Thuis tussen studenten Xavier eet al 40 jaar in de mensa

FoliaMagazine weekblad voor HvA en UvA

nr. 24 20/03/2013

Thuis tussen studenten Xavier eet al 40 jaar in de mensa

(advertentie)

LEARNING TOMORROW HVA ONDERWIJSCONFERENTIE 11 APRIL 2013 VOOR ALLE HVA-MEDEWERKERS OCHTENDPROGRAMMA CARRÉ

Masterclasses, workshops, events: De ideale studiedag van een

10.00 – 10.45 uur

Ontvangst en voorprogramma

student in 2025 – Gamification in het onderwijs – Lesgeven

10.45 – 12.30 uur

Welkomstwoord Geleyn Meijer, speeches Louise Gunning,

met een tablet, toetsen op een smartphone – Bibliotheek in je

Huib de Jong en Anka Mulder

broekzak – Visuele communicatie in onderwijs en onderzoek –

Prijsuitreiking Docent van het Jaar

De HvA op Twitter, Facebook, Google+ en Queck – Facebook:

Lunch

van kritiek tot alternatief – en meer…

12.30 – 13.30 uur

MIDDAGPROGRAMMA KOHNSTAMMHUIS

MEER INFORMATIE / INSCHRIJVEN:

14.00 – 16.30 uur

Masterclasses, workshops, events

WWW.HVA.NL/ONDERWIJSCONFERENTIE

16.30 – 18.00 uur

Borrel

232x297 Advertentie Folia_Onderwijsconferentie 2013.indd 2

08-03-13 12:36

inhoud #24

redactioneel Catering

Geen schoothondjes 6

Net zoals over een onderwerp als voetbal en het weer heeft bijna iedereen op de HvA en UvA wel een mening over de catering. En meestal is die niet positief. Ik geef een paar voorbeelden. De catering is te duur, het eten is slecht, de openingstijden zijn be­ labberd en de ambiance waarin gegeten moet worden is niet om over naar huis te schrijven. En of het nu Eurest, Van Hekken, Sorbon, Albron of Smaa betreft; de klachten zijn identiek. In de tijd dat ik orthopedagogiek aan de UvA studeerde, kwam ik vaak in de mensa op het Roeters­ eiland en voor mij als vegetariër was eten aldaar inderdaad geen culinair pretje. Meestal at ik er iets met ei of champignons of een combinatie daarvan. Toch zijn er ook mensen positief over de mensa. Lees het verhaal van Xavier Martin die al sinds 1969 bij de mensa eet. En dat drie keer per week! Zijn mening over het aldaar geserveerde eten? ‘Het is geen haute cuisine, maar het is meer dan acceptabel voor 4,66 euro.’ Eet smakelijk.

Studentenraden komen vaker in conflict met decanen. Maar alleen omdat het moet.

Unlike Facebook 12

Een wereld zonder Facebook is nauwelijks meer voor te stellen. Toch doen we dat graag.

Martins mensa 22

Xavier Martin eet al tientallen jaren in de mensa. En dat bevalt goed.

Harmonieuze samenzang 26

De dames van Snowapple maken dromerige popen folkmuziek. Met hier en daar wat opera.

Jim Jansen, hoofdredacteur Folia Magazine, [email protected], @jimfjansen

en verder de week/het moment/navraag 4-5 passie 11 op de tong 15 opinie 16-18 Robbert Dijkgraaf 17 Hadjar Benmiloud 18 brief 19 promoties 19 objectief 20-21 drift 25 overigens 29 Folia maakt kennis 30-31 Folia tipt 32-33 lezingenladder 33 prikbord 34-35 wasdom 36-37 stage 37 toehoorders 38 de lezer/deining 39

(twitter)

FoliaMagazine

3

de week Laat die champagne nog maar even staan.

E

Hoewel. Meedoen aan het experiment bete­ kent wel dat universiteiten en hogescholen maatregelen moeten nemen om de studie­ begeleiding te verbeteren, de kwaliteit van docenten te vergroten en intensiever onderwijs aan te bieden, zo dicteert het ministerie. En op dat gebied heeft vooral het deeltijdonderwijs van de HvA nog wat te winnen, blijkt uit de onlangs gepubliceerde Keuzegids Deeltijd & Duaal. De gids geldt als graadmeter van de kwaliteit van hogescholen. De HvA scoort een dikke onvoldoende. En wat doe je als er aandacht (en geld) moet komen voor een schrijnende kwestie: landmij­ nen, gebrek aan schoon drinkwater, vluchtelin­ genkampen of gebrekkig onderwijs? Dan zet je een glazen huis neer. Of in dit geval, een glazen klaslokaal. Midden op het Beursplein. Toppers uit de nationale onderwijswereld gaven daar acte de presence, waaronder astronaut André

4

FoliaMagazine

foto Sandra Hazenberg

erstejaars, laat dat sociale leven nog maar even in de ijskast staan. We weten dat je je een jaar lang hebt moeten inhouden, dat je met je neus in de boeken zat terwijl  je uitnodigingen voor geweldige, alcoholovergoten avonden afsloeg dat het een lieve lust was. Maar nu je eindelijk het verplicht aantal punten hebt behaald waardoor je niet van je opleiding wordt geschopt, tovert onze minister van Onderwijs  weer een nieuwe maatregel uit haar hoge hoed: het voortzetten van het bindend studieadvies in het tweede en derde jaar. Eerstejaarsstudenten laten hun teu­ gels te makkelijk vieren als ze hun propedeuse eenmaal op zak hebben, vindt Jet Bussemaker. Hoewel het vooralsnog om een ‘experiment’ gaat, doen eerstejaars van de UvA en de HvA er wellicht goed aan nog even te wachten met het ontkurken van de champagne. Minister van Onderwijs Jet Bussemaker in het glazen klaslokaal. Ze mag dan geen imposante fysiek hebben, strikt en zakelijk is ze zeker. Onder haar bewind moeten studenten ook in het tweede en derde jaar vol aan de bak.  

En, tja, zo’n harde hand kunnen studenten wel gebruiken als ze ook in het tweede en het derde jaar al hun punten moeten halen. yyy Eva Rooijers en Gijs van der Sanden

Kuipers. Uren werd er geboomd over de vraag: wat maakt nu een echt goede docent? Wij weten het antwoord inmiddels: testoste­ ron. Waarom zijn het anders altijd mannen die de Docent van het Jaarprijs verzilveren? De laatste keer dat aan de UvA een vrouw won, was in 2007. Aan de HvA won zelfs nog nooit een vrouw. Bij de domeinen van de HvA wonnen de afgelopen week ook vrijwel alleen mannen. Hoe dat kan? Folia­verslag­ gever Luuk Heezen vroeg het studenten die met de volgende verklaring kwamen: van mannen neem je meer aan, ze zijn duidelij­ ker, strikter, zakelijker én fysiek imposanter.

13 maart 2013

tweet van de week HesterMarije @Hestermarije Altijd fijn als een HC zo afgesloten wordt: “Doe niet te moeilijk, onthoud alleen dit. Heel veel meer begrijp ik er ook niet van..” #hva https://twitter.com/Hestermarije/status/

Zit je nietsvermoedend je broodje te verorberen in de UB-kantine, begint een stelletje studenten opeens ‘een snelle, lichtvoetige fastfoodvoorstelling’ te spelen. Het zijn Groningse studenten die in samenwerking met het Noord Nederlands Toneel (NNT) een flashmobachtig toneelstukje spelen op studentikoze locaties. Zij doen dit in de slipstream van Dostojewski’s klassieker Misdaad en straf waarmee het NNT op dit moment langs de theaters toert, en die 22 tot en met 25 maart in de Amsterdamse Stadsschouwburg te zien is. yyy foto Bas Uterwijk

navraag James Kennedy De Maastrichtse hoogleraar preventieve geneeskunde Onno van Schayck sprak in een interview over een ‘wonderbaarlijke genezing’ en kreeg daarop veel kritiek. Een groep christelijke hoogleraren, onder wie James Kennedy, nam het in een open brief voor hem op.

Waarom deze brief? ‘Elke brievenschrijver heeft een andere moti­ vatie. Ik heb de brief ondertekend uit solidari­ teit, want ik vond dat een collega te hard werd aangepakt voor zijn uitspraak.’

iemand die zo’n uitspraak doet niet geschikt is voor de wetenschap, een kwakzalver is. Terwijl op de staat van dienst van Van Schayk niets aan te merken valt. Hij bedrijft geen wetenschap op basis van wonderen.’

De brief rept van een lynchcultuur. Is dat niet overdreven? ‘Natuurlijk is die term overdreven. Maar in onze ogen is door verschillende media een bewuste poging gedaan om de opmerkingen van Van Schayck in een zo kwaad mogelijk dag­ licht te stellen. De media doen het lijken alsof

Wat is uw mening over zijn uitspraak? ‘Het is geen wetenschappelijke uitspraak. Tij­ dens het interview ging hij aarzelend in op de vraag. Hij wilde er liever niet over praten. Ik zou het persoonlijk niet zo hebben verwoord, maar het betekent niet dat hij zijn wetenschap­ pelijke inzichten overboord gooit. Nogmaals,

op zijn werk valt niets aan te merken.’

Denkt u niet dat mensen zullen denken: die 27 christelijke hoogleraren zijn het ermee eens? ‘Dat moet nog blijken. Mij ging het erom om op te komen voor een medehoogleraar. Niet alleen omdat wij als christelijke hoogleraren in de bres springen voor de uitspraken van Van Schayck. Als ik gevraagd zou worden hetzelfde te doen voor een hoogleraar met een totaal andere geloofsovertuiging, zou ik dat ook doen.’ yyy Vera Lentjes

FoliaMagazine

5

De kiezel in de schoen Studentenraden brengen hun conflicten met decanen steeds vaker voor de landelijke geschillencommissie hoger onderwijs. Niet om stoer te doen, maar omdat het moet. ‘Als je stap één zet, moet je ook stap twee zetten.’ tekst Eva Rooijers / illustraties Pascal Tieman

‘J

ullie hebben allemaal schone dames gestuurd. Zo maak ik natuurlijk geen schijn van kans,’ grapt Han van Dissel, decaan van de Faculteit Economie & Bedrijfskunde (FEB). De vier dames in kwes­ tie, allen leden van de facultaire studentenraad van de FEB, lachen. De amicale sfeer tussen de decaan en de studenten doet niet vermoeden dat ze nog geen vijf minuten later lijnrecht tegenover elkaar zullen staan. Met een mannelijk mederaadslid zijn ze maandag 28 januari namelijk naar troosteloos Lunetten afgereisd om een geschil uit te vechten voor de Landelijke Commissie voor Geschillen medezeggenschap Hoger Onderwijs [zie kader, red.]. Op het damestoilet fatsoeneren de studen­ ten nog snel een blouse, werken make­up bij of vegen met toiletpapier wat modderspetters van zwarte laarsjes. Een beetje nerveus zijn ze wel. Een geschil met de decaan, voor een officiële geschillencommissie. Het is ook niet niks. Meer gesCHIllen Het is al het derde geschil dat dit jaar voorkomt tussen een facultaire studentenraad en een decaan van de UvA. Dat is opvallend. Sinds 2006 kwamen er slechts zeven geschillen voor de commissie hoger onderwijs, waarvan drie tussen studenten en het bestuur van universitei­ ten. Nog opvallender: de studenten wonnen de twee eerdere geschillen dit jaar. Hebben decanen steeds vaker lak aan de studentenraden? Of laten studentenraden steeds meer hun tanden zien?

6

FoliaMagazine

Het geschil tussen de decaan en de studenten­ raad van de FEB draait om het verplaatsen van de collegevrije studieweek van week zeven, een week voor de tentamens, naar week vier. Van Dissel heeft voor hij dit besluit nam niet overlegd met de studentenraad. Het betreft im­ mers een roosterwijziging en daar heeft de raad niets over te zeggen, beredeneert de decaan. De raad denkt daar anders over. Het verplaatsen

‘Je bent bang dat je de relatie met de decaan verpest’ van de week betekent een verandering in de studeerbaarheid en daar menen de studenten instemmings­ ofwel adviesrecht [zie kader, red.] over te hebben. Een patstelling dus. En daarom zitten ze vandaag tegenover de vier leden van de geschillencommissie. ‘We hebben al uw stukken bestudeerd, dus het vriendelijke verzoek om niet in herhaling te val­ len,’ spreekt voorzitter Sylvia Wortmann beide partijen streng toe. Namens de studentenraad voert de rap pratende economiestudente Sytske de Jong het woord. Ze draagt een net marine­ blauw jasje. Voor haar neus ligt een iPad waarop ze af en toe een blik werpt als ze een juridisch artikel aanhaalt om haar standpunt te onder­ bouwen. Decaan Van Dissel laat zich door drie

collega’s bijstaan, waaronder Miek Krol, hoofd van de juridische afdeling van de UvA. Sinds het 8­8­4­systeem in 2011 werd ingevoerd aan de FEB vinden er in week vier van de eerste twee blokken toetsen plaats. Volgens de decaan bleek vorig jaar dat veel studenten in week vier niet naar college gingen vanwege die tussen­ tijdse tentamens. Daarom is de studieweek verplaatst. ‘Maar het merendeel van de tweede­ en derdejaarsvakken heeft helemaal geen tus­ sentijdse toetsen,’ werpt De Jong tegen. ‘Slechts 13 van de 45 vakken. Bovendien neemt dat niet weg dat de decaan in ieder geval met ons had moeten overleggen,’ zegt ze, terwijl ze decaan met een strakke glimlach aankijkt. Van Dissel erkent dat de communicatie met de studentenraad over het verplaatsen van de studieweek niet de schoonheidsprijs verdient. Maar hij blijft bij zijn standpunt dat het een roosterwijziging betreft en dat de studentenraad daarvoor niet om toestemming hoeft te worden gevraagd. ‘Had u nou niet kunnen vermoeden dat het verplaatsen van de studieweek voor veel commotie onder de studenten zou zorgen?’ vraagt commissielid Piena. ‘In alle eerlijkheid, dat hadden we niet zien aankomen,’ antwoordt onderwijsdirecteur Sander van Triest die de decaan bijstaat. De Jong fronst. ‘Ik vind dat vrij moeilijk te geloven. Ze wisten dat het voor ons een belangrijk punt was.’ Na afloop verzucht vicevoorzitter van de studentenraad Li Li Vuong: ‘Het voelt alsof ik een tentamen heb gemaakt, maar niet weet of ik het heb gehaald.’

FoliaMagazine

7

geschillencommissie Een medezeggenschapsorgaan of bestuur van een openbare hogeschool of universiteit kan een geschil aanmelden bij de Landelijke Commissie Geschillen Medezeggenschap voor Hoger Onderwijs. Die houdt in de regel een openbare zitting waarin partijen in de gelegenheid gesteld worden hun standpunten toe te lichten en vragen van de commissie te beantwoorden. De uitspraak van de commissie is bindend. Naast Sylvia Wortmann, de voorzitter van de commissie en tevens lid van de Raad van State, nemen er vier andere juristen plaats in de commissie. Twee namens de colleges van bestuur en twee namens de medezeggenschapsorganen.

loopgravenoorlog Ook student politicologie en filosofie Jaap Oosterwijk maakte vorig jaar de gang naar de geschillencommissie. Hij was destijds voorzit­ ter van de facultaire studentenraad geesteswe­ tenschappen en is nu algemeen raadslid van dezelfde raad. Onder zijn leiding weigerde de studentenraad in te stemmen met de Onder­ wijs­ en Examen Regeling (OER) voor het jaar 2012­2013. Daarin was een pakket aan maat­ regelen opgenomen om het studiesucces te verhogen, waaronder de in de media verguisde vijfjesmaatregel waarbij studenten een vijf mochten compenseren. ‘Veel van die maatregelen waren zo gecompli­ ceerd en oneerlijk dat we daar echt niet mee in konden stemmen,’ zegt Oosterwijk. ‘Om een voorbeeld te noemen: studenten die twee keer een 3,9 hadden gehaald binnen een vakcluster, maar verder fantastische punten hadden, moes­ ten alle vakken van het eerste jaar overdoen.’ Ook met de compensatieregeling hadden de studenten veel moeite. Oosterwijk: ‘Uiteindelijk waren we, met pijn in het hart, bereid om met de vijfjesmaatregel akkoord te gaan. Mits de vakken die je mocht compenseren inhoudelijk samenhingen. Maar die garantie kon de decaan ons niet geven. Toen hebben we besloten om de OER te blokkeren.’ De sfeer tussen de decaan en de studentenraad was er ondertussen niet beter op geworden. ‘Op een gegeven moment waren we in een soort loop­ gravenoorlog verwikkeld,’ zegt Oosterwijk. ‘Want dit was niet het enige punt waarop we clashten. Er was gedoe over de brede labels. We waren tegen de afschaffing van Roemeens. Ook over de opheffing van de master Nieuw Grieks deden we moeilijk.’ Maar volgens Oosterwijk is de raad juist bedoeld om tegenspel te bieden. ‘Anders is het alleen een functie die leuk staat op je cv.’ Met die harde lijn boekte Oosterwijk in het ge­

8

FoliaMagazine

raadsrechten De facultaire studentenraden van de UvA hebben naast informatie-, hoor- en initiatiefrecht ook advies- en instemmingsrecht. Dat laatste betekent dat de decaan van een faculteit alleen een beslissing mag nemen als de studentenraad daarmee akkoord gaat. Dit geldt onder andere voor delen van de OER [Onderwijs- en Examenregeling, red.] en het studentenstatuut. Over sommige zaken hoeft de decaan de studentenraad alleen om advies te vragen. Bijvoorbeeld over aangelegenheden die het voortbestaan van en de goede gang van zaken binnen de faculteit betreffen. Een omschrijving die ruimte open laat voor verschillende interpretaties.

schil een succes. De commissie oordeelde in het voordeel van de studenten. Esther Crabbendam, huidig voorzitter van de studentenraad van de faculteit beaamt dat studentenraden, in ieder geval die van de Faculteit der Geestesweten­ schappen, steeds meer hun tanden laten zien. Volgens Crabbendam speelde de entree van partij Ons Kritisch Alternatief (Ons) op het toneel van de studentenpolitiek daar een belangrijke rol in. Het is de partij van Oosterwijk. Zelf is ze lid van MEI, het traditionele machtsbolwerk van de studentenpolitiek van de UvA. ‘Ons heeft de studentenpolitiek flink opgeschud. Zij vinden dat studentenraden niet het schoothondje van bestuurders moeten zijn. Ik ben het inhoudelijk lang niet altijd met ze eens, maar wel op dat punt.’

studentenraad, voor een lastig vraagstuk: wat nu? ‘Wij waren net begonnen, wisten van de hoed noch de rand. Uiteindelijk hebben we zelf maar een geschil aangespannen, want we waren het echt niet eens met die maatregel.’ Ook nu wonnen de studenten. Maar Fresen ziet het geschil niet als een uiting van een strijdlustige studentenraad die de barricades op gaat. ‘Het is een mechanisch iets. Als je stap één zet, moet je ook stap twee zetten. Naar de ge­

Ook in de studentenraad van de Faculteit der Maatschappij & Gedragswetenschappen zaten vorig jaar twee leden van Ons. ‘De invloed van de leden van Ons Kritisch Alternatief heb ik wel wat moeten temperen,’ zegt politicologiestudent Tim Fresen, destijds voorzitter van de raad en lid van MEI. ‘Ik denk namelijk dat het helemaal niet nuttig is om er keihard in te gaan. Sterker nog, ik weet vrij zeker dat het tegen je gaat werken. De boog waarmee zo’n bestuurder om je heen loopt, wordt alleen maar groter.’ Desalniettemin belandde ook hij vorig jaar in een geschil met zijn decaan Edward de Haan. ‘Dat was een erfenis van de raad van het jaar daarvoor.’ De decaan had de ingangseisen van de honoursopleiding verhoogd van een 7 naar een 7,5. De studentenraad was tegen en stemde niet in met de OER. Decaan De Haan stelde vervolgens een OER vast zonder toestemming van de studentenraad. ‘Dat was niet volgens het boekje,’ zegt Fresen. ‘De decaan had naar de geschillencommissie moeten stappen of de OER zonder dat artikel vast moeten stellen.’ Dat plaatste Fresen, kersvers voorzitter van de

schillencommissie gaan was gewoon een logische vervolgstap nadat de vorige raad niet met de OER had ingestemd en de decaan hem toch vaststelde.’

‘Ons heeft de studentenpolitiek flink opgeschud’

Druk uIT Den Haag Ook raadslid Sytske de Jong van de FEB heeft niet het idee dat studentenraden nu veel meer hun tanden laten zien. ‘Ik denk eerder dat de decanen iets onzorgvuldiger te werk gaan.’ Ze ziet de druk vanuit Den Haag om studenten sneller te laten studeren als belangrijke oorzaak. ‘De decanen moeten alles uit de kast halen om het studiesucces te verbeteren. Daarbij gaan ze soms niet helemaal netjes te werk, bijvoorbeeld door ons niet te betrekken bij het verplaatsen van de studieweek. Dan rest ons niet veel anders dan naar de geschillencommissie te stappen.’ Helemaal zonder wikken of wegen gaat dat niet. ‘Natuurlijk denk je wel drie keer na voordat je het tot een geschil laat komen,’ zegt Jan­Tjibbe Steeman, voorzitter van de facultaire studenten­ raad FEB. ‘Je bent bang dat je de relatie met de decaan verpest.’ Wat volgens hem uiteindelijk niet is gebeurd. Ook Van Dissel benadrukte

voor de geschillencommissie dat de relatie met de studentenraad over het algemeen heel goed is. Steeman: ‘Het gaat ons er niet om onze tanden te laten zien. Ik zie het eerder als een interessante juridische casus om vast te stellen hoe ver onze macht reikt.’ Dat blijkt niet zo ver als de studenten gehoopt hadden. De commissie oordeelt zes weken na de zitting in het voordeel van decaan Van Dissel. ‘Helaas,’ zegt Steeman. ‘We gaan nu kijken of we in beroep gaan.’ Ook decaan Frank van Vree ging vorig jaar in beroep tegen het besluit van de commissie. Tot verbazing van de toenmalig voorzitter van de studentenraad Jaap Oosterwijk. ‘Nadat we het geschil hadden gewonnen, gingen we snel om tafel met de decaan om alsnog een OER vast te stellen waar beide partijen zich in konden vinden.’ Die klus was snel geklaard. Oosterwijk dacht met een gerust hart op vakantie te kunnen – het was inmiddels augustus – toen hij een te­ lefoontje van Van Vree kreeg die meldde alsnog in hoger beroep te gaan. Dat hoger beroep werd vervolgens niet ontvankelijk verklaard, omdat er al een nieuwe OER was. ‘Heel bizar,’ vond Oosterwijk de gang van zaken. De UvA schreef destijds op de website dat ze in hoger beroep ging, omdat ze helderheid wilde krijgen over de procedures. Oosterwijk: ‘Ik denk dat er mensen in het Maagdenhuis rondlopen die het niet goed kunnen hebben als hun handelingsvrijheid iets wordt beperkt.’ Oud­voorzitter van de facultaire studentenraad van de FMG Tim Fresen komt met een grijns tot de volgende conclusie: ‘Ik denk dat elke bestuurder op de UvA de studentenraad ziet als een vervelende kiezel in de schoen. Soms kan je hem er makkelijk uitschudden en soms is hij iets groter dan gedacht.’ yyy

FoliaMagazine

9

(ingezonden mededeling)

Realiseer jouw idee met Het Platform

www.ASVA.nl/platform

Het Platform helpt jou bij: Fondswerving en promotie Brainstormen en schrijven van een projectplan Een netwerk (perslijsten, rechtshulp, vormgever) Een werkplek met computers en telefoon

passie Bridge Bridge is voor JoosT DIrkson (45, hoofd service & ontwikkeling Administratief Centrum) al tweeëndertig jaar een rode draad in zijn leven. ‘Op de middelbare school organiseerden twee docenten bridgecursussen voor leerlin­ gen. Sinds mijn dertiende speelde ik iedere vrijdagmiddag bij de scholierenbridgeclub. Het sociale aspect van samenspelen met een partner maakt bridge leuker dan andere denksporten, schakers zijn bijvoorbeeld vaak loners. De wereldkampioen schaken wint allang niet meer van computers. Bridge is te complex voor computers. De psychologie en de misleiding, dat maakt het interessant. Een spel duurt een paar minuten, dus je krijgt snel nieuwe kansen. Op een clubavond speel ik zo’n dertig spellen. De grootste truc is je concentratie vasthouden. Ooit deed ik mee aan de juniorentraining van de bridgebond, maar wereldkampioen word ik niet meer. De ideale partner zeurt niet, heeft begrip voor fouten, prijst je voor de dingen die je goed doet en speelt op hetzelfde niveau. Een partnership moet je onderhouden alsof het een re­ latie is. Gelukkig heb je geen kinderen samen. Ik heb mensen vechtend uit elkaar zien gaan. Dan vliegen de kaarten letterlijk over tafel. Als mijn vrouw zou willen verhuizen is het eerste waar ik naar kijk of ze daar wel een fatsoenlijke bridgeclub hebben. De Dam­tot­ Damloop heb ik op het laatste moment laten schieten voor een bridgewedstrijd. In mijn boekenkast staat ongeveer een meter aan hu­ moristische verhalen over bridgende monni­ ken, dierenbridgeclubs, maar ook technische boeken. Ik probeer steeds nieuwe dingen te leren. Naar buitenlandse bridgetoernooien ga ik voor de ambiance. Vorig voorjaar naar Juan­les­Pins in Zuid­Frankrijk. Daar kreeg ik ruzie met een bejaarde Pool die ieder­ een uit zijn concentratie haalde met zijn geschreeuw. Die types zitten er ook tussen.’ yyy tekst Vera Lentjes / foto Fred van Diem

FoliaMagazine

11

Moe van Facebook Facebook is onvermijdelijk en overal. Maar de ervaring leert dat dat snel anders kan zijn. Het hopen is op een betere opvolger. ‘Wie weet is dat iets waarbij de gebruikers centraal staan.’ tekst Robrecht de Vocht / foto Sandra Hazenberg / illustratie Marc Kolle

H

eb jij nog vrienden zonder Face­ bookprofiel? Vermoedelijk zijn ze op één hand te tellen. In 2012 bereikte Facebook de mijlpaal van één miljard actieve gebruikers. Dat wil zeggen dat een op de zeven mensen op de wereld de dienst minimaal eenmaal per maand gebruikt. Of je Facebook nu liefhebt of haat, eraan ontkomen is haast onmogelijk. Toch klinken er steeds meer kritische stemmen. Regelmatig haalt Facebook het nieuws vanwege vermeende schendingen van pri­ vacyrechten. Tieners verruilen Facebook massaal voor apps als Instagram en blogservice Tumblr, op

‘Data zijn het nieuwe goud’ de vlucht voor iets te nieuwsgierige, facebookende ouders. Internet maakte van Facebookoprichter Mark Zuckerberg de jongste miljardair op aarde, maar het is een vluchtig medium. Wie herinnert zich nog Friendster, MySpace of Hyves? Wacht Facebook hetzelfde lot? DaTaMInIng Mediaonderzoeker Marc Stumpel, verbonden aan het Instituut voor Netwerkcultuur (INC) van de HvA, kijkt kritisch naar Facebook, met name vanwege het monopolie dat Facebook binnen de social media heeft. Ter vergelijking, Twitter heeft ‘slechts’ 500 miljoen gebruikers, Google+ blijft steken op 400 miljoen. De

12

FoliaMagazine

Marc Stumpel

enorme populariteit van Facebook maakt het bedrijf aantrekkelijk voor adverteerders. Hoewel Facebook een gratis dienst is, wordt jaarlijks een omzet gedraaid die in de miljarden loopt. Dit alles door actief datamining; het verzamelen van informatie over de miljoenen gebruikers. Stumpel: ‘Data zijn het nieuwe goud. Zoals ze wel zeggen: Als je niets voor de dienst betaalt, ben je zelf het product dat wordt verkocht.’ Niet alleen de economische uitbuiting van persoon­ lijke informatie keurt Stumpel af, ook de manier waarop Facebook de controle over wat er met je data gebeurt saboteert. Door continu de priva­

cyinstellingen aan te passen, dwingt Facebook gebruikers om actief data te blijven delen. Steeds als gebruikers wennen aan de instellingen van Facebook, worden deze weer veranderd. Met als gevolg dat gebruikers geen zicht meer hebben op wat er met hun data gebeurt. Volgens Stumpel moet er meer aandacht komen voor alternatieve sociale netwerken, zoals Di­ aspora*, dat is opgebouwd met het idee dat ge­ bruikers de volledige controle houden over wat ze wel en niet delen. Aandacht voor alternatieve sociale media is er ook in het Unlike Us­onder­ zoeksnetwerk waar Stumpel deel van uitmaakt

en dat is opgezet door het INC. In conferenties, zoals op 22 en 23 maart, en pu­ blicaties wordt ingegaan alle aspecten van social media. Hoewel Unlike Us veel kritiek heeft op social media, zijn ze niet alleen maar negatief. Zo erkent Stumpel dat Facebook een belangrijk aandeel heeft gehad in de succesvolle protest­ bewegingen in de Arabische wereld. Maar, stelt Stumpel, mensen zijn zich te weinig bewust van wat er met hun data gebeurt. Stumpel: ‘Het gaat om de trade-off. Wat stop ik erin en wat levert het op?’ Want, stelt hij, de mogelijkheden die Facebook als sociaal medium biedt zijn eigenlijk heel beperkt. Er bestaan bijvoorbeeld ‘groe­ pen’, maar die bieden niet veel meer opties dan individuele profielen. ‘Dat is niet het eindpunt waar ik op zit te wachten, ik zie graag dat sociale media zich verder ontwikkelen.’ Zo zou Stumpel meer mogelijkheden willen zien om samen te werken aan bijvoorbeeld een document of video, iets wat op Facebook nu niet mogelijk is. FaCebookMoeHeID ‘De dood van Facebook is een kwestie van

geduld,’ stelde UvA­docente com­ municatiewetenschap en sociaal weten­

‘Te saai, te veel, niet relevant’ schapper Linda Duits onlangs. Ze baseert haar uitspraak op een recent Amerikaans onderzoek onder 1006 volwassenen. Daarin gaf 42 procent aan dat ze Facebook het afgelopen jaar minder zijn gaan gebruiken. Opvallend is dat slechts vier procent als reden ‘zorgen over privacy’ opgeeft. Duits: ‘Veel vaker werd de inhoud van Facebook als reden gegeven: te saai, te veel, niet relevant genoeg.’ Is er sprake van Facebookmoeheid? Volgens journalist Ellis Hamburger gaan de veranderingen op het internet verder dan dat. ‘The culture of the web is changing,’ schrijft hij op technologie­ en medianetwerk The Verge. Waar Facebook in de begindagen een plek was waar je leuke gebeurtenissen in je leven met

je beste vrienden kon delen, verandert het netwerk steeds meer in een plek waar je ongevraagd informatie over de levens van anderen, bijvoorbeeld vrienden van vrienden die je helemaal niet kent, opgedrongen krijgt. Hamburger: ‘What was once cool, is now uncool.’ Stumpel merkt het ook bij vrienden, ze hebben nog wel een profiel, maar doen er nog maar weinig mee. Met Unlike Us wil hij bewustzijn creëren over alles wat er gebeurt op het gebied van social media en hoopt hij dat mensen meer gaan nadenken over alternatieven voor Facebook. ‘Mensen zijn altijd op zoek naar the next big thing. Wie weet is dat iets waarbij de gebruikers centraal staan, in plaats van bedrijven die hun persoonlijke informatie uitbuiten.’ yyy De Unlike Us #3: ‘Social Media: Design or Decline’ vindt plaats op 22 en 23 maart in Trouw Amsterdam, met o.a. lezingen, workshops, een ‘hackathon’ en een feest. Tickets kosten 25 euro per dag / 40 euro passepartout. Studenten 50 procent korting, HvA-studenten en -medewerkers gratis via [email protected]. Zie networkcultures.org/unlikeus.

FoliaMagazine

13

(advertenties)

Op de vlucht

Geef nu! Giro 999

Folia maakt kennis... ...met Fleur

Bouwer

UvA promovenda (psychologie) en klarinettiste

Woensdag 20 maart tussen 16.00 en 17.00 uur in de OBA (Oosterdokskade 143)

live jazz

17.00 uur • bOrreL • Lekkere hApjes • vrij entree

Live te beluisteren op AmsterdamFM (106.8 in de ether en 103.3 op de kabel)

•

Vanaf 21 maart terug te luisteren op

www.foliaweb.nl

elke vrijdag

AmsterDAmse AcADemische cLub • AAc.uvA.nL

Oudezijds Achterburgwal 235 1012 DL Amsterdam 020 - 52 515 70 aac.uva.nl

27 maart • Maarten van der Burg HvA docent en specialist onderwijsvernieuwing

Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam Amsterdam FM.nl de stem van de hoofdstad

FLOOR AGENDA

KOHNSTAMMHUIS, WIBAUTSTRAAT 2-4 | WO 20 MAART - WO 3 ApRIL Karin amatmoeKrim over het Gym 20 maart, 17.00 -18.30 uur, FLOOR tribune In het kader van het Studium Excellentie programma van het HvA domein Onderwijs en Opvoeding is schrijver Karin Amatmoekrim (Paramaribo, 1976) te gast. Haar vier romans werden stuk voor stuk lovend besproken. Voor Het Gym ontving zij vier sterren in onder meer NRC en de Volkskrant. Lezing: wat is taLent? 27 maart, 17.00 -18.30 uur, FLOOR tribune Marca Wolfensberger spreekt (ook in het kader van het Excellentie programma) over excellentie in het hoger onderwijs. Wolfensberger is lector bij de Hanzehogeschool Groningen en doet onderzoek naar talentontwikkeling.

CREATING TOMORROW

‘De wet van Jet’ 2 april, 14.00 -17.00 uur, Kohnstammhuis De afdeling Studentenzaken van de HvA organiseert een bijeenkomst over het wetsvoorstel Kwaliteit in Verscheidenheid van Jet Bussemaker. Aanmelden via [email protected]. Bij Leercentrum FLOOR van de Hogeschool van Amsterdam worden activiteiten en evenementen georganiseerd die onderwijs, bedrijfsleven en culturele- en maatschappelijke organisaties bij elkaar brengen. Facebook www.facebook.com/floorHvA Twitter @floorHvA

foto Sandra Hazenberg

op de tong

Michel­Inn Steve Bikoplein 12 (Oost)

D

e winterblues inruilen voor rock­ ’n­roll én een goede maaltijd was voor ons voldoende reden om het winterweer te trotseren naar de Rock­’n­Roll Pizza Club in het nieuwe restau­ rant Michel­Inn. Het concept van het restaurant

zit verborgen in de naam: Michel verwijst naar de Michelingids en daarmee naar de kwaliteit van het eten. Inn verwijst naar de laagdrempe­ lige sfeer, zoals die in een ‘Holiday­Inn’. Op de kaart staan pintxo’s (spaanse hapjes) en hout­ ovenpizza’s. Wij beginnen met pintxo’s.

De manchego met kweepeergelei (€ 4,50) is een goede combinatie en ook de gebakken gamba’s met ansjovis (€ 5,­) zijn erg smakelijk. De krabsalade met avocado (€ 4,50) valt tegen: het plakje avocado is smal en de krabsalade flauw. We kiezen vervolgens voor een Pizza Margherita met buffelmozzarella (€ 8,­). Helaas ontbreekt de mozzarella. De ober brengt ons een nieuwe pizza mét, die goed smaakt. De eerste pizza vindt alsnog een goede bestemming: hij wordt door de eigenaar en zijn vrienden opgegeten aan de bar. De laagdrempelige sfeer gaat soms iets te ver bij Michell­Inn; de bediening heeft meer aandacht voor elkaar dan voor de gasten. Of we een toetje willen wordt niet eens gevraagd. De behoefte aan zoet is sterk genoeg om toch nog cheesecake te bestellen. Gelukkig maar: de bodem is krokant en de vulling vol en romig. Door de zoetigheid vergeten we de winterblues al even. Deze wordt definitief ingewisseld voor rock­’n­roll wanneer twee jongens op de tafel springen en ons verblij­ den met muziek. Met de sfeer zit het wel goed! Wat betreft de kwaliteit van Michel­Inn is er nog werk aan de winkel, maar als de verhouding tussen ‘Michel’ en ‘Inn’ meer gelijk wordt, komen we zeker terug. yyy Sophie Knape Folia Magazine ontvangt graag je restaurantrecensie en vergoedt tot € 50,-. Maximaal 270 woorden, (suggesties voor de) kaders zijn welkom, maar niet verplicht. Mail je recensie naar [email protected]. Stuur de originele bon naar Folia Magazine, t.a.v. Stephanie Gude, Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD, A'dam.

sTeve bIko

MICHelIngIDs

HolIDay-Inn

Michell­Inn ligt aan het Steve Bikoplein in Amsterdam­Oost. Steve Biko was een anti­apart­ heidsactivist in Zuid­ Afrika tijdens de jaren zestig en zeventig, en was de oprichter van de Black Consciousness Movement. Hij kwam tragisch aan zijn einde door toetake­ lingen van de politie in 1977. De bekende leus “Black is beautiful”, welke later veel is gebruikt in muzieknummers en reclames, is bekend geworden door Steve Biko.

Bandenfabrikant Mi­ chelin brengt jaarlijks de Rode Gidsen uit, die in veel landen als autori­ teit beschouwd worden op het gebied van lekker eten. In de gids wordt gebruikgemaakt van sterren om restaurants te beoordelen, waarbij wordt gekeken naar de kwaliteit van de gerechten en de bediening. Hierbij geldt: één ster (uitstekende keuken in zijn catego­ rie); twee sterren (verfijnde keuken die een omweg waard is); drie sterren (uitzonderlijke keuken die een reis waard is).

Het eerste hotel van de hotelketen Holiday­Inn werd geopend door een Amerikaanse onderne­ mer, Kemmons Wilson, in 1952. Wilson opende het hotel omdat hij teleurgesteld was in de kwaliteit van bestaande hotels. De naam van de keten is te danken aan de musicalfilm Holiday-Inn. Deze film uit 1942 met Bing Crosby en Fred Astaire beschrijft het wel en wee van een hotel in de jaren veertig en is vooral bekend door het nummer ‘White Christmas’ waarmee Bill Crosby een Oscar won.

FoliaMagazine

15

opinie

Yolo en een fles rum! Door Project X Haren als een incident te beschouwen, onderschatten we de grenzeloosheid van de huidige generatie jongeren, betoogt Aryan van der Leij. illustratie Marc Kolle

O

nlangs publiceerde de onderzoeks­ commissie Project X Haren haar bevindingen. Voor degenen die mediadoof zijn: in Haren liep een onofficieel jongerenpartijtje uit de hand: 108 ar­ restaties, tientallen veroordeelden, 25 gewonden onder wie een man van 84, een miljoen schade, kortom een puinhoop. Krantenkoppen meldden: ‘Zware kritiek op gemeente en politie na rellen’ (NRC, 8­3­2013), ‘Juist het gezag Haren was abnormaal bezig’ (NRC Weekend, 9/10­3­2013). Een paar dagen later rolde de eerste kop: burge­ meester Bats vertrekt per 1 april. Geen grap. De verantwoordelijke politiecommissaris heeft een baan gekregen op hoger niveau. Ook geen grap. ‘De driehoek heeft van meet af aan geen greep gehad op de gebeurtenissen,’ staat in het hoofd­ rapport Twee werelden te lezen. Het was, qua voorbereiding en ordehandhaving, een zooitje. Uiteraard krijgt Facebook mede de schuld, want dat zorgde voor de epidemische verspreiding van het nieuws over het aanstaande feestje. Justitie heeft er echter van afgezien om websitebeheer­ ders en berichtverspreiders aan te klagen. Ook over de massamedia – kranten, radio, tv – wordt mild gedaan (‘geen doorslaggevende rol’). De jongeren konden er eveneens niet zo veel aan doen, want die ‘zien onvoldoende risico’s en wor­

16

FoliaMagazine

den lang niet altijd voldoende afgeremd in hun zoektocht naar uitdaging’ en conformeren zich aan ‘de gegroeide feestcultuur in Nederland’. Bo­ vendien, ‘als er iets is dat de belemmeringen van asociaal gedrag wegneemt, dan is het alcohol’.

Dijkgraaf

Kennis is gezond Ouders? De weinige ouders die geïnterviewd zijn zeggen dat ze hun best hebben gedaan. Hun kinderen gingen niet, of gingen naar huis toen het misliep. Dat het misging wijten die ouders aan de reljongeren, alcoholge­ bruik en de ouders van die jongeren. Het falen van de autoriteiten is zonneklaar, aldus de commissie. Maar is dat de enige verklaring? Daar heeft de Tilburgse hoog­ leraar maatschappelijke bestuurskunde Ga­ briël van den Brink zich met medewerkers over gebogen in het deelrapport getiteld Hoe

De jongeren zijn nu eenmaal zo Dionysos in Haren verscheen, gebaseerd op interviews met ruim honderd personen. Het begint met een bestuurskundige parafrase van het puberbrein. Dat is vooral uit op kicks en grenzen verleggen (de auteurs noemen dit ‘fascinatie’). Plaats dat brein in een ‘feestcultuur’ (‘sensatie’), beïnvloedt het door sociale media (‘mobilisatie’), overspoel het met drank (‘intoxicatie’), omring het door een sensatiebeluste massa (‘identifica­ tie’), laat het niet remmen door onbekwame gezagsdragers (‘preparatie’) of goedwillende maar machteloze ouders (‘deliberatie’), en dan krijg je de geschetste rellen, ofwel Dio­ nysos – de god van de orgie en de chaos – in Haren. Die staat tegenover Apollo, de god van de wet en orde, zoals zoon tegenover vader. U begrijpt, het was een ‘botsing tus­ sen twee werelden’ daar in Haren. Afgezien van de beeldsprakigheid en verbale dikdoenerij is het rapport om van te smullen. Wat de oorzaken betreft ademt het een moderne mix van biohype en anti­

autoriteit: de jongeren zijn nu eenmaal zo, ze lopen hun lustbeluste brein achterna en zoeken speelruimte, vooral de jongens. Im­ mers, ‘Dit zijn jongemannen en die zoeken spanning. Wie delven het onderspit in Project X? De burgemeester, de ouders, de meester. Het gezag wordt effectief onderuit gehaald. Met humor,’ aldus Van den Brink in NRC Weekend (9/10­3­2013). Over het onbekommerde (in)drinken en de bijbehorende destructieve ‘feestcultuur’ wordt laconiek gedaan: die horen bij deze tijd. Ook geen woord over de vele ouders die niet in staat of niet van zins zijn om hun kind daarvan af te houden. Het begrip Yolo – ‘you only live once’ – werd door voorzitter Cohen gebruikt om de jongeren te omschrijven. Zo’n oneliner klinkt mooi, maar verhult dat er ook heel wat ouderen – bijvoorbeeld ouders van die jongeren – zijn die precies hetzelfde nastreven: dat dit leven vooral bedoeld is om zo veel mogelijk plezier te maken. Yolo en een fles rum! Je kunt spreken van een pretparkgeneratie die opgroeit in een pretparkcultuur. Juist de wisselwerking tussen grenzeloos opgroeien en een chronisch gebrek aan opvoeden heeft de laatste tien, vijftien jaar geleid tot zo veel uitwassen op zo veel verschil­ lende terreinen dat er geen sprake is van incidenten maar van een patroon: Haren is maar een voorbeeld. De doodgeschopte grensrechter en de pestzelfmoorden horen er ook bij. Als het al humor is, dan kan die behoorlijk grimmig zijn. yyy Aryan van der Leij is emeritus hoogleraar orthopedagogiek. Zijn boek De pretpark­ generatie verschijnt op 16 april bij Nijgh & Van Ditmar.

Deze week hoorde ik een mooie definitie van gezondheid, die je met wat fantasie zelfs in de vorm van een formule zou kunnen gieten. Twee factoren beïnvloeden onze gezondheid: biologie en milieu. Het is lastig, zo niet onmogelijk, om de biologie van ons lichaam te wijzigen. Dat ligt grotendeels vast in ons DNA. Ook onze omge­ ving is maar moeilijk te veranderen, zoals iedere politicus zal beamen. Nee, deze definitie van gezondheid richt zich op datgene wat wel te controleren valt: de invloed van ons milieu op onze biologie. Als we met ons karretje door de supermarkt rijden, kunnen we kiezen wat in ons lichaam terechtkomt, en wat niet. En het is gemakkelijk de verkeerde keuze te maken. Vanuit dit perspectief is het moeilijk een eerlijk oordeel te geven over de toestand van medische wetenschap. Het glas is zowel halfvol als halfleeg. Natuurlijk is er een spectaculaire toename van kennis, voortgedreven door moleculair onder­ zoek dat vijftig jaar geleden volstrekt ondenkbaar was. Aan de andere kant is er een enorme kloof tussen deze kennis en het overgrote deel van de wereldbevolking. En dan moet je niet alleen aan de allerarmste landen denken. Statistieken laten een wereldwijde toename van de gemiddelde levensverwachting zien. Maar als je iets dieper in deze cijfers duikt, dan blijkt dit gemiddelde een combinatie van twee zeer ver­ schillende verhalen. Terwijl het welvarende deel inderdaad steeds ouder en gezonder wordt, daalt de levensverwachting van de lagere inkomens in vele landen. De zwakke schakel is precies de invloed van de omgeving op de biologie, die gena­ deloos wordt uitgebuit door de voedselindustrie. Zo bezien zijn onderwijs, voorlichting en bewust­ wording de enige oplossing. Kennis is niet alleen macht. Kennis is gezondheid. Dat zou ik eens in een formule willen zien. yyy Robbert Dijkgraaf

FoliaMagazine

17

opinie

Benmiloud

Creëer een veilige plek

Smerige zaakjes

Wij kunnen, én moeten, veel van mensen met autisme leren, vindt Rik Almekinders.

B

innenkort verschijnt de beleidsnota van het CvB over de concrete aanpak van functiebeperking zoals ADHD en autisme. Omdat ik thuis en op de HvA dagelijks omringd ben door mensen die autisme hebben of voor dat label in aanmerking zouden kunnen komen, beschouw ik mezelf als een expert. Daarom bij dezen mijn mening. Autisme is merkwaardig en onaangepast gedrag en wordt vastgesteld met de DSM­4 criteria; grofweg: hoe meer criteria, hoe autistischer. Het aantal mensen dat autisme heeft, neemt toe. Daar zijn een aantal verklaringen voor. Eentje is dat de wereld steeds communicatiever wordt, waardoor autistisch gedrag meer opvalt. Een andere is dat de DSM­4 criteria te soft zijn en dat er veel te veel mensen gelabeld worden. Zeker is dat autisme een erfelijke component heeft, en dat autisme vooral jongens treft. Mijn eigen zoon heeft op zijn vierde de officiële diag­ nose gekregen. Autisme is vooral: heel diepe mensenangst. Mensen doen onvoorspelbare dingen die pijn kunnen doen. Dingen die je door autistisch gedrag soms kunt vermijden. Opeens zag ik het: ik werk al jaren als docent bij techniekoplei­ dingen van hogescholen in Nederland, om­ ringd door collega’s van wie er enkelen positief zouden kunnen scoren op de DSM­4 criteria, bevolkt door studenten die je zomaar nerd zou kunnen noemen. De natuur en de techniek zijn niet onvoorspelbaar; een technische opleiding

18

FoliaMagazine

is een relatief veilige plek voor mensen met diepe mensenangst. Maar toch vergaat het een heleboel jongens die met een oprechte liefde voor techniek bij ons binnenkomen, niet goed. Van de 200 studenten die aan onze opleiding beginnen, zijn er binnen een jaar 100 gestopt, en zullen er ongeveer 60 een diploma krijgen. Wat met deze mensen gebeurt nadat ze gestopt zijn weet ik niet, maar er is geen reden om daar heel optimistisch over te zijn. En dat is jammer! Voor Nederland, dat op deze manier een enorm potentieel aan mogelijke ingenieurs misloopt, voor de studenten en hun familie. En voor de HvA, omdat wij blijkbaar niet in staat zijn om een veilige plek te creëren voor mensen met diepe mensenangst. Wij kunnen veel leren van mensen met autisme, omdat wij geen van allen vrij zijn van angsten. Als wij het veilig maken voor hen, wordt het ook veiliger voor onszelf. Onze autistische medemensen kunnen onze zintuigen zijn; waar zij tegenaan lopen, daar is voor ons ook iets te verbeteren. Ik denk dan vooral aan de schaal­ grootte, aan de anonimiteit, aan de onduide­ lijkheid en aan de liefdeloosheid. yyy Rik Almekinders is docent bij Domein Techniek.

Tegenwoordig doe ik boodschappen bij Marqt, waar alle producten biologisch, eerlijk en heel erg ‘echt’ zijn, en alle prijzen echt heel erg hoog. Al vallen die best mee, als je je bedenkt dat wat je bij Marqt koopt lekkerder is, en je met minder dus ook best tevreden bent. Of dat de verpak­ king van alle producten zo veel luxe uitstraalt dat de combinatie van ambachtelijke crackers met biologische gezouten roomboter en een plakje huisgemaakte boerenkaas ook best voor een drie­ gangendiner kan doorgaan. Die paar dubbeltjes zijn bovendien makkelijk te missen als je merkt hoe heerlijk de producten voor je ego zijn: op elke verpakking lees je zo veel over de herkomst (zoals de leverpaté die gemaakt is van ‘Schiphol­ ganzen’ die toch moeten worden afgeschoten om te voorkomen dat ze zelfmoordaanslagen plegen in vliegtuigmotoren) dat het een trots gevoel geeft, alsof je die ganzen hoogstpersoonlijk hebt neergehaald en tot vleesmousse hebt verwerkt. Once you go Marqt, you never go back. Marqt is daarom ook een soort sekte. Jarenlang betalen om je te kunnen volproppen met chemi­ sche troep die de wereld vernietigt is één ding, maar om het bewust te doen nadat je weet dat het ook anders kan? ‘Waarom zou je?’ is dan het argument. Een gevaarlijk argument, want het is geen argument. Ook de kassa is sektarisch: daar kan alleen met pin betaald worden. Want digitaal betalingsverkeer is nu eenmaal veiliger en beter voor het milieu. Deze pindwang vind je in steeds meer hippe ecologisch bewuste zaakjes en tentjes, en daar valt weinig tegenin te brengen, op onder­ buikgevoelens na. Alle experts zijn het erover eens dat contant geld binnenkort helemaal verdwenen zal zijn. En anonimiteit daarmee ook. Niet dat ik graag anonimiteit wil, want iedereen mag weten dat ik lid ben van de Marqt­sekte. Toch zit me iets niet helemaal lekker. Maar ik stel niet te veel vragen. Waarom zou ik? yyy Hadjar Benmiloud

promoties

brief

DInsDag 26/03

geen onderonsje

10.00 uur: Elena Kosolapova – Rechtsgeleerdheid

Interstate Liability for Climate Change-Related Damage (Agnietenkapel)

12.00 uur: Minke de Ru – Geneeskunde

Mucopolysaccharidosis Type I (MPS I): Assessment of Disease Severity, Therapeutic Options and Early Diagnosis (Agnietenkapel)

14.00 uur: Fiorella Contarino – Geneeskunde Improving Surgical Treatment for Movement Disorders (Agnietenkapel)

WoensDag 27/03 11.00 uur: Maarten de Haas – Bedrijfskunde Up or Out? Archetypes and Person-Organization Fit in Dutch Law Firms (Aula)

12.00 uur: Marijn van Wingerden – Cognitieve neurowetenschap

In Folia Magazine #23 van vorige week stond tot ons genoegen een foto van een actie bij zorginstelling Amsta. Wij, studenten en leden van de Internationale Socialisten, waren afgebeeld terwijl we in gesprek waren met minister Dijsselbloem van Financiën. Maar het onderschrift verbaasde ons. De tekst sug­ gereerde namelijk een gezellig onderonsje. Dat was het echter niet. Wij steunen de zorgwerkers van Amsta bij hun acties tegen de werkdruk. De regering stelde 3,5 miljoen euro per jaar ter beschikking voor Amsta om meer personeel in te zetten, maar hiervan hebben de zorgwerkers niets gezien. Het is naar het bestuur en het management gegaan. Bovendien zullen 100.000 mensen

hun baan in de thuiszorg verliezen. Toen bleek dat de minister aan de overkant van de straat stond, daagden we hem uit om solidariteit te tonen met de zorgwerkers. Maar hij vluchtte zijn dienstauto in. Op onze vraag waarom hij wel miljarden over heeft voor banken en niet voor de zorg, had hij geen antwoord. Dijssel­ bloem is niet onze ‘kameraad’, wij voeren juist actie tegen het afbraakbeleid van de PvdA. We zijn niet alleen kwaad over de bezuinigingen op zorg en onderwijs, maar ook over hun criminaliserende beleid tegen vluchtelingen en onze acties daartegen zullen doorgaan. yyy Renate Klinkenberg en Mylene Bolder, studenten.

Good Vibrations: Rhythms and Plasticity in Neural Correlates of Value in Rat Orbitofrontal Cortex (Agnietenkapel)

13.00 uur: Pawan Bhansing – Bedrijfskunde

Business in the Performing Arts. Dual Executive Leadership and Organizational Performance (Aula)

(advertentie)

14.00 uur: Nan van Geloven – Geneeskunde Statistical Modelling of Unobserved Medical Data (Agnietenkapel)

DonDerDag 28/03 10.00 uur: Frederike van Vilsteren – Geneeskunde

Advances in Endoscopic Resection and Radiofrequency Ablation of Early Esophageal Neoplasia (Agnietenkapel)

12.00 uur: Gini van Rijckevorsel – Geneeskunde

Surveillance Studies on Infectious Diseases: Evidence for Action (Agnietenkapel)

14.00 uur: Anne Vrieze – Geneeskunde

The Role of Gut Microbiota in Human Metabolism (Agnietenkapel) Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/nieuws-agenda.

LOOP MEE IN DE

NACHT VAN DE VLUCHTELING LOOP MEE, LAAT JE SPONSOREN EN HELP MEE ZUID-SOEDAN MIJNENVRIJ TE MAKEN!

40 KM ROTTERDAM-DEN HAAG 9/10 MEI 2013 START: 9 MEI 24.00 UUR ERASMUSBRUG, ROTTERDAM FINISH: 10 MEI HUMANITY HOUSE, DEN HAAG

WWW.NACHTVANDEVLUCHTELING.NL FoliaMagazine

19

20

FoliaMagazine

objectief geen barbaren Toen de oudste Nederlandse afdeling van de Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei in het Zuid­Limburgse Waubach in augustus 1942 zijn tienjarig bestaan vierde, kwam Gene­ ralkommissar Fritz Schmidt een feestrede hou­ den. Een feestrede die, zo schetst Herman van Rens in zijn dissertatie, de opmaat zou vormen tot de wegvoering van de Limburgse joden. Schmidt liet zijn gehoor weten dat de tijd was gekomen voor alle Nederlandse joden om hun ‘harde lot’ te aanvaarden – wat betekende dat ze naar Duitsland moesten om te werk gesteld te worden. ‘Wij zijn geen barbaren,’ meende Schmidt echter, ‘wij willen ook de joden toe­ staan dat hun gezinnen meereizen.’ Van Rens, oud­huisarts uit Zuid Limburg, be­ gon in 2004 op 58­jarige leeftijd aan een studie geschiedenis aan de UvA en promoveert nu op een lijvig archiefonderzoek naar de vervolging van Limburgse joden en zigeuners in de Twee­ de Wereldoorlog. Hij heeft een omvangrijke database aangelegd, gebaseerd op zijn onder­ zoek van primaire regionale bronnen. Daarop is zijn uitgebreide en zeer gedetailleerde ‘relaas van de gebeurtenissen’, zoals hij het zelf noemt, grotendeels geënt. Een droog feitenrelaas is het echter niet geworden. Daarvoor is de auteur te zeer betrokken bij zijn onderwerp. Interessant is zijn uitgebreide vergelijking van de Lim­ burgse gebeurtenissen met de Nederlandse én de internationale situatie. Een van de gebeurtenissen die Van Rens analyseert is de eerste grootschalige ar­ restatie van Limburgse joden in 1942; negen vooraanstaande mannen werden opgepakt als vergelding voor het door onbekenden verwijderen van bordjes als dat hiernaast op de foto. Relatief veel Limburgse joden overleefden de oorlog (44 procent), al dan niet dankzij onderduiken. Van Rens schrijft dit onder meer toe aan het grote aantal kleinschalige samenlevingen in Limburg dat, veelal dankzij morele sturing van kerkelijke leiders, gericht was op hulp aan joden. yyy tekst Mirna van Dijk / foto BeeldbankWO2 – NIOD – DiaArchief Mr. A. Hustinx Herman Antoon Jozef van Rens, De vervolging van joden en Sinti tijdens de tweede Wereldoorlog in de Nederlandse provincie Limburg. Promotie: 22 maart.

FoliaMagazine

21

‘Aan koken heb ik een broertje dood’ Xavier Martin was Damslaper, theatermaker en zelfs kortstondig bordeelhouder, maar bovenal is hij verliefd op Amsterdam. Al veertig jaar eet hij in de mensa, en het liefst in het Atrium. ‘Hier kom ik tot rust.’ tekst Saskia Naafs / foto’s Jan-Maarten Hupkes

I

n het Atriumcafé besluit Xavier Martin (62) zijn maaltijd zoals gewoonlijk met een kopje koffie. Zijn kleine ogen rusten op de kartonnen beker. Over zijn rode trui draagt hij een trainingsjack met daarop de hamer en sikkel van de CCCP [Sovjet­Unie, red.]. Het café is vrijwel leeg op deze druilerige dinsdagavond. ‘Kom, ik moet maar weer eens op huis aan,’ zegt hij even na achten. ‘Ik moet de krant nog lezen.’ Zolang hij hier woont, is de van oorsprong Franse Martin een van de vaste gezichten van de mensa. Destijds had hij geen beter moment kunnen kiezen om naar Amsterdam te komen. Het was 1969, ‘het hoogtepunt van de hippie­ tijd,’ hartje zomer en Martin bracht de maand augustus door in de hoofdstad. ‘Ik was een Damslaper, een echte, dat kon toen nog met mijn soepele lijf.’ Amsterdam was liefde op het eerste gezicht. vrIenDelijke MeIsJes ‘Ik had een broertje dood aan Frankrijk, dat mag je gerust weten. De samenleving was star en ik had geen ambitie met m’n leven. De soci­ ale ladder kon me gestolen worden, ik was een buitenbeentje. Ik wilde gewoon lekker leven. In Amsterdam vond ik de mensen zo relaxed. Je bent achtien, jong, snel opgewonden. Bij

22

FoliaMagazine

de Françaises ving ik altijd bot. Zodra die een beetje leuk zijn, zijn ze arrogant. Maar hier wa­ ren overal beauty’s. Vriendelijke, toegankelijke meisjes. Ik dacht: Amsterdam, daar moet ik zijn. Niet in dat kloteland.’ In 1976 maakte hij de definitieve oversteek, maar niet om te studeren: ‘Van stilzitten krijg ik aambeien en om te studeren heb je een abstracte intelligentie nodig, die heb ik niet.’ De taal had

‘Ik dacht: Amsterdam, daar moet ik zijn’ hij zichzelf in meerdere bezoeken meester ge­ maakt. ‘Ik ben een autodidact.’ Zijn Nederlands is doorspekt met spreekwoorden en nagenoeg foutloos, maar zijn tongval en ingeslikte letter­ grepen verraden de Fransman. Zijn eerste woonplaats was tussen de studen­ ten aan het Kattenburg. ‘In die tijd studeerde iedereen tot zijn zestigste. De studie werd gerust onderbroken voor zes maanden India.’ Twee jaar huurde hij onder, totdat hij bij een echtpaar aan de Amsteldijk belandde, waar hij tot voor kort twee kamers bewoonde. Het zou nog 34 jaar du­ ren voor hij op zichzelf ging wonen. ‘Ik beschouw Anna en Kees als mijn Nederlandse familie. Ze

hebben me op het hart gedrukt dat ik mee mocht verhuizen naar hun nieuwe woning in Zuidoost, maar ik wilde liever in het centrum blijven.’ Martin is verknocht aan de oude binnenstad en wil dicht bij zijn werk blijven wonen. ‘Ik werk al dertien jaar als conciërge op een school voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen en daar­ voor werkte ik tien jaar op een LOM­school. Meester Xavier noemen ze me. Het beroep valt me steeds zwaarder. Er komen meer psychi­ atrische gevallen bij. Drukke kinderen met heftige problemen. Als ze een aanval krijgen

Xavier Martin

moet ik ze zachtjes in bedwang houden tot ze kalmeren.’ eCHTe FransMan Drie dagen in de week gaat hij na werktijd met de bus richting Nieuwmarkt. Voor de deur van zijn stamcafé doet Martin zijn capuchon met bontkraag af om een vaste klant te begroeten. Tegenover de bardames, één jong en één oud, is hij zeer voorkomend. Ze noemen hem bij zijn voornaam. Na twee pilsjes, ‘mijn aperi­ tief ’, tijgt Martin naar zijn favoriete mensa

op het Binnengasthuisterrein. ‘Pure luxe. Hier kom ik tot rust,’ zegt hij boven een bord lauwe couscous met zalm. ‘Het is geen haute cuisine, maar het is meer dan acceptabel voor 4,66 euro.’ Uit zijn zak haalt hij een klein flesje merlot van Albert Heijn. ‘Vroeger kon je dat hier kopen, nu neem ik het zelf mee. Eten zonder wijn is voor mij ondenkbaar. Wat dat betreft ben ik een echte Fransman.’ Behoefte om bij de andere senioren aan te schuiven heeft hij niet. ‘Ik ken ze allemaal van gezicht. Af en toe gaat er eentje dood, maar ze komen net als ik al jarenlang in de mensa.’

Het mensabezoek begon in de jaren zeventig bij de Happetap (later Tangram) in de Damstraat. Het was niet veel meer dan een soeploket op houten planken. Lange tijd schoof Martin aan bij de studenten in de Weesperstraat (in de toen­ malige mensa onder de Weesperflat), incidenteel bezocht hij de mensa van de VU en ook Agora aan de Roetersstraat werd langs de mensa­ meetlat gelegd. Het oordeel: te onpersoonlijk. Atrium bleef veruit favoriet. Nog altijd is hij er drie, soms vijf dagen per week te vinden. Koken doet Martin slechts bij hoge uitzonde­

FoliaMagazine

23

ring, voor visite. ‘Aan koken heb ik een broertje dood, dat mag je gerust weten. Het begint al als ik in de supermarkt sta. Ik weet nooit wat ik moet kopen. De honger vergaat me direct.’ Wan­ neer hij niet in de mensa dineert, haalt hij eten af op de Zeedijk. In zijn nieuwe appartement kan hij niet eens koken vanwege een te lange gasslang, vertelt hij met onverhuld genoegen. Hij eet als iemand die gewend is dit alleen te doen. Tussen twee happen door zegt hij: ‘Ik ben alleen en tegelijkertijd niet alleen. Die jeugd om me heen is fantastisch. Het bruist hier van de nieuwe ideeën, prachtig vind ik dat. Af en toe komt er een verlegen nieuwe student naast me

‘Die jeugd om me heen is fantastisch’ zitten. Ik vind het ontroerend wanneer ze me toevertrouwen de stad nog niet goed te kennen.’ THuIs op De Wallen In tegenstelling tot de studenten om hem heen, heeft Martin nooit de behoefte gehad een diploma te halen. Eind jaren zeventig kon hij direct aan de slag bij een dag­ en nachtopvang voor verslaafden. Stichting de Princehof lag midden in de rosse buurt. De junks bezocht hij zelfs als ze met hepatitis in het Binnengasthuis lagen, of als ze achter tralies zaten in het huis van bewaring. ‘Dat is mijn sociale karakter. Ik heb altijd interesse gehad voor de zelfkant van de samenleving, voor afwijkende figuren. Ik kan goed luisteren, geef iedereen dezelfde hoeveel­ heid aandacht. En ik oordeel niet. Als je ouder wordt besef je dat het leven sowieso hard is. Iedereen heeft zijn kruis te dragen.’ Nog vertoeft hij graag op de Wallen, waar hij rondleidingen geeft bij zijn kennis Rob van Hulst (beter bekend als dokter Eric Koning uit Medisch Centrum West). En hij past er vaak op huizen van vrienden uit het culturele circuit. ‘Ik ben zelfs een paar keer bordeelhouder geweest, dat mag je gerust weten. Het was een vrienden­ dienst. Maarten kon nooit op vakantie met zijn vrouw en kinderen, omdat hij op zijn ramen moest letten. Hij vroeg aan mij: “Xavier, jij past

24

FoliaMagazine

Xavier ontvangt zijn maaltijd in het Atrium en geniet van zijn aperitief in café 't Loosje

vaak op de poezen van Marianne, zou je niet bij mij op kunnen passen?” Dat zijn wel hele andere poezen, zei ik. Maar ik deed het.’ Theater is zijn passie. Martin stond onder ande­ ren met Elsje de Bruin op het podium, speelde in een film met Ramses Shaffy – Nitwits, helaas geflopt – en stond met Zaans muziekcollectief De Kift in de Paradiso en op Lowlands. In 1999 nam hij een jaar onbetaald verlof om zijn geluk op de Franse bühne te beproeven. ‘Een totale mislukking. Om een lang verhaal kort te maken: het was een klotejaar. Ik zat diep in de schulden.’

Daarna keerde hij voorgoed terug naar Amster­ dam. ‘Ik heb er nooit spijt van gehad dat ik hier ben komen wonen. Waar ik wel spijt van heb? Misschien had ik wel een gezin willen stichten.’ Sinds kort woont hij weer waar het allemaal be­ gon, aan het Kattenburg. Voor het eerst van zijn leven zonder huisgenoten, alleen in een apparte­ ment. Even stokt de zangerige woordenwaterval. ‘Dat is best even wennen ja.’ yyy Kijk voor een reportage van Folia TV met Xavier Martin op foliaweb.nl.

illustratie Denise van Leeuwen

drift

Verdoofd door liefde

M

ira (22), student politicologie aan de UvA: ‘Op Facebook voegde ene Juno mij toe. Ik had haar nog nooit ontmoet, maar we hadden wel een aantal dezelfde vrienden. Ik zag dat ze vaak in een club kwam waar ik ook regelma­ tig te vinden ben. Toch liepen we elkaar die eerste weken steeds mis. Tot die ene avond: ineens zag ik haar staan. “O, wat leuk om je nu eindelijk eens te ontmoeten!” riep ik. En ik viel in haar armen. Vanaf dat moment kan ik mij niks meer herin­ neren. Ik werd wakker in het Slotervaartzieken­ huis, blijkbaar had iemand iets in mijn drankje gedaan. Toen ik mijn ogen open deed zat Juno op mijn bed: “Je bent er nog steeds,” bracht ik uit. “Ik had geen idee met wie je was; ik kon je moeilijk aan je lot overlaten,” zei zij. We wisten – behalve elkaars naam – niks van elkaar. “Wat studeer je eigenlijk?” vroeg ze me in het ziekenhuis. Ik vertelde dat ik politicologie deed. “O, vandaar, in de ambulance had je hele verhalen over partijstrategieën. Ik begreep er al niets van.” Dat ze die nacht bij me was gebleven had me ver­

trouwen gegeven. Iets wat ik normaal niet zo snel voel. Ik wilde de hele tijd bij Juno zijn. Zij bleef daar vrij onverschillig onder. Ze wist nog niet zo lang dat ze op meisjes viel en ze was erg zoe­ kende. Ik pikte alles van haar. Het ging zo ver dat ik haar opbelde en zei: “Wil je vanavond wat met mij doen, of doe je liever iets voor jezelf?” “Dat

‘Ik werd wakker in het ziekenhuis’ weet ik echt nog niet hoor,” zei ze dan. “Oké, nou laat me maar even weten wat je fijn vindt.” “Flikker op” had ik natuurlijk moeten zeggen. Na twee maanden deed ik dat ook. Terwijl zij Jersey Shore zat te kijken – een of andere reality­ show met schreeuwende aso’s – zei ik dat het zo niet langer ging. Al na een week hing ze met een zacht stemmetje aan de telefoon. “Ik wil echt alleen maar met jou zijn.” De periode die volgde was geweldig. Ze verraste mij iedere keer, juist doordat zij niet past in de wereld waarin ik normaal verkeer. Ik werd

door haar een soort intellectueel met overal een antwoord op. Het was voor mij een uitdaging om haar spanningsboog – die niet langer is dan een minuut – te vergroten. “Je weet nu wel wie Angela Merkel is, he?” zei ik bijvoorbeeld. “Dat is toch die van Duitsland?” “Wat van Duits­ land?” vroeg ik. Zij: “De baas.” Ik vond het leuk dat ze zo direct en impulsief reageerde op alles en iedereen in haar omge­ ving. En ik vond het mooi om te zien dat ze compleet zichzelf kon zijn. Twee maanden ging het goed tussen ons, maar de afgelopen tijd is het slopend geweest. We botsen constant. Vo­ rige week heb ik haar verteld dat ik geen hoop meer heb dat het goed komt. Zij heeft nog wel gevoelens voor mij, maar ik weet: tussen ons is het niet steady. Uit elkaars leven verdwijnen is de meest eerlijke oplossing.’ yyy Roos Menkhorst

Om privacyredenen zijn de namen gefingeerd. Wil je ook meedoen aan deze rubriek, mail dan een korte motivatie naar [email protected].

FoliaMagazine

25

De eerste oogst van Laurien Schreuder (25) doet een master natuurkunde en vormt samen met Una Bergin en Fanny de Ruiter folkpopband Snowapple. De drie musicerende zangeressen presenteren op 26 maart hun eerste album.

Tijd voor de doorbraak. tekst Hester Hinloopen / foto’s Danny Schwarz

DrIesTeMMIg ‘Una en Fanny hebben het conserva­ conserva torium gedaan. Una heeft jazz­zang zang gestudeerd en Fanny klassieke zang. We zongen en schreven allemaal, maar we hadden geen solocarrières. We waren vaak met zijn drieën bij mij thuis en toen zijn we gaan zingen, eerst oude folkliedjes en toen onze eigen nummers. Zo kwamen we er achter dat we heel mooi driestemmig konden zingen en dat is de kern van onze band geworden. En toen ben ik er gitaar bij gaan spelen, Una heeft een mandoline gekocht, en Fanny speelt viool.’

sugar FaCTory ‘We zijn hard bezig met de voorbereidingen; we hebben veel gerepeteerd met de band erbij. We zijn natuurlijk met z’n drieën, maar als we optreden hebben we er ook een bassist en gita­ rist erbij en doen er ook violisten mee. In de Sugar Factory gaan wij een heel optreden doen, daarvoor speelt een klassiek ensemble en daarna komt een band waarop je lekker kunt dansen. We willen er een soort minifestivalletje van maken. Ook komt er een expositie met foto’s van de tours die we hebben gedaan.’

26

FoliaMagazine

sT sTijl ‘We omschrijven onze stijl als pop/ folk/opera. Omdat Fanny en ik klas klas­ siek zingen, trekken we soms hele operaregisters open. We hebben heel veel inspiratiebronnen, maar juist doordat we alle drie een verschillende achtergrond hebben, kan je niet één artiest noemen waar we op lijken. Je hoort wel invloeden van Fleet Foxes en Édith Piaf. Fanny heeft ook een aantal klassieke componisten waar ze veel naar luistert en ik luister veel naar Spaanse muziek.’

Snowapple Deal ‘Je bent als band niks als je geen demo of cd hebt. We gingen dus al direct vanaf het begin onze liedjes opnemen bij bevriende producers; een paar in Amsterdam, een in Berlijn, twee in Parijs. Uiteindelijk hadden we best veel nummers bij elkaar en toen zijn we met labels gaan praten. V2 was meteen geïnteresseerd. Toen we onze cd gingen afmixen in Studio 150 is V2 langs geweest om te komen luisteren. Dat is inmiddels zo’n vijf maanden geleden. Daarna duurde het nog heel lang voor het contract rond was.’

FaMIlIe ‘Als je altijd samen bent dan voelt het als iets tussen een relatie en familie in. Je moet elkaar accepteren zoals je bent, anders kun je niet dag in dag uit met elkaar samenwerken. Als we op tour zijn, dan zijn we twee weken lang vierentwintig uur per dag samen en slapen we ook met z’n drieën in één bed. We verschillen enorm van elkaar, maar op een bepaalde manier lijken we ook op elkaar. We hebben alle drie bijna ons hele leven opgege­ ven voor de muziek.’

Albumrelease Snowapple in de Sugar Factory 26 maart, 20.00 uur www.snowapple.nl Cd of tickets winnen? Check Foliaweb.nl/ prijsvraag

sT sTuDIe ‘Ik heb vijf jaar over mijn bachelor bèta­gamma met major natuurkunde bèta gedaan, want toen ik ermee begon trad ik ook veel internationaal op als operazangeres. Ik ben al vaak met de studie gestopt, maar toch steeds weer begonnen, want dan miste ik het. Ik ben nu bezig aan mijn master. Voor mijn tentamens heb ik twee weken vrijgehouden om te studeren. Nu probeer ik vier dagen onderzoek te doen, één dag niet. Dus heb ik drie dagen voor de band en ’s avonds repeteren we ook.’

naa naaM ‘Eerst traden we gewoon op onder onze voornamen. Maar vrienden noemden ons Snowapple, naar de titelsong van onze eerste, niet uitgebrachte cd. Het is een liedje met heel veel fantasie fantasie­ woorden in de tekst. Zo is de naam er langzaam ingeslopen. Pas later kwamen we erachter dat snowapples echt bestaan. Het zijn appels die heel laat in het jaar, als er al sneeuw valt, nog aan de bomen hangen. En dat is een heel mooi beeld natuurlijk. De naam Snowapple past wel bij ons, omdat het een beetje sprookjesachtig is, dromerig.’ yyy

FoliaMagazine

27

(advertenties)

Direct na zijn afstuderen moest Clenton vluchten. Zijn Rwandese diploma is hier niets waard. Met steun van het UAF kan hij weer studeren en een nieuw bestaan opbouwen. www.uaf.nl

jaar

Clenton, gevlucht uit Rwanda:

‘Dankzij mijn studie heb ik weer een toekomst’ Clenton en 3.100 andere vluchtelingstudenten hebben uw steun nodig. Rekening 76300

Luister naar Radio AmsterdamFM: De stem van de hoofdstad!

Van 07:00 tot 19:00 uur op 103.3 op de kabel, 106.8 in de ether. En 24 per dag op www.amsterdamfm.nl Als het in Amsterdam gebeurt, hoor je het hier!

Radio AmsterdamFM: De stem van de hoofdstad!

is de publieke radio van Amsterdam. Nieuws, kunst en cultuur en politiek: als het in Amsterdam gebeurt hoor je het op AmsterdamFM. Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

overigens De rechtenfaculteit gaat studentenpanels opzetten om erachter te komen hoe studenten denken over zaken als roosters, studielast en studiefaciliteiten.

Om beter te kunnen voldoen aan de wensen van studenten zou iedere faculteit en ieder domein een panel moeten instellen. Willem van Winden lector Amsterdamse kenniseconomie

sjoerd repping hoogleraar voortplantingsbiologie

Willem van Winden ‘Ik vind die panels een heel goed idee. De men­ sen die de beslissingen nemen hebben te weinig contact met de studenten die het betreft, want dat contact verloopt vooral via docenten. De vraag is of het oude systeem van vertegenwoor­ diging wel overal even goed functioneert. Op sommige faculteiten en domeinen waarschijn­ lijk wel, maar waar het nu niet helemaal goed loopt, of waar klachten zijn, kunnen die panels wel helpen. Ook bij het Domein Economie & Management, waar ik werk, zouden we baat hebben bij meer input van studenten. Wij bieden iets aan studenten en het kan geen kwaad af en toe eens te vragen hoe zij dat waarderen. Daarbij is direct, persoonlijk contact tussen bestuurders en studenten cruciaal en gaat het juist niet om het opstellen van een rapport dat dan weer in één of andere bureaula verdwijnt. Het lijkt me trouwens ook zinnig om studenten die op uitwisseling zijn geweest eens bij elkaar te roepen en te vragen naar hun ervaringen op bui­ tenlandse universiteiten. Daar kunnen de UvA en HvA veel nieuwe ideeën mee opdoen.’

sjoerd repping ‘Zo’n panel suggereert dat er nu geen contact is tussen studenten en de docenten en coördina­ toren van opleidingen. Bij ons op het AMC is dat zeker niet het geval. Studenten zijn verenigd in de Mfas en die geeft feedback op onderwijs. Misschien vertegenwoordigen zij niet alle studenten, maar dat is een algemeen maatschap­ pelijk probleem. Mensen die hard roepen en makkelijk praten krijgen het meest gedaan. Daar verander je niets aan met een panel. Veel belangrijker zijn goede relaties tussen studenten en docenten. Ik probeer me tijdens colleges als gelijke op te stellen, zodat studenten kritische vragen durven stellen en hun zorgen over de opleiding delen. Dat inspireert mij om dingen te verbeteren. Je moet je als instelling constant willen vernieuwen. Ook wat betreft de organisatorische zaken als roosters en digitalise­ ring. Daarvoor moet je jonge, creatieve mensen bij je organisatie betrekken, anders gaat het argument “zo gaat het hier nou eenmaal” over­ heersen. Maar een panel, nee, dat is net zoiets als een commissie: te formeel en inefficiënt.’

louis Tavecchio emeritus lector vraaggerichte methodiekontwikkeling

louis Tavecchio ‘Eens. Zo’n panel helpt de “kleine kwaliteit” in de gaten te houden. In de praktijk wordt nog weleens slordig omgegaan met zaken als het bijtijds nakijken van tentamens of het handig plannen van herkansingen. Je hoeft niet te wachten tot het klachten regent voordat je zo’n panel opricht. Als preventieve maatregel lijkt het me slim van onderwijsinstellingen om goed te luisteren naar hun klanten. Het gebaar alleen al toont dat je studenten serieus neemt. Op de universiteit wordt weleens gedaan alsof on­ derzoek het belangrijkst is. Medewerkers worden vooral afgerekend op hun wetenschappelijke out­ put en veel minder op hun onderwijskwaliteiten. Maar lesgeven aan studenten is de meest directe overdracht van je kennis, studenten komen naar de collegezaal om naar jouw verhaal te luisteren. Je moet zorgvuldig met ze omgaan, ze niet wegjagen en hun kanttekeningen serieus nemen. De vraag is alleen wel in hoeverre er tijdens de bezuinigingen, terwijl het bestuur de hand op de knip houdt, ook echt iets gedaan kan worden op het gebied van kwaliteitsverbetering.’ yyy Marieke Buijs

FoliaMagazine

29

Musicerende perfectionist Deze week in Folia maakt kennis: Fleur Bouwer, psycholoog en klarinettist. Ze doet promotieonderzoek naar maatgevoel en speelt als klarinettist in binnen- en buitenland. tekst Dirk Wolthekker / foto Danny Schwarz

P

romovenda microbiologie en NRC­ columnist Rosanne Hertzberger noemt klarinettist Fleur Bouwer ‘een ont­ zet­tend intelligent iemand met pure rekenkracht in haar hoofd’. Het is volgens Ro­ sanne alsof Fleur ‘een heel grote computer in haar hoofd’ heeft. ‘Fleur kan veel, doet veel en is vooral snel. Ze slaagde voor het Stedelijk Gymnasium in Haarlem met drie tienen, drie negens en een acht.’ Misschien klinkt het wat overdreven allemaal, maar aan de andere kant: Rosanne kan het weten want zij en Fleur zijn nichtjes en kennen elkaar dus al zo’n beetje hun hele leven. ‘In onze familie zitten veel muziekmakers,’ zegt Hertzberger. ‘Fleur en ik speelden vroeger allebei blokfluit, maar toen ik net een leuk wijsje kon spelen nam zij al deel aan het Prinses Christina Concours.’ Fleur Bouwer (Haarlem, 1985) studeerde klari­ net aan het Amsterdams conservatorium. Daar­ aan voorafgaand had ze al een lange ‘jeugdcar­ rière’ achter de rug als blokfluitist en pianist. Maar Fleur wilde spelen in een symfonieorkest. Pianist was wel wat erg solitair en blokfluiten maken geen deel uit van dergelijke orkesten. Een blaasinstrument moest het worden. ‘Dwars­ fluitisten waren er al genoeg,’ zegt Fleur. ‘En voor de fagot en de hobo was ik te klein. Mijn

30

FoliaMagazine

keus viel op de klarinet. Een pragmatische keuze hoor, want in het orkest van de muziekschool was nog wel plek voor klarinettisten.’ Tijdens haar studie aan het conservatorium be­ gon Fleur ook nog eens aan een studie psycholo­ gie, maar dat betekende niet dat ze haar klarinet aan de kant schoof. Integendeel. Ze deed auditie voor de succesvolle muziekserie ‘Het Debuut’,

‘Fleur is een uitzonderlijke promovendus’ waarin ze optrad samen met pianist Martijn Wil­ lers en violiste Maria Milstein. Het lijkt alsof haar muziekcarrière vanaf toen in een stroomversnel­ ling terechtkwam: ze werkte mee aan verschil­ lende radio­ en televisieopnames en was actief in de kamermuziek, zoals tijdens het internationale kamermuziekfestival Schiermonnikoog in 2009 en het Hortusfestival in 2010. Zij was onder meer te horen met het Groninger Mozart Ensemble en het Symfonieorkest Haerlem. Met pianist Martijn Willers werkt ze inmiddels al zes jaar samen. ‘Fleur is een on­ge­lo­fe­lij­ke doorzetter, vast­ besloten om de dingen tot een succes te maken,’

zegt Willers. ‘Wat bovendien heel prettig aan haar is, is dat ze een heel goede regelaar is. Dat zie je onder musici niet zo vaak, dat zijn meestal chaoten. Fleur gaat er zogezegd “vol in”. Zo heeft overal zin in en dat is heel inspirerend. Zo wilde ze met Maria en mij eens een stuk spelen van de Russische componiste Galina Oestvolskaja. Dat is nogal een eigenzinnig en ongebruikelijk muziekstuk en Maria en ik zagen dat eigenlijk helemaal niet zitten, maar het bleek een voltref­ fer. Ze heeft een fotografisch geheugen en speelt soms gewoon composities uit haar hoofd. Laat ik het zo zeggen: ik heb soms het gevoel dat als ik de laatste trein zou moeten halen ik Fleur kan bellen om te vragen hoe laat die vertrekt.’ Maar wie denkt dat de klarinet het alfa en omega van Fleurs leven is, heeft het mis. Ze studeerde cum laude af als psycholoog met als afstudeerrichting brein en cognitie. Hoogleraar muziekcognitie Henkjan Honing haalde haar vervolgens binnen voor het verrichten van een promotieonderzoek, waar ze inmiddels twee jaar mee bezig is. Haar dissertatie gaat over maatgevoel. Het lijkt een perfecte mix van muziek en psychologie, brein en cognitie. Haar onderzoek richt zich op het blootleggen van de processen die het mogelijk maken dat mensen

Folia maakt kennis de maat horen in muziek. Volgens Fleur is er nog veel onduidelijk over deze menselijke eigen­ schap. Vragen die zij in haar onderzoek probeert te beantwoorden zijn onder meer: hoe gewoon is het dat wij op de maat muziek kunnen maken en of je daar muziekles voor nodig hebt. ‘Fleur is een uitzonderlijke promovendus,’ zegt promotor Honing. ‘Vrijwel iedereen bij onze op­ leiding is naast onderzoeker op de een of andere manier ook wel musicus, maar Fleur brengt dat met een parallelle carrière als musicus ook in de praktijk. Als psycholoog én musicus nam ze als het ware de juiste “gereedschapskist” mee voor het onderzoek dat ze nu verricht. Daarbij voert ze wetenschappelijke experimenten uit om de theorie te onderbouwen, maar ook om deze uit te breiden en vooral preciezer te maken. Ze heeft zich in twee jaar tijd zo in mijn vakgebied ingelezen en ingewerkt dat ik haar nu al als “collega” beschouw. “Een beetje” of “ongeveer” is voor Fleur niet goed genoeg. Het moet “perfect”, daar hou ik erg van. Ik verwacht en hoop dat ze over een jaar of tien ook hoogleraar is. Niet alleen omdat ze theoretisch en praktisch zeer onderlegd is, maar ook omdat ze voor een breed publiek duidelijk weet te maken hoe belangrijk ons vakgebied is.’ yyy

Folia Radio zendt op 20 maart een interview uit met Fleur Bouwer. Aan de orde zullen komen haar leven als klarinettist, haar eigen muziek en muziekonderzoek. Te beluisteren via Amsterdam FM, in de ether op 106.8 en op de kabel op 103.3, tussen 16.00 en 17.00 uur. Vanaf de volgende dag terug te luisteren via foliaweb.nl/radio. De uitzending is op zaterdagmiddag 15.00 uur terug te zien op Salto TV. Daarna via salto.nl.

FoliaMagazine

31

Folia tipt

The Sound of the Dutch Underground

32

foto Bauke Karel

T

he Sound of the Dutch Under­ ground. Klinkt een tikkeltje fout – je hoort het een ID&T­stem al galmend en semiduister door een loods schallen – maar is het allerminst. Organisator Subbacultcha! weet de platgetre­ den paden en commerciële wansmaak op dit festival feilloos te vermijden. Op vier podia in de Melkweg treden donderdag bandjes en dj’s op met een fris eigen geluid. Zoals Vox Von Braun. Eind 2012 brachten ze de lp Rich & On Wheels uit, op vinyl, zoals het een echt undergroundbandje betaamt. Geweldige mu­ ziek waar je niet snel de vinger op legt. Net als het iets te zoetgevooisd dreigt te worden doen de rauwe gitaren hun werk om een moment later weer psychedelisch uit de hoek te komen. Zeker de moeite waard om live te beluisteren. Evenals de dj­sets van Palmbomen. Ze hebben altijd iets exotisch zonder een moment tacky te worden. Ook is er een markt waar kleine lokale labels laten zien en horen wat ze in huis

hebben. Op de 3voor12­Luisterpaal kan je een voorproefje nemen. Leuke bijvangst: dat soort muziek trekt een fijn publiek. yyy Eva Rooijers

The sound of the Dutch underground / Melkweg / donderdag 21 maart, aanvang 19.00 uur / € 12, gratis voor leden van Subbacultcha!

TIp 1 FooD FIlM FesTIval Voor alle smulpapen die niet direct een diepe zucht slaken bij het woord ‘duurzaamheid’ is er het Food Film Festival. Naast maaltij­ den van de ‘eerlijkste boeren’ en films waarin eten een centrale rol inneemt, zijn er ook debatten, workshops en talkshows. En het zou niet een echt duurzaam evenement zijn als de koningin van de duur­ zaamheid, universiteitshoogleraar Louise Fresco, niet acte de présence zou geven.

TIp 2 eye Filmmuseum Eye is alleen al een bezoek waard vanwege het geweldige uitzicht en de architectuur. Maar dankzij de nieuwe fototentoonstelling is er des te meer reden om een tochtje over het IJ te wagen. Dit keer kregen negen duo’s van fotograaf en acteur de opdracht om in één foto een scene uit de film &ME te vangen. Ook die film, over een bizarre driehoeksver­ houding in Brussel, is in EYE te zien.

TIp 3 Flight oF the ConChords Niet nieuw, maar wel heel grappig: Flight of the Conchords. Ze prijzen zichzelf aan als: ‘The almost award­ winning fourth­most­ popular folk duo in New Zealand.’ In 2007 verscheen op HBO het eerste seizoen van hun serie waarin ze op totaal onsuccesvolle wijze voet aan muzikale grond proberen te krijgen in Amerika. Check op YouTube hun liedje ‘Closing Time’ om de smaak te pakken te krijgen.

Food Film Festival / Studio/K / 22, 23, 24 maart /

Moam presents eye &Me / EYE / 6 t/m 26 maart

Flight of the Conchords / dvd seizoen 1 / € 14,99

€ 9 voor een film

/ gratis

FoliaMagazine

lezingenladder Voor een ieder die geïnteresseerd is in lezingen en debatten is er de Folia Magazine lezingenladder. Wij streven ernaar hierin de meest interessante lezingen en debatten in Amsterdam op één plek te verzamelen.

Nieuwe graaiers

TIM nIkken (25) GESCHIEDENIS gaaT HeT lIeFsT naar WaveFIles (EN ZijN EIGEN HUISFEESTJES) ‘De feestjes van Wavefiles vind ik altijd heel chill omdat ze daar keiharde trap draaien. Dat is hiphop met een vette bas. Daar kan je lekker op gaan. Maar eigenlijk ben ik altijd dronken als ik uitga, dus heel goed luisteren naar de muziek doe ik dan niet. Wat ik drink? Heel veel. Haha. Meestal bier, maar ook weleens een shotje. Laatst had een vriend van me via zo’n share en like-actie op Facebook whiskey’s gewonnen. Dat was wel smullen natuurlijk. Op Wavefiles komen meestal ook relaxte mensen af. Die feesten worden niet in een vaste club gehou­ den. De ene keer is het in de Sugar Factory, dan weer in de Club Up. Dat is sowieso wel een van de tenten waar ik het meest naartoe ga. Maar als ik heel eerlijk ben, zit ik liever in een kroegje dan dat ik een club sta. Dan kan je tenminste nog een beetje met elkaar babbelen. De meest relaxte plek voor feestjes vind ik mijn eigen huis. Daar komen alleen maar leuke mensen én er wordt alleen maar goede muziek gedraaid. Nog een voordeel: er zijn geen sluitingstijden. En als het feest afgelopen is, stommel je zo je bed in.’ yyy tekst en foto Eva Rooijers

Bonobo

De balie WO 20/03, 20.00 uur

paradiso ZO 24/03, 11.00 uur

Wat is de invloed van de economische crisis op het denken van Generatie IK over geld, ethiek en welvaartsverdeling?

Frans de Waal (ethologie Emory University Atlanta) over de bonobo en de tien geboden; op zoek naar humanisme bij primaten.

Globaliseringslezing

I Love 010

Felix Meritis DO 21/03, 19.00 uur

De balie MA 25/03, 20.00 uur

Is Nederland een belastingparadijs voor buitenlandse firma’s die hun geld elders verdienen? Discussie met o.a. Alvin Mosioma, directeur van Tax Justice Network Africa.

Ode aan Rotterdam. Avond over (bouw)kunst uit ‘de stad die we hier zo graag haten’.

Nieuwe realiteit

Symposium over nieuwe stedenbouwkundige praktijken. Wie zijn de nieuwe opdrachtgevers?

pakhuis de Zwijger DO 21/03, 20.00 uur Wat is er nodig om in de toekomst aantrekke­ lijke publieke ruimtes in de stad te behouden en te creëren? Discussie met o.a. stadssocio­ loog Arnold Reijndorp.

Nederland gidsland Café van leeuwen DO 21/03, 20.00 uur Hoe is nu de positie van Nederland in de we­ reld? Worden we nog gezien als gidsland? Met o.a. oud­ambassadeur Hans Glaubitz.

Boekennacht nrC Café VR 22/03, 20.30 uur Literatuurprogramma met o.a. Maxim Februari, Arjen Fortuin, Esther Gerritsen, Peter Terrin en Kristien Hemmerechts.

Innerlijke rust yoga kamala oud-West ZA 23/03, 14.00 uur Lama Jigmé Namgyal, een uit Tibet afkomstige boeddhistische leraar, geeft uitleg over medita­ tietechnieken en de positieve invloed hiervan op ons dagelijks leven.

Energieke stad Mediamatic Fab DI 26/03, 10.00 uur

Zonder Randstad spui25 DI 26/03, 17.00 uur Amsterdam is maar een halve metropool volgens journalist Pieter Maessen. Slechts de Randstad is een echte metropoolregio te noemen. Hij discussieert met o.a. stedenbouw­ kundige Joost Schrijnen.

Minderhedenbeleid Doelenzaal ub DI 26/03, 17.00 uur Is de tijd van specifiek minderhedenbeleid nu echt voorbij? Debat met o.a. criminoloog Joanne van der Leun en wethouder Andrée van Es.

Vrijheidslezing De balie DI 26/03, 20.00 uur De Oegandese homorechten­activist Frank Mugisha over o.a. de fundamentele basisvoor­ waarden voor een open en vrije samenleving.

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur tijdig een mailtje naar [email protected] onder vermelding van ‘Aanmelding lezingenladder’.

FoliaMagazine

33

prikbord HvA DMR Excellente

34

minor

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

DT Bètapartners

In september start het Domein Maatschappij & Recht met de eerste excellente minor van de HvA. In de minor Designing Society gaan studenten op zoek naar nieuwe vergezichten én oplossingen voor de stedelijke samenleving. Tijdens de minor worden lessen gegeven in de liberal arts, interdisciplinair werken, scenario en design thinking. Studenten ontvangen naast de reguliere studiepunten het HvA­excellentiecertificaat en om deze reden is er bij aanmelding een selectie in de vorm van een intakegesprek.

Op donderdag 21 maart 2013 organiseert netwerk Bètapartners de conferentie ‘Excellentie en bewuste bètakeuze’, over de mogelijkheden om bètatalenten aan te trekken, te leren onderscheiden en te helpen ontwikkelen. Het netwerk Bètapartners is een samen­ werkingsverband van Nederlandse scholen waarin wordt gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van het bètaonderwijs in Nederland door middel van kennisdeling en kennisontwikkeling. De conferentie vindt plaats in evenementencentrum IBMC in Amsterdam van 14.00 tot 20.30 uur. Zie www.hva.nl.

DOO Conferentie

DMCI Unlike

Op woensdag 27 maart organiseert het kenniscentrum Onderwijs & Opvoeding in de Kohnstammzaal de conferentie ‘Techniek beweegt’. Op de conferentie, die in samenwerking met de opleiding mens & technologie plaatsvindt, gaan leraren, ondernemers en politici in discussie over het stimuleren van goed techniekonder­ wijs. Aan het einde van de middag zal Pieter Hilhorst, wethouder Jeugd, Onderwijs & Financiën van de gemeente Amsterdam, een prijs uitreiken aan de door de bezoekers gekozen ‘Beste Voorbeeld School’. Aanmelden kan via de website van het kenniscentrum.

Op vrijdag 22 en zaterdag 23 maart vindt Unlike Us #3 plaats, een internationale conferentie die georganiseerd is door het lectoraat Netwerkcultuur. Thema van de conferentie is dit jaar ‘Sociale media: Design of Decline?’. Tijdens de conferentie zullen lezingen gehouden worden en zijn er workshops, een ‘hackathon’ en een feest. De locatie is club Trouw aan de Wibaut­ straat en toegangskaarten kosten 25 euro per dag of 40 euro voor een passe­partout. Studenten krijgen 50 procent korting. Meer info via www. networkcultures.org/unlikeus.

DG Studentenprijs

HvA Vitaliteitsweek

Twee studenten ergotherapie en twee studenten fysiotherapie hebben een tastlotto met voelbare speelkaartjes en ­borden voor kinderen met een visuele beperking ontwikkeld. De tastlotto ontstond in opdracht van Visio, informatiecentrum voor blinden en slechtzienden. Het meeste speelgoed is ongeschikt voor blinde kinderen, maar met de lotto wordt de tastzin van de kinderen gestimuleerd en maken ze kennis met geometrische vormen en texturen. Op vrijdag 1 maart ontvingen de leerlingen op de Visio­basisschool in Amsterdam het eerste exemplaar.

Van 3 t/m 9 april organiseert de HvA voor de tweede keer een Vitaliteitsweek. Een week vol workshops en activiteiten om kennis te maken met de verschillende aspecten van vitaliteit. Plezier in je werk, er zelfs energie van krijgen, en een zin­ volle samenwerking met je collega’s staan daarbij centraal. De activiteiten vinden plaats voor, tijdens of na het werk en worden aangeboden op verschillende HvA­locaties, zodat iedereen in de gelegenheid is een workshop naar keuze te volgen. Kijk voor meer informatie op www.hva.nl/vitaliteit.

DBSV Ondernemersprijs

DEM Award

Sm&o­student Maaike Leemhuis is de winnares van de Rabobank Ondernemersprijs. Woensdag 27 februari mocht zij haar prijs ter waarde van duizend euro in ontvangst nemen. De prijs wordt jaarlijks toegekend aan de student die als zelfstandig on­ dernemer in de sport aan de slag is gegaan met het meest unieke en haalbare ondernemersidee. Leemhuis startte haar ei­ gen dansschool @M­Dance in de wijk Nieuw Sloten in Amsterdam. Zij verzorgt lessen voor kinderen, jongeren en volwassenen en integreert daarbij sport en dans.

Lector Internationalisering van het Onderwijs van kenniscentrum Carem, Hans de Wit, heeft tijdens de jaarlijkse AIEA conferentie in New Orleans een speciale award in ontvangst mogen nemen. Tijdens de conferentie hield De Wit een keynotespeech over het thema van de conferentie ‘Re­imagining Higher Education in a Global Area’. De award van AIEA komt in navolging van meerdere andere internationale onderscheidingen en onderstreept de in­ ternationale erkenning voor De Wits werk als onderzoeker op het gebied van internationalisering van het hoger onderwijs.

FoliaMagazine

US

prikbord UvA

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

FdR JFAS

FNWI OR

De Juridische Faculteit der Amsterdamsche Studenten (JFAS) zoekt voor het aankomende studiejaar zeven ‘superbestuursleden’ die zich volledig voor de JFAS willen inzetten. Wil je je een jaar inzetten voor de vereniging waarbij je zowel juridisch bezig bent als een sociaal netwerk opbouwt en een geweldige tijd meemaakt? Solliciteer dan door je CV en motivatie voor 14 april te sturen naar [email protected]. Solliciteer je voor de functie van voorzitter dan is de deadline 7 april. Info: www.jfas.com/activiteiten.

Na de ondernemingsraadverkiezingen van vorige week heeft de faculteit weer een volledige ondernemingsraad (OR): van de vijftien zetels waren er zeven vacant. Die zijn allemaal opgevuld. De zeven nieuwe zetels zijn als volgt bezet: Vawo één zetel, Abvakabo FNV drie zetels en Vrije Lijst ook drie zetels. De OR van de faculteit, die ook de belangen van de medewerkers van het AUC behartigt, laat via voorzitter Joke Hendriks weten ‘heel blij’ te zijn dat de raad weer compleet is. De nieuwe OR gaat op 1 april aan de slag.

Studenten Evaluatie

FNWI Dies

SIS

Onder leiding van geesteswetenschappendecaan Frank van Vree is de onafhankelijke commissie van start gegaan die de invoering van het Studenten Informatie Systeem (SIS) gaat evalueren. Focus van de evaluatie wordt de wijze waarop het systeem is ingevoerd en de problemen van de gebruikers. De invoering van SIS werd gekenmerkt door veel problemen. Reden voor het College van Bestuur om deze commissie in te stellen. Er is inmiddels een startrapport gepubliceerd. Het onderzoek wordt in oktober afgerond.

Kennistransfer Innovation

natalis

Op 28 maart viert de faculteit haar dertiende dies natalis. Dit jaar is het thema van de diesviering ‘sa­ menwerken’, een passend thema gezien de aanstaande samenwerking met de VU. Na de ontvangst om 15.00 uur in de hal van de faculteit op het Science Park zullen er verschillende sprekers optreden, waaronder decaan Kareljan Schoutens met de rede ‘Samen sterk’, een column van hoogleraar dierecologie Nico van Straalen (VU), een lezing van Rens Bod over digitale geesteswetenschappen en lezingen van Jan van Maarseveen en Nanne Nanninga. Na afloop een receptie.

award FMG Studentenpartij

De aanmelding voor de Amsterdam Science & Innova­ tion Award 2013 is open. Wie wint de prijs voor zijn of haar innovatieve, toepasbare idee met commerciële en/ of maatschappelijke waarde? Een jury met vertegen­ woordigers uit bedrijfsleven en kennisinstellingen, on­ der leiding van universiteitshoogleraar Louise Fresco, selecteert vijf finalisten. Zij geven een elevator pitch tijdens de finale, waarna de jury besluit wie de winnaar is. Deadline: 19 april, 18.00 uur. De finale vindt plaats op 5 juni. Hoofdprijs: 5.000 euro. Zie ook tto.uva.nl.

Er komt een nieuwe studentenpartij die mee gaat doen aan de studentenraadsverkiezingen van begin mei. De Facultaire Actiepartij (FAP) wil dat de studievereni­ gingen van de FMG het voor het zeggen krijgen in de facultaire studentenraad. Mensen die op de FAP­lijst willen komen moeten niet alleen een opleiding aan de FMG volgen, maar ook lid zijn van een van de studieverenigingen. Zoals de naam al aangeeft is de FAP een facultaire aangelegenheid; de partij doet niet mee aan de verkiezingen voor de centrale studentenraad. Zie www.studentenraad.nl/fmg.

AUC Summerschool

FMG Kohnstammlezing

AUC­studenten Pol van der Pluijm, Dico van Dissel en Koen van Bemmelen zijn geselecteerd om deel te nemen aan de Netherlands­Asia Honours Summer School (NAHSS) 2013. De summerschool is bedoeld voor ambitieuze studenten die komende zomer Azië gaan ‘ervaren’. De NAHSS is een publiek­private orga­ nisatie van Nederlandse universiteiten, het bedrijfsleven en ministeries. De studenten zullen tijdens de summerschool in ieder geval bezoeken brengen aan Taiwan en Hong Kong. AUC en NAHSS­sponsoren steunen hun deelname financieel. Zie www.nahss.nl

Op 22 maart houdt Sywert van Lienden in de Aula de veertiende Kohnstammlezing. De lezing is uniek in haar soort: op het grensvlak van het maatschappelijk debat, het wetenschappelijk onderzoek en de praktijk van onderwijs en opvoeding. Van Lienden is oprichter van de G500 en UvA­student. Hij houdt zijn lezing onder de titel ‘Het karakter tussen personalities en robotbreinen’, waarbij hij zal ingaan op de vraag wat nog de betekenis is van het karakter van de mens. De lezing wordt later gepubliceerd in een speciale reeks van Vossiuspers.

FoliaMagazine

35

wasdom Geen eendagsvlieg Guido van Driel Leeftijd 50 (geboren op 20 augustus 1962) Beroep Striptekenaar en regisseur van de speelfilm De Wederopstanding van een Klootzak Studie Geschiedenis, UvA Afgestudeerd 1988 Docent ‘Herman Beliën gaf goed les. Ik volgde werkcolleges bij hem over heksenvervolging en het was bijna alsof je naar een cabaretvoorstelling keek. Tegelijkertijd was hij best cynisch, maar dat vond ik wel leuk.’ Locatie ‘Het Historisch Seminarium aan de Herengracht, een heel mooi gebouw met een beetje een jarentwintig art-decosfeer.’ Café ‘Café de Zwart aan het Spui. Ik kom daar nog steeds weleens en tref dan een groep mensen bij wie ik graag aanschuif. Cafévrienden.’ Afknapper ‘Als je aan de UvA verder wilde in de wetenschap, dan moest je een specifiek en klein deelgebiedje kiezen om te onderzoeken. Het werd bijna ontmoedigd om grote lijnen te trekken, grote vragen te stellen of verbanden te leggen. Dat vond ik jammer.’

36

FoliaMagazine

stage Hij studeerde geschiedenis en werd striptekenaar en regisseur: Guido van Driel. tekst Julie de Graaf / foto Bob Bronshoff

‘I

k ben altijd geïnteresseerd geweest in geschiedenis en groeide op met een groot historisch besef door de herinneringen van mijn ouders aan de Tweede Wereldoorlog en de onderduikers bij mijn moeder in huis. Die avontuurlijke en verhalende kant van geschiedenis en hoe de werkelijkheid vaak nog meer ongerijmd is dan wat je kunt bedenken, vind ik mooi. Daarom koos ik voor een studie geschiedenis, al had ik nog geen idee wat ik wilde worden. Ik tekende in die tijd al wel, maar deed dat zonder veel am­ bitie. Het waren vooral grappige mannetjes in de agenda’s van klasgenoten of kleine mopjes. Dan tekende ik bijvoorbeeld allemaal eendags­ vliegjes met een slecht humeur, die mopperden dat ze uitgerekend op maandag geboren waren. Tijdens mijn studententijd wilde ik die mopjes publiceren. Kees Kousemaker van striphandel Lambiek raadde mij aan om het eens bij Folia te proberen. Een goed idee, want de redactie was enthousiast en ik kreeg gelijk een baantje aan­ geboden om artikelen te illustreren. Daar kreeg ik ook nog aardig voor betaald en ik dacht: als ik nu nog een paar bladen vind om voor te illustreren, dan kan ik hier van leven! Mijn scriptie schreef ik over de discussie rondom de eventuele invrijheidstelling van de oorlogsmisdadigers “de vier van Breda”. Ik bracht een jaar door in het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie en kwam er achter dat het niets voor mij is om alleen maar in een archief te zitten en te schrijven. Daarom besloot ik na mijn afstuderen mijn tekenwoede te vol­ gen. Ik had inmiddels ook andere opdrachtge­ vers, waaronder de Volkskrant, en vond het een ontzettende kick om deadlines te halen en mijn tekeningen de volgende dag in de krant te zien.

De eerste jaren na mijn afstuderen had ik naast het tekenen nog wel verschillende bijbaantjes. Zo werkte ik bij de communistische boekhan­ del Pegasus, waar ik tijdens de Boekenweek een keertje een plank beschilderde voor in de etalage. Via die plank ontmoette ik Jan Willem Tuytel, een man die zo enthousiast was over mijn werk dat hij voorstelde om een atelier en schilderspullen voor mij te betalen en al mijn werk te kopen. Hij was precies hoe je een kunstimpresario zou verwachten, met dikke sigaren, briefjes van duizend in zijn zak en hij dronk champagne bij het ontbijt. Ik vond het een geweldige uitdaging en heb drie jaar met hem samengewerkt, waarin ik allerlei schilde­ rijen maakte die hij kocht en exposeerde. Op een gegeven moment begon het milieu waarin Tuytel verkeerde en zijn nouveau richepubliek mij tegen te staan. Hij wilde dat ik “fun art” maakte, met vrolijke figuren en scherpe kleu­ ren, maar mijn werk werd steeds donkerder. Mensen noemen dat al snel somber, maar voor mij scheppen duisternis en donkere kleuren juist sfeer. Ik besloot om mijn samenwerking met Tuytel op te zeggen en ben naar stripuit­ geverij Oog & Blik gegaan. In 1994 verscheen mijn eerste stripboek. Tegenwoordig ben ik striptekenaar en regisseur. Ik maakte de afgelopen jaren een documen­ taire en een korte film en nu draait mijn eerste speelfilm De Wederopstanding van een Klootzak in de bioscoop. Hoewel ik dus een andere kant op ben gegaan, heb ik nooit spijt gehad van mijn studie en studententijd. Ik was toch mooi vijf jaar van de straat en kreeg bij Folia de kans om mij als tekenaar te ontwikkelen. En dan te bedenken dat ik er alleen maar een paar mopjes wilde slijten.’ yyy

lisa Mosmans (20) studie Media & cultuur stage Marketing en communicatie bij CJP verdiensten 300 euro beoordeling JJJJJ ‘Bij mijn studie ben ik voor mijn gevoel steeds met hetzelfde bezig. Ik leer veel over film en tv, maar niets over bijvoorbeeld marketing, terwijl dat er toch ook bij hoort. Het werk bij CJP is heel afwis­ selend en ik krijg veel vrijheid. Ik voer gesprekken met culturele instellingen en evenementen voor kortingsacties, zoals bijvoorbeeld met Lowlands. Vervolgens moet ik alles afstemmen tussen onze en hun media. Ik ben de tussenpersoon tussen de redactie en de verschillende instellingen en evenementen. Daarnaast organiseren we ook een eigen evenement: CJP Serveert, zoals laatst bij het International Film Festival Rotterdam. Dat was wel een hoogtepunt, ik heb vier films gezien en de leden waren echt superenthousiast! Nu met het Go Short filmfestival in Nijmegen heb ik meer verantwoordelijkheid. Ik ga over de communicatie met onze leden, data en planning en ik heb alle films alvast op dvd moeten kijken. Mijn bege­ leiding is heel goed, maar ik heb dan ook twee stagebegeleiders: één van marketing en één van communicatie. Dus als de een iets niet weet, weet de ander het wel. Marketing en communicatie hebben natuurlijk ook veel met elkaar te maken. Mijn collega’s zijn allemaal best wel jong en we lunchen altijd gezellig samen. Ik werk er pas zo’n zes weken en ik heb nu nog wel zoiets van “Wow, ik ga acht maanden stage lopen!” Het werk is namelijk wel heel leuk, maar het vroege opstaan is een groot nadeel.’ yyy Robrecht de Vocht

FoliaMagazine

37

FoliaMagaz ine weekblad

toehoorders

voor HvA

en UvA

nr. 24 20/03/201 3

cover Jan-Maarten Hupkes Thuis tus sen stude Xavier eet nten al 40 jaar in de mensa

Hoorcollege Politieke theorieën, door emeritus professor Meindert Fennema, donderdag 14 maart, 13.00 uur, Oudemanhuispoort tekst en foto’s Vera Lentjes Meest gedragen bril met zilveren montuur en rechthoekige glazen koffie Cappuccino met suiker Tas Zwarte rugzak van Eastpak of Dakine scrabblewoorden utilitarisme, nutbeginsel, demoraliserend

D

emoraliserend vindt professor Fennema het, studenten op de achterste rij. Met vlotte pas loopt hij de zaal in en vraagt de studenten vooraan in de zaal plaats te nemen. Met tegenzin en onder aanmoediging van ‘naar voren’, ‘bravo’, ‘applaus’ van Fennema sjokken de studenten naar de voorste rijen. Twee meisjes die op de achterste rij blijven zitten worden aangekeken. Fennema: ‘De dames blijven achterin zitten vanwege hun inferieure laptop. Vast van het merk Dell.’ Het is rumoerig in de zaal. Twee jongens roddelen over de kledingkeuze van Fennema. ‘Gelukkig ziet hij er deze keer netjes uit. Vorige keer had hij een soort slobberige trainingsbroek aan.’ Fennema lijkt het college te zijn be­ gonnen, maar hij is onverstaanbaar. Langzaam worden de studenten stil en Fennema fluistert: ‘Ja, praat u nu omdat u mij niet verstaat? Of verstaat u mij niet omdat u praat?’ Eén ding is zeker, Fennema doet het net even anders. Het onderwerp van het college is utilitarisme, de leer van het algemeen nut. Fennema vuurt de ene na de andere vraag de zaal in. Een paar vingers schieten de lucht in, anderen verschuilen zich achter hun laptop. De gymnasiasten hebben vandaag geluk. ‘Habeas corpus, wie weet wat dat betekent? U heeft gymnasium gedaan, wat fantastisch!’ Op de volgende vraag weet niemand antwoord te geven. ‘U leest niet veel, hé?’ Het is dat Fennema heeft gekozen voor de wetenschap, maar hij zou een verdomd goede stand­upcomedian zijn geweest. Zijn provocerende opmerkingen zijn niet altijd grappig, maar zijn timing is perfect. Sommige studenten zuchten onopvallend, maar deze toehoorder heeft nog nooit zo veel studenten hun hand op zien steken tijdens een college. En om de besproken theorie op het college toe te passen: de som van het genot (lachsalvo’s en antwoorden op vragen) min de pijn (publieke vernedering voor sommigen) bewijst in dit geval toch zeker het algemeen nut. yyy

38

FoliaMagazine

Roderick Witjas (18, politicologie)

‘De docent heeft twee kanten. Aan de ene kant heeft hij heel erg veel kennis. Aan de andere kant heeft hij de neiging vaak uit te weiden over persoonlijke zaken of dingen die ver van het onderwerp afstaan. Daarnaast provoceert hij lichtelijk. Hij zoekt het randje op. Het kan wel, maar is niet nodig. De inhoud van het vak is interes­ sant, maar legt veel nadruk op basisbegrippen. Voor mensen met voorkennis vertelt hij niets nieuws.’

Matthijs Kallenberg (22, antropologie)

‘Je merkt goed dat de docent veel weet over dit specifieke onderwerp, maar ook in het algemeen. Ik vind het een cha­ rismatische man. Het is leuk om naar hem te luisteren. Het vak vind ik interessant, maar ik hoor niet veel dingen die ik nog niet wist. Ik moet ook eerlijk bekennen dat ik dit vak heb gekozen omdat het de laatste optie was. Veel theorieën ken ik van mijn eigen studie, maar het is leuk om er dieper op in te gaan.’

Charles Battaglini (20, politicologie)

‘Ten eerste vind ik het hartstikke goed, fijn en dapper dat Mein­ dert Fennema na zijn pensioen nog steeds college geeft. Het is bewonderenswaardig hoe hij met veel interesse en passie de stof weet door te geven. Ten tweede is het vak interessant omdat het echt draait om de kern van de politicologie. Een groot gedeelte van onze huidige ideeën komt hiervandaan. Ook het bijbehorende boek is goed met een leuke samenstelling van de originele teksten.’

colofon

Weekblad voor de HvA en UvA Folia Magazine is in 2011 voortgekomen uit Folia (1948) en Havana (1996). Redactieadres Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD Amsterdam, telefoon 020­5253981, e­mail: [email protected] Hoofdredacteur Jim Jansen Chef redactie Mirna van Dijk Art director Pascal Tieman Redactie (print/web) Marieke Buijs, Sandra Hazenberg, Luuk Heezen, Hester Hinloopen, Wim de Jong, Vera Lentjes, Eva Rooijers, Gijs van der Sanden, Emilie Tondeur, Annemarie Vissers, Robrecht de Vocht, Clara van de Wiel, Dirk Wolthekker Aan dit nummer werkten mee Hadjar Benmiloud, Bob Bronshoff, Fred van Diem, Robbert Dijkgraaf, Julie de Graaf, Jan­Maarten Hupkes, Marc Kolle, Denise van Leeuwen, Roos Menkhorst, Saskia Naafs, Danny Schwarz, Won Tuinema, Bas Uterwijk, Tjebbe Venema Eindredactie Harmen van der Meulen Correctie Wim de Jong, Harmen van der Meulen Opmaak Pascal Tieman, Carl Zevenboom Uitgever Stichting Folia Civitatis Redactieraad Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn, Jurriaan Gorter, Jaap Kooijman, Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke Secretariaat Stephanie Gude (projectbegeleider) Zakelijke leiding Paul van de Water Drukker Roularta Printing, Roeselare België Advertenties Bureau van Vliet, Zandvoort, 023­5714745, [email protected] Folia Magazine probeert altijd de rechthebbenden van fotomateriaal te contacteren. Bent u rechthebbende en hebben wij u niet kunnen bereiken? Mail dan naar [email protected].

(advertentie)

Cultureel Studentencentrum Nieuwe Achtergracht 170 Huur een repetitiestudio voor je eigen project, bezoek een lezing of drink een drankje in het dagelijks geopende CREA Café. Van scherp debat tot meeslepend theater en van repetitiestudio tot fotocursus. Als student kun je nergens in Amsterdam goedkoper en beter terecht dan bij CREA, hét cultureel studentencentrum van UvA en HvA.

wo 20, vr 22, 20.00 uur | za 23, 21.00 uur | muziek

CREA Orkest - Liszt & Dvorák

Een stuk hout dat van boven krijst en van onder bromt. Zo beschreef Dvorák het instrument waarvoor hij het celloconcert in B-mineur schreef. Cellist: Sebastiaan van Halsema. Liszts Les Preludes is een vroeg toongedicht in zijn gewaagde ‘nieuwe muziekstijl’. Dirigent: Bas Pollard. Wo: Geertekerk Utrecht | vr: Dominicuskerk Amsterdam | za: De Duif Amsterdam | Studenten E10,-, overigen E14,- | kaarten via orkestleden en 45 min voor aanvang aan de deur.

do 21 | 20.00 uur | lezing

How to tackle human trafficking?

Whoever thinks slavery really ended 150 years ago is in for a rude awakening. To this day human traffickers lure people into our country with lies and procurers make them into modern-day slaves. Most of the victims are women, forced to work in the sex industry. In cooperation with Amnesty International. CREA Theater | Free for students/ AUV pass, others E 5,- | No reservations

di 26 | 20.00 uur | debat

Tax haven The Netherlands

Why is the Netherlands a tax haven? What kind of consequences does this have? Who gains, and who loses? We will discuss these questions and present alternatives that can tackle the issue of tax injustice. Speakers: Mariana Paoli (Christian Aid UK), Katrin McGauran (SOMO), Rodrigo Fernandez (SOMO, UvA). In cooperation with SOMO. CREA Theater | Free for students/ AUV pass, others E 5,- | No reservations

www.crea.uva.nl

de lezer

In de rubriek ‘de lezer’ blikt wekelijks iemand terug op het vorige nummer. Wil jij diegene een keer zijn? Meld je dan aan via [email protected].

THoMas bes (22), soCIologIe, uva Het interview met Jan Willem Duyvendak vond ik het leukste stuk. Ik kan me goed vinden in zijn kijk op de multiculturele samenleving. Het verhaal kwam me wel bekend voor, want ik heb college van hem gehad, maar ik vind het een goede zaak dat andere studenten daar ook over kunnen lezen. En die foto van hem voor die haringkar: een geweldige parodie op de Nederlandse samenleving! Mooi kunstwerk ook bij het stuk over rouw. Heftig en duister. Het artikel was ook interessant. In het Westen wordt heel veel gedaan om de dood te voorkomen, maar heel weinig aan het omgaan met de dood als die er eenmaal is. Dus goed dat jullie daar aandacht aan besteden. De opinie over het verdwijnen van de bibliotheek bij Inholland vond ik sterk. Als ik de hele dag achter een beeldscherm zit, krijg ik vierkante ogen. Met zo’n heel persoonlijk verhaal in de rubriek “Drift” heb ik minder. Ik zou wel wat in Folia Magazine willen lezen over sociale bewegingen, bijvoorbeeld over de overblijfselen van de kraakbeweging. Vol­ gens mij zijn het nog steeds de studenten die daarin voorop gaan. Andere media schrijven er weinig over dus daar is een mooie rol weggelegd voor een studentenblad. Meer kritiek­ punten heb ik eigenlijk niet. Ik las Folia Magazine bijna nooit maar Cul, het blad van culturele antropologie, heeft er voort­ aan een concurrent bij. yyy tekst en foto Eva Rooijers

deining ‘Wéér neergeknald worden in Call of Duty.’ Vol­ gens docent media & cultuur en game­expert DavID nIeborg is het juist de constante dreiging van episch falen die het winnen van een game zo leuk maakt, in NRC.Next. ‘Juist bij hoogopgeleiden is de teleurstelling groter als ze niet bereiken wat ze willen.’ Bijzonder hoogleraar radicalisering berTJan DoosJe legt uit waarom met name universitair geschoolden vatbaar zijn voor ideeën van extreme groeperingen, in Het Parool. ‘Een betoog over de communicatieve kracht van een nieuwe merknaam mag overtuigend klinken tijdens een vergadering, het valt te bezien hoeveel daarvan in de huiskamers begrepen wordt.’ Promovendus aan het Instituut voor Informa­ tierecht loDeWijk pressers twijfelt aan het nut van de aangekondigde naamsverande­

ring van de publieke radio­ en televisiezenders, in de Volkskrant. ‘Ik vind het knap dat mensen hun leven en licht inruilen voor een eindejaarsuitkering.’ Voor schrijver pHIlIp HuFF is een vaste baan (naast zijn schrijverschap) een doembeeld, in de Groene Amsterdammer. ‘De regering denkt: hoe groter hoe zuiniger!’ Emeritus hoogleraar politicologie MeInDerT FenneMa ziet geen heil in de plannen van Plasterk om de provincies Noord Holland, Utrecht en Flevoland samen te voegen en hetzelfde te doen met Zuid­Holland, Brabant en Zeeland, op Volkskrant.nl.  Opvallende quotes uit de afgelopen week van (voormalig) HvA’ers en UvA’ers. Iets leuks gezien, mail het naar [email protected].

FoliaMagazine

39

AMSTERDAM SCIENCE INNOVATION AWARD 2013

Innovative and useful idea? with a commercial or societal impact?

€ 5.000 award!

April 19th, 2013 deadline submission ideas th ● June 5 , 3 pm finale and award ceremony at the Amsterdam University College ●

Open to researchers, employees and students at the UvA, HvA, AMC, VU, VUmc and institutes at the Science Park Amsterdam

“The Amsterdam Award for science inspired innovations” Information and submission www.tto.uva.nl or www.tto.vu.nl

BUREAUKENNISTRANSFER

this event is financed with the support of the European Fund for Regional Development of the European Commission