voor Zorgen en kansen
Promens Care
Tips om mensen met een beperking of (psycho)sociale problemen mee te laten doen aan uw gemeentelijke samenleving
Centrale Cliëntenraad
Inleiding Met de overheveling van taken vanuit het Rijk krijgt u er in 2015 veel verantwoordelijkheid bij voor de begeleiding en participatie van volwassenen en jeugd met een beperking of (psycho)sociale problemen. Wij vinden het belangrijk dat iedereen maximale kansen krijgt om deel te nemen aan het samen leven in uw gemeente. Daarom bieden we u deze publicatie aan, met voorbeelden, tips en adviezen ten aanzien van de ondersteuning die sommige van uw inwoners hierbij nodig hebben. We denken graag met u mee! Centrale Cliëntenraad en Vrienden van Promens Care
Vervoer over de grens van uw gemeente Femmy fietst van haar woonadres in Smilde, gemeente Midden-Drenthe, naar Assen. Daar is voor haar een passende dagbesteding. Door de juiste ondersteuning heeft ze geleerd om deze route zelfstandig te fietsen waardoor ze geen gebruik meer hoeft te maken van het georganiseerde groepsvervoer. En fietsen is wel zo gezond. Naar de dagbesteding in haar eigen gemeente op de fiets is geen optie. De route is te ingewikkeld en de afstand te ver. Kan zij straks over de gemeentegrens heen een passende daginvulling behouden in Assen, of moet ze volgend jaar met het groepsvervoer mee naar dagbesteding in haar eigen gemeente Midden-Drenthe? Over een efficiënte organisatie van de zorg denken we graag mee. Daar hoort wat ons betreft ook het combineren van vervoer voor verschillende burgers in een gemeente bij. Ons uitgangspunt is: géén georganiseerd groepsvervoer, tenzij…
Tip!
Ontwikkel beleid dat erop gericht is voor ieder de meest passende dagbesteding mogelijk te maken, ook als dat over de gemeentegrens gaat. Dit is soms zelfs goedkoper en beter passend bij de zelfstandigheid van de burger. Gebruik daarbij de expertise van inwoners en zorgaanbieders om de mogelijkheden en beperkingen in te schatten en te beoordelen bij het combineren van groepsvervoer.
Succesfactoren vrijwilligers Mensen met een beperking of (psycho)sociale problemen zijn voor hun ondersteuning in toe nemende mate aangewezen op vrijwilligers. ‘t Brughoes in Tynaarlo, de Inloop en Kostuums en Meer in Assen zijn drie werkprojecten voor mensen met langdurige psychische problemen, waar vrijwilligers een belangrijke bijdrage leveren. Wat bepaalt nu of vrijwilligers succesvol hun rol vervullen? Aan het woord is Rex Hendriksen, leidinggevende van deze werkprojecten: “De verwachtingen over de rol van de vrijwilliger moeten helder zijn, en deze zijn overal verschillend. In dorpswinkel ‘t Brughoes wordt een coachende rol gevraagd ten aanzien van de behoorlijk zelfstandig werkende cliënt. Ook denkt de vrijwilliger hier mee in de bedrijfsvoering. Bij Kostuums en Meer ligt het appèl veel meer op creativiteit en handvaardigheid en bij de Inloop op het sociale vlak.” “Succesfactor is dat cliënten zelf het sollicitatiegesprek houden, zodat cliënt en vrijwilliger beiden voelen dat het ‘klikt’. Een vrijwilliger verdient minstens zoveel aandacht, begeleiding en waardering als medewerkers, en ze moeten dan ook hun inbreng kunnen hebben bij de gang van zaken.”
“Een vrijwilliger blijft pas langdurig betrokken bij een project als er een win-win situatie ontstaat: bij ‘t Brughoes in Tynaarlo maken de vrijwilligers het mogelijk dat er in het dorp nog steeds een winkelvoorziening in het dorp is, wat door de gemeente en dorpsbewoners zeer gewaardeerd wordt. En de mensen met een beperking hebben er een prachtige gewaardeerde baan door!”
Tip!
Ontwikkel beleid over de inzet van vrijwilligers, beschrijf de inbreng van mensen met een hulpvraag daarbij en maak middelen vrij om de begeleiding van vrijwilligers te realiseren.
Overgang wetten; afstemming en duidelijkheid Francien (17) wordt eens per week op afspraak thuis begeleid. Francien: ‘Ik hoor zo veel over veranderingen, maar heb geen idee wat het nou voor mij gaat betekenen. Ik word volgend jaar 18 en ik hoop dat het dan wel duidelijk is waar ik terecht kan.” Het feit dat de gemeente de regie over de Jeugdwet, de Wmo én de Participatiewet krijgt biedt kansen. De uitdaging zit in goede afstemming én in duidelijkheid naar inwoners. Op die manier kan efficiënter, meer preventief en sneller de juiste hulp en ondersteuning geboden worden en is de overgang van de ene naar de andere wet voor een inwoner nauwelijks merkbaar. In dat geval is het een soepele overgang voor Francien als ze op haar 18e verjaardag geen gebruik meer maakt van begeleiding (Jeugdwet) en speciaal onderwijs (Passend Onderwijs) maar van woonbegeleiding (Wmo) en trajectbegeleiding (Participatiewet).
Tip!
De kansen op een soepele overgang voor inwoners worden des te groter als u de Wmo, Jeugdwet, Participatiewet en Passend Onderwijs zoveel mogelijk in samenhang weet vorm te geven.
Samenvoegen van doelgroepen In voorbereiding op de transities wordt gesproken over het samenvoegen van doelgroepen of voor zieningen, om op die manier te kunnen bezuinigen.
“De mensen die in het Inloophuis komen hebben vanwege hun langdurige psychische en psychosociale problemen veiligheid nodig; een eigen plek. Het Inloophuis biedt deze veiligheid.” Als deze functie verdwijnt of wordt samengevoegd vervalt daarmee ook het gevoel van veiligheid bij de bezoekers. We hebben zelf ervaren hoe belangrijk dit is voor hun zelfstandigheid.”
Tip! Willem Bijl (foto links) en Jan Wolters (foto rechts) zetten zich namens het Overleg- en samenwerkingsorgaan Gehandicapten (OSOG) en de Wmo adviesraad van de gemeente Emmen in voor de belangen van kwetsbare mensen. Om een beeld te krijgen van de begeleiding liepen zij een middag mee in het Inloophuis in Emmen.
Hoewel er zeker mogelijkheden zijn om groepen samen te voegen, is het raadzaam om zeer zorgvuldig om te gaan in de keuzes die hierin gemaakt moeten worden. Heb daarbij oog voor een goede organisatie van medezeggenschap van bezoekers of cliënten.
Invulling geven aan passende dagstructuur (beschut werken) Invulling geven aan een passende daginvulling (beschut werk) dreigt vooruit geschoven te worden voor mensen met een beperking of (psycho)sociale problemen. Met name de mensen die weinig tot geen inkomen kunnen verdienen met hun activiteiten. Deze mensen maken nu nog gebruik van (arbeidsmatige) dagbesteding vanuit de AWBZ. Er zijn echter kansrijke projecten mogelijk, waarbij mensen met een beperking een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de leefbaarheid van de lokale gemeenschap. Staatsbosbeheer staat voor een forse bezuiniging. In het Drentsche Aa gebied wordt haar personeelsbestand de komende jaren gehalveerd, waardoor haar taken onder druk komen te staan. Cliënten van verschillende zorginstellingen plegen samen met Staatsbosbeheer onderhoud aan de bossen bij Anloo. Een win-win situatie dus. Er zit geen tijdsdruk op, het is gezond werk en het heeft een maatschappelijk relevant doel: het voor inwoners en toeristen aantrekkelijk houden van het bos. De werkzaamheden bestaan onder meer uit het uitdunnen van het bos en houtwallen, het schoon en zichtbaar houden van borden en paaltjesroute en het opruimen van zwerfafval.
Gezinus Veenhof, medewerker beheer Staatsbosbeheer: “We werken samen met cliënten van diverse zorgaanbieders. De samenwerking verloopt erg plezierig. Ook buurtbewoners en wandelaars reageren erg positief op het werk dat ze doen.”
Tip!
Zorg voor tijd, aandacht en begeleiding voor deze kwetsbare en ‘stille’ groep mensen die vanaf 2015 is aangewezen op de gemeente voor beschut werk.
Een kijkje in de keuken Als u zich bezig gaat houden met de beleidsvorming rondom kwetsbare burgers kunt u veel baat hebben bij een referentiekader; welke ondersteuningsvragen hebben kwetsbare mensen hoe ziet de begeleiding er nu uit? Wilt u een dag(deel) meelopen met thuisondersteuning, dagbesteding, begeleiding in een woonvoorziening of een specialistisch kinderdagverblijf? Mail dan naar
[email protected] Veel raadsleden en wethouders gingen u voor:
Wethouder Gerrit Alssema, wethouder in de gemeente Noordenveld, heeft onder andere zorg in zijn portefeuille. “Mijn grootste zorg bij de nieuwe taak van de gemeente betreft de bescherming van mensen met een zorgzwaartepakket 3; gaan zij naar de Wmo en kunnen ze dat aan? Ik heb zelf meegelopen op één van de woonlocaties. En dat is natuurlijk gewoon een thuis voor deze mensen. En we moeten er alles aan doen om dat ook zo te houden. Ogenschijnlijk is het simpel, die begeleiding, als het goed functioneert. Mensen voelen zich veilig, maar als de beschermende laag wegvalt zijn de gevolgen niet te overzien.”
“Na zo’n dagje meedraaien heb ik wel ervaren dat er nog te veel beleid vanachter de vergadertafel gemaakt wordt. Iedere beleidsmaker zou met enige regelmaat mee moeten draaien om inzicht te krijgen in de échte praktijk.” “Tijdens de meeloopstage kregen cliënten voor mij een gezicht. Hiermee moeten we rekening houden bij het werk.”
Wilt u contact over een van de onderwerpen in deze publicatie: •
[email protected]
Dit is een uitgave van Vrienden van Promens Care i.s.m. de Centrale Cliëntenraad. Zo’n 3500 cliënten uit Drenthe en Groningen worden ondersteund vanuit Promens Care. Hun belangen worden behartigd door de Centrale Cliëntenraad. De Vrienden van Promens Care maken zich sterk voor de positie van cliënten in de samenleving. Postbus 214, 9400 AE Assen www.promens-care.nl Productiedatum Fotografie
Tekst
T 088 878 9000 /promenscare
[email protected] @promenscare
Maart 2014 Marcel J. de Jong, Stef van der Linden Stef van der Linden, Karlien Meijer
Ontwerp en opmaak
AlbertsKleve BNO, Assen
DRUK
De Papiermolen, Assen
Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
Samen in Cosis
