tips voor topvrouwen bij het rijk Den haag in de ban van cradle to cradle interview

hét magazine voor de overheid

Den haag in de ban van cradle to cradle pagina 24

13 juni 2008

nr

11

vierde jaargang

8

tips voor topvrouwen bij het rijk interview

Ex-moslim Ehsan Jami gaat de Kamer in pagina 20 Kamer koerst op ict-enquête pagina 14

EZ benoemt Marco Ipe van der Deen (Pro) Pastors tot ambassadeur ziet verkokering alom pagina 13 pagina 27

0800 783 7833 | [email protected] | www.conquaestor.nl

[email protected]| 06 53 89 88 97 | www.conquaestor.nl

I.M.

Wouter Bos belast private equity pagina 8

‘ICT-projecten in de rijksoverheid; verbeterde uitvoering met minimale governance.‘

In de paartijd riskeren bidsprinkhanen hun kop Zij weten deze foutmarge niet te verkleinen. Maar u wel. Met revenue optimization software voor retail van SAS.

www.sas.com/nl/bidsprinkhaan

inhoud

PM nummer 11 13 juni 2008

16 Acht adviezen voor topvrouwen bij het rijk Hoe de Haagse Bermuda-driehoek te vermijden

20 ‘Ik ben een extremist in mensenrechten’

Ex-moslim Ehsan Jami gaat de Kamer in

24 Rijk kiest voor Cradle to cradle

24

SenterNovem huurt Michael Braungart in als aanjager

36 Juichen voor Oranje

Het Plein loopt warm voor het EK

NIEUWS 8 t/m 15

8 Wouter Bos versus het grote graaien 10 Luuk Blom (PvdA) op de bres voor Lissabon 11 Historicus eist inzage in Bilderberg-stukken 13 Marco Pastors wordt ambassadeur van EZ 14 Departementen huiverig voor ict-wet 15 Filippijnen redden Nederlandse koopvaardij SPELERS 27 t/m 31

27

7 Ipe van der Deen (Pro) ziet nog verkokering alom 2 28 Gerrit Jan Olthoff wil minder onderzoekslast 29 Dienst Koninklijk Huis doet informeel 30 Bert de Vries (EZ) buigt zich over duurzame energie 31 Hoe honkvast is de jonge ambtenaar nu echt? MENINGEN

9 Column Guikje Roethof: Socialisten 19 Column Jorrit de Jong: Oud zeer uit Nieuw Nederland SERVICE

32 Et cetera 34 Kameragenda en evenementen

36



Omslag: Welmer Keesmaat

PM 13/6



lopende zaken > Algemene zaken BERN • Alleen als de ministerraad het toelaat zal de premier vrijdag-

avond samen met zijn Franse collega Fillon in Bern op de tribune zitten bij Nederland-Frankrijk. Zaterdagochtend 14 juni is hij in Laren voor de opening van een tentoonstelling van beeldhouwer Kees Verkade en ’s middags in Amsterdam voor de intellectualistische Nexus-conferentie.

Tweede Kamer voor een AO over de Europese Raad die 19 en 20 juni in Brussel plaatsvindt. Hij blikt hierop met de Kamer terug op dinsdag 24 juni. De dag erna opent Timmermans in Florence een ­tentoonstelling met Vlaams-Nederlandse tekeningen in het Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituut.

Defensie SARKOZY • De Franse president ­Sarkozy beloofde vorig jaar al dat hij

INBURGEREN • Maandag 16 juni is Balkenende op verzoek van minister

Vogelaar aanwezig bij de start van de campagne rond het inburgeren. Dinsdagavond 17 juni wordt het nieuwe Benelux-verdrag ondertekend tijdens een feestelijke bijeenkomst in de Ridderzaal, waar de premier met zijn drie Benelux-collega’s en de ministers van Buitenlandse Zaken en de MP’s van de deelstaten aanwezig is. Eind van die week is de ­minister-president bij de Europese Top in Brussel.

BZK BRUSSEL • Minister Ter Horst brengt maandag 16 juni een werkbezoek aan het politieteam Isselmarkust te Koudum (Friesland). Donderdag de 19e verricht ze de opening van de jubileumbijeenkomst ter ere van het tienjarig bestaan van het Rijkstraineeprogramma. Woensdag 25 juni is de bewindsvrouw in Brussel. Op uitnodiging van het Brussels Nederlands Vrouwennetwerk woont ze een lunch bij, waarna ze ook een ­bezoekje brengt aan de permanente vertegenwoordiging. ANTILLEN • Voor staatssecretaris Bijleveld staat maandag 16 juni in het teken van de Antillen. ’s Ochtends opent ze het parlementair overleg Koninkrijksrelaties in de Eerste Kamer waar ze ’s middags een ­toespraak houdt. Vrijdag de 20e opent Bijleveld de brandweerkazerne in Tubbergen. Woensdag 25 juni is ze op het BZK-congres over ­dualisering in Amersfoort.

Buitenlandse Zaken LITOUWEN • Minister Verhagen begint zijn week Europees: op 16 juni is hij bij de Razeb in Luxemburg, een dag later is hij in de Ridderzaal aanwezig bij de ondertekening van het ­Benelux-verdrag en op 19 en 20 juni is hij in Brussel vanwege de bijeenkomst van de Europese Raad. Op 23 juni neemt Verhagen deel aan een rondetafelconferentie over kinderarbeid in de Grote Kerk in Den Haag, die avond woont hij een diner bij voorafgaande aan de Berlin Conferentie over Palestijnse veiligheid. De dag daarna vertrekt Verhagen met de majesteit naar Litouwen voor een driedaags staatsbezoek. FESTIVAL MUNDIAl • Minister Koenders reikt op 15 juni in Tilburg de Millennium Development Award uit op het Festival Mundial. Op 20 juni woont hij in Utrecht een debat bij over de toekomst van het Europese ontwikkelingsbeleid. Vijf dagen later, op 25 juni, woont hij in Genève de High Level Meeting van Kofi Annans Global Humanitarian Forum bij. Op 26 en 27 juni is Koenders op werkbezoek in Burundi.

FLORENCE • Komend weekend congresseert de PvdA in Breda, natuur-

lijk is staatssecretaris Timmermans – als representant van de liberale vleugel van de partij – daar ook aanwezig. Maandag is hij dan in Luxemburg vanwege de Razeb en woensdag de 18e moet hij naar de



PM 13/6

t­ijdens het EU-voorzitterschap (dat 1 juli ingaat) ruim aandacht zou schenken aan defensie-onderwerpen. Hij pleitte bijvoorbeeld voor harmonisatie van defensieopleidingen en een gezamenlijke planningsstaf voor militaire operaties in Brussel. Wat vindt minister Van Middelkoop hiervan? Hij heeft de Tweede Kamer een brief beloofd. Het overleg met de minister vindt plaats op woensdagmiddag 18 juni.

Economische Zaken OOST-NEDERLAND • Minister Van der Hoeven brengt maandag 16 juni

een bezoek aan Oost-Nederland. Wat ze daar gaat doen is nog ­onbekend. Verder heeft ze bilateraaltjes met haar Franse counterparts op het programma staan. Die zullen waarschijnlijk op dinsdag 17 juni in Parijs plaatsvinden. WERELDEXPO • Staatssecretaris Heemskerk verblijft van maandag 16 tot donderdag 19 juni in Korea voor een Oeso-vergadering. De week erna zit hij drie dagen in het Spaanse Zaragoza vanwege de Wereldtentoonstelling die dit jaar in het teken staat van water. Het Nederlandse paviljoen, dat de week ervoor al is geopend, heeft de vorm van een dijk.

Financiën WITWASSEN • Minister Bos heeft op woensdag 18 juni eerst een AO

over het witwassen van geld, daarna over de beleggingsverzekeringen. Op donderdag 19 juni spreekt Bos op een bijeenkomst van het financiële platform Centiq, dat over consumenten en geld gaat. Samen met ­collega Eurlings neemt hij later op de dag ook nog het rapport van de commissie-Ruding in ontvangst over publiek-private samenwerking bij de financiering van grote infrastructurele projecten.

Ondernemers • Staatssecretaris De Jager gaat maandag 16 juni op

werkbezoek naar de Caballero-fabriek (de Binckhorst, Den Haag). De fabriek is tegenwoordig een innovatief-creatief centrum voor startende ondernemers.

Justitie TURKIJE • Op uitnodiging van de Turkse minister van Justitie Mehmet

Ali ahin brengen minister Hirsch Ballin en staatssecretaris Albayrak een werkbezoek aan Turkije. Behalve met de minister van Justitie staat in Ankara een ontmoeting met de minister van Binnenlandse Zaken Besir Atalay op het programma. Onderwerpen die aan bod komen zijn eergerelateerd geweld, samenwerking op het gebied van terugkeer, illegale migratie, mensenhandel en databescherming. Op vrijdag 13 juni brengt minister Hirsch Ballin in Kayseri een bezoek aan de rechtbank en staatssecretaris Albayrak bezoekt een project voor psychosociale hulp aan asielzoekers. KRACHTWIJK • Minister Hirsch Ballin brengt op maandag 23 juni een werkbezoek aan het Veiligheidshuis in Breda. In Eindhoven bezoekt de minister de wijk Woensel-West, een van de krachtwijken van minister Vogelaar.

lopende zaken < LNV VARKENSHOUDERS • Maandag 16 juni spreekt minister Verburg op de

algemene ledenvergadering van de Nederlandse Vakbond van Varkenshouders in Voorthuizen. Dinsdag 17 juni start ze de veiling van landschapsfoto’s op de Internationale Triënnale Apeldoorn, een driejaarlijks internationaal cultureel festival over tuin- en landschaps­architectuur. Later die dag is ze van de partij bij een persexcursie in Hoog-Buurlo (in de buurt van Kootwijk) door Staatsbosbeheer, waarbij ze de Capitoolgids krijgt uitgereikt. In deze gids worden zestig cultuurhistorische Parels van Staatsbosbeheer uitvoerig getoond en beschreven. Vrijdag 20 juni neemt zij op het ministerie het Komo-certificaat over duurzaam hout in ontvangst, waarmee de nieuwe kantine van LNV is verfraaid. Zaterdag 21 juni is Verburg in Den Helder voor de toogdag Wadden. Op 23 juni staat in Luxemburg deelname aan de Landbouw- en Visserijraad op de agenda.

blicatie van de Sociale Verzekeringsbank over het AOW-gat door buitenlands verblijf. Maandag 23 juni heeft hij een regionale werktop in Alkmaar om dit keer samenwerkingsverbanden te ­smeden in Noord-Kennemerland om meer mensen aan het werk te ­helpen. Op donderdag 26 juni gaat hij naar de PKN, de koepel Protestantse Kerken Nederland, die een onderzoek naar de armoede presenteert.

Verkeer en Waterstaat RIJKSLOGO • Het nieuwe gebouw van Rijkswaterstaat in Utrecht krijgt

de eer om het nieuwe rijkslogo te dragen. Minister Eurlings onthult het logo bij de opening op woensdag 18 juni. Eerder die dag heeft hij dan samen met zijn staatssecretaris verantwoording afgelegd aan de Tweede Kamer tijdens het wetgevingsoverleg over het jaarverslag. SCHELDE • Staatssecretaris Huizinga is vrijdag 20 juni bij een symposium van het waterschap Hollandse Delta, in Numansdorp. Het AO over de OV-chipkaart staat voor dinsdag 24 juni gepland, maar daar kan nog mee worden geschoven.

Vrom KLIMAATCONFERENTIE • Minister Cramer trekt het land in. Op 16 juni

OCW DIJSSELBLOEM – Het trio van OCW is komende weken tot twee keer toe

samen in de Tweede Kamer. Op 17 en 18 juni debatteren zij met het parlement over het rapport van de commissie-Dijsselbloem. Maandag 23 juni vindt een wetgevingsoverleg plaats over het OCW-jaarverslag en het Onderwijsverslag. FLORENCE • Donderdag 19 juni is de minister in Florence vanwege het vijftigjarig bestaan van het Niki, het Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituut. Woensdag 25 juni houdt Plasterk een toespraak ter ere van het afscheid van Ronald de Leeuw als directeur van het Rijksmuseum. ACHTERHOEK • Maandag 16 juni tekent staatssecretaris Van Bijsterveldt weer een aantal convenanten om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan. Dit keer is ze in Zutphen en Doetinchem. De 19e is ze aanwezig bij de startconferentie van de taskforce onderwijs en arbeidsmarkt, net als minister Van der Hoeven (EZ) en staatssecretaris Aboutaleb (SZW). Vrijdag opent Van Bijsterveldt de expositie De schoonheid van MiddenDelfland in haar woonplaats Schipluiden. Maandag 23 juni is ze overdag in Hilversum vanwege de opnamen van de Achmea Kennisquiz. ZEELAND • Donderdag 19 juni brengt staatssecretaris Dijksma een werkbezoek aan Zeeland en dinsdag de 24e is ze in Rotterdam. Dat bezoek staat in het teken van conciërges. De dag erna reikt ze in Kaatsheuvel een prijs uit aan de winnaar van de finale van de ThinkQuest Junior, een websitewedstrijd voor basisschoolleerlingen.

SZW PENSIOENEN • Minister Donner gaat maandag 16 juni op werkbezoek

naar Zeeland om de resultaten te bekijken van een werkgelegenheidsen opleidingsproject van de verladersorganisatie EVO. Op 18 juni is hij aanwezig bij de Oeso-conferentie in Amsterdam, waar het over migratie zal gaan. Donner heeft 25 juni nog een conferentie in Brussel over ­arbowetgeving en risicobeoordeling voor het midden- en kleinbedrijf. WAO-gat • Staatssecretaris Aboutaleb brengt, vooruitlopend op het ­advies van de commissie-De Vries over de herinrichting van de sociale werkvoorziening, op maandag 16 juni een werkbezoek aan de Atlantgroep, de sociale werkvoorziening van Helmond. Later op de dag spreekt hij op een conferentie van Philips in het Evoluon ter gelegenheid van het 25-jarig werkgelegenheidsplan van Philips. Op woensdag 18 juni neemt hij in Leiden het eerste exemplaar in ontvangst van Een boekje open over het pensioen als je niet altijd in Nederland hebt ­gewoond, een pu-

gaat het richting Westland om daar een gesloten kas te bezoeken en in Zeeland praat ze over de lokale chemiesector. Op donderdag 19 juni verricht ze de opening van de expositie Landschappen van Verbeelding in Apeldoorn, twee dagen later praat ze in Den Helder over de toekomst van de Wadden. Verder spreekt ze nog op een symposium in Eindhoven, bij een internationale klimaatconferentie in Amsterdam op 24 juni en slaat ze de eerste paal van een nieuwe energiecentrale in Lelystad.

STUDIEREIS • Minister Vogelaar gaat op 25 en 26 juni mee met de jaar-

lijks terugkerende Randstadreis, een studiereis voor politici en mensen uit het bedrijfsleven in de Randstad om eens een kijkje te nemen bij buitenlandse projecten. Dit jaar gaat de reis naar Parijs. Voor het zover is, is ze echter aanwezig bij het PvdA-congres (14 juni), bij de Dag van de Wijkenaanpak in Amsterdam op 20 juni en bij de manifestatie Stel je voor in Hilversum op 23 juni.

VWS INNOVATIE • Minister Klink zal komend weekend present zijn op het ­ estuursweekend van het CDA. Alle drie de bewindslieden gaan maanb dag 16 juni naar het wetgevingsoverleg over het jaarverslag van VWS en Jeugd en Gezin. Op woensdag 18 juni gaat Klink naar een congres in Rotterdam over de inzet van arbeidsbesparende technologie in de zorg. WACHTLIJSTEN • Minister Rouvoet heeft dit weekend een partijcongres van de ChristenUnie. Dinsdag 17 juni moedigt hij namens het kabinet Oranje aan in de laatste groepswedstrijd van Nederland tegen Roemenië. Op 25 juni opent hij een Centrum voor Jeugd en Gezin in het Haagse Laakkwartier. Turnen • Staatssecretaris Bussemaker gaat vrijdag 13 juni naar de wedstrijd Nederland-Frankrijk. Komend weekend zal ze aanwezig zijn op het PvdA-partijcongres. Op 30 juni gaat ze naar het Nederlands kampioenschap turnen (jeugd, junioren en dames) in Amsterdam.

PM 13/6



roerende zaken >

Word ook coach!

anders te doen dan vragen stellen Het huidige parlement stelt wel erg graag vragen. Volgens Linda Kipp, hoofd van de Griffie van de Tweede Kamer, zal het aantal schriftelijke vragen dit jaar met 40 procent stijgen ten opzichte van 2007. Vorig jaar was het aantal schriftelijke vragen ook al gestegen. De huidige Kamer is ook erg dol op spoeddebatten, die steeds vaker worden aangevraagd. Volgens Kipp heeft het kabinet de Kamer nog niet veel wetsvoorstellen ter beoordeling voorgelegd, waardoor het parlement haar wetgevingstaken nog niet kan uitvoeren.

“...Quotez...” ‘Ik moet er niet aan denken om alle rijksambtenaren te organiseren.’ Minister Ter Horst zegt in het FD dat ze geen voorstander is van het idee dat ambtenaren in dienst komen van het rijk in plaats van bij een ministerie. ‘Dan zou ik verantwoordelijk zijn voor alle ambtenaren.’

‘Met sport verdien je niets en bij Rijkswaterstaat zit je tot je 65e goed.’ Zo verzekerden de ouders van PSV-trainer Sef Vergoossen toen hij op het punt stond zijn loopbaan bij RWS te verruilen voor een job in de sport (Profiel, magazine voor VenW’ers, juni 2008).

‘Het mag op mijn grafsteen staan: “Hier ligt Mariëtte Hamer. Zij heeft de vroegschoolse projecten op de kaart gezet.”’

Recht gezet

Weinig

De kans om de maatschappelijke betrokkenheid te tonen die u als ambtenaar altijd zegt te hebben, dient zich nu aan. Ambtenaren van SZW, OCW, BZK en Vrom kunnen zich aanmelden als VMBO-coach voor leerlingen aan Haagse middelbare scholen. A+O fonds Rijk begon twee jaar geleden met het programma en rondde het na een uitgebreide evaluatie naar eigen zeggen succesvol af. De koppelingen bevielen zó goed dat het programma is overgedragen aan de vier ­genoemde ministeries. Zo sloot OCW op 4 juni een convenant met de Scholengemeenschap VMBO ZuidWest en ‘adopteerde’ BZK het Hofstad Heldring ­college. Coaches zien hun leerling zo’n twee keer per maand en proberen te helpen bij keuzes voor studie of stage. De scholieren krijgen de kans om een kijkje te nemen op een kantoor en leren zo dingen die ze op school of thuis niet meekrijgen. Zoals BZK’er Will Ontijd, coach van Farah Taib (16), vertelde aan het interne blad BinnensteBuiten: ‘Laatst vroeg ze mij of het écht zo saai is bij de overheid.’

De nieuwbakken PvdA-fractievoorzitter Mariëtte Hamer heeft haar hoogtepunt al jaren geleden bereikt, zegt ze in Nieuwe Revu.

‘Nederland zal president Mugabe volstrekt negeren.’ Minister Koenders stelt een krachtige daad tegen het criminele beleid van de Zimbabwaanse president Mugabe. Dit blijkt uit een persbericht van BZ naar aanleiding van de top in Rome over de hoge ­voedselprijzen.

‘Als de Nederlanders Zeeuws-Vlaanderen willen teruggeven, is dat ­zeker bespreekbaar.’ De Belgische premier Yves Leterme pareert de vraag van Elsevier-interviewer Hugo Camps wat de Belgen met Nederland hebben met een grapje met serieuze boventoon: Vlaanderen zit niet op een opsplitsing van België en een aansluiting met Nederland te wachten. De ministeries van OCW en



PM 13/6

roerendezaken zaken< < roerende

Makkelijk meer minderheden

De rechtvaardige oorlog

Een diversiteitsindex moet het voor overheidsorganisaties makkelijker maken hun personeelsbestand ‘evenwichtig’ in te richten. Het ministerie van BZK heeft het meetinstrument ontwikkeld. Overheidsorganisaties uit het hele land kunnen er invullen hoe hun organisatie er uitziet en in welke categorieën ze zichzelf met andere organisaties of met het totaal van de arbeidsmarkt willen vergelijken. U kunt bijvoorbeeld te weten komen of u naar verhouding voldoende allochtonen in dienst heeft, of het aantal vrouwen in topfuncties wel politiek correct is en hoe uw organisatie scoort waar het gaat om het aandeel van oudere werknemers. Op de ­website staat bovendien allerhande informatie over de doelstellingen van minister Ter Horst en de huidige realiteit.

Onder de kop ‘Timmermans slapend rijk’ wisten wij twee weken geleden op deze pagina te melden dat er een drukfout was geslopen in het jaarverslag van Buitenlandse Zaken. Achter het artikel Versterkte Europese Samenwerking troffen wij een bedrag aan van ruim 7 miljard euro, terwijl er voor armoedebestrijding slechts 456 miljoen beschikbaar was. Dat moet andersom zijn dachten wij. Het blijkt een inschattingsfout te zijn die vaker gemaakt wordt. Iedereen weet immers dat Bert Koenders over een heel groot budget beschikt voor internationale samenwerking en Timmermans iedere eurocent om moet draaien bij zijn Euro-promotie. Maar de directeur Begrotingszaken attendeerde ons erop dat het helemaal waar is wat er staat. Het budget van Koenders dat onder de 5 miljard blijft, is over zoveel verschillende posten verdeeld dat het niet direct zichtbaar is. En de post van 7 miljard is onze jaarlijkse EU-afdracht. Staatssecretaris Timmermans geeft dit bedrag uit, dat wil zeggen hij schuift het in een keer door naar Europa.

Maandag 9 juni bezocht de Afghaanse president Hamid Karzai minister Van Middelkoop (ChristenUnie). Op het bordes van het ministerie van Defensie poseerde hij even voor de foto. Eerder die dag had Van Middelkoop een lezing gehouden in Utrecht tijdens het symposium De rechtvaardige oorlog vroeger en nu georganiseerd door de ­Vereniging van Christen-Historici. Kern van het verhaal: we moeten niet in de verleiding komen dezelfde strijdmethoden te hanteren als de tegenstander die het internationaal ­oorlogsrecht aan zijn laars lapt. Later deze maand brengt Van Middelkoop een bezoek aan Kenia, Ethiopië, Soedan en Burundi, allemaal landen waar de ‘rechtvaardige oorlog’ nog geen ingang heeft gevonden.

Trecchi legt Den Haag vast

Financiën, in gemengde technieken (2008)

De Italiaanse schilder Walter Trecchi schildert stadslandschappen. Hij schilderde de boulevards van New York, de straten van Milaan en Monte Carlo en recent ook de stadshorizon van Den Haag. Vooral de nieuwe overheidsgebouwen staan centraal in de Haagse serie. Wethouder Smit, die de expositie in Galerie Noordeinde opende, toonde zich verheugd met het werk. ‘U begrijpt dat Den Haag als internationale stad van recht en vrede graag thuishoort in het rijtje New York, Milaan, Monte Carlo,’ zei hij. Trecchi is gefascineerd door de opgaande lijnen van de rijksgebouwen. ‘In Italië zitten de ambtenaren vaak in historische gebouwen; hier wordt gewerkt in futuristische gebouwen die naar de hemel reiken. Dat zegt misschien iets over de ambitie van de Nederlandse ambtenarij.’

Taart! Je tong raakt ervan in de knoop. ‘Bedrijfs­ gerichte gebiedsverbetering’ verdient geen schoonheidsprijs, zoals zoveel ambtelijke termen overigens. Staatssecretaris Heemskerk looft een taart uit voor degene die met een betere term komt. Op de website van Economische Zaken worden al suggesties gedaan. Wat te denken van ‘opkalefaterplek’? We houden u op de hoogte.

PM 13/6



nieuws > Veel grootverdieners blijven gespaard in nieuwe maatregelen

‘Graaitax’ van Wouter Bos reddingsboei voor PvdA? Minister Bos wil met spoed een wetsvoorstel door de Kamer loodsen dat grootverdieners aanpakt. Critici vinden de wet een ordinaire ­sociaaldemocratische pr-stunt. Het is echter nog maar de vraag of de graaitax genoeg is om de PvdA te redden. FINANCIËN • Zal Wouter Bos dit weekend zijn socialistische gezicht

weten te redden met zijn pakket maatregelen om excessieve top­ beloningen aan te pakken? De PvdA-minister van Financiën vond voor zijn recente wetsvoorstel snel en gemakkelijk een meerderheid in de Tweede Kamer, maar met het PvdA-congres in zicht is het nu de vraag of Bos’ toch vrij rigoureuze maatregelen om de zelfverrijking aan de top aan te pakken, volstaan om de PvdA weer op koers te krijgen. De PvdA heeft op veel dossiers flink moeten inleveren en staat slecht in de peilingen. Er is een dreigende richtingenstrijd, waarin Mariëtte Hamer een voorkeur voor samenwerking met de SP heeft, Frans Timmermans liever met D66 en GroenLinks samenwerkt en Bos naar verluidt het liefst met het CDA optrekt. De interne kritiek is naar goed socialistisch gebruik niet van de lucht. PvdA-prominenten Arie van der Zwan en Rick van der Ploeg bewezen hun partijleider een slechte dienst door in het televisieprogramma ­Buitenhof alvast het einde van de PvdA aan te kondigen. Wouter Bos het boxenstelsel. Zo schrijft de Nederlandse Vereniging van Participazou door zijn gebrek aan visie en leiderschap de partij om zeep helpen, tiemaatschappijen (NVP), die de belangen van private equity behartigt, zo suggereerden ze. Ook de Jonge Socialisten lieten deze week van zich in een reactie zich grote zorgen te maken over de heffing van belasting horen. Ze riepen op tot een herstel van de socialistische ­identiteit van in twee verschillende boxen. Dat zou de transparantie van het de PvdA. ­belastingstelsel geen goed doen. Daarnaast valt in de reacties op dat de Bos zal op het aanstaande partijcongres zijn wetsvoorstel tot aanpak grootverdieners zich ineens bekommeren om de gewone werknemer van de excessieve beloningen naar voren brengen als een duidelijk met een paar aandelen. Wat als ook de caissière van de Hema met een PvdA-wapenfeit. Het ambitieuze voorstel dat hij met grote haast door de paar aandeeltjes getroffen wordt door het voorstel? Bos reageerde Kamer lijkt te willen loodsen, ­meteen: in een persbericht verzemoet de inkomsten van grootverkerde de minister dat dit laatste ‘Het is goed dat de verschillen nu rechtgetrokken worden en in lijn dieners aan banden leggen. Een ­uitgesloten is. gebracht met de landen om ons heen’ drietal type grootverdieners heeft Enkele topbestuurders beklaagBos daarmee op het oog: de topden zich onlangs bij Volkskrantbestuurders die zich riante vertrekpremies en pensioenuitkeringen laten journalist Xander van Uffelen over het aanhoudende ‘gezeur’ over hun betalen, de fondsmanagers van private equity, die zich vaak met geleend beloningen. Behalve het machtsargument – ze dreigden de ­hoofdkantoren geld inkopen in bedrijven om deze binnen drie jaar met winst van de naar het buitenland te verplaatsen – brachten ze weinig steekhoudends hand te doen. En, tot slot, de met aandelen speculerende managers in in tegen de plannen. Ook de NVP heeft geen ­fundamentele kritiek. In de bedrijven die door private equity worden overgenomen. Ook zij een brief aan de Kamer schrijft de NVP dat ze helemaal niet tegen ‘een ­moeten straks meer belasting gaan betalen over de aandelen die ze in meer evenwichtige heffing’ zijn. Ze stoorden zich zelf ook aan de huide nieuwe combinatie kopen. In het huidige systeem wordt over de dige ‘fiscale onzekerheid en rechtsongelijkheid’. Die leidt er nu toe dat verdiensten met private equity een schamele 1,2 procent vermogensfondsmanagers nu eens in box 1, dan weer in box 2 en soms zelfs in rendementheffing betaald. box 3 belast worden, legt directeur Tjarda Molenaar van de NVP uit. ‘Het In de nieuwe maatregelen gaan de werkgevers van de bedrijfstop is goed dat die verschillen nu rechtgetrokken worden en in lijn gebracht straks 30 procent belasting betalen over excessieve vertrekvergoedingen worden met de landen om ons heen.’ die de top incasseert. Ook de hoge pensioenstortingen worden fiscaal De vraag is misschien dan toch of de maatregelen van Bos wel ver aangepakt. Daarnaast wil Bos de fondsmanagers van private equity 25 genoeg gaan? Opmerkelijk is dat een topman als Rijkman Groenink, die procent inkomstenbelasting laten betalen. Managers die voordeel putten vooral door zijn enorme variabele deel in aandelen aan de overname uit een fusie mogen volgens het voorstel niet langer meepraten in de van ABN Amro meer dan 30 miljoen euro overhield, door de nieuwe besluitvorming over de overname. regeling niet geraakt zou worden. Uit onderzoek van de Volkskrant bleek onlangs dat het juist dit variabele prestatiedeel van de beloning is, dat Hema-caissière veelal maakt dat de topbeloningen de laatste jaren zo konden stijgen. Bos’ voorstel wordt door critici een ordinaire sociaaldemocratische prPakt Bos de grootverdieners wel hard genoeg aan? < stunt genoemd. De kritiek spitst zich vooral toe op de architectuur van [Chris van de Wetering]



PM 13/6

nieuws > Na de zomer nieuwe veiling

KPN uitgesloten van bieding etherfrequenties

Socialisten

het bedrijf gebruikt; voor tv-uitzendingen heeft voor nieuwe kavels voor digitale etherfrequenKPN alles al in handen,’ zegt Aptroot. ‘Dat is ties geveild. Telecomgigant KPN mag daar niet niet wenselijk. We willen geen monopolisten, op bieden. Het bedrijf beschikt al over frequenmaar juist een einde aan monopolies.’ In ­eerste tieruimte en de Tweede Kamer en het kabinet instantie voelde staatssecretaris Heemskerk vinden dat ook andere partijen frequentievan EZ daar niets voor, omdat er ‘nog geen ruimte moeten krijgen. KPN is, met onder relevante markt voor mobiele televisie is’ en ­andere Digitenne, te dominant en te machtig, er dus ook geen sprake kan zijn van een is de motivering. machtspositie, liet hij in februari van dit jaar In totaal zijn er vijf kavels of multiplexen de Kamer weten. Na enig aandringen van de ­beschikbaar, waarvan er één voor de Publieke Kamer en een soortgelijk gezamenlijk advies Omroep is. Elke kavel heeft ruimte voor negen van telecomwaakhond Opta en de NMa ging tot achttien radiozenders, zes videokanalen of de PvdA-bewindsman toch om. Heemskerk wil een de eerste ‘we willen geen monopolisten, ­combinatie twee maar juist een einde aan de monopolies’ ­kavels, daarvan. Het is aan de beheerder om uiteindelijk binnen schrijft hij in een tweede brief aan de Kamer, de door EZ gestelde kaders te bepalen wie in reserveren voor nieuwkomers, om ‘serieuze aanmerking komen voor een plekje op de concurrentie te creëren voor KPN’. KPN zal zich ­multiplex, net zoals een kabelmaatschappij niet mengen in de strijd om de twee radiozenvoor een deel zelf invulling kan geven aan het ders, omdat het bedrijf daar tot nu toe niet mee zenderpakket. Van de vier kavels die nog bezig is. ­beschikbaar zijn, worden de eerste twee – De twee kavels die na de zomer geveild gaan ­geschikt voor digitale omroep – dit jaar geveild worden, worden per stuk verkocht. Maar, en de andere twee, voor alleen radio, volgend schrijft Heemskerk: ‘Partijen geven aan dat jaar. Overigens is een van die laatste twee pas omroeppartijen minimaal twee kavels nodig in 2011 beschikbaar. hebben voor een succesvolle business case.’ December vorig jaar dienden de Kamerleden Het is dus goed mogelijk dat beide kavels bij Aptroot (VVD) en Van Dam (PvdA) een motie in een bedrijf uitkomen. Het is nog niet duidelijk waarin werd opgeroepen bij de uitgifte van de wat een kavel zal gaan kosten, omdat er nog vergunningen het voormalige staatsbedrijf niet bekend is hoeveel bieders er zullen zijn. ­buiten te sluiten. ‘KPN heeft al veel meer dan < [RvdD]

Yvonne Kroese

EZ • Na de zomer worden twee vergunningen

Heeft u nog vertrouwen in de markt? Voedselschaarste, speculatieve handel in brandstoffen, de kredietcrisis. Veel hedendaagse problemen zijn het gevolg van marktwerking. Tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer die onlangs op initiatief van de SP werd gehouden, werd de marktwerking op nationale schaal tegen het licht gehouden. Daar leek iedereen het erover eens dat die in beginsel positieve effecten genereert. De telecommunicatiemarkt is het voorbeeld van een geslaagde privatisering. De dienstverlening werd beter, het aanbod gevarieerder. Problemen ontstaan veeleer door halfslachtige privatiseringen, zoals we nu merken in het streekvervoer. Buitenlandse investeerders werden binnengelokt met mooie winstvooruitzichten, maar halverwege het spel veranderde de Haagse politiek de regels, waardoor de provincies nu kampen met stakingen in het OV. In de polemiek die in linkse kring is losgebarsten tussen de voorvechters van de progressief-liberale koers van Frans Timmermans en de conservatief-sociaaldemocratische koers van Mariëtte Hamer, heeft nu ook SPvoorman Jan Marijnissen stelling genomen. De SP wil zich niet veilig verschansen achter onze verzwaarde dijken, zoals Timmermans beweert, Marijnissen ziet ook ‘dat globalisering mensen bij elkaar brengt’. In een opiniestuk in NRC Handelsblad van 9 juni schrijft hij dat de meeste Nederlanders nu eenmaal ‘geen goed gevoel hebben bij Europa’. Het democratisch tekort in een neoliberaal Europa moet worden opgelost door de mensen een ‘thuis’ te geven. ‘Ontdoe het Europese beleid van zijn neoliberale karakter. Europa zal sociaal zijn of niet zijn,’ stelt Marijnissen. Het is een lastig punt, niet in de laatste plaats omdat Europa beslist asociaal is in de richting van de armste landen, die geen toegang krijgen tot de Europese markt en moeten opboksen tegen onze landbouwsubsidies. Wat intern sociaal is, sluit outsiders uit. Europa maakt net als Amerika en andere grootmachten selectief gebruik van de vrije markt en stelt regels waar de rest van de wereld zich aan moet aanpassen. Marktwerking blijkt op ieder niveau en in elke sector anders uit te pakken. Heel belangrijk is dat de overheid een sterk regulerend kader schept en handhaaft. Op Europese schaal en op wereldschaal ontbreekt een sterke tegenmacht. Daarom zal de globalisering voor de zwakste partijen het slechtste uitpakken. Kunnen alle socialisten zich daarbij aansluiten? [email protected] PM 13/6



nieuws > PvdA-Kamerlid Luuk Blom vindt commotie SP over Verdrag van Lissabon ketelmuziek

‘Ik heb geen strategie, alleen overtuiging’ De Europa-woordvoerders van de Tweede Kamer gaan op tournee door het land om uit te leggen wat de implicaties zijn van het Verdrag van Lissabon. Dat is geen mosterd na de maaltijd, betoogt PvdA-Kamerlid Luuk Blom. ‘Als je een kerel bent kom je terug om je te verantwoorden voor het getoonde gedrag.’ EUROPA • Nederland heeft de ratificatie van het

Toch is het belangrijk dat je er met z’n allen over praat.’ Het debat in de Tweede Kamer is echter stilletjes gepasseerd. ‘Dat ligt niet aan ons. Er worden in de Kamer veel en langdurige debatten gevoerd. Stilletjes kan ik dat niet noemen. Ik heb natuurlijk niet in de hand wat de media berichten. De Kamer is weinig te verwijten, eigenlijk niets.’

Wat is uw strategie tijdens de verantwoordingsronde? ‘Ik heb geen strategie, alleen overtuiging.’ Is dat voldoende? ‘De PvdA wil dat er een aantal dingen gebeurt dat Europa in ­beweging brengt. Om stroperigheid tegen te gaan en de EU beter te ­organiseren. En het moet ook socialer.’

Verdrag van Lissabon achter de rug. De Tweede Kamer ging vorige week akkoord met de Er is op sociaal gebied weinig Europese veranderingen in de organisatie van de EU. Hoe denkt u dat het publiek tegen de moeiwetgeving. Hoe denkt de PvdA dat de EU lijke positie van de PvdA aankijkt? U werd Omdat het verdrag geen grondwettelijke kensocialer kan worden? merken meer bevat, leken alle bezwaren als destijds beschuldigd van draaien: eerst ‘Nederland is al heel ver, maar we kunnen veel sneeuw voor de zon verdwenen. Alleen de SP wilde u wel een referendum, dan weer van andere landen leren. Ook op het gebied sputterde wat tegen. In de media was nauweniet… van sociale wetgeving. Als het gaat om het lijks aandacht voor het ­beginsel dat iedereen debat in de Kamer. De recht heeft op een ‘Draaien vind ik nog steeds het beste bewijs dat je goed om je heen hebt gekeken’ spanning ligt bij het ter ­fatsoenlijk leven, is de perse gaan van deze kracht van overtuiging PM vooral bij Ierland. Dat land heeft, als enige, ‘Ik ben dat verhaal een beetje zat. Draaien vind belangrijker dan de kracht van wetgeving.’ < wél een referendum georganiseerd over het ik nog steeds het beste bewijs dat je goed om [Eefje Rammeloo] ­Verdrag van Lissabon. je heen hebt gekeken. De partij heeft er een De Tweede Kamerleden hadden duidelijk congres over gehouden en volgens mij was er hun best gedaan om de technische details van unanimiteit over de koers die we moeten varen het Verdrag onder de knie te krijgen. Nu het in Europa.’ eenmaal is aangenomen gaan de Europawoordvoerders uit de Kamer op tournee in het In het Kamerdebat werd weinig geïnterland om uit te leggen waarom ze het verdrag rumpeerd. Alle kritische noten kwamen van hebben aangenomen. Luuk Blom, Europade SP. woordvoerder voor de PvdA in de Tweede Ka‘Het onzinnige van dit debat was dat de mer: ‘Je kunt het ook níet doen, maar het is ­verdragstekst vastligt. Je bent ervoor of je bent netjes om het wel te doen.’ ertegen. Wat mij betreft kan zo’n debat dus ook heel kort. Je kunt aan het verdrag toch niets Het lijkt mosterd na de maaltijd. Waarom meer veranderen.’ ná de ratificatie het land in om het Verdrag van Lissabon uit te leggen? Had een referendum nog iets aan de uitslag ‘Omdat het verantwoordingsdebatten zijn. We van het Kamerdebat kunnen veranderen? hebben een aantal maanden geleden vier ‘Het initiatief van Van Bommel om een referen­debatten georganiseerd over het verdrag en dum te houden over het verdrag is om verschiltoen is afgesproken dat we terug zouden komen lende redenen verworpen. Vooral omdat het om besluiten uit te leggen. Je kunt het ook niet geen uitzonderlijk verdrag is, wat het grondLuuk Blom (1957) deed de pedagodoen, maar als je een kerel bent kom je terug wettelijk verdrag wel was. Dit is net zoiets als gische academie en was van 1981 om je te verantwoorden voor het getoonde de Verdragen van Nice en Maastricht.’ tot 1988 docent in Midden­gedrag.’ ­N ederland. Daarna ging hij het Er is één motie aangenomen. Wat verandert bankwezen in. Hij verkocht verzekeDie debatten werden destijds kritisch die motie Wiegman-Ten Broeke? ringen en pensioenen totdat hij in ­bekeken door de media. Men vond de ‘Dat gaat over de procedure hoe met wet­ 2001 manager Commerciële Zaken ­inbreng van het publiek inhoudelijk niet erg gevingstrajecten wordt omgegaan. Het kabinet Geove-RZG Zorggroep werd. Onder­verheffend. moet de Kamer voortaan sneller informeren. In tussen was hij actief in de lokale ‘Dat vond ik meevallen. De zalen zaten vol en feite schuift de behandelingstermijn op, waarpolitiek, ondermeer in Utrecht en er zijn zeker een paar goede opmerkingen door de Kamer langer de tijd krijgt om zich te Tholen. Hij kluste ook bij als sport­gemaakt. Ik heb weinig wanklanken gehoord. verdiepen en zich uit te spreken. Eerlijk gezegd verslaggever voor Radio M, Radio Maar laten we eerlijk zijn, als Kamerlid moet je vond ik de motie een beetje overbodig, maar West en Omroep Zeeland. In januari weten wat de mensen in het land denken en als de meerderheid van de Kamer dat graag 2003 kwam hij voor de PvdA in de tijdens de debatten kwam er weinig nieuws. wil, is dat prima.’ Tweede Kamer.

10

PM 13/6

nieuws > LEZERS SCHRIJVEN

Historicus eist inzage in Bilderberg-stukken

Verleden week was premier Balkenende voor het eerst te gast op de Bilderberg-conferentie. Op Kamervragen van de SP liet hij weten geen mededelingen te doen over wat hij daar ­gehoord en gezegd heeft. Niod-historicus Gerard ­Aalders vindt de geheimhoudingscultus van de ­Bilderbergers ongepast en spande een Wobprocedure aan voor openbaarmaking van relevante stukken. AZ • Historicus Gerard Aalders van het Nederlands

Instituut voor Oorlogsdocumentatie (Niod) stapt naar de rechter als zijn verzoek om inzage in de stukken van Algemene Zaken in het Nationaal Archief over de Bilderberg-conferentie niet wordt gehonoreerd. Aalders zegt dat hij ‘met een kluitje in het riet’ is gestuurd door het ministerie van Algemene Zaken, waar hij in december 2006 zijn eerste verzoek om inzage in de Bilderbergpapieren deponeerde. Aalders startte een ­procedure op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Aalders publiceerde kort geleden een studie naar de transatlantische denktank die in 1954 onder voorzitterschap van prins Bernhard voor het eerst bijeenkwam in hotel Bilderberg in ­Oosterbeek. Momenteel werkt hij aan een studie over kartelvorming in Europa en de VS, ­waarover hij in de Bilderberg-dossiers relevante informatie denkt te vinden. Aalders: ‘Lange tijd kreeg ik geen antwoord van AZ op mijn verzoek, ook niet na enkele herinneringsbrieven mijnerzijds. In najaar 2007 herhaalde ik mijn verzoek, met de aanvulling dat als

ik binnen acht dagen geen antwoord zou krijgen, ik een klacht zou indienen bij de Nationale Ombudsman. AZ overtreedt immers de wettige procedureregels. Toen kreeg ik wel gelijk antwoord, en werd ik doorverwezen naar het Nationaal Archief, waar ik de stukken zou mogen inzien. Daar kreeg ik te horen dat het helemaal niet mogelijk was om iets te zien: de betreffende afdeling was niet openbaar verklaard, zelfs de catalogus van de betreffende AZ-stukken bleek staatsgeheim, ook voor de medewerkers van het Nationaal Archief. Vervolgens diende ik een heraanvraag in bij AZ. Ik kreeg nog geen ­antwoord, zelfs geen ontvangstbevestiging – maar de termijn is nog niet verstreken dus er is nog hoop. Overigens ergeren veel collega’s zich ook aan dit aan de laars lappen van de Wob door AZ.’ Verleden week was premier Balkenende voor het eerst in zijn loopbaan te gast op de Bilderberg-conferentie, dit dit jaar in de VS werd ­g ehouden. Koningin Beatrix is een trouw ­bezoekster van de informele brainstormsessies, die worden bijgewoond door politiek leiders, staatshoofden, zakenlieden en mediavertegenwoordigers, die allen gehouden zijn aan een zwijgplicht. In antwoord op Kamervragen van de SP liet Balkenende weten dat hij niet van plan is verslag te doen van zijn ervaringen met de ­Bilderbergers. De SP is het daar niet mee eens. Kamerlid Harry van Bommel: ‘Bilderberg is niet zomaar een gezellig praatclubje waar de premier eens kan ontspannen. Er wordt overleg op topniveau gevoerd wat vergaande gevolgen voor de wereldpolitiek kan hebben.’ < [RZ]

Voorkeur voor een vrouw? Het kabinet heeft ­diversiteit hoog op de agenda geplaatst. In 2011 moet 30 procent van de nieuwe instroom in t­ opfuncties en 50 procent van de ­ overige functies binnen de overheid door ­ rouwen worden bezet. v Het aandeel allochtonen in de publieke sector moet tegen het einde van deze kabinetsperiode zijn toegenomen met 50 procent.

van het voorkeursbeleid van de overheid? Is het goed dat vrouwen en ­ allochtonen extra worden ­gestimuleerd? Of gaat het juist ten koste van uw carrière?

Zet uw persoonlijke ervaringen in

maximaal 500 woorden op papier

Anonieme inzendingen zijn ook welkom. Laat ons wel weten of u man/vrouw bent, wat uw ­functieschaal is en op welk ­departement u werkzaam bent.

Reacties kunt u sturen aan: [email protected] (uiterlijk maandag 23 juni 2008). De mooiste en bloemrijkste inzendingen worden gepubliceerd in PM 13 van 11 juli.

PM 16/5

11

nieuws > Elektronische rekeningen schelen overheid 600 miljoen euro

EZ benoemt Marco Pastors tot ambassadeur E-factureren Na het echec met zijn partij EenNL heeft ­Marco Pastors een nieuwe grote klus. Als ­ambassadeur E-factureren van het ministerie van EZ zal Pastors overheidsorganisaties overtuigen van het voordeel om voortaan digitaal te ­factureren. Geschatte besparing: 600 miljoen euro per jaar.

moet worden geschoten.’ Zo kennen we hem weer. Het Rotterdamse gemeenteraadslid ­Marco Pastors spreekt duidelijke taal. In de oppositie zat de fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam zich maar te vervelen. Omdat hij in het verleden veel te maken had met uitvoeringsvraagstukken in overheidsorganisaties – hij werkte onder meer bij de OV-studentenkaart BV van Pim Fortuyn – bood Pastors zijn diensten aan bij het ministerie van Economische Zaken, waar het dossier e-factureren op een bureau dreigde te verstoffen. Pastors: ‘Het is een relatief eenvoudig project. Daarom is het niet aantrekkelijk en blijft het lang liggen.’ Pastors zit na de blamage van de partij EenNL, waarmee hij samen met Joost Eerdmans aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 meedeed, weer gewoon in de Rotterdamse raad. Onlangs stelde staatssecretaris Heemskerk hem aan als ambassadeur ­ E­factureren.

Foto: Mark Weemen

EZ • ‘Het is niet alsof er een raket naar de maan

‘De papieren factuur is erg duur en er kan veel aan misgaan,’ stelt Pastors. ‘Het is bovendien heel archaïsch: de factuur moet in een enveloppe, er moet een postzegel op… Nee, langs de fysieke weg kan echt meer misgaan dan langs de digitale.’ Volgens een berekening van Heemskerk zou het digitaal uitwisselen van facturen de overheid 600 miljoen euro per jaar kunnen schelen. Met name op arbeidstijd en de fouten die er gemaakt worden kan veel worden bespaard. De meeste handelingen bij het afhandelen van een factuur liggen bij de ontvangende partij. Verzender en ontvanger moeten dus bij elkaar gebracht worden. Het ministerie van Economische Zaken heeft

‘Rechters kopschuw door media’ Peter van Koppen, wetenschapper op het gebied van de rechtspsychologie, verbonden aan het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) te Leiden, vindt de toename zeer opmerkelijk. ‘Dit betekent dat JUSTITIE • Het aantal vrijspraken in ­Nederlandse rechters dus wel degelijk bevattelijk zijn voor strafrechtszaken schiet als een pijl omhoog: van de publieke opinie, en waarschijnlijk ook dat 4 procent in 2006 tot er in 2007 meer 7 procent in 2007, zo ‘Dit betekent dat rechters dus ­schuldigen vrijuit zijn wel degelijk bevattelijk zijn gegaan dan voorheen.’ meldt de Raad voor de voor de publieke opinie’ Rechtspraak in het Komende tijd zullen jaarverslag 2007. ‘Het bewijs dat de eis aan de rechters nog meer op hun hoede moeten zijn, rechter om kritisch te kijken naar het bewijs- nu de wet op de vervroegde invrijheidsstelling materiaal ter voorkoming van gerechtelijke wordt gewijzigd. Veroordeelden die tijdens hun dwalingen niet aan dovemansoren is besteed,’ detentie drie keer een ‘rode kaart’ krijgen uitaldus de RvR. gereikt, bijvoorbeeld door te worden betrapt op Aangenomen wordt dat breed in de media het roken van een joint, zullen volgens die wet uitgemeten gerechtelijke dwalingen als in de hun hele straf moeten uitzitten in plaats van dat zaak van de Schiedammer parkmoord rechters een derde van de detentieperiode wordt afgekopschuw hebben gemaakt voor vergissingen. trokken, zoals totnogtoe gebruikelijk. < [RZ] De opmerkelijke stijging van het aantal vrijspraken in strafzaken lijkt vooral ingegeven door toenemende druk van de media. De Raad voor de Rechtspraak vind het positief.

zich voorgenomen om in 2010 een tiende van haar facturen elektronisch te ontvangen, in de hoop dat leveranciers vanzelf mee gaan doen en hun factureringssystemen daarop ­aanpassen. In het team van Pastors zitten drie ambtenaren, die echter niet fulltime met het project bezig zijn. Bij de Belastingdienst en het CWI lopen al projecten en Pastors loopt alle overheids­ organisaties af om zijn boodschap over te ­brengen. Zijn inzet is dat 15 procent van de administraties in 2010 elektronisch ­factureert. De foutmarge in acht nemend zou dat minstens 10 procent moeten opleveren. Iedereen wil facturen digitaal versturen en ontvangen. ‘Het moet er toch een keer van komen,’ aldus ­Pastors. < [ER]

advertentie

voor een vraaggerichte match in plaats van een beschikbaar CV

WKVGPIGYQQP VGCOYQTM Interimmanagement & professional services

00 (030) 68 6 70 nl ce s. ur so .re w w w

PM 13/6

13

nieuws > Departementen blijken huiverig voor controle door wet

Kamer overweegt enquête naar ict-mislukkingen Op 24 juni publiceert de Algemene Rekenkamer deel B van haar rapportage over ict-projecten van de rijksoverheid. De Tweede Kamer beslist op grond hiervan of er een parlementaire enquête moet komen naar de enorme verspilling die hier is opgetreden. VenW • De vaste Kamercommissie van BZK laat

bij overheidsprojecten al twee keer zo hoog als in de private sector, en dat komt in kosten neer op een kleine half miljard euro. In minder conservatieve scenario’s loopt dat op tot 2 miljard. Uit een sample van 5.965 projecten uit de private sector met een totale investering van 1,7 miljard van projecten die zich laten vergelijken met ministeries, blijkt dat het faalrisico daar de helft bedraagt van dat bij de 73 grootschalige projecten. Kortom: het bedrijfsleven, dat in wezen dezelfde ict-projecten als het rijk uitvoert, gaat te werk op kleinere schaal en voorkomt zo de grote miskleunen waarmee de overheid voortdurend te kampen heeft.’

de mogelijkheid nadrukkelijk open dat er een parlementair onderzoek en zelfs een parlementaire enquête wordt uitgevoerd naar wat er fout is gegaan met grootschalige ict-projecten bij het rijk. PvdA-Kamerlid Pierre Heijnen bevestigt tegenover PM dat een werkgroep van de commissie momenteel ict-experts raadpleegt over de kwestie en zegt dat het nu afhangt van de Amerikaanse wet komende rapportage van de rekenkamer of de Verhoef pleit er voor dat de Nederlandse overcommissie tot daden overgaat. heid het voorbeeld volgt van de Verenigde StaHeijnen: ‘We zijn als commissie momenteel ten, waar de overheid halverwege de jaren bezig met het opstellen van een lijst vragen die negentig ook tegen grote ict-problemen aanwe door de rekenkamer beantwoord willen liep. Als reactie hierop kwam de Amerikaanse zien. Levert dat geen bevredigend resultaat op, regering met de Clinger Cohen Act (CCA): wetChris Verhoef dan zal het parlement zelf zijn verantwoorde- geving waarmee beoogd werd het aantal mis- van Financiën, Buitenlandse Zaken, Verkeer en lijkheid moeten nemen.’ lukte ict-projecten te reduceren. De belangrijk- Waterstaat, OCW en LNV. Een van de experts die de Kamercommissie ste pijler onder deze wet is de inrichting van Jochem van Dijk van ConQuaestor: ‘Alle resheeft benaderd voor advies is Chris Verhoef, een centrale CIOfunctie die bevoegdheid en pondenten geven aan dat de wetgever zeer hoogleraar informatica aan de Vrije Universiteit verantwoordelijkheid heeft over de informatie- terughoudend moet zijn in het ontwikkelen van van Amsterdam. Verhoef adviseerde ook de voorziening binnen een overheidsinstantie. De wetgeving, zoals een variant van de Clinger Algemene Rekenkamer voor haar rapportage CIO toetst of investeringsvoorstellen voldoen Cohen Act. Ons politieke klimaat is er niet naar over ict-projecten bij de rijksoverheid, waarvan aan een aantal zeer relevante eisen, zoals het om met behulp van wetgeving projectbeheer24 juni het afsluitende deel B verschijnt. Vol- toevoegen van waarde van een systeem aan de sing te verbeteren. Wetgeving is geen oplossing gens de hoogleraar is de bron van veel digi- missie. Verhoef: ‘Zo is er dus governance van voor een probleem waaraan het ontbreken van tale ellende bij de overheid dat deze veel te bovenaf: de voorstellen gaan naar de executive competenties in ict en projectmanagement, duigrote ict-projecten optuigt. Verhoef: delijke projectsturing en realistische ‘Kennelijk durft men het niet aan om te ‘De faalkans en de daarmee gemoeiblik op it-management ten grondworden gecontroleerd op ict-gebied’ de kosten lopen zo onverantwoord slag liggen, zo blijkt.’ op. Uit de lijst met 73 grootschalige Hoogleraar Verhoef verbaast zich ict-projecten bij het rijk die minister Ter Horst office van de president en die keurt budgetten over het gebrek aan geestdrift bij het rijk om de heeft gepubliceerd, blijkt dat de totale kosten goed of af, en dat is nu het sterke punt.’ uitvoer van ict-projecten te binden aan regeldaarvan zijn opgelopen tot 4,2 miljard euro. In Uit een onderzoek van het adviesbureau Con- geving. ‘Kennelijk durft men het niet aan om te het meest conservatieve scenario is de faalkans Quaestor blijkt echter dat er op rijksniveau geen worden gecontroleerd op ict-gebied, maar enkel enthousiasme be- ­eigenlijk is dat toch de meest voor de hand staat voor het idee van liggende zaak van de wereld.’ Hij wijst erop dat advertentie Verhoef om de Ameri- het reeds in 1990 ingevoerde Besluit Informakaanse ict-wet te adop- tievoorziening in de rijksdienst een verplichting teren. ConQuaestor, een tot contra-expertise bij risicovolle projecten voormalige dochter van voorschrijft. Verhoef: ‘Als dat besluit in praktijk IBM, deed een verken- zou worden gebracht, zouden we al een stuk nend onderzoek naar verder zijn, maar kennelijk ontbreekt het de de beheersbaarheid van rijksoverheid aan middelen of expertise om die ict-projecten van de check daadwerkelijk te doen. Uit een wettelijk rijksoverheid. Con- voorgeschreven risicoanalyse blijkt welke comQuaestor sprak onder petenties missen en dan weet je dus waar je meer met zestien pro- zou falen. Vervolgens komt er alleen groen licht gramma- en projectlei- wanneer dat is opgelost. Dus het lijkt me wel w | www.posg.nl t | (073) 503 93 20 ders van de ministeries degelijk nuttig.’ < [René Zwaap]

Assessment- & Developmentcenter

14

PM 13/6

> nieuws < Ministerie van VenW subsidieert Aziatische zeevaartschool

Filippijnen redden Nederlandse vloot Hoewel de werkgelegenheid in de Nederlandse scheepvaart drastisch toeneemt, neemt het percentage Nederlandse zeevarenden snel af. Het ministerie van VenW probeert het tij te keren door een zeevaartschool op de ­Filippijnen te financieren. VenW • Bij het ministerie van Verkeer en

­ ederlandse officieren aan boord van schepen, N maar door het tekort is dat lang niet altijd ­mogelijk. Want hoewel de werkgelegenheid in de sector toeneemt – tussen 2002 en 2005 met 11 procent – neemt het percentage ­Nederlandse zeevarenden snel af. De Nederlandse overheid probeert samen met de KVNR het tij al jaren te keren, maar met wisselend succes. ­Pogingen om in eigen land de opleiding populairder te maken, leidden nauwelijks tot meer afgestudeerde zeevarenden: in 2002 waren dat er 463, vijf jaar later 471. Jaarlijks zijn er 700 vacatures voor een baan als koopvaardij­officier. De Filippijnen zijn door de reders en de overheid aangewezen als ‘tweede oorsprongland’. ‘Dat land is de grootste leverancier van zee­ lieden in de wereld’, zegt Jan Willem Verhoeff van het Scheepvaart en Transport College (STC) in Rotterdam. Die school voert de samenwer-

­ aterstaat ligt een subsidieverzoek voor een W bijdrage van 300.000 euro voor het verbeteren van de kwaliteit van het Palompon Institute of en werkwijze. En het zijn heel loyale mensen.’ Technology (PIT), een zeevaartschool op de De laatste cijfers zijn dat bijna alle afgestudeer­Filippijnen. Dat klinkt vreemd, maar dat is het den van de school kiezen voor een Nederlands eigenlijk niet: het ministerie investeerde tussen schip, weet Hollaar. Daarnaast zijn er een paar 2000 en 2003 al ruim 600.000 euro in de waarborgen ingebouwd, zegt Verhoeff: ‘Voor ­opleiding. iedere student die een reder selecteert, wordt Die subsidies moesten ervoor zorgen dat de een kleine bijdrage per maand gevraagd om opleiding op de Filippijnse zeevaartschool van het onderwijs op peil te houden.’ Nederlandse kwaliteit is. Het is de bedoeling De samenwerking levert niet alleen voor de dat de afgestudeerde Filippijnse Nederlandse vloot voordeel op, ook ‘Filippijnse afgestudeerden kennen de stuurlieden en werktuigkundigen aan Filippijnse kant spint men er Nederlandse cultuur en werkwijze. En het uiteindelijk op de Nederlandse vloot garen bij. ‘De school staat in een van zijn heel loyale mensen’ worden ingezet. Daar heerst een de armste gebieden van het land,’ groot tekort aan personeel. king met PIT uit en Verhoeff is namens het STC zegt Verhoeff. ‘De samenwerking heeft daarVenW financierde een deel van de opstart- project-manager. De afgestudeerde Filippijnen door ook een spin-off naar de regio: studenten kosten van het project en de Koninklijke zijn gewild, maar kiezen bijna altijd voor een gaan goede salarissen verdienen en nemen dat ­Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) Nederlands schip. ‘De studenten tekenen een mee naar de regio.’ besteedt jaarlijks nog eens ­ongeveer 100.000 contract met de KVNR waarin staat dat ze een Het aantal Filippijnen in de Nederlandse vloot euro aan Palompon. De extra subsidie moet het minimale periode bij een Nederlandse reder is groot: naast ruim driehonderd officieren zijn mogelijk maken het gegroeide aantal studenten blijven varen,’ aldus Verhoeff. er nog meer dan zesduizend gezellen, die geen voor de machinisten­opleiding te kunnen huis‘We kunnen niet verbieden dat ze uiteindelijk zeevaartopleiding hoeven te hebben. Dat is vesten. De zeevaartsector legt zelf 450.000 euro voor een andere vloot kiezen’, zegt Guido meer dan de 4.500 Nederlanders in de in totaal in. ­Hollaar, directeur van de KVNR. ‘Maar ­Filippijnse 20.000 zeevarenden tellende vloot. < Het liefst zien de Nederlandse rederijen afgestudeerden kennen de Nederlandse cultuur [Rutger van den Dikkenberg]

Publiek-private Partners voor Water lanceren JakartaFloods

Indonesische watersnood in Nederland voorspeld Met geld van het overheidsprogramma Partners voor Water wordt de Indonesische hoofdstad Jakarta sinds kort tijdig gewaarschuwd voor een naderende overstroming. Met succes: eind mei waarschuwde het Delftse kennisinstituut Deltares voor een watersnood en dat bleek een juiste voorspelling. VenW/EZ • Partners voor Water (PvW) is een

project van vijf Nederlandse ministeries: EZ, BZ, VenW, LNV en Vrom dat volgens de spelregels van Publiek-Private Samenwerking wordt uitgevoerd door het EZ-agentschap EVD en het Netherlands Water Partnership (NWP). PvW is actief op diverse terreinen van watermanagement in vooral de armere gebieden van de ­wereld. In totaal is er in vijf jaar tijd 49 miljoen euro beschikbaar gesteld.

Eén van de projecten die uit PvW-gelden worden betaald is dus het JakartaFloods-project, ter waarde van 1,3 miljoen euro. Met dat geld is een model gemaakt van de miljoenenstad, aan de hand waarvan kan worden voorspeld welke gedeelten risico lopen om te overstromen. Dat zijn er heel wat in Jakarta: de stad ligt in een moerasdelta, beschikt niet over een riool en de afvoerkanalen zijn verwaarloosd. Daarnaast beschikt de stad ook niet over een goed leidingnet voor kraanwater, zodat ­particulieren en bedrijven genoodzaakt zijn hun water uit de grond te pompen. Dat gebeurt in zo’n grote mate, dat de kuststad ­gemiddeld acht centimeter per jaar daalt. JakartaFloods, waaraan zes private partijen deelnemen, bestaat uit drie onderdelen, zegt

PvW-projectmanager Lennart Silvis, die vanuit het NWP aangesteld is. ‘We brengen in kaart waar overstromingen verwacht worden, voeren een proef om maatregelen te ontwikkelen en er worden publiekscampagnes uitgewerkt.’ Alleen waarschuwen is niet voldoende, erkent Silvis. ‘We kunnen de oplossingen niet financieren, daar hebben we het geld niet voor.’ Maar er wordt wel nagedacht over oplossingen. Zo startte de ­Wereldbank een project om afvoerkanalen te baggeren. ‘Nederlandse partijen gaan daar offertes voor indienen. We stellen ons altijd de vraag wat de spin-off is voor het Nederlandse bedrijfsleven’, zegt Silvis. ‘Maar het is niet alleen exportbevordering, we leveren ook een maatschappelijke bijdrage. Heel vaak is er een goede balans.’ < [RvdD] PM 13/6

15

coverstory > Feminien talent belandt in de Bermuda-driehoek

Acht tips voor topvrouwen bij het rijk

Ook overheidspartijen ondertekenden het onlangs met veel show gepresenteerde ‘charter’ Talent naar de Top van de taskforce Topbrainstorm. Wat zijn de beste manieren om meer vrouwen in de top van het rijk te krijgen? PM vroeg het aan Neelie Kroes, Guusje ter Horst, Renée Bergkamp en vijf andere betrokkenen. TEKST Chris van de Wetering

Het wordt wel de Bermuda-driehoek van het vrouwelijke talent als het moet, is de achterliggende gedachte. Een kwart tot 30 procent ­genoemd. Veel vrouwen beginnen na hun studie met hoge ambities, vrouwelijke ­bestuursleden en commissarissen in 2015 zou de Kamer maar ergens tussen de 35 en 40 jaar, wanneer de carrière vol op stoom haalbaar vinden. Het kabinet legde zichzelf in het coalitieakkoord op zou moeten zijn en de top nabij komt, verdwijnen ze uit zicht. In Nederdat de Algemene Bestuursdienst in 2011 voor een kwart uit vrouwen land ligt de vertegenwoordiging van vrouwen in bestuursfuncties, als moet bestaan. we de buitenlandse dames niet meerekenen, beneden de 1 procent. De taskforce Topbrainstorm van Sybilla Dekker en Marieke Bax, die Ook de ambtelijke top scoort niet goed. Hoewel het afgelopen jaar veel eind mei met een charter naar buiten kwam, hoopt nog steeds dat vrouwelijke DG’s zijn benoemd, is organisaties op basis van vrijwilgeen van de SG’s een vrouw. ligheid meer vrouwen in de top ‘Meer vrouwen aan de top helpen is een puur zakelijk doel. Wie wil er nou De politiek heeft er nu ook ­genoeg zullen benoemen. Een quotum leidt een goed doel zijn?’ van dat het nog altijd niet lukt meer vooral tot ‘excuus-Truzen’, menen vrouwen aan de top te krijgen, zij. Maar of er nu een quotum komt ­ondanks de steeds maar weer beleden goede voornemens. of een zelfopgelegde doelstelling – in beide gevallen blijft de vraag Nu de commissie-Frijns, die de code-Tabaksblat heeft geëvalueerd, ­actueel naar de manier waarop er meer vrouwen naar de top kunnen ook alleen zelfopgelegde streefcijfers bepleit, zullen CDA en PvdA in worden geloodst. PM vroeg ervaringsdeskundigen naar de beste navolging van de Noren aandringen op een wettelijk quotum om het ­manieren om het aandeel vrouwen ook daadwerkelijk omhoog te aandeel vrouwen in topposities vast te leggen. Er verandert pas wat ­krijgen. En hoe de doorstroming naar de rijkstop beter kan.

16

PM 13/6

1

1

Renée Bergkamp, DG bij Economische Zaken

‘Vrouwen moeten in de eerste plaats zelf de regie pakken en zorgen dat ze zichtbaar worden,’ vindt Bergkamp. Ze ­moeten bijvoorbeeld niet afwachten als er gaten vallen, maar zich aanmelden voor de opengevallen plek. ‘Vrouwen zijn veel te bescheiden,’ zegt de DG ­Ondernemen en Innovatie op EZ. Maar de ambtelijke organisatie kan best helpen, bijvoorbeeld met lijsten waarop de departementen ­bekendmaken hoeveel vrouwen ze op belangrijke posten benoemd hebben. ‘Niemand wil natuurlijk onderaan staan,’ denkt Bergkamp. Ze vindt het prima om de SG ook extra te belonen. ‘Prestatieafspraken van SG met de minister en van DG’s Maak prestatieafspraken over het met hun SG aandeel vrouwen op ­topfuncties met lijken mij heel uitzicht op een bonus voor de SG’s. goed,’ zegt ze. ‘Het zou helemaal niet gek zijn om het streven meer vrouwen in de top te krijgen onderdeel van de bedrijfsvoering te maken.’ De lijstjes zorgen voor meer zichtbaarheid van het beleid en werken een gezonde competitie in de hand. ‘Het is nu al een strijd om het talent, die met de uitstroom van de babyboomers alleen maar harder wordt. We hebben de vrouwen gewoon heel hard nodig. Meer vrouwen aan de top helpen is daarom niet ‘‘nobel’’ of maatschappelijk verantwoord, het is ook een puur zakelijk doel. En dat is maar goed ook: wie wil er nou een goed doel zijn?’

3

Dorine Burmanje, bestuursvoorzitter van het ­Kadaster Mannen selecteren mannen, ontdekte Burmanje toen ze wilde weten waarom vrouwen in haar organisatie toch maar niet wilden doorstromen naar hogere functies. Dat moest doorbroken worden, vond ze. Ze voerde in dat de helft van de voordrachten voor topfuncties uit ­v rouwelijke kandidaten moest bestaan. Pas als dit het geval is mag bij het ­K adaster de selectieprocedure officieel starten. In de selectiecommissie wilde ze bovendien tenminste een vrouw. ­Burmanjes methode leidde ertoe dat in het middenkader in een jaar tijd 7 procent meer vrouwen werden benoemd. De bedoeling is in 2010 32 procent vrouwen op dit niveau te hebben (twee keer zoveel als nu!). Door de taakstelling zijn de ambities voor de echte top van de organisatie bijgesteld; die top zou nu namelijk ‘op slot’ zitten. Het Kadaster is er nog niet, geeft Burmanje toe. De functieprofielen behoeven ook nog een bijstelling (mensgericht leiderschap moet bijvoorbeeld meer gewaardeerd worden) en ze laat haar arbeidsvoorwaarden op vrouwvriendelijkheid doorlichten. Een beetje humor op zijn tijd helpt volgens Burmanje ook heel goed. De song Its’s lovely at the top (vrij naar Randy Newman), die ze samen met enkele andere leden van het Ambassadeursnetwerk inzong, is daar een voorbeeld van.

Staak de selectie bij onvoldoende vrouwelijke kandidaten.

Dick Berlijn, voormalig commandant der strijdkrachten

2

Tijdens een powerlunch van Defensie rekende Berlijn af met het vage verwijt van vrouwen bij Defensie zich ‘niet ­serieus genomen’ te voelen. ‘Zeg ons wat je wilt, wat je nodig hebt (...) zodat wij erop kunnen reageren,’ antwoordde hij. Dat Defensie tegenwoordig powerlunches houdt met vrouwen, gender­ ambassadeurs heeft en speciaal voor de vrouwen in de organisatie buddies, ­coaches en loopbaanbegeleiding, is vooral eigenbelang, zegt Berlijn. Een cultuurverandering moet door de top zelf worden uitgedragen, vindt hij. Met de krapte op de arbeidsmarkt heeft Defensie de vrouwen hard nodig. Berlijn droeg bewust uit dat er een ‘cultuurverbetePowerlunches en management by ring’ nodig was speech van hoog niveau voor een en hij vertelde ware ‘cultuurverbetering’. de vrouwen in de organisatie persoonlijk hoe ­belangrijk ze waren.

Neelie Kroes, Eurocommissaris Mededinging

4

Iedereen praat mooi, maar het levert nog niets op, vindt Kroes. Ze noemde het charter van Topbrainstorm een ‘doekje voor het bloeden’. De vrijblijvendheid die het charter de ondertekenaars laat, zal niet tot resultaten leiden, zo schreef Kroes onlangs in het FD. Zelf is ze ­voorstander van een quotum om het Nederlandse mannenkartel open te ­breken. Een dergelijk quotum zou in de code-Tabaksblat kunnen worden opgenomen. Ook bedrijven die niet beurs­genoteerd zijn, richten zich daar vaak naar en dit zou, zo schrijft Kroes fijnzinnig in de brief, ook voor het topmanagement van de overheid, waar zich op SG-niveau geen enkele vrouw bevindt, helemaal geen kwaad kunnen. Dat een dergelijk quotum vrouwen Alleen een quotum dwingt meer een excuusvrouwen aan de top af. Truus-gevoel bezorgt, weerspreekt ze. ‘Ik heb mijn ­positie als Eurocommissaris te danken aan het feit dat de president van de Europese Commissie, José Mañuel Barroso, destijds heeft gezegd dat van de 25 Eurocommissarissen er minimaal 8 vrouw moesten zijn (dat zijn er nu 9 op 27 ­commissarissen). Omdat Nederland als een van de weinige lidstaten een vrouwelijke kandidaat-commissaris aan Barroso voorstelde, kregen wij een van de belangrijkste, zoniet dé belangrijkst portefeuille, namelijk mededinging,’ vertelt ze. ‘Heeft deze benoemingsprocedure mij belemmerd in de uitoefening van mijn taak?’ vraagt ze zich ­vervolgens af. ‘Dat lijkt me niet,’ antwoordt ze meteen. ‘Afgelopen ­december stond ik in de top-3 van de vrouwenpower-ranglijst van de Wall Street Journal. De zojuist gepubliceerde Time-lijst van de 100 meest invloedrijke mensen in de wereld vermeldt ook mijn naam.’ PM 13/6

17

coverstory <

5

Sybilla Dekker, oud-minister van Vrom, voorzitter van het Ambassadeursnetwerk en trekker van het charter

Dat minister Guusje ter Horst het charter heeft ondertekend is heel belangrijk voor ons, vertelt Dekker. ‘Daarmee ­committeren alle departementen zich feitelijk aan het streven meer ­vrouwen in de top te krijgen. De rijksoverheid zal zelf wel de targets moeten formuleren, maar behalve dat Ter Horst dit controleert gaat straks ook een ­onafhankelijke commissie namens ­Topbrainstorm de voortgang monitoren.’ Vooral de openbare rapportage van de resultaten is volgens Dekker cruciaal. ‘Je zult zien dat organisaties hun best gaan doen om goed te scoren Zichtbaarheid werkt! als de resultaten publiekelijk bekend worden. Ze willen de beste van hun bedrijfstak worden. En andersom werkt het ook, want niemand wil onderaan de lijst hangen. Ook moeten vrouwelijke ambtenaren werken aan hun zichtbaarheid, vindt Dekker. ‘Ze moeten zorgen dat ze in managementpools en ­management- en developmenttrajecten terechtkomen,’ zegt ze. En ze moeten zelf naar voren treden als ze een belangrijk beleidsadvies hebben geschreven en niet een mannelijke collega naar voren schuiven. Bij de presentatie van het charter is bewust gekozen voor Amerikaanse communicatietechnieken om uit te dragen dat het cool is om een topvrouw te zijn, vertelt Dekker. De vrouwen werden op het podium gevraagd en er waren filmpjes om de boodschap kracht bij te zetten. Dekker: ‘We hopen dat vrouwen zich zo aangesproken ­voelen.’

7

Minister Plasterk van OCW ‘We hebben regelmatig in het kabinet gehad dat er een voordracht werd ­gedaan zonder vrouwelijke kandidaten. Ook op mijn eigen departement is dat eens ­gebeurd. Ik heb de opdracht teruggestuurd en binnen twee, drie maanden werd er wel een vrouw gevonden. De minister wil vrouwen, werd toen expliciet aan de headhunter gecommuniceerd

‘Laat je ambtenaren zien dat het je menens is.’

die werd ingehuu rd . Een groot deel van het probleem is dat je ook echt vrouwen aan de top moet willen. Het gaat natuurlijk om macht. Als je de helft van de kandidaten kan uitsluiten, betekent dat nogal wat concurrenten minder. Die manier van opereren moet je doorbreken. Dwingen helpt dan niet, maar een beetje management by speech op kritieke momenten kan helpen. Vrouwen doen het eigenlijk heel goed. Ze zouden misschien wat minder iemand anders moeten aanbevelen als er een mooie kans te verdelen valt en ze moeten proberen nog iets meer op te vallen, zonder een showpik te worden, want dat gaat op den duur tegen je werken. Bij OCW is het aantal vrouwen inmiddels vrij aardig op peil, maar in het onderwijs werken natuurlijk ook veel vrouwen. Ik kan me wel voorstellen dat VenW soms loopt te zuchten. Je hebt nou eenmaal niet veel vrouwelijke waterbouwkundige ingenieurs. Dat vergt veel extra inspanning.’

18

PM 13/6

Joanne Kellerman, directielid van De Nederlandsche Bank

6

‘Als het ons niet lukt, wie lukt het dan wel?’ hield Joanne Kellerman haar ­managers eens voor toen ze bespraken waarom er niet meer vrouwen top­ posities wisten te bemachtigen binnen De Nederlandsche Bank. ‘Wij zijn een semipublieke instelling, we hebben veel aandacht voor de work-life balance en een 36-urige werkweek die mogelijk maakt dat mensen vier dagen negen uur werken. Vanwege de voorbeeldfunctie is het voor ons ook nog belangrijk meer vrouwen aan de top te krijgen.’ Vrouwen zijn, denkt Kellerman, ook heel geschikt voor het werk bij de overheid. Zelf was ze lange tijd partner bij het advocatenkantoor Nauta Dutilh en Duidelijk zijn en – als het moet – dus kan ze beconfronterend! drijfsleven en overheid met elkaar vergelijken. ‘Bij de overheid is draagvlak creëren misschien wel belangrijker, en dat is nou juist iets wat vrouwen goed kunnen. Die zijn gewend iets gedaan te krijgen zonder dat de machtsvraag meteen in het geding is.’ Grote verschillen tussen bedrijfsleven en overheid in hogerop komen ziet ze niet zo snel. Heel duidelijk zijn is volgens Kellerman belangrijk voor vrouwen die naar de top van rijk of bedrijfsleven willen. Wees duidelijk tegen jezelf (over wat je wilt), wees duidelijk tegen je omgeving (over wat dit voor hen betekent) en wees duidelijk op het werk tegen de mensen boven je en in het MDtraject dat je volgt. Bij de bank is er zo beweging in gekomen.

Minister Ter Horst van BZK

8

‘Het bestuur, kabinet en Kamer, heeft afgesproken dat er meer vrouwen aan de top van de ambtenarij moeten komen. Een kwart van die top moet in 2011 vrouw zijn, zo is vastgelegd in het ­c oalitieakkoord. We hebben nu een ­expliciete doelstelling en een kabinet dat zich erachter heeft geschaard, dat moet ervoor zorgen dat we straks meer hoge vrouwelijke ambtenaren krijgen. Als de politiek het wil, gaat de ambtenarij er wel voor zorgen dat dit gebeurt. BZK zal kritisch mee blijven kijken bij benoemingen,’ zegt Ter Horst. ‘En als er onvoldoende kandidaten zijn, komt er gewoon geen voordracht. We Als er onvoldoende ­kandidaten hebben het in het kabinet al zijn, komt er gewoon een paar keer geen voordracht. gehad dat een opdracht terug moest. Heel belangrijk is ook om al voldoende kandidaten in het midden­kader te hebben. We moeten databases gaan bijhouden van vrouwen die geschikt zijn en die hogerop willen. Ik zou nooit een vrouw benoemen als SG als ik er niet van overtuigd zou zijn dat zij de beste is. Ik trap niet in die val. Dat helpt vrouwen niet.’ De vrouwen zelf moeten volgens Ter Horst ondertussen wat meer hun best gaan doen om op te vallen. ‘Dat geldt natuurlijk ook voor als je in de raden van commissarissen wilt komen. Bij de overheid is daarnaast ook belangrijk dat je je niet alleen met de inhoud bezighoudt maar ook je maatschappelijke betrokkenheid laat zien. Vrouwen zouden dat veel meer moeten doen.’

Colofon

Oud Zeer uit Nieuw nederland

Volgend jaar is het vierhonderd jaar geleden dat de plek waar nu New York ligt werd ­ontdekt. En dat wordt uiteraard gevierd. Niet ­alleen door New York, maar ook door ­Nederland. Want, was de eerste kolonie op Manhattan ­immers geen Nederlandse post? En waren het niet de Nederlanders die het eiland voor 60 gulden aan huishoudelijke goederen aan de Indianen hadden weten te ontfutselen? Is, met andere woorden, New York niet een ­prachtvoorbeeld van een vrucht van de V.O.C mentaliteit (alleen was het in dit geval de West-­Indische Compagnie, maar goed)? De ­v ierhonderdste verjaardag van wat ooit Nieuw Nederland was is een prachtige gelegenheid voor Nederland om zijn plaatsje in de geschiedenis op te eisen en daarmee een deel van het ­succes te claimen dat New York geworden is. En niet geheel onterecht, want ook de New Yorkers weten dat de Nederlanders een belangrijke rol hebben gespeeld bij de stichting van hun stad. Dat Brooklyn een verbastering is van Breukelen, Flushing van Vlissingen en dat Staten Island genoemd is naar de Nederlandse Staten Generaal in de zeventiende eeuw, weten niet veel Amerikanen. Maar dat Stuyvesant Village genoemd is naar de Hollandse Directeur-Generaal met het houten been, die een soort Rudolph Giuliani avant la lettre was is niet geheel onbekend. En tenslotte kent New York wél een Amsterdam Avenue en Amsterdam geen New York Gracht. Zo liggen de verhoudingen, althans zo wil Nederland ze volgend jaar graag een beetje zien. Begrijpelijk is dat wel, maar helemaal correct is het niet. Ten eerste was Henry Hudson, de ontdekkingsreiziger die in 1609 aanmeerde, geen Nederlander maar een Engelsman. Goed, hij werkte voor de Nederlandse West-Indische Compagnie, maar die had hem juist de opdracht gegeven via de noordelijke ijszee een weg naar China te vinden. Hem was zelfs expliciet verboden om in westelijke richting te varen. Manhattan werd dus ontdekt door een Engelsman, in weerwil van zijn Nederlandse bazen. Ten tweede maakten de Nederlanders er op Manhattan vanaf het eerste begin een

potje van. Russell Shorto beschrijft in zijn prachtige boek Nieuw Amsterdam. Eiland in het hart van de wereld (2004) hoe de nederzetting, die vooral militaire en commerciële doelen had, een allegaartje van piraten, handelaren, vrijbuiters, boeren en hoeren was. Dat stak schril af tegen de stichtelijke Engelse kolonies in Virginia en New England. Of dit allegaartje echt onbestuurbaar was of niet, de eerste bewindvoerders bakten er in ieder geval erg weinig van. Ze konden de orde niet handhaven, noch binnen de nederzetting, noch daarbuiten. De voorganger van Stuyvesant begon een persoonlijke, wrede oorlog tegen de omwonende Indianen, die veel kwaad bloed zette bij vriend en vijand. De kolonisten begonnen te morrelen, zich te organiseren en eisten een vertegenwoordiging in het bestuur van de kolonie. Shorto’s stelling is dat juist deze reactie van de kolonisten op het wanbestuur van hun meerderen een typisch Nederlandse is geweest. De zeventiende-eeuwse Hollandse aandacht voor tolerantie, recht en burgerlijke vertegenwoordiging zou daarmee aan de wieg hebben gestaan van niet alleen de cultuur van de stad New York, maar zelfs van het hele Amerikaanse denken over staat en samenleving. Als dat zo is, dan zou ik zeggen: let’s call it even. Voordat de Engelsen in 1664 Nieuw Amsterdam overnamen en omdoopten tot New York hebben we én laten zien hoe het niet moet én hoe het wel kan. In ieder geval is er geen reden om volgend jaar ongegeneerd feest te vieren. Zoals we ook niet proosten op de kolonisatie van Indonesië of Suriname, zo vraagt ook de vierhonderdste verjaardag van de Nederlandse kolonie in de Nieuwe Wereld om een gepaste houding ten aanzien van de geschiedenis. Het feit dat New York een succes is geworden maakt in dat opzicht geen enkel verschil. Zeker niet voor de Indianen, die er 60 gulden aan overhielden maar vele levens voor lieten.

PM is een uitgave van Politieke Pers BV Korte Poten 9 2511 EB Den Haag tel 070 - 31 22 777 fax 070 - 34 56 925 www.pm.nl [email protected] [email protected] Hoofdredactie Guikje Roethof, Cindy Castricum (adjunct) Redactie Eefje Rammeloo, Chris van de Wetering, Rianne Waterval (projecten), René Zwaap (eindredactie) en Rutger van den Dikkenberg (stagiair) Correctie Dorothée van der Dennen Medewerkers aan dit nummer Jorrit de Jong en Yvonne Kroese Vormgeving Rob Jongbloed (artdirector), Welmer Keesmaat Uitgever Heleen Hupkens Directeur Willem Sijthoff Bladmanager Asha Narain Drukkerij Hollandia Printing, Heerhugowaard Advertenties Asha Narain, 070 - 31 22 770, [email protected] Verschijning PM komt 21 maal per jaar uit Oplage 12.375 Abonnementen, opzeggingen en adreswijzigingen Uitsluitend via [email protected] Een jaarabonnement op PM kost € 143,- excl. 6% btw. Abonnementen kunnen uitsluitend schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode worden opgezegd. Na deze datum wordt het abonnement stilzwijgend verlengd. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen in welke vorm dan ook zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan op generlei wijze aansprakelijk worden gesteld voor eventueel geleden schade door foutieve vermelding in het blad. © 2008, Politieke Pers BV

Jorrit de Jong is fellow aan de Kennedy School of Government van Harvard University

PM 13/6

19

interview >

20

PM 13/6

Ehsan Jami komt naar de Tweede Kamer

‘Ik ben een extremist in mensenrechten’ Ehsan Jami, oprichter van het Centraal Comité voor Ex-moslims, bereidt een stap in de landelijke politiek voor. Voor welke partij wil hij nog niet zeggen. Daarnaast werkt het ex-PvdA-gemeente­raadslid aan een film onder de titel: The enlightenment, an interview with Muhammed. ‘Mijn doel is nooit geweest de samenleving te verdelen.’ TEKST cindy castricum FOTO Rob Jongbloed

Op slippertjes slentert Ehsan Jami de lobby van hotel Corona binnen, op een steenworp afstand van het Binnenhof. In zijn kielzog, maar op gepaste afstand, een aantal mannen van de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging. Jami, 23 jaar en ex-moslim, liep ooit stage op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat was lang voordat hij een Bekende Nederlander werd door zich op te werpen als representant van de afvalligen. Het Comité voor Ex-moslims dat hij vorig jaar oprichtte, bestaat niet meer, maar Jami zet zich nog steeds in voor zijn idealen.

Werk je daar alleen aan? ‘Uiteraard niet. Zonder disrespectvol te zijn ten opzichte van het project van de heer Wilders, maar dit is geen knip- en plakwerk. Het is een echte film.’

Het feit dat je niet meer in je eentje over straat kunt – je hebt 24 uur per dag beveiliging – neem je ze dat niet kwalijk? ‘Nee, echt niet. Zij kunnen er niets aan doen. Ik wil moslims niet afschilderen als een stelletje debiele apen of zo, helemaal niet. Maar Je bent toch geen filmmaker? ik denk wel dat ze deel moeten uitmaken van ‘Nee, maar ik begin het wel leuk te vinden. Het het proces. En dat proces moeten we versnelis een bijzondere wereld, de filmwereld. Heel len. Daarin verschil ik van de multiculturaliscreatief.’ ten die beweren dat het over honderd jaar wel beter is. Dat neem ik mensen wel kwalijk. We Spelen er acteurs in de film of is het meer hebben het hier over vrouwen die lijden, die een animatie? het daglicht niet zien. Daarover kunnen we ‘Er is één acteur, maar meer kan ik er helaas toch niet zeggen dat het over een paar geneVertel eens, waar ben je tegenwoordig zoal raties wel beter zal zijn? Volgens mij moeten niet over zeggen. U kunt zich voorstellen dat mee bezig? dat een gevaar zou vormen voor deze perwe veel meer denken over hoe het zal zijn als ‘Vooral met mijn studie bestuurskunde, ik hoop soon.’ het jezelf overkomt. Dat geldt voor alles. Afrika volgend jaar af te studeren. En daarnaast met bijvoorbeeld. Hoe kan het dat, wanneer we op mijn film die ik in septelevisie beelden zien tember ga uitbrengen, van een hongersnood, ‘Eigenlijk ben ik ook een fundamentalist. Ik wil ook tot het daar kijk ik echt naar we zeggen “ach, wat uiterste gaan om mijn idealen te verdedigen’ uit.’ erg” en vervolgens verHij speelt Mohammed? der gaan met eten? Dat is precies hetzelfde. Maar daar zou je toch vanaf zien? ‘Nogmaals, ik kan er verder niets over zeggen. Het is geen intolerantie, maar onverschillig‘Dat denkt iedereen en dat is maar goed ook. Alleen dat ik er erg naar uitkijk. Natuurlijk loop heid. En dat doet me pijn. Ik zie af van de tekenfilm waarmee ik bezig ik tegen dezelfde problemen aan als Geert Het maakt me niet uit wat voor verschrikwas. De minister [Hirsch Ballin van Justitie, Wilders bij het uitzenden ervan. Ik moet nog kelijke dingen er in de Koran staan, het gaat CC] wilde dat niet en heeft daarvoor duidegoed kijken hoe we dat gaan doen.’ erom wat er gedaan wordt. Het gaat er niet om lijke argumenten gegeven. Mijn doel is nooit wat Mohammed 1.400 jaar geleden gedaan geweest de samenleving te verdelen en met Snap je de kritiek die er op de tekenfilm heeft, dat zal me worst wezen. Het gaat erom de film waarmee ik nu bezig ben zal ik het was? dat zijn leven een weerspiegeling is van wat tegendeel bewijzen. Ik zal laten zien hoe we ‘Ik begrijp het wel, maar ik snap het niet. Ik er leeft in de huidige samenleving. Hij is voor de samenleving kunnen binden, er oplossinben niet boos op de moslims in Nederland die moslims een voorbeeld, een held. Net als gen voor aandragen.’ me bedreigen, ik heb ook geen wraakgevoe­Osama bin Laden een held is, en Mohammed lens jegens hen. Het is hun onvermogen om te Bouyeri. Dat is een probleem.’ Een nieuwe film, kun je daar iets meer over begrijpen waar ik mee bezig ben. Daardoor vertellen? raken ze gefrustreerd, terwijl ze weten dat ik In het boekje Het recht om ex-moslim te ‘Ehm…, alleen dat de hoofdrol is weggelegd gelijk heb. Dat doet pijn. Ze weten dat ze fout zijn dat je vorig jaar hebt geschreven, voor de profeet, Mohammed. De titel is The zitten als het om mensenrechten gaat. Dat schrijf je dat Mohammed vroeger ook jouw enlightenment, an interview with Muhamkaart ik aan. Hun onvermogen om mij te beheld was. med.’ grijpen uit zich in een bepaalde reactie. Dat ‘Dat was ook zo. Ik ben opgegroeid met verneem ik ze niet kwalijk, totaal niet.’ halen die me verteld werden, zelf had ik nooit PM 13/6

21

WERK DOEN DAT ER TOE DOET

Ordina werkt aan oplossingen die impact hebben op de toekomstige bedrijfsvoering en positionering van klanten. Het zijn projecten die ergens over gaan. Over organisatiebesturing en klantbediening, maar ook over de manier waarop we in Nederland kunnen leven, wonen en werken.

Onze kennis van klanten en markten, van relevante bedrijfsprocessen en van leidende technologie vormt onze kracht. Met onze denkkracht, ontwikkelkracht en organisatiekracht leveren wij onze bijdrage aan een zorgeloze samenleving. Voor nu en later.

www.ordina.nl

interview < iets over hem gelezen. Tot vier jaar geleden wist ik niet eens van het bestaan van de ­A hadith [islamitische overleveringen over het doen en laten en de uitspraken van de profeet Mohammed, CC]. Dat leer je dus als je boeken leest. Veel mensen zouden er goed aan doen John Stuart Mill te lezen over vrijheid en de betekenis van vrijheid van meningsuiting. Of Nietzsche, of Kant. Het is belangrijk dat zij gelezen worden, zodat men het grotere geheel gaat zien. Ik ben het dan ook fundamenteel oneens met de PVV om de Koran te verbieden. Je moet het juist verplicht stellen.’ Tegelijk met de presentatie van je boek, richtte je het Comité voor Ex-moslims op dat – nog geen jaar later – alweer is opgeheven. ‘Toch is het comité een enorm succes. In Den Haag is afvalligheid en vrijheid van religie op de agenda gezet. Het grote probleem is dat niemand in de openbaarheid wil treden, omdat ze hebben gezien wat het met mij doet. Daarom hebben we het comité moeten opheffen, hoewel ik nog dagelijks veel e-mails ontvang van mensen die blij zijn dat afvalligheid bespreekbaar is geworden. Morgen ga ik in Keulen naar een internationale kritische islamconferentie waar leden van comités uit andere landen bijeenkomen.’

terlijk: “We hebben de sharia in ons land en daar zijn we trots op.” Hij verdedigde dat walgelijke systeem gewoon. Dat begrijp ik dus echt niet, dat je iets kunt verdedigen waarvan je weet dat het inhumaan is. Als er een land is waarover we ons zorgen moeten maken, dan is het Saoedi-Arabië. Ik snap het wel, ik ben ook niet van gisteren. We hebben daar natuurlijk oliebelangen. Maar je kunt niet aan mensen uitleggen dat we wel in Irak binnenvallen en niet in Saoedi-Arabië. We laten de mensen in de steek en dat wil ik niet voor mijn rekening nemen. Er is een nieuwe politiek nodig, een nieuwe manier om hoop in de samenleving te brengen en visie te tonen.’ Je klinkt strijdlustig. Ben je ook met iets concreets bezig om dat te bereiken? ‘Uiteraard.’ Kun je daar iets over vertellen? ‘Ik geloof in stapjes, ik wil eerst mijn studie afmaken en daarna wil ik graag meedingen naar het Kamerlidmaatschap. Vervolgens kan ik pas echt actie ondernemen, dan kan ik met plannen komen.’ Voor welke partij wil je dan de Kamer in? ‘Daar kan ik niets over zeggen.’

principes te maken, die missen ze. De PvdA heeft een ruggengraat als een banaan. Dat geldt overigens ook voor het CDA, die partij is net een draaideur. De huidige coalitie is principeloos, dat irriteert me.’ Het is dus een van de andere bestaande partijen? ‘Ja, maar ik wil wel graag benadrukken dat mijn film een eenmansactie is, het is geen partijpropaganda.’ Maar je loopt niet het risico dat deze partij straks zegt, we staan niet achter de film, we willen er niets mee te maken hebben? ‘Nee, die kans is er niet. Ik ben zo benieuwd wat Nederland ervan gaat vinden. Het is absoluut geen anti-moslimfilm, het is een voorlichtingsfilm. Een heel genuanceerde, mooie film.’ Een film die op instemming kan rekenen van de moslimgemeenschap? ‘Nee, zij zullen het niet zo zien. Maar dat heeft met hun eigen onvermogen te maken. Ik heb het misschien nog nooit zo gezegd, maar eigenlijk ben ik ook een fundamentalist. Een extremist in mensenrechten. Wat zij doen met bomgordels, doe ik met pen en woorden. Ik wil ook tot het uiterste gaan om mijn idealen te verdedigen, omdat ik erin geloof. Hoewel, niet zo ver als zij om het met de dood te bekopen, natuurlijk. Uiteindelijk wil ik ook gewoon huisje, boompje, beestje, net als iedereen.’

Maar daar ben je dus wel mee bezig? In een aantal Europese landen hebben ex‘Nee, daar ben ik al mee klaar, de gesprekken moslims zich ook georganiseerd. Waarom zijn gevoerd. Nadat mijn film is uitgezonden, kan het daar wel? in september, gaan we een persconferentie ‘Dat heeft onder meer te maken met het poligeven.’ tieke klimaat en de samenstelling van de bevolking. Hier in Nederland hebben we twee Dus die partij staat achter je film? Met het leven dat je nu leidt, is dat lastig. politieke moorden gehad, mensen worden hier ‘Nogmaals, daar kan ik niets over zeggen. Het ‘Nee, dat is niet ideaal. Ik zou graag een relabeveiligd. Dat heb je in Duitsland en Engeland is ook niet relevant. Belangrijk is dat de film tie willen, maar ik weet dat het niet kan.’ niet. Het debat leeft daar veel minder. Toch is een project is waar ik achter sta.’ dat gek, want de mensenrechten, vrouwenHopelijk duurt het niet nog jaren eer je rechten, afvalligheid en vrijheid van religie Niet relevant? De PvdA heeft je anders als zonder beveiliging over straat kunt. zijn mondiale problemen. Het liefst zou ik naar een baksteen laten vallen. ‘Nee, ik wil een jonge vader zijn, dus dat zou Mekka gaan om het daar aan de kaak te stel‘Dat klopt. Een staatssecretaris van de PvdA dan lastig worden. Maar op een gegeven molen, maar ik ben bang dat ik er niet levend heeft me nog gevraagd terug te keren.’ ment moet je een keuze maken en dan kies je vandaan kom. Ik mag ervoor om dan maar er trouwens niets eens ‘Ik ben het fundamenteel oneens met de PVV om de Koran te niet die jonge vader te meer naar binnen, dus zijn. Iemand anders verbieden. Je moet het juist verplicht stellen’ het is sowieso godsonkan natuurlijk geen mogelijk.’ slachtoffer worden van mijn daden. Het zou Aboutaleb? anders zijn als ik al een vriendin had gehad Ineens herinnert Jami zich een voorval van ‘Ik noem geen namen. Maar dat is iets wat dus voordat dit gebeurde.’ een tijdje geleden toen hij voor een diner van nooit gaat gebeuren.’ de inmiddels overleden Amerikaanse ambasIs het het allemaal wel waard? sadeur Arnall was uitgenodigd. De Saoedische Ben je erg teleurgesteld in de PvdA? ‘Uiteindelijk wel. Ik had natuurlijk liever dat ambassadeur was er ook. Jami was in discus‘Enorm! Niet wat ze met mij gedaan hebben, het niet zo was, maar vechten voor je idealen, sie met zijn tafelgenoot Leon de Winter (‘met daar heb ik geen wrok over. Het past immers waar je in gelooft, dat is het mooiste dat er is. hem ben ik goed bevriend’) en noemde de in de traditie van de partij om mensen die Het is niet gemakkelijk, maar ja, wat is gemakKoran ‘evil’. ‘Arnall schrok toen ik dat zei en anders denken eruit te knikkeren. D66 profikelijk? Je went er nooit aan, al die beveiliging, probeerde de boel meteen te sussen,’ zegt teert er enorm van, de allochtone kiezers gaan maar je raakt er wel bekend mee. Ik weet dat Jami. ‘Maar de ambassadeur van Saoedi-Aradaar en masse naar toe. Maar de PvdA zal het die film er in het najaar gaat komen, daar bebië verdedigde zichzelf niet eens. Hij zei letnooit meer worden voor mij. Het heeft ook met reid je je dan op voor. Daar vind ik rust in.’ < PM 13/6

23

achtergrond > Braungart ontmoet Balkenende in Zeeland

Bedenker Cradle to cradle bewerkt Den Haag Wat kan de rijksoverheid doen om Nederland het eerste ‘Cradle to cradle-land ter wereld’ te maken? Over die vraag wil SenterNovem binnenkort een congres beleggen. Michael Braungart, een van de grondleggers van de revolutionaire leer voor een milieuvriendelijke economie, vindt dat er eerst nog calvinistische horden in de Nederlandse geest moeten worden genomen. TEKST renÉ zwaap

Onlangs kreeg SenterNovem – onderdeel van het ministerie van EZ – optimistische boodschap dat er geen grenzen aan de economische groei ­bezoek van de Duitse biochemicus Michael Braungart, wereldwijd hoeven te zijn als er maar goed wordt nagedacht over integraal ketenbekend als de co-uitvinder van Cradle to cradle, het revolutionaire beheer en veroorzaakte zo in korte tijd een mondiale hype. In de VS concept voor een nieuwe, milieuvriendelijke economie die toch groeit. gingen grote bedrijven als Ford en Miller in zee met Braungart en Douwe Jan Joustra, als beleidsmedewerker van SenterNovem de ‘aan­McDonough, de volksrepubliek China begon aan de bouw van hele jager’ van Cradle to cradle (kortweg C2C) bij de rijksoverheid, was steden op Cradle to cradle-basis en ook Nederland, waar documentaierbij: ‘Braungart kwam langs om te zien of wij als overheid niet meer remaker Rob van Hattem in VPRO’s Tegenlicht de spraakmakende kunnen doen om Cradle to cradle vaart te geven in Nederland. Hij merkt ­documentaire Afval = voedsel maakte over C2C, ging massaal overstag. dat men in Nederland weliswaar onverwacht enthousiast is over ­Cradle Minister Jacqueline Cramer van Vrom verklaarde dat Nederland het in to cradle sinds de VPRO-televisie er twee jaar geleden een documenzich heeft om ‘het eerste Cradle to cradle-land van de wereld’ te taire aan wijdde, maar dat nu iedereen uit de mainstream op de loop ­worden. lijkt te willen gaan met het concept, zonder dat er daadwerkelijke actie wordt ondernomen. Hij wil graag concrete initiatieven met de NederBalkenende landse overheid om Cradle to cradle daadwerkelijk geïmplementeerd Tegenover PM vertelt Braungart dat hij onlangs ook premier ­Balkenende te krijgen. SenterNovem werkt aan versterking van duurzaam onderheeft geprobeerd uit te leggen wat de voordelen van C2C zouden ­kunnen nemen, vraagstukken en initiatieven rond milieu en technologie en zijn voor Nederland. Braungart: ‘Ik sprak de premier in Zeeland, een andere terreinen waar het mogelijk is om te laten zien dat het meer is aardige vent, maar hij had op dat moment niet al te veel tijd om zich in dan alleen een concept, dat het C2C te verdiepen. Dus toen ‘We moeten ervoor waken dat Cradle to echt kan functioneren.’ ­probeerde ik zijn attentie maar op Cradle ontaardt in kreet tot kreet’ Aan de telefoon vanuit zijn een andere manier te vangen. ­Wetende dat hij dol is op autoraces, ­k antoor in Hamburg bevestigt Braungart zijn recente bezoek aan SenterNovem. Er is, zegt hij, een vroeg ik aan hem: “Weet u wie in het kader van de duurzaamheids­ wildgroei van architecten en bureaus die zich op de Cradle to cradlefilosofie de meest milieuvriendelijke auto van de wereld heeft?” Jullie filosofie hebben gestort, zonder dat zij de finesses van het concept – premier moest het antwoord schuldig blijven. Toen zei ik hem: “Dat is ­gebaseerd op het maken van producten die totaal biologisch afbreekMichael Schumacher, want hij gebruikt zijn auto maar een keer in de baar en herbruikbaar zijn – in de vingers hebben. ‘Er zijn inmiddels twee weken en als hij rijdt, laten miljoenen andere automobilisten hun zo’n 500 bureaus en 30 architecten die zich Cradle to cradle noemen, auto staan om hem te kunnen zien”.’ maar in 2002, het jaar dat William McDonough en ik ons boek lanceerBraungart is kind aan huis in Nederland, waar hij een veelgevraagd den, was er nog geen eentje. Het lijkt me niet dat mensen in zo’n spreker is. De chemicus stond aan de wieg van de Duitse partij Die korte tijd expert kunnen worden in zulke complexe materie.’ Hij wil Grünen, was directeur chemie van de Duitse afdeling van Greenpeace daar echter niet te dramatisch over doen. ‘Dit is een revolutie, en in een en nam in de jaren zeventig van de vorige eeuw nog volop deel aan revolutie gaat het er nu eenmaal chaotisch aan toe.’ acties tegen de milieuvervuilende industrie. Nu kent hij bijna alle ‘We zien een wereld van overvloed, zonder limieten,’ schrijven Braun­captains of industry bij hun voornaam. Ook bedrijven als Philips en gart en de Amerikaanse architect William McDonough in Cradle to DSM maken graag gebruik van zijn expertise. Braungart: ‘Nederland cradle – Remaking the way we make things. Het boek verspreidt de heeft een grote traditie op het gebied van design, anders dan ­bijvoorbeeld

24

PM 13/6

de Verenigde Staten, waar design eigenlijk alleen nog maar een marDouwe Jan Joustra van SenterNovem ziet nog niets in zo’n sturende rol voor de overheid. ‘Men moet zich niet vergissen in de reikwijdte van keting tool is. Op grond van die kwaliteiten zou Nederland ver ­kunnen komen als Cradle to cradle-land, maar dan zal de overheid – en dan Cradle to cradle,’ aldus Joustra. ‘Waar het om gaat is dat we van een bedoel ik in eerste plaats het parlement – wel in actie moeten komen lineair productieproces naar een cyclisch proces gaan: dat kost tijd, om er draagvlak voor te winnen. Het probleem van de Nederlandse veel tijd. Ik denk aan minstens vijftien tot dertig jaar. Uiteindelijk moet mentaliteit is echter het calvinisme, het besef dat de mens zondig is en je toe naar een totale transitie van grondstoffen die je gebruikt – dan voor zijn daden wordt bestraft, dus ook voor economische groei. Die heb je het over een heel complexe opgave en zoiets verander je niet in gedachte staat haaks op C2C, dat er juist vanuit gaat dat economische een paar dagen. Met C2C zitten we nu nog in de verkennende fase, het groei en bescherming van het milieu te combineren zijn, als de juiste gaat er lekker chaotisch aan toe, iedereen zoekt naar antwoord op de voorwaarden maar zijn geschapen. vraag: what’s in it for me? Dat is een Die hindernis moet in Nederland ‘Dit is een revolutie, en in een revolutie gaat leerzame fase, en ook de overheid het er nu eenmaal chaotisch aan toe’ nog worden genomen. Dus of Nezelf is nog volop aan het verkennen. derland het eerste C2C-land ter Wij hebben bij SenterNovem veel wereld wordt, dat kan ik niet zeggen. Misschien maakt een land als interne discussie gehad over de vraag of we met C2C zouden beginnen Taiwan, dat over 30 jaar al een totaal cyclische economie wil hebben, in de vorm van pilotprojecten, of het te integreren in bestaande wel veel meer kans.’ ­strategieën, zoals duurzaamheid. We hebben voor het laatste gekozen. Nederland kan je niet veranderen met revoluties, het is beter om Cyclisch ­aanzetten tot verandering te bereiken door aan te haken bij bestaande ‘We moeten ervoor waken dat Cradle to cradle ontaardt in kreet tot structuren. Daarnaast heb ik voorgesteld om vaker samen op te trekken kreet,’ sprak een verontruste ondernemer donderdag 22 mei jongstleden met Michael Braungart als adviseur en aanjager. Hij is iemand die in het Museon in Den Haag. Tijdens een workshop over Cradle to ­cradle mensen weet te prikkelen en te inspireren en altijd met onverwachte op het congres ‘Naar een ketenaanpak in het afvalbeleid’, dat werd invalshoeken komt. Hij en William McDonough hebben inzichten waar georganiseerd door het ministerie van Vrom en SenterNovem, ­beklaagde wij nog veel van kunnen, willen en wellicht moeten leren.’ hij zich over de te weinig sturende rol van de overheid, die de Joustra wijst erop dat de ministeries van Vrom, EZ en LNV en dus ook ­implementatie van Cradle to cradle bijvoorbeeld zou kunnen stimuleren SenterNovem zich beraden op Cradle to cradle of al concrete projecten door een certificatiesysteem te ontwikkelen voor C2C-producten en zijn begonnen, zoals zes pilots van Vrom voor afvalverwerking. Joustra: initiatieven. ‘Dat C2C een waardevol concept is staat voor iedereen wel vast, de

PM 13/6

25

achtergrond < vraag is wat je er concreet mee kan. Ik denk dat de markt veel zelf kan doen, ik geloof ook niet dat een vanuit de overheid gevoerd certificeringsysteem voor C2C op dit moment een ­goede ontwikkeling zou zijn. Wel kan de overheid een grote rol spelen als inkoper – bij het duurzaam inkopen zou je als stelregel kunnen ­nemen dat de producten C2C moeten zijn. Dan haken we aan bij de ontwikkeling van de markt, een rol die de overheid van nature niet vaak speelt.’

zal ontwikkelen, en een doorbraak zal ­bereiken in de manier waarop we de stad ontwikkelen. Het gaat dan om een systeem­ aanpak die bijvoorbeeld uitgaat van het sluiten van kringlopen, versterken van biodiversiteit, en energieproducerend ­bouwen. Tot nu toe heeft Almere al veel gedaan als het gaat om het toepassen van zaken als zonne- en windenergie en het filteren en hergebruiken van regenwater, maar dat was allemaal nog ad hoc. Nu gaan we een stap verder, op weg naar een eerste ­Cradle to cradle-stad.’ Almere is niet de enige gemeente met grote C2C-plannen, ook Venlo is vast­ besloten zichzelf te hermodelleren op basis van de filosofie van Braungart en ­McDonough. De regio Venlo omarmt de principes van Cradle to cradle. Eerste ­g rote project is de Floriade van 2012, die geheel volgens de C2C-principes moet worden Michael Braungart ingericht. Daartoe sloten de Floriade BV, de regio Venlo, de Kamer van Koophandel en de provincie Limburg een akkoord dat resulteerde in de opstelling van de Floriade Venlo Principles, met slogans als ‘Our mission is to use our Cradle to Cradle framework as an engine for innovation’. Joustra van SenterNovem meldt dat het ministerie van Vrom bezig is om een ‘aanjaagteam C2C’ te vormen, in samenwerking met ­SenterNovem. Dat richt zich vooral op kennis- en idee-ontwikkeling, het aanjagen van nieuwe initiatieven en het bijstaan van initiatiefnemers die hulp nodig hebben bij het vinden van een goede aanpak. Ook het verbinden van initiatieven aan bestaande innovatieprogramma’s of andere ­bestaande programma’s hoort er bij.

Almere Principles ‘Om de stad te verduurzamen, zullen wij in onze stedelijke systemen Cradle to cradle-oplossingen benutten, in het besef van de onderlinge afhankelijkheid van ecologische, sociale en economische gezondheid op ieder schaal­ niveau.’ Zo staat het in de Almere Principles, een beginselverklaring ‘voor een ecologisch, sociaal en economisch duurzame toekomst van Almere 2030’, die de gemeente Almere onder leiding van wethouder Adri Duivesteijn schreef in samenwerking met het bureau William ­McDonough + Partners. ­Almere heeft de rotsvaste ambitie uit te groeien tot Nederlands eerste C2C-gemeente en krijgt daarbij de volmondige steun van de minister van Vrom, Jacqueline Cramer, die bij de presentatie van de principles, op 9 april 2008, stelde dat de 30 jaar oude stad in de Flevopolder zich kan ‘ontwikkelen tot een icoon van Nederland’. Volgens Alex van Oost, strategisch adviseur duurzame stedelijke ontwikkeling van de gemeente Almere, was dat zeker geen overdreven kwalificatie van de minister. Hij wijst op het reeds duurzame ontwerp van Almere dat een uitstekende basis biedt voor de benodigde doorbraak en het contract Schaalsprong Almere 2030. Binnen dit contract, dat oktober verleden jaar werd getekend tussen minister Cramer en wetWilde westen houder Duivesteijn, is de inzet op Cradle to cradle voor de stedelijke Fraaie woorden en nobele voornemens, maar Maarten Kuypers, ontwikkeling namelijk overeengekomen. Van Oost: ‘Schaalsprong ­projectleider van het Qreamteam in Venlo, een groep ontwerpers die ­A lmere 2030 gaat over een verdubbeling van de stad naar 350.000 met C2C aan de slag zijn, vindt het allemaal niet snel genoeg gaan. ‘De inwoners en een verdrievoudiging van het aantal arbeidsplaatsen. In Floriade is natuurlijk een prima initiatief, maar er gebeurt verder gewoon wezen een tweede groeifase na de schepping van de stad ruim 30 jaar te weinig met C2C, als je het vergelijkt met de enorme hype die het geleden. Toch is de kwantitatieve opgave niet het belangrijkste. De heeft opgeroepen. Iedereen is op C2C gedoken, het lijkt soms wel op werkelijke opgave ligt in de schaalsprong in kwaliteit. Duurzaamheid het Wilde Westen, maar het wil maar niet komen tot een doorbraak. Ik is hierbij het leidende en richtinggevende principe. In het contract staat heb zo al een haat-liefdeverhouding met C2C opgebouwd. C2C bestaat zelfs nadrukkelijk vermeld dat daarbij ingezet wordt op Cradle to nu al ruim vijf jaar, maar ondertussen zijn er nog steeds te weinig ­cradle.’ producten ontwikkeld die werkelijk De opgave voorziet in een ‘De meest milieuvriendelijke auto ter wereld Cradle to cradle zijn. Er is veel te ­alzijdige stadsuitbreiding met onder was de racewagen van Michael Schumacher’ weinig grondstofmateriaal dat andere een nieuw en mogelijk deels C2C-goedgekeurd is, en als het er buitendijks stadsdeel, Almere Pampus, van tussen de 20.000 en 40.000 is, is het veel te duur. Veel jonge ontwerpers staan te popelen om met woningen. Het architectenbureau van William McDonough zal bij het C2C te gaan werken, maar zo gaat dat dus niet. Ik ben bang dat C2C op ontwerpen van dat nieuwe stadsdeel worden betrokken, meldt Van die manier zijn momentum verliest. Als er tussen nu en een half jaar Oost, maar in welke vorm is nog niet bekend. ‘De onderhandelingen niet iets echt groots en tastbaars gebeurt, ben ik bang dat C2C gewoon lopen nog.’ In 2009 zullen rijk en Almere een integraal afsprakenkader voorbijgaat als de zoveelste hype en dat men terugkeert naar de orde voor de doorgroei van Almere moeten ondertekenen. van de dag. Op een of andere manier lijkt noch de overheid, noch het Van Oost: ‘Het gaat om de geleidelijke (door)ontwikkeling van een bedrijfsleven echt een sence of urgency te voelen. Maar misschien moet complete stad, waarbij naast het versterken van het bestaande tevens er eerst een wereldwijde crisis uitbreken voordat men werkelijk aan nieuwe gebieden ontwikkeld zullen gaan worden. Daarbij zal mogelijk de slag gaat met C2C’. Michael Braungart sluit zich bij die laatste ook buitendijks worden gebouwd in het IJmeer/Markermeer. Uitgangs­woorden aan. ‘Nu kunnen we de wereld nog redden, over 30 jaar is het punt daarbij is om daar een natuurlijke habitat te ontwikkelen waar misschien al te laat.’ < mensen kunnen wonen. Ik verwacht dat Almere een nieuwe standaard

26

PM 13/6

spelers > Pro-voorzitter Ipe van der Deen vindt vernieuwing niet ver genoeg gaan

‘De rijksoverheid is buitengewoon inflexibel’ vendien moet het accent meer op de organisatie worden gelegd dan op individuele ambtenaren. ‘Er wordt steeds gesproken over de noodzaak van flexibele medewerkers, maar wat ons betreft moet eerst de organisatie flexibiliseren,’ zegt Van der Deen. VRD • De inkt van de eerste voortgangsrapportage van het programma ‘Een collega van EZ is onlangs overVernieuwing Rijksdienst (VRD) was nog niet droog of de vakbonden en gestapt naar De Werkmaatschappij het Platform Rijksondernemingsraden (Pro) lieten van zich horen: de van BZK. Wat een gedonder dat toch vernieuwing gaat wat hen betreft niet ver genoeg. Om dit te onderstrepen geeft, het lijkt wel emigreren. De presenteerden zij vorige week het actieplan Zet de vernieuwing op 1. rijksoverheid is een buitengewoon Onder deze noemer organiseerden deze clubs vorig jaar december al een inflexibele organisatie, daar moet conferentie die de grondslag vormde voor het actieplan. eerst iets aan gedaan worden.’ Belangrijkste kritiek is dat de rijksoverheid er dan wel ‘redelijk in slaagt De vakbonden van overheidspersoneel (Abvakabo FNV, Ambtenarentraditionele bezuinigingsplannen te maken’, maar dat het nog niet wil centrum, CNV Publieke Zaak en CMHF) en Pro pleiten in hun actieplan vlotten met de vernieuwing. Ipe van der Deen, de kersverse voorzitter van voor meer samenwerking tussen departementen. ‘De SG’s hebben dat in Pro: ‘Onderzoek naar de departementale plannen heeft uitgewezen dat er hun nota De verkokering voorbij wel aangegeven, maar de ­dagelijkse vooral een telling van mensen en budgetten heeft plaatsgevonden. Verpraktijk is helaas anders,’ schrijven ze in hun plan. ‘Het personeelsbeleid volgens wordt gezegd “Oh ja, we zouden ook nog vernieuwen”.’ en de mobiliteitsplannen worden nog steeds per ­afzonderlijk ministerie Bij lezing van de eerste voortgangsrapportage, die vorige week publiek bepaald.’ Hoe zit het dan met de Mobiliteits­Organisatie, die is toch juist werd gemaakt, viel Van der Deen opgericht om rijksbreed ambtenaren ‘Wij hameren er al langer op dat wat ons vooral de titel van hoofdstuk acht op: te helpen aan een nieuwe baan als betreft beter vóór kleiner gaat’ ‘Investeren in een betere én kleinere ze vanwege de huidige taakstelling overheid’. Van der Deen: ‘Wij hamebuiten de boot dreigen te vallen? Van ren er al langer op dat wat ons betreft beter vóór kleiner gaat, maar tot der Deen: ‘Als ik het goed heb begrepen van Roos Hamers [directeur van dusver was het altijd eerst kleiner, dan beter.’ Of dit inhoudt dat het kade MobiliteitsOrganisatie, CC] nemen er nu nog maar drie ministeries aan binet het accent heeft verlegd, durft Van der Deen niet te zeggen, maar deel. Iedereen lijkt het binnen het eigen departement te regelen, dan schiet frappant vindt hij het wel. het natuurlijk niet op met de ­interdepartementale mobiliteit.’ Vorige maand volgde Van der Deen de teruggetreden Ruurd van der De komende twee jaar heeft Van der Deen zijn handen vol aan Spoel op. Het Platform Rijksondernemingsraden is een samenwerkings­medezeggenschap. Niet alleen is hij voorzitter van Pro, hij maakt ook deel verband van OR’en van departementen, Hoge Colleges van Staat en de uit van de ondernemingsraad van SenterNovem – waar hij werkzaam is Algemene Rekenkamer. Het dagelijks bestuur, waar Van der Deen nu dus – en van de departementale OR van EZ. Over de ‘medezeggenschappevoorzitter van is, zit eens per kwartaal om de tafel met de voorzitters van lijke drukte’ binnen de overheid (ook een actiepunt uit het programma het SG- en pSG-overleg en Roel Bekker. In het laatste overleg, dat half mei VRD) vond afgelopen donderdag 12 juni een eerste gesprek plaats tussen plaatsvond, heeft Van der Deen er bij zijn gesprekspartners op gehamerd een vertegenwoordiging van werkgeverszijde, Pro en de bonden. < dat de vernieuwing wat zijn achterban betreft een stuk sneller mag. Bo[Cindy Castricum] Het schiet niet op met de ontkokering in Den Haag, constateert voorzitter Ipe van der Deen van het Platform Rijksondernemings­raden (Pro). Samen met vakbonden van overheidspersoneel pleit Pro voor meer samenwerking tussen departementen, bijvoorbeeld als een ambtenaar overstapt van het ene ministerie naar het andere. ‘Wat een gedonder dat toch geeft, het lijkt wel emigreren.’

PM Panel verdeeld over vernieuwing

‘Het echte ontkokeren is nog niet begonnen’ De algemene indruk van het programma Vernieuwing Rijksdienst is ‘gematigd positief’, schrijft minister Ter Horst in de voortgangsrapportage. PM vroeg aan lezers welke indruk zij hebben van de vernieuwing. De enquête ­leverde vrij weinig reacties op, maar de ­a mbtenaren die het onderwerp belangrijk ­genoeg achtten om hun mening te ventileren, zijn verdeeld. De ene helft heeft een goede indruk en de andere helft is niet te spreken over de vernieuwing. ‘Ik merk er nog bitter weinig van’ en ‘Over de wezenlijke problemen, als de verkokering en de bestuurlijke drukte, hoor of lees ik niets’, luiden de commentaren.

Maar ook: ‘Het echte ontkokeren is nog niet begonnen, maar de aanzetten zie je toch wel.’ Een andere vraag uit de mini-enquête levert opmerkelijk nieuws op: de Europese ­oriëntatie van ambtenaren is gering. Hoewel de vernieuwing van de rijksdienst ook inhoudt dat ­ambtenaren zich meer van Europa moeten vergewissen – wat zich vertaalt in meer detacheringen bij de Europese Commissie en meer deelnemers aan het Europese concours – heeft geen van de ondervraagden zin in een ­Brussels avontuur. ‘Mijn vrouw werkt hier en mijn ­kinderen gaan hier naar school,’ aldus de een.

Een ander vindt Brussel ‘veel te bureaucratisch, stroperig en abstract’. Nummer drie schrijft: ‘Daar heb ik geen enkele behoefte aan. Het is niet noodzakelijk voor alle functies in Brussel te hebben gewerkt. Dit lijkt me weer een middel tot doel verheffen.’ Pro-voorzitter Ipe van der Deen heeft dergelijke geluiden nog niet gehoord. ‘Maar als je omhoog wilt in een organisatie is het goed ook een tijdje in ­Brussel te werken, hoewel dat ook weer niet voor alle functies geldt.’ Zelf heeft hij geen behoefte aan een job in Brussel. ‘Ik hoef niet ­hogerop, ik vermaak me ruim voldoende met mijn groei in de ­breedte.’ PM 13/6

27

spelers >spelers > Directeur Wegen en Verkeersveiligheid Gerrit Jan Olthoff wil minder onderzoekslast

‘Een fietslampje betekent al emotie’ Vijf jaar werkt Gerrit Jan Olthoff nu op Verkeer en ­Waterstaat. Van de ‘politiek luwe’ directie Maritiem Transport stapte hij een kleine maand geleden over naar Wegen en Verkeersveiligheid. Meer strategisch ­beleid is zijn streven.

Het rapport van de commissie­Elverding houdt de gemoederen op het departement bezig. Niet ­a lleen is het noodzakelijk de ­procedures rond infrastructurele projecten te versnellen, ook de onderzoekslast moet worden teruggebracht. Olthoff: ‘Dat neemt soms VenW • ‘De hectiek is eigenlijk het grootste verschil met waar ik echt ridicule vormen aan.’ Hij geeft een voorbeeldje uit zijn vorige vandaan kom,’ zegt Gerrit Jan Olthoff (50). ‘Het dossier maritiem functie. ‘In de Milieu Effect Rapportage over de uitbreiding van de transport is zeer internationaal georiënteerd, wat betekent dat het Maasvlakte worden bijna twintig pagina’s besteed aan een onderzoek totstandkomen van regelgeving complex is en veel energie kost. naar de gevolgen die het baggeren heeft op het gehoor van bruin­ Tegelijkertijd is de politieke bevissen en kabeljauw. Dat ­beschouw ‘de onderzoeksplicht van de overheid langstelling in Nederland voor dit i k echt a l s het vol slagen is volslagen doorgeschoten’ beleids­terrein vrij gering, behalve ­doorschieten van de onderzoeksals er iets mis gaat.’ plicht die de overheid heeft en De kersverse directeur Wegen en Verkeersveiligheid heeft tegentoegedicht krijgt.’ woordig elke dag te maken met onderwerpen die in de belangstelling De komende jaren zit Olthoff nog wel goed op VenW. Wat hij daarstaan. ‘Een fietslampje betekent al emotie en zelfs kentekenplaten na gaat doen, weet hij niet. ‘Vijf jaar geleden kwam ik van Justitie. vormen een dossier waar iedereen zich mee bemoeit.’ Olthoff streeft Die overstap naar een totaal andere beleidsomgeving heb ik als zeer ernaar deze hectiek wat ‘in te kaderen’, zoals hij het zelf noemt. ‘Het verrijkend ervaren. Ik wist helemaal niets van scheepjes en moest is misschien wat naïef, maar het zou mooi zijn als het zou lukken een beroep doen op heel andere vaardigheden, zoals netwerken en samen met de maatschappelijke partners tot meer strategisch beleid bruggen bouwen. Het lijkt me niet onlogisch om hierna weer zo’n te komen.’ stap te maken, maar dat zien we tegen die tijd wel weer.’ < [CC] advertentie

Werken bij een top organisatie!

Werken via P&O Services Groep Voor onze opdrachtgever, een gemotiveerde en ervaren professional (M), zijn wij op zoek naar een vacature voor de functie van

Coach met expertise op het vakgebied en een relevant netwerk

Uw vraag: Als werkgever zoekt u een ervaren coach die bijdraagt aan het effectiever functioneren van uw mensen binnen een functie. Daarbij hoort ook het onderzoek of mensen op de juiste plaats zitten en zo nodig het assisteren bij het vinden van een nieuwe bestemming; binnen of buiten de huidige werkkring. Uw coach brengt dan ook niet alleen expertise op het vakgebied, maar ook een netwerk om uitstroom mogelijk te maken. Het aanbod: Onze opdrachtgever is een inspirerende persoonlijkheid en in staat tot

het intrinsiek motiveren van mensen. Hij is oprecht geïnteresseerd in de begeleiding en coaching van zoekende mensen. Hij heeft een significante en aantoonbare persoonlijke en werkgerelateerde ontwikkeling. Onze opdrachtgever kan omschreven worden als ervaren, kundig, creatief, enthousiast en resultaatgericht. Interesse? Ziet u deze praktisch geschoolde professional als uw coach, neemt u dan contact op met Hans van Hoek, directielid, op telefoonnummer 06-53375260. Een bericht per e-mail kan ook: [email protected]. P&O Services Groep biedt creatieve mobiliteitsoplossingen voor personeelsvraagstukken. Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt zeker op prijs gesteld!

Den Haag Maastricht Meppel Tilburg Wageningen Hedel Correspondentieadres

28

PM 13/6

| Postbus 94, 5320 AB Hedel

Telefoon

| (073) 503 93 20

Internet

| www.posg.nl

spelers >

Dienst Koninklijk Huis geen gesloten bastion De Dienst Koninklijk Huis wordt gekenmerkt door ‘korte lijnen en de informele werksfeer’, aldus de website van het Koninklijk Huis. Tegelijkertijd hangt er nog steeds een waas van mysterie om de dienst. AZ • De Dienst van het Koninklijk Huis kent ongeveer 350 medewerkers. Van de boswachter van het landgoed ’t Loo tot de koetsiers van de Koninklijke Stallen in Den Haag zijn ze allemaal in dienst van Hare Majesteit. De ruim dertig medewerkers van het Kabinet van de Koningin zijn echter niet meer of minder dan ‘gewone’ Haagse ­ambtenaren. De hofhouding zelf wenst geen inzage te geven in haar reilen en zeilen. Daarmee prikkelt ze het vermoeden dat het Kabinet een van de meest prestigieuze werkplekken is die een Haagse ­ambtenaar kan bemachtigen. Met enige regelmaat wordt bekend dat er een benoeming is gedaan in het Kabinet der Koningin. Vaak lijkt het een wisseling tussen Buitenlandse Zaken en het Kabinet. Kijk maar naar de benoeming van Marco Hennis, voorheen consul-generaal in Istanbul en nu Grootmeester van de Koningin. Hij volgde begin dit jaar Ed Kronenburg op, die secretaris-generaal werd op het ministerie van Buitenlandse Zaken. En er zijn meer diplomaten benoemd in het Kabinet der ­K oningin. De grootmeester zwaait er de scepter, maar de 34 ­ambtenaren die de dagelijkse werkzaamheden van Hare Majesteit, Willem Alexander en Máxima regelen kunnen overal vandaan komen, ook van OCW, VWS, VenW en Vrom. Waarom zou een beleidsmedewerker niet eens een kansje wagen? De werkomgeving moet interessant zijn. Het Koninklijk Huis beweert op haar website dat ‘de lijnen kort zijn en de werksfeer informeel’, wat een interessante observatie moet opleveren. Is er dagelijks ­c ontact tussen de werknemers en de koningin? En mag je er in ­spijkerbroek rondlopen? Het lijkt onwaarschijnlijk, vooral gezien de edele historie van het Kabinet. Stadhouders uit de 17e en 18e eeuw hadden al een eigen secretariaat. Na de Napoleontische tijd, begin 19e eeuw, werd het Kabinet des Konings ingevoerd. Als taak kreeg het mee de relaties tussen de ministers en de koning te onderhouden. Met de ministeriële verantwoordelijkheid veranderde de taak van het Kabinet en zijn directeur geleidelijk. In de 20 e eeuw, als de naam met het aantreden van Wilhelmina is veranderd in het Kabinet der Koningin, verwatert de politieke kleur. In het Kabinet zitten voortaan hogere ambtenaren die dienstbaar zijn aan Hare Majesteit. Vijf jaar geleden werd voor het laatst gemorreld aan de organisatie van het Kabinet. Het werd stevig onder de verantwoordelijkheid van de minister-president gehangen, ook budgettair dit keer. In 2007 kreeg het Kabinet 2,2 miljoen euro uit de begroting van Algemene Zaken. Wie voor het Kabinet van de Koningin werkt, doet dat in een kleine kring waarmee taken onderling gedeeld en verdeeld worden. De website van het Koninklijk Huis belooft ‘veelzijdig en interessant’ werk. Het Kabinet bestaat uit drie afdelingen. Het stafbureau houdt zich bezig met facilitaire en personele aangelegenheden, zoals ­personeel en organisatie, onderhoud aan het monumentale gebouw aan de Korte Vijverberg, en de chauffeur- en bodedienst. De afdeling Wet- en Regelgeving en Verzoekschriften legt staatsdocumenten en verzoekschriften voor aan de Koningin en zorgt voor de archivering.

En de afdeling Staatsrecht en Openbaar Bestuur informeert de ­koningin over de actualiteit, vooral voorafgaand aan belangrijke (staats)bezoeken. Wie in aanmerking wil komen voor een functie in koninklijke nabijheid moet brandschoon zijn. Er gelden ‘hoge eisen voor de persoonlijke betrouwbaarheid en integriteit’, aldus de RVD op de website van het Koninklijk Huis. ‘Vanwege de aard van het werk en de contacten zijn alle functies vertrouwensfuncties.’ De AIVD licht het doopceel van iedere sollicitant. < [Eefje Rammeloo] advertentie

inhuur met impact WKVGPIGYQQP VGCOYQTM Interimmanagement & professional services

00 (030) 68 6 70 nl ce s. w w w.re so ur

PM 13/6

29

spelers >spelers > Bert de Vries buigt zich binnen EZ over duurzame energie

Bewuste keuze voor knellend probleem Ook na ruim 25 jaar blijft Bert de Vries het ministerie van Economische Zaken trouw. Van Ondernemen en ­Innovatie stapt hij over naar Energie en Telecom, waar hij. plaatsvervangend DG en directeur Energie en ­Duurzaamheid wordt.

De overstap naar een ander directoraat-generaal zal volgens hem verfrissend werken. In 1981 begon De Vries, jurist van huis uit, zijn carrière op het departement. ‘Mijn vrouw en ik hebben afgesproken samen voor onze dochter te zorgen en ik heb dus altijd parttime ­gewerkt. Dat geeft beperkingen als je buiten het ministerie wilt ­s olliciteren,’ verklaart hij zijn

EZ • ‘Ik wil nog graag iets doen met zaken waar ik ’s nachts van wakker lig.’ De Vries (55) kiest niet zomaar voor het terrein van de duurzame energie. ‘Ik heb heel lang in de harde economische realiteit gezeten en ik wil me nu gaan ­bezighouden met de dingen die er voor mij persoonlijk ook toe doen.’ De Vries erkent dat hij voor een ‘je krijgt toch wel een déjà vu-gevoel als lastige opgave staat: ‘We hebben je vijf jaar op een plek zit’ te maken met een energievoor­ ziening die eindig is, ook al hoop ik natuurlijk dat we daar nog iets op vinden. Vooralsnog moeten we honkvastheid. De Vries vervulde verschillende functies op het er in ieder geval voor zorgen dat we op een manier doorgaan die we ­m inisterie, zo was hij onder meer plaatsvervangend DG Industrie en enigszins comfortabel vinden en waarmee toch zo veel mogelijk Diensten. ‘Je krijgt toch wel een déjà vu-gevoel als je vijf jaar op een energie wordt bespaard.’ Hoewel de EZ-directeur nog geen groot plek zit. Dan is het tijd om uit te kijken naar een nieuwe functie. En expert is op dit terrein is hij van plan ‘er helemaal in te gaan bovendien, ik vind het niet zo interessant om mijn eigen beleid te ­duiken’. evalueren.’ < [RW]

advertentie

P&O Services Groep brengt mensen in beweging • Mobiliteitsdienstverband • Loopbaancoaching • Assessment- & Developmentcenter • Management Development & Leertrajecten • Interim & Detachering • Payrolling

Dé mobiliteitspartner voor ambtenaren en bestuurders!

Den Haag Maastricht Meppel Tilburg Wageningen Hedel Correspondentieadres

30

PM 13/6

| Postbus 94, 5320 AB Hedel

Telefoon

| (073) 503 93 20

Internet

| www.posg.nl

spelers < Netwerkbijeenkomst Futur matig bezocht

‘Goed je werk doen, moet verschil maken’ De commissie-Bakker komt – als het goed is – volgende week met haar advies over de arbeidsmarkt. In de aanloop hier naar toe zette zowel Futur als het nieuwe blad re.Public een ­onderzoek uit onder jonge ambtenaren. Met tegenstrijdige uitkomsten. ARBEIDSMARKT • Twee opvallende onderzoekjes passeerden deze maand de revue: Futur, het netwerk voor jonge ambtenaren, ­concludeerde dat volgens 80 procent van de jonge ambtenaren het gemakkelijker moet worden om ambtenaren te ontslaan. Bijna tegelijkertijd kwam het nieuwe blad re.Public met andere cijfers: jonge overheidsmanagers – onder de 45 jaar – denken gemiddeld ruim elf jaar hun huidige functie te houden. Dat lijkt tegenstrijdig, want als je als ambtenaar hoopt op een baan die je elf jaar kunt houden, heb je geen behoefte aan een versoepeling van het ontslagrecht. PM toog naar een netwerkbijeenkomst van Futur in Zwolle om eens uit te zoeken hoe het nu echt zit. De aanwezige jonge ambtenaren bij Futur, slechts een handjevol overigens, zien het helemaal niet zitten om ergens heel lang te ­werken. ‘Ik zou echt niet ergens elf jaar willen zitten,’ zegt Liza Groeneveld, trainee bij de provincie Utrecht en voorstander van versoepeling van het ontslagrecht. ‘Ik wil wat rondkijken, houd m’n ogen open. Er is altijd wel iets anders. Maar ik merk wel dat ­a mbtenaren het vaak goed hebben en eigenlijk niet getriggerd ­worden om wat anders te gaan doen.’ Haar tafelgenoot Hans Pohlmann, werkzaam als adviseur bij Arcadis en het ONRI, bekijkt het vanuit het bedrijfsleven. Hij ziet wel verschillen met de overheid op dit punt: ‘Ik denk dat de doorstroom in het bedrijfsleven wat ­vluchtiger is dan bij de overheid, dat mensen toch sneller iets anders willen doen en willen zien of het gras bij de buren groener is.’ Beleidsadviseur Maarten Vermeere van de gemeente Veenendaal zou ook niet graag ergens een lange periode willen zitten. Hij heeft zijn functie zelf iets meer dan een half jaar, en nog eens elf jaar erbij is ondenkbaar. Met het versoepelen van het ontslagrecht is hij het ook wel eens, ‘maar het moet niet te ver doorslaan’. Sowieso is het verloop in een kleine gemeente als Veenendaal wat groter dan bij een grotere gemeente, meent hij. Joost Koomen is voorzitter van Futur. Ook hij verbaasde zich over de uitkomsten, zowel van het eigen onderzoek als dat van re.Public. ‘Dat artikel heeft me wel aan het denken gezet,’ zegt hij. ‘Maar ik herken het beeld niet dat jonge mensen lang op hun plek willen blijven. Er is ook een verschil: Ons onderzoek is gehouden onder ambtenaren tot 35 jaar en respondenten bleken gemiddeld 29 jaar, dat van re.Public is tot 45 jaar. Wij leggen ons onderzoek in ieder geval als volgt uit: Het maakt geen bal uit of je goed presteert of juist niet op je plek zit. Goed je werk doen, moet verschil maken.’ Met wat speculeren komt hij uiteindelijk tot een conclusie die – mogelijk – beide onderzoeken met elkaar verbindt. ‘Jonge ambtenaren zijn mensen die dingen willen bereiken,’ begint hij. ‘Dat kan als manager en dat word je pas als je wat ouder bent. Ambtenaren wisselen nog wel eens van baan tot ze in een beslissingsfunctie zitten. Hun doelstelling is niet om manager te worden, maar een functie te krijgen waarin je veel kunt bereiken. Als ze dan zo’n functie hebben, dan willen ze wel langer blijven zitten.’ Daarnaast geldt dat de versoepeling van het ontslagrecht vaak op anderen van toepassing is, valt op te maken uit de reacties. Collega’s

die hun werk niet naar behoren doen, raamambtenaren en dergelijke. Jonge ambtenaren zelf maakt het niet zoveel uit: Je moet immers niet zo lang ergens zitten. < [Rutger van den Dikkenberg]

11 tips voor netwerkers Netwerkorganisatie Futur hield op donderdag 5 juni een ­bijeenkomst in Zwolle over netwerken. Netwerkorganisatie LaRed verzorgde er een lesje en liet de aanwezigen zelf nadenken over hun netwerk. Daarnaast spraken aanwezigen uit het ­bedrijfsleven over hun ervaringen met netwerken en contacten met overheden: Overheden zijn vaak te versnipperd en weten soms niet waar een collega binnen dezelfde organisatie mee bezig is. De lijntjes bij een bedrijf zijn veel korter en sneller. Enkele tips na een spoedcursus netwerken: • Maak waar mogelijk gebruik van het netwerk van elkaar. • Zorg dat je regelmatig contact hebt met anderen, maar maak het niet té bont. • Heb bij die contacten aandacht voor de ander en zorg dat ze ook aandacht voor jou krijgen. • Hoe zwakker een verbinding in het netwerk, hoe frequenter je iemand moet aanspreken. • ‘Netwerken’ is een vies woord geworden, dus noem een ­ bijeenkomst anders. • Wees nieuwsgierig naar anderen. Dan weet je waarover je iemand kunt aanspreken. • Ga niet in het wilde weg netwerken, maar wees selectief. • Maak gebruik van anderen om nieuwe ‘werelden’ binnen te treden. • Zorg dat je netwerk een bonte mix van mensen is. • Laat overbodige contacten rustig verwateren. • Als je netwerken niet leuk vindt, doe het dan niet.

advertentie

implementatiekracht als onderscheidend vermogen

WKVGPIGYQQP VGCOYQTM Interimmanagement & professional services

00 (030) 68 6 70 nl ce s. w w w.re so ur

PM 13/6

31

et cetera >

Biografie brengt ambtelijke loopbaan Van Agt in kaart Voordat Dries van Agt furore maakte in de landspolitiek, was hij ­actief als ambtenaar op Landbouw en ­Justitie. De pas verschenen biografie Tour de force belicht een onbekendere periode in het leven van een ­politieke survivor. De enige nieuwswaardige anekdote uit Tour de force, de recent verschenen biografie over Dries van Agt door de Nijmeegse onderzoekers Johan van Merriënboer, Peter Bootsma en Peter van Griensven, betrof er een waar de hoofdpersoon geen deel van uitmaakte: het gesprek tussen koningin Juliana en vicepremier Wiegel over slagroomtaart voor gedetineerden. De hoofdpersoon van de biografie was op dat moment in Japan. Doet het feit dat alleen deze anekdote massaal de pers heeft gehaald afbreuk aan de biografie? Ja en nee. In vijfhonderd pagina’s wordt stilgestaan bij vooral de politieke loopbaan van de CDA’er. Het is tekenend dat Juliana met opzet niet de premier benaderde met een gratieverzoek voor gedetineerden en later het compromis van de slagroomtaart: Van Agt had de koningin eerder al ‘nee’ verkocht en het was haast onmogelijk hem nog op andere gedachten te brengen. Hij was een koppige solist, die zich regelmatig de woede van zijn collegaministers, Kamerleden en partijbonzen op de hals haalde. Maar Van Agt had ook charisma en was rap van tong. Het grootste deel van zijn carrière mag bekend verondersteld worden: de Drie van Breda, het abortusvraagstuk, Joop den Uyl, de Molukse gijzelingen. Interessanter is dat de auteurs ook – kort – stilstaan bij Van Agts leven als ambtenaar en de samenwerking met Albert Mulder, de secretaris-generaal van Justitie. Van Agt, in 1955 cum laude geslaagd voor zijn studie rechten, begint op het ministerie van Landbouw, viel daar op en werd vijf jaar later door Justitie gevraagd een vacature op te vullen. Van Agt was volgens zijn

directe chef een ‘prettige collega’, maar was soms wat traag. Dat laatste was ook zijn SG Albert Mulder opgevallen, die op een ochtend Van Agt zag staan bij een bushalte en hem oppikte, opdat hij er ‘vandaag wat eerder zou zijn’. Overigens konden de heren niet zo goed met elkaar overweg, al erkende de SG de kwaliteiten van zijn latere minister. In 1968 verliet Van Agt het ministerie voor een baan als hoogleraar in Nijmegen, maar al snel keerde hij terug op het departement, dit keer als minister. Dat had wat voeten in de aarde: de verdeling van posten in het kabinetBiesheuvel ging moeilijk omdat er vijf partijen bij betrokken ­waren. En in de pers circuleerde naast de naam van Van Agt als toekomstig minister van Justitie ook die van Mulder (DS’70). Toen Van Agt het werd moest Mulder dan ook ‘diep slikken’, zou Van Agt zich herinneren, niet zozeer omdat niet hij het werd, maar vooral omdat zijn ‘onder-ondergeschikte’ ineens formeel zijn baas werd. De biografie geeft een ruime kijk in het politieke leven van Van Agt. Maar veel is al bekend en wat nieuw is, is niet wereldschokkend. Wellicht dat dat ook de oorzaak is van het feit dat eigenlijk alleen het gesprekje tussen Wiegel en de Koningin de pers haalde. < [RvdD]

Tour de Force, Van Merriënboer, Bootsma en Van Griensven, Uitgeverij Boom, 640 blz. e 35,00

advertentie

Hoort u wel alles?

Met PM blijft u op de hoogte van alle actuele informatie over publieke zaken. PM weet exact wat er speelt in de publieke sector en houdt beleids-

daarbij de belangrijke spelers te identificeren. En door ons altijd te

makers, uitvoerders, politici, belangenbehartigers en adviseurs hier-

focussen op de inhoud.

van op de hoogte. PM biedt elke twee weken actuele informatie van hoog niveau over publieke zaken. Dit doen we door de lopende zaken bij de overheid, in de Haagse politiek én in Brussel te volgen. Door de schijnwerper te zetten op ambities en prestaties van de overheid en

www.pm.nl

32

PM 13/6

3 maanden gratis Wilt u op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen proefabonnement! in de publieke sector? Maak dan nu kennis met PM,

hét magazine voor de overheid, en ontvang PM 3 maanden gratis!

Meer informatie en inschrijven via www.pm.nl (abonnementen) of bel 070 - 31 22 777.

et cetera <

‘Mag ik dood’: indringende film schetst medisch taboe

Ingezonden brief

De euthanasiewet discrimineert niet tussen psychisch en lichamelijk lijden dat uitzichtloos is. Maar op hulp bij zelfdoding aan chronische psychiatrische patiënten die liever dood willen, rust toch een taboe. De documentaire Mag ik dood brengt het dilemma hierbij in kaart, dat door patiënten vaak wordt opgelost door zichzelf in alle eenzaamheid op gewelddadige wijze van het leven te beroven.

Minister Ter Horst wil ambtenaren losweken van de vierkante Haagse centimeter, berichtte PM in de editie van 18 april (‘Spreiding ambtenaren in aantocht’). Gezienes Evenhuis, wethouder Economische Zaken te Emmen, vindt dat het rijk zijn ogen moet openen voor het Noorden, waar nog volop ruimte is en de economie als hardste groeit.

‘Mijn dochter van vierentwintig is voor de trein gesprongen.’ ‘Mijn vrouw had de diagnose manische depressiviteit en heeft (...) een overdosis ­medicijnen ingenomen.’ ‘Mijn zusje heeft zich opgehangen.’ Dit zijn de eerste, kale zinnen uit de documentaire Mag ik dood van filmmaakster Eveline van Dijck. Het is in al zijn geserreerdheid een hartverscheurende film over het kwellende verdriet bij de mensen die achterblijven na de gewelddadige zelfdoding van een dierbare. De derde zin komt van de filmmaakster zelf. Na de zelfmoord van haar zus, die met psychiatrische problemen kampte, besloot Van Dijck een film te maken over de problematiek van chronisch psychiatrische patiënten met een doodswens. Met de documentaire hoopte ze ‘manieren’ te vinden om een doodswens ‘op een rustige manier in vervulling te laten gaan’. Van Dijck besefte pas na de dood van haar zus hoe ­serieus haar doodswens was. Ze was vooral geschokt door de ­gruwelijkheid van de gedachte dat haar zus het eigen levenseinde heeft moeten bedenken en het ook nog zelf heeft moeten uitvoeren. Waarom heeft ze niet wat meer hulp gekregen bij het vervullen van haar doodswens?, zo vraagt Van Dijck zich af.

‘waarom heeft ze niet wat meer hulp gekregen bij het vervullen van haar doodswens?’ Mag ik dood beoogt een pleidooi te zijn voor meer hulp aan psychiatrische patiënten die een einde aan hun leven willen maken, omdat ze ondraaglijk en uitzichtloos lijden als gevolg van hun psychische ziekte. Oud-minister Borst, die verantwoordelijk was voor de Euthanasiewet uit 2001, legt uit dat de wet deze hulp wel toestaat. Maar huisartsen en psychiaters die worden geconfronteerd met een doodswens van een patiënt reageren veelal terughoudend op het verzoek hen te helpen. Minder dan vijfmaal per jaar wordt een verzoek om hulp bij zelfdoding ingewilligd als het om ­psychisch lijden gaat, terwijl de wens te sterven veel breder is. Het probleem wordt in de film vooral bij de psychiaters gelegd. Psychiater Anne-Marie van Dam legt uit waarom de beroepsgroep afwerend reageert op dergelijke verzoeken. Het verschil tussen psychisch lijden en kanker is dat je nooit 100 procent zeker bent dat het lijden van een psychiatrisch ­patiënt ook echt uitzichtloos is, aldus Van Dam. ‘Een arts is geneigd te ­denken dat er misschien nog wel een behandeling of medicijn is dat onbeproefd is gebleven,’ zegt ze. Het verlangen naar de dood zou veel meer ­bespreekbaar moeten zijn dan het geval is, vindt Van Dam. Wel zal ze iemand die een dergelijke wens uit altijd vragen te kijken of er nog andere mogelijkheden zijn. ‘Als iemand dan toch voor de ultieme daad kiest, moet die daar zelf de verantwoordelijkheid voor nemen’, vindt de psychiater. Het beeld dat in de film te zien is, is wel wat eenzijdig. De psychiater die in de voorgesprekken had aangegeven welwillender te staan tegenover verzoeken tot hulp bij zelfdoding, werd uit de film geknipt. Niettemin is Mag ik dood een prachtige film. Niet omdat de documentaire overtuigend laat zien dat mensen met een psychische stoornis vaker hulp van anderen zouden moeten vinden bij de voltrekking van hun zelfdoding, maar omdat het heel indringend laat zien dat een mooie en menswaardige dood niet altijd tot de mogelijkheden hoort. < [Chris van de Wetering]

Onderzoek van het Ruimtelijk Planbureau wijst uit dat de files nu, maar ook in 2020, vooral staan op moeilijk uitbreidbare wegen, met name in de Randstad en het zuiden. In het rapport Files en de ruimtelijke inrichting van Nederland dat het Ruimtelijk Planbureau uitbracht in 2006 is de volgende passage veelzeggend: ‘Spreiden van de werkgelegenheid lijkt ­zinvoller dan van de woonlocaties. Wanneer het werk verder van de steden ligt, heeft het woon-werkverkeer duidelijk minder last van zwaarbelaste wegen’. Spreiden van werkgelegenheid verlegt de reisdoelen en draagt dus structureel bij aan het verminderen van de fileproblemen. Bedrijven ­houden steeds meer rekening met de verstopping van de Randstad of ondervinden daar de economische schade van. Vooral de noordvleugel van de Randstad dijt daardoor uit in noordoostelijke richting. Zwolle is de snelst groeiende stad qua werkgelegenheid, maar ook daar zijn de files in de spits nu structureel geworden. Voor het uitdijen van de Randstad in noordoostelijke richting zijn ook andere oorzaken dan gebrek aan ruimte en bereikbaarheid in de Randstad te onderkennen. De laatste decennia is eerst het Oostblok opengegaan naar het westen en hebben niet alleen Berlijn, maar ook Hamburg en Bremen een nieuwe positie gekregen. Deze havens profiteren ook van de snelle opkomst van China, dat hen een strategische rol toebedeelde. Als gevolg van dit alles groeit het Noorden van ons land de laatste jaren sneller dan ooit tevoren en ook sneller dan de rest van Nederland. De Eemshaven wordt wel de grootste bouwput van Nederland genoemd en in Emmen verdubbelde de uitgifte van bedrijventerreinen in drie jaar tijd van 9 naar 18 ha. per jaar. Maar terwijl het bedrijfsleven de kansen die het ruime en steeds beter ontsloten noorden biedt wel herkent en benut, concentreert het rijk zich onverzettelijk op het oplossen van het onoplosbare fileprobleem in de randstad en het zuiden. In plaats van in te spelen op de kansen in het Noorden, remt het rijk door investeringsprikkels weg te nemen en door een te laag niveau van investeringen in infrastructuur in het Noorden. Overheidsinvesteringen zouden zich meer moeten richten op infrastructuur en bedrijfslocaties in het Noorden. Daarbij past ook dat rijksdiensten en zelfstandige bestuursorganen zich meer concentreren in het Noorden en dus niet steeds meer samenklonteren in Den Haag, Utrecht en Zwolle, zoals nu het geval is. Daar ligt niet alleen een taak voor het rijk, maar ook voor de Rijksgebouwendienst. Het vrijwel verdwijnen van het Kadaster vanuit het Noorden, met het vertrek van de Topografische Dienst uit Emmen als meest recente voorbeeld, gaat volledig in tegen de trend die het bedrijfsleven volgt. Het ruimtelijk economisch rijksbeleid is door het Ruimtelijk Planbureau in de huidige vorm scherp bekritiseerd. De meest waardevolle en duurzame pieken voor de komende decennia zijn de ruimte, bereikbaarheid en gunstige ligging van het Noorden. Het rijk moet niet alleen het bedrijfsleven volgen, maar dit zelfs vóórgaan met het richten van de blik en de investeringen op het noorden om te komen tot een gunstiger arbeidsverdeling over het land. Gezienes Evenhuis, wethouder Economische Zaken, Emmen

PM 13/6

33

service Kameragenda (selectie) Plenaire vergaderingen Het verbod op seks met dieren blijft de Kamer bezighouden: in de week van 17 juni wordt het debat voortgezet. Een week later (24 juni) blikt de Kamer terug op de Europese Top die 19 en 20 juni in Brussel plaatsvindt. Commissievergaderingen

Maandag 16 juni 11.00 – 15.45 14.00 – 17.00

Financiën, Notaoverleg Deelnemingenbeleid VWS, Wetgevingsoverleg Jaarverslag 2007

Dinsdag 17 juni 16.00 – 20.00

Justitie, Algemeen Overleg Opheffing bordeelverbod

Woensdag 18 juni 10.00 – 13.00 11.30 – 14.30 12.00 – 14.00 12.00 – 15.00 14.00 – 16.00 15.00 – 17.00

Jeugd, Algemeen Overleg Glen Mills Justitie, Algemeen Overleg Europese buitengrenzen Financiën, Algemeen Overleg Beleggingsverzekeringen SZW, Algemeen Overleg Pensioenen VenW, Wetgevingsoverleg Jaarverslag VenW SZW,

16 t/m 26 Juni 15.30 – 18.30 16.00 – 19.00 18.00 – 19.30

Wetgevingsoverleg Jaarverslag 2007 LNV, Algemeen Overleg Handhaving soorten BZ, Wetgevingsoverleg Jaarverslag 2007 Vrom, Algemeen Overleg Legionella

Donderdag 19 juni 10.00 – 13.00 10.30 – 12.30 11.00 – 13.00 13.30 – 16.30 14.00 – 16.00 15.00 – 17.00

Justitie, Algemeen Overleg Vreemdelingenen asielbeleid BZ, Algemeen Overleg Nederlanders bij VN VenW, Algemeen Overleg NS en ProRail Justitie, Algemeen Overleg Particuliere beveiliging Vrom, Wetgevingsoverleg Jaarverslag 2007 VWS, Algemeen Overleg Embryoselectie

Maandag 23 juni 10.00 – 14.00 19.00 – 23.00

OCW, Notaoverleg Passend onderwijs OCW, Wetgevingsoverleg Verantwoording 2007

evenementen 16 juni

Politiek café met PvdA-Kamerlid Samira Bouchibti De Haagsche Kluis, Den Haag www.politiekcafe.com

16, 18, 19 en 20 juni Debat Europa een stap verder Commissie voor Europese Zaken Tweede Kamer, diverse locaties www.tweedekamer.nl/europaeenstapverder

17 en 18 juni Congres Kwaliteit en veiligheid in de zorg Studiecentrum voor Bedrijf en

34

PM 13/6

Overheid Novotel Brainpark, Rotterdam www.sbo.nl/kwaliteit-veiligheid.htm

18 juni Congres Van stortplaats naar bouwplaats Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid Sofitel Cocagne, Eindhoven www.sbo.nl

19 juni Jubileum Rijkstraineeprogramma Het Spaansche hof en Club OneFour, Den Haag www.piazza.tv

Dinsdag 24 juni 16.00 – 20.00 Financiën, Wetgevingsoverleg Jaarverslagen 2007 17.00 – 19.30 OCW, Algemeen Overleg IB-Groep 18.30 – 20.30 VenW en Vrom, Algemeen Overleg Schiphol

Woensdag 25 juni 12.00 – 14.00 13.30 – 15.30 14.30 – 17.30

Financiën, VenW en WWI, Algemeen Overleg Voortgangsrapportage PPS VenW, Algemeen Overleg Toegankelijkheid OV OCW, Algemeen Overleg Financiering omroepen

Donderdag 26 juni 13.00 – 16.00 13.30 – 15.30 14.00 – 16.00 14.30 – 16.30 15.00 – 17.00

19 juni Studiedag jeugdzorg Succesvolle voorbeelden Congres en studiecentrum VNG Meeting Plaza, Maarssen www.congresenstudiecentrum.nl

19 juni Studiedag Begroting gemeenten en provincies Studiecentrum Bedrijf en Overheid WTC, Rotterdam www.sbo.nl

24 juni Congres Betere veiligheid door R&D SenterNovem, ministeries BZK en EZ

Jeugd, Algemeen Overleg Jeugdzorg LNV, Algemeen Overleg VWA en Diertransporten Vrom, Algemeen Overleg Zwerfafval en verpakkingen EZ, Wetgevingsoverleg Jaarverslag 2007 BZ, Algemeen Overleg Kaderwet zbo’s

WTC, Rotterdam www.senternovem.nl

24 juni Nationaal EPD-congres Euroforum Spant!, Bussum www.euroforum.nl

25 juni Conferentie Terugkeerinitiatieven: voorbeelden uit de praktijk Congres en studiecentrum VNG en ministerie van Justitie Hart van Holland, Nijkerk www.congresenstudiecentrum.nl

Wilt u ook

klare taal gebruiken? Klare taal is een grondrecht. Klachten van burgers en instellingen over duister Haags taalgebruik zijn bij mij welkom. Ik zal die signalen verzamelen en de schrijvers aanspreken op wat ze aanrichten. Maar vooral roep ik iedere ‘Haagse ambtenaar’ op om steeds klare taal te gebruiken. Alex Brenninkmeijer, Ombudsman

Ik wil het boek Zullen we zwaluwstaarten, staaltjes van ambtelijke (war)taal bestellen:

108 pagina’s met achtergrondverhalen, taaltips van de notadokter en bijna 1.000 woorden en uitdrukkingen, verzameld voor en door ambtenaren. PM bedankt alle ambtenaren die via www.km2taal.nl een top-10 hebben ingezonden. Inzenden naar [email protected] kan nog steeds; uw bijdrage verwerken wij in de volgende druk.

_______ exemplaren voor € 14,95 per stuk exclusief verzendkosten neem contact met mij op, ik ben geïnteresseerd in het bestellen van meer dan 10 exemplaren tegen een aantrekkelijke korting Organisatie: Afdeling: Naam (m/v): Straat:

Onder redactie van: Gert Riphagen, Henk Riphagen, Frank Willemsen, Pieter van Hofwegen, Leon Klinkers, Bert Kreemers en Guido Rijnja.

Postcode + woonplaats: Telefoonnummer: E-mail:

Zullen we zwaluwstaarten is een uitgave van Politieke Pers BV

Stuur deze volledig ingevulde antwoordcoupon naar: PM, Antwoordnummer 10818, 2501 WB Den Haag. Na betaling van de factuur, sturen wij het aantal bestelde exemplaren per post naar u toe. Meer informatie vindt u op www.pm.nl of bel 070 3122770.