Trimclub Hartelust Jaargang 29

Trimclub Hartelust Jaargang 29

ALV op 15 mei bij Kleedkamerperikelen eindelijk voorbij? Foto’s Vroege Vogel toernooi In Rijnstate bij Bert Smits Johnny Kusse 80 jaar Nieuws

¯

Bert Smits ¯

Nejla Cildir ¯

Bennie Vriezekolk ¯

Retour : Delfzijlstraat 35, 6835 CL Arnhem

http://www.trimclubhartelust.nl

In dit nummer: Van de voorzitter, George Rengers

3

Nieuwe leden, jubilea en de ziekenboeg

4

Verjaardagskalender,

6

Nieuws, agenda ALV en jaarrekening 2005

7

Notulen van de Algemene Leden Vergadering 25-4-2005 te Vitatron

8

Johnny Kusse , 80 jaar en overgrootvader

10

Vriendschap Toernooi Vroege Vogels, 1 April 2006

14

De patiënt aan zet en nieuwjaarsreceptie NPCF

18

De Helster, Sportcentrum

19

Knipselkrant

20

Colofon

23

Andere sportmogelijkheden binnen regio Arnhem

24

Kopij voor de nieuwsbrief is altijd welkom bij Hans Majong Trimclub Hartelust staat voor prettig en verantwoord sporten na de revalidatie voor hart- en hartfalenpatiënten onder leiding van gediplomeerde sportleiders, fysiotherapeuten, IC verpleegkundigen en EHBO-ers. Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid, (statuten in notariële akte) KvK 40119785 / Erkend leerbedrijf voor Sport en Bewegingsleider OVDB Nr. 38301 / Stichting Hart in Beweging, lid: 060139. Sportcentrum Valkenhuizen, donderdag 17:30-18:30 & 18:30-19:30 uur. HIB heeft als doelstelling, het stimuleren van verantwoord bewegen voor mensen met een hartaandoening. Sporten in regio Arnhem, zie katern. Contactpersoon HIB, zie colofon. www.trimclubhartelust.nl

2

Vrienden en vriendinnen, De jaarvergadering staat voor de deur. Noteer de datum: 15 mei, 19.30 uur op ons vaste adres: Vitatron, Meander 1051 (IJsseloord 2, het bedrijventerrein bij Velperbroek), details vind je elders in deze nieuwsbrief. Partners zijn van harte welkom, ik zeg dat met enige nadruk. Naast de ‘normale onderwerpen’, als daar zijn de financiële jaarstukken en overige clubbesognes, zal iemand van de Wageningen Universiteit, afd. Humane Voeding, ons iets vertellen over de jongste inzichten betreffende het effect van gezonde voeding en gezonde leefstijl bij hartpatiënten, een naar ons idee interessant onderwerp, dat misschien ook handvaten biedt in ons dagelijks bestaan. De problemen rond de kleedkamers zijn niet op te lossen in voor ons ideale zin. Zaak is dat hal 5 en de daarbij behorende kleedkamers (17 en 18) eigendom zijn van het CIOS. Bij die hal moet er voor onze dames en die van Agilitas een uitsluitend voor vrouwen bestemde kleedkamer zijn. De gesprekken, die we daarover gevoerd hebben met het management van Valkenhuizen, hebben daar niets aan veranderd. Wel hebben we bereikt dat beneden in de gang een kleedkamer (nr.8) extra ter beschikking is gekomen. Dus: de heren kunnen 8 en 18 gebruiken, de dames 17. Ook is afgesproken dat de sleutels van hal 5 etc. vanaf 17.00 uur bij de balie kunnen worden opgehaald. Voorgaande afspraken gelden voor het lopende seizoen. Over wat er volgend jaar gaat gebeuren lopen nog gesprekken. Minder wordt het in ieder geval niet. Het CIOS is bezig met het opzetten van een opleiding voor begeleiders van sportbeoefening door ouderen. Omdat Hartelust een erkend leerbedrijf voor sport- en bewegingsleider is, hebben we het CIOS gevraagd of stagiaires bij ons geplaatst konden worden, dit om de druk op de huidige sportleidsters wat te verlichten. Hier werd enthousiast op gereageerd. Men zag nog wel andere mogelijkheden tot samenwerking. Een win-win situatie heet zoiets tegenwoordig: alle partijen profiteren. Nadere gesprekken volgen nog. Jullie zien het, we zijn zo druk als een klein baasje. Tot zover de huidige stand van zaken. 3 namens het bestuur, George Rengers

nieuwe leden

Brente Hessing, dochter van Joop

Boy Driessen, stagiaire sportleider hartfalen

Joopie Brugman

Cees Souge

Ben Kŭetgens

Theo Tolhuisen

Arnold Janssen

James Zootjes

4

zieken boeg Henk van der Lindt heeft een ultramoderne pacemaker geplaatst gekregen. Hij revalideert goed. Henk heeft inmiddels al weer het vroege-vogels-toernooi geleid. Hij mag nog geen autorijden of sporten, maar verder is hij alweer de oude. Bij Bert Smits is een bacteriologische infectie gediagnosticeerd. Hij ligt nu alweer 7 weken in het ziekenhuis. Binnenkort gaat hij met spoed naar Eindhoven voor een nieuwe pacemaker. Elders in de nieuwsbrief vind je een uitgebreid interview met Bert.

Theo Demont kan door zijn slechte medische situatie niet langer deelnemen aan onze vereniging. Hij heeft tot zijn spijt het lidmaatschap moeten beëindigen. Wij wensen hem alle goeds voor de komende tijd. Bennie Vriezekolk moet tijdelijk het sporten staken wegens reumaklachten en complicaties. Hij hoopt in april weer mee te kunnen doen. Dick van de Meer zal begin april onder het mes gaan in Utrecht. Er zijn enkele omleidingen voorzien.

5

jarigen, van harte gefeliciteerd Bert Jan Henk Jan George Nard Ben Johnny Jan Jaap Joop Leen Bert Bauke Chris

van Walsem Oomen van de Woude Meurs Rengers Thomassen v.d. Berg van Verseveld van Beers, Brendel Hessing Molendijk Smits Nales Jongh de KakisinaIlse v.Merkestein Louis Dammingh John Wassink Johan Cremers Wouter Heins Ad van Campen Henny Phielix Joop Heer Arnold Janssen Narda Bosch

6

6-4-2006 6-4-2006 8-4-2006 14-4-2006 14-4-2006 16-4-2006 16-4-2006 19-4-2006 22-4-2006 28-4-2006 29-4-2006 4-5-2006 5-5-2006 7-5-2006 8-5-2006 9-5-2006 16-5-2006 17-5-2006 17-5-2006 21-5-2006 1-6-2006 1-6-2006 9-6-2006 10-6-2006 11-6-2006

Peter Theo Ernst Sandra Jan Henk Henk Hans Ben Rob Cees Ben Roland Sharita Henny Joost Gerrit Miel Joopie Fred Siemjan Hans Henk Henk Max Bert

Houtsma Krom Steutel Sangers Folbert de Leeuw Saro Pol v.d. Jansen Sanders Souge Kuetgens Derksen Groote Wolthaar van Galen Lustig Dijkstra Janssens Brugman Schonis Dekker Majong van den Brink Hubers Pinas Michels

14-6-2006 17-6-2006 19-6-2006 19-6-2006 6-7-2006 12-7-2006 23-7-2006 24-7-2006 26-7-2006 28-7-2006 1-8-2006 4-8-2006 10-8-2006 16-8-2006 23-8-2006 24-8-2006 1-9-2006 12-9-2006 13-9-2006 14-9-2006 18-9-2006 21-9-2006 24-9-2006 24-9-2006 28-9-2006 29-9-2006

Nieuws De nieuwsbrief verschijnt voortaan 3x in plaats van 4x per jaar. Verschijningsdata: Januari, Mei en September. Deze data voldoen nu voor de communicatie met de leden maar kunnen indien nodig per jaar worden bijgesteld. Valkenhuizen, ingaande 30 april voor seizoen 2005 - 2006: Kleedkamers heren 8 (ecxtra) & 18, voor dames kleedkamer 17. Sleutels van scheidingswand hal 5, docente 5, hal 5 en van Hartelust kunnen vanaf 17:00 uur bij de receptie worden afgehaald. Arnhem Cardhouders kunnen nog € 48,50 korting krijgen als lid van Hartelust. De regeling loopt van 1 januari tot 1 oktober 2006. Gemeente Rheden bouwt de subsidie af, we kregen in 2006 nog € 130,00. Zomervakantie van 1 juli tot 17 augustus Jaarvergadering 15 mei te Vitatron, Meander 1051 (IJsseloord 2, het bedrijventerrein bij Velperbroek) Stukken inbrengen bij Hans Majong. 19:15 Ontvangst, ook partners zijn welkom 19:30 - 20:15 Spreker van Vitatron (onder voorbehoud) 20:15 - 20:45 Spreker van de Universiteit Wageningen 20:45 - 21:00 Koffie 21:00 - 22:00 Algemene Leden Vergadering • Terugblik, verslag vorige vergadering • Verlag kascommissie en financieel jaaroverzicht • Benoeming kascommissie en secretaris • Mededelingen, wat ter tafel komt, presentielijst 22:00 - 22:20 Hapje en drankje Jaarrekening 2005 Contributies / Donaties Subsidie Gemeente Rheden Arnhemkaart Grote Clubactie Rente Aktiva Spaarrekening Zakenrekening Girorekening Vermogen Passiva Defibrillator

01-01-05 11.015,05 993,93 1.763,28 13.772,26 3.772,26 10.000,00 13.772,26

Baten 8.046,51 776,55 327,18 250,00 181,86 9.582,10 31-12-05 11.196,91 1.736,69 3.231,02 16.164,62 6.164,62 10.000,00 16.164,62

Contributies Huur Begeleiding Grote Clubactie Bankkosten Cursus Hartfalen Porti / Kantoor Deelname toernooi Kantinekosten Esca Bestuurskosten Representatie Onderhoud (Tel.) Resultaat

Kosten 208,84 3.200,24 2.390,00 50,00 61,31 361,10 312,16 30,00 294,00 23,70 208,44 49,95 7 2.392,36 9.582,10

Notulen van de Algemene Ledenvergadering 25-04-2005, gehouden bij Vitatron BV op de Meander 1051 te Arnhem. Aanwezig 23 leden, 3 leden afwezig met berichtgeving 1.0 De voorzitter verwelkomt de aanwezigen en stelt de sprekers voor. 2.0 Wim Stegink, werknemer van onze gastheer Vitatron, krijgt het woord. Een boeiend verhaal met een breed scala aan onderwerpen betreffende ons hart volgt. De inrichting van het hart, de pompwerking en de elektrische aansturing vormen de inleiding. De functie van de pacemaker bij hartstoringen, de nieuwste pacemakers controleren de werking van het hart, detecteren eventuele afwijkingen en corrigeren waar nodig. De plaatsing van de aansturingsondes van een pacemaker is een kunst op zich, hiervoor is een virtueel laboratorium in gebruik genomen waar geoefend kan worden door cardiologen. De evolutie van de pacemaker vanuit een apparaat met een constante elektrische puls in 1962 tot de digitale pacemaker die Vitatron in mei 2003 als eerste ter wereld op de markt bracht, de multi-inzetbare pacemaker die defibrilleren kan onderdrukken en de pacemaker die het hart synchroniseert bij hartfalen. Een nieuw pacemaker ontwerp kan tot 10 jaar ontwikkelingstijd vragen van een breed scala aan technici en medische wetenschappers. De laatste chip technieken, steeds verdergaande miniaturisering en een levensduur tot 9 jaar. Het ontstaan van Vitatron, een vraag vanuit het ziekenhuis Groningen die in een schuur in Dieren werd omgezet in een concrete oplossing. De pacemakers worden ontworpen in Arnhem, de chips gebakken in de Verenigde Staten en de onderdelen geassembleerd in Zwitserland tot het uiteindelijke product. Elke pacemaker wordt met unieke productiepapieren en controlecertificaten afgeleverd. Veelbelovende toekomstmuziek is de gentherapie, waarbij stamcellen worden ingebracht bij afgestorven weefsel en die vervolgens tot vervanger uit groeien. 3.0 Wilma Koghee, diëtiste en voorlichtster van de Nederlandse Hartstichting krijgt het woord. Met behulp van een quiz maakt Wilma de leden attent op de vereisten voor een gezond leven. Er valt een pen te winnen van de Hartstichting. Wilma geeft een uitleg over het ontstaan van hartfalen en de mogelijkheden die we hebben er op in te spelen door gezond te leven. Zij benadrukt het belang van het eten van tenminste 200 gram groente en 2 stuks fruit. De schijf van 5 helpt bij de samenstelling van een gezond menu. 3.0 Na de pauze opent de voorzitter de vergadering en vraagt een moment stilte voor leden die zijn overleden, in het bijzonder Johan Meister die 23 jaar lid was. George treedt statutair af en wordt met algemene stemmen opnieuw benoemd. In de pauze werden de door de kascommissie goedgekeurde stukken en de notulen van de vorige algemene ledenvergadering nogmaals uitgereikt. De 8 notulen zijn het hele jaar beschikbaar op het internet maar kunnen ook op aan-

vraag bij het bestuur verkregen worden. 3.1 De notulen van de Algemene Ledenvergadering 20 april 2004 worden doorgenomen en vastgesteld. 3.2 Peter Willemsen meldt dat er 96 betalende leden zijn via de presentielijst. 3.3 De kascommisie (Peter Kroon, Cor Kerssemeijer en Johan Cremers als reserve) doet bij monde van Peter Kroon verslag van haar bevindingen. de commissie stelt de vergadering voor het bestuur decharge te verlenen, wat bij acclamatie opgevolgd wordt. Peter Kroon treedt uit de kascommissie, deze zal het komende jaar bestaan uit Cor Kerssemeijer en Johan Cremers met Nico Korving als reserve. 3.4 Hartfalen, het bestuur geeft uitleg over de stand van zaken. Het bestuur wil hartfalenpatiënten de mogelijkheid gaan bieden om binnen Trimclub Hartelust te sporten. Voorwaarden zijn: minimaal aantal inschrijvingen van 6 patiënten en organisatorische aanpassing, zaal 1 en 2 normale trimgroepen en een halve zaal 3 voor de nieuwe hartfalengroep. In de aanloop zullen de sportleidsters enkele lessen van het hartfalenteam van Rijnstate bijwonen. Bij de eerste sportavonden voor hartfalenpatiënten zal Sjak Evers, fysiotherapeut van Rijnstate aanwezig zijn. Het bestuur verwacht een positieve uitstraling voor Hartelust als hartfalenpatiënten worden toegelaten. De parallelle groep kan ook personen die (tijdelijk) wat kalmer aan willen of kunnen opnemen. Margriet Kloppenburg volgt de training om een hartfalengroep te begeleiden, Lisa Picauly zal later in het jaar volgen. Opmerkingen van de leden betreffen de bezorgdheid over de organisatorische opdeling van de zalen en de beschikbare begeleiding. George meldt dat een fysiotherapeute belangstelling heeft getoond om sportleidster te worden, ze wordt de komende sportavond verwacht voor oriëntatie. Het bestuur stelt voor een pilotproject van een half jaar goed te keuren. Dit project wordt ter stemming gebracht en met algemene stemmen aangenomen. 3.5 Jaarstukken, deze passeren zonder vragen. 3.6 Rondvraag. Partners zijn niet expliciet uitgenodigd maar wel welkom. Lisa en Margriet blijven klachten ontvangen over de spelverdeling van volleybal over de sportavond; George belooft meer op de klagers in te spelen. De leden van het tweede uur zijn ondervertegenwoordigd op de vergadering vergeleken bij de opkomst van de leden uit het eerste uur. De vergadering wordt gesloten voor een informeel hapje en drankje.

9

Johnny Kusse

met moeder en zus voor het ouderlijk huis in Arnemuiden

Werd in maart tachtig. Waarom misten we Johnny op de sportavonden? Het was een beetje een pechmaand. Eerst viel Johnny met de fiets, een flinke beenkneuzing was het gevolg. Een paar weken later was het weer raak, dit keer een ernstige kneuzing aan de ribben. Tijdens een onderhoudsbeurt aan de auto liep de auto uit de vrijstand en werd Johnny klem gereden in de garage. Veel pijn bij het slapen en een auto met blikschade.. Voor de schade aan de auto heeft Johnny een afspraak na ons gesprek. Reparatie van de vele gekregen oude muziekinstallaties gaat hem beter af. Een grote platen- en boekencollectie vervolmaakt de verzameling op zolder. Door het huis aquarellen van zeegezichten en schepen, een hobby van vader Kusse. Johnny werd in Arnemuiden geboren en had een onbezorgde jeugd in een wijd landschap van polders en schorren (begroeide delen van een zout tot brak getijdengebied, inclusief de vulling- en ledigingkreken, die meermaals per jaar onder water staan). Toen de oorlog uitbrak veranderde wel het een en ander, maar het gezin met vijf kinderen hoefde nooit honger te lijden. Vader Kusse was domeinarbeider bij het rijk en wist de weg in de polders en schorren die hij beheerde. Johnny werd matroos op de Rijnvaart in een 10 poging de arbeidsdienstplicht te ontlopen. Johnny op de Rijnvaart

Zijn schip, een Kempenaar (gebouwd voor de sluizen, 55 x 7.50 meter, van de Kempense kanalen en de Zuid-Willemsvaart) voer met cement, zand en grind langs de Nederlandse Rijn. Af en toe werden de luiken van het ijzeren sleepschip weggeschoten door Engelse jachtvliegtuigen. Uiteindelijk meldde Johnny zich voor de arbeidsdienstplicht na een schrijven dat zijn familie verantwoordelijk zou stellen. Johnny moest naar Smilde in Groningen, werd ondergebracht in de school en werd snel goede vrienden met de overburen. Het was hard werken, NSB-kader zag erop toe dat zijn schop bleef glimmen, maar eten was er genoeg. Toen een kaderlid ernstig ziek werd regelde Johnny via de overburen dat de man verzorgd werd. Deze man, Willy Knipa, waarschuwde Johnny dat de groep naar Duitsland op transport zou gaan. Johnny dook onder bij een boer in Bourtange en werd later bevrijd door de Polen en Canadezen. Terug in Zeeland probeerde Johnny vergeefs bij te marine te komen. Met de commando’s naar Indonesië zou wel lukken als hij 18 werd. Voorlopig kon Johnny als oorlogsvrijwilliger in Arnhem bij Heyting terecht als sloper: het Rembrandtheater en het Roermondsplein, af en toe wat sneller werken met een handgranaat. Hard werken en lol, Johnny ontmoette een leuke meid en werd vervolgens ingedeeld bij de marine. Met de Karel Doorman naar Noorwegen, IJsland en Engeland, een droom kwam uit. Helaas mocht de marinetijd niet langer duren dan de dienstplicht want er was een kleintje op komst. De PTT bood vervolgens een baan en toekomstperspectief. Johnny bleef met een zoon achter toen zijn vrouw op 35-jarige leeftijd aan kanker overleed. Het is lang geleden. Johnny is tegenwoordig overgrootouder, samen met Annelies. De kinderen en kleinkinderen hebben een ballonvaart gegeven voor zijn 80ste, deze zomer gaat Johnny zijn ballondoop maken. Wiel Knipa (1921 – 2002) maakte een carnavalskraker en werd een bekende artiest en tv-presentator, Johnny bleef met hem in contact. Maar nu moet Johnny echt weg, naar de schadehersteller, misschien kan er een zacht prijsje…. Hans

11

..met Annelies

Berts’ droom omgezet in een plaatje 3D model in Sketchup, nabewerkt in Photoshop Bert Smits Zou het liefs snel weer een tankauto of een touringcar besturen. Bert mist het contact met mensen tijdens het werk, een babbeltje met collega’s, de planner en de klanten. Sowieso is alles beter buiten het ziekenhuisbed waartoe hij sinds 9 februari veroordeeld werd en waar hij waarschijnlijk toch nog enkele maanden moet blijven. Het is overigens wel goed geregeld in Rijnstate. Bert heeft een eigen kamer met douche & toilet, een riant uitzicht op het atrium, het eten is redelijk, het personeel is zo aardig als de werkdruk toelaat en Janneke (zijn vrouw) komt elke middag, maar de truck zou toch … De chef kwam gisteren met een dwingend aanbod voor de VUT en gaf een speelgoed tankauto. Waarschijnlijk de laatste tankauto van deze baas, vreest Bert. En dat terwijl niets beter ontspant dan een rit op de truck. Uit ervaring weet Bert, dat een goede pacemaker de kwaliteit van leven enorm kan verbeteren. De eerste pacemaker droeg Bert 5 jaar, na de implantatie verbeterde zijn gewicht direct van 35 kg naar 85 kg . Met de tweede pacemaker kon Bert 13 jaar plezierig leven en werken, vooral het chauffeuren op een tankauto met brandstoffen door Oost Nederland was leuk. Een periode reed Bert op de touringcar naar Oostenrijk en Joegoslavië en zelfs met supporters van NEC. Ook voor Introdans werd af en toe gereden, dat was nog eens genieten achter de coulissen van het ballet. Broer Smits reed dan mee, met een vrachtwagen rekwisieten. Bert stamt uit een echte chauffeursfamilie, vader was chauffeur, zus en zwager besturen trolleybussen en broer heeft een transportbedrijf. Anderhalf jaar geleden, na de implantatie van de derde pacemaker ging het mis.. Bert voelde zich niet meer goed, na veel testen en hardnekkig aandringen in het medische circuit werd een bacterie gevonden die bij de implantatie was meegekomen. Antibiotica bood geen verbetering, een operatie in Eindhoven is waarschijnlijk. De geraniums lokken niet echt, maar wat vaker thuis zijn biedt Janneke wel de mogelijkheid om Bert wat vaker te zien dan het chauffeursleven bood. Janneke kan heerlijk koken (rodekoolhachee, Indonesisch!). Afgelopen weekeinde12mocht Bert even naar huis en genoot van zijn lievelingseten, Bami. De topper, ook voor de buurt is snert!

Bert heeft nog één hobby, namelijk sporten. Van jongs af was het voetballen, later kwam het scheidsrechteren erbij. Bert werd scheidsrechter 1e klasse en rapporteur bij het KNVB. Bij de combinatie SK-Vitesse kwam Bert in de technische commissie met Gerit Dijkstra. Betaald voetbal ging niet door vanwege hartproblemen. Trimclub Hartelust werd de sportuitlaat en bleef dat 20 jaar. Bert is een bevrijdingskindje (5 mei 1945 geboren) en positief ingesteld. De jaarlijkse rit met gehandicapten zal er toch wel inblijven, misschien ook nog wat freelance chaufferen... Beterschap en hopelijk tot gauw Bert. We missen je, ook bij de materialen! Hans

13

14

15

16

Vriendschap Toernooi Vroege Vogels 1 April 2006 Hartelust 1, 7e plaats in groep A: Gerge Rengers, Hans Dimmendaal, Chris de Jong, Peter Kroon, Gerrit Dijkstra, Teun van Beek, Jan Folbert

Hartelust 2, 4e plaats groep B: Hans Majong, Fried van de Wiel, Peter Willemsen, John Wassing, Alex Lange, Henk van de Brink, 17 Duran Dag

Dieuwertje Blok dagvoorzitter

Clémence Ross, staatssecr. van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Winnie Sorgdrager voorzitter fonds PGO

De patiënt aan zet en nieuwjaarsreceptie NPCF (Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie). De NPCF hield een bijeenkomst in het kader van het nieuwe zorgstelsel en haar brochure ‘ De patiënt aan zet’. (Wanneer?) Peter Holland, voorzitter KNMG (Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Geneeskunde) sprak over 'Patiënt en arts, twee werelden één doel', het belang van een goede samenwerking, de mogelijkheden van de nieuwe zorgverzekering en de overstap van zorgverlener vòòr frustratie. Elst Borst (voorzitter Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties) heeft als voormalige minister van Volksgezondheid bijgedragen aan de nieuwe zorgverzekering. De brochure (www.npcf.nl) is een handreiking met concrete adviezen en tips voor patiënten en zorgverleners. Dieuwertje Blok praat met de volgende ervaringsdeskundigen: Dorine Schoustra, (over)leven met kanker. Het Huis op www.inloophuis.org Bernd Postma, groeit uit tot een deskundige van MPS1 als de behandeling van zijn zoontje te kort dreigt te schieten. www.stofwisselingsziekten.nl/robinnew/ Bert Wolffers, ervaringen met een persoonsgebonden budget. Winnie Sorgdrager nam afscheid van het fonds PGO, Clémence Ross spreekt een dankwoord. Al met al moeilijke materie, de zelfredzaamheid van de ervaringdeskundigen zal niet iedereen kunnen: volharding, nuchtere intelligentie en diplomatie. De zorgverzekering moet zichzelf nog bewijzen. De receptie met mede HIB-ers 18 foto. Jan Troost (Els Borst) Paul van der Linden genoten, zie Bertie Rodrigues Hans en HIB

De Helster, Sportcentrum ‘Aquafit ex hartpatiënten’ is één van de activiteiten van zwembad ‘De Helster’. Jaap Brendel is de oorspronkelijke oprichter van de groep onder de vlag van ‘Hartezorg’. Toen Jaap wegens gezondheidsproblemen tijdelijk moest stoppen, werd het zwembad zelf lid van ‘Hartezorg’ en nam de organisatie over. In de praktijk staat deze activiteit nu voor iedereen open, ongeacht lidmaatschap van ‘Hartezorg’ of cardiologische aantekening. Op uitnodiging van Jaap ging ik eens mee. Het werd een gezellige middag: een half uur vrij zwemmen en een half uur onder begeleiding bewegen in het water. Na de beweging nog wat nazwemmen en in de jacuzzi napraten. Elke dinsdag van 13:30 tot 14:30 uur, entree € 2,65. Er zijn meer zwemmogelijkheden, ook onder begeleiding. Schubertstraat 1, 6661 AW Elst, ( 0481 372554, www.dehelster.nl

19

Neem liever amandelen Statines zijn een populair middel om het cholesterolgehalte naar een veilig niveau te brengen. Deze cholesterolverlagers vormden in 2004 met 303 miljoen euro de grootste farmaceutische kosten post in Nederland en staan bovenaan in de toptien van de meest gebruikte pillen. Toch lijkt het slikken van statines voor veel mensen onnodig, zo valt te concluderen uit een Canadees-Nederlandse studie. Die mensen moeten dan wel bereid zijn hun dieet aan te passen en relatief veel amandelen, sojaproducten en producten eten die rijk zijn aan vezels en plantensterolen (stoffen die het cholesterolgehalte van het lichaam gunstig beïnvloeden). In de studie, die werd gepubliceerd in The American Journal of Clinical Nutrition, volgden 66 personen een jaar lang een cholesterolverlagend dieet. Het gemiddelde gehalte LDL - het slechte cholesterol - daalde bij de meeste significant, maar niet tot het niveau bereikt met statines. Bij dertig procent daalde het cholesterolniveau echter wel tot het niveau dat ook met statines wordt bereikt. Statines werken wel sneller, meestal al na enkele maanden - en er is een grotere kans op succes. Cacao en optimisme zijn gezond Mensen die elke dag ongeveer 10 gram pure chocolade eten bijvoorbeeld één paaseitje, lopen 50 procent minder kans om last te krijgen van ernstige harten vaatziekten. Ook mensen met een optimistische kijk op het leven lopen minder risico. Dat concluderen onderzoekers van Wageningen Universiteit en het Rijks Instituut voor Volksgezondheid in Milieu (RWM) uit langjarig onderzoek onder 500 oudere mannen in Zutphen. Sporten is niet alleen goed voor het lichaam, maar ook voor de geest. Bewegen leidt tot de aanmaak van nieuwe hersencellen, tenminste bij muizen, concludeert K. Van der Borght (Rijksuniversiteit Groningen) in het proefschrift waarop zij onlangs promoveerde. Aanmaak van nieuwe hersencellen vindt vooral plaats in de hippocampus, een hersendeel dat van groot belang is bij leren en het geheugen. Wijn. Een andere kijk op het gegeven dat (matig) wijn drinken goed is voor je gezondheid: mensen die wijn kopen (en drinken?), kopen (en gebruiken?) meer groente, fruit, olijven en vetarme melk, kaas en vlees dan mensen die bier kopen. Dit concludeert D. Johansen (Statens Institut for Folkesundhed, Kopenhagen) in het British Medical Journal op grond van het vergelijken van 3,5 miljoen kassabonnen van supermarkten. De wijn is dus waarschijnlijk maar een (klein) onderdeel van het gezondere leefpatroon van de wijndrinkers. Lachen is gezond, in het bij zonder voor je hart en bloedvaten. Kijken naar 20 een komische film verbetert de conditie van de bloedvaten zodanig dat deze

wijder open kunnen staan en een verstopping minder snel zal plaatsvinden. Kijken naar een emotioneel belastende film heeft het tegenovergestelde effect. Dit schrijft M. Muller (University of Maryland, Baltimore) in het vakblad Heart op grond van onderzoek bij twintig personen. Dagelijks een kwartiertje lachen! Aspirine. Terwijl het dagelijks slikken van een kleine hoeveelheid aspirine bij mannen (met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten) vooral de kans op een hartinfarct vermindert, daalt bij vrouwen hierdoor met name de kans op een herseninfarct. Dit concludeert J. Berger (Duke University, Durham) in het medisch tijdschrift JAMA op grond van een analyse van de gegevens van ruim 95.000 personen. De voordelen van aspirine bij mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten wegen volgens Berger op tegen de nadelen, te weten een licht verhoogd risico op een (maag)bloeding. Groente en fruit tegen infarct. Het eten van veel groente en fruit verkleint de kans op het krijgen van een herseninfarct. Dit concluderen Britse onderzoekers. De Britten hebben een groot aantal resultaten van onderzoeken onder in totaal 257.000 mensen samengevoegd. Een computer rekende uit dat mensen die dagelijks meer dan vijf porties groenten en fruit eten 26 procent minder kans op een herseninfarct lopen dan degenen die minder dan drie porties per dag eten. In het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet zegt dr. Feng He: ‘De gemiddelde groente- en fruitconsumptie in de westerse wereld is ongeveer drie porties groenten en fruit per dag. Voedingsautoriteiten bevelen vijf of meer porties aan. Dat belang hebben wij aangetoond.’ Hartritmestoornissen. Het Hartcentrum in het HagaZiekenhuis Leyenburg begint komend jaar met een nieuwe behandelmethode van hartritmestoornissen. Deze nieuwe chirurgische ingreep zorgt ervoor dat hartritmestoornissen volledig genezen, aldus de hartchirurgen Krishna Khargi en Kees Prenger. Hartritmestoornissen zijn in zeker 27 procent de oorzaak van onder meer hart- en herseninfarcten. Naarmate iemand ouder wordt, maakt deze volgens cardioloogelectrofysioloog Lucas Savalle meer kans om hartkloppingen te krijgen. Hartritmestoornissen worden veroorzaakt door kleine kringstroompjes, als het ware kleine wervelwindjes, in beide hartboezems. Die ongestructureerde stroompjes ontregelen het ritme van het hart. Zo’n ontregeling kan bloedstolsels veroorzaken die in de bloedvaten en zelfs de hersenen terecht kunnen komen. Gevolg daar van zijn beroertes, hartaanvallen, hartstilstanden en vernauwingen van de bloedvaten. Tijdens de nieuwe ingreep worden deze elektrische wervelwindjes beperkt in hun beweging door elektrische barrières. De hartchirurg ‘tekent’ deze barrières met stroomstootjes. Dat betekent dat er een soort muur om die stroompjes wordt gebouwd zodat ze niet meer ongestructureerd kunnen bewegen, zo vertelt cardioloog-electrofysioloog Hemanth Ramanna. Op die manier 21 hernemen die stroompjes hun eigen ritme. Perdiep Ramesar

Cellen uit hartoortje voor beschadigd hart. Door een verstopping van een kransslagader die het hart van bloed moet voorzien, krijgt een deel van de hartspier geen zuurstof meer. Diagnose: hartinfarct. In het ziekenhuis zal het verstopte bloedvat zo snel mogelijk via medicijnen of door dotteren weer open worden gemaakt. In een groot aantal gevallen is een stukje hartspier weefsel door zuurstofgebrek verloren gegaan. Herstel leek altijd onmogelijk. Of toch niet? De hoop is gevestigd op cellen die tot nieuwe hart spiercellen kunnen uitgroeien. Veel onderzoekers gebruiken daarvoor stamcellen. Stamcellen zijn ‘onbedorven’ cellen die nog tot elk type cel kunnen worden opgevoed. Deze stamcellen worden uit het beenmerg gehaald. Tussen de tienduizend beenmergcellen zitten maar enkele waarbij die opvoeding aanslaat”, zegt Goumans, medisch biologe en werkzaam op de afdeling experimentele cardiologie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Zij haalt haar stamcellen uit het hart zelf, uit een zogenoemd hartoortje, een stukje van het hart dat in feite geen functie heeft. Een soort aanhangsel. Chirurgen kunnen dat straffeloos weghalen.’ De cellen uit zo’n hartoor kunnen zich alleen tot hartspiercellen ontwikkelen. In het laboratorium blijkt 80 procent van die hartstamcellen tot een hartspiercel uit te groeien.’ In een kweekbakje blijken deze cellen als één geheel te gaan kloppen. Een hoopvol teken, want een goede elektrische geleiding in een groep hartspiercellen is van essentieel belang. Is dat niet het geval, dan bestaat het risico op hartritmestoornissen. Uit één zo’n hartoor kunnen in het lab in drie weken door celdeling bijna tien miljoen hartspiercellen worden verkregen. Dat lijkt heel wat, maar voor een patiënt met een hartinfarct is bijna een miljard cellen nodig, dus honderd keer meer. We zijn nu bezig om deze hartstamcellen met bepaalde eiwitten te stimuleren zich sneller te delen.’ Goumans is hoopvol gestemd dat haar onderzoek tot klinische resultaten zal leiden. Maar het inspuiten van alleen hartstamcellen is waarschijnlijk niet voldoen de om de schade na een hartinfarct goed te kunnen herstellen. ‘Daarvoor moeten ook de bloedvaten in het aangetaste gebied worden gerepareerd. Dat zou kunnen gebeuren door het inspuiten van weer andere cellen, wél afkomstig uit het beenmerg. Momenteel loopt er in een aantal universitair medische centra in ons land een studie waarbij in patiënten na een hartinfarct beenmergcellen in één of meer kransslagaders worden gebracht.’ 22

Naast Trimclub Hartelust zijn in de regio Arnhem nog aangesloten bij Hart In Beweging:

Arnhem, Physique Mw. K. Broere/Dhr. W. van Hal www.physique.nl , [email protected] Tel/fax 026 - 3700243

Gendt, Over-Betuwse Hartrecreatie vereniging Dhr. H.J. Meijer [email protected] ( 0481 422183

Doetinchem, VAS de Ijsselstreek Mw. N.B. Kettenis www.vasdeijsselstreek.nl ( 0314 363070

Dieren, Sport- en Spelgroep "De Rikketikkers" Dhr. A. Harmsen [email protected] ( 026 3118066

Doetinchem, Sportcentrum Rozengaarde Dhr. A.J.M. Bolwerk [email protected] www.doetinchem.nl ( 0314 377338

Meer informatie over bewegingsmogelijkheden in uw omgeving bij de contactpersoon HIB (zie colofon) en bij de volgende organisaties: Sportbedrijf Arnhem biedt diverse bewegingsactiviteiten onder deskundige leiding onder Seniorensport Arnhem. Doelstellingen van Seniorensport is om alle 50-plussers in Arnhem te stimuleren om (weer) te gaan bewegen. Broerenstraat 53, Postbus 5283, 6802 EG Arnhem, ( 026 - 377 57 57 http://www.arnhem.nl/sites/sportbedrijf/ @ [email protected] Arnhemse Sport Federatie. Behartigt de belangen van Arnhemse amateursportverenigingen. Zo adviseert de ASF bijvoorbeeld over subsidiemogelijkheden, tarieven, opleidingen, sportgezondheidszorg, fiscale en juridische aangelegenheden, werkgelegenheidsprojecten, ondersteuning vrijwilligerswerk binnen sportclubs. Ook U kunt hier u terecht voor een selectie van de recreatieve, minder prestatiegerichte amateursportverenigingen: Leemansweg 25, 6827 BX Arnhem, ( 026 – 363 82 66. Gelderse Sport Federatie. Ondersteunt de provincie Gelderland ten behoeve van het in stand houden en ontwikkelen van het sportaanbod. Voor advies over recratieve sportadressen in de omgeving van Arnhem: Karlijn van Beest, regiomanager aangepast sporten Gelderland ( 026 3540370, @ [email protected] Turfstraat 1, Postbus 60066, 6800 JB Arnhem, ( 026 – 483 45 30. www.gelderland-sport.nl 23 Hans

Colofon Trimclub Hartelust staat voor prettig en verantwoord sporten na de revalidatie voor hart- en hartfalenpatiënten onder leiding van gediplomeerde sportleiders, fysiotherapeuten en IC verpleegkundigen. Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid, (statuten in notariële akte) Kamer van Koophandel 40119785. http://www.trimclubhartelust.nl Voorzitter: George Rengers, Kraijesteijnlaan 17, 6891 EA Rozendaal, ( 026 3610355, @ [email protected] (Onderhoud statuten, reglement, representatie, opvang leden) Penningmeester: Theo H. Krom, Labriehof 1, 6952 HW Dieren, ( 0313 422225. Contributie: Trimclub Hartelust, postrek. 40.84.889 Ledenadministratie, plaatsvervangend voorzitter Peter Willemsen, Delfzijlstraat 35, 6835 CL Arnhem ( 026 3230004, @ [email protected] (Bezorging nieuwsbrief, mutaties, attentie zieken & verjaardag, toernooien) Secretaris: Hans Majong, Aristoteleshof 35, 6836 GJ Arnhem, ( 026 3235849, @ [email protected] (Redactie nieuwsbrief, website, notulen vergaderingen, contactpersoon HIB) Sportcentrum Valkenhuizen, donderdag 17:30-18:30 & 18:30-19:30 uur. http://www.arnhem.nl/sites/sportbedrijf/ OVDB Erkend leerbedrijf voor Sport en Bewegingsleider Nummer 38301 http://www.ovdb.nl/ HIB heeft als doelstelling het stimuleren van verantwoord bewegen voor mensen met een hartaandoening. Lidnummer: 060139 http://www.hartinbeweging.nl/ ASF Arnhemse Sport Federatie behartigt de belangen van Arnhemse amateursportverenigingen. Betaald lidmaatschap. GSF Gelderse Sport Federatie ondersteunt de provincie Gelderland ten behoeve van het in stand houden en ontwikkelen van het sportaanbod. Geregistreerd. http://www.gelderland-sport.nl Uitgever:24Nolin Uitgevers / Binnenhof Projecten (Drukwerk) Postbus 204, 9600 AE Hoogezand, ( 0598 398800, @ [email protected]