Tips en aanwijzingen voor het verlengen van de levensduur van uw gel accu U overweegt de aankoop van een gel accu, of heeft er net een aangeschaft? Hieronder vindt u heel wat informatie die u kan helpen kiezen welk model het juiste is en hoe u de levensduur van uw accu kan verlengen. Onze EXIDE Gel accu’s werden ontwikkeld voor professionele en veeleisende gebruikers. Ze leveren als “stroomverzorger” meer bruikbare capaciteit dan gelijk welke andere, vergelijkbare lood-zuur accu. Wanneer de gel accu gebruikt wordt in het kader van toeristische of sportieve activiteiten dan bent u verzekerd van een maximale onafhankelijkheid! Om uw EXIDE GEL accu in optimale conditie te houden, vragen we u om dit instructieboekje door te nemen en de aanwijzingen nauwkeurig te volgen. Druk deze tips af en bewaar ze aan boord bij uw accu, dan hebt u ze steeds bij de hand! Bewaar ook het oorspronkelijke aankoopbewijs met de datum van aankoop. Dit zal gevraagd worden indien u later toch een probleem zou vaststellen.
Goed voor het milieu! Door de aankoop van een EXIDE Gel accu, bent u nu in het bezit van een accu die zowel in productie als bij het gebruik bijzonder veilig en milieuvriendelijk is. Mogen we u vragen om bij zijn levenseinde ook uw bijdrage aan het milieu te leveren en hem in te leveren bij een accuspecialist? Hij heeft alle expertise in huis om de accu op een milieuvriendelijke wijze te laten recycleren.
Installatie Uw Gel accu is bij aankoop volledig klaar voor inbouw en gebruik! Schakel alle stroomverbruikers uit. Bouw de accu in en zorg ervoor dat hij stevig vastzit. Verbind daarna alle kabels met de accu. Opgelet! Sluit steeds als laatste de kabel die dient als aarding aan! WAARSCHUWING! Ondanks de extreem geringe gasontwikkeling bij een Gel accu, moet u steeds het volgende in acht nemen: • Gebruik geen hermetisch dichte accukast, • Plaats nooit schakelaars, relais of ander elementen die vonken kunnen veroorzaken in de onmiddellijke nabijheid van de accu!
Uw EXIDE GEL accu is VOLLEDIG ONDERHOUDSVRIJ!! Het is gedurende de gehele levensduur van de accu volledig onnodig om het accuzuurniveau na te kijken, de accupolen in te vetten of na te vullen met gedistilleerd water. Dit is een gevolg van de volledig gesloten constructie van de EXIDE GEL accu. Het betekent echter ook dat de accu nooit geopend mag worden! In geval van opening wordt de accu beschadigd door oxidatie. Opgelet! Dat uw accu volledig onderhoudsvrij is, betekent NIET dat hij niet regelmatig correct geladen moet worden! Regelmatig volledig opladen is de enige garantie voor een lange levensduur van uw accu! Gel accu’s kunnen alleen met laders met een IUkarakteristiek volledig geladen worden.
Technische voordelen Als resultaat van toekomstgericht technologisch onderzoek, waarbij het accuzuur wordt omgevormd tot een gel, is uw EXIDE GEL accu niet alleen volledig onderhoudsvrij, maar ook: • • • • • •
absoluut zuurdicht trilbestendig gekenmerkt door een extreem lage gasvorming bestand tegen cyclische belasting volledig gekanteld in te bouwen tot 180° graden bestand tegen diep ontladen (waarbij volledig herladen slechts noodzakelijk is na maximaal 4 weken)
Diepte van ontlading (in %)
Meer cycli, langere levensduur:
EXIDE GEL
HD STARTACCU
Voorbeeld: bij 60%ontlading = 800 cycli
Aantal laad-ontlaad-cycli (test naar DIN-EN 60095)
In vergelijking met een Heavy Duty truckaccu, kan men een Exide Gel accu veel vaker laden-ontladen (cyclisch belasten) alvorens de accu stuk gaat. In de praktijk betekent dit dat de levensduur van een gel-accu bij een vergelijkbaar gebruik veel groter is dan dat van een gewone HD-accu!
Een accu slaat slechts energie op! Herladen is de boodschap!
Elke accu is vergelijkbaar met een opslagruimte waarin een bepaalde “voorraad” stroom kan worden opgeslagen. Dit betekent dat de energie die uit de accu wordt gehaald, achteraf moet worden “teruggegeven”, opdat de accu weer kan worden gebruikt! Dit is een fundamenteel onderscheid met netstroom! Indien er een geen evenwicht is tussen de hoeveelheid stroom die wordt opgeslagen tijdens de lading en de hoeveelheid stroom die wordt verbruikt, dan spreekt men van een “negatieve ladingsbalans”. De accu raakt langzaam leeg, zodat men voortijdige problemen met de accu kan verwachten. Meestal wordt de accu wanneer men onderweg is slechts geladen door middel van de dynamo van het voertuig. Soms is er ook een zonnepaneel aanwezig of heeft men een brandstofcel geïnstalleerd. Dit zijn slechts hulpmiddelen die een accu gedeeltelijk kunnen herladen! Enkel een voor gel geschikte laders die aangesloten zijn op netstroom kunnen een accu weer 100% herladen! Dit betekent dat men op elk moment zuinig moet omspringen met de voorraad stroom van de accu, die net zo begrensd is als bijvoorbeeld de hoeveelheid drinkwater aan boord! Geen enkele accu kan een onbegrensde hoeveelheid stroom leveren!
Gevolg: In bepaalde economische sectoren waar GEL accu’s worden ingezet, bijvoorbeeld bij stadsbussen, is er een grote aandacht voor het zuinig omspringen met energie. EXIDE Gel accu’s worden hier veelvuldig en grondig herladen, zodat de betrouwbaarheid van de voertuigen te allen tijde gegarandeerd wordt. Om uw gel accu in uitstekende conditie te houden tijdens de reis, bevelen we u aan om hem minstens 1 keer per week te herladen. Volgende aanbevelingen gelden wanneer een gel accu in de vrije tijd wordt gebruikt (campers, boten, …): • begin elke reis met een volledig opgeladen accu • maak tijdens de reis gebruik van elke mogelijkheid die geboden wordt om de accu op te laden via het aan boord ingebouwde laadsysteem over netstroom • na de reis moet de accu steeds geladen worden via het ingebouwde laadsysteem over netstroom en dit gedurende minstens 12 uur. Zelfs na een lange rit is het uiterst zeldzaam dat de accu volledig herladen is! • herlaad een accu steeds volledig (minstens 12 uur) alvorens hem een lange tijd ongebruikt te laten staan (bijvoorbeeld in de winterperiode). Koppel eventueel de positieve klem af, zodat “stille verbruikers” geen kans maken om de accu te ontladen.
HINT
Maak een energie-balans op voor alle stroomverbruikers aan boord. Zo krijgt u een idee van de hoeveelheid energie die u nodig heeft en die u uiteraard weer terug in uw accu moet zien te laden… Verbruik (W) / spanning (V) = stroom (A) x aantal uren dat het toestel gebruikt wordt = gevraagd capaciteit uitgedrukt in Ampère/uur (Ah) Hier vindt u een voorbeeld voor een koelkast: Verbruik: 42 Watt (W) | Spanning: 12 Volt (V) | Duur van gebruik: 8 uur per dag 42W/12V =3.5 Ampère (A) * 8 uur = 28 Ah Als u zo een volledige lijst maakt van al uw elektrische verbruikers, dan krijgt u zo een idee van het aantal Ah die u nodig heeft. Opgelet! U moet dit getal wel vermenigvuldigen met een zekerheidsfactor. Bij een EXIDE Gel accu bedraagt die 1,3 (bij andere accu’s ligt die veel hoger!) Zo hebt u voor bovenstaande koelkast theoretisch een 37 Ah accu nodig…. Indien u merkt dat het aantal Ah dat u berekend heeft veel lager is dan wat er op uw accu staat, dan moet u overwegen om een sterkere accu in te bouwen indien u problemen wil vermijden.
Correct herladen van GEL accu’s: Extern laden (via netstroom):
Indien u uw gel accu laadt met een lader die niet geschikt is voor gel accu’s, bijvoorbeeld een model dat stopt met laden op het moment dat een spanning van 14,1 tot 14,4V aan de klem gedetecteerd wordt, zal deze gaan sulfateren. Het resultaat is een ingekorte levensduur.
De correcte laadtechniek:
De laadcurve moet van het type IU of IU0U1 zijn. 1. Tijdens de I fase wordt de accu geladen met een stroom van minimum 1/10e van de capaciteit (bijvoorbeeld 8 A bij de G80) 2. Nadat de spanning tussen 14,1 en 14,4 V ligt, moet de lader overschakelen op de U fase (hoofd-laadfase). De spanning moet constant blijven tussen 14,1 en 14,4 V en dit gedurende minstens 12 uur, zelfs indien de accu slechts beperkt ontladen was. 3. Na deze fase kan de lader eventueel uitgeschakeld worden (IU), of overgaan tot een zn. float-charge met een zeer geringe stroom (IU0U1) De spanning hierboven geldt in het geval van een 12V on-board systeem. In het geval van een 24V on-board systeem moeten de waarden verdubbeld worden.
Alternatieve laad-mogelijkheden Er zijn verschillende mogelijkheden om uw autonomie tijdens uw reis te vergroten. U moet er wel aan denken dat deze laadsystemen slechts een gedeelte van de stroom aan de accu kunnen teruggeven. 100% volledig opladen is bij deze systemen niet mogelijk. Daarom raden we u aan om elke mogelijkheid om de acci over netstroom te herladen te benutten en minstens 1 keer elke 4 weken de accu gedurende 48 uur te herladen zodat de voorraad weer volledig op peil is… Mogelijke laadsystemen en hun respektievelijke laadspanningen 1. Dynamo met regelaar:
• – maximaal 14,4 V voor 12V • voor 24V systemen
minimaal 14,1 V 28,2 tot 28,8V
2. Laders, uitsluitend indien ze voldoen aan volgende karakteristieken: IU of IU0U1 • minimaal 14,1V, maximaal 14,4 V voor 12V systemen • 28,2 tot 28,8V voor 24V systemen 3. Zonnepanelen • 14,2 V constant voor 12V systemen
4. wind - en overeenkomstige • 14,2 V constant voor
golvengenerators met spanningsbegrenzers 12V systemen
Alle bovenstaande spanningsniveaus gelden voor een meting aan de poolklemmen, bij een omgevingstemperatuur van 20 °C tot 25 °C. Continu hogere temperaturen vereisen een aanpassing van de laadspanning. •
Laadstroom: 10 % van de nominale capaciteit (K20) is voor de EXIDE Gel-batterij voldoende.
Mogelijke oorzaken bij een voortijdige uitval van een gel accu? 1. Een negatieve laadbalans ►verlies van capaciteit ►defect aan de accu • Onvoldoende laadtijd (minder dan 12 uur) bij lading door de lader aan boord • Onvoldoende lading via de zonnepanelen omwille van een te lage spanning (verlies van spanning in het stroomnet aan boord en/of een verkeerd afgeregelde spanningsregelaar) • Een defecte lader • Een niet voor gel geschikte lader • Een negatieve energiebalans door een te groot aantal achteraf ingebouwde stroomverbruikers. Hierdoor is het stroomverbruik veel groter dan bedoeld voor de oorspronkelijk ingebouwde accu. Een oplossing is de inbouw van een grotere/extra accu 2. Diepe ontlading Mogelijke oorzaken van een diepe ontlading: • Bepaalde verbruikers worden niet uitgeschakeld • Er is een minimaal maar constant verbruik in de grootte orde van een paar mA, zoals: Veroorzaakt door een elektromagnetische isolatieklep in het verwarmingssysteem Veroorzaakt door de controller van de zonnepanelen (output) Veroorzaakt door het on-board controlepaneel Veroorzaakt door zn. “stille verbruikers” (voorbeeld: een klokje, verklikkerlichtjes, LED-displays,…) Voorbeeld: Kleine, stille verbruikers, hebben vaak een constant verbruik van ongeveer 55milliampère. Dit betekent echter dat na verloop van één dag, ongeveer 1.32Ah stroom verbruikt wordt. Een volledig opgeladen 80 Ah accu is in dit geval na ongeveer 2 maanden volledig ontladen! Mogelijke schade: Het kan zijn dat zelfs na het opladen, enkel nog een fractie van de oorspronkelijke capaciteit overblijft. In het slechtste geval is de accu volledig onbruikbaar geworden ten gevolge van een kortsluiting in één van de cellen. Neem steeds de gepaste voorzorgen! In tegenstelling tot gewone accu’s, die soms al na 1 of 2 dagen in ontladen toestand gebleven te zijn, kapot gaan, kunnen gel accu’s tot maximaal 4 weken aan een diepontladen toestand blootgesteld worden, zonder defecten te vertonen. Na 4 weken moeten ook gel accu’s gedurende minstens 48 uur herladen worden bij een spanning van 14,1 tot 14,4 volt, om weer volledig opgeladen te kunnen worden. Î Î Î
schakel steeds alle elektrische apparaten uit die niet echt nodig zijn hou ook rekening met “stille verbruiker” wanneer u een energie-balans opmaakt herlaad de accu gedurende minstens 48 uur na een periode van diepe ontlading
Zelfontlading (onafhankelijk van het al dan niet aanwezig zijn van stille verbruikers) Het verlies aan energie door zelfontlading is bij een EXIDE gel accu door pure zelfontlading uitermate klein te noemen. Bij 20-25°C gaat per dag ongeveer 0,1% van
de capaciteit verloren. De zelfontlading stijgt echter aanzienlijk, naarmate de temperatuur toeneemt! Bij 35°C is het al 0,7% per dag, 7 keer meer! Gebruik tijdens de zomermaanden In de zomermaanden is de zelfontlading aanzienlijk hoger en dit terwijl vaak op ononderbroken wijze stroom verbruikt wordt door de elektrische apparaten. Als er dan via de lader aan oord weinig herladen wordt, kan dit leiden tot een diepe ontlading van de accu. Onze aanbeveling: Î herlaad steeds de accu minstens 1 keer per maandag
Basisprincipe:
Herlaad steeds de accu en klem de positieve klem af in geval de accu voor een langere periode niet gebruikt gaat worden Checklist voor het detecteren van mogelijke oorzaken bij uitval van de accu De oorzaken van een defecte accu liggen vaak bij problemen in het elektrische onboard systeem en u kunt deze vaak zelf gemakkelijk verhelpen. Indien u met een probleem geconfronteerd wordt, kijk dan vooral volgende punten na: • De laadspanning, gemeten aan de polen is lager dan 14,1 volt • Er is een probleem met de dynamo • Er is een te hoge spanning (meer dan 14,4V) ten gevolge van een defecte spanningsregelaar. Dit leidt tot zware accu-problemen! • De aandrijfriem riem van de dynamo is defect • De accupolen zijn geoxideerd of de klemmen zitten los • Er is een fout in het switchrelais van een elektrische verbruiker • Er is een kortsluiting in het stroomcircuit aan boord • Er is een stroomverlies in het stroomcircuit U kan gemakkelijk de toestand van de accu nakijken door middel van het meten van de spanning bij een open circuit (zie hieronder) Het meten van de klemspanning in een open circuit Het meten van de klemspanning in een open circuit is een eenvoudige en efficiënte manier om de conditie van de accu te testen. Met de spanning in een open circuit bedoelen we de spanning van een accu in rust, terwijl er geen enkele stroomverbruiker op aangesloten is. Vaak is er een voltmeter aan boord in geval van campers of boten. Indien dit niet het geval is, kan u deze tegen een lage prijs aanschaffen bij een specialist. Î Het meten mag in principe pas plaatsvinden ten vroegste 24 uur nadat de accu is opgeladen bij een temperatuur van 20 à 25°C. Bij het meten mag er geen enkel stroomverbruik zijn!
Vaststellen van de laadtoestand:
Groter dan ca. ca. ca. minder dan
RustSpanning 12,80 V 12,55 V 12,32 V 12,18 V 12,00 V
Laadtoestand 100% 75% 50% 25% 0%
Hoe kunt u de capaciteit aan boord uitbreiden? Als u op basis van uw energie-balans, besluit dat u de capaciteit van uw elektrisch systeem wil vergroten door de installatie van een extra accu, moet u steeds het volgende in acht nemen: Combinatie Normale lood-zuur accu + gel accu Gel accu + gel accu Nieuwe accu + oude accu Kleine + grote accu
Serieschakeling Niet mogelijk! Mogelijk! Mogelijk, indien het verschil in leeftijd niet meer dan 1 jaar bedraagt Niet mogelijk!
Parallelschakeling Mogelijk, in combinatie met een isolatierelais Mogelijk! Mogelijk, indien het verschil in leeftijd niet meer dan 1 jaar bedraagt Mogelijk, indien de verbindingskabels tussen de secties dezelfde zijn (met een capaciteitsratio van maximaal 1:3)
ÎLet ook steeds op de capaciteit van de lader! Als vuistregel geldt dat de laadstroom minstens 1/10e van de accucapaciteit moet bedragen. Hierbij moet ook nog het verbruik geteld worden van apparaten die tijdens het laden zouden aangeschakeld blijven. Onze aanbeveling: Een foutloze technische installatie is de beste garantie voor een veilig en betrouwbaar gebruik. Laat daarom uw voertuig regelmatig nakijken door een specialist. Een grondige check-up voor het vertrek kan u een hoop ellende tijdens uw vakantie besparen!
Serie- of parallelschakeling Bij serie- of parallelschakeling mag het “leeftijdsverschil” van de accu’s maximaal één jaar verschillen. Indien dit meer bedraagt, dan moet de volledige set vervangen worden
+ +
-
+
-
+ +
-
+
-
SERIESCHAKELING (24V)
PARALLELSCHAKELING (12V)
+ +
+
U mag nooit accu’s met verschillende capaciteiten in serie schakelen. Dit leidt bij de kleinere accu tot verandering van de polariteit!
Een correcte 12V parallel schakeling Altijd symmetrisch schakelen, de ene verbinding van de eerste accu en de andere verbinding van de tweede of derde accu.
Garantie • • • • • •
Alle Exide Gel accu’s die niet meer gebruikt worden, kunnen probleemloos door uw handelaar afgevoerd worden. Garantie: 24 maanden vanaf verkoopdatum op materiaal- en/of fabricagefouten, en 999indien alle bovenstaande aanbevelingen zijn gerespecteerd. De garantie is niet van kracht in het geval een verkeerde laadtechniek gebruikt wordt. Indien een garantie wordt toegekend blijft de eerste aankoop datum van kracht. Geldt niet voor toepassingen bij extreem sterke trillingen of onevenredig grote cyclische belasting. Hiervoor moeten naar gelang van de grootte van de accu en het toepassingsgebied, speciale overeenkomsten worden afgesloten. Bekabeling van en naar de accu’s moeten van voldoende en gelijke diameter zijn.
