TRAIN OF IDEAS Train of Ideas – Hamburg stuurt milieuprojecten op rondreis door Europa ........................ 2 Het concept ........................................................................................................................... 2 De tentoonstelling .............................................................................................................................................................2 CONTAINER 1: HAMBURG - EUROPESE GROENE HOOFDSTAD 2011 ................................... 3 CONTAINER 2: "CITY OF PEOPLE"/ UW STAD ............................................................................................ 3 CONTAINER 3: "MY WORLD"/MIJN WERELD ............................................................................................... 4 CONTAINER 4: "CITY AND NATURE"/STAD EN NATUUR .................................................................... 5 CONTAINER 5: "EVERYBODY'S WORLD, THE CITY'S RESPONSIBILITY"/ DE WERELD IS VAN IEDEREEN EN IS DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE STAD .............................. 5 CONTAINER 6: "EVERYBODY'S WORLD, CITIES AND CLIMATE CHANGE"/ DE WERELD IS VAN IEDEREEN, STEDEN EN KLIMAATVERANDERING ......................................... 6 BELANGRIJKE DATA VAN DE TENTOONSTELLING ............................................................................... 7
TITEL EN WEDSTRIJD ................................................................................................. 8 Priis ..........................................................................................................................................................................................8 Wedstrijd ...............................................................................................................................................................................8
Milieubescherming in Hamburg ................................................................................. 9 Context ...................................................................................................................................................................................9 Huidige milieustandaarden (uittreksel) ..................................................................................................................9 Doelstellingen voor de komende jaren (uittreksel)........................................................................................ 10
Doelstellingen van Hamburg voor 2011 als Europese Groene Hoofdstad ......... 10 Implementatie van concrete ecologische projecten ..................................................................................... 10 Het bewustzijn van en het enthousiasme van de burgers voor milieubescherming vergroten ................................................................................................................................................................................................ 10 Nadenken over de ecologische concepten van de toekomst .................................................................. 11
1
Train of Ideas – Hamburg stuurt milieuprojecten op rondreis door Europa Ideeën uitwisselen met burgers, bedrijven en experts inzake milieubescherming en stedelijke ontwikkeling is een belangrijke doelstelling voor Hamburg als de Europese Groene Hoofdstad 2011 (European Green Capital 2011). Om met een groot aantal mensen op internationaal niveau te kunnen communiceren en om te leren van andere Europese steden lanceert Hamburg met de Train of Ideas een eenmalige rondreizende tentoonstelling.
Het concept De Train of Ideas biedt de Europese Groene Hoofdstad Hamburg een rondreizend platform. Deze interactieve tentoonstelling toont hoe duurzame steden er in de toekomst zullen uitzien. Aan boord van de trein stellen de verschillende deelnemende steden hun projecten voor inzake duurzaam beleid en stedelijke ontwikkeling. In totaal zal de Train of Ideas tentoonstelling 18 steden over heel Europa aandoen, waaronder Warschau, Malmö, Kopenhagen, Wenen, Barcelona, Parijs en Marseille. In België houdt de trein halte in Brussel en in Antwerpen. De Train of Ideas was een van de doorslaggevende redenen waarom de jury Hamburg selecteerde als Europese Groene Hoofdstad 2011.
De tentoonstelling De tentoonstelling “Visions for Future Cities” legt zich toe op de uitdagingen waarmee de Europese steden worden geconfronteerd in zake hun ontwikkeling op een ecologische, leefbare,
duurzame manier. Aan de hand van 70 opstellingen en 26 aanraakschermen maken de bezoekers kennis met meer dan 100 Europese voorbeeldprojecten. Het concept werd voor de Hamburgse Stadsontwikkeling en Milieudienst 1 uitgedacht door Kunstraum GFK mbH. Tijdens de tentoonstelling komen volgende onderwerpen aan bod: o
Stadsontwikkeling en wonen (Urban Development and Living)
o
Mobiliteit (Mobility)
o
Energie en klimaatbescherming (Energy and Climate Protection)
o
Natuur en groene zones in de stad (Nature and Urban Green)
o
Bescherming van grondstoffen en bedrijven (Resource Protection and Business)
o
Consumptie (Consumption)
De trein telt zeven containers. De tentoonstelling zelf loopt over 6 containers. De laatste container doet dienst als vergaderzaal en lounge.
1
In het Engels : Hamburg Office for Urban Development and the Environment
2
CONTAINER 1: HAMBURG – EUROPESE GROENE HOOFDSTAD 2011 (European Green Capital 2011) In deze eerste container maken de bezoekers kennis met Hamburg als de Europese Groene Hoofstad 2011 (European Green Capital 2011). Hier ontdekken de bezoekers wat deze titel precies inhoudt en waarom Hamburg als winnaar uit de bus kwam. Verder komen de verschillende duurzame projecten van de stad, alsook haar zakelijke, wetenschappelijke en milieupartners aan bod. De bezoekers maken kennis met de verschillende initiatieven waaraan Hamburg zijn titel als Europese Groene Hoofstad heeft verdiend. Zo ontdekken ze een interactieve kaart die de groene beschermde zones en de stedelijke ontwikkelingsprojecten van de stad voorstelt. Er gaat eveneens aandacht naar de gedecentraliseerde infopunten (Infopoints). Tot slot kunnen de bezoekers de verschillende emblematische projecten van de stad ontdekken tijdens een virtuele busrit. De rit brengt hen onder andere langs de Hambugse HafenCity (Havenstad), Energieberg Georgswerder (Hamburgse Energieberg) en de containertaxi’s in de haven van Hamburg. Het filmpje wordt eveneens getoond op het centrale infopunt dat aan de buitenzijde van het Centraal Station in Hamburg werd geïnstalleerd. De bezoekers van deze eerste container kunnen aan de hand van
koptelefoons en touchscreens de voorgestelde projecten live bespreken met de bezoekers van het centrale infopunt in Hamburg.
CONTAINER 2: “CITY OP PEOPLE”/ UW STAD In deze wagon kunnen de bezoekers hun eigen stad en haar duurzame ontwikkeling uitdenken. Het lint van 3 km die deze wagon decoreert staat symbool voor het totale aantal verschillende uitgedachte visies.
3
Verder worden de bezoekers niet alleen als gewone toeschouwers maar ook als echte actoren betrokken bij de voorstelling van de projecten die een duurzame impact op het milieu hebben (Self-Initiative), waaronder de droge/gemeenschappelijke tuinen van Marseille, Barcelona en Hamburg. Ook kunnen de bezoekers zich met The Next Generation verdiepen in een kortspeelfilm die het generatiedebat aankaart. Op hun stadsfiets verkennen vader en dochter een virtuele toekomstige Europese Groene Hoofdstad en tijdens hun reis passeren ze langs verschillende Europese steden. Het vervolg op de film wordt getoond in de volgende containers. Met City of Desires dragen de bezoekers pas echt hun steentje bij tot de duurzame stad. Hier kunnen ze hun wensen en visies neerpennen op stenen uit allerhande kleuren en vormen. De stenen worden vervolgens langzaam aan opgestapeld om zo uiteindelijk een echte stad te vormen. Alle ideeën worden uiteindelijk in Hamburg voorgesteld bij de terugkeer van de trein in november 2011.
CONTAINER 3: “MY WORLD” (MIJN WERELD) Voor de inrichting van deze container zonder naden lieten de
ontwerpers
zich
inspireren
door
stedelijke
ordeningsplannen. Het centrale thema in deze wagon is de ”Stedelijke Groei”. De bezoekers ontdekken hier talrijke voorbeelden van toekomstige stedelijke ordeningsplannen uit Hamburg en andere Europese steden. In deze wagon maken de bezoekers eveneens kennis met de Europese best practices, kunnen ze het prijsverschil per km uitrekenen tussen een wagen en fiets en komen ze te weten hoeveel uitlaatgassen er vrij komen bij de productie en het gebruik van beide vervoersmiddelen. Een interactieve stadskaart toont hoe de stad werd ingedeeld
volgens
de
criteria
habitat,
industrie
en
mobiliteit. Aan de hand van een kwis met meerkeuzevragen evolueren deze zones. Zo zullen deelnemers die kiezen voor het openbaar vervoer meer groene zones scheppen dan diegenen die opteren voor de wagen.
4
CONTAINER 4: “CITY AND NATURE” (STAD EN NATUUR) Hier stappen de bezoekers binnen in een bos met verschillende houtsoorten – in deze wagon staat alles in het teken van de natuur als parel van het leven in de stad. De nadruk ligt op het behoud van natuurlijke ruimtes en de wezens die hier wonen voor de toekomstige generaties. Verder wordt hier de nodige aandacht besteed aan de groene zones, parken, meren en vijvers in de steden van vandaag en morgen. De bezoekers maken op ludieke, interactieve wijze kennis met de uitdagingen inzake bescherming van de natuurlijke dierensoorten. Een doos die bestaat uit verschillende compartimenten beeldt 18 dierensoorten uit (Biodiversiteit). Aan de hand van een mengpaneel kunnen de bezoekers de geluiden die de respectievelijke dieren uitstoten, reproduceren. Elke controleopdracht geeft informatie over het betreffende dier, in welke steden het leeft en of het al dan niet met uitsterven is bedreigd. Verder tonen luchtmonsters in flessen de mogelijke veranderingen aan op het gebied van luchtkwaliteit. De concentratie chemische stoffen vandaag en in 1992 wordt op een scherm weergegeven.
CONTAINER 5: “EVERYBODY’S WORLD, THE CITY’S RESPONSIBILITY (DE WERELD IS VAN IEDEREEN EN DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE STAD) In deze container worden de bezoekers verwelkomd in een futuristisch laboratorium waar lokale en internationale meetschalen worden aangewend. De voorbije decennia werden talrijke concepten en technologieën ontwikkeld om het hoofd te bieden aan de afnemende energiebronnen alsook aan de gevolgen van de verouderde energiebeleidsvormen.
5
Dit tentoonstellingsonderdeel stelt innovatieve concepten voor uit Europese steden die zich, zoals Hamburg, bewust zijn van hun duurzame verantwoordelijkheid op wereldschaal.
In deze container kunnen de bezoekers via een scherm zelf een trein besturen en kennis maken met het concept energie-efficiëntie. Bij etenstijd gaan de bezoekers aan tafel, kiezen ze hun lunch uit en krijgen ze meer informatie over de CO2 uitstoot en over de voedingsmiddelen die werden gebruikt bij de bereiding van hun gerecht. Tot slot toont E-Mobility het verband aan tussen vernieuwbare energie, smart grids en het opslaan van energie in elektrische auto’s aan de hand van een prototype van een elektrische wagen aan een laadpaal en een digitale fotokader.
CONTAINER 6 – ”EVERYBODY’S WORLD, CITIES AND CLIMATE CHANGE” (DE WERELD IS VAN IEDEREEN – STEDEN EN KLIMAATSVERANDERING) In deze container staan de grote uitdagingen van de 21ste eeuw centraal: het inperken van de gevolgen van de klimaatsverandering voor steden en landen, de mogelijkheden om zich aan te passen aan de gevolgen, de reductie van broeikasgassen. De golven binnenin de wagon staan symbool voor de opportuniteiten en de risico’s die deze uitdagingen mee brengen. Een vijftal wereldbollen illustreren de bevindingen van het IPCC-rapport (Intergovernmental Panel on Climate Change)
wat betreft het stijgende zeeniveau, de
smeltende ijskappen, de verspreiding van de droogte, de toename van ziektes en het beheren van de migratiestromen (vluchtelingen) .
6
De film Een blik op de toekomst biedt de kijkers en blik op de geschiedenis van vandaag tot 2070 aan de hand van getuigenissen van jongeren uit Noord-Duitsland, de Sahel en Zwitserland. Tot slot kunnen de bezoekers in een digitaal gastenboek/discussieforum opmerkingen achterlaten en commentaar geven op de uitspraken van anderen. Hierdoor kunnen de Europeanen onderling discussies en debatten opzetten.
BELANGRIJKE DATA VAN DE TENTOONSTELLING
De Train Of Ideas ging van start in Hamburg op 15 april 2011 om vervolgens op rondreis door Europa te trekken en zo’n 18 Europese steden aan te doen. Het eindstation is opnieuw Hamburg.
15 26 01 06 12 20 24 31 07 12
tot tot tot tot tot tot tot tot tot tot
21 29 04 10 15 22 27 04 10 14
April : April : Mei : Mei : Mei : Mei : Mei : Mei : Juni : Juni :
Hamburg Kopenhagen Malmö Göteborg Oslo Zurich München Warschau Riga Tallinn
20 tot 22 Juni 25 tot 29 Juni: 02 tot 04 Juli: 07 tot 10 Juli SUMMER BREAK 01 tot 04 Sept: 07 tot 13 Sept: 15 tot 19 Sept: 21 tot 25 Sept: 29 Sept tot 22 Okt
Wenen Barcelona Marseilles Nantes Parijs Brussel Amsterdam Antwerpen Hamburg
kt:
7
TITEL EN WEDSTRIJD
Vier op vijf Europeanen woont in steden. 75% van de uitstoot van broeikasgassen wordt in stedelijke gebieden gegenereerd.
Tegen deze achtergrond heeft de Europese Commissie de titel “Europese Groene Hoofdstad” in het leven geroepen. Deze titel eert die steden die nu reeds een voorbeeldig milieubeschermingsbeleid voeren.
Prijs
De titel “Europese Groene Hoofdstad” (“European Green Capital”) wordt door de Europese Commissie gedurende een kalenderjaar toegekend aan een Europese stad.
De titel werd voor het eerst uitgereikt in februari 2009. In 2010 droeg Stockholm als eerste de titel van Europese Groene Hoofdstad. Hamburg is de tweede stad die deze eer te beurt valt.
De Spaanse stad Vitoria Gasteiz wordt de European Green Capital in 2012, gevolgd door de Franse stad Nantes in 2013.
Wedstrijd
De jury is samengesteld uit vertegenwoordigers van de Europese Unie en van diverse milieuorganisaties. De landen worden beoordeeld op hun resultaten in tien verschillende categorieën.
Doorslaggevende
selectiecriteria
zijn
onder
meer:
hoge
milieu-
en
ontwikkelingsstandaarden in de stad, alsook het potentieel van de stad om een rolmodel en leider te zijn op regionaal, nationaal en internationaal niveau.
In 2009 werd Hamburg uit 35 kandidaten geselecteerd met een score van 161,4 punten; daarmee deed het beter dan Stockholm (157,3), Amsterdam (150), Freiburg (147) en Kopenhagen (131).
Meer informatie over de titel, de kandidatuur van Hamburg en het evaluatierapport van de jury kunt u downloaden op www.umwelthauptstadt.hamburg.de
8
Milieubescherming in Hamburg Context
Groot-Hamburg telt 4,3 miljoen inwoners. Er wonen 1,8 miljoen mensen binnen de grenzen van de stad.
Hamburg is een industriecentrum: je vindt er meer dan 500 industriële ondernemingen, Europa’s grootste koperfabriek en de derde grootste haven van Europa.
Hamburg scoorde goed op alle zes de evaluatiecategorieën van de EU. De stad kreeg het hoogste aantal punten in drie categorieën. De criteria waren de huidige milieustandaarden en doelstellingen voor de komende jaren.
Huidige milieustandaarden (uittreksel) Hamburg hanteert hoge milieustandaarden in vele domeinen. De volgende criteria waren doorslaggevend bij de beslissing van de Europese jury inzake het uitreiken van de titel van Europese Groene Hoofdstad:
Klimaatbescherming: in de voortdurend uitbreidende industriestad werd de uitstoot van CO2 sinds 1990 met 15% verlaagd (gegevens: 2007).
Openbaar vervoer: de reizigersaantallen zijn de voorbije jaren aanzienlijk gestegen o
2003: 535 miljoen
o
2008: 638 miljoen
o
99% van de stadsbevolking moet minder dan 300 meter afleggen naar de volgende bushalte of het volgende treinstation.
Drinkwater: het drinkwater in Hamburg is van hoogstaande kwaliteit. Andere opmerkelijke criteria in deze categorie waren eveneens: lage consumptie per capita, minimale verliezen bij transport (ongeveer 4% verlies in Hamburg, Duits gemiddelde 7%).
Verwerking van afvalwater: het afvalwater dat de stad loost en verwerkt behoort tot het schoonste van de Elbe.
Natuurbescherming: 16,7% van het stedelijke gebied bestaat uit bossen, recreatiegebieden en groene tuinen.
9
De doelstellingen voor de komende jaren (uittreksel)
Klimaatbescherming: Tegen 2020 moet de CO2-uitstoot met 40% gereduceerd worden in vergelijking met 1990. Voor 2050 ligt het doel op een vermindering van 80%. De huidige klimaatstrategie van Hamburg telt 300 maatregelen en kent een jaarlijks budget van €22,5 miljoen.
Fietspaden: De verhouding fietsverkeer – algemeen wegverkeer moet verhoogd worden naar 18%. In 2008 was er sprake van een toename met 12%. Om dat te bewerkstelligen, plant de stad een uitbreiding van de fietspaden. Ook wordt ook het succesvolle StadtRad plan (StadsFiets) verder uitgebouwd: voor 2011 staan 500 extra fietsen en 40 haltes gepland. Momenteel telt het plan 53.000 geregistreerde klanten en zijn er 1.000 fietsen verkrijgbaar in 71 verschillende stations.
Stedelijke ontwikkeling: Een langetermijnstrategie inzake kwalitatieve stadsuitbreiding wordt uitgewerkt om komaf te maken met projecten die het milieu kunnen schaden. Daartoe behoren projecten zoals HafenCity (HavenCity) en de “Sprung über die Elbe” (Sprong over de Elbe) van de International Building Exhibition en de International Horticultural Show 2013.
Doelstellingen van Hamburg voor 2011 als Europese Groene Hoofdstad (European Green Capital) Een centraal criterium voor de beslissing van de EU bij het toekennen van de titel is de voorbeelden leidersrol van de respectievelijke stad. Hamburg wil een pionier zijn in 2011 en de fundamenten voor de toekomst leggen. Hamburg beschouwt zichzelf als een ruimdenkende stad die zich actief inzet voor milieubeschermingprogramma’s, dit in nauwe samenwerking met andere Europese steden. Tegen deze achtergrond heeft de Europese Groene Hoofdstad 2011 zichzelf duidelijke doelen vooropgesteld.
Implementatie van concrete ecologische projecten In 2011 zal Hamburg de projecten waarmee de stad hoge ogen gooide als Europese Groene Hoofdstad verder uitwerken.
Motorway lid: uitbreiding van groene zones en lawaaiwerende beschermingssytemen (A7) die bedoeld zijn om een stadsdistrict, verdeeld door een snelweg, opnieuw een te maken.
Milieutaxi’s: sinds november 2010 rijden er in de stad kleine taxi’s met een lage uitstoot en verlaagd tarief.
Milieupartnerschap: dit initiatief integreert bedrijven die in Hamburg gevestigd zijn teneinde ze te motiveren om op een meer duurzame manier zaken te doen. In 2011 zou het aantal leden nog moeten toenemen. Langetermijndoel: 1.000 partners tegen 2013 (stand januari 2011: 700 leden). Informatie: www.hamburg.de/umweltpartnerschaft/projekt-2011
10
Het bewustzijn van en het enthousiasme voor milieubescherming vergroten Alleen wie overtuigd is van de nood om het klimaat beschermen, zal dit uiteindelijk ook ondersteunen. Er worden verschillende activiteiten en evenementen gepland om de mensen in Hamburg, Duitsland en Europa hiervoor warm te maken:
Infopavillon (Informatiepaviljoen): een centrale ontmoetingsplaats in het centraal station van Hamburg. Naast een permanente tentoonstelling over de Groene Hoofdstad worden ook tijdelijke tentoonstellingen georganiseerd over tal van onderwerpen zoals “Klimaatbescherming en energie”, “Natuur en groen in de stad” en “Mobiliteit”.
Infopunten: Er is informatie over de voornaamste onderwerpen verkrijgbaar op verschillende punten in de stad en groot-Hamburg. Voorbeelden van locaties: IBA-Dock, Elbcampus en Energieberg Georgswerder.
Events: Meer dan 200 verschillende evenementen moeten de mensen informeren en hen ertoe aanzetten om mee te doen. Hoogtepunten omvatten de lancering voor de inwoners van Hamburg,
zo’n
80
milieurondleidingen,
de
UmweltDialog
(Milieudialoog)
en
de
Jugendumweltgipfel (Jeugdmilieutop). Gedetailleerde informatie over alle evenementen vindt u op www.hamburg.umwelthauptstadt.de/veranstaltungen
Train of Ideas: De interactieve spoortentoonstelling brengt de Europese Groene Hoofdstad (European Green Capital) naar 18 steden over heel Europa. Zeven containers tonen de meest innovatieve projecten uit Hamburg en andere Europese steden. Gedetailleerde informatie over de “Train of Ideas” vindt u op: www.hamburg.umwelthauptstadt.de/zug-der-ideen
Nadenken over de ecologische concepten van de toekomst In 2011 zullen betrokkenen uit de politiek, de bedrijfswereld en de maatschappij samen ecologische oplossingen en visies zoeken om het pad te effenen voor nieuwe projecten. Speciale evenementen bieden het kader daarvoor, zoals de Milieu-Economische top, de allereerste Internationale Dag van de Milieuwet en het Congres van de Groene Havens. Gedetailleerde informatie over deze evenementen: www.hamburg.umwelthauptstadt.de
11
