Tricky Reynaert en co – eindverslag
INHOUDSTAFEL Inhoudstafel ..........................................................................................................................................................1 1. Wat vooraf ging… .............................................................................................................................................2 1.1 Werkgroep Reynaert...................................................................................................................................2 1.2 Brainstorms .................................................................................................................................................2 2. Samenwerking met scholen .............................................................................................................................3 2.1 Scholen .......................................................................................................................................................3 2.2 Acties ..........................................................................................................................................................3 2.3 evaluatie......................................................................................................................................................4 3. Samenwerking Universiteit Gent ......................................................................................................................5 4. Publicatie ..........................................................................................................................................................5 4.1 Inhoud .........................................................................................................................................................5 4.2 Verspreiding ................................................................................................................................................6 5. Blog http://trickyreynaertenco.be ......................................................................................................................8 5.1 Algemene informatie ...................................................................................................................................8 5.2 Cijfermateriaal .............................................................................................................................................9 5.3 Evaluatie ...................................................................................................................................................10 6. Voorstelling ‘Sluwe vos, slimme spin’.............................................................................................................11 7. Andere acties..................................................................................................................................................11 8. Communicatie.................................................................................................................................................12 9. Budget ............................................................................................................................................................13 11. Conclusies ....................................................................................................................................................14
1. WAT VOORAF GING… In schelmenverhalen vanuit de hele wereld vind je personages die listig, sluw en vindingrijk zijn, ‘tricky’ dus. Door de confrontatie van het Reynaertverhaal met andere gelijkaardige schelmenverhalen willen we aantonen dat de thema’s die in het verhaal voorkomen universeel zijn. Het Reynaertverhaal is op die manier een aanleiding voor dialoog over goed en kwaad, liefde, haat en bedrog. Na overleg met het Huis van het Nederlands is de piste om een pakket Nederlands Tweede Taal over Reynaert te ontwikkelen verlaten en is gekozen om in een educatief pakket voor de laatste graad van het secundair onderwijs het Reynaertverhaal te confronteren met andere schelmenverhalen zoals Nasreddin Hodja (Turkije e.a.) en Anansi de Spin (Ghana, Suriname, Antillen e.a) en verhaalculturen.
1.1 WERKGROEP REYNAERT Een werkgroep met daarin de erfgoedcel, de cultuurbeleidscoördinator van Beveren Hilde Reyniers, de stadsarchivaris van Sint-Niklaas Piet Van Bouchaute en de toenmalige directeur van het Cultuurcentrum Ter Vesten Rik van Daele, tevens lid van het Reynaertgenootschap én Reynaertkenner, werd opgericht. De werkgroepleden (behalve de erfgoedceller) deden dit als vrijwilligers. Deze werkgroep droeg en begeleidde het project. Aangezien binnen de Erfgoedcel Waasland onvoldoende expertise aanwezig was over literatuur en diversiteit en we het project toch niet wilden uitbesteden aan een bureau werd Patrick De Rynck, literatuurwetenschapper met ruime expertise in de erfgoedsector, ingeschakeld voor advies, begeleiding, research en redactie van de informatie over de verschillende figuren. De werkgroep kwam een laatste maal samen op 22/12/10 voor een definitieve eindevaluatie van het project. Bovendien werden een aantal conclusies naar voor geschoven (zie verder).
1.2 BRAINSTORMS Er werden twee brainstorms georganiseerd, namelijk op 11/06/08 met enkele landelijke externe experten op het gebied van erfgoed, diversiteit, literatuur en Reynaert (Marc Colpaert, Marita De Sterck, Katrijn D’haemers, Marc Moorthamer, Jorijn Neirinck, Ingrid Peeters en Piet Van Avermaet) en op 21/06/08 met de pilootscholen en enkele Wase experten. De doelstellingen van het project werden in de zomer van 2008 scherp gesteld en pedagogisch gekaderd.
2. SAMENWERKING MET SCHOLEN 2.1 SCHOLEN Het project werd proef gedraaid in vijf pilootscholen in het Waasland. De scholen Atheneum Sint-Niklaas, de Broederschool Sint-Niklaas, Humaniora en de Broederschool Sint-Niklaas, Campus Stekene, het Atheneum Temse en het Instituut Sint-Amelberga Temse werkten mee. Een school uit Hulst in Nederland betrekken, bleek niet haalbaar gezien de agenda’s van Nederlandse scholen ruim vooraf vastgelegd worden. De pilootscholen ontvingen een uitgebreid informatiepakket met recente publicaties over Reynaert, Anansi en Hodja.
2.2 ACTIES Op 05/11/09 was er een vormingsmoment rond blogs en onderwijs als contactzone i.s.m. de vakgroep Onderwijskunde van Universiteit Gent. Naast een presentatie over blogs en literatuuronderwijs Boek vs web. De literaire blog door Steven Van Hoorn en de uiteenzetting Onderwijs als contactzone en confrontatie door prof. dr. André Mottart, kregen de leerkrachten ook uitleg over hoe de Reynaertblog werkte en hoe ze zelf berichten op de blog konden plaatsen. 3 van de 5 scholen waren aanwezig (Atheneum Sint-Niklaas met drie leerkrachten, Atheneum Temse en Broederschool Sint-Niklaas; Atheneum Temse en Broederschool Stekene waren verontschuldigd). De presentaties staan samen met het artikel Books, blogs, blooks. Literaire blogs uit het literatuuronderwijs, Peter Vanbrabant en Steven Vanhooren op de blog.
De extra vertoningen van de Reynaertrap van Charlie May op 17 en 19/11/09 in CC Ter Vesten in Beveren waren een groot succes: 4 van de 5 scholen tekenden in op deze vertoning, gratis aangeboden door de Erfgoedcel Waasland aan alle pilootscholen. Verscheidene leerkrachten lieten leerlingen hun reacties neerpennen, die ook op de blog werden geplaatst. Marita De Sterck ging op 20/02/09 en 22/02/09 in interactie met leerlingen van de Athenea van Sint-Niklaas en Temse in 4 schrijflessen met als titel ‘The enemy makes the story’. In deze les licht Marita de Sterck aan de hand van filmstills van Batman, Alien en Wolverine en cartoons toe welke eigenschappen een trickster heeft. Leerlingen krijgen ook inzicht in de technieken van scenarioschrijven en hoe ze zelf een sterk verhaal kunnen opbouwen. Leerlingen en Schrijfsessie Marita De Sterck
leerkrachten beoordeelden deze schrijfles unaniem positief.
Ook werd gepolst bij scholen naar ideeën voor andere acties. Enkel uit het Atheneum van Temse kwamen andere voorstellen om met tricksters en Reynaert aan de slag te gaan. KA Temse wilde met leerlingen in het Waasland "rondtrekken" op zoek naar Reynaertbeelden (Lochristi, Daknam) en daar iets creatiefs mee te doen of in samenwerking met Fred Bervoets samen met de leerlingen rond het Reynaertverhaal een kunstwerk te maken. Hoewel deze suggesties uiteraard zeer waardevol waren, beslisten we vanuit het project er geen financiële of praktische steun aan te verlenen. De suggesties sloten immers onvoldoende aan bij de hoofddoelstelling van het project nl. de verhalen, hun motieven in een mondiale context te plaatsen en te confronteren met andere schelmenverhalen én de verhalen tot voorwerp van dialoog en discussie over belangrijke (levens)thema’s te maken. Op 12/05/09 woonden de leerkrachten van 3 pilootscholen (Broederschool Sint-Niklaas, Atheneum Temse en Atheneum Sint-Niklaas) een vorming over tricksters en diversiteit van Philippe Paelman van het Steunpunt Diversiteit en Leren van de Universiteit Gent bij. Prof. dr. André Mottart zorgde voor een evaluatiemoment met de leerkrachten. Ze waren erg enthousiast over de proefles en het boekenpakket over Reynaert en tricksters, die ze mochten houden voor de vakbibliotheek op school.
Ann Moens, leerkracht van het Atheneum Sint-Niklaas, maakte – geïnspireerd door de les van Marita De Sterck – de les ‘And now a love story’, waarbij ze aan de slag ging met scenarioschrijven en liefdesbrieven. Ze lichtte het project ‘Tricky Reynaert en Co’ ook toe aan een 30-tal studenten Nederlandse vakdidactiek van prof. Dr. André Mottart op 17/03/2010. Deze studenten ontvingen ook een brochure. In 2011 wordt deze toelichting herhaald. ste
Op de 24
conferentie van het Schoolvak Nederlands op 19 en 20/11/2010 in Gent lichtte Ann Moens het
project toe onder de noemer ‘Literatuur’. Alle aanwezigen (30-tal) van de workshop ontvingen de bundel en waren heel erg enthousiast. Mogelijkerwijs volgt daaruit ook een voorstelling van het project in Antwerpen. Een artikel over het project (samenvatting van het artikel in Tiecelijn) is verschenen in het programmaboek van de conferentie, dat alle aanwezigen (1000-tal) ontvangen (De Rynck Patrick, Tricky Reynaert en Co. Een educatief project van de Erfgoedcel Waasland over de vos, andere wereldschelmen en de jeugd van tegenwoordig, in: programmaboek van de 24ste Conferentie Het Schoolvak Nederlands op vrijdag 19 en zaterdag 20 november 2010 in Gent).
2.3 EVALUATIE Enkel met KA Temse en KA Sint-Niklaas is er sprake van echte interactie / communicatie. De andere pilootscholen lijken minder nauw betrokken bij het project. Enkel in het Atheneum Temse werd ook met
andere schelmen gewerkt. Turkse leerlingen zijn zelf zeer vertrouwd met Hodja en hebben uit een Turks boek een aantal verhaaltjes voorgelezen.
Er werd de leerkrachten zeer veel informatie aangeboden, maar deze werd niet altijd pedagogisch omkaderd. Daarom werd beslist om in het vervolg van het project vooral in te zetten op een papieren brochure met hapklare informatie die ook pedagogisch omkaderd is.
3. SAMENWERKING UNIVERSITEIT GENT In juli 2008 werd contact opgenomen met prof. dr. Ronald Soetaert en prof. dr. André Mottart van de vakgroep onderwijskunde van de Universiteit Gent die via de methodiek ‘het onderwijs als contactzone’ op een vernieuwende en inspirerende manier aan literatuureducatie doen. Ze verzorgden enkele informatiesessies voor leerkrachten (zie ook 2.2), zetelden ook in het redactieteam van de brochure en leverden voor de brochure een bijdrage over de link van het project met de eindtermen en het onderwijs als contactzone. Via prof. Dr. André Mottart werden we ook gepolst het project voor te stellen aan zijn studenten en op de conferentie het Schoolvak Nederlands (zie 2.2).
4. PUBLICATIE
Voorblad lesbundel
4.1 INHOUD Als belangrijkste eindresultaat van het project werd een lesbrochure van 72 pagina’s ontwikkeld. Naast de schrijfles van Marita De Sterck, bevat deze ook de voorbeeldles 'Het leugenpaleis, de leugen als motor van verhalen en smeerolie van de werkelijkheid' van Patrick De Rynck, een tricksterverhaal van Marita de Sterck, achtergrondinformatie over de filosofie van het project en over Reynaert de Vos door Rik Van Daele, Anansi
de Spin en Nasreddin Hodja door Hilde Reyniers en de link met de eindtermen en de visie van het onderwijs als contactzone. Met de brochure willen we leerkrachten stimuleren om het Reynaertverhaal te confronteren met de leefwereld van jongeren en andere tricksterfiguren.
Op 11/12/09 werd de publicatie voorgesteld voor een 60-tal aanwezigen in de gebouwen van Interwaas. Dichter Peter Holvoet-Hanssen zorgde voor de gelegenheidvoor een poëtische uiteenzetting over Reynaert en tricksters.
In 2010 is de lesbundel verder verspreid. Leerkrachten kunnen de bundel met lestips gratis Voorstelling publicatie op 11/12/09
bestellen.
4.2 VERSPREIDING De publicatie werd gedrukt op 800 exemplaren en verspreid aan / via:
4 leerkrachten die het aanvroegen op de Dag van de Literatuureducatie
60-tal aanwezigen op de voorstelling van de lesbundel (waaronder verschillende leerkrachten uit OostVlaanderen en Antwerpen)
alle Wase bibliotheken via de coördinator van BiblioWaas
de advies- en stuurgroep van de Erfgoedcel Waasland en het directiecomité van Interwaas
de Wase middelbare scholen n.a.v. Reynaertjaar (via de Marnixkring in het voorjaar van 2010)
alle bibliotheken van het Wereldcentrum
verscheidene exemplaren aan alle auteurs, Peter Holvoet-Hanssen en muziektheater Zuvuya
de studenten Via Universiteit Gent (studenten vakdidactiek Nederlands)
het IGP Land van Reynaert en het Reynaertgenootschap via Rik van Daele
het Canteclaercomité van Deinze en verschillende middelbare scholen in Deinze en Eeklo
de 30-tal deelnemers van de workshop Reynaert tijdens de 24
ste
conferentie van het Schoolvak
Nederlands (19 en 20/11/10), na de infosessie kregen we nog extra aanvragen binnen uit Nederland (6-tal goed voor 40 exemplaren en uit België (5-tal goed voor 10 exemplaren, ook zowel voor kunstonderwijs, hoge scholen als reguliere middelbare scholen)
50-tal bestemmelingen zoals bv. landelijke organisaties (bv. steunpunten, Canon Cultuurcel, expertisecentra, onderzoeksinstituten en universiteiten, in Vlaanderen en in Nederland, andere erfgoedcellen in Vlaanderen en in Nederland… (11/10)
Gidsenopleiding Waasmunster (21/12/10)
Klasse: wedstrijd waarbij de publicatie samen met de cd met het verhaal van Reynaert verteld door Marcel Ryssel, gewonnen kunnen worden (12/10)
De publicatie werd ook ondertussen een 70 maal aangevraagd: Organisatie Stichting Lezen Sint-Godelievecollege Vlaamse Erfgoedbibliotheek Sint-Godelievecollege Sint-Godelievecollege KAHO St Lieven Kleur bekennen College Waregem De Zandloper
Sint-Theresiacollege
via de community Nederlands van het Nederlandse Digischool Onderwijscentrum VGC Brussel Sint-Rita College
educatieve dienst van het Surinaams museum
Voornaam Naam
Stad Antwerpen Houthulst Gistel
Land België België België
Aantal 1 1 1
Antwerpen Uithoorn Gistel Meijel Gistel St niklaas Sinaai-Waas Hasselt Waregem Sint-Gillis-Waas Melsele Gentbrugge Sint-Niklaas Edegem Meeuwen-Gruitrode Edegem Lochristi Lokeren Kappelle-op-den-Bos
België Nederland België Nederland België België België België België België België België België België België België België België België België
1 1 1 1 1 7 1 1 11 4 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5
Watervliet Assenede
België België
1 1
André Tine
Lampaert Vanhee
Dirk Frans Pascale Jan Greet Alexia Bert Ilse Ruth Elke Tony Helga Mia Stefanie Bart Els Hilde Heidi Eveline Dominique Marian Myriam
Van Duyse Hakkemars Vanhaecke Daems Boens De Wandeleer Otté Meermans Carels Vereecken Proost Laschet Mortier De Jonghe Vandenberghe Claes Smeets Strijkers De Wilde Biebau Van den Bunder Buysse
Sylvia
Lansbergen
Schiedam
Nederland
1
Elin Iris Sarah Ellen Babische Philippe Sofie
Arijs Van Duffel Heremans im Brahm Van Belle Clerick De Baere
Brussel Kontich Oelegem Mortsel Sint-Andries Keerbergen Brugge
België België België België België België België
1 6 1 1 1 6 1
Drs. Hilde
Neus Van Denstorme
Paramaribo
Suriname
1
Bonheiden
België
1
Pieter
De voorraad is zo goed als volledig opgebruikt. Wekelijks komen echter nog aanvragen binnen, die verder opgevolgd worden door de Erfgoedcel Waasland. De publicatie is daarnaast downloadbaar op de website van de Erfgoedcel Waasland en de blog. Daarnaast leeft het idee om deze nog verder digitaal te verspreiden en bv. downloadbaar te maken via de website van het Reynaertgenootschap, Toerisme Waasland e.d.
Net zoals dat het geval is voor andere publicaties, ontvangen we weinig feedback op deze lesbrochure. Door de vele aanvragen kan echter verondersteld worden dat deze publicatie goed onthaald wordt.
5. BLOG HTTP://TRICKYREYNAERTENCO.BE
Blog Tricky Reynaert en co
5.1 ALGEMENE INFORMATIE Bij de ontwikkeling van ‘Tricky Reynaert en Co’ groeide het idee om een blog voor het project te ontwikkelen. De blog moest toelaten om het verloop van het project tijdens de proeffase op een eenvoudige en goedkope manier (de wordpressblog technologie is zoals verschillende andere blogtechnologieën gratis en gebruiksvriendelijk) te communiceren. De filosofie van de blog paste ook in de doelstellingen van het project. Een blog is een hedendaags medium en laat bij uitstek interactief toe. Leerkrachten en jongeren zouden ook foto’s, filmpjes, tekstjes voor op deze website bezorgen. Op de blog http://trickyreynaertenco.be konden leerkrachten enerzijds allerlei achtergrondinformatie over de verschillende tricksterfiguren raadplegen en anderzijds leerlingen hun mening over Reynaert en de tricksterfiguren kwijt. Voor de pilootscholen werd een vorming over de blog georganiseerd (zie 2.2). Ook werd op Facebook een profiel voor Reynaert aangemaakt.
5.2 CIJFERMATERIAAL
Op de blog verschenen tussen november 2008 en oktober 2010 46 inhoudelijke pagina’s, 38 berichten (waaronder 4 aangereikt door leerkrachten) en 21 commentaren, waarvan 2 van externen. Verder kwam er op de site ook heel veel spam terecht (989 berichten). Het bericht traditionele Marokkaanse muntthee is veruit het populairste bericht (kan rekenen op 32,45% van alle bezoeken). De homepagina is de tweede meest populaire pagina, gevolgd door de pagina over Reynaert. Ook de top vijf van de zoektermen waarmee men de website bereikt, handelen allemaal over muntthee. De meeste bezoekers komen via Google op de website terecht (82,43 %). 7,21 % van de bezoekers tikt rechtstreeks de url in. 2,57 % van de bezoekers komt op de website terecht via de website van het Reynaertgenootschap. Deze website is dan ook de belangrijkste doorverwijzende website voor de blog.
Blog Tricky Website Erfgoedcel Reynaert en Co Waasland aantal pagina's per bezoek gemiddelde deur van een bezoek bounce-percentage (verlaten onmiddellijk de website) percentage nieuwe bezoekers
Website Interwaas
1,05 min. 1,71
1,26 min. 2,69
3,28 min. 4,78
78,54% 88,06%
63,58% 72,67%
29,61% 61,56%
De website van de Erfgoedcel Waasland heeft gemiddeld een 600-tal bezoeken per week, de website van Interwaas een 400-tal, de blog Tricky Reynaert en Co een 150-tal.
De bezoekerscijfers leren dat de blog op een vrij constant aantal bezoekers kan rekenen. Deze aantallen zijn niet slecht, maar grondigere analyse leert dat bezoekers zeer kort op de website blijven of heel snel weer wegtrekken (bounce-rate). Ook verhoogt het aantal bezoekers niet bij het plaatsen van meer berichten en keren weinig bezoekers naar de blog terug. Vermoedelijk bereikten we dus geen bezoekers uit de vooropgestelde doelgroep (leerlingen en leerkrachten). Op de sociale netwerksites is geen enkele jongere vriend geworden van de vos, wel enkele leeftijdsgenoten of collega’s van zijn copywriter.
5.3 EVALUATIE De blog liet toe om tijdens de proeffase op een eenvoudige en goedkope manier over het project te communiceren. Ondanks hippe bladwijzers met verwijzing naar de blog en Facebook, het profiel op sociale netwerksites zoals Facebook en Netlog en de vorming voor leerkrachten, had de blog niet het verhoopte succes. Twee van de vijf pilootscholen zorgden één of meerdere keren voor input via de blog: schrijfoefeningen, tekeningen en reacties op de Reynaertrap van Charlie May. De blog werd niet gebruikt in de lessen zelf. Enerzijds bood de site te weinig toegevoegde waarde om een pc-lokaal voor te reserveren, anderzijds merkten we dat leerkrachten controle willen houden op wat er op de blog komt. Leerkrachten hadden schrik dat hun leerlingen ongepaste reacties op de site zouden plaatsen of waren minder vertrouwd met het medium dan de leerlingen. De interactie via de blog in het project blijft dus erg beperkt. Ook als communicatieinstrument voor leerkrachten werkte de blog onvoldoende. Ook leerlingen surften niet massaal naar de blog. Bovendien is de doelgroep van de blog (leerlingen of leerkrachten) onvoldoende scherp gesteld bij de aanvang. Een gerichte communicatie naar creatieve jongeren buiten schoolverband zou de blog mogelijk een nieuwe dynamiek kunnen bezorgd hebben, maar dit paste niet binnen de krijtlijnen en timing van dit project. Uit de eerste maanden van de pilootfase blijkt dat het opzetten van de blog zeker een interessant en waardevol experiment was. Het is een eenvoudig en goedkoop middel om de resultaten van het project te delen en meer uitgebreide informatie over deelaspecten van het project te verspreiden. Het fenomeen blogs is bekend bij een aantal leerkrachten en de vorming werd goed gesmaakt. Dankzij de opgedane ervaringen over het gebruik van blogs in (educatieve) projecten kunnen toekomstige projecten beter aangepakt worden. Daarnaast werd ook duidelijk dat ook ingezet moest worden op andere vormen van communicatie met de leerkrachten.
De blog zal minstens tot eind 2011 online blijven. Daarenboven zal in 2011 nog gestreefd worden naar een wekelijkse bijdrage op deze blog, waarvoor voornamelijk uit de nieuwsbrief van het Reynaertgenootschap zal
geput worden. Daarnaast wordt bekeken welke structurele informatie uit de blog kan hernomen worden op de website van het Reynaertgenootschap en de Erfgoedcel Waasland. Het Facebookprofiel van Reynaert werd n.a.v. het Reynaertjaar in Sint-Niklaas overgedragen aan de Cultuurdienst van de Stad Sint-Niklaas die het profiel actief gebruikt.
6. VOORSTELLING ‘SLUWE VOS, SLIMME SPIN’ Op vraag van Kultour 2009 (een intercultureel festival van o.a. het Cultuurcentrum Sint-Niklaas) en in samenwerking met professionele vertellers Jan De Maeyer en Marcella Piessens ontwikkelde de Erfgoedcel Waasland een vertelnamiddag voor senioren ‘Sluwe vos en slimme spin, over Anansi en Reynaert’. Op ‘World storytelling day’ (20/03/09) ging de voorstelling in première. De Erfgoedcel Waasland gaf verenigingen, bibliotheken en rusthuizen in het Waasland de kans om de voorstelling aan een voordeeltarief in huis te halen. Ondertussen vonden verspreid over het Waasland 15 voorstellingen plaats.
Datum 20/03/2009 19/05/2009 29/05/2009 3/07/2009 29/08/2009 9/09/2009 6/10/2009 10/10/2009 11/10/2009 12/10/2009 3/12/2009 16/11/2009 17/11/2009 15/01/2010 27/04/2010
Organisatie Eigen voorstelling in Kasteel Walburg Sint-Niklaas Eigen voorstelling in Kasteel Walburg Sint-Niklaas CC Temse in AC De Zaat Temse Deel Culturele Raad - Dorpsraad Belsele Kermis in Hulst KAV Sint-Lutargdis - Beveren Zorgcentrum De Notelaar in Beveren OCMW Kruibeke in Bazel Cultuurdienst Temse Gemeente Stekene Linx + Rode Roos Sociale Dienst Sint-Niklaas Gemeente Kruibeke Markant Kruibeke KAV Christus Koning
7. ANDERE ACTIES In 2008 werd op de Beeldbank Waasland een thema aangemaakt rond Reynaert met 107 foto’s (met beschrijvingen van Rik Van Daele). Daarnaast werd in het kader van erfgoededucatie samengewerkt met de Katholieke Hogeschool Sintste
Lieven. Vier studenten van het 1
jaar lerarenopleiding secundair onderwijs deden een traject rond Reynaert
in het kader van het “Project Kunstvakken” met als lesgever Rik Van Daele. Hieruit kwamen lessuggesties, die door de Erfgoedcel Waasland ter beschikking gesteld worden van de Wase leerkrachten.
Rik Van Daele gaf eveneens les in het Instituut Anneessens-Funck in Brussel.
8. COMMUNICATIE Het project is een eerste keer voorgesteld bij de presentatie van het eerste Jaarboek Tiecelijn op 18/10/2008 in Sint-Niklaas. Op 24/03/09 werden de eerste resultaten van het project voorgesteld op de Dag van de Literatuureducatie. Bezoekers werden ook aangespoord in te tekenen voor de gratis brochure. ste
Het jaarboek Tiecelijn van het Reynaertgenootschap wijdde in 2009 186 pagina’s van haar 22
editie aan
tricksters en bevatte een artikel over het project ‘Tricky Reynaert en Co’. Er is actief gecommuniceerd zowel naar de pers als naar intermediairen zoals Klasse, Stichting Lezen, Canon Cultuurcel enz. Op 20/10/2008, 13/02/2009, 19/03/2009 en 11/12/2009 zijn persberichten over het project verstuurd, wat resulteerde in het volgende persoverzicht: Het Laatste Nieuws / Vakantie
10/04/2008 Reynaert De Vos in Wase Beeldbank
Het Laatste Nieuws / Waasland
28/10/2008 Reynaert de Vos is sexy rebel
nieuws.be
04/11/2008 Vijf Wase scholen in proefproject Reynaert
Het Nieuwsblad / Waasland
04/11/2008 Vijf Wase scholen in proefproject Reynaert
nieuws.be www.waaskrant.be www.bloggen.be/uitinsintniklaas De Morgen
11/11/2008 01/12/2008 02/12/2008 28/01/2009
Radio 2 - Middagpost
Tricky Reinaert en co: vos gaat online Reynaert de Vos in erfgoedproject Scholen in project met Tricky Reynaert Blog op het web Kort interview over de blog en de 16/02/2009 schrijfsessies
Het Laatste Nieuws Denderstreek
27/03/2009 Sluwe Vos en Slimme Spin
Gazet van Antwerpen - Waasland
17/12/2009
Het Laatste Nieuws - Waasland
02/01/2010 Jongelui ontdekken Tricky Reynaert
Reynaert de Vos zet leerlingen aan het denken
145 woorden 389 woorden 190 woorden
5 min. 117 woorden 447 woorden 186 woorden
De blog en de publicatie zijn aangekondigd via volgende websites: www.kleurbekennen.be, Stichting Lezen, Klascement (een soort Facebook voor leerkrachten), Canon Cultuurcel, de Dienst Onderwijs Stad Sint-Niklaas (september 2010 nieuwsbrief, gekoppeld aan Reynaertjaar) en via de communicatie van de Erfgoedcel Waasland. Op de website van de Erfgoedcel Waasland is er een projectpagina over Tricky Reynaert en co, het project is uitgebreid toegelicht in de Erfgoedklapper (2000 ex.), een handige brochure met het overzicht
van het educatieve erfgoedaanbod in het Waasland. Aan de uitgebreide mailing naar 241 leerkrachten middelbaar onderwijs in september 2010 is een folder over de brochure toegevoegd met uitdrukkelijke kans om de publicatie gratis te bestellen.
9. BUDGET 2008 domeinnaamregistratie samenwerking met Patrick De Rynck samenwerking met Patrick De Rynck samenwerking met Patrick De Rynck samenwerking met Patrick De Rynck boeken in geuren en kleuren aankoop boeken samenwerking met de universiteit aankopen boeken e.d. voorstelling Reynaertrap website logo bladwijzer Totaal uitgaven 2008
13,65 € 907,50 € 1.089,00 € 1.452,00 € 2.541,00 € 79,75 € 146,35 € 1.755,00 € 366,66 € 811,60 € 471,90 € 1.210,00 € 835,02 € 11.679,43 €
2009 (behalve verzendingen) huur lokalen 26/03/09 en 19/01/09 Walburg vertelavond 190509 domeinnaamregistratie BE (trickyreynaertenco.be) Stefaan Van Hul: fotografie schrijfsessie schrijfsessies Marita De Sterck schurkenstreken bijdrage Marita De Sterck aan bundel boeken Oneindig verhaal vormgeving flyer vormgeving brochure leerkrachten druk folder factuur Jan 1 factuur Marcella 1 factuur Jan 2 factuur Marcella 2 factuur Marcella 3 factuur Marcella 4 factuur Jan 4 De Rynck Patrick: reynaert project De Rynck Patrick: reynaert project prestaties juni/juli De Rynck Patrick: reynaert De Rynck Patrick: Reynaert: bekijken drukproef - voorbereiding presentatie Univ. Gent lezing onderw. 130509 levering aan kostprijs voor project (Reynaert Genootschap) susenwis + c
750,00 € 54,45 € 54,45 € 157,30 € 654,00 € 600,00 € 27,95 € 484,00 € 2.117,50 € 641,30 € 336,00 € 300,00 € 593,00 € 412,00 € 645,00 € 324,00 € 787,90 € 1.089,00 € 1.633,50 € 907,50 € 272,50 € 335,00 € 108,00 €
vormgeving Bundel Tricky Reynaert & C° + uitnodiging en antwoordkaart druk Bundel Tricky Reynaert receptie door catering De Wilg voorstelling bundel Tricky Reynaert voordracht Peter Holvoet op receptie voorstelling bundel Tricky Reynaert Totaal uitgaven 2009 Inkomsten Sluwe vos, slimme spin de Hulster Vesting OCMW Beveren Gemeente Stekene Gemeente Temse Gemeente Belsele Stad Sint-Niklaas Sociale Dienst KAV St Lutgardis Gemeente Kruibeke Beveren - sprekersvergoeding Meirte Staf Markant Kruibeke Gemeente Temse Totaal inkomsten 2009
393,25 € 3.275,47 € 335,50 € 300,00 € 17.588,57 € 150,00 € 100,00 € 100,00 € 150,00 € 150,00 € 100,00 € 100,00 € 100,00 € 150,00 € 100,00 € 100,00 € 150,00 € 1.450,00 €
2010 (behalve verzendingen) Voorstellingen (2) Sluwe Vos Slimme Spin (factuur Marcella) Voorstelling Sluwe Vos Slimme Spin (factuur Meneer Zee) Totaal uitgaven 2010 Betaling voorstelling Sluwe Vos Slimme Spin door KAV Kristus Koning Totaal inkomsten 2010
TOTAAL UITGAVEN TRICKY REYNAERT EN CO
212,00 € 116,80 € 328,80 € 100,00 € 100,00 €
28.046,80 €
11. CONCLUSIES Tricky Reynaert en co heeft resultaten op meerdere niveaus. Het belangrijkste zichtbare én duurzame resultaat is de lesbrochure van 72 pagina’s voor de laatste graad van het secundair onderwijs met voorbeeldlessen, tricksterverhalen, achtergrondinformatie en de link met eindtermen en de visie van het onderwijs als contactzone. Bijdragen werden geleverd door Marita De Sterck, Patrick De Rynck, André Mottart, Steven Vanhoorn, Rik Van Daele en Hilde Reyniers. In het educatief pakket wordt het Reynaertverhaal geconfronteerd met andere schelmenverhalen zoals Nasreddin Hodja (Turkije e.a.) en Anansi de Spin (Ghana, Suriname, Antillen e.a) en verhaalculturen. Diversiteit en interculturaliteit kregen op deze manier een centrale rol in het project. Daarnaast was er ook ruimte voor de experimentele blog http://trickyreynaertenco.be en facebook Tricky Reynaert. Met de voorstelling ‘Sluwe vos, slimme spin’ werd een ander publiek aangesproken. Er werd een thema rond Reynaert aangemaakt op de Beeldbank Waasland. Tenslotte werd in verschillende
onderwijsinstellingen les gegeven over Reynaert (o.a. Wase secundaire scholen, de Katholieke Hogeschool Sint-Lieven (met lessuggesties als resultaat) en het Instituut Anneessens-Funck). Bovendien is het project het resultaat van verschillende geslaagde samenwerkingen. Niet alleen werd een traject afgelegd met verschillende scholen in het Waasland. De Universiteit Gent verzorgde daarnaast enkele informatiesessies voor leerkrachten en er werd een bijdrage geleverd in de publicatie. Tenslotte werd het volledige project inhoudelijk en praktisch gedragen door de leden van de werkgroep Reynaert. Er werd eveneens uitgebreid gecommuniceerd rond het project met o.a. voorstellingen van het project op de ste
o.a. Dag van de Literatuureducatie en de 24
conferentie van het Schoolvak Nederlands; bijdragen in het
jaarboek Tiecelijn van het Reynaertgenootschap; actieve communicatie naar de pers en intermediairen; inschakeling in de communicatiekanalen van de Erfgoedcel Waasland en direct mailings. Het is dan ook duidelijk dat het gegeven meer dan ooit leeft en dat Tricky Reynaert nog verder leeft na de afloop van het project, o.a. via communicatie, de verdere verspreiding van de publicatie, lezingen e.d.. Niettegenstaande het project zelf een einde kent, krijgt dit – zoals andere projecten – een duurzame plaats in de werking van de Erfgoedcel Waasland (o.a. op de website www.erfgoedcelwaasland.be; blog tot eind 2011; verzending publicaties; communicatie; uitleenbaar educatief pakket met publicatie, cd met vertelling door Marcel Ryssen e.d.). De draagwijdte van het gegeven “Reynaert” gaat echter veel breder dan het project “Tricky Reynaert en co”. Eens te meer is duidelijk dat hierover nog meer afstemming en integratie nodig is. Hiertoe wordt in het voorjaar van 2011 een overleg met verschillende spelers georganiseerd. De Erfgoedcel Waasland kan hierin een faciliterende rol spelen.
