TIJDSCHRIFT VOOR DE BETROKKEN TILBURGER

GRATIS! In dit nummer o.a.

MET GOEI EETE DE WINTER DOOR BETER EEN SCHARRELEI DAN EEN BAT TERIJ DE JUISTE INSTELLING IN DE KEUKEN

TIJDSCHRIFT VOOR DE BETROKKEN TILBURGER

SPINT # JANUARIE | FEBRUARIE 2011 | WWW.SPINTTILBURG.NL

VOEDING

BETROKKEN BIJ SPINT

06

Stuivesant / Centrum voor Buitenlandse Vrouwen

10

GGz Breburg / McDonalds

14

GGD Hart voor Brabant

15

RIBW / Solidare

18

De Wever

19

Amarant / Stichting Maaltijdenexpres Brabant

22

Klantenraad Werk en Bijstand / Contour /

SPINT ALWEER OP?! Gewoon effe bellen met de redactie, T. 535 73 22 of met John Kostons (Diamant-groep) T. 013 - 464 16 84 / 06 - 201 493 40

SEW / Embrace Pink

23

Gemeente Tilburg

26

Ut Rooie Bietje

29

Traverse

30

Regiotaxi / De Imme

31

Thebe I Voeding & dieet

Deze editie van SpinT werd mede mogelijk gemaakt door:

Colofon Hoofdredactie Betty Montulet Eindredactie Paul-René Lee Hans Peters Redactioneel medewerkers Esmee Meijs Betty Montulet Hans Peters Ilse Spijkerman Ontwerp & vormgeving Stinkfinger Producties Fotografie Dhinand Kleine Coverfoto Dhinand Kleine Acquisitie Hans Peters Distributie Diamant-groep Drukwerk Drukkerij Gianotten BV Op de cover Vincent (Ut Rooie Bietje)

02 spinT

Verantwoording SpinT, januari/februari 2011, jaargang 5, nummer 1 Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming van de redactie. SpinT is een tweemaandelijkse uitgave van Stichting Straatkrant Brabant en wordt mede mogelijk gemaakt door sponsors, adverteerders en de maatschappelijke instellingen in Tilburg. Reacties en ingezonden stukken vóór 15 januari richten aan: Redactie SpinT, L. Nieuwstraat 107, 5041 DB, Tilburg, T. 013 - 535 73 22 of E. [email protected]. SpinT hanteert de spelling volgens Het Witte Boekje, editie augustus 2006. www.spinttilburg.nl

VOORWOORD Je kunt rustig stellen dat we ons dit laatste decennium van alles laten wijsmaken. Daar mag wel eens paal en perk aan gesteld worden in 2011. Misschien iets voor de goede voornemens? Want wie gelooft er bijvoorbeeld nog steeds aan de opwarming van de aarde? Sinds deze hype van start is gegaan is het alleen maar een stuk kouder geworden, vooral ’s winters. Het zal niet lang meer duren, of wij hebben ook 150 woorden voor sneeuw net als de Inuīt. Voeding is ook zo’n topic, waar je de consument flink mee kunt bedonderen. Logisch, want wie heeft er een minilabje thuis om dit allemaal eens haarfijn te gaan controleren, al die emulgatoren en stabilisatoren. Neem het Ik Kies Bewust logo op veel supermarkt producten. Volgens Foodwatch is dit leidend keurmerk een lachertje. Vruchtentoetjes zijn al oké als ze een halve aardbei bevatten en dag hebben gezegd tegen een banaan in het voorbijgaan.

uitgraven in de groene wouden. Dat is ook makkelijk als het straks in de schappen van AH ligt, zitten de luxetruffels er al in. En het kan nog beter: het nieuwe rondeelei bijvoorbeeld komt van een kip die ’s ochtends relaxt onder een boom rondscharrelt en ’s avonds urenlang op haar stok mag gaan zitten mijmeren. Waarschijnlijk denkt ze dan na over de werken van Schopenhauer. Het ei van deze kip mag wat kosten, dat begrijpt u wel. Nog even en onze toekomstige varkenshaas, biefstuk stroganoff en kip á la bonne femme liggen zij aan zij te luieren in de zon op het terras voor hun viersterrenbungalow, nemen een duik in het aanpalende zwembad en laten zich de champagne goed smaken. Met als natuurlijk resultaat dat ze net als onze huisdieren en wijzelf dikker en dikker worden. Hoe zat dat ook alweer met de heks van Hans en Grietje? Zit achter al deze goede bedoelingen soms ook weer een sluwe producent? Het zal toch weer niet waar zijn.

Om al deze schimmige misstanden tegen te gaan is er een onmiskenbare en duurzame vraag naar voedsel dat dichtbij huis, door de lokale boer, wordt geproduceerd. Tegelijkertijd wordt het dierenwelzijn steeds belangrijker. Zo krijgt het nieuwe “sterretjesvarken” de luxebehandeling die het verdient. Het dier mag maar liefst drie keer per dag een modderbad nemen. Dat wil ik ook wel! En daarna mag het beestje op zijn gemak voedzame truffels gaan

Eet verstandig & denk zelf na! is mijn nieuwjaarwens aan u voor 2011 Betty Montulet

INHOUD JANUARI / FEBRUARI

02

betrokken bij Spint / sponsors / colofon / verantwoording

03 Voorwoord / Inhoud

Bij De Zoete Hoef

04 Reportage Afvallen dankzij Stuivesant 08 Meet & Greet Een eetstoornis heb je niet alleen! 12 Interview Gezond eten met klein budget 16 Achtergrond Hoe werkt een instellingskeuken? 20 Interview Van plofkip naar scharrelei 24 Reportage De boer komt naar je toe deze winter! 28

p.25

Achtergrond Overleven dankzij de Voedselbank

spinT 03 p.22

STUIVESANT

LEGT GEWICHT IN DE SCHAAL

Een van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid is ons al maar toenemende overgewicht. Obesitas is een duur woord voor een dure aandoening. Want ernstig overgewicht kan op den duur leiden tot hart- en vaatziekten, diabetes en ernstige gewrichtsklachten. In Tilburg is Stuivesant Fysiotherapie & Fitness een van de instellingen die zich inzet voor een ranker en slanker lichaam. Eventueel met behulp van de psycholoog. “Want obesitas gaat over meer dan eten alleen, de oorzaak ligt vaak veel dieper”, meent Yolanda Doorakkers, directeur van Stuivesant Fysiotherapie.

door Hans Peters / fotografie Dhinand Kleine

De praktijk ligt in de wijk Broekhoven, waar een paar jaar geleden door het GGGK (Gelijke Gezondheid, Gelijke Kansen) een wijkgezondheidsdag werd georganiseerd. Yolanda Doorakkers: “Bleek obesitas volksziekte no. 1 te zijn in deze wijk! Daar schrokken we best wel van met z’n allen. Met onze fysiotherapeuten, diëtiste en psycholoog hebben we toen een protocol voor een beweegprogramma uitgezet. Na een advertentie hiervoor kregen we maar liefst 96 reacties. Dat was best aanpoten, want wachtlijsten kennen wij niet.” Na aanmelding volgt een geduchte screening. Want vooral motivatie is erg belangrijk. En hoe staat het met het zelfbeeld? Obesitas kan namelijk ook schadelijk zijn voor de sociale en emotionele ontwikkeling, bij kinderen vooral. Door middel van een BOR (Bewegen op Recept) wordt inmiddels ook door de huisarts doorverwezen. Yolanda: “Als de dokter zegt dat patiënten meer moeten bewegen, zijn die dat al vergeten zodra ze buiten zijn. Je kunt van mensen niet verwachten dat ze in één klap het jarenlange patroon van ongezond leven vaarwel zeggen. Maar als ze bewegen op recept voorgeschreven krijgen wordt het serieus. En een niet onbelangrijke bijkomstigheid: ons beweegprogramma wordt (gedeeltelijk) vergoed door de zorgverzekeraar!”

voortzetten op een sportschool. Want daar heb je samen voor gevochten. We willen dan ook dat alle voormalig eetverslaafden verslaafd raken aan sport.” Uit de resultaten blijkt dat 60% van de deelnemers het doel bereikt en 25 % nog wat meer tijd nodig heeft. Stuivesant streeft naar een Body Mass Index (BMI) van onder de 25. Een BMI hoger dan 25 duidt op overgewicht; 30 of hoger betekent obesitas. “Een stevig gebouwde vrouw zal nooit een slanke den worden. Persoonlijk tillen wij zwaarder aan buikomvang dan aan de BMI. Vet op de buik is zeer ongezond voor de organen. De gewenste buikomvang van een vrouw is 80, bij een man is dat 94. Als je het figuur van een peer hebt, is dat al beter dan het figuur van een appel. Die willen we het liefst allemaal aan de appels krijgen,” lacht Yolanda.

ALLEMAAL AAN DE APPELS Dit programma bestaat uit een half uur cardio- en krachttraining en een half uur groepstraining. Daarnaast kun je adviezen krijgen van de diëtiste of intensieve begeleiding van een psycholoog, mocht dat nodig zijn. Het is uiteraard niet de bedoeling dat mensen na het traject weer op de bank neerploffen, maar dat dit de eerste opzet wordt naar sporten elders. Yolanda: “En dat lukt vooral als deelnemers elkaars ‘beweegmaatje’ worden, dat wil zeggen dat ze samen gaan wandelen of hardlopen. En het is helemaal mooi als ze dat patroon

04 spinT Bo

DIK TEVREDEN Te dikke kinderen zijn de obesen van de toekomst.Yolanda: “Speciaal voor (te) dikke kinderen van 8–12 jaar en hun ouders hebben we het traject Wie is Oké? opgezet. Gericht op een gezonder leefpatroon. Kinderen kopiëren namelijk het gedrag van hun ouders. Dus als die altijd met een zak chips voor de tv hangen, waarom zou hun kroost het dan anders doen? Dikke kinderen op dieet zetten helpt weinig als ouders hun eigen eetpatroon niet aanpassen.” Voor Oké wordt samengewerkt met Kompaan en De Bocht, Thebe en GGz Breburg. De ambulante hulp van Kompaan bestaat uit huis- aan- huis bezoeken voor ondersteuning aan de ouders, de psycholoog doet de ondersteuning bij gedragsverandering en weerbaarheidstraining. Daarnaast worden de ouders gewezen op hun verantwoordelijkheid door middel van bewegings- en voedingsadviezen. Yolanda: “De hulpverleners wijzen de ouders op ongezonde voeding en leren hen om de etiketten te lezen. En dat is wel nodig ook. Nationaal gezien is 15% van de jongens en 16% van de meisjes tussen 13 en 14 jaar te dik. Maar in Tilburg alleen al registreerden consultatiebureaus bij 223 kinderen van 2 t/m 4 jaar overgewicht, waarvan 49 in extreme mate!” Kinderen met echte obesitas (dus een BMI hoger dan 30), krijgen een jaar lang een intensieve dagbehandeling bij Kompaan en de Bocht. Daar doet het

kind positieve ervaringen met gezond eten en beweging op, zijn of haar ontwikkeling wordt gestimuleerd en het zelfvertrouwen vergroot. Want zeer dikke kinderen worden vaak gepest en kunnen lichamelijk niet meekomen met leeftijdsgenootjes.

DIKKE MAATJES Bo van Zandbeek (16) zit sinds vier maanden in het Okétraject: “Mijn BMI was te hoog en de kinderarts vond dat ik te snel groeide. Zware bouw zit in onze familie, maar ik zat er maar mee, voelde me anders dan de anderen. Op de basisschool werd ik gepest, maar daar heb ik me overheen kunnen zetten. Ben nu veel weerbaarder.” Naast het traject handbalt ze drie keer per week. Deze zomer raakte ze maar liefst acht kilo kwijt. Bo: “Ik heb niet echt een streefgewicht. Bij mijn lengte van 1.80 meter is mijn streven 85 kilo. Heb veel baat bij de dieetgroep; je leert over gezonde tussendoortjes als komkommer en yoghurt met fruit. Vanavond komen we bij elkaar om ons meer bewust te maken van het calorieverbruik. Zo’n lotgenotengroep motiveert veel meer dan alleen een psycholoog of diëtiste. We sterken elkaar.”

Earthship Zwolle

Marieke(11): “Ik ben 1.51 meter en weeg nu 54 kilo. Ben al drie kilo kwijt. Mijn streefgewicht is 49 kilo, dus nog even doorzetten.” En Gijs (11) woog 70 kilo bij een lengte van 1.60 meter: “Ben er nu twee kwijt, dat moeten er tien worden. Want mijn streefgewicht is 60 kg.” Vanwaar dat overgewicht? Marieke: “We aten thuis heel vet. Ik ben eigenlijk nooit gepest, maar was het gewoon zat om te dik te zijn. Sinds ik hier ben eten we thuis veel gezonder.” Gijs: “Ik ben wel gepest, maar nu gelukkig niet meer. Ik weet eigenlijk niet waarom ik zo dik werd, we aten toch best wel gezond.” De moeder van Gijs haakt daar op in: “Gijs heeft zijn aanleg om dik te worden van mij, helaas. Zijn broertje is broodmager. Bij ons zijn het die tussendoortjes, hè. En Gijs eet gewoon meer dan de anderen. We zijn dan ook heel blij met de diëtiste. En zelf sport ik gewoon mee!” Marieke: “We hebben het hier onder elkaar hartstikke gezellig, zijn echte maatjes geworden.” Het OK-traject wordt vergoed door de verzekeraar. Yolanda: “Maar de ambulante ouderbegeleiding niet, omdat die geen medische indicatie heeft. Toch is die essentieel voor dit traject, want ouders zijn de opvoeders en doen de boodschappen.” Zeker toen maar liefst 48 kinderen uit de wijk Stokhasselt zich tegelijk

6 spinT 06 spinT

aanmeldden. Wijkraad Stokhasselt 88 vergoedde toen de ouderbegeleiding. Yolanda: “48 kinderen is een schrikbarend hoog aantal. We zijn dan ook bijzonder blij met de steun van de wijkraad. Maar met de aanstormende bezuinigingen is de voortgang van het project in 2011 twijfelachtig. En dat zou bijzonder spijtig zijn!” MEER INFO? Stuivesant Fysiotherapie & Fitness Stuivesantplein 2, 5021 GW Tilburg T 013 – 535 87 01, E [email protected]

De Body Mass Index (BMI) is een graadmeter voor de verhouding tussen lengte en gewicht. Voorbeeld: een persoon met een lengte van 1,73 m. en een gewicht van 80 kilo heeft een BMI van 80 gedeeld door (1,73 x 1,73) = 26,74. Een waarde van minder dan 18,5 duidt op ondergewicht. Bij een BMI van 25 wordt van (licht) overgewicht gesproken. Boven de waarde van 30 is er sprake van ernstig overgewicht of obesitas.

Ingekocht door

PREVENTIEVE DIABETESZORG: VOORLICHTING Diabetesvoorlichting voor allochtonen is een samenwerkingsverband tussen Centrum voor Buitenlandse Vrouwen, GGD Hart voor Brabant, Thebe Thuiszorg en Thebe Voeding en Dieet. In 2010 zijn in Tilburg op diverse plaatsen voorlichting en cursussen geweest voor de Turkse doelgroep. In 2011 zal er speciale aandacht zijn voor de Tilburgs-Marokkaanse en -Somalische inwoners. Het aantal mensen met diabetes mellitus (suikerziekte) is de afgelopen jaren enorm toegenomen en zal de komende jaren nog groter worden door meer overgewicht. Uit gegevens van GGD Hart van Brabant en West Brabant blijkt dat 3,5 % van de Brabantse bevolking diabetes heeft; dit is 0,5% boven het landelijk gemiddelde. Naast mensen met overgewicht wordt als risicogroep voor diabetes ook specifiek de allochtone doelgroep genoemd. Van hen is bekend dat diabetes meer voorkomt. De sociaal-economische situatie van allochtonen is lager dan die van autochtonen: dit is van invloed op de gezondheidstoestand van allochtonen. Diabetes komt veel voor bij Hindoestanen, Turken en Marokkanen. Naast erfelijkheid is leefstijl een belangrijke factor bij het ontstaan van diabetes. En de combinatie van overgewicht en weinig beweging kenmerkt deze leefstijl.

- Meet: tijdens deze bijeenkomst ligt de nadruk op meten (bloeddruk, BMI, bloedsuikerwaarde) en op het ziektebeeld diabetes. - Eet: een bijeenkomst over het belang van gezonde voeding - Beweeg: een bijeenkomst met een allochtone beweegdocent, waarin deelnemers op een speelse en actieve manier kennismaken met allerlei eenvoudige beweegmogelijkheden. Voor de doelgroep allochtonen die al diabetes hebben, is er ook een cursusprogramma bestaande uit 6 bijeenkomsten. De Voorlichtsters Eigen Taal en Cultuur van CBV en GGD voeren de bijeenkomsten uit, samen met de zorgconsulent, verpleegkundige, diëtiste en beweegdocent. Verdere informatie: CBV, Wilhelminapark 62. T. 013 - 535 90 43

In Tilburg steken wij in op preventie van en op omgaan met diabetes. Er is een preventieprogramma ontwikkeld, bestaande uit drie bijeenkomsten: Meet – Eet – Beweeg.

Gewichtscontrole aangesloten bij:

Dik zijn is niet leuk aangesloten bij:

DREIGEND OVERGEWICHT ? Wij bieden u programma’s aan waarin ‘gezonde voeding’ en ‘bewegen’ centraal staan, alles onder begeleiding van een fysiotherapeut, diëtiste en evt. psycholoog. Het doel van de groepslessen is verbetering van uw conditie en fysieke belastbaarheid. Bij inschrijving zal er bij iedere discipline een intake-gesprek plaatsvinden. Tijdens een tussentijdse evaluatie wordt besproken of het programma aansluit op uw behoeften en of de doelstellingen haalbaar zijn, of moeten worden bijgesteld. Deze cursus is 2x per week. Afhankelijk van uw aanvullende verzekering komt u in aanmerking voor een gedeeltelijke of gehele vergoeding van het programma. Wij kijken dit graag voor u na.

Dik zijn is niet leuk want je kunt het moeilijk hebben bij het kiezen van leuke kleren, met sporten en soms word je ermee gepest. Voel je O.K. en zeg nee tegen te veel vet. Samen met andere kinderen, je ouders, een fysiotherapeut, een diëtist en een coach werken aan je conditie en gewicht. Zodat je snel weer goed in je vel zit en lekker kunt sporten. Is het duur? Nee hoor, want de zorgverzekeraar vindt het ook belangrijk dat jij O.K. bent.

Ook in Stokhasselt (Tilburg-Noord) info 013 - 535 87 01

Stuivesant Fysiotherapie & Fitness

Backelandt Fysiotherapie

Stuivesant Fysiotherapie & Fitness

Backelandt Fysiotherapie

Stuivesantplein 2 5021 GW Tilburg T 013 - 535 87 01 [email protected]

Amarantstraat 70 5044 RL Tilburg T 013 - 467 13 54 [email protected]

Stuivesantplein 2 5021 GW Tilburg T 013 - 535 87 01 [email protected]

Amarantstraat 70 5044 RL Tilburg T 013 - 467 13 54 [email protected]

MEET & GREET

DE LANDELIJKE PUBLIEKSDAG EETSTOORNISSEN:

“EEN EETSTOORNIS BEPAALT JE LEVEN. ALTIJD, ELKE DAG!” Onder het motto Een eetstoornis heb je niet alleen organiseerde de Stichting Anorexia en Boulimia Nervosa (SABN) onlangs in Tilburg een landelijke publieksdag. Want hoe groot is de invloed van een eetstoornis op het hele gezin? In wijkcentrum De Poorten spraken niet alleen lotgenoten en ervaringsdeskundigen hierover met elkaar, maar ook hulpverleners lieten hun licht schijnen over deze ernstige problematiek. Anorexia neemt toe, vooral bij jonge meisjes en de eetbuistoornis is in opkomst. Vraag van SpinT: wat betekent deze dag voor u?

door Betty Montule & Hans Peters / fotografie Dhinand Kleine

Eric van Amerongen en Annemiek Meijnders (vader en dochter) Annemiek: “Ik heb het een en ander meegemaakt en de depressie daarover leidt bij mij tot eetproblemen. Het schommelt tussen veel eten, weinig eten en vreetbuien. Ik ga er niet goed mee om. Als ik net doe of ik eet, prikt mijn vader er wel doorheen. Het is de eerste keer dat ik een SABN-dag bezoek, maar ik vind het allemaal te theoretisch. Sowieso kan de hulpverlening beter. In het algemeen wordt alleen de eetstoornis aangepakt en niet het probleem erachter. Ik ben nog niet zover dat ik echte hulp wil. Lotgenotencontact blijft voor mij te veel steken in oppervlakkig gebabbel, maar ik hecht wel waarde aan professionele hulp en tips. Misschien dat ik de stap toch zet, want de bedoeling is toch dat ik ooit een keer gelukkig word?”

Eric en Annemiek (achtergrond)

08 spinT

»

Eric: “Een eetstoornis is geen bewuste keuze. Je eet wel of niet om je eigenlijke probleem te maskeren. Dat komt hier te weinig aan de orde. Ik vind het jammer dat er relatief weinig opkomst is uit de doelgroep zelf, er zijn voornamelijk ouders en hulpverleners. Als ik er vier tel zijn het er veel. Kortom, de toeloop is zowel letterlijk als figuurlijk erg mager!”

Annie Jetten en Jan Konings (beiden ouders van een kind met anorexia) Annie: “Wij zijn in het Limburgse een lotgenotencontact voor ouders gestart. En daarom zijn wij hier. Mijn dochter is nu een heel eind uit de eetstoornis gekomen en daarom voelde ik me op een gegeven moment sterk genoeg om mijn steentje bij te dragen aan een werkgroep. Als ouders weten we dat we onze kinderen niet kunnen genezen, maar als lotgenoten kunnen we elkaar veel steun geven.” Jan: “Echt begrepen word je ook alleen door lotgenoten. Bij familie en bekenden hoef je niet aan te komen. Krijg je uitspraken als: als het de mijne was, dan zou ik dit of dan zou ik dat! Onze werkgroep bestaat nu tien jaar en betekent onnoemelijk veel voor mij. Je haalt elkaar uit een dip, al is het maar via de telefoon. En we maken met z’n allen ook wel eens lange wandelingen ter ontspanning.”

» Jan en Annie

Jessy en Marga

»

Linda en Willy

» Willy Vivié (bestuurslid SABN) en Linda van den Born (internettherapeut) Willy: “SABN was een pionier op het gebied van eetstoornissen – we bestaan al sinds 1979. Sindsdien zijn we van een groep lotgenoten uitgegroeid tot een landelijke overkoepelende organisatie, die twee keer per jaar een publieksdag organiseert. Dat is wel nodig ook, anorexia neemt nog steeds toe en er komen ook eetstoornissen bij, zoals de eetbuistoornis Binge Eating Disorder (B.E.D.). Deze dag is een mix van ervaringsverhalen van ouders en patiënten zelf en inhoudelijke sprekers uit de professionele hoek, zodat elk gezichtspunt aan de orde komt.” Linda: “Sinds mei 2009 is www.eetprobleemdebaas.nl in de lucht en behandelen we vanachter de pc. Voordeel: zeer laagdrempelig, dus weinig schaamtegevoel. Wat ook blijkt uit de groei van het aantal cliënten uit het hele land. De eerste medische onderzoeken zijn positief, waardoor onze therapie geheel vergoed wordt door de zorgverzekeraar. Deze dag is voor mij belangrijk om de lijnen met SABN open te houden en andere hulpverleners te treffen; kunnen we van elkaar leren!”

Marga Bours en Jessy Biermann, ervaringsdeskundigen Marga: “Ik begeleid al 12 jaar zelfhulpgroepen met eetstoornissen. De nazorg is essentieel; het duurt namelijk erg lang voor je er echt van af bent, als dat al mogelijk is. Daarom heb je elkaar ook zo nodig. Ik heb zelf de eetstoornis anorexia bedwongen, maar die was wel een symptoom van een dieper liggend trauma. Anorexia, boulimia, B.E.D. Het zijn maar etiketten, de ene stoornis verschilt helemaal niet zo heel veel van de andere. Wat ze gemeen hebben? Ze bepalen je leven, altijd, elke dag. ” Jessy: “Ik vind het belangrijk dat de landelijke publieksdag wordt gekoppeld aan een persoonlijk verhaal. Had zelf Binge Eating Disorder (vreetbuien zonder het eten direct weer kwijt te willen raken zoals bij boulimia, red) en volgde een zelfhulpgroep bij Marga. Sinds 5 jaar ben ik er vanaf en begeleid ik groepen. Coming out is lastig; heel veel mensen herkennen de achterliggende problematiek niet en reageren in de zin van: ja hoezo, iedereen eet toch wel eens een zak chips leeg? Wij zijn in het nadeel; B.E.D. is weinig bekend en wordt ook (nog) niet erkend als psychische aandoening, zoals anorexia en boulimia.”

Bureau SABN, Stationsweg 6B, 3862 CG Nijkerk T. 033 – 2471466 (wo, do en vr) E. [email protected] Verdere info: www.humanconcern.nl , www.binge-eating.nl en www.proud2Bme.nl

GGz Breburg Academie De GGz Breburg Academie staat voor een inspirerende leeromgeving waar theorie en praktijk van de geestelijke gezondheidszorg samenkomen. GGz Breburg is een erkende praktijkinstelling voor een scala aan opleidingen waarbij we nauw samenwerken met verschillende opleidingsinstellingen. Deelnemers kunnen een opleiding volgen op mbo-, hbo- en academisch niveau, van verpleegkundige tot medisch specialist, zoals psychiater.

‘Je kunt hier verder leren en toch binnen de organisatie blijven. Dankzij de GGz Breburg Academie zijn er veel doorgroeimogelijkheden.’ Nicole Timmermans, verpleegkundige met specialisatie psychiatrie te Dongen

www.ggzbreburg.nl

tel 088 - 016 16 16 Ingekocht door

MCDONALD’S: VERANTWOORDE VOEDING VOOR EEN BEWUSTE LEEFSTIJL VERANTWOORD McDonald’s stimuleert een bewuste leefstijl door niet alleen verantwoorde menu’s aan te bieden maar ook aandacht te besteden aan sport en beweging. Op www.mcdonaldsmenu. info vind je een interactieve menuplanner. Klik aan wat je wilt eten en je ziet direct wat de voedingswaarde is van jouw menu - plus allergie en voedselintolerantie-informatie. Sinds enige tijd heeft McDonald’s naast de beroemd geworden hamburger ook salades en fruit op het menu staan, zoals onder meer tonijnsalade en ham-kipsalade. McDonald’s is al vele jaren hoofdsponsor van het EK en WK Voetbal, we ondersteunen onder meer de campagne 30 minuten bewegen van het Nederlands Instituut voor Bewegen en Sport (NISB) en het Jeugdsportfonds. Veel vestigingen sponsoren de plaatselijke sportverenigingen en activiteiten. LEKKER Bij McDonald’s is het product altijd vers, warm en lekker. McDonald’s gebruikt alleen de allerbeste en allerverste producten en ingrediënten. Alleen topmerken als bijvoorbeeld Coca-Cola, Danone en Vittel gaan bij ons over de toonbank. Onze biologische melk is van FrieslandCampina. - Alle burgers zijn gemaakt van 100% puur rundvlees, zonder kleur- geur- en smaakstoffen en conserveringsmiddelen. De hamburgers bakken we op de grillplaat zonder toevoeging van olie, boter of vet. - Ook voor de McChickenmenu’s wordt alleen de beste kip gebruikt. - Sla wordt dagelijks vers aangeleverd

- Voor de Franse frietjes gebruiken we alleen speciaal geteelde aardappelrassen en frituren we in puur plantaardige olie met maximaal 2% transvet en 12% verzadigde vetzuren - We schenken alleen versgemalen bonenkoffie met het keurmerk van UTZ Certified voor koffie, die duurzaam is geproduceerd.. - Sinds eind 2010 gebruiken alle McDonald’s restaurant in 21 EU-landen alleen nog maar scharreleieren en vrijeuitloopeieren DUURZAAM McDonald’s staat als grote onderneming midden in de samenleving en neemt die samenleving serieus. Vanaf januari 2008 gebruiken de Nederlandse McDonald’s restaurants allen nog maar groene stroom. We maken gebruik van spaarlampen of energiezuinige lampen en hebben een eigen recycling systeem. Meer weten? Kijk op onze website: www.mcdonalds.nl.

OTO PRESENTEERT NIEUWE VERJAARDAGSKALENDER! Het Overlegnetwerk Tilburgse Ouderen (OTO) heeft onlangs een informatieve verjaardagskalender ontworpen, speciaal voor 75-plussers. De kalender die een schat aan informatie bevat op het gebied van wonen, zorg en welzijn, kan tegelijkertijd gebruikt worden als sociale kaart. Ziet u als oudere Tilburger door de bomen het bos niet meer van het inmiddels danig uitgebreide en veranderende netwerk, dan is deze in november gepresenteerde verjaardagskalender een zeer bruikbaar steuntje in de rug.

Wilt u deze kalender in bezit krijgen dan kunt u deze bestellen via www.oto-tilburg.nl

De kalender biedt een compact overzicht waar senioren kunnen aankloppen voor informatie, ondersteuning, en hulp bij het aanvragen van voorzieningen onder de noemers vrijetijdsbesteding, vrijwilligerswerk, praktische hulp, financiële ondersteuning en zorg.

Overlegnetwerk Tilburgse Ouderen (OTO) Vincentiusstraat 102, Tilburg of Postbus 3078, 5003 DB Tilburg. T. 013 – 583 99 25

OTO is een -sinds 2006- vernieuwd samenwerkingsverband van ouderenorganisaties en niet georganiseerde senioren in de gemeente Tilburg en viert dus haar vijfjarig bestaan. OTO wenst alle lezers een gelukkig en gezond nieuwjaar!

Zo heeft OTO nuttige informatie verzameld over onder meer Contour, Sport & Bewegen, het Cursushuis Midden Brabant, Loket Z, Fiscale Rechtshulp De Smeetskring, de ouderenadviseurs van de Twern, WoonZorgService in de Wijk (WZSW), de Wever, MEE en Maaltijdenexpres Brabant, Thebe Maaltijdservice en vele andere. Een handige telefoonlijst achterin kan door u zelf aangevuld worden. OTO wil 10.000 exemplaren van deze kalender gratis verspreiden onder de doelgroep en wordt daarbij geassisteerd door de ouderenbonden, de Zonnebloem, de Twern, de huismeesters van de woningcorporaties, de Wever, Thebe etc etc.

Infotorial

spinT 11

RONDKOMEN MET JE INKOMEN JACQUELINE BROUWERS: GEZOND ETEN MET EEN KLEIN BUDGET Jacqueline Brouwers dacht dat ze het allemaal voor elkaar had: een leuk huis, fijne baan, lieve man. Totdat elf jaar geleden manlief ervandoor ging en haar achterliet met een schuld van een gemeenschappelijke lening van 25000 gulden. Om het ene gat met het andere te dichten, sloot ze nog meer leningen af. Waardoor de schuld opliep tot 27.000 euro. Jacqueline houdt nu wekelijks, na aftrek van vaste lasten en schuldaflossing een bedrag over van €35,- om van te leven. door Hans Peters / foto Dhinand Kleine

Jacqueline: “Negen jaar lang heb ik mijn schulden geheim kunnen houden. Totdat ik drie jaar geleden door een motor van mijn sokken werd gereden en mijn onderbeen verbrijzelde. Terwijl ik in het ziekenhuis lag, lieten mijn vader en broer de hond uit. Ze dachten dat het lichtknopje kapot was, maar ik bleek afgesloten te zijn. Toen ze de enveloppen met achterstallige rekeningen openden, schrokken ze zich helemaal lam.” Haar vader stelde orde op zaken, schakelde Schuldhulpverlening in, werd haar bewindvoerder en hield haar aan een strak budget. Jacqueline: “Frustrerend om als volwassen vrouw door je vader zo strak gehouden te worden, maar wel noodzakelijk. Geld uitgeven bij postorderbedrijven en lenen wordt je té makkelijk gemaakt. Ik ben nu anderhalf jaar bezig met afbetalen. Nog anderhalf jaar en dan ben ik van mijn schuld af. Ik vecht voor mijn onafhankelijkheid. Aan de andere kant geeft het wel veel rust. Geen angst meer voor deurwaarders aan de deur.” Jacqueline is taxichauffeuse en verdient ca. €1400,- per maand. Maandelijks betaalt ze €300,- aan schuldaflossing. Haar vaste lasten zijn €842,-, dus houdt ze €258,- over. Haar vader houdt daarvan weer €118,- achter voor onvoorziene uitgaven. Ze heeft dus €140,- over om van te leven, dat komt neer op 35 euro per week. Aan SpinT vertelt ze hoe ze rondkomt, op een redelijk gezonde manier. MAANDAG Naar het werk neem ik twee broodjes met schouderham mee, samen €0,47. ‘s Avonds erwten en schouderkarbonade (€1,08). Ik werk veel en onregelmatig. Echter, alle onregelmatigheidstoeslag gaat naar de schuldhulpverlening. Maar, als je veel werkt, kun je ook niet veel uitgeven, toch? Bovendien is mijn werk als taxichauffeuse een groot onderdeel van mijn sociaal leven.

DINSDAG Vandaag vrij, dus boodschappendag. Bij de Albert Heijn. Ik koop erwten (€0,82), maïs (€0,55), bruine bollen (€0,85), kipfilet (€5,-), 2 cola light (€1,10) en eieren (€1,25). Totaal: €9,07. Lang leve de Euroshopper! Bij de Lidl koop ik een ons jonge kaas (€2,35), leverworst (€0,65), vuilniszakken (€0,99) en suikerwafels (€1,-). Totaal: €4,99. Ik probeer dure artikelen als wasmiddel, toiletpapier en koffie over de weken te verspreiden. Mijn moeder brengt vandaag mijn broeken die ze vermaakt heeft. Ik woog namelijk 163 kilo, tegenwoordig nog maar 100. Door alle ellende ging ik veel eten, ja. Op medische grond kreeg ik een maagverkleining. Ik eet nu veel minder; scheelt enorm in de kosten. Zo heeft elk nadeel zijn voordeel. WOENSDAG Oh, help! Mijn snorfiets heeft een lekke band. Reparatiekosten: €22,50. Daar kan ik echt niet zonder. Een uitgelezen moment om aanspraak te maken op die €118,- onvoorziene uitgaven bij mijn vader. Hij heeft ook een warme jas voor

me gekocht, tegen die kou. Prijs vertelt hij er niet bij. Hoef ik niet te weten. In ieder geval kan ik weer met de snorfiets naar mijn werk. Daar eet ik twee broodjes met kaas (€0,50). ’s Avonds eet ik kipfilet met maïs (€1,50). Daarna krijg ik visite. Heb speculaas gekocht (€0,85). Kan ik morgen ook weer op mijn brood doen. DONDERDAG Vandaag fooi gekregen! Ik trakteer mezelf op Chinees. Daar kan ik twee dagen van eten. Van die fooi koop ik ook benzine voor de snorfiets gekocht (€4,35) en ik houd nog geld over voor kerstcadeautjes voor mijn neefjes en nichtjes bij de Action en Wibra (€12,35). Voor mezelf wordt het wel een magere kerst. Geen geld voor ballen in de boom, laat staan cadeautjes. Gelukkig krijg ik van mijn werk wel een kerstpakket. En binnenkort een nieuwjaarsdiner. Bij de Albert Heijn koop ik nog wat bruine bollen (€0,85), friet (€0,63) en mayonaise (€1,29). Ik heb nu totaal €33,53 uitgegeven en zit aan mijn taks. En ik weet, friet is niet gezond, maar soms laten de financiën gezond eten niet toe. Soms eet ik alleen brood met beleg als avondeten. Gelukkig heb ik veel steun aan mijn familie en vrienden die me af en toe te eten vragen. VRIJDAG Op het werk broodjes met beleg (€0,50). Thuis eet ik het restant van de Chinees op. Ik vries ook wel eens zelfgemaakte pastasaus in. Recept: rundergehakt, spekjes en pikante tomatensaus. Dan hoef ik alleen nog maar wokgroenten en pasta te halen en heb je een lekkere en gezonde maaltijd. Daarna even langs het wijkcentrum. Daar weten ze van mijn financiële situatie. Krijg regelmatig koffie, worstenbroodjes en tosti’s toegestopt. ZATERDAG Na het werk kook ik maïs met schouderkarbonade (€1,-). Vandaag een brief gekregen van het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Ik krijg in december een uitkering vanuit de tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten van €500,-. Dat komt mooi uit, want ik wil mijn huis opknappen. Van de zomer heb ik van het vakantiegeld nieuw behang en witsel gekocht (€200), met dit geld kan ik laminaat leggen (€305 – speciale aanbieding) en glasgordijnen kopen (€200,-). Omdat ik veel thuis ben, wil ik er een echt paleisje van maken. ZONDAG Weer twee broodjes mee naar mijn werk. ‘s Avonds eet ik friet met gebakken ei. En een vriend komt langs met een tweedehands salontafel en een dressoir. Van blank eiken. Speciaal voor mij gekocht bij La Poubelle en Vincentshop. Met dat soort vrienden kom ik de winter wel door.

Huishoudboekje van Jacqueline: Inkomsten: Salaris € 1400 ___________ Uitgaven: Aflossing schuld € 300 Huur € 428 Electriciteit € 127 Telefoonkosten / Ziggo € 105 Verwarming € 68 Verzekering € 37 Zorgpremie € 94 Bewindvoerder € 118 __________ € 874 Besteedbaar per maand:

€ 140

Gezond leven

Gezond eten en bewegen Het advies is: beweeg 30 minuten per dag, vijf dagen in de week. Door dagelijks te bewegen vermindert u de kans op allerlei gezondheidsklachten. Neem bijvoorbeeld de fiets, ga wandelen, pak de trap in plaats van de lift of breng uw kinderen te voet naar school. Gezond eten levert een belangrijke bijdrage aan een gezond leven. Het verkleint het risico op langdurige ziekten, zoals hart- en vaatziekten, suikerziekte en een aantal vormen van kanker. Dit zijn de belangrijkste aandachtspunten voor gezonde voeding:

‘Gezond leven’ betekent voor de één sportief zijn

• Eet gevarieerd

en de ander let juist extra op gezonde voeding. Wat

• Eet niet te veel en beweeg voldoende

betekent gezond leven voor u? Wanneer voelt u zich

• Gebruik minder verzadigd vet

fit en zit u lekker in uw vel? De GGD geeft advies over

• Eet volop groente, fruit en brood

gezond leven en helpt u als het nodig is.

• Ga hygiënisch om met voedsel

Doorstart wijkgezondheidswerk GGGK (Gelijke Gezondheid, Gelijke Kansen) in Tilburg

Gezonde activiteiten

is het langstlopende wijkgerichte gezondheidsproject in ons land. In de wijk Koningshaven zijn veel bewoners van deze wijk vanaf het begin betrokken geweest bij het project (2000 – 2010).

De GGD organiseert regelmatig gratis activiteiten die gezond leven stimuleren zoals kooklessen en

Om te blijven werken aan

cursussen over gezonde voeding. Gezond eten is een

een betere gezondheid,

inspiratiebron voor de bewoners. Samen eten verbindt

wordt de GGGK-

mensen en je krijgt er goede zin van. Wilt u meer

aanpak voortgezet in

informatie over deze activiteiten neem dan contact

Koningshaven en in

op met Annemarie Brouwers van de GGD Hart voor

andere Tilburgse wijken’.

Brabant, telefoon 0900-4636443.

Meer informatie over wat de GGD Hart voor Brabant voor u kan betekenen? Kijk op www.ggdhvb.nl.

n

Ingekocht door

BOURGONDISCHE GEZELLIGHEID BIJ SOLIDARE Dat duurzame voeding best logisch is, bewijst biologisch specialist Solidare. Eigenares Els Pijpers benadrukt hoe belangrijk zij het persoonlijk advies aan de klant vindt: “Solidare geeft gezondheidsadviezen, denkt mee met de klant en we kunnen op persoonlijk vlak producten bijbestellen. Daarnaast kennen we veel van onze klanten bij naam en gaan we op een bourgondische, gezellige manier met ze om. Het is bij ons kleinschalig, een beetje jaren ’50-achtig en onze klanten waarderen dat dorpsgevoel; die voelen zich gezien.”

bijgekomen. We hebben alles: groenten, fruit, vlees, zuivel, vis, brood, gebak, dieetproducten (glutenvrij, suikervrij), milieuvriendelijke wasmiddelen, dierenvoeding, noem maar op.” En er zijn twee staande diepvriezers aangeschaft, zodat personeel en klanten niet meer diep hoeven te bukken in de oude diepvrieskisten. Maar 30 meter groter of niet, Solidare blijft het dorpsgevoel uitstralen. Els Pijpers: “We willen die kleinschalige betrokkenheid aanhouden. Dat maakt ons juist zo bijzonder.”

Onlangs is de winkel uitgebreid met 30 m2. Die extra meters waren hoog nodig. Els:“En komen precies op tijd. We kunnen ons nu qua marktwaarde meten met een biologische supermarkt, zonder aan een keten of externe regels gebonden te zijn.” Een deel wordt gebruikt voor een koffiehoek met documentatiecentrum over cursussen en workshops op het gebied van ecologische initiatieven en spiritualiteit. Een ander deel komt de winkel ten goede.

Biologisch specialist Solidare Molenbochtstraat 66 T. 013 – 543 29 10

Pijpers: “Het kon hier best heel druk en krap zijn. Dat bemoeilijkte het aanvullen. Klanten hoeven nu niet meer te dringen bij de groente, ons paradepaardje. Biologische groenten zijn smakelijker, gezonder en milieuvriendelijker. Alle groente is onbespoten en wordt zonder gifstoffen en kunstmest geteeld. Daarnaast is ons assortiment breder geworden. Van elke productgroep is er een extra product

SAMEN ETEN, SAMEN KOKEN Iedere maandag en donderdag wordt er op het Centrum voor Dagactiviteiten van RIBW Midden-Brabant aan de Goirkestraat 103 in Tilburg, samen gekookt en gegeten door cliënten van RIBW Midden-Brabant. Kok Arnold van Loon bereidt samen met twee of drie cliënten het driegangenmenu voor. Iedere week staat Arnold van Loon, begeleider activiteiten en trajecten en tevens kok van RIBW Midden-Brabant, weer voor de uitdaging om met een klein budget een gezond driegangenmenu op te stellen. Voor slechts drie euro staat er vandaag een heldere champignonsoep op het menu, gevolgd door een Hongaarse goulash met notenrijst, gestoofde witte kool en wortelen en een frisse salade. Als nagerecht gestoofde peertjes met kaneelijs. De menu’s worden van tevoren samengesteld, zodat cliënten zich bijtijds kunnen inschrijven om mee te eten. Ook kunnen ze aangeven of ze mee willen koken of andere taken willen verrichten zoals boodschappen doen. Zo heeft ieder zijn taak. Gemiddeld schuiven er zo’n vijftien à vijfentwintig personen aan tafel. “Ik vind het vooral belangrijk dat cliënten regelmatig gezond eten. Alle producten zijn vers en komen soms zelfs uit onze eigen Floratuin, niks komt uit een potje”, vertelt Arnold. Vandaag staat de 62-jarige kok met drie personen in de keuken. Terwijl de één begint aan het snijden van de champignons, start de ander met het koken van de peertjes

en snijdt de derde de groenten. “Ik probeer zoveel mogelijk de cliënten zelf te laten koken en geef uitleg daar waar nodig. Het zou mooi zijn als ze op deze manier er iets van opsteken en mee kunnen nemen naar hun keuken thuis”, zegt Arnold. Om half zes gaat de groep aan tafel. Het is zoals altijd weer erg gezellig en er wordt veel gelachen. Na het eten wordt ter afsluiting bij een kop koffie of thee nagepraat. Terwijl sommigen zich voor de buis installeren voor de filmavond, vertrekt Arnold om half acht: “Wetend dat cliënten minimaal twee keer in de week een gezonde en gevarieerde maaltijd krijgen, sluit ik met een goed gevoel de dag af. En maandag gaan we gewoon weer gezellig met z’n allen samen eten, samen koken.”

WERKEN IN DE INSTELLINGSKEUKEN:

‘HET MES SNIJDT AAN T WEE KANTEN’ Bij een SpinT over voedsel mogen natuurlijk de keukens van zorginstellingen niet ontbreken. Komen de maaltijden wel tijdig en warm bij alle bewoners tegelijk terecht en wat voor apparatuur is daarvoor nodig? Voor de antwoorden doken we in de keukens van Koningsvoorde en Amarant.

door Hans Peters / fotografie Dhinand Kleine

Iedere middag wordt er in woonzorgcentrum Koningsvoorde, onderdeel van De Wever een warm, driegangenkeuzemenu in het restaurant geserveerd voor zo’n 160 bewoners en hun bezoek. Toos Elemans (85) en het echtpaar Celecine en Albert van Heesch (beiden 84) eten dagelijks in het restaurant. Toos: “Ik eet hier al zes jaar gezellig met de anderen. Als je wilt, kun je ook in je appartement eten, maar dan zit je wel afgezonderd. Toen mijn man nog leefde, gingen we ook al naar beneden. Je wordt keurig bediend, het eten is heel lekker en de keuze is ruim. Soep, diverse groente, rauwkost, vis, rund, kip, vegetarisch, noem maar op.En altijd slagroom op het toetje!” Celecine en Albert: “En niet alleen Hollandse kost, maar ook bami of tagliatelle. We komen hier nu drie jaar. We wonen in een appartement in het verzorgingshuis. Het eten is inbegrepen in onze eigen bijdrage; € 7,95 per maaltijd. Alle senioren uit Tilburg kunnen voor dit bedrag trouwens eten. Ander bezoek kan voor €9,50 aanschuiven. We vinden de sfeer geweldig, alsof we in een hotel zitten!”

HOTELGEVOEL Manager Hoteldiensten Edgard van Herck straalt van trots: “En dat is precies mijn droom! Een woonzorgcentrum met de service, sfeer en uitstraling van een vijfsterrenhotel. Onze faciliteiten hebben, in het kader van de naam Koningsvoorde, koninklijke namen. Zoals de restaurants De Koning en De Julianazaal, ons blad Majesteit én onze nieuwste aanwinst, het binnenkort te openen café ’t Koetshuys. Onze naambordjes zijn al hotelwaardig. Daarnaast hebben we voorzieningen als een kapper, een winkeltje, kantoorruimtes, een kinderdagverblijf en een dagbesteding van Amarant in huis. Nu alleen de rode loper nog, en we doen niet onder voor een Hilton.” Ook restaurant De Koning doet er alles aan om die hotelkwaliteit te waarborgen, met een goed geoutilleerde keuken en geavanceerde apparatuur. Edgard: “Vanaf acht uur ‘s ochtends bereidt onze kok het eten in de satellietkeuken; een kleine keuken voorzien van twee gaspitten, twee grote ketels met een roerwerk en een hogedruksteamer. Daarmee zijn groente en aardappels

16 spinT

binnen drie minuten gaar! Vanaf half twaalf gaan alle gerechten naar de front-office, onze uitgiftebalie. Daar worden ze warm gehouden in een bain-marie. Daar zijn ook een magnetron, een oven, een kook- en warmhoudplaat, een frituur en een soepstation aanwezig. In de front-office werkt 1 kok, 1 keukenmedewerker en vier medewerkers in de bediening. En twee afwashulpen. Wat overblijft kan gekoeld worden in de blastcheeler. Een koelingsapparaat dat van 100 naar 8 graden gaat, binnen 15 minuten”

VORSTELIJKE BEHANDELING Dit ging vroeger vast anders? Edgard: “De lijnen zijn nu veel korter. Voorheen bereidden we maaltijden in de centrale keuken. Op naam, dieet en middels warmhoudbakken ging alles naar de afdelingen. Bij een verkeerde bestelling, was het heel omslachtig deze te corrigeren. Nu kan de bediening direct ingrijpen als er iets mis gaat. We denken mee met de gasten, die geven meteen feedback. Het is voor hen ook veel gezelliger zo met elkaar te eten. Bevordert ontmoeting, bestrijdt eenzaamheid en vergroot het hotelgevoel!” Bij Koningsvoorde wil ik de hotelgedachte uitbreiden naar de entree. Ik zie liever een gastvrouw met een helpdesk. We willen als woonzorgcentrum meer naar buiten toe treden. Niet alleen de bewoners, maar

alle ouderen kunnen hier eten. Binnenkort is iedereen welkom in ons buurtcafé. Als iedereen zich hier als een vorst behandeld voelt, ben ik de koning te rijk.”

KOKEN ZONDER LUCHT Ook de keuken van Amarant heeft de afgelopen jaren een flinke opmars gemaakt. Manager Marieke Winters en adviseur implementatie Cees Corstiaans van Amarant Culinair: “Tot 1998 werd er nog gekoppeld gekookt in de centrale keuken van ’t Hooge Veer. Dat wil zeggen: koken, serveren en eten maar. Nadeel: het eten was niet altijd warm. Daarna werd er ontkoppeld gekookt. Het gekookte eten werd snel teruggekoeld en geportioneerd in bakken, zodat het op de afdelingen opgewarmd kon worden. Nadeel daarvan: de voedingswaarde ging omlaag. Sinds 2008 koken we sous-vide, vrij vertaald: koken zonder lucht.” Sous-vide komt uit de Franse gastronomie en is een ontwikkelingsproces waarbij ingrediënten op een langzame manier gegaard worden (gemiddeld acht uur) en weer teruggekoeld. Cees: “Dat is gezonder en duurzamer.Alle ingrediënten komen vers binnen, worden rauw en vacuüm verpakt en daarna gekookt zonder lucht onder hoge druk in een autoclaaf. Zie dat als een soort au-bain-marie, maar dan voor1000 kilo tegelijk.” Marieke: “Het grote voordeel van sous-vide is dat de cellen niet kapot gaan, waardoor vitaminen, mineralen en de smaakstructuur behouden blijven. Plus: de maaltijd kan ieder moment opgediend worden, zodat al onze cliënten

Toos Elemans

flexibel kunnen eten.” Het eten wordt gedistribueerd onder de 120 locaties van Amarant en dat zijn dus zo’n 2000 (!) maaltijden per dag. Cees: “We hebben een ruim keuzemenu, waaruit afdelingen naar budget kunnen kiezen. Dat kan dus zalm zijn of een gehaktbal.” Puur Culinair (voorheen Amarant Culinair) is inmiddels bezig met het opzetten van een maaltijdenkit voor de cliënt met een beperking die zelfstandig in de wijk woont. Marieke: “In die kit zitten zeven maaltijden voor de hele week. Dankzij onze maaltijdenservice krijgt de client een kwalitatief hoge en gezonde kant-en-klaar-maaltijd die hij zelf op ieder gewenst moment kan bereiden. Concreet betekent dit dat ook een client die zelfstandig woont, gebruik kan maken van het aanbod van Puur Culinair. De kit kan bezorgd worden of desgewenst zelf opgehaald.” Veel mensen weten niet dat ook zij bij Puur Culinair maaltijden kunnen bestellen. Marieke: “Voor wijkfeesten, wijkcentra en maatschappelijke instellingen, noem maar op. Klanten moeten ons nu nog teveel zoeken. Wij willen ook voor hen toegankelijker zijn. Het mes snijdt immers aan twee kanten.” Bent u als instelling of wijkbewoner geïnteresseerd in de maaltijdenservice van Puur Culinair voor uw activiteit/ evenement? Neem dan contact op met Cees Corstiaans voor uitleg, presentatie en prijsinfo: 013 – 464 54 46

SAMEN AAN TAFEL IS GEZELLIG

UIT ETEN IN HET ZORGCENTRUM IN UW WIJK Het kan een hele opgave zijn boodschappen te doen en iedere dag zelf te koken; zeker als je slecht ter been bent. Bovendien vinden veel mensen het gezelliger om met anderen te eten. In de seniorenrestaurants van De Wever kunnen ouderen gezamenlijk de maaltijd gebruiken. Voor maximaal €9,05 kunt u kiezen uit twee voorgerechten, hoofdgerechten en nagerechten. Wel graag even van tevoren reserveren.

Den Herdgang

PROEF ONZE GASTVRIJHEID U BENT VAN HARTE WELKOM! Seniorenrestaurants van

Jozefzorg

De Wever en hun

Kruisvaardersstraat 40

openingstijden:

T. 013 - 581 10 00 Dagelijks van 12.00 - 13.15 u.

De Bijsterstede

Reyshoeve

Padua

Herbothstraat 5

De Kievitshorst

T. 013 - 594 61 00

Beneluxlaan 101

Dagelijks van 12.00 - 13.00 u.

T. 013 - 531 2100

Op werkdagen 17.00 - 18.00 u.

Dagelijks van 12.00 - 13.30 u.

De Heikant

Koningsvoorde

Schubertstraat 700

Generaal Smutslaan 208

T. 013 - 458 11 00

T. 013 - 547 95 00

Dagelijks van 12.00 - 13.00 u.

Dagelijks van 12.00 - 13.15 u.

Den Herdgang

Padua

Berlagehof 60

Paus Adriaanstraat 60

T. 013 - 584 01 00

T. 013 - 540 86 00

Dagelijks van 12.00 - 13.30 u.

Dagelijks van 11.45 - 13.30 u.

en van 17.00 - 18.00 u. Reyshoeve Huize Mater Misericordiae

Gendringenlaan 15

Kloosterstraat 10

T. 013 - 578 57 85

T. 013 - 549 21 11

Dagelijks van 12.00 - 13.30 u.

Dagelijks van 12.30 - 14.00 u. Joannes Zwijsen Burgemeester Brokxlaan 1407 T. 013 - 549 26 00 De bijsterstede

18 spinT

Dagelijks van 11.45 - 13.30 u.

ingekocht door

Bijzonder heel gewoon en dichtbij

Kind en jeugd

Wonen

Werk- en dagbesteding

Almkerk

Schaijk

Heusden DEN BOSCH

Zevenbergen

Oosterhout Kaatsheuvel

Vught

Grave

Zeeland Uden

Mill

Teteringen Dongen Loon op Zand Overloon Rijen Veghel Prinsenbeek BREDA Etten-Leur TILBURG Oisterwijk ROOSENDAAL Gilze Riel Gemert Sprundel Bavel Goirle Ulvenhout Alphen Bergen op Zoom Rijsbergen Hilvarenbeek Zundert Chaam Helmond BaarleMiddelbeers EINDHOVEN Deurne Nassau Hooge en Lage Mierde

Voor meer informatie of een afspraak:

Reusel

Behandeling

Bijzonder omdat wij een betrokken organisatie zijn met de ambitie om mensen met een beperking volwaardig te laten functioneren in de maatschappij. Gericht op leven, wonen, werk en vrije tijd. Heel gewoon omdat wij weten en ervan uitgaan dat mensen met een beperking ook ‘gewoon’ in het leven staan, ‘gewoon’ gelukkig willen zijn en ‘gewoon’ recht hebben op een plaats in onze samenleving. Dichtbij omdat wij zorg bieden aan huis, of dichtbij huis, in de wijk waar men woont. Dichtbij om zo, samen met ouders, familie, begeleiders en andere organisaties de zorg te delen. Zorg die zich richt op kinderen en volwassenen en voorziet in het complete pakket zorg- en dienstverlening. Als dit u aanspreekt, is Amarant de organisatie voor ú!

Oss

Werkendam

Vrije tijd

Someren

Valkenswaard

0900 8066

www.amarant.nl

in dienst van mensen met een beperking Ingekocht door

HET MENSELIJK GEZICHT VAN DE MAALTIJDENEXPRES Al sinds 1972 bezorgt de Maaltijdenexpres eten aan huis bij ouderen en mensen met een lichamelijke, geestelijke of psychische beperking. Maar je kunt ook gebruik maken van de maaltijdthuis-service als je gewoon geen zin en /of tijd hebt om te koken. Bovendien kunnen 55-plussers en minima korting krijgen op de maaltijden. Coördinator Hans van Rooij: “Een maaltijd kost gemiddeld €5,25 en met subsidie €4,25. Tijdens een telefonische intake kijken we voor deze subsidie naar het budget van de klant. Wat veel mensen niet weten is dat je via de Bijzondere Bijstand nog meer korting kunt krijgen. Dan betaal je slechts €3,- voor een maaltijd! Veel ouderen ervaren een drempel om bijzondere bijstand aan te vragen bij de gemeente. Maar wij kunnen ze snel helpen met deze aanvraag; het zijn immers gelden waar je recht op hebt. Voor ons een kleine moeite, maar het resultaat telt!” De Maaltijdenexpres heeft een klantenbestand van 1500 klanten met een gemiddelde leeftijd van 75 jaar. Er zijn drie soorten maaltijden: dagelijks verse maaltijden, diepvriesmaaltijden en culinaire koelversmaaltijden. Hans: “De koelversmaaltijden zijn veruit favoriet, zoals blijkt uit onze enquête. Maar ook de sociale contacten met onze chauffeurs scoren hoog.Wij zien helaas veel eenzaamheid. Soms is de chauffeur de enige die de klant die dag ziet. Ik vind het dan ook geen punt dat hij de tijd neemt voor een

praatje, dan maar iets later op het volgende adres. Zo werken we ook samen met de Stichting Samen Alleen op de Wereld. Tijdens de kerst-inn verstrekten we gratis maaltijden aan de eenzame medemens.” Wilt u ook in aanmerking komen voor de Maaltijdenexpres en/of de subsidieregeling? Info: Stichting Maaltijdenexpres Brabant www.stichtingmaaltijdenexpres.nl T. 013 – 544 25 13.

VAN PLOFKIP NAAR SCHARRELEI Simpelweg een doosje eieren halen in de supermarkt is er allang niet meer bij. Kies maar eens tussen het maïsei, het vrije uitloopei, het grasei, het vol –aren- ei, het 4-granen-ei en het rondeelei bijvoorbeeld. Dit zijn allemaal scharreleieren in gradaties, producten van een diervriendelijker en duurzamer bewustzijn. Maar zit er meer achter het scharrelei? Een gesprek met pluimveehouder Mari Hamers uit Berkel Enschot.

door Betty Montulet / fotografie Dhinand Kleine

Tot 1970 bestierde zijn vader het traditionele gemengde bedrijf met varkens, kippen en koeien. Later specialiseerde hij zich in vleeskuikens; zoon Mari nam het bedrijf over en in 1985 verhuisde Hamers BV naar het buitengebied van Berkel Enschot, waar het gezin nog steeds woont. Achter de riante bungalow staan vijf schuren met kippen. Maar sinds 2004 is het niet meer de kip maar het ei waar het allemaal om draait. De vogelpest was het keerpunt. Mari: “We maakten eigenlijk van de nood een deugd. In 2003 brak de vogelpest uit en konden we onze 130.000 vleeskuikens dumpen. Daarnaast zakte door de invoer van ingevroren kippen uit Brazilië en Thailand de prijs in. Bovendien begon de “plofkip” me tegen te staan. Ik had niet meer het gevoel met een dier om te gaan, maar met een product. We schakelden over op het scharrelei, dat toen net kwam opzetten en waar je mooie contracten voor kon krijgen. En ja, dit geeft mij veel meer voldoening.” In de bio-industrie kost het slechts zes weken om een kip slachtklaar te maken, vandaar de bijnaam plofkip. Terwijl een biologische kip 81 dagen krijgt. Net als de meeste Nederlandse boeren produceert Hamers vooral voor de Duitse markt, wat inhoudt dat hij de Duitse (KAT)-norm naleeft, zo’n beetje de hoogste norm in Europa.

DE SMAAK VAN HET EI Mari levert “gewone” scharreleieren: “Mijn eieren komen van Lohmankippen, die los lopen in de stal.” Het licht is diffuus. Negen kippen hebben samen één vierkante meter. Ze kunnen opvliegen, krijgen daglicht, hebben zitstokken en de legnesten zijn in donkere ruimtes achterin. De eieren komen via een lopende band elders terecht. Het grootste verschil? “De legbatterijkip of kooikip zit hutje bij mutje in een hok en dat is niet erg diervriendelijk. Vanaf 2013 wordt deze methode in Europa dan ook verboden”, vertelt Mari, “voor het Freiland-ei en het bio-ei moeten de

20 spinT

kippen een deel van de dag buiten zijn. De kip van het bioof eko-ei moet biovoer krijgen en biologisch grootgebracht zijn. Dat wil zeggen dat de moeder ook een biokip moet zijn geweest.” Het buiten kunnen vertoeven van de kip is het meest wezenlijke onderscheid, want volgens hem is het voer allemaal hetzelfde: “Elke kip krijgt tarwe, maïs en sojabonen. Ik zie zelf vooral nadelen aan het buiten zijn van de kippen. Ze worden sneller ziek en pikken meer wormen op, waardoor ze darminfecties kunnen krijgen. De kip binnenhouden geeft ook een stukje bescherming.” Smaakverschil tussen de eieren? Mari schudt zijn hoofd: “Met de beste wil van de wereld proef ik het niet. Misschien dat een topkok het waarneemt. Het gaat bij het scharrelei ook meer om de mate van dierenwelzijn, dan dat het ei nu anders of beter smaakt. Ik proef zelfs geen verschil met een ei uit een legbatterij.”

HET IMAGO VAN DE BOER Door de Q-koorts, de vogelpest, de MKZ en de varkenpest van het afgelopen decennium heeft het imago van de boerenstiel wel een deuk opgelopen. Is het terecht dat de boer meer wordt aangesproken op zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid? Mari: “Ik vind het goed dat er meer oog is gekomen voor dierenwelzijn, maar we hebben het hier wel over een industrie, waar amper nog een droge boterham in verdiend wordt. Steeds meer agrarische bedrijven haken af. De supermarkten bepalen de prijzen voor kaas, boter, eieren en vlees. Kregen we vorig jaar nog 10 cent per ei, nu is het nog maar de helft, terwijl mijn kostprijs 6,4 cent per ei is. En betaalt de consument nu minder voor de eieren? Welnee, de winst verdwijnt allemaal in de zakken van de supermarkt, want die hebben het, dankzij het enorme aanbod, voor het zeggen. Komt nog bij dat scharrel duurder is, omdat je minder kippen kunt houden.” De prijsdaling en het kostenplaatje nekken de agrariërs, aldus Mari: “De eerste 15 jaar van mijn bedrijf heb ik meer dan genoeg verdiend en de laatste 10 jaar eigenlijk niets meer. Ik kan bijvoorbeeld geen stal meer vervangen, de reserves zijn op.” Daarbij komt ook nog de regelgeving. “En niet alleen uit Brussel, daar verschuilt Nederland zich maar wat graag achter. In 2013 wordt de nieuwe ammoniakemissie van kracht. Dan worden er weer hogere eisen gesteld aan de afvoer van mest en de stallen.” Terwijl de afzet van kippenmest hem nu al 25.000

euro per jaar kost: “Toen mijn vader in 1970 bezig was met uitbreiden, had hij twee vergunningen nodig voor een stal en dat was het. Veertig jaar later is de regelgeving gigantisch toegenomen. En maar al te vaak is ze krom en tegenstrijdig.” Hoe leuk is het dan nog om boer te zijn? Zou je liever iets anders gedaan hebben? Mari: “Dat is een moeilijke vraag. Boer zijn wordt er inderdaad niet leuker op. Het rendement is zeer laag. Maar ik heb het boerenleven altijd heel erg geambieerd. Geleidelijk aan is de regelgeving erin geslopen, zodanig dat de administratie de dierverzorging, want dat is eigenlijk de essentie van mijn beroep, overschaduwt. Aan de andere kant wilde ik altijd eigen baas zijn en heb ik de daarbij horende vrijheid. Bovendien is de rust en de ruimte van deze woonomgeving mij erg veel waard. Dus ik denk toch dat ik ja zeg. Ik zou weer precies de zelfde keuze maken!”

Van de 28 miljoen kippen die er in Nederland worden gehouden, leven er 50% als batterijkip, 40% als scharrelkip, 7 % als graskip en 2% als bio- of ekokip. De helft van al deze eieren gaan naar Duitsland. Het batterijei kost gemiddeld 0,09 ct. Het scharrelei, het grasei en het eko-ei respectievelijk 0,17, 0,19 en 0,25 ct.

spinT 21

Ingekocht door

K L A N T E N R A A D W E R K E N B I J S TA N D Vertel ons uw ervaringen… De Klantenraad Werk en Bijstand is een onafhankelijke adviescommissie die de gemeente gevraagd en ongevraagd adviseert over bijstandszaken. In de Klantenraad zitten vertegenwoordigers van uitkeringsgerechtigden, belangenorganisaties en professionele instellingen.

STICHTING EXPERIMENTEN WERKGELEGENHEID

WELKOM BIJ SEW Als je wat ondersteuning kunt gebruiken bij het afvallen Of graag voorlichting wilt over gezond eten of gezond leven;

Om goede adviezen te geven, wil de Klantenraad de ervaringen horen van mensen met een bijstandsuitkering. Uw ervaringen dus!

En als je bent vastgelopen in je huidige situatie

Heeft u een vraag, een probleem of een klacht? Heeft u plannen, ideeën of suggesties? Zou u iets anders geregeld willen zien? Neem dan contact met ons op!

Kortom, als je verder wilt in je leven en nog zoveel zou willen

Informatie? Surf naar onze website: klantenraadwbt.net. Daar vindt u informatie die voor u belangrijk kan zijn. U kunt daar ook uw ervaringen kwijt of u aanmelden voor onze nieuwsbrief en/of emailservice. Klantenraad Werk en Bijstand Tilburg Postadres Postbus 1443, 5004 BK Tilburg Telefoon 013 - 467 19 55 Email [email protected] Website klantenraadwbt.net Telefonisch bereikbaar: maandag t/m vrijdag 9.00-12.00 uur

WIJ VERRASSEN U NIE T ME T EEN KAARTJE … …MAAR WENSEN U WEL EEN

VER WARMEND, GEZOND 2011! Ook in 2011 staan wij weer voor u klaar! U kunt bij Contour terecht voor o.a. een steuntje in de rug of een helpende hand. En als u zelf als vrijwilliger aan de slag wilt, bent u bij ons aan het juiste adres. U bent van harte welkom! Wilt u meer weten over Contour? Neem dan met ons contact op of kijk alvast op www.contourtilburg.nl gebruiken, ben je bij Contour aan het juiste adres.

St. Annaplein 21- 5038 TV Tilburg - T. 013 - 543 45 72 - [email protected]

Of op zoek bent naar werk of een opleiding;

bereiken, maar niet weet hoe je dat moet aanpakken, dan biedt SEW de hulp die je zoekt! Bel voor een afspraak of kom langs om te kijken wat we voor je kunnen betekenen. SEW Boomstraat 131 T. 013 - 590 09 09

VERANDERINGEN BIJ LOKET Z Loket Z in Tilburg is de plek voor alle vragen op het vlak van wonen, zorg, welzijn en inkomensondersteuning. Dat blijft zo, maar Loket Z gaat anders werken. De gemeente Tilburg wil klanten namelijk sneller en beter helpen. En tegelijkertijd bezuinigen op de loketten.

TELEFOONNUMMER Loket Z is voortaan bereikbaar via het algemene nummer van de gemeente Tilburg: (013) 213 13 13. WERKEN OP AFSPRAAK Nu komen veel klanten zonder afspraak bij Loket Z. Dat betekent dat klanten soms lang moeten wachten voor ze aan de beurt zijn. En dat medewerkers het de ene dag heel druk hebben en de andere dag heel rustig. Om de tijd beter te benutten, gaat Loket Z op afspraak werken. Klanten bellen voortaan eerst (013) 213 13 13. Sommige vragen worden direct aan de telefoon al beantwoord. In andere gevallen wordt een afspraak gemaakt voor een huisbezoek of een gesprek bij Loket Z. Klanten kunnen in de loop van 2011 ook zelf een afspraak maken via internet (digitaal loket op www.tilburg.nl).

MEER HUISBEZOEKEN, MINDER LOKETTEN Medewerkers van Loket Z gaan vaker op huisbezoek. Dat is prettig voor de klant. En de medewerker ziet snel welke hulp of hulpmiddelen nodig zijn. Hierdoor zijn er minder loketten nodig. Vier in plaats van acht. Die loketten liggen verspreid over de stad. Zo blijft Loket Z voor iedereen goed bereikbaar. Voor alle loketten geldt: bel van te voren even naar (013) 213 13 13. Of kijk op www.loketz.nl. DUIDELIJKE UITGANGSPUNTEN De gemeenteraad heeft duidelijke uitgangspunten vastgesteld. Loket Z werkt op basis van die uitgangspunten. Bij elk gesprek komt aan de orde: - Wat kan de klant zelf of samen met familie of vrijwilligers? Gemeente Tilburg vindt de eigen kracht van mensen belangrijk. Daarom zal de eerste vraag altijd zijn wat mensen zelf kunnen doen. Of wat ze samen met familie of vrijwilligers kunnen doen. Pas als dat niet lukt, geeft de gemeente Tilburg een steun in de rug. - Kunnen algemene voorzieningen een oplossing bieden? Er zijn veel algemene voorzieningen in Tilburg. Denk aan de wijkcentra, de sportclubs, allerlei gezelligheidsverenigingen, verschillende vrijwilligersorganisaties, enzovoort. Loket Z kent de mogelijkheden. En helpt klanten graag op weg. - Zijn er aanvullend individuele voorzieningen nodig? Zijn de eerste twee vragen beantwoord? En blijft er dan nog iets nodig? Dan komen individuele voorzieningen in beeld. Zoals hulp in het huishouden of een hulpmiddel. Voor individuele voorzieningen (behalve voor rolstoelen) geldt een eigen bijdrage. De klant moet dus zelf meebetalen. Hoe hoger het inkomen, hoe hoger de eigen bijdrage. SNEL DUIDELIJKHEID De medewerkers van Loket Z gaan indiceren voor de individuele voorzieningen van de gemeente Tilburg. Dat wil zeggen dat ze samen met de klant (en familieleden) nagaan welke voorziening de klant nodig heeft. Veel klanten weten daardoor sneller of ze een voorziening krijgen. Kortom: Loket Z gaat vaker op huisbezoek, er zijn minder loketten nodig, en de medewerkers van Loket Z voeren de gesprekken aan de hand van duidelijke uitgangspunten.

Kortom: nieuw telefoonnummer Loket Z is T. 013 - 213 13 13, ook voor afspraken.

ingekocht door

spinT 23

NIEUW VOEDSELINITIATIEF GOEI EETE

DE BOER KOMT NAAR JE TOE DEZE WINTER! Vanuit je luie stoel online shoppen bij de boer. Het kan binnenkort in Tilburg. ‘Goei Eete’ wil gezond en lekker eten uit de buurt dichter bij de consument brengen, want waarom wel een tomaatje van ver weg, en niet van de boer om de hoek? door Ilse Spijkerman / fotografie Dhinand Kleine

Goei Eete is ontstaan vanuit de behoefte om meer duurzaam te willen leven en waar kun je beter beginnen dan bij voedsel? Voor iedereen een eerste levensbehoefte”, vertelt Hans Alberts, één van de initiatiefnemers van Goei Eete. “Het leven begint bij eten, maar vaak weten we niet eens meer waar het vandaan komt. Met dit initiatief willen wij weer een directe verbinding leggen tussen boer en consument.” Om via Goei Eete groente, fruit, zuivel en vlees van de lokale boer op tafel te krijgen, ga je als volgt te werk. Je sluit voor minimaal één jaar een abonnement af bij Goei Eete, variërend van vijftien tot vijfendertig euro per week. Dit is afhankelijk van de grootte en samenstelling van je huishouden. Je gaat naar de website van Goei Eete en bestelt online je boodschappen. Een paar dagen later haal je je boodschappenpakket af op een locatie in Tilburg, of laat je het, voor vijf euro extra, bij je thuis bezorgen. Om te genieten van lokale lekkernijen hoef je dus niet langer ‘de boer’ op. De boer komt naar jou toe.

STEUN DE LOKALE BOER Alberts: “Door als consument structureel lokale producten af te nemen, ontstaat er een interactie tussen de lokale boer en zijn omgeving. We streven hierbij naar trans-

24 spinT

parantie, wat wil zeggen dat boeren open zijn over hun manier van leven, over hun bedrijfsvoering. Als consument kies je zelf bij welke boer je je spruitjes en aardappels wilt bestellen. Zo weet je van welk land je groenten komen en dat smaakt wel zo lekker. Ondanks dat lokale producten veelal seizoensgebonden zijn, streven we naar een gevarieerd aanbod. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat je zes weken achter elkaar alleen maar bloemkool eet. Maar en dat is juist het mooie van dit project, door de interactie die ontstaat, zijn boeren ook bereid om hun aanbod, waar mogelijk, aan te passen aan de behoeften van de consument.” Om de lokale boeren een rendabele afzetmarkt te kunnen bieden en zo de lokale voedselvoorziening in stand te kunnen houden, verplicht Goei Eete een minimale afname van één keer per week gedurende een jaar. “Dat is de commitment die we vragen van de consument”, vertelt Alberts. “Boeren strijden met veel hart voor de zaak. Zelf heb ik een tijdje actief deelgenomen aan het boerenleven en zo ervoer ik hoe eerlijk en basaal het boerenleven is, maar tegelijkertijd hoe hard dat bestaan eigenlijk is. Boeren werken met ontzettend veel bezieling. Ze hebben hart voor hun land, hun dieren en hun producten. Des te schrijnender is het dat juist boeren geen eerlijke prijs krijgen voor hun producten.”

Simone Doensen en Suske

“Als financieel medewerker bij de Rabobank zag ik hoe zwaar veel boerenbedrijven het hebben om hun hoofd boven water te houden in een wereld van sterke concurrentie en commercie”, vervolgt Alberts, “als je kiloknallers bij de supermarkt koopt, draai je in feite de lokale boer de nek om. Als we een groep van tweehonderd gelijkgestemden bijeen krijgen, die iedere week een pakket van Goei Eete afnemen, heeft de boer voldoende bestaanszekerheid en kunnen wij van start. Ons doel is, dat we bij voldoende belangstelling, vanaf maart een basispakket gaan leveren.”

VOEDSELKILOMETERS Goei Eete is onderdeel van Transition Town Tilburg, een lokale afdeling van het wereldwijde netwerk Transition Towns. Transition Towns zijn lokale gemeenschappen zoals steden, dorpen en wijken die zelf aan de slag gaan om hun manier van wonen, werken en leven meer duurzaam en minder olieafhankelijk te maken. De afdeling Tilburg is in 2010 opgezet door Irma Lamers en Godelieve Engbersen. Irma Lamers: “Door voedsel dicht bij huis in te kopen, dring je het aantal voedselkilometers (de afstand die ons voedsel aflegt van het veld tot op ons bord, red.) terug en daarmee ook de CO2 uitstoot. Wij kiezen voor de kortst mogelijke weg van het land naar de consument. Hiermee anticiperen wij op een mogelijke dreiging van

een oliecrisis. Op het moment dat het te kostbaar wordt om voedsel te vervoeren, raken de supermarkten leeg en ontstaat er een tekort aan voedsel. Door nu al aandacht te besteden aan de lokale voedselvoorziening, ben je als stad beter bestand tegen dit soort situaties. Want waarom wel een tomaatje uit Zuid-Europa en niet van de boer om de hoek?” De werkgroep Goei Eete bestaat naast burgers ook uit een aantal duurzame organisaties, waaronder de Brabantse Milieufederatie, de Dobbelhoeve, Bureau VerAntwoord, Ecodorp Brabant, Duurzaam Tilburg, Tanamera Consultancy, De Duinboeren en Ut Rooie Bietje. In de zomer van 2010 ontving Goei Eete de Groene Handdruk, een aanmoedigingsprijs voor lokale burgerinitiatieven die de biodiversiteit binnen de Groene Driehoek, het gebied tussen Breda, Tilburg en Turnhout bevorderen. Hans Alberts is enthousiast: “Als ons pilootproject in Tilburg werkt, waarom dan niet in Breda of Eindhoven, of nog mooier, in de rest van Nederland?”

Interesse? Meld je aan via [email protected] Meer info: www.goeieete.nl www.transitiontowns.nl

spinT 25

La Poubelle | Kringloopbedrijf Voor goede gebruikte spullen

G E ZO N D E N L E K K E R E N U I T D E B U UWinkel R T:open: ma 13-17 uur, di t/m vrij 10-17 uur,

HET VOEDSELPAKKET VAN UT ROOIE BIETJE zat 10-15 uur | Havendijk 20 | 5017 AM Tilburg | T 013-5439222

Pollepel | Sociaal eethuis In de winter is het wat minder maar de rest van het jaar staanDe velden vol lekkere groenten te groeien en te rijpen bij de oudste ecologische tuinderij van Tilburg: Ut Rooie Bietje aan de Koningshoeven. Gezonde warme maaltijd in huislijke sfeer Ma t/m vrij 16.30-20 uur, zat en zon 17-20 uur (keuken tot 19 uur)

Elke vrijdag – en in de zomer ook op zaterdag – is Ut Rooie Bietje open voor de verkoop van verse groenten. Maar op is op en daarom wordt liefhebbers de mogelijkheid geboden van een abonnement op een vers en fruitig groentenpakket. Zo’n (1-persoons) pakket, met vers geoogste groenten en kruiden van het moment - is al vanaf €6,50 op te halen bij Ut Rooie Bietje en bestaat doorgaans uit vijf verschillende groenten van het seizoen. Meerdere monden te voeden? Dan zijn er pakketten van respectievelijk €8 (2-persoons) en €10,- (3 of meer).

burn out, tot taakgestraften of ex-verslaafden. Kortom, mensen met een (tijdelijk) grote afstand tot de arbeidsUtmarkt, Rooie Ecologische voorBietje wie dit |werk heilzaam is. tuinderij Het brengt ze ook een stap verder. Het tuinieren bestaat uit Groenten en fruit met eco-keur zaaien, planten, schoffelen, wieden en oogsten. Het winterwerk bestaat uit Winkel hele jaar open op vrij 10-17.30 uur zagen en hakken in de bossen van het Brabants landschap vantuinonderhoud juni tot september en en zat 10-13 uur bij ook particulieren. Koningshoeven 62 | 5018 AB Tilburg | T 013-5431439

Meer informatie over het groentenpakket: Ut Rooie Bietje Koningshoeven 62 5018 AB Tilburg T 013 – 543 14 39 E [email protected]

Voor meer informatie www.poubelle.nl

Stedekestraat 7 | 5041 DM Tilburg | T 013-5359061

Op ruim 1 hectare grond worden 40 verschillende groenten, fruit, kruiden en bloemen gekweekt. Jonge veldsla, prei, bietjes, tomaten, komkommers, witte kool, groene kool, boerenkool, bessen, uien en peterselie te kust en te keur. De akkers zijn omgeven door echte ouderwetse houtwallen, waarin vogels uitbundig kwetteren. Ook is er ecologische honing van lokale imkers verkrijgbaar. Alle groenten, kruiden en bloemen worden op ecologische wijze gekweekt. Dus zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen. ’s Winters wordt het assortiment aangevuld met ingekochte groenten en fruit, uiteraard met EKO keurmerk.

Openingstijden: do pakket ophalen van 13.00 - 16.30 u. Vr van 10.00 – 17.30 u. Van juni t/m september ook op zaterdag van 10.00 – 13.00 u.

Ook via distributiepunten in de stad vindt het pakket de weg naar de abonnee. Zoals bijvoorbeeld in de Reeshof, het Centrum, Oud-Noord en helemaal nieuw is het verdeeladres in Goirle. Ut Rooie Bietje is ook betrokken bij het project Goei Eete van Transition Town Tilburg als een van de lokale voedselproducenten. Ut Rooie Bietje is als onderdeel van Stichting La Poubelle, de buiten werkplek waar 25 mensen een zinvolle dagbesteding hebben. De achtergrond van medewerkers kan uiteenlopen van psych(-iatr)ische problemen en een

26 spinT

ingekocht door

CATERINGSERVICE VAN TRAVERSE Wat begon met het maken van hapjes voor een ‘Verwendag voor vrouwen’, lijkt inmiddels uit te groeien tot een volwaardige cateringservice. Cliënten van Traverse maken op bestelling de heerlijkste hapjes en gerechten voor activiteiten en bijeenkomsten binnen de organisatie. De ambitie is in de toekomst de diensten van de catering ook extern aan te bieden.

De cateringservice werkt vanuit ‘t Tracee, de ontmoetingsplek voor cliënten van Traverse. Hier vinden verschillende activiteiten plaats, zoals filmavonden en bingo en kunnen cliënten werkervaring opdoen als gastheer of gastvrouw. Hier is ook het kantoor van de trajectbegeleiders gevestigd. Zij begeleiden cliënten naar een passende werk- of leerplek. Cliënten kunnen kiezen uit het aanbod van werkprojecten maar ook zelf aangeven wat ze graag zouden willen doen. Een cliënt met horecaervaring wilde hier graag iets mee doen en bood aan om de hapjes te bereiden voor de ‘Verwendag voor vrouwen’.

Er zijn ook toekomstplannen. Annet: “We streven ernaar om in de toekomst meerdere gerechten per dag te maken en dat we de mensen dan in eetcaféstijl gaan bedienen.” Een ander plan is een taartenservice te starten. Bijvoorbeeld voor medewerkers die ter gelegenheid van hun verjaardag op het werk willen trakteren. Ter voorbereiding op deze plannen gaat een aantal cliënten een cursus sociale hygiëne volgen. Annet: “Als dit allemaal loopt willen we de diensten van de cateringservice ook extern aanbieden.”

27 spinT

Dit was het begin van de cateringservice. Sindsdien worden er namelijk regelmatig gerechten bereid voor bijeenkomsten binnen de organisatie. Annet Swart (activiteitenbegeleidster) vertelt dat de mond-totmondreclame goed werkt: “Wie eenmaal van onze hapjes heeft geproefd is verkocht. We zijn al bij verschillende gelegenheden gevraagd om de catering te verzorgen.” Bij de cateringservice alleen is het niet gebleven. Twee keer per week wordt er in ’t Tracee een ‘warme hap’ bereid voor cliënten die hier komen pauzeren. Dit zijn de medewerkers van de productiehal. De ‘warme hap’ is verkrijgbaar voor de zeer schappelijke prijs van maximaal één euro. Geen wonder dat ook cliënten van andere voorzieningen en medewerkers steeds vaker binnenlopen voor iets lekkers.

Pascal van den Hout, rechts op de foto, raakte tweeënhalf jaar geleden dakloos en kwam bij Traverse terecht. Hij meldde zich bij de trajectbegeleiders en kon al snel als gastheer in ’t Tracee aan de slag. Hij wordt nu ook regelmatig gevraagd om een handje te helpen bij de cateringservice. Zoals bij de opening van het KIO, een voorziening van Traverse die dit jaar werd geopend. Pascal: “Ik ben graag onder de mensen en vind het leuk om gevarieerde hapjes te maken.”

ingekocht door

spinT 27

VRIJDAG UITDEELDAG BIJ DE VOEDSELBANK Een lekkere plak chocolade of een broodje met gerookte zalm is voor u misschien niets bijzonders. Maar voor meer dan 300 gezinnen in Tilburg zijn deze luxe producten niet te betalen. Die hebben zelfs al moeite om water en brood op de plank te krijgen. Gelukkig zijn er twee voedselbanken in Tilburg die een voedselpakket samenstellen voor al deze gezinnen. Maar wat als de crisis ook de voedselbanken zelf treft?

28 spinT

door Esmee Meijs / fotografie Dhinand Kleine

VOEDSELBANKEN Zij zorgen er immers voor dat alle gezinnen onder het wettelijk minimum, wekelijks kunnen rekenen op een voedselpakket. Standaard gevuld met een wisselende inhoud van groente, fruit, aardappelen, brood, broodbeleg, vlees, diepvriesproducten, snoep en chips. Maar de afgelopen maanden lukte dit nauwelijks.

trouwens niet alleen om armoede, maar ook om verspilling van voedsel tegen te gaan. We brengen ook een stukje bewustwording van wat er allemaal aan voedsel wordt verspild. We werken hier met een groot netwerk van vrijwilligers. En het is prachtig om te zien dat al deze vrijwilligers een geoliede machine vormen. Iedereen doet het met plezier.

Toon Erkelens, directeur van de Stichting Tilburgse Voedselbank (STV): "Er kwam inderdaad minder binnen. Maar ik zie dat meer als een normale zomertrend, dan dat de crisis nu ook ons treft. Zo ging het in oktober bijvoorbeeld weer beter. En het verschilt ook enorm per voedselbank; daarom wordt er onderling zoveel geruild. Dus als ze in Groningen een overschot aan aardappelen hebben en wij een overschot aan uien, dan gaan we met een vrachtwagen vol uien richting Groningen en komen we met aardappelen terug."

Wij zijn altijd op zoek naar nieuwe mensen, want niet alleen moet het magazijn op orde zijn; er komen en gaan dagelijks ontzettend veel producten en er is ook een administratieve kant die veel tijd vergt."

Voedselbanken moeten het hebben van giften, donaties, productiefouten, boeren, supermarkten en bedrijven en die aanvoer stagneert, volgens Sanne Pluyms van Stichting Voedselbank Tilburg. Zij vindt de situatie schrijnend: "Er is veel te weinig aanvoer en ik denk dat elke voedselbank in Nederland met dit probleem kampt. Ik weet niet precies waar het aan ligt, maar wij hebben monden te vullen. Dus dan houden we maar sponsoracties onder particulieren om meer eten binnen te krijgen."

GEEN PAKKET ZONDER TRAJECT In Tilburg bestaat al tien jaar een voedselbank en vier jaar geleden is daar een tweede bijgekomen. Stichting Tilburgse Voedselbank is de oudste en in die tien jaar enorm gegroeid. Ooit begonnen in de Hasseltstraat met een magazijntje in de St. Ceciliastraat, zijn ze groot gegroeid aan de Beelaerts van Bloklandstraat, waar zowel magazijn als afhaalpunt voor de gezinnen bij elkaar zitten. Zelfs het centraal distributiecentrum voor alle 28 Brabantse en Zeeuwse voedselbanken is er gevestigd. Erkelens: “Zo hebben we alles bij de hand en het scheelt natuurlijk een hoop geregel en gedoe om spullen op de juiste plek te krijgen." De slogan van STV luidt: ‘geen pakket zonder traject’. Ieder gezin of individu wordt door een maatschappelijk werker aangemeld. Die om de drie maanden checkt of men nog steeds recht heeft op een voedselpakket. Daarnaast worden gezinnen ook weer zelfredzamer gemaakt door het vervolgtraject. Want het is de bedoeling dat gezinnen hooguit drie jaar aankloppen bij de voedselbank. Erkelens: "Het kan iedereen overkomen. Er zijn er genoeg bij die het niet aan zichzelf te wijten hebben dat ze in de schulden zitten; denk alleen al aan de kinderen. En daar zijn wij voor. De voedselbank is er

OOK EENS EEN KEER NIEUWE SPULLEN Stichting Voedselbank Tilburg (SVT) is in maart 2006 opgericht door Sanne en Fons Pluyms. Sanne Pluyms is een enorm gedreven mens: “Wij zijn zelf arm geweest en we hebben zowel gebruik gemaakt van voedselpakketten als vrijwilligerswerk gedaan bij een voedselbank. Ons credo is: een kind moet ’s ochtends met een gevulde maag naar school. Als het kind de dag al begint met honger kan het niet goed leren op school en dat is natuurlijk het belangrijkste. Maar het is hard werken om een voedselbank te runnen. En vooral om de pakketten royaal gevuld te houden. Soms houden we particulierenacties zodat er toch nog wat extra’s binnenkomt. Vrijdag is onze uitdeeldag en dan werken we met zo’n 10 tot 12 vrijwilligers. De rest van de week doen Fons en ik het met zijn tweeën. Zorgen dat de mensen met een glimlach de deur gaan, dat is ons loon voor een hele week werk.” De SVT doet meer dan eten uitdelen alleen: “Wij delen ook speelgoed uit. En rond de feestdagen hebben we in een aparte ruimte nieuw speelgoed liggen, waar ouders uit kunnen kiezen. Ik vind het belangrijk dat die spullen nieuw zijn, want zo’n kind krijgt het hele jaar door al tweedehands.” Crisis of geen crisis, vooral de docusoap Effe geen cent te makken, van Natasja en René Froger plaatste de voedselbanken in een veel positiever daglicht. Met als onvoorzien gevolg dat de voedselbanken werden overstelpt met aanvragen. Tegelijkertijd zijn bedrijven hun productie gaan finetunen. Dus de spanning tussen vraag en aanbod zal voorlopig nog wel blijven hangen. Een voordeel is, dat de inzamelingsactie die de Frogers hebben gehouden, ook geleid heeft tot een reorganisatie onder de voedselbanken. Zo is de logistiek veel beter gestructureerd. Erkelens van de Stichting Tilburgse Voedselbank: “Voedselbanken zouden niet nodig moeten zijn. Maar als gezinnen schulden hebben van een halve ton en maar 70 euro om van te leven, wie is er dan niet blij dat wij er wél zijn?”

spinT 29

Ingekocht door

1. WIST U DAT

• u na twee geregistreerde te laat meldingen op kosten van de Regiotaxi zelf een straattaxi mag bestellen (tegen inlevering van het bonnetje krijgt u uw geld terug).

• als u met een mobiele telefoon belt het voordeliger is om een

2. TIJDIG BELLEN In principe kunt u altijd tot één uur van tevoren een regiotaxi bestellen. Het is echter prettig voor de planning van de taxibedrijven als u dit zo vroeg als mogelijk doet, bijvoorbeeld een dag van tevoren. Zeker bij een wat langere reis, of indien er sprake is van het gebruik van hulpmiddelen (zoals bijv. een rolstoel), is het van belang dat het taxibedrijf daarvan zo vroeg mogelijk op de hoogte is. De kans dat alles goed gaat is dan groter en dat is weer prettig voor u.

rit te reserveren via 013-549 99 99 i.p.v. 0900-0595

• de regiotaxi een vorm van openbaar vervoer is het handig is, dat u een afdeling of locatie opgeeft als u naar of vanuit een instelling reist.

3. TARIEVEN De basistarieven voor 2010 zijn als volgt: 1) voor OV-reizigers € 1,60 per strip 2) voor Wmo-reizigers € 0,50 per strip

• u meerdere ritten in één gesprek mag bestellen. een rit boeken met een aankomstgarantie alléén bedoelt is voor hele belangrijke afspraken, zoals een huwelijk, uitvaart of een aansluiting op bijvoorbeeld bus of trein.

• het Servicepunt Regiotaxi Midden Brabant bereikbaar is op telefoonnummer 013-542 90 87

• het Servicepunt uw belangen behartigt richting de vervoerder.

DE IMME VOERT ALS EERSTE

HET EKO KEURMERK 80%!

Duurzaamheid is voor ons van restaurant De Imme veel meer dan een reclameslogan of meedoen met de nieuwste trend. Als sinds de oprichting in 1978 is duurzaamheid het belangrijkste uitgangspunt bij onze werkwijze. Daarom zijn wij zeer verheugd dat wij vanaf 9 november 2010 als eerste restaurant in Nederland het eko-keurmerk 80% mogen voeren. WAT HOUDT HET EKO-KEURMERK IN? De term biologisch was in de horeca niet wettelijk beschermd, waardoor iedereen kon claimen biologisch te werk te gaan. Eind 2009 heeft de controleorganisatie SKAL hier verandering in gebracht door invoering van een certificatieprogramma voor de horeca. Deze gaat van het niveau 40%, 60% tot 80%. De IMME koopt alleen biologische producten van gecertificeerde leveranciers en winkels, zoals De Paardebloem, Ut Rooie Bietje en groothandel B-D-Totaal en onze kok voert controlehandelingen uit ter borging. Jaarlijks worden wij gecontroleerd door het SKAL. Dit alles waarborgt dat onze gasten echt biologisch eten. WAAROM BIOLOGISCH? De Imme kiest voor menu’s zonder vlees of vis om een positieve bijdrage te leveren aan het dierenwelzijn en het milieu. Ruim 80 % van wat we inkopen is biologisch. Deze

producten zijn gezond, lekker, authentiek en puur.We gebruiken graag lokale producten van wat het seizoen ons brengt. Om voedselkilometers en stookkosten te beperken. De redactie van SpinT nam de proef op de som. Een van ons nam de daghap (€7,50); een maaltijdsalade van de seizoensgroente rode en witte kool met gebakken pompoen in ketjapsaus. De ander nam de Immeschotel (€11,75): boerenkool met peperkoek erin verwerkt, geserveerd met tempékroketjes, gort met krenten en pompoen. Een bijzonder verrassende combinatie. Als toetje namen we de machtige chocoladetaart en de tiramisu, lekker deze keer met ananas! We hadden nog graag de kasjmircurry, springrolls, de mediterrane stamppot en de zuurkoolstrudel willen testen, maar waren meer dan voldaan. Ook trek gekregen? Graag zien wij u langskomen in de Willem II straat 52 a. Wij zijn 7 dagen per week geopend vanaf 17.00 u. Telefonisch reserveren kan via 013 – 5425229.

spinT 30

VOEDINGS- EN DIEETADVIES OP MAAT! Gezond en gemakkelijk leven, dat wilt u vast ook. Thebe kan u daarbij zeker een handje helpen. Gezond eten is de basis voor een gezond leven. Goede voeding verhoogt uw weerstand en draagt bij aan een fit gevoel. Of u nu diabetes heeft, zwanger bent of doet aan (top)sport.

PERSOONLIJK ADVIES De diëtisten van Thebe zijn er voor iedereen. Voor kinderen, volwassenen en 65-plussers. Voor mensen die gezond zijn en dat graag willen blijven, maar ook voor mensen met medische klachten. De diëtist zoekt samen met u naar een voedingspatroon dat afgestemd is op uw persoonlijke situatie en uw dagelijkse leven niet drastisch verandert. Ook kunt u van de diëtist motiverende begeleiding verwachten.

31 spinT

GESPECIALISEERD ADVIES Uiteraard kunt u bij de diëtist van Thebe terecht als u advies en begeleiding wenst in verband met overgewicht, diabetes of hart- en vaatziekten of een andere (medische) verwijsdiagnose. Thebe | Voeding en dieet heeft diëtisten die gespecialiseerd zijn in allergieën, voedselovergevoeligheid, sondevoeding, diabetes mellitus, eetstoornissen en voeding bij (top)sport.

CURSUSSEN WAARBIJ THEBE | VOEDING EN DIEET IS BETROKKEN. Het werken aan een gezonde leefstijl betekent gezond eten en voldoende bewegen en blijvend uw gedrag veranderen. Soms is het eenvoudiger uw doel te bereiken als u dit samen met anderen doet. Bijvoorbeeld door het volgen van de cursus OK, speciaal voor kinderen met overgewicht.

HANDIG OM TE WETEN: Thebe | Voeding en dieet houdt spreekuur op zo’n 80 verschillende locaties in Midden- en West-Brabant, zowel overdag als in de avonduren. We helpen u graag dicht bij huis. Voor meer informatie of het maken van een afspraak kunt u ons bellen via 0900-8122 (€ 0,10 per minuut). U kunt ook terecht op onze website www.thebe.nl of stuur een mail naar [email protected]

ingekocht door

spinT 31

EN OOK HIER! VINDT U Bibliotheken: Berkel-Enschot, Eikenbosch 7 – Bibliotheek Wagnerplein, Wagnerplein 5 - Heyhoef, Kerkenboschplaats 3 - ’t Sant, Beneluxlaan 74 - Hasselt / de Poorten, Hasseltstraat 194 - Tilburg Centrum, Koningsplein 10 - Udenhout, Tongerloplein 15 Wijkcentra: MFA De Symfonie, Eilenbergstraat 250- Ypelaer, Corellistraat 10 - Heyhoef, Kerkenboschplaats 3 - Kievitslaer, Reinevaartstraat 55 - ’t Sant, Beneluxlaan 74 - De Baselaer, Hoefstraat 175 - De Reit, Westertorenlaan 4 - De Boomtak, Boomstraat 81 - Nieuwe Stede, Capucijnenstraat 156 - De Spil, Heikestraat 54 - MFA Zuiderkwartier, Wassenaarlaan 38 - Spijkerbeemden, Don Sartostraat 4 – MFA Het Spoor, Schaepmanstraat 36 Jeruzalem, Caspar Houbenstraat 164 – MFA Het Kruispunt, Sabelhof 12 - Boerderij Paulusse, Tauernpad 2 - Hoogvenne, Kazernehof 76 - Zorgvlied, Schout Backstraat 33 - V39, Veemarktstraat 39 Sociale instellingen: Advocatencollectief, Korenbloemstraat 86 – RIBW MB, Willem II straat 21-23 – RIBW MB, Nieuwlandstraat 44/46 - Voedselhulp, B. van Bloklandstraat 13 - Centrum voor dagactiviteiten (RIBW), Goirkestraat 103 - GGZ, Lage Witsiebaan 4 - GGZ, Jan Wierhof 7 - Switsj, Haydnstraat 260 - Diamant, Zevenheuvelenweg 16 - Diamant Groep, Insulindestraat 9 - Klantenraad Werk en Bijstand, Dragonstraat 13 - TOG, Dragonstraat 13 - Traverse, Reitse Hoevenstraat 6 - IMW Centraal Bureau, Korvelplein 213 - IMW West, Sabelhof 12 - IMW Noord, Verdiplein 88 - IMW Zuid, Korvelplein 8 - IMW Reeshof, Warmondstraat 114 - Stichting Broodnodig, Dessinateursplein 30 - CBV, Wilhelminapark 62 - De Twern, Vincentiusstraat 102 - Feniks, NS plein 17 - Blauwe Maan, Wilhelminapark 55 - Dress for Success, St Annastraat 20 - De Verdieping, St. Annastraat 20 - Contour, St. Annaplein 21 - Schuldhulpverlening, Spoorlaan 448 / Stadskantoor 5 - Novadic-Kentron, Edisonlaan 15 - Moedercentrum de Ketting, Berglandweg 40 - Kompaan, Rillaersebaan 75 - SEW, Boomstraat 131 - The Dizz, Hasseltstraat 194 - Transvorm, Dr. Deelenlaan 13 - Huis van de Wereld, Spoorlaan 346 - Centrum Jeugd en Gezin, Ringbaan West, ingang B. Suijsstraat - Artenzo, Burg. Damstraat 15 – Vadercentrum, Frater Mattheushof 1 - De Bocht, Tilburgseweg 184 Gemeentelijke instellingen: Stadswinkel Centrum, Stadhuisplein 130 - Sociale Zaken, Koningsplein 8 - Stadswinkel Noord + Loket Z, Brucknerlaan 20a - Loket Z Berkel-Enschot, Abdijlaan 21 - Loket Z West, Beneluxlaan 74 - Loket Z Oud-Noord, Hasseltstraat 194 - Loket Z Kerkenbosplaats 3 - Loket Z Zuid, Don Sartostraat 4 - Loket Z OudZuid, MFA Zuiderkwartier, Wassenaerlaan 38 - Sport: Gemeente Tilburg Afdeling Sport, Stappegoorweg 1 - Zwembad La Piscine, Stappegoorweg 1 - Stuivesant Fysio & Fitness, Stuivesantplein 2 - Quality Sport Centre, Veldhovenring 57/59c - Puur, Artemisstraat 6 - Culturele instellingen: De Schalm, Eikenbosch 1, Berkel-Enschot - Jan van Besouwhuis, Thomas van Diessenstraat 1, Goirle - CVA, Ringbaan Oost 8/17 - Cinecitta, Willem II straat 29 - Factorium, Kap. Poellplein 3 - Paradox, Telegraafstraat 62 - Hall of Fame, St. Ceceliastraat 23 - Theaters Tilburg, Louis Bouwmeesterplein 1 - De Nieuwe Vorst, Willem II straat 49 Zorginstellingen: Amarant Hoge Veer, Bredaseweg 375 - Huize Padua, Paus Adriaanstraat 60 - Tweestedenziekenhuis, Dr. Deelenlaan 5 - Bemoeizorg, Korvelseweg 187 - Bureau Jeugdzorg, Alleenhouderstraat 25 - Elisabethziekenhuis, Hilvarenbeekseweg 60 - St. Jozefzorg, Wethouderslaan 9 - De Hazelaar, Dr Eygenraamstraat 3 - Jozefzorg, Kruisvaarderstraat 40 - Den Herdgang, Berlagehof 60 - Bijsterstede, Herbothstraat 2 - Thebe, Lage Witsiebaan 2a -Woningcorporaties: TBV, Spoorlaan 430 - Tiwos, Stationsstraat 24 - Wonen Breburg, Ringbaan Noord 193 - 01 Winkels: La Poubelle, Hoevenseweg 3 - Samsam, Noordstraat 82 - Boefjes, Nieuwlandstraat 14 - Used Before, Nieuwlandstraat 55 - Vincent Shop, Veemarktstraat 37 - Solidare, Molenbochtstraat 66 - Ut Rooie Bietje, Koningshoeven 62 - De Paardebloem, Bredaseweg 256 - Bont en Blauw, Tuinstraat 84 - Selexyz Gianotten, Emmapassage 17 - De Schatkist, Pater van den Elzenplein 59 - Livius, Nieuwlandstraat 56 - Plus IJsselstein, Besterdring 110 - Erica Natuurwinkel, Oude Markt 5 - De Schatkist, Pater vd Elzenplein 59 Horeca: De Pollepel, Stedekestraat 7 - Prins Heerlijk, Nieuwlandstraat 16 - Meesters, Monumentstraat 6 - Anvers, Oude Markt 12 - Breexz, NS Station Tilburg - McDonald’s, Piusplein - Etenstijd, Professor Van Beuchemlaan 4 - Boerke Mutsaers, Vijverlaan 2 - The Grass Company, Spoorlaan 360 - Grand Central, Spoorlaan 422 - ’t Elfde Gebod, Paleisring 23 - Heeren van Tilburg, Stadhuisstraat 21 - Café Langeboom, Nieuwlandstraat 1 - De Imme, Willem II straat 52a - Kras 2, Willem II straat 27 - Roefus, Schouwburgring 190 - Subway, Spoorlaan 374 - Cafetaria De Smullerij, Hoefstraat 234 - Ticaro, Goirkestraat 55/59 - De Topper, Enschotsestraat 169 – Zij en ik, Emmapassage 15 et cetera…