Tweede Bachelorjaar. Hoofdstuk 3

Tweede Bachelorjaar

Hoofdstuk 3 Tweede Bachelorjaar

Tweede Bachelorjaar

1. Overzicht van het tweede studiejaar Het tweede studiejaar kent de volgende studieonderdelen. Onderdeel Wetenschappelijk & Statistisch Redeneren (WSR) * Practicum Onderzoek en Rapportage (POR) Grondslagen van de Psychologie * Gesprekspracticum Testontwikkeling en Psychodiagnostiek (TOP) * Oriëntatie op het Werkveld * Keuzevak 1 (binnen of buiten de Psychologie) Keuzevak 2 (binnen of buiten de Psychologie) Totaal

Ec 12 12 6 6 9 3 6 6 60

In het eerste jaar heeft men een zeer uitgebreide inleiding gehad in de Psychologie en haar verschillende deelgebieden. Daarnaast zijn de beginselen van wetenschappelijk denken geleerd en is er basiskennis opgedaan over Statistiek en Onderzoeksmethoden. Verder heeft men geleerd hoe een goed wetenschappelijk paper moet worden geschreven. Het eerste jaar biedt een brede oriëntatie zodat een goed beeld is ontstaan van het vakgebied. In het tweede jaar worden inhoudelijke onderwerpen uit de psychologie, onderzoeksmethoden, statistiek, SPSS en wetenschappelijk schrijven veel meer geïntegreerd. Studenten leren alle belangrijke onderzoekstechnieken, die worden ingebed in onderzoeksvragen uit de psychologische onderzoekspraktijk. Dat gebeurt vooral in de grote studieonderdelen: Wetenschappelijk en Statistisch Redeneren en in Practicum Onderzoek en Rapportage. In die vakken worden inhoudelijke thema’s uit bijvoorbeeld de Sociale Psychologie, Klinische Psychologie en Ontwikkelingspsychologie uitgediept. Daarnaast volgt men een intensief Gesprekspracticum en worden de grondbeginselen van de Testontwikkeling en de Psychodiagnostiek geleerd. Na het tweede jaar wordt een specialisatie gekozen en op die keuze worden studenten voorbereid. In de opleiding Psychologie aan de UvA specialiseren studenten zich al in het derde jaar omdat we willen dat studenten ook grondig worden opgeleid in een specialisatie. Met het vak Oriëntatie op het Werkveld krijgen studenten meer zicht op wat men met welke specialisatie kan doen. Behalve de zojuist genoemde tweedejaarsonderdelen is er 12 ec ruimte voor keuzevakken. Dit biedt de mogelijkheid om alvast de diepte in te gaan of om de kennis te verbreden met bijvoorbeeld vakken van buiten Psychologie.

2. Indeling in het tweede studiejaar In het tweede jaar volgt men vier vakken met alle tweedejaars studenten tegelijk (deze vakken zijn met een * aangeduid), waarbij men net als in het eerste jaar colleges volgt, opdrachten maakt en toetsen maakt. Alle studenten worden verder ingedeeld in een vaste, verplichte practicumgroep die het hele jaar bij elkaar blijft en eens per week bijeenkomt. Voor de andere onderdelen geldt dat we de hele jaargroep in vier groepen verdelen die de overige onderdelen allemaal in een andere volgorde volgen. Dat wordt aangegeven in het schema op de volgende bladzijde. We creëren een rijk aanbod aan keuzevakken en men kan ook voor een keuzevak van een andere opleiding kiezen.

36

Tweede Bachelorjaar Nieuw tweede jaar in vogelvlucht Onderdelen die alle tweedejaarsstudenten samen volgen (*): 8 weken

SEMESTER 1 8 weken

Wetenschappelijk & Statistisch Redeneren

4 weken

8 weken

Testontwikkeling en Psychodiagnostiek

SEMESTER 2 8 weken

4 weken

Grondslagen van Oriëntatie Keuzevak op het de Psychologie Werkveld Fulltime Aanbod divers

3 colleges per week, het hele jaar door op identieke tijden 1 practicumgroep per week steeds over het vak wat gegeven wordt

Voor de andere cursussen worden de tweedejaarsstudenten in vier groepen verdeeld, A, B, C en D. Men kan in de zomer keuzevakken kiezen, waarna alle studenten worden ingedeeld bij een van de vier groepen. Onderstaand staat dan in welke volgorde en periode men de andere vakken volgt 8 weken

SEMESTER 1 8 weken

4 weken

8 weken

SEMESTER 2 8 weken

4 weken

A Groep Practicum Onderzoek & Rapportage*

TOP (zie Gesprekspracticum** boven)

Keuzevak

Keuzevak Fulltime (zie boven)

Gesprekspracticum**

Keuzevak Fulltime (zie boven)

B Groep Practicum Onderzoek & Rapportage*

TOP (zie boven)

Keuzevak

C Groep Gesprekspracticum**

Keuzevak

TOP (zie boven)

Practicum Onderzoek & Rapportage*

Keuzevak Fulltime (zie boven)

Gesprekspracticum**

TOP (zie boven)

Practicum Onderzoek & Rapportage*

Keuzevak Fulltime (zie boven)

D Groep Keuzevak of crashcourse

* Practicum Onderzoek en Rapportage: 1 college + 1 werkgroep per week, reken op veel opdrachten ** Gesprekspracticum: 10 uur verplicht practicum per week + leesopdrachten en een toets

37

Tweede Bachelorjaar Tweedejaarskeuzevakken binnen Psychologie Titel Animal Cognition Calamiteitenpsychologie Consciousness explained Cultural Psychology Developmental Cognitive Neuroscience Evolutie van de Mens Fundamentals of Human Cooperation Grensoverschrijdend Gedrag Honours: de Neuromaatschappij Honours: Ken uzelf - een wetenschappelijke zoektocht Infant Mental Health Medische Psychologie en Somatische Stoornissen Neurophilosophy and Sensory Integration Omgevingspsychologie Psychologie en Nieuwe Media Psychologische Theorievorming Schoolpsychologie Seksuologie Sportpsychologie: Inleiding Working in Groups

Aantal ec 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6

Semester / blok 1/1 2/2 2/2 1/2 & 2/3 2/3 2/1 1/1 2/3 2/2 & 3 gehele jaar 2/3 2/1 2/3 2/2 2/2 2/3 2/2 1/2 en 2/3 2/1 2/1

Keuzevakken buiten Psychologie Studenten kunnen ook keuzevakken buiten de opleiding psychologie kiezen. Dit mogen alle vakken buiten psychologie zijn, zolang het een universitaire opleiding is en men bij de betreffende opleiding voldoet aan de toelatingseisen (en er plaats is). Studenten moeten de aanmelding-inschrijving wel zelf regelen met de betreffende opleiding.

4. Aanmelding Studieonderdelen Aanmelding voor het tweede jaar gaat met een formulier dat wordt toegestuurd aan alle tweedejaarsstudenten. Op dat formulier geeft men aan welke keuzevakken de voorkeur krijgen en daarna delen we de studenten in voor alle vakken van het hele jaar. Vervolgens zorgt het onderwijsinstituut voor de aanmelding in SIS (zowel de vakken als de tentamens. Het formulier wordt per mail toegestuurd en de uiterlijke inleverdatum is vrijdag 9 augustus 2013. Voor 26 augustus 2013 krijgt men bericht over de plaatsing. Op de Blackboardpagina van jaar 2 vindt men terug waar men wanneer aan deelneemt en bij welke groepen men is ingedeeld.

5. Roostering Ellke student volgt drie colleges per week en één practicumgroep bijeenkomst. In de periode dat Practicum Onderzoek en Rapportage wordt gevolgd komt daar af en toe een instructiecollege bij en elke week een werkgroep bijeenkomst naast wekelijkse opdrachten. Bij een keuzevak zal het aantal bijeenkomsten afhangen van het keuzevak. Bij het Gesprekspracticum volgt men acht weken lang anderhalve dag per week een practicum. 38

Tweede Bachelorjaar

Verplichte Vakken Tweede Bachelorjaar

39

Tweede Bachelorjaar

Grondslagen van de Psychologie Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Docenten

6 ec 7202A510XY Semester 2, blok 1 en 2 Propedeuse Psychologie Prof. dr. D. Borsboom

Inhoud Nog geen twee eeuwen geleden was de mens kant en klaar gemaakt door God, werden symptomen van schizofrenie veroorzaakt door demonen, en waren vrouwen dommer dan mannen. Vandaag zijn wij het resultaat van een stekeblinde evolutie, is schizofrenie een psychiatrische categorie, en blijken sexeverschillen in intelligentie nauwelijks te bestaan. De manier waarop wij over onszelf nadenken is dus scherp gekanteld, en dat komt ten minste deels omdat dat de mens zichzelf als object van wetenschappelijke studie is gaan beschouwen. Dat is niet zonder slag of stoot gegaan. De toepassing van wetenschappelijke methoden op menselijk gedrag levert allerlei theoretische problemen op, die ook vandaag nog niet opgelost zijn. Die problemen hebben vaak te maken met de fundamenten waarop het wetenschappelijk bouwwerk rust: de grondslagen van de psychologie. Daarover gaat deze cursus. De volgende vragen komen aan de orde. Langs welk proces is de wetenschappelijke psychologie ontstaan? Wat is wetenschap nu precies? Is de wetenschappelijke methode zonder meer geschikt om menselijk gedrag mee te verklaren? Hoe ver reikt de arm van de wetenschap eigenlijk? Hoe moeten we nadenken over de positie van de menselijke geest in het krachtveld van omgeving, genen, en hersenprocessen? Is er nog ruimte voor vrije wil, en zo ja hoe ziet die ruimte eruit? Het zijn vragen waarop vaak geen eenduidige antwoorden mogelijk zijn, maar waarover een wetenschappelijk geschoold psycholoog wel een geïnformeerde mening moet hebben. Deze cursus is bedoeld om het intellectuele gereedschap aan te reiken waarmee de student zo’n mening kan ontwikkelen. De cursus behandelt eerst de belangrijkste stappen in de onstaansgeschiedenis van de psychologie. Vervolgens wordt de definitie van wetenschap – en vraag hoe die definitie op de psychologie past – behandeld aan de hand van de belangrijkste stromingen in de wetenschapsfilosofie. Daarna gaan we in op de verhouding tussen psychologie en aanliggende vakgebieden als sociologie en neurowetenschap. Tijdens de cursus is er ruime aandacht voor open problemen, zoals het lichaam-geest probleem, het al dan niet bestaan van vrije wil, en de vraag of menselijke eigenschappen strikt genomen meetbaar zijn. Onderwijsvorm Verplichte colleges (2x per week) en de practicumgroep die het hele jaar doorloopt Beoordelingsvorm Tentamen met meerkeuzevragen en essayvragen Collegetijden di 04-03-2014 t/m 15-04-2014 van 13.00 - 15.00 uur (muv 25-03) vr. 07-03-2014 t/m 1104-2014 van 11.00-13.00 uur (muv 28-03) Tentamendata Donderdag 27-03-2014 deeltentamen 1 Vrijdag 25-04-2014 deeltentamen 2 Studiematerialen en kosten • Brysbaert, M., & Rastle, K. (2012). Historical and conceptual issues in psychology. London: Pearson Education. ISBN: 9780273743675 40

Tweede Bachelorjaar

Oriëntatie op het Werkveld Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Docenten

3 ec 7202A607XY Semester 2, blok 2 Propedeuse H. M. J. (Ilonka) de Haas, MSc; en gastdocenten

Inhoud De wetenschappelijke opleiding Psychologie bereidt zowel voor op het beroep van onderzoeker in de Psychologie als op een wetenschappelijk gefundeerde psychologische beroepsuitoefening (scientist/practitioner). Deze cursus is erop gericht studenten voor te bereiden op de toekomstige arbeidsmarkt. Het werkveld van psychologen is breed en divers. De cursus beoogt studenten bewust te maken van dit brede werkveld en de voor specifieke velden benodigde kennis en vaardigheden. Een breed overzicht van het werkveld, specialisatiemogelijkheden en beroepsperspectieven komt aan bod; daarnaast wordt expliciet aandacht besteed aan eigen loopbaanwensen en -planning. In hoorcolleges komen diverse werkvelden aan bod aan de hand van de specialisaties en tracks die de opleiding aanbiedt. De link van het werkveld en de bijbehorende kennis van theorieën en vaardigheden met de opleiding komt expliciet aan de orde. In de (verplichte) werkgroepen wordt voortgeborduurd op de hoorcolleges aan de hand van praktijkgerichte casussen. Verder zal in de werkgroepen gewerkt worden aan een Persoonlijk loopbaan Ontwikkelings Plan (POP) waarin reflectie op functieprofielen, beroepseisen en loopbaanoriëntatie en- planning centraal staan Leerdoelen De leerdoelen van deze cursus zijn: 1) Kennis opdoen van de grote verscheidenheid aan functieprofielen in het werkveld (kennisdoel), 2) inzicht verkrijgen in de relatie tussen de verschillende specialisaties en de functieprofielen in het werkveld (inzicht en analysedoel), 3) leren een verband te leggen tussen de eigen academische ontwikkeling en de toekomstige beroepsuitoefening (reflectiedoel), 4) oefenen met het toepassen van academische kennis en vaardigheden in de praktijk van de beroepsuitoefening (analyse en toepassingdoel). Onderwijsvorm Verplichte colleges (3x per week) en de practicumgroep die het hele jaar doorloopt Beoordelingsvorm Het uitvoeren van de opdrachten en het bijwonen van de werkgroepen is verplicht. Alle opdrachten moeten worden ingeleverd en beoordeeld zijn als voldaan. Het cijfer bestaat uit 1 cijfer voor de casuïstiek opdrachten (50%) en 1 cijfer voor het POP (50%). Bijwonen van de hoorcolleges is noodzakelijk om de opdrachten te kunnen maken. Collegetijden di 29-04-2014 t/m 20-5-2014 van 13.00-15.00 uur do 08-05-2014 t/m 22-5.2014 van 09.00-11.00 uur vr 09-05-2014 t/m 16-05-2014 van 11.00-13.00 uur Studiematerialen en kosten • Boeken uit het eerste jaar • Artikelen welke via Blackboard bekend worden gemaakt

41

Tweede Bachelorjaar

Practicum Onderzoek en Rapportage (POR) Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Docenten

12 ec 7202A606XY Semester 1 en Semester 2 Propedeuse Psychologie Drs. G. Valk, e.a.

Inhoud Een academisch geschoold psycholoog onderscheidt zich door kennis, inzicht en vaardigheden met betrekking tot psychologisch onderzoek. In dit practicum ontwikkelt de student vaardigheid in het integreren van de resultaten - al dan niet gesimuleerd - van nieuw empirisch onderzoek in wetenschappelijke redeneringen. In werkgroepen en door middel van schrijfopdrachten en oefeningen reflecteert de student kritisch op bestaand onderzoek en zet zelf wetenschappelijke bewijsvoering op met de daarbij behorene onderzoeksmethoden en -technieken. Het ontwikkelen van vaardigheid in de rapportage van empirisch onderzoek speelt in deze cursus een belangrijke rol. Kennis en vaardigheden die de student opdoet in de cursus Wetenschappelijk en Statistisch Redeneren worden in dit practicum toegepast op voorbeelden van hedendaags psychologisch onderzoek. Dit practicum vormt de eerste stap in het zelfstandig opzetten, uitvoeren en rapporteren van empirisch onderzoek en bereidt voor op de bachelorthese in het derde studiejaar en de masterthese in het vierde jaar. Leerdoelen Een student is na deze cursus in staat om zelfstandig een wetenschappelijke redenering op te zetten (vaardigheid: wetenschappelijk denken) waarin nieuw empirisch onderzoek is geintegreerd. Daartoe kan de student: • de onderzoeksliteratuur over een psychologisch onderwerp in kaart brengen en daaruit de belangrijkste publicaties selecteren. • de inhoud van de geselecteerde publicaties parafraseren • de gehanteerde wetenschappelijke redenering in de geselecteerde publicaties analyseren en evalueren • op basis daarvan een eigen onderzoeksvraag en -hypothesen formuleren • een onderzoeksopzet ontwerpen • onderzoeksdata verzamelen en simuleren • onderzoeksdata analyseren en daarop kritisch reflecteren • gevonden onderzoeksresultaten integreren in de bestaande onderzoeksliteratuur • het geheel vastleggen in een onderzoeksverslag en in een mondelinge presentatie (vaardigheid: communiceren) • Daarnaast kan een student na deze cursus reflecteren op de eigen verlsaglegging en op de ethische aspecten van psychologsich onderzoek (vaardigheid: reflecteren) Onderwijsvorm Verplichte colleges (4x) en werkgroepen (1x per week). De cursus wordt twee keer per jaar aangeboden, Studenten worden bij een van de twee edities ingedeeld. Beoordelingsvorm Beoordeling op basis van: twee schrijfopdrachten aanwezigheid bij en actieve deelname aan werkgroepen en oefeningen uitvoeren van voorbereidende opdrachten tijdig inleveren van alle opdrachten 42

Tweede Bachelorjaar Onderwijstijden Colleges 1e semester: ma. 02-09-2013, 09-09-2013, 23-09-2013 en 21-10-2013 van 09.00-11.00 Colleges 2e semester ma. 03-02-2014, 10-02-2014, 03-03-2014 en 24-03-2014 van 09.00-11.00 uur Werkgroepen: Na aanmelding wordt men ingedeeld in een van de werkgroepen op maandag of dinsdag, Studiematerialen en kosten • Starreveld, P.A. (Ed.). (2012) Verslaglegging van psychologisch onderzoek. 3e druk. Amsterdam: Boom. ISBN: 9789059318359. (circa € 25,-) • Field, A. (2009) Discovering statistics using SPSS (4e Ed.). Thousand Oaks: Sage Publications. ISBN:9781446249185

43

Tweede Bachelorjaar

Social Skills Lab: Gesprekspracticum Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Docenten

6 ec 7202A507XY Semester 1 en 2 (zowel in periode 1 als 2) Minimaal 48 ec van de Propedeuse Psychologie Mw. drs. R. Bos, Mw. drs. S. Kateman, Mw. drs. B. Rosenhart

Inhoud In het gesprekspracticum komt zowel persoonlijke als professionele gespreksvoering aan bod. Het betreft een training waarin aandacht besteed wordt aan het verwerven van professionele gespreksvaardigheden, kennis en zelfinzicht. Bovendien wordt er geoefend met en gereflecteerd op eigen sociaal gedrag in alledaagse situaties. Dit legt de basis voor het voeren van de veel voorkomende dyadische gespreksvoering in de beroepsuitoefening als psycholoog. Het Gesprekspracticum is een intensieve training, die plaatsvindt in groepen van maximaal 10 deelnemers. Aan bod komt een combinatie van oefeningen en de benodigde theoretische ondersteuning, zowel op het gebied van de professionele als op het gebied van de persoonlijke gespreksvoering. Kernwoorden zijn: de communicatiekanalen, aandacht tonen, luisteren, samenvatten, interpretatie en evaluatie van communicatieve boodschappen, inhoud en relatie, dominantie, affiniteit en autonomie, (zelf-)analyse, gedragsverandering en het leren ontvangen en geven van feedback Leerdoelen • Kennis van de niet selectieve en selectieve luistervaardigheden (kleine aanmoedi gingen, parafraseren, gevoel reflecteren, samenvatten, vragen stellen, concretiseren). • Het kunnen toepassen van bovengenoemde technieken. • Kunnen reflecteren op het eigen sociale en professionele functioneren. • Inzicht in het eigen gedrag en de effecten daarvan op een ander. Onderwijsvorm Intensief werkgroeponderwijs, 8 weken, anderhalve dag per week (training). Beoordelingsvorm Aanwezigheidsverplichting, eindreflectie en interviewverslag. Alle onderdelen moeten voldoende zijn beoordeeld. Onderwijstijden Semester 1, periode 1 Groep ma/di: 02-09-2013 t/m 22-10-2013 ma. 10.00 -17.00 uur, di. 09.00-12.00 uur Groep di/wo: 03-09-2013 t/m 23-10-2013 di. 15.00-18.00 uur, wo.10.00-17.00 uur Groep do/vrij: 05-09-2013 t/m 25-10-2013 do. 11.00-18.00 uur, vr. 13.00-16.00 uur Semester 1, periode 2 Groep ma/di: 28-10-2013 t/m 17-12-2013 ma.10.00 -17.00 uur, di. 09.00-12.00 uur Groep di/wo: 29-10-2013 t/m 18-12-2013 di. 15.00-18.00, wo. 10.00-17.00 uur Groep do/vrij: 31-10-2013 t/m 20-12-2013 do. 11.00-18.00 uur, vr. 13.00-16.00.uur nb: In laatste week aangepaste starttijd van de do/vr groep: : donderdag 19-12-2013 om 13.00 uur en vrijdag 20-12-2013 om 11.00.uur. Semester 2, periode 1 Groep ma/di: 03-02-2014 t/m 25-03-2014 ma. 10.00 -17.00 uur, di. 09.00-12.00 uur Groep di/wo: 04-02-2014 t/m 26-03-2014 di. 15.00-18.00 uur, wo. 10.00-17.00 uur Groep do/vrij: 06-02-2014 t/m 28-03-2014 do. 11.00-18.00 uur, vr. 13.00-16.00 uur 44

Tweede Bachelorjaar Semester 2, periode 2 Groep ma/di: 31-03-2014 t/m 27-05-2014 ma. 10.00 -17.00 uur, di. o9.00-12.00 uur (Pasen en Bevrijdingsdag vallen uit) Groep di/wo: 01-04-2014 t/m 21-05-2014 di. 15.00-18.00 uur, wo. 10.00-17.00 uur Groep do/vrij: 03-04-2014 t/m 23-05-2014 do. 11.00-18.00 uur, vrij. 13.00-16.00. uur nb.In verband met de uitval van de vrije dagen is er een inhaalzitting op 27-05-2014 15.00-18.00 uur. Tentamendata De eindreflectie en het interviewverslag dient een week na de laatste bijeenkomst te worden ingeleverd. Uiterste datum bekendmaking resultaat 2 weken na de laatste bijeenkomst. Studiematerialen en kosten • Lang, G., & Molen, H. T. van der (2012). Psychologische gespreksvoering: Een basis voor hulpverlening. Soest: Uitgeverij Nelissen. ISBN 9789024402021 ( ± €35,-, 246 blz.) NIEUWE EDITIE. • Handouts. Bijzonderheden Studenten worden na inschrijving ingedeeld bij een groep die gedurende acht weken anderhalve dag per week aanwezigheid vergt. Houd rekening met eventuele uitloop. De indeling is afhankelijk van plaatsing bij andere cursussen in het semester. Men wordt ingedeeld bij ofwel een maandag/dinsdag ofwel een dinsdag/ woensdag groep ofwel een donderdag/vrijdaggroep. Aanwezigheid bij álle zittingen is een absolute vereiste. Er zijn wisselende starttijden, dus let goed op de onderwijstijden.

45

Tweede Bachelorjaar

Testontwikkeling en Psychodiagnostiek Punten 9 ec SIS-code 7202A608XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 3 doorlopend in Semester 2, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie Docenten Prof.dr. A.E.M. van Vianen, dr. T. Schilt, dr. B. Jansen, Prof.dr. J.H. Kamphuis e.a. Inhoud en Leerdoelen De cursus Testontwikkeling & Psychodiagnostiek is een oriëntatie op het brede veld van psychodiagnostiek in al zijn toepassingen, waarbij testontwikkeling en testgebruik een belangrijke plaats innemen. Conform het NIP BAPD reglement wordt aandacht geschonken aan diverse aspecten van psychometrie en besliskunde, die van belang zijn voor verantwoord testgebruik (o.a. onderwerpen als methoden van testontwikkeling, normen, betrouwbaarheid, validiteit, sensitiviteit en specificiteit). Daarnaast zal een brede en representatieve introductie worden aangeboden in de meest gangbare vraagstellingen en gehanteerde psychodiagnostische methodieken in de diverse psychologie subvelden; achtereenvolgens (een week elk) diagnostiek vanuit de Arbeid & Organisatie (A&O), Klinische Psychologie (KP), Klinische Neuropsychologie (KNP), en Klinische Ontwikkelingspsychologie (KLOP). In de laatste twee weken worden gastcolleges op specifieke interessegebieden aangeboden. Afgesloten wordt met een responsiecollege. Fundamenteel vertrekpunt in de gehele cursus is de scientist-practitioner benadering; de empirische/diagnostische cyclus is leidend. Aan de orde komt bovendien de beoordeling van de kwaliteit van diagnostiekinstrumenten, klinische gespreksvoering, de vertaalslag van onderzoek naar individuele toepassing, patroonherkenning, en rapportage & terugkoppeling Onderwijsvorm In de eerste vier weken full time: 4 hoorcolleges per week, vervolgens half time met 3 per week. Daarnaast volgt men de verplichte practicumgroep die het gehele jaar doorloopt. Beoordelingsvorm Twee deeltentamens bestaande uit meerkeuze en open vragen. Practicumgroepopdrachten worden met een cijfer beoordeeld en vormen dus een onderdeel van het eindcijfer. Collegetijden di. 07-01-2014 t/m 21-01-2014 van 09.00-11.00 uur di. 07-01-2014 t/m 18-02-2014 van 13.00-15.00 uur do. 09-01-2014 t/m 20-02-2014 van 09.00-11.00 uur vr. 10-01-2014 t/m 21-02-2014 van 11.00-13.00 uur Tentamendata maandag 27-01-2014 deeltentamen 1 vrijdag 28-02-2014 deeltentamen 2 Studiemateriaal en kosten • Luteijn, F., Barelds, D. P. H., Arrindell, W.A., Deelman, B.G., Kamphuis, J.H., en Vertommen, H., (2008). Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg, Tweede druk. Lemma. ISBN: 9789059312500 • Testontwikkeling boek: lit verwijzing volgt

46

Tweede Bachelorjaar

Wetenschappelijk en Statistisch Redeneren Punten 12 ec SIS code 7202A605XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2 Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie Docenten drs. S. Klinkenberg, drs. R. A. Voskens, diverse gastdocenten Inhoud en Leerdoelen Studenten, onderzoekers, en praktiserend psychologen moeten zich vaak een weg banen door een woud van tegenstrijdige informatie, concurrerende paradigma’s, en complexe problemen. Vaardigheid in het herkennen en analyseren van argumentatielijnen en het kunnen interpreteren van onderzoeksresultaten zijn daarbij van groot belang. Het is echter niet eenvoudig om goede argumentatie te herkennen en op te stellen. Bovendien speelt bij wetenschappelijk redeneringen de empirische bewijsvoering een belangrijke rol, waardoor deze vrijwel altijd een statistische component bevat. Het analyseren en opstellen van empirische, statistisch onderbouwde argumentatielijnen vormt het hart van de cursus Wetenschappelijk en Statistisch Redeneren. In deze cursus wordt enerzijds ingegaan op de vaardigheden die nodig zijn voor het trekken van statistisch gefundeerde conclusies, en anderzijds op de vaardigheden die nodig zijn voor het ontwikkelen van logische gevolgtrekkingen op basis van die conclusies. Er wordt aandacht besteed aan de basis van de argumentatieleer, en aan de manier waarop argumentatie in zowel alledaagse als wetenschappelijke redeneringen een rol speelt. Tegelijkertijd worden de belangrijkste onderzoeksopzetten en statistische analysetechnieken behandeld en wordt er geoefend met gebruik van SPSS en R. Deze vaardigheden worden ingezet om kritisch en constructief psychologisch onderzoek uit te kunnen voeren en te evalueren. De student is aan het eind van deze cursus in staat inhoudelijke vragen te koppelen aan onderzoeksdesigns, zelfstandig onderzoeksgegevens te analyseren, en conclusies op basis van die analyses logisch te beargumenteren. Daartoe beheerst de student diverse statistische technieken, waaronder: t-toetsen, ANOVA (factorial, mixed), ANCOVA, MANOVA, (Semi) Partiële Correlatie, Regressie, Moderator/Mediator analyse, PCA, en non-parametrische toetsing. Tevens is de student in staat om argumentatielijnen in de wetenschappelijke literatuur te identificeren, analyseren, en evalueren. De student moet deze technieken kunnen toepassen en gebruiken bij het zelfstandig opzetten van een wetenschappelijke redenering. Ten slotte heeft de student kennis gemaakt met de manieren waarop deze vaardigheden kunnen worden toegepast in het denken over de psychologische wetenschap en het werk van een scientist-practitioner. Onderwijsvorm Verplichte colleges (3x per week) en de verplichte doorlopende practicumgroep. Beoordelingsvorm: Tentamens (90%), opdrachten (10%) Participatie en professionele houding: Bij het niet voldoen aan de voorwaarden van de werkgroepen (aanwezigheid, voorbereiding, professionele houding) worden hiervoor punten in mindering gebracht op de eindbeoordeling bij dit vak. Zie verder de informatie over de werkgroepen Collegetijden di 03-09-2013 t/m 10-12-2013 van 13.00 - 15.00 uur, (muv 8-10 en 19-11) do 05-09-2013 t/m 12-12-2013 van 09.00 - 11.00 uur, (muv 10-10 en 21-11) vr 06-09-2013 t/m 13-12-2013 van 11.00 - 13.00 uur, (muv 11-10 en 22-11) 47

Tweede Bachelorjaar Tentamendata vrijdag 11-10-2013 deeltentamen 1 vrijdag 22-11-2013 deeltentamen 2 vrijdag 20-12-2013 deeltentamen 3 Herkansing maandag 14-07-2014 Studiemateriaal en kosten • Bowell, T. & Kemp, G. (2010). Critical thinking: a concise guide (3rd ed). Routledge. ISBN: 9780415471831 • Sternberg, R. J., Roediger III, H. L. & Halpern, D. F. (2007). Critical thinking in psychology. Cambridge University Press. ISBN: 9780521608343 • Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (4e Ed.). Thousand Oaks: Sage Publications. ISBN: 9781446249185 • Artikelen • Software SPSS 20 te koop via www.surfspot.nl voor ongeveer €20,R is te downloaden via http://cran.r-project.org Rationale 2.10 (beschikbaarheid en prijs nog te bepalen)

48

Tweede Bachelorjaar

Keuzevakken Tweede Bachelorjaar

50

Tweede Bachelorjaar

Animal Cognition Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Voertaal Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7202AK21XY Semester 1, blok 1 Propedeuse Psychologie Nederlands Max. 40 Mw. dr. A. Ploeger

Inhoud Kanzi is een bekende aap die goed met taal lijkt te kunnen omgaan. Filmpjes over kraaien die allerhande vindingrijke oplossingen bedenken zijn in overvloed te vinden op YouTube. Zijn dit aangeleerde trucjes of hebben deze dieren inzicht in wat zij doen? In deze cursus zullen studenten op zoek gaan naar het antwoord op deze vraag. Wat kunnen dieren eigenlijk? Wat weten ze en wat kunnen ze leren? Verschillende onderwerpen zullen aan bod komen. Er zal worden ingegaan op de vraag hoe dieren categorieën leren, hoe en wat dieren kunnen onthouden (korte- en lange-termijngeheugen), hoe zij omgaan met tijd en getallen, hoe zij navigeren, wat zij leren van soortgenoten (imitatie, theory-ofmind), hoe dieren communiceren en of dit taal genoemd kan worden, en hoe intelligentie gemeten kan worden bij dieren. Daarnaast zullen de principes van de evolutionaire psychologie worden besproken, waarbij een link zal worden gelegd tussen het gedrag van mens en dier. Onderwijsvorm Werkcolleges en take home opdrachten. Beoordelingsvorm Take home opdrachten 20%, tentamen 80% Onderwijstijden ma. 02-09-2013 t/m 21-10-2013 van 11.00-13.00 uur vr. 06-09-2013 t/m 18-10-2013 van 09.00-11.00 uur Tentamendata vr.25-10-2013 do. 02-01-2014 (hertentamen) Studie-materiaal • Wynne, C.D.L. (2001). Animal cognition: The mental lives of animals. Palgrave Macmillan (kosten ongeveer € 40,-). ISBN: 9780333923962 • Artikelen (printkosten ongeveer € 20,-)

51

Tweede Bachelorjaar

Calamiteitenpsychologie Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docent

6 ec 7202AK20XY Semester 2, blok 2 ≥ 48 ec propedeuse Psychologie Max. 30 Drs. H.C.M. Vorst & drs. E. Kinkel

Inhoud Calamiteiten zijn onverwachte gebeurtenissen die, direct of indirect, een dramatisch effect hebben op het leven van een mens. Het gedrag van mensen voor, tijdens en na catastrofale gebeurtenissen is ongewoon en de gevolgen voor slachtoffers zijn zeer heftig. Er zijn op diverse deelgebieden, zoals rampbestrijding, veiligheid en traumabehandeling, bijdragen van de psychologie te vinden. Systematisch onderzoek naar soorten calamiteiten enerzijds en soorten gedragingen van mensen anderzijds is schaars, ondanks het feit dat unieke menselijke gedragingen in het geding zijn. Calamiteiten vallen naar oorzaak of gevolg in diverse categorieën onder te brengen: natuurrampen, oorlogen, terroristische aanvallen, verkeersongelukken, ongelukken in werkomgeving en in huiselijke omgeving. Het menselijk gedrag voor, tijdens en na calamiteiten is eveneens in diverse categorieën onder te brengen: voorbereidingen op of voorkoming van rampen, waarnemingen van getuigen en slachtoffers van gebeurtenissen, ervaringen van slachtoffers, communicatie tijdens en na een ramp, fysiek en psychisch herstel, hulpverlening en evaluaties achteraf. Onderwijsvorm Hoorcolleges. Tijdens de colleges worden enkele thema’s besproken door de vaste docenten en door diverse gastdocenten, experts op een deelgebied. Als eindopdracht wordt een onderzoeksvoorstel geschreven alsmede een dossier samengesteld van een ramp, met de klemtoon op rampbeschrijving, relevant menselijk gedrag, toegepaste methoden van onderzoek en ethiek van het onderzoek naar calamiteiten. Ter voorbereiding wordt elke week een deelopdracht uitgevoerd. Aanwezigheid tijdens de colleges is verplicht! Beoordelingsvorm Tussententamen (via Blackboard) met open vragen over het boek (1/5), eindtentamen (via Blackboard) met open vragen over boek, syllabus en artikelen (1/5), wekelijkse opdrachten (1/5) en eindopdracht bestaande uit een onderzoeksvoorstel (1/5) en een dossier (1/5). Onderwijstijden wo. 02-04-2014 t/m 28-05-2014 van 13.00-17.00 uur Tentamendata vr. 11-04-2014 van 16.00-17.00 uur, Blackboard wo.28-05-2014 van 16.00-17.00 uur Blackboard Studiematerialen en kosten • Leach, J. (1994). Survival psychology. Palgrave MacMillan. ISBN 9780333518557 (pp. 231) ± € 40,-. • Kinkel, E. (2014). Syllabus Rampen in Nederland en psychologische veerkracht (pp. 130). Boekenbalie VSPA, € 10,-. • Keuze van 200 pagina’s uit 2.500 pagina’s aan artikelen op Blackboard

52

Tweede Bachelorjaar

Consciousness explained Credits SIS-code Semester Prerequisites Number of Paricipants Lecturers

6 ec 7202AK27XY Semester 2, blok 2 Propedeuse Psychologie Max. 30 dr. S. van Gaal.

Contents This course focuses on recent developments in consciousness research from a psychological, neuroscientific and clinical perspective. Examples of questions that will be addressed in this course are: How is our conscious experience realized in the brain? Are conscious and unconscious pieces of information processed differently in the brain? Which cognitive functions can operate unconsciously and which functions require consciousness (if any)? Why do we lose consciousness when we fall asleep? Which neural processes break down when we are anesthetized, or enter a coma? Theoretical and experimental approaches to conscious processing will be discussed in depth and different methods will be covered (e.g., behavior, single-unit recordings, MEG/EEG, TMS, fMRI). Therefore, this course is especially suited for people interested in cognitive neuroscience, the domain that studies the relationship between cognition and the brain Teaching format Interactive lectures and assignment(s). Assessment The final exam (80%) will consist of multiple choice and open questions. The open questions can be written in either English or Dutch. Assignment(s) (20%). Lesson dates Tue. 01-04-2014 through 20-05-2014 from 11.00-13.00 hrs. in room JK 1.90 Thu. 10-04-2014, 24-04-2014, 08-05-2014 and 22-05-2014, 11.00-13.00 in room JK 1.90 Exam date Tuesday 27-05-2014 from 11.00-13.00 hrs Literature The study material consists of a list of original research papers and book chapters. Warning: reading original scientific publications as used in this course is often experienced as difficult. Special conditions

The course will be taught in English

53

Tweede Bachelorjaar

Cultural Psychology Credits SIS-code Schedule Max. Participants Prerequisites Lecturer

6 ec 7203BS08XY Semester 1, Period 2 and Semester 2, Period 3 70 Propedeuse drs. M.J. Feldkamp

Summary Cross-cultural psychology studies differences and similarities in psychological functioning across cultural and ethnic groups, and tries to explain these differences and similarities in terms of sociocultural, ecological, and biological factors. The objective of this class is to introduce the discipline of cultural psychology and to provide students with a fundamental awareness and understanding of the role that culture plays in shaping human thinking, feeling, and behavior. Therefore, theoretical, empirical, and applied issues in the cross-cultural study of humans are explored and universal versus culture-specific aspects are discussed. Additionally, methodological aspects of cultural psychology will be discussed to provide students with a base for conducting cross-cultural research. Learning goals After studying cultural psychology, students will have gained an understanding and appreciation for culture-related diversity in psychological functioning, and will be able to critically evaluate the extent to which the theories, principles, and knowledge of the modern discipline of psychology are or are not universally applicable to humans. Teaching Format Weekly lectures. Assessment Written Exam (100%) containing a combination of multiple choice questions and open questions. The exam will be in English, answer can be given in Dutch, English or German. Textbook • Heine, S. J. (2012). Cultural psychology. (2nd ed.). New York: W.W. Norton. ISBN 9780-393-91283-8 (€ 53,-; 567 pages). Lesson Dates Semester 1

We. 30-10-2013 t/m 04-12-2013 Semester 2

Tu. 03-06-2014 t/m 17-06-2014 Thu. 05-06-2014 t/m 19-06-2014

11.00-13.00 hours 11.00-13.00 hours 11.00-13.00 hours

Examination Dates Semester I We. 18-12-2013 11:00-12:45 uur Semester II. Thu. 26-06-2014 To be announced Semester II We. 09-07-2014 (resit) 13:00-14:45 uur Special Conditions The course is taught in English. Students in the social psychology bachelor have priority in case of large number of students. Studenten van andere afdelingen of universiteiten (bijvakstudenten) dienen zich voor dit vak aan te melden volgens de instructies in de Psychologie Keuzevakkenflyer, zie: http://student.uva.nl/psy/az/item/keuzevakken-en-minors.html 54

Tweede Bachelorjaar

Developmental Cognitive Neuroscience Credits 6 ec SIS-code 7202AK29XY Semester Semester 2, blok 3 Prerequisites Inleiding en cognitie; Ontwikkelingspsychologie; Klinische en Biologische Psychologie Number of participants Max. 40 Lecturer J. Winkel, MSc Contents This course describes the changes in the brain that underly the development of the mind, as well as how we can study these. The course explains the basics of cognitive neuroscience methods, and it adresses several general principles of the field of developmental cognitive neuroscience, such as the interaction of genetics and environment and the global development of the brain. We will then further focus on the cognitive neuroscience of the development of specific aspect of human cognition, such as social, cognitive, and perceptual skills. We will also address theories regarding the neural underpinnings of developmental disorders, such as ADHD and autism. Teaching format The course will consist of a combination of plenary lectures and smaller group sessions. At the beginning of each plenary lecture, a miniquiz will assess students’ preparation. During the group sessions, the students will give a presentation, in English, about a research paper relevant to the topic. Assessment The final grade will be a combination of the exam score (60%), the mini-quizzes (10%), the presentation (20%), and the contribution to the group discussions (10%). Lesson dates: Lectures

Tue. 03-06-2014 through 17-06-2014 from 11.00-13.00 hrs Tue. 24-06-2014 from 11.00-15.00 hrs Thu 05-06-2014 through 19-06-2014 from 13.00-15.00 hrs Practicals

Group A Tue. 03-06-2014 through 19-06-2014 from 13.00-15.00 hrs Group B Wed. 04-06-2014 through 18-06-2014 from 11.00-13.00 hrs Group C Wed. 04-06-2014 through 18-06-2014 from13.00-15.00 hrs Group D Thu. 05-06-2014 through 19-06-2014 from 11.00-13.00 hrs Exam date Thu. 26-06-2014 11.00-13.00 hrs Literature • To be announced. • Supplementary articles linked on Blackboard. Special conditions The course will be taught in English

55

Tweede Bachelorjaar

Evolutie van de Mens Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7202AK17XY Semester 2, blok 1 Propedeuse Psychologie Max. 40 Mw. dr. A. Ploeger en gastsprekers

Inhoud De mens is een opmerkelijke verschijning in de evolutionaire geschiedenis. De mens heeft een groot brein, een uitzonderlijk vermogen om te leren in nieuwe omgevingen en een zeer omvangrijke cultuur. In deze cursus zal uitgebreid stil worden gestaan bij de evolutie van het brein en de menselijke psyche die daaruit voortkomt. Veel aandacht zal worden besteed aan de principes en onderzoeken van de evolutionaire psychologie, een wetenschappelijke benadering die ervan uit gaat dat de menselijke psyche, net als het menselijk lichaam, is geëvolueerd door natuurlijke en seksuele selectie. Kennis over de evolutie van de menselijke psyche kan bijdragen aan het begrijpen van de menselijke psyche heden ten dage. De cursus begint met een korte introductie in de evolutionaire biologie, waarna zal worden overgegaan tot de principes van de evolutionaire psychologie. Daarna zullen verschillende onderzoeken die zijn uitgevoerd door evolutionair psychologen kritisch tegen het licht worden gehouden. Het gaat hierbij met name om onderzoek naar de evolutie van sekseverschillen, taal, sociale uitwisseling en psychische stoornissen. Vragen die hierbij centraal staan, zijn: Hoe wordt een evolutionaire hypothese getoetst? Hoe bepaal je of een psychologische eigenschap een adaptatie is? De cursus wordt afgesloten met drie gastcolleges over de evolutie van het brein. Onderwijsvorm Werkcolleges en take home opdrachten. Beoordelingsvorm Take home opdrachten. Onderwijstijden di. 04-02-2014 t/m 25-03-2014 van 11.00-13.00 uur vr. 07-02-2014 t/m 28-03-2014 van 13.00-15.00 uur Studie-materiaal Artikelen (kopieerkosten ongeveer € 20,-)

56

Tweede Bachelorjaar

Fundamentals of Human Cooperation Credits 6 ec SIS-code 7202AK25XY Semester Semester 1, blok 1 Prerequisites Propedeuse Psychologie Number of participants Max. 40 Lecturer Prof.dr. C. de Dreu Contents Humans have a stunning capacity for cooperation—benefitting others at a cost to oneself. In fact, no other species matches the levels of coordination with unfamiliar others, or the willingness to self-sacrifice to benefit others, an abstract collectivity included. No species creates such complex social organizations, hierarchical systems, or the global connectedness that we witness among humans. At the same time, however, this unsurpassed capacity for cooperation and coordination often remains underexploited. Too often, human cooperation gives way to prejudices and suspicions, to distrust and greedy exploitation of vulnerable others, to violence and destructive social conflicts. And precisely because of the complex social organizations and the increasing global connectedness and inter¬dependencies humans have created, such breakdown of cooperation and failures to collaborate can have devastating consequences, ranging from ineffective geopolitical governance, to community conflicts in ethnically diverse suburbs, to high divorce rates and broken families. Here we engage four interrelated domains of inquiry – evolutionary biology, (cognitive) neuroscience, behavioral economics, and social psychology – to further our understanding of the neurobiological, cognitive, and motivational underpinnings of human cooperation. Special emphasis is being given to so-called two-level games that simultaneously model within-group and between-group cooperation and conflict. Teaching format Lectures and group sessions Assessment Written Exam (Essay and Multiple Choice) Lesson dates Lectures

Mon. 02-09-2013 through 14-10-2013 from 15.00-17.00 hrs Practicals

Tue 10-09-2013 through 8-10-2013 from 09.00-11.00 hrs Tue 10-09-2013 through 8-10-2013 from 11.00-13.00 hrs Tue 10-09-2013 through 8-10-2013 from 15.00-17.00 hrs Examdate Mon 21-10-2013 from 15.00-17.00 hrs Literature To be announced (book and/or reader) Special conditions The course will be taught in English.

57

Tweede Bachelorjaar

Grensoverschrijdend gedrag Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7202AK32XY Semester 2, blok 3 Propedeuse Psychologie Max. 24 Dr. A.L. Collot D’Escury

Inhoud Grensoverschrijdend gedrag kan een een voorloper zijn van een antisociale persoonlijkheidsstoornis en /of een signaal van verwaarlozing, het gevolg van ADHD, of het gevolg van een lichtverstandelijke beperking; oorzaken en gevolgen komen aan de orde. Grensoverschrijdend gedrag betreft het overschrijden van eigen grenzen en die van anderen. Jongeren vinden die grensoverschrijdend gedrag vertonen is vaak niet het moeilijkste. Oorzaken vinden waarom jongeren de grenzen overschrijden, zoals leeftijd, context, individuele problematiek, depressie, erfelijkheid, of een cocktail van dit alles, des te meer. Technisch gezien is het laatste natuurlijk altijd wel aan de orde. In het licht van behandeling willen we graag meer grip krijgen op oorzaken en interventie mogelijkheden. In deze cursus worden oorzaken vanuit biopsychosociaalperspectief gecombineerd met voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag in de praktijk (casuïstiek uit het forensische veld, kinderbescherming maar ook justitieel). Er wordt een begin gemaakt met risicotaxatie. Risicotaxatie in de ruimste zin, gelieerd aan verschillende methodieken. Vragen als ‘wat zijn protectieve factoren, wat zijn risicofactoren, wat zijn kritische factoren, wat zijn kritische uitzonderingen van ‘signs of safety’, maar ook gesloten plaatsing indicatoren komen aan bod. De cursus is bedoeld als kennismaking en aan te bevelen voor het mastervak Antisociaal Gedrag bij Kinderen en Jeugdigen, waar we van casuïstiek overstappen naar de casuïstiek op locatie. Onderwijsvorm Hoorcolleges en werkgroepen Beoordelingsvorm Opdrachten (50%) en tentamen (50%). Onderwijstijden Hoorcollege

wo. 04-06-2014 t/m 25-06-2014 van 09.00-12.00 uur Werkgroep

wo. 04-06-2014 t/m 25-06-2014 van 13.00-16.00 uur Tentamendata vr. 27-06-2014 van 11,00-13,00 uur Studiematerialen en kosten Literatuur wordt op Blackboard bekend gemaakt.

58

Tweede Bachelorjaar

Honoursprogramma: De Neuromaatschappij Punten Tentamencode SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec HO02 7201HO02XY Semester 2, blok 2 en 3 (gespreid) Propedeuse Psychologie Max. 20 Drs. M. v.d. Linden en gastsprekers

Inhoud Het onderzoek naar hersenen en gedrag is de laatste twintig jaar in een stroomversnelling gekomen. Door nieuwe methoden om het actieve brein in beeld te brengen en een intensievere samenwerking tussen verschillende relevante disciplines is de zogenaamde cognitieve neurowetenschap als zelfstandige discipline ontstaan. Overheden investeren miljarden om de neurale code te kraken. Sommigen noemen de eenentwintigste eeuw al de eeuw van het brein. Welke gevolgen hebben deze wetenschappelijke ontwikkelingen voor de maatschappij? Wat betekent het bijvoorbeeld als we in staat zullen zijn om bepaalde cognitieve en emotionele functies te verbeteren? Moeten we het onderwijs aanpassen op basis van de laatste kennis over het brein? Komt er een andere (voorspellende) diagnostiek van psychische aandoeningen op basis van neurogenetische kennis? Wat betekenen nieuwe neurobiologische inzichten in crimineel gedrag, vrije wil en verantwoordelijkheid voor de rechtspraak en (nationale) veiligheid? Moeten we uiteindelijk ook ideeën over onszelf als vrij en zingevend wezen overboord gooien? In deze cursus zal gekeken worden naar recente theorieën, methoden en technieken uit de cognitieve neurowetenschap om vervolgens (potentiële) toepassingen hiervan kritisch te kunnen beoordelen. Bovendien zullen we kijken naar de manier waarop de maatschappij deze kennis en technologie absorbeert. Aan bod komen onder andere: (1) Beelden van het brein, (2) Het brein in de media, (3) Persoon of geen persoon – neurotechnologie, cyborgs en posthumanity, (4) Enhancement – slimmer en gelukkiger? (5) Psychochirurgie, (6) Biologische gedragscontrole, (7) Onderwijs – brain based learning en (8) Veiligheid – het criminele brein en national security. Leerdoel Het is de bedoeling dat de student een eigen visie ontwikkelt op de mogelijkheden en beperkingen van de maatschappelijke toepassingen van neurowetenschappelijke kennis en methoden. Wat zijn veelbelovende ontwikkelingen? Waarom? Waar laat men zich teveel meeslepen door de mogelijkheden van (potentiële) toepassingen? Waarom? Moeten we bepaalde concepten die een fundament vormen voor onze samenleving - zoals de vrije wil - onder druk van neurowetenschappelijke inzichten loslaten? Door vanuit verschillende perspectieven (geestes-, sociaal- en natuurwetenschappelijk) naar deze vragen te kijken, krijgt de student gereedschap aangereikt om tot een weloverwogen positie in deze complexe debatten te komen. Onderwijsvorm Werkgroepen en rondleiding fMRI-lab. Beoordelingsvorm Essay, presentaties en opdrachten.

59

Tweede Bachelorjaar Onderwijstijden di. 01-04-2014 t/m 17-06-2014 van 13.00-15.00 uur Studiemateriaal en kosten Teksten op Blackboard Bijzonderheden Het vak is voor alle studenten toegankelijk. Honoursstudenten hebben voorrang bij de inschrijving.

60

Tweede Bachelorjaar

Honoursprogramma: Ken uzelf – een wetenschappelijke zoektocht Punten Tentamencode SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docent

6 ec HO04 7201HO04XY Semester 1 en Semester 2 propedeuse Psychologie 2 groepen van max. 15 Drs. M. v.d. Linden (en gastsprekers)

Inhoud Tot zelfkennis komen is geen sinecure, als het al mogelijk is. De mens is zichzelf een raadsel, zei Socrates al. De psychologie is een van de wetenschappen die theorieën en inzichten genereert met directe relevantie voor onze zelfkennis. Maar het ontwikkelen van deze theorieën en inzichten kent vele valkuilen: onder andere theoretische, methodologische en technologische. Deze cursus is een rondgang langs de psychologie (en aanverwante wetenschappen) op zoek naar inzichten in wat de mens is, in hoeverre hij zichzelf via de wetenschappelijke weg kan kennen en wat deze kennis voor maatschappelijke gevolgen kan hebben. De werkgroepen beginnen steeds met een presentatie door studenten, gevolgd door een discussie. Studenten schrijven gedurende het jaar een essay over een zelfgekozen onderwerp dat ze presenteren door middel van een poster tijdens het Honourssymposium aan het eind van het jaar. In dit vak komen onder andere aan bod: (1) Evolutie en animal cognition; (2) Stream of consciousness: van introspectie naar behaviorisme; (3) Het modulaire zelf: cognitivisme en neurowetenschap; (4) Vreemdeling voor onszelf: onbewust denken en doen; (5) Persoon en ethiek: ontwikkeling en verlies van het zelf; (6) Boeddhisme, mindfulness en het zelf; (7) De connected and quantified self en (8) Het authentieke zelf in de 21ste eeuw Leerdoel Aan de hand van de (oude en nieuwe) literatuur, discussies, presentaties en essays wordt de student gestimuleerd te reflecteren op de volgende zaken: (1) de (on)mogelijkheden van wetenschappelijke (zelf)kennis; (2) de invloed van technologie op onze (zelf)kennis en (3) maatschappelijke implicaties van zelfbeeld en personhood Onderwijsvorm Werkgroepen Beoordelingsvorm Essay, presentaties en symposium. Onderwijstijden Maandelijkse werkgroep gedurende het hele jaar. Specifieke tijden volgen nog. Introductiecollege vrijdag 6 september van 15.00-17.00 uur Studiematerialen en kosten Teksten op Blackboard.

61

Tweede Bachelorjaar

Infant Mental Health Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7202AK30XY Semester 2, blok 3 Propedeuse Psychologie Max. 40 drs. B.E. Boyer

Inhoud Deze cursus heeft als doel kennis te geven over een specifieke doelgroep binnen de ontwikkelingspsychologie: kinderen van 0 tot 4 jaar. Alle facetten van het werk van een kinderpsycholoog binnen deze specifieke leeftijdsfase zullen daarbij aan bod komen. De colleges zullen gericht zijn op de vroege normale ontwikkeling van jonge kinderen (zowel op cognitief als op emotioneel en sociaal gebied), maar ook op theorieën over afwijkende ontwikkeling in de vorm van problemen en stoornissen bij zeer jonge kinderen (denk daarbij bv zwakbegaafdheid of de ontwikkeling van autisme spectrum stoornissen). Daarnaast zal aandacht worden besteed aan diagnostiek en vroegtijdige preventie- en behandelprogramma’s bij jonge kinderen. Om deze algemene kennis goed te illustreren zullen verschillende gastsprekers worden uitgenodigd om te vertellen over hun ervaringen met zeer jonge kinderen in de klinische praktijk. In de werkgroepen wordt de verworven kennis vervolgens toegepast door middel van oefeningen (bv leren observeren en het gebruik van diagnostische instrumenten bij zeer jonge kinderen). De cursus geeft dan ook zowel theoretische als meer praktijkgerichte kennis over deze specifieke maar zeer belangrijke fase in de ontwikkeling van een kind. Onderwijsvorm Hoorcolleges (2 keer per week) en werkgroepen (1 keer per week). In de hoorcolleges zal de te bestuderen stof worden besproken en zullen er gastsprekers zijn om de stof te illustreren aan de hand van ervaringen uit de klinische praktijk. In de werkgroepen zal de te leren stof worden toegepast door middel van opdrachten. Beoordelingsvorm Schriftelijk tentamen met open vragen. Om deel te mogen nemen aan het tentamen moeten alle opdrachten uit de werkgroepen op voldoende niveau worden gemaakt. Onderwijstijden hoorcolleges

di. 03-06-2014 t/m 24-06-2014 van 11.00-13.00 uur wo. 04-06-2014 t/m 25-06-2014 van 11.00-13.00 uur werkgroepen

do. 05-06-2014 t/m 19-06-2014 van 09.00-11.00 uur of 11.00-13.00 uur of 13.00-15.00 uur Tentamendata do. 26-06-2014 van 11.00-13.00 uur Studiemateriaal en kosten Wordt later bekend gemaakt via Blackboard. Bijzonderheden Colleges en werkgroepen zijn verplicht.

62

Tweede Bachelorjaar

Medische Psychologie en Somatische Stoornissen Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7202AK26XY Semester 2, blok 1 Propedeuse Psychologie Max. 40 dr. J.A. Bosch

Inhoud De cursus beoogt een grondige en brede kennisverwerving over de bijdragen van de psycholoog aan de somatische gezondheidszorg in de eerste lijn, de transmurale zorg en de ziekenhuizen. Patiënten met somatische klachten, waar psychologen veelvuldig mee werken, kunnen grofweg in twee groepen worden ingedeeld: patiënten met chronische ziekten en patiënten met ‘functionele’ klachten, d.w.z. klachten waar geen medische verklaring voor wordt gevonden. Onder deze laatste categorie valt ook een belangrijke groep As-I stoornissen: de somatoforme stoornissen. Het eerste deel van de cursus zal zich richten op de psychologische factoren die een rol spelen bij chronische somatische aandoeningen zoals cardiovasculaire ziekten, kanker, diabetes mellitus (suikerziekte) en auto-immuunziekten. Hierbij zal onder andere basiskennis worden bijgebracht over de somatische pathologie van deze aandoeningen. Chronisch zieke mensen hebben een verhoogde kans op psychische problemen, wat in de hand kan worden gewerkt door zowel biologische, sociale als psychologische factoren die samenhangen met de ziekte en de medische behandeling. De patiënt wordt geconfronteerd met veel situaties die algemeen gelden als zeer stressvol, zoals het krijgen van een diagnose, het leren omgaan met lichamelijke beperkingen en pijn, het verlies van autonomie en een gedwongen aanpassing aan nieuwe leefomstandigheden, en soms ook het voorbereiden op een levenseinde. Het tweede deel van de cursus zal ingaan op de diagnostiek, verklaringen en behandelwijzen van medisch onverklaarde syndromen, zoals het chronisch vermoeidheidssyndroom en fybromyalgie, en van As-I stoornissen, zoals hypochondrie en de conversiestoornis. Verder zullen de studenten gedurende vier gesprekspractica oefenen met gesprekstechnieken gericht op de diagnostiek en behandeling van de somatoforme symptomen en psychische problematiek in de somatische gezondheidszorg. Deelnemers dienen een casusbeschrijving van een somatoforme stoornis te schrijven. Onderwijsvorm Hoorcolleges, literatuurstudie, gespreksvaardigheidstraining, het schrijven van een casus en paper. De voorgeschreven literatuur en hoorcolleges zullen slechts deels overlappen; dit is omdat de hoorcolleges vooral tot doel hebben inzicht te verwerven in de dagelijkse klinische praktijk en het lopende onderzoek op het gebied van de medische psychologie. Hiervoor zullen een aantal vooraanstaande gastsprekers worden uitgenodigd. Een consequentie is dat literatuurstudie deels autonoom zal worden uitgevoerd. De hoorcolleges zullen worden afgewisseld met werkgroepcolleges die een sterk interactief karakter hebben en waarbij gesprekstechnieken worden getraind. Elke student dient een paper te schrijven over een onderwerp dat nauw verband houdt met de behandeling van somatoforme aandoeningen. Het onderwerp van de paper moet vooraf worden goedgekeurd door de docent Beoordelingsvorm Een schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur vindt in de zevende week van de cursus plaats. Het tentamen bestaat uit meerkeuze- en open vragen. De module wordt afgesloten met het schrijven van een paper. Het eindcijfer voor de cursus bestaat voor 63

Tweede Bachelorjaar 70% uit het cijfer behaald voor het tentamen en voor 30% uit het cijfer dat behaald is voor de paper. Voor alle afzonderlijke onderdelen moet een voldoende behaald worden. Aanwezigheid tijdens de bijeenkomsten is noodzakelijk om te kunnen slagen voor de cursus Onderwijstijden di. 04-02-2014 t/m 18-03-2014 van 09.00-11.00 uur vr. 07-02-2014 t/m 21-03-2014 van 09.00-11.00 uur Tentamendatum Di 25-03-2014 van 09.00-11.00 uur Studiemateriaal en kosten • A.A. Kaptein et al. (red.) (2012) Psychologie en geneeskunde. 4e druk.ISBN: 9789031398898 (verkrijgbaar bij de Boekenbalie. (circa € 64,- )Hieruit worden 236 pagina’s gebruikt • Wetenschappelijke artikelen (ca. 8 artikelen/hoofdstukken, worden nog bekend gemaakt)

64

Tweede Bachelorjaar

Neurophilosophy and Sensory Integration Credits 6 ec SIS-code 7202AK28XY Semester Semester 2, blok 3 Prerequisites Propedeuse Psychologie Number of participants Max. 30 Lecturer O. Colizoli, Msc. Contents This course will cover topics such as: What is the definition of a sense and how many senses do we have? How is each sense processed in the brain and how do the senses interact with each other? Is it possible to train our senses to interact in a certain way? In order to begin to answer these questions, a basis of unitary sensory processing is necessary, specifically, how different senses (eg. vision, sound, taste, touch, smell) are processed in different brain networks. Thereafter, the course will explore how the senses are combined within the brain, covering topics such as ‘the binding problem’ of consciousness, synesthesia, perceptual illusions, time and emotion perception and more rare phenomena such as mirror touch and pain, misophonia, autonomous sensory meridian response (ASMR), mitempfindung and sensory processing disorder. Finally, the possibilities of training sensory integration will be explored based on the current state of research on training synesthetic associations and currently available sound-vision devices for the blind and color blind. Goal The goal of this course is to provide a solid foundation and framework for understanding sensory processing and integration in humans. The framework is based on methods from neurophilosophy (the relationship between psychological and neuroscientific questions), while the content consists of current methods and results from cognitive neuroscience. At the end of the course, students will be able to critically assess and evaluate the methods and results of the cognitive neuroscience of perception as well as the philosophical implications resulting therefrom. Teaching format Lectures (1.5 h) and in-class exercises (1.5 h) will be given during each meeting (3 h). In addition, there will be weekly written homework assignments (max. 1 A4) during the first 3 weeks of the course. Assessment Three weekly writing assignments will count for 30% of the final grade. The final exam will count for 70% of the final grade. The final exam will consist of multiple choice and open questions. The open questions can be written in either English or Dutch Lesson dates Mon. 02-06-2014 through 23-06-2013 from 13:00 – 16:00 hrs (except 09-06) Wed. 04-06-2014 through 25-06-2014 from 13:00 – 16:00 hrs Fri. 06-06-2014 through 20-06-2014 from 13:00 – 16:00 hrs Exam date Fri. 27-06-2014 from 13.00-16.00 hrs. Literature Articles and lecture slides

65

Tweede Bachelorjaar Special conditions 80% attendance is mandatory. Students who are not present on the first day without notice will be excluded from the course. The course will be taught in English.

66

Tweede Bachelorjaar

Omgevingspsychologie Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7203BP12X Semester 2, blok 2 Propedeuse Psychologie Max. 20 dr. R. Hamel (coördinator), dr. Fiona de Vos & drs. W. Tooren

Inhoud Omgevingspsychologie onderzoekt de wisselwerking tussen de mens en zijn omgeving. De hiermee verkregen kennis kan gebruikt worden om een omgeving optimaal af te stemmen op haar gebruikers, opdat deze binnen die omgeving zo effectief en efficiënt mogelijk kunnen functioneren. De omgevingspsychologie levert inzicht in de context voor gedrag: onze stemmingen en activiteiten kunnen beter worden begrepen als ze worden bekeken vanuit de situatie waarin ze plaats vinden. Daarnaast houdt de omgevingspsychologie zich bezig met de consequenties van gedrag op de omgeving. Omgevingspsychologen onderzoeken beide in de praktijk. Vaak treden zij op als adviseur bij het ontwerp van nieuwe omgevingen of de evaluatie van bestaande omgevingen. Hierbij onderzoeken zij welke factoren mensen kenmerkend beïnvloeden en hoe we omgevingen kunnen aanpassen om menselijk functioneren te ondersteunen. Omgevingspsychologie is hierdoor niet alleen een sterk toegepast onderzoeksgebied maar vormt ook een maatschappelijk doorgeefluik voor resultaten uit psychologisch onderzoek. Voor omgevingspsychologen zijn alle gebruikers van een omgeving van belang. In een ziekenhuis bijvoorbeeld, ondersteunt een optimale omgeving het personeel bij het verlenen van zorg, de patiënt in het genezingsproces, en familie en bezoekers bij het ondersteunen van de patiënt. De investering die nodig is om een omgeving en haar gebruikers optimaal op elkaar af te stemmen, betaalt zich uiteindelijk altijd terug. Daarvoor is wel van belang om zo vroeg mogelijk in een ontwerpproces de noodzakelijke omgevingspsychologische expertise in te schakelen. De cursus heeft een multidisciplinaire en toegepaste opzet en geeft een systematisch en verdiept overzicht van diverse toegepaste terreinen van onderzoek, onderzoeksmethoden, theorieën en praktische implicaties Onderwijsvorm Hoorcolleges, werkgroepen en excursies. Tijdens het college worden sommige thema’s besproken door gastdocenten, experts op een deelgebied en werkzaam in de praktijk. In de werkgroepen wordt onder andere toegewerkt naar een opzet en offerte voor een omgevingpsychologisch onderzoek. Ter voorbereiding wordt elke week een deelopdracht uitgevoerd Beoordelingsvorm Schriftelijk tentamen (open vragen) en opdrachten tijdens de cursus. Het eindcijfer berust op het gemiddelde cijfer voor de opdrachten en het tentamencijfer. Het tentamencijfer en het gemiddelde over de opdrachten moeten allebei voldoende zijn Onderwijstijden di 01-04-2014 t/m 20-05-2014 van 18.30-21.30 uur (m.u.v. 29-04) Tentamendata Dinsdag 25-06-2014 van 19.00-21.00 uur. Locatie wordt nader bekend gemaakt

67

Tweede Bachelorjaar Studiemateriaal en kosten • Bell, P. A., Greene, T. C. Fisher, J. D., & Baum, A., (2001). Environmental psychology (5th ed.). New York: Taylor & Francis. ISBN: 9780805860887. (+/- 450 pagina’s). Kosten: circa € 105,-. • Losse artikelen op Blackboard.

68

Tweede Bachelorjaar

Psychologie en (nieuwe) Media Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7202AK22XY Semester 2, blok 2 Propedeuse Psychologie Max. 85 drs. R. A. Voskens

Inhoud Internet is in zeer korte tijd uitgegroeid tot een belangrijk medium voor kennisoverdracht, sociale interactie, marketing en entertainment. Het is aannemelijk dat het gebruik hiervan grote gevolgen heeft omdat we dagelijks te maken hebben met de toepassingen van deze technologie; van email en sociale netwerk sites tot online dating, van lotgenoten contact tot thuiswinkelen. Zijn consumenten beter in staat om zelf goede aankoopbeslissingen te maken en/of zijn ze juist makkelijker te beïnvloeden? Wat zijn de gevolgen van het gebruik van sociale netwerk sites voor de zelfperceptie? Kunnen mensen compenseren met vele facebook-vrienden voor gebrekkig sociaal contact in de ‘echte’ wereld? Op het raakvlak van psychologie en nieuwe media spelen deze vragen een rol, maar er zijn (nog) geen eenduidige antwoorden mogelijk. Deze cursus heeft een brede insteek. Door in te gaan op recent onderzoek en door bestaande theorieën en modellen toe te passen is het mogelijk om de psychologische aspecten van het gebruik van oude en nieuwe media te verkennen. Allereerst zal er ingegaan worden op welke psychologische factoren een rol spelen bij mediaconsumptie in brede zin (radio, televisie, print). Vervolgens zal er aandacht worden besteed aan de relevante determinanten van verschillende vormen van internetgebruik en de psychologische gevolgen daarvan. Er zal worden ingegaan op de vraag in hoeverre internet verschilt van meer traditionele media zoals krant en televisie; of het medium een invloed heeft op verschillende aspecten van psychologisch functioneren. Verder zal worden ingegaan op de cognitieve en sociale gevolgen van het gebruik van internet en social media. Daarbij zal aandacht worden besteed aan toegepaste domeinen als gezondheidszorg, romantische relaties en consumentengedrag. Onderwijsvorm Hoorcolleges. Beoordelingsvorm Tentamen (70%) en opdracht(en) (30%). Studiematerialen en kosten Boek (wordt later bekend gemaakt via Blackboard) en artikelen. Onderwijstijden wo. 02-04-2014 t/m 21-05-2014 van 13.00-16.00 uur Tentamendatum woensdag 28-05-2014 van 13.00-15.00 uur

69

Tweede Bachelorjaar

Psychologische Theorievorming Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7202AK31XY Semester 2, blok 3 Propedeuse Psychologie Max. 15 Prof.dr. H. van der Maas en Prof dr. Denny Borsboom

Inhoud Soms zijn onderzoeksresultaten in de psychologie heel eenvoudig: Behandeling x heeft een positief effect, waarom is verder niet van belang. Maar meestal plaatsen psychologische onderzoekers hun resultaten in een theoretisch kader. Manipulatie y heeft een effect, wat voorspelt is in theorie A en niet in theorie B. In ons onderwijs besteden we veel aandacht aan onderzoeksmethoden, aan het verkrijgen van resultaten, maar relatief weinig aan theorievorming. Waarschijnlijk omdat dit een buitengewoon lastig onderwerp is. Maar in deze cursus nemen we de handschoen op. Vragen die we ons stellen zijn onder meer: Wat voor soort theorieën hebben we in de psychologie? Hoe kunnen we bewijs voor of tegen een theorie verzamelen? Hoe kunnen we theorieën vergelijken? Wat is de relatie tussen een theorie en een model? Hoe leiden we hypothesen af uit een model? Wat hebben we aan verbale (niet exact geformuleerde) theorieën? Worden psychologische theorieën wel eens verworpen of raken ze alleen maar uit de mode? We zullen met name ingaan op de mogelijkheid verbale theorieën in de psychologie te formaliseren in de vorm van statistische, wiskundige en computationele modellen. Voorbeelden zijn statistische modellen voor het nemen van beslissingen, computer modellen van het neurale systeem, maar ook mathematische modellen van relatieproblemen. Deze modellen bieden veel meer mogelijkheden tot toetsing aan de hand van onderzoeksresultaten. Het doel is studenten kennis te laten maken met de veelheid van theorieën en modellen in de psychologie en de mogelijkheden om deze te toetsen. Daarbij gaat het er nadrukkelijk om dat de student ook zelf algemene theoretische ideeën leert om te zetten in concrete modellen. Een middel daarbij is computersimulatie waaraan een aantal practica gewijd zullen worden. Onderwijsvorm Werkgroepen en practica. Beoordelingsvorm Paper + presentatie Onderwijstijden ma.02-06-2014 t/m 23-06-2014 van 11.00-13.00 uur (m.u.v. 09-06) wo. 04 - 06-2014 t/m 25-06-2014 van 09.00-11.00 uur vr. 06-06-2014 t/m 27-06- 2014 van 13,00-15.00 uur wo. 11-06-2014 t/m 25-06-2014 van 11.00-13.00 uur (computerpracticum) Studiemateriaal en kosten Artikelen

70

Tweede Bachelorjaar

Schoolpsychologie Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7202AK19XY Semester 2, blok 2 Propedeuse Psychologie Max. 40 P. Snellings (PhD), M. Zeguers (MSc) en gastdocenten

Inhoud School en gezin bieden de twee belangrijkste contexten waarbinnen kinderen en jeugdigen zich ontwikkelen. Net als kinderen in het gezin wel of niet gedijen, voelen zij zich op school wel of niet thuis, gaan ze er wel of niet graag naartoe en kunnen zij zich er wel of niet ontplooien. Taak van (klinisch) ontwikkelingspsychologen in de leerlingen- en schoolzorg, ofwel schoolpsychologen, is een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van leerlingen op school. Hoe goed het daar met hen gaat, is een kwestie van wederzijdse afstemming van leerling en omgeving op elkaar. Om die afstemming te optimaliseren moet de Schoolpsycholoog kennis hebben van kenmerken van zowel de leerling als de leeromgeving. Zo hoort het bijvoorbeeld tot zijn/haar taak het cognitief niveau van leerlingen, hun sociale competenties, hun angstniveau of agressie te bepalen. Ook het observeren in de klas om inzicht te verkrijgen in het klassenmanagement en pedagogisch klimaat vormt een belangrijke taak. Op grond daarvan en in overleg met kind, leraar en ouders kan hij/zij een lesaanbod op het juiste niveau samenstellen of een plan ontwerpen voor een prettige sfeer en werkklimaat in de klas. Via coaching en kennisoverdracht stimuleert hij/ zij de professionalisering van de leerkracht. Zo hoort het ook tot zijn/haar taak een antipestbeleid te introduceren en ouders, leraren en leerlingen daarin te ondersteunen. Deze schoolpsychologen baseren hun werk op alle aspecten van de ontwikkelingspsychologie: normale en klinische ontwikkeling, cognitief en sociaal-emotioneel, in regulier en speciaal onderwijs. Die kennis passen zij toe in de vorm van signalering, diagnostiek, advisering en therapeutische begeleidingsvormen, direct of indirect, bij leerlingen en hun ouders, leraren en het team. Veel van de kennis en vaardigheden in dit tweedejaars keuzevak Schoolpsychologie is tevens van toepassing op andere omgevingen waarin kinderen in groepen leven, zoals in residentiële settings van psychiatrische klinieken en in kindertehuizen. Leerdoelen Kennis van en inzicht in de volgende onderwerpen: Geschiedenis van de schoolpsychologie, intelligentieonderzoek en dynamisch testen, leerlingen met gedragsproblemen en psychopathologie, handelingsgerichte diagnostiek op school, relaties met leerlingen en leraren, het speciaal onderwijs in Nederland. Onderwijsvorm Hoorcolleges en werkgroepen (verplicht) Beoordelingsvorm Beoordeling werkgroepsopdrachten (20%) en tentamen (80%). Onderwijstijden hoorcollege

di. 01-04-2014 t/m 20-05-2014 van 15.00-17.00 uur werkgroep 1

do. 03-04-2014, 17-04-2014, 08-05-2014, 22-05-2014 van 11.00-13.00 uur 71

Tweede Bachelorjaar werkgroep 2

Do. 03-04-2014, 17-04-2014, 08-05-2014, 22-05-2014 van 11.00-13.00 uur werkgroep 3

Do. 03-04-2014, 17-04-2014, 08-05-2014, 22-05-2014 van 13.00-15.00 uur Tentamendata Inleveren opdrachten tijdens werkgroepsbijeenkomsten. Tentamen dinsdag 27-05-2014 van 11.00-13.00 uur. Hertentamen eind augustus. Studiematerialen en kosten • Taal, M. & Dudink, A. (Red.). (2006). Schoolpsychologie. De school als context voor ontwikkeling. Amsterdam: Boom. ISBN: 9789085061632 (circa € 23,-). • Op BB nader bekend te maken artikelen.

72

Tweede Bachelorjaar

Seksuologie Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7203BK17XY Semester 1, blok 2 & Semester 2, blok 3 Propedeuse Psychologie Max. 150 (per college reeks) Dr. M. Spiering.

Inhoud Gevraagd naar het ideale aantal seksuele partners vinden we een groot verschil tussen mannen en vrouwen. Drie verklaringen: (1) Mannen hebben meer testosteron. (2) Ten aanzien van seksuele relaties hanteren mannen meer korte termijnstrategieën en vrouwen meer langetermijnstrategieën. (3) Vrouwen willen niet als slet worden gezien. Zie hier het bio-psycho-sociaal perspectief in een notendop. Seks is een emotie waarin denken, voelen en handelen verweven zijn en om deze emotie te begrijpen hanteren we biologische, psychologische en sociale verklaringen (met in deze opleiding het accent op de psychologische). Seksuologie is gedefinieerd als de wetenschappelijke interdisciplinaire studie naar seksualiteit. Over interdisciplinair is in de vorige alinea geschreven. Met betrekking tot wetenschappelijk kunnen we denken aan een vierde verklaring bij ons voorbeeld, het grote verschil in het ideale aantal seksuele partners tussen mannen en vrouwen: wellicht zijn de gerapporteerde aantallen niet betrouwbaar. En hiermee rijst een andere interessante vraag, hoe kunnen we seksuele variabelen goed meten? De cursus heeft als doel een overzicht te bieden van alle belangrijke thema’s binnen de seksuologie en dat is heel divers. Belangrijk zijn psychologische perspectieven als evolutionaire, cognitieve en sociale psychologie. Een ander belangrijk thema zijn mannelijke en vrouwelijke seksuele problemen alsook seksuele gezondheid. Verder komen de brug tussen wetenschap en maatschappij en inzicht in eigen normen aan bod. Andere onderwerpen: geschiedenis, methode van onderzoek, anatomie en fysiologie, sekseverschillen, kinderen en jeugd, homoseksualiteit, daders en slachtoffers van seksueel geweld, parafilieën, transseksualiteit en de seksuele hulpverleningsrelatie. De meesten van jullie zullen niet als seksuoloog gaan werken. Toch is seks voor veel mensen heel belangrijk en daarmee relevant voor iedere psycholoog! Stel, je behandelt een depressieve patiënt. Seksuele problemen komen veel voor bij deze groep en beïnvloeden de kwaliteit van leven negatief. Veel patiënten zullen dit niet aangeven, maar wanneer er naar wordt gevraagd en hier aandacht voor is, kan het veel aan de behandeling toevoegen. Een ander voorbeeld is een arbeids- en organisatiepsycholoog die met seksueel overschrijdend gedrag te maken krijgt. Belangrijk is dat u op de hoogte bent van actuele seksuologische kennis en inzicht heeft in eigen normen en waarden. Leerdoelen Na afloop van de cursus heeft u onder meer: (1) een beeld van de geschiedenis, methodologie en theorievorming binnen de seksuologie; (2) een standpunt over wat seksuele (on) gezondheid of (ab)normaliteit inhoudt; (3) kennis van de actuele stand van zaken met betrekking tot inzichten in de biologische, psychologische en sociale determinanten van seksualiteit door de levensloop heen; (4) een overzicht van de seksuologische hulpverlening en hulpverleningstechnieken. Onderwijsvorm Er zijn 13 colleges. Vijf colleges hebben een interactieve opzet (voor zover mogelijk met een grote groep). Aan de hand van de structuur van het boek bespreken we (actuele) vra73

Tweede Bachelorjaar gen en stellingen, bijvoorbeeld: mannen zijn meer nature, vrouwen meer nurture; bestaan er vrouwelijke pedofielen; wat is libido; zou transseksualiteit bestaan op een onbewoond eiland; hoeveel zaadcellen produceert een man per seconde en zoveel meer interessants! Daarnaast zijn er zeven gastcolleges. Mensen die een belangrijke bijdrage hebben binnen de Nederlandse seksuologie komen vertellen over hun werk. Het streven is naast psychologen ook artsen en sociologen uit te nodigen. Tot slot is er één college dat wordt verzorgd door studenten, die zich hiervoor kunnen aanmelden. In het verleden waren er bijvoorbeeld een college over seksverslaving met zowel een pornoactrice als een behandelaar en een college over het inzetten van virtuele kinderporno bij de behandeling van pedoseksuelen. Beoordelingsvorm Er is één opdracht bestaande uit een persoonlijke bijdrage aan een actuele maatschappelijke discussie. Deze opdracht moet voldoende worden beoordeeld om te kunnen deelnemen aan het tentamen. Tentamenstof is het boek plus de inhoud van de zeven gastcolleges. Het tentamen bestaat uit 20 open vragen, 13 over het boek en één over ieder gastcollege Onderwijstijden 1e semester

ma. 28-10-2013 t/m 09-12-2013 van 11.00-13.00 uur di. 29-10-2013 t/m 10-12-2013 van 11.00-13.00 uur(muv 19-11) 2e semester

ma. 02-06-2014 t/m 23-06-2014 (muv 09-06) van 11.00-13.00 uur di. 03-06-2014 t/m 17-06-2014 van 13.00-15.00 uur wo. 04-06-2014 t/m 18-06-2014 van 11.00-13.00 uur do. 05-06-2014 t/m 12-06-2014 van 13.00-15.00 uur do. 19-06-2014 van 13.00-17.00 uur Tentamendata 1e semester

dinsdag 17-12-2013 van 11.00-13.00 uur 2e semester

donderdag 26-06-2014 van 13.00-15.00 uur Studiemateriaal en kosten • Gijs, L., Gianotten, W., Vanwesenbeeck, I., & Weijenborg, P. (2009). Seksuologie Tweede, herziene druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. IBSN: 9789031351879 (€ 91,95 - ± 584 blz.). Bijzonderheden (1) Aanwezigheid bij de zeven gastcolleges is verplicht. Het rooster is vanaf ± één maand vooraf aan de cursus beschikbaar, je kunt de docent mailen voor een exemplaar. (2) De cursus wordt tweemaal aangeboden, er is echter één herkansing voor beide groepen (juli 2014). (3) We maken gebruik van Facebook, je kunt nu al lid worden van de groep Seksuologie Uva. Alleen ingeschrevenen voor de cursus kunnen deelnemen aan het (her)tentamen. Studenten van andere universiteiten moeten een UvA-collegekaartnummer hebben; de aanmelding als bijvakstudent bachelor Psychologie loopt via Studielink. Aanmelden voor de cursus verloopt voor hen via de Onderwijsbalie Psychologie

74

Tweede Bachelorjaar

Sportpsychologie: Inleiding Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docenten

6 ec 7202AK18XY Semester 2, blok 1 Propedeuse Psychologie Max. 60 Drs. G.M. Weltevreden

Inhoud Sportpsychologie heeft zich internationaal ontwikkeld als een subdiscipline in de psychologie die zich richt op sport en beweging. Het toepassingsveld van de sportpsychologie heeft niet alleen betrekking op gedragsdeterminanten van sportprestaties in wedstrijden, maar omvat eveneens het onderzoeksgebied van sport en gezondheid. Binnen de Nederlandse opleidingen psychologie vindt een verdieping in de sportpsychologie slechts marginaal plaats. Er bestaat in ons land geen sportspecifieke programmagroep. Aan de inleidende module in sportpsychologie werd in de voorafgaande jaren deelgenomen door belangstellende studenten uit alle programmagroepen. Daaruit kan men afleiden dat de sportpsychologie een programmagroepoverstijgend karakter heeft. In dit tweedejaarskeuzevak is dan ook doelbewust gekozen om sport en beweging vanuit de bestaande perspectieven te belichten. Naast de ontwikkelingspsychologische invalshoek wordt aandacht besteed aan sociale, klinische, organisatorische, psychonomische en natuurlijk methodologische aspecten. Het tweedejaarskeuzevak sportpsychologie richt zich op twee doelgroepen. Enerzijds biedt het programma aan geïnteresseerde studenten een kennismaking met de meest gangbare theorieën, concepten en toepassingsgebieden van dit vakgebied. Anderzijds is het programma bedoeld voor studenten die zich in hun studie verder willen specialiseren in de sportpsychologie en mogelijk een basisaantekening voor dit vak willen halen of de mastertrack Sport- en prestatiepsychologie willen gaan volgen. (Zie hoofdstuk 7 voor meer informatie over deze track.) Onderwijsvorm Hoorcolleges, presentaties en opdrachten. Beoordelingsvorm Tentamen (40%), presentaties (20%) en opdrachten (40%). Studiematerialen en kosten • Cox, R. H. (2011) Sport Psychology: concepts and applications (7th edition). New York, NY: McGraw-Hill. ISBN 9780071086226 (ca. € 62,-) (ca. 500 blz.) (hoofdstukken 2 t/m 16). Onderwijstijden di. 04-02-2014 t/m 25-02-2014 van 11.00-13.00 uur vr. 07-02-2014 t/m 21-03-2014 van 13.00-15.00 uur Tentamendata di. 25-02-2014 (tentamen tijdens het 7e college) vr. 21-03-2014 (hertentamen) De opdrachten en presentaties later in de cursus veronderstellen beheersing van de tentamenstof. 75

Tweede Bachelorjaar

Sportpsychologie: focus op deelgebieden (bachelor- en mastervariant) Punten 6 ec SIS-code ba-variant: 7203BO38XY; ma-variant: 7204MO37XY Plaats in het rooster Semester 1 en Semester 2 Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en VRT-2 Docent & Inlichtingen Drs. G.M. Weltevreden Inhoud Voor deze cursus kiest de student één van de onderwerpen uit onderstaande lijst. De literatuur bij elk onderwerp dient zelfstandig bestudeerd te worden. Er zijn dus geen colleges. Er zijn vier tentamenmogelijkheden verspreid over het studiejaar. Studenten kunnen zelf kiezen op welk moment zij tentamen doen. Onderwerpen: • Motivatie in Sport- en prestatiepsychologie • Verbeelding in sport (Imagery in sport) Onderwijsvorm Bij deze cursussen hoort geen onderwijs. Studenten dienen de lesstof zelfstandig te bestuderen. Er kan gedurende het gehele jaar gestart worden met dit vak. De datum voor het tentamen kan door de student zelf gekozen worden. Literatuur De literatuur bestaat uit een combinatie van boekhoofdstukken en artikelen. De omvang voor elk van de onderwerpen is circa 600 bladzijden. De literatuurlijst is aan te vragen bij de docent. De literatuur die voor elk onderwerp bestudeerd moet worden, wordt voortdurend aangepast bij het verschijnen van nieuwe edities van boeken of nieuwe relevante artikelen. Studenten die nog niet het vak Inleiding in de Sportpsychologie of een vergelijkbaar vak hebben gevolgd kunnen óók deelnemen aan dit vak. Zij doen dan tentamen over hoofdstuk 2 t/m 19 uit: • Cox, R. H. (2011) Sport Psychology: concepts and applications (7th edition). New York, NY: McGraw-Hill. ISBN 9780071086226 (ca. € 62,-) (ca. 500 blz.). Toetsvorm Het tentamen bestaat uit 30 meerkeuzevragen met drie antwoordalternatieven (100%). Hiervan moeten 20 vragen goed beantwoord worden voor een voldoende. Toetsdata vrij. 08-11-2013 vrij. 31-01-2014 vrij. 21-03-2014 vrij. 27-06-2014 vrij. 29-08-2014 (hertentamen) Bijzonderheden Deze cursus kan zowel op bachelor- als op masterniveau gevolgd worden. Voor de mastervariant gelden andere leerdoelen en eindtermen.

76

Tweede Bachelorjaar

Working in groups Credits 6 ec SIS-code 7203BA05V Number of students Max 100 Semester Semester 2, period 1 Prerequisites Propedeuse and research training (OP) Number of participants Max 100 Lecturer Mrs. dr. A Homan Content and goals Working in groups is a very common form of social interaction. Whether it is a sportteam, a student association, or a department in an organization; most people have had the experience of working together with others to accomplish a goal. In this course, we will discuss the different psychological aspects of group interaction and their impact on the individuals working within these groups. The aim of the course is to gain insight into the dynamics of working in groups. Teaching format Highly participative lecture format. Attendance is required as part of the group assignment will take place in class. Assessment The grade will be determined by two group assignments (20%) and an exam (80%). The first graded group assignment involves identifying a video clip which clearly illustrates concepts from the course and providing a thorough written analysis of the dynamics in the video clip. The second assignment requires an analysis of the interactions within the students’ own group, based on assignments done during the lectures. The exam will consist of 40 multiple choice and 4 open questions. To pass the course, students must achieve minimally a 5.5 for both the group assignments and the exam. Registration for the exam must be done at least one week ahead via SIS. (The exam may be done in Dutch.) Study materials and costs • Nijstad, B. A. (2009). Group performance. New York: Psychology Press. ISBN 9781841696690, (±€ 24,00), (Approx. 235 pages) • Scientific articles (Approx. 400 pages) Lecture times Mon. 03-02-2014 through 17-03-2014 15.00-18.00 uur Exam dates Mon. 2 4-03-2014 15.00-17.00 hour Mon. 07-07-2014 11.00-13.00 hour Resit Special conditions The course is obligatory for students who want to specialize in Work and Organizational psychology. The course is taught in English.

77