
De creativiteit en de vindingrijkheid van mensen geven een
• een sterke maatschappelijke factor
meerwaarde. Ze zijn verrijkend, zingevend en een belofte
• een extra geldstroom.
voor de toekomst. Mensen zoeken voortdurend naar verbetering, vernieuwing en verfraaiing van hun omgeving.
In ons eerste beleidsplan (Museumstuk 2009-2012) hebben
(uit: de Identiteitskaart van TwentseWelle)
we zes ambities verwoord. We zetten ze voor de goede orde nog even op een rij:
Dit zoeken doen mensen al sinds mensenheugenis. Soms met rampen als resultaat. Soms ook met belangrijke ver-
• We willen dat TwentseWelle een merk is en blijft in
beteringen tot gevolg. In TwentseWelle heet deze zoek-
het culturele landschap van Twente en Nederland;
tocht: het menselijk avontuur. Het museum toont dat door
• Onze collectie willen we inzetten als een interactieve
de eeuwen heen, tot aan de dag van vandaag. Ons ver-
bron van kennis, inzicht en inspiratie
grootglas is gericht op de regio Twente, de verrekijker op
en natuurlijk als basis van tentoonstellingen en
de wereld.
evenementen; • We willen dat ons educatieve programma een
Het is het uitgangspunt van TwentseWelle, onze ideologie
ingrediënt is van het reguliere onderwijsprogramma
zo u wilt. Een uitstekend uitgangspunt voor een veelzijdig
en ander maatschappelijk aanbod;
museum met een veelzijdige collectie en een afwisselend
• Ons museum moet met een opvallende
en verrassend programma van hoge kwaliteit. Over natuur en cultuur, prehistorie en toekomst, mode en sport, architectuur en religie. We willen dat het museum daarmee uniek in zijn soort is.
programmering permanent de aandacht trekken • We zien ons museum als een onderneming die op maatschappelijke en cultureel vlak opereert; • We willen een innovator zijn en niet voor de hand liggende sectoren binnen en buiten de culturele
Dat is echter niet het enige waarmee we ons willen on-
wereld aantrekken voor samenwerking.
derscheiden. We willen ook dat onze organisatie open en transparant is, de blik naar buiten richt.
De zes ambities zijn de dragers van ons beleid en ondersteunen de genoemde drie speerpunten. Een sterk merk,
In het volgende hoofdstuk komen de speerpunten voor de
het trekken van aandacht en het bedenken van innovatieve
komende jaren aan bod. Daarna gaan we in op ons pro-
concepten trekken mensen aan. Een educatief program-
gramma in relatie tot onze collectie, de interne organisatie
ma, dat samen met overig cultuur-educatief aanbod past
en het netwerk van partners van TwentseWelle.
binnen bestaande curricula, zorgt voor een stevige maatschappelijke positie. Actief ondernemerschap tenslotte zorgt op termijn voor een nieuwe geldstroom, die niet van alleen de overheid komt maar ook uit de profitsector en uit
2. Speerpunten
eigen inkomsten. Natuurlijk weten we dat een museum geen onderneming met een winstoogmerk is. Daardoor zullen we afhankelijk blijven van overheidssteun. Het laat onverlet dat we
Kijkend naar de volgende fase van ons bestaan (2013-
deze afhankelijkheid willen terugbrengen tot een mini-
2016) hebben we slechts één doel voor ogen: TwentseWelle
mum, waarmee we onze gebouwen en onze collectie in
moet een spraakmakend museum zijn, een toeristische en
stand kunnen houden. Dat zijn per slot van rekening zaken
maatschappelijke pleisterplaats die de stad Enschede en
waarvoor de overheid verantwoordelijk is en die wij voor
de regio Twente nóg aantrekkelijker maakt voor bewoners
de maatschappij uitvoeren. Een situatie die vergelijkbaar
en bezoekers.
is met zorg en onderwijs . Verder willen we zoveel mogelijk onze eigen broek ophouden.
TwentseWelle • Museumstuk 2.0 • December 2012 • Pagina 4
Onze collectie vormt het hart van het museum. We behe-
Een stevige stads- en regiopromotie
ren daarmee het geheugen van de regio Twente en om-
De stad Enschede is druk doende haar promotie verder
streken en leggen een direct verband met erfgoed elders
te versterken. De bewegwijzering wordt verbeterd en de
in Nederland en de wereld. Ons doel is om daarmee ons
‘schatten van de stad’, waaronder de musea, krijgen in het
publiek te fascineren, te inspireren en uiteraard om kennis
promotiebeleid meer en meer een plek. We zien dit ook in
over te brengen. De museumcollectie is direct of indirect
regionaal verband. Het Twents Bureau voor Toerisme richt
uitgangspunt van al onze activiteiten, ze ligt ten grondslag
de focus meer op de waarde van kunst en cultuur in de re-
aan de drie genoemde speerpunten voor de komende jaren.
gio en geeft meer aandacht aan de promotie van het stedelijk gebied. Dat verheugt ons, omdat het ons streven naar
2.1 Speerpunt 1: meer bezoekers
een groeiend bezoekersaantal ondersteunt. Toch is de aandacht voor onder andere ons museum op dit moment nog te ad hoc. We willen voor het museum een vaste plek in de
Op basis van alles wat we hebben gezien, gehoord en
stadspromotie. Een goede samenwerking en afstemming
geëvalueerd sinds de opening van het museum in 2008,
met genoemde partijen is nodig, als ook met onze part-
verwachten we dat we de komende jaren alle zeilen moe-
ners. Die samenwerking gaan we intensiveren.
ten bijzetten om boven de 50.000 bezoekers te blijven. Daarvoor zijn aanpassingen nodig en moeten scherpe keu-
Hoge kwaliteit
zes worden gemaakt. Onze ambitie is om op middellange
We gaan uit van het produceren van een bescheiden aantal
termijn (2016) 70.000 bezoekers per jaar te ontvangen. Bij
wisseltentoonstellingen per jaar.
een dergelijk bezoekersaantal komt een gezonde bedrijfs-
Mensen moeten zich geroepen voelen om speciaal daar-
voering met voldoende eigen inkomsten pas echt op gang.
voor naar Twente af te reizen. De regiobewoners moeten
We noemen daarvoor de belangrijkste randvoorwaarden
ervaren dat hun regio iets unieks te bieden heeft en met
én de activiteiten die we willen ondernemen:
regelmaat het museum bezoeken. Hoe je het ook wendt of keert: een groot deel van de gewenste extra geldstroom zal van de entreegelden moeten komen. Uiteindelijk draait het om de kwaliteit van ons programma: bijzondere tentoonstellingen van hoge kwaliteit die uitdagen, inspireren en iets unieks laten zien. Natuurlijk verbinden we een aantrekkelijke evenementenprogramma aan deze tentoonstellingen om zo herhaaldelijk een impuls aan het bezoek geven. Meer ruimte voor wisseltentoonstellingen Onze tentoonstellingen moeten uniek voor Nederland zijn. Geen herhaling van zetten van anderen. De huidige ruimte voor wisseltentoonstellingen is daarvoor te bescheiden. Het samenvoegen van de ruimte van Concordia en die van TwentseWelle is een voorwaarde voor grootschalige tentoonstellingen enerzijds en het tonen van meerdere exposities anderzijds. We trekken daarom samen met Concordia op in het organiseren van grote tentoonstellingen. Deze vorm van samenwerking hebben we hoog in het vaandel. Het maakt bijzondere combinaties van hedendaagse kunst en erfgoed mogelijk en is een positief signaal naar de wereld om ons heen.
TwentseWelle • Museumstuk 2.0 • December 2012 • Pagina 5
€ 20 euro per bezoeker
het museum de taken die de verantwoordelijkheid zijn van
Bij 50.000 bezoekers, van wie 40.000 betalend, dragen we
de overheid. Wat ons betreft mag het museum meer inge-
ca € 28 per bezoeker bij vanuit onze exploitatiesubsidies.
schakeld worden dan nu het geval is. Er is op dit vlak nog
Bij 70.000 bezoekers, van wie 56.000 betalend (ons streef-
heel wat te bereiken.
getal voor 2016), is dat € 20. We willen daarom dat de bijdrage per bezoeker in de komende periode minimaal naar
Interactie
het laatstgenoemde niveau wordt teruggebracht.
We zetten in samenwerking met woningbouwcorporatie De Woonplaats een pilotproject op in een van de Enschedese wijken. Wijkbewoners worden betrokken bij de verzameling van verhalen van bewoners over hun stad. TwentseWelle legt hiermee een collectie immaterieel erfgoed aan. We werken daarvoor samen in een breder verband met verschillende musea in het land en de IJsselacademie te Kampen. Het toevoegen van deze ‘oral history’ aan ons programma creëert interactie tussen museum en bewoner en een groeiende binding van de regiobewoners met TwentseWelle. Daarvoor zorgen ook de anekdotes en informatie over onze materiële collectie die door regiobewoners kan worden aangevuld en verrijkt. In de komende jaren bouwen we de techniek verder uit die deze interactie mogelijk maakt, zowel in het museum als via de website en sociale media.
We moeten ons hierbij beseffen dat een aanzienlijk deel van
Eén aanbod
het bezoek bestaat uit het zogenoemde maatschappelijke,
We vinden het uit de tijd dat de uitvoering van onze maat-
waaronder het educatieve, bezoek. We streven naar uit-
schappelijke programma’s geheel in handen komt van onze
eindelijk 15.000 maatschappelijke bezoeken per jaar (ruim
medewerkers. We streven naar een ontwikkeling van aan-
20% van het totaal bij het streefgetal van 70.000 bezoekers).
bod met medewerking vanuit het veld. De uitvoering van de
Samen met de touroperator OAD Reizen halen we sinds
educatieve programma’s geven we nog meer dan nu al het
november 2011 scholieren uit de regio op. Deze Twentse
geval is in handen van de leerkrachten, docenten en be-
Cultuurbus, waarvoor OAD Reizen en TwentseWelle de
geleiders zelf. We verlagen zo niet alleen de kosten, maar
kosten vergoeden, heeft sinds de start in november 2011
vergroten ook het effect. We willen hier nauw samenwer-
het maatschappelijke bezoek een behoorlijk impuls gege-
ken met onze partners in stad en regio.
ven. Tot nu toe (september 2012) is dit bezoekaandeel aan-
In 2016 zijn is er wat ons betreft één aanbod voor de scho-
zienlijk gestegen tot 20 % van het huidige totaalbezoek. Dat
len in stad en regio en zijn leerkrachten intensief betrok-
percentage willen we graag vasthouden.
ken bij de ontwikkeling van dat programma. We stellen ons
We zullen bij herhaling scholen en andere maatschap-
voor dat scholen al in 2014 hun jaarprogramma kunst en
pelijke instellingen uitnodigen om van de bus gebruik te
cultuur via een hypermoderne portal op internet regelen.
maken door ook op locatie voorlichting te geven over onze mogelijkheden.
Andere maatschappelijke taken Op dit moment beperkt de maatschappelijke taak van
2.2 Speerpunt 2: Sterke maatschappelijke functie
TwentseWelle zich tot het ontvangen van scholieren en het inzetten van stagiair(e)s. Die taak kan breder worden. Introductieprogramma’s, re-integratietrajecten, programma’s voor nieuwkomers: er zijn nog meer maatschappelij-
De maatschappelijke functie van TwentseWelle creëert
ke zaken waaraan het museum een bijdrage kan leveren.
draagvlak in de maatschappij en verrijkt het bestaande on-
Die blijven we actief aanbieden in de verwachting dat over-
derwijs en de reguliere voorlichting. Daarmee ondersteunt
heden en maatschappelijke instellingen ze oppikken.
TwentseWelle • Museumstuk 2.0 • December 2012 • Pagina 6
2.3 Speerpunt 3: extra geldstroom
Nieuw We willen het museum opnieuw uitvinden en het Twentse
De financiële basis van TwentseWelle is sterk verbeterd
bedrijfsleven aan ons binden. In onze identiteitskaart staat
sinds 2008, maar nog niet geheel op orde. Het initiatief
als motto: Bij ons schrijft u geschiedenis en wij beheren
voor een oplossing ligt bij onszelf. De kosten hebben we
uw geheugen . Hieruit komen twee plannen voort die we in
inmiddels goed onder controle. Aan de inkomstenkant valt
de komende periode centraal stellen: Art&Product en de
echter een wereld te winnen. Fondsen en overheden zullen
Business Club TwentseWelle (BTW).
daarbij moeten helpen. In goede samenwerking moeten we op zoek naar nieuwe geldstromen en daarbij gebaande pa-
Art&Product
den verlaten. We zullen ons niet opstellen als de organisa-
Art&Product richt zich op nieuwe producten van Twentse
tie die geholpen moet worden, maar als een partner in pro-
bodem die een functie hebben in het dagelijkse leven van
jecten met een groot publiek en maatschappelijk bereik.
mensen. Deze producten willen we, samen met onze partner TETEM Kunstruimte, op een bijzondere manier laten
Traditioneel
vormgeven en in onze collectie opnemen. De ontwikke-
We gaan proberen de inkomsten uit horeca- en winkel-
laars (de bedrijven) dragen financieel bij.
voorzieningen te vergroten. Ook blijven we ruimte verhuren voor bijeenkomsten van derden en dergelijke. Het museum
Met Art&Product denken we een duurzame verbinding te
is immers een unieke omgeving waar derden graag hun
leggen met de profit-sector. Voor beide partners zijn er
bijeenkomsten, feesten en dergelijke organiseren. Op dit
voordelen. Het museum hanteert een nieuwe en heden-
moment echter zijn de mogelijkheden beperkt. We willen
daagse wijze van verzamelen en presenteert de collectie
daarin verandering brengen met een eenmalige financi-
permanent aan het publiek. Het bedrijf bereikt een nieuw
ële bijdrage vanuit fondsen en bedrijfsleven. De bijdrage
publiek en verhoogt de marktwaarde van zijn producten.
moet leiden tot een uitbreiding van ons gebouw met een
Deze ontwikkeling neemt meerdere jaren in beslag. In
ruimte voor groepen, die tevens gebruikt kan worden als
2016 willen we dat Art&Product optimaal zichtbaar is in
uitbreiding van het restauratieve deel en voor activiteiten
het museum als onderdeel van Het Grote Verhaal, onze
door derden en - niet te vergeten - onze partners in de stad
hoofdtentoonstelling.
(muziek, theater e.d.). Een museumgebouw moet immers grootschalige projecten en evenementen kunnen huisves-
Businessclub en Twents Cultuurfonds
ten. We streven ernaar de aanpassing van het gebouw in
Bij de Businessclub TwentseWelle (BTW) gaat het direct
2016 te realiseren.
om het creëren van een nieuwe inkomstenbron. Daarvoor ‘belasten’ we de deelnemers (BTW), zou je kunnen zeggen, omdat ons museum van toegevoegde waarde is. De afkorting is uiteraard een knipoog. We streven naar 50 deelnemers in 2016. Daarbij zitten bedrijven of instellingen die tevens kandidaten kunnen zijn voor het Art&Productproject. Een lid draagt financieel bij, waartegenover we natuurlijk een prestatie formuleren. Ook zouden bedrijven en particulieren een bijdrage kunnen leveren aan een op te richten Twents Cultuurfonds. We willen in 2013 samen met onze culturele partners in de stad de mogelijkheden van zo’n fonds onderzoeken. Het fonds zou de programmering van grote tentoonstellingen en evenementen kunnen ondersteunen. Uniek Musea hebben te maken met dezelfde knelpunten. De eerste twee hieronder genoemde knelpunten zijn universeel
TwentseWelle • Museumstuk 2.0 • December 2012 • Pagina 7
en gelden zo ongeveer voor elk museum. Het derde betreft
aantal verbeteringen aanbrengen die voortkomen uit de
echter met name Twente.
reacties van ons publiek en collega-musea.
Niettemin zijn ze alle drie even belangrijk:
We zullen de verbeteringen in kleine overzichtelijke projecten onderbrengen, waarvoor we telkens een partner in
• Hoe krijgen we ons product gefinancierd?
het bedrijfsleven zoeken. Uitgangspunt is dat de projecten
• Hoe maken we ons product zo aantrekkelijk mogelijk?
makkelijk te financieren zijn. We willen ze koppelen aan de
• Hoe maken we ons product uniek voor Nederland?
geplande vervangingen, waarvoor immers ruimte in onze exploitatiebegroting is. Daarmee laten we zien dat het mu-
Feit is dat voor elke bezoeker aan een Twents museum
seum ook zelf investeert.
hard gewerkt moet worden, harder dan bij een museum op
Verder gaan we een onderstaande verhaallijnen in onze
de Dam in Amsterdam. Het eigene van onze regio zal nader
hoofdtentoonstelling Het Grote Verhaal duidelijker neer-
moeten worden gespecificeerd en ten volle worden ingezet
zetten, waardoor ze ook afzonderlijk te volgen zijn:
voor een programma dat uniek voor Nederland is. Daarbij vervallen we niet tot een in zichzelf gekeerd regionalisme,
1. Architectuur
maar vertalen we de kwaliteiten van de regio in een zowel
2. Natuur, landschap en water
nationaal als internationaal opvallend pakket van tentoon-
3. Kunst en design
stellingen, evenementen en maatschappelijke activiteiten.
4. Textiel
Tentoonstellingen en activiteiten die je qua type en inhoud ook in de Randstad kunt vinden, hebben minder zin als we
Samen met onze grote wisseltentoonstellingen willen we
een grote stroom klanten willen trekken. Daarvoor gaat de
in de zalen van Het Grote Verhaal ook kleine wisselende
Tukker liever naar de Randstad, terwijl de Randstedeling er
presentaties maken. Die laatste willen we zonder aanvul-
niet voor naar Twente komt.
lende overheidsfinanciering realiseren. Omdat de kleine presentaties wat inhoud en object betreft opvallend en onverwacht zijn, zullen ze extra publiek trekken.
3. Het programma en de collectie
Hedendaags collectioneren TwentseWelle profileert zich als het museum van de menselijke vindingrijkheid en het museum van het menselijk
avontuur. Daarbij hoort dat de ontwikkelingen van vandaag
We gaan twee voorzieningen ontwikkelen die onze binding
de dag worden gevolgd op nieuwe vindingen, die een rol
met het publiek vergroten en tevens bijdragen aan het re-
spelen in het dagelijks leven van mensen. Het zogeheten
aliseren van onze drie speerpunten: een TW-lab en een
hedendaags collectioneren is dan ook een speerpunt voor
publiekspanel. Daarmee willen we het effect van ons pro-
ons museum, waarvoor diverse mechanismen worden in-
gramma zo groot mogelijk maken.
gezet. Ons bestaande Twenter Fashion-programma , het
In het TW-lab generen we ideeën door mensen van buiten
toekomstige Art&Product en de Fablab Award (die we met
de organisatie minimaal jaarlijks bijeen te laten komen.
Saxion willen gaan organiseren) zullen het museum jaar-
Hierin zijn zeer verschillende disciplines vertegenwoor-
lijks nieuwe collectiestukken opleveren die een beeld ge-
digd, zoals het onderwijs, pr en marketing, architectuur,
ven van de vindingrijkheid van mensen vandaag de dag. We
wetenschap en (beeldende) kunst. Aan een publiekspanel
streven ernaar dat deze wijze van collectioneren in 2016
met wisselende samenstelling vragen we wat men van
een gewoonte is geworden.
onze toekomstige programmaplannen vindt. We testen er ook concepten uit. Het TW-lab en TW-panel zullen in 2013
Interactieve communicatie
van start gaan.
De wijze waarop een museum informatie vergaart over zijn collectie, verandert van eenrichtingverkeer naar een
Het Grote Verhaal
wisselwerking met het publiek. In deze ontwikkeling wil
‘Pièce de résistance’ van ons programma is Het Grote
TwentseWelle vooroplopen. In de loop van de periode 2013-
Verhaal, onze hoofdtentoonstelling. We willen hierin een
2016 ronden we een collectieproject af dat als doel heeft
TwentseWelle • Museumstuk 2.0 • December 2012 • Pagina 8
onze verzamelingen onbeperkt toegankelijk te maken voor
Onberispelijk Onze tijdelijke tentoonstellingen hebben
het publiek. Het geeft ons bovendien de mogelijkheid actief
diepgang. Ze hebben een relatie met
met doelgroepen in contact te treden over de kennis van
onze missie, er ligt onderzoek aan
onze collectie. Zo ontstaat er een inhoudelijk gesprek met
ten grondslag en er verschijnt met de
het deel van ons publiek waar veel deskundigheid aanwe-
tentoonstelling een verantwoorde uitgave
zig is. Het vult eventuele kennishiaten van ons museum en
die voor een breed publiek toegankelijk is.
levert verder interessante anekdotes op die we in onze museale presentaties kunnen verwerken.
Open Onze tijdelijke tentoonstellingen zijn open van structuur. Bezoekers kunnen reageren
Context
op het getoonde en krijgen daarop een
In onze collectie, die nauw aan de regio is verbonden, bren-
reactie.
gen we een duidelijke context aan met andere plekken op de wereld. De context gaan we sterker in Het Grote Verhaal ver-
De kosten van de tijdelijke tentoonstellingen brengen we
weven. De hoofdtentoonstelling blikt vanuit de regio de we-
terug naar een aanvaardbaar niveau. We ontwikkelen een
reld in en betrekt zaken van elders op de wereld bij Het Grote
toolkit voor wisselexposities, die ook inzetbaar is voor tij-
Verhaal. We betrekken dit aspect bij diverse kleine projecten
delijke presentaties in de hoofdtentoonstelling.
die we voor het Grote Verhaal in gang willen zetten. Beleid wisseltentoonstellingen Met onze wisseltentoonstellingen willen we zoveel mogelijk aandacht trekken. We streven naar een gemiddeld
4. De organisatie
aantal bezoekers van 5.000 per maand in 2016. Deze twee doelen gaan niet altijd hand in hand. Een tentoonstelling kan goed zijn geweest voor de bekendheid van het muse-
TwentseWelle is een projectgerichte organisatie met twee
um, maar niet het gewenste aantal bezoekers opleveren.
afdelingen: Frontoffice (collectie en communicatie) en
Een vergroting van onze bekendheid is belangrijk en kan in
Backoffice (bedrijfsvoering en ondersteuning). Een klein
een later stadium tot extra bezoek leiden. Daarmee krijgen
directieteam van drie personen delegeert verantwoorde-
we de inkomsten echter niet meteen op het gewenste peil.
lijkheden tot ver in de organisatie. Alle werkzaamheden
In onze wisseltentoonstellingen nemen we de vindingrijk-
worden in projecten geformuleerd. Deze structuur hebben
heid van de mens als leidraad.
we al gerealiseerd. De overgang naar een adequaat werkende projectorganisatie willen we al aan het eind van 2013
We hanteren daarbij de volgende criteria:
hebben afgerond.
Opvallend Onze tijdelijke tentoonstellingen vallen op,
Netwerkgericht
dagen uit en prikkelen tot nieuwe inzichten
TwentseWelle is een netwerkorganisatie. Elk project wordt
dan wel het bijstellen van gevestigde
geplaatst in een netwerk met collega-instellingen en ande-
opinies.
re relevante instituten en personen (buiten het eigen personeel). Niets gebeurt stand alone. Het betekent dat we:
Onverwacht Onze tijdelijke tentoonstellingen zijn geen simpele herhaling van zetten van anderen. Ze zijn verrassend zowel wat de inhoud betreft, de wijze van presenteren als de relatie die wordt gelegd met andere
• altijd een externe ‘inspirator’ bij de projecten betrekken; • altijd bekijken welke rol onze partners in stad en regio in de projecten kunnen spelen.
disciplines (beeldende kunst, muziek, theater).
Deze werkwijze biedt ons kansen om grote gebaren te maken die binnen en buiten de regio opvallen en tot bezoek aan stad en museum leiden.
TwentseWelle • Museumstuk 2.0 • December 2012 • Pagina 9
Partners binnen de stad
De Regio Twente doet niet aan exploitatiesubsidies. Wel
Wij zien mogelijkheden voor samenwerking met alle cultu-
willen we in de komende periode een substantiële rol voor
rele partners van de stad. Structureel kan dat in principe
TwentseWelle bepleiten in de regiopromotie. Daarover wil-
met allen op het gebied van de bedrijfsvoering. We gaan
len we ook met het Twentse Bureau voor Toerisme en met
de mogelijkheden verkennen per partner en waar mogelijk
de Provincie afspraken maken die leiden tot het financieel
actie ondernemen. Gemeenschappelijke ticketing, ener-
ondersteunen van deze ambitie.
gie-inkoop, salarisadministratie en nog veel meer zaken kunnen zo slimmer, efficiënter, effectiever en dus goedkoper worden geregeld.
De Provincie Overijssel ondersteunt de streekculturele functie van TwentseWelle met jaarlijks € 135.000 (€ 122.000 per 1.1.2013) voor streekculturele activiteiten. Tot op heden
Kunst- en cultuurcluster
is vergeefs gepleit voor het opnemen van ons museum in
Enschede heeft een muziekcluster in de oude binnenstad
de culturele infrastructuur van Overijssel en het toekennen
en een kunst- en cultuurcluster in Roombeek: de nieuwe
van een regionaal ondersteunende rol aan TwentseWelle.
binnenstad. Beide zijn op loopafstand van elkaar te vinden.
Hoewel we daar ook voor de toekomst niet optimistisch
TwentseWelle maakt deel uit van het tweede cluster. Samen
over zijn, blijven wij voor bovengenoemde zaken pleiten.
met Concordia, Tetem Kunstruimte en het Rijksmuseum
Projectmatig liggen er zeker kansen, zowel binnen de por-
Twenthe willen wij een programmering afspreken die de
tefeuille economie en toerisme als binnen de portefeuille
deelnemende partijen versterkt en de stad en regio extra
streekcultuur. We zullen nog frequenter dan nu project-
aantrekkingskracht geeft.
aanvragen gaan indienen.
Partners buiten de stad
De BankGiroLoterij ondersteunt TwentseWelle meerjarig
We willen dat TwentseWelle ‘Het museum van Twente’
met een jaarlijkse bijdrage van € 200.000 per jaar tot en
wordt en dat deze positie wordt ondersteund door de klei-
met 2013, waarna evaluatie en eventueel verlenging volgt.
nere musea in de regio. We willen de komende jaren per
Aanvullend dienen we elk jaar een extra project in. Voor de
museum bepalen óf en zo ja op welke wijze we gaan sa-
grote tentoonstelling over de Turkse regio, die we eind 2014
menwerken. Doel is het museale aanbod van Twente zo
gaan openen, willen we een aanvraag doen bij het nieuwe
neer te zetten dat het de verschillende partners versterkt
BlockBusterFonds. Het fonds ondersteunde al onze in no-
en de regio op de kaart zet. Net zoals wij dat met onze
vember 2012 geopende tentoonstelling ‘1-1, elf idolen en
stedelijke partners van plan zijn. Met het Palthehuis te
Jan Mulder’.
Oldenzaal, techniekmuseum HEIM te Hengelo en Natura Docet in Denekamp willen we afspraken maken over de
De begroting
wijze waarop we de collecties samen gaan beheren en ons
In 2009 bleek uit onderzoek dat we minimaal € 1,3 miljoen
gezamenlijke educatief aanbod communiceren.
per jaar extra nodig hadden om het museum tot een goede culturele onderneming te kunnen ontwikkelen. Voor programmering moest dan een eigen bedrag van € 300.000 per jaar beschikbaar zijn, deels om voor te kunnen financieren
5. Financiering
en deels om tegenvallers te kunnen incasseren. Inmiddels hebben we € 900.000 gerealiseerd, waarvan € 200.000 is geoormerkt voor de verbetering van de publiekspresentatie. We gaan er vanuit dat we na een positieve evaluatie eind
De gemeente Enschede is de belangrijkste subsidiënt van
2013 ook in de jaren daarna kunnen rekenen op een bij-
ons museum. Met een bedrag van ruim € 2,0 miljoen per
drage van de BankGiroLoterij. Het betekent dat er nog een
jaar draagt ze bij aan de exploitatie. TwentseWelle heeft
oplossing moet komen voor een jaarlijkse extra opbrengst
een stevige positie in het veld van kunst en cultuur opge-
van € 400.000. De acties die we daarvoor ondernemen,
bouwd. We hopen deze subsidierelatie de komende jaren
staan in de voorgaande hoofdstukken beschreven.
te continueren.
TwentseWelle • Museumstuk 2.0 • December 2012 • Pagina 10
Ons ideaalbeeld is een museum dat jaarlijks minimaal € 2,2
• Programmatische samenwerking partners binnen
miljoen van overheden ontvangt om gebouw en collectie te
en buiten de museumsector. Eind 2013 willen we de
kunnen beheren en daarnaast € 1,4 miljoen uit de markt
meerjarenplanning rond hebben.
haalt voor tentoonstellingen, programma’s evenementen en innovatie. Dat is een kleine 40% van het totaal. Een per-
MAATSCHAPPELIJKE POSITIE
centage om trots op te zijn. Daarom is dat ons punt aan de
• Uitbouwen Twentse Cultuurbus. Eind 2014 evalue-
horizon.
ren we het resultaat samen met onze partner OAD Reizen; • Educatief aanbod in samenwerking met onze partners in stad en regio, dat we in 2014 gerealiseerd willen hebben;
6. Marsroute 2013-2016
• Meer gezicht geven aan museum buiten het gebouw door in wijken projecten op te zetten. In 2015 willen we dit evalueren.
In onderstaande marsroute geven we aan wat we de komende jaren concreet gaan doen. We beperken ons tot de
GELDSTROOM
meest belangrijke zaken, die evenredig zijn verdeeld over
• Bedrijfsvoering: we willen in 2013 de omslag naar de
de drie speerpunten van dit beleidsplan: meer bezoekers,
projectorganisatie hebben afgerond. Het effect van
maatschappelijke positie en geldstroom. In 2013 starten
de projectaanpak willen we financieel in gunstige zin
we diverse trajecten die in de jaren daarop hun deadline
terugzien;
hebben. Eind 2016 maken we de rekening op en gaan we ons beleid voor de jaren daarna (2017-2020) vormgeven.
• Meer efficiency en effectiviteit door samenwerking met partners in stad en regio (realisatie in 2014); • De Businessclub TwentseWelle levert stapsgewijs groeiende inkomsten op. De start is in 2013.
2013
2014
2015
2016
Blockbusters Bezoek
Maatschappij
Grote Verhaal
Museumfonds verder worden uitgewerkt; • De ondersteuning vanuit de provincie, hoewel niet
Samenwerking
structureel, willen we vergroten door adequate, dat
Cultuurbus
wil zeggen: bij ons en het provinciale beleid passende,
Aanbod
projecten (streekcultuur) in te dienen. Eind 2016 doen
Wijken
we opnieuw een poging om in de culturele basisin-
Projectorganisatie
frastructuur van de provincie te komen. De huidige
Samenwerking Geld
Verder moeten in 2013 de plannen voor een Twents
Businessclub
beleidsperiode loopt dan af; • BankGiroLoterij: we streven naar continuering van
Provincie
de jaarlijks bijdrage na 2013, het jaar dat de huidige
Bankgiroloterij
meerjarenbijdrage stopt.
MEER BEZOEKERS • Blockbusters in 2014 (over de Turkse regio) en 2016 (nog niet bekend); • Het Grote Verhaal, de hoofdtentoonstelling, aantrekkelijker maken door heden en toekomst meer aandacht te geven en door ruimte te scheppen voor kleine wisselexposities. Dit is een langlopend verhaal, dat we eind 2016 willen evalueren;
TwentseWelle • Museumstuk 2.0 • December 2012 • Pagina 11
7. Tot slot We breiden de maatschappelijke functie van het museum uit, met steun van extra projectbijdragen van fondsen en overheden. We bouwen met het bedrijfsleven een samenwerking op die een nieuwe geldstroom op gang brengt. Het geld dat we verdienen door de verkoop van toegangskaarten, evenementen, arrangementen, faciliteiten en dergelijke, investeren we in de ontwikkeling van onze commerciële dienstverlening en programmering. Een deel van deze inkomsten reserveren we voor de promotie van beide. Zo dragen we bij aan het vergroten van de glans van de stad en de regio en daarmee aan de versterking van de lokale en regionale economie. We willen dat Twente in 2016 dankzij ons en vele anderen nóg aantrekkelijker is geworden en dat ons museum dan minimaal 70.000 bezoekers per jaar trekt. © TwentseWelle december 2012