THESAURUS SPEKTOR (v2) story Een collectie gebeurtenissen die in verbinding staan met elkaar. Voorbeeld: ‘ik ben mijn vriendin kwijt geraakt en ik ga naar het leger’ is geen verhaal. ‘Ik ben mijn vriendin kwijt geraakt en dus ga ik naar het leger’ is een verhaal(tje).
storytelling Het communiceren van een verhaal naar een luisteraar door middel van tekst, geluid, beelden of een andere drager.
transmedia Een boodschap gecommuniceerd over verschillende media waarbij elk medium een boodschap verteld die binnen de wetten en regels van het platform past. Dit is vakjargon in de media industrie voor iedere tactiek waarbij verschillende media worden ingezet. Een reclame campagne die zowel print als web betreft, heet transmedia.
transmedia storytelling Een enkel verhaal verteld over verschillende media tegelijkertijd, waarvoor ieder medium essentieel is om het verhaal te communiceren en waarbij de verschillende media een ander perspectief van het verhaal vertelt. Een belangrijke voorwaarde is dat alle gekozen media onmisbaar zijn om de boodschap te communiceren: haal er 1 weg en de boodschap is niet meer duidelijk. Ze voegen dus niet aan elkaar toe, maar ze zijn afhankelijk van elkaar. Een andere belangrijke voorwaarde voor Spektor is dat publiek participant wordt gemaakt en in beweging wordt gebracht. Dat wat de participant doet heeft invloed op het verhaal.
logline Een logline is een beschrijving van je verhaal in een, twee of drie zinnen. Voorbeelden van loglines: “Een komisch portret van de jonge, straatarme Shakespeare die verliefd wordt op een vrouw en geïnspireerd wordt tot het schrijven van ROMEO EN JULIA.” (SHAKESPEARE IN LOVE) ”Een briljante wiskundige wordt gedwongen z’n leven nogmaals onder de loep te nemen als blijkt dat hij aan schizofrenie lijdt. Uiteindelijk overwint hij al het leed en wint hij de Nobelprijs.” (A BEAUTIFUL MIND) ”Een ambitieuze FBI-agente roept de hulp in van een gestoorde ex-psychiater om een wrede seriemoordenaar op te sporen.” (SILENCE OF THE LAMBS)
premisse Elk verhaal begint met een origineel idee, en door dat idee bondig en helder te formuleren alvorens het eigenlijke schrijfproces begint, vergroot dit de kans op een goed scenario. Een eenvoudig truukje om een goede premisse te vinden voor een scenario is het idee toetsen aan de vraag: Wie wil wat en waarom kan hij dat niet? Dan heeft men meteen de protagonist, zijn dramatisch doel en mogelijke obstakels (een antagonist bijvoorbeeld) te pakken.
synopsis Het woord synopsis is afkomstig uit het Grieks, en betekent letterlijk "samen (ge)zien", dat wil zeggen men kan in één oogopslag de inhoud zien. In de huidige betekenis gaat het om een overzichtelijke weergave of samenvatting van de inhoud van een boek, film of toneelstuk.
dramaturgie is de leer die het theaterspel bestudeert en beschrijft. Ook is het in praktische zin de toepassing van de leer in het proces van het maken van een verhaal. De klassieke dramaturgie stoelt op de inzichten van vooral Aristoteles en heeft nauwe banden met de literatuur, film en de klassieke muziek.
storyworld De wereld waarin het verhaal zich afspeelt. Dit kan zowel een fictieve als ‘echte’ wereld zijn. Een merk of bedrijf ziet Spektor ook als verhaalwereld.
worldbuilding Een visueel multi-disciplinair en non-lineair proces waarbij een verhaalwereld wordt gecreëerd. Dit kan een fictionele verhaalwereld zijn, maar kan ook worden gebruikt om de huidige of alternatieve wereld te visualiseren. Tijdens worldbuilding sessies worden elementen als de arena, timeframe, cultuur, artefacten, mythology en natuurwetten beschreven en gevisualiseerd. Het doel is om een coherente wereld te creëren waarin ‘transmedia’ verhalen consistent plaatsvinden. (zoek op: worldbuilding.institute)
hero/held (protagonist) In transmedia storytelling volgens Spektor is de participant de held in zijn eigen verhaal. Hij of zij wordt geconfronteerd met gevaar en rampspoed of betoont vanuit een zwakke positie, moed en de bereidheid tot zelfopoffering een grotere zaak. Dit heldendom heeft vaak te maken met strijd of het uitblinken in iets, maar is uitgebreid tot een meer algemeen moreel uitblinken of transformeren. De held behaalt ondanks alle tegenslagen zijn doel.
villains (antagonist ook wel "antagonist," "baddie", "bad guy" genoemd. De held heeft een tegenkracht nodig om dieper en actiever betrokken te raken bij het verhaal. De antagonist heeft tegengestelde doelen van de held. Door het gevecht aan te gaan ontstaat er een confrontatie waarbij de bad guy verslagen moet worden. De held leert hier iets over zichzelf.
hero’s journey Een term uitgezet in The Hero With A Thousand Faces (Campbell, 1949). Hierin beschijft Campbell de monomyth: het idee dat alle Westerse verhalen zijn gebaseerd op hetzelfde onderliggende ‘oerverhaal’, en dat we eigenlijk de hele tijd hetzelfde verhaal hervertellen in een andere vorm. Dit oerverhaal beschrijft hij als de ‘hero’s journey’. Populaire voorbeelden zijn The Matrix, The Lord Of The Rings, de meeste superhelden films van Marvel, en volgens sommigen ook de Bijbel. Campbell vertelt dat weinig verhalen alle elementen van The Hero’s Journey in zich hebben, maar dat heel veel verhalen de meeste elementen in zich hebben.
user journey Een term gebruikt in het ontwerpen van een ervaring voor een participant. De user journey beschijft hoe de participant het product ervaart. Wat ziet hij eerst, en wat daarna? Hoe komen elementen over op hem/haar?
customer Journey In de werelden waar men nog over klanten spreekt is dit de reis die een persoon maakt vanaf het moment dat hij of zij in aanraking komt met een merk of produkt tot de daadwerkelijke aanschaf. De klant of participant komt op deze reis punten tegen waar een keuze moet worden gemaakt. Dit zijn touchpoints.
touchpoints Punten waar de participant een keuze moet of kan maken.
user experience (UX) een ervaring van de gebruiker. Vaak gebruikt in interface en front-end development. Wij gebruiken de term voor het maken van de algehele ervaring van de participant.
motorisch moment Het moment in het verhaal dat de held in actie komt en de motor van het verhaal gaat draaien. Dit is in een Spektor campagne het moment dat de participant in beweging komt.
scenes Term afkomstig uit de theater wereld, en ook veelvuldig gebruikt in de film- en televisiewereld. Vergelijkbaar met een hoofdstuk in een boek. Een scene is een groepering van alle gebeurtenissen binnen een verhaal die plaats vinden op 1 locatie en binnen 1 tijdsbestek. Een speelfilm bevat vaak tussen de 40 en 60 scenes.
sequentie is een basiseenheid in de filmconstructie en bestaat uit één of meer scènes die een natuurlijke eenheid vormen of een verhaaleenheid. Een speelfilm met een duur van twee uur, telt
gemiddeld 20 sequensen. In de Engelse filmwereld spreekt men bij een indeling van het treatment ook van een step outline.
act Een groepje opeenvolgende scenes binnen een script die grotere samenhangenheid hebben met elkaar dan de scenes er buiten. Zie het als een ‘verhaal in een verhaal’. Dit is een manier van de scenarist om structuur aan te brengen in zijn script. Een populaire structuur is de 3 akte-structuur. De meeste Hollywood films zijn op te delen in 3 aktes. Maar je hebt ook een vijf akte-structuur. Martin Scorsese gebruikt die vaak, bijvoorbeeld in Goodfellas of The Wolf Of Wallstreet. En in de Renaissance werden vaak theaterstukken geschreven met een 8 akte structuur.
3 akte structuur Tegenwoordig kom je heel vaak de 3 akte structuur tegen. De 3 akte structuur omschrijft een introductie/set-up (1) een conflict (2) en een resolutie (3). Anderen omschrijven het als een these (1), antithese (2) en synthese (3), maar dit is geleend van de ‘dialektiek’: een filosofisch begrip. Bijvoorbeeld: eerst is Peter Parker een normale jongen. Maar dan wordt hij gebeten door een spin en is hij Spiderman! (1). Hij ontwikkelt zich als superheld in New York, maar in zijn kielzog ontwikkelt zijn beste vriend zich tot een gevaarlijke schurk die New York terroriseert. (2) Peter besluit zijn beste vriend te verslaan en zijn stad te redden. Het lukt hem. (3)
arc Alle actes binnen een verhaal samen worden wel eens omschreven als een arc. Dit heet zo omdat de spanningsopbouw van deze arc de vorm hebben van een boog. Eerst gebeurt er niet zo veel, dan loopt de spanning op, en tegen het einde van de 2e akte gebeurt er het meest. Daarna wordt het conflict opgelost, en daalt de spanning weer. Een soort boogje dus. Een arc voor een specifiek karakter binnen een verhaal noem je een spanningsboog.
verwondering Een emotie die zich het best laat beschrijven als een mix tussen verrassing en verliefdheid.
onderdompeling / immersie Het proces waarbij een speler/participant de fysieke wereld tijdelijk vergeet en zich in plaats daarvan bindt aan de fictieve wereld die wij voor hem hebben gecreëerd.
virtual reality of schijnwerkelijkheid (Engels: virtual reality, afgekort: VR) simuleert een omgeving via een computer om een gebruiker via diverse zintuigen onder te dompelen in een ervaring. De meeste VR-omgevingen zijn visueel en auditief, via speciale stereoscopische brillen en geluid. Geur en tastzin worden uitzonderlijk toegevoegd
augmented reality (of AR)
is een live, direct of indirect, beeld van de werkelijkheid waaraan elementen worden toegevoegd door een computer. Deze soms met behulp van QR-code toegevoegde elementen bevatten veelal sensordata of extra informatie over de omgeving.
gamification Het gebruik van game mechanics in processen die geen spel zijn.
game mechanics Een aantal regels en voorwaarden binnen een spel die effectief zijn gebleken in het beïnvloeden van menselijk gedrag.
community Een groep mensen met een gemene deler. Dit kan bijvoorbeeld afkomst zijn, of leeftijd, inkomensniveau, of interesse.
participant Beoefenaars van spellen noemen we spelers, en kijkers van film noemen we een publiek. Hoe noemen we deelnemers in een transmedia project? ‘Participant’ is volgens ons de beste benadering.
player agency De hoeveelheid vrijheid die een speler heeft binnen een spel. In hoeverre heeft een speler keuzevrijheid om te doen wat hij wil, en hoeverre hebben die keuzes invloed op het spel om hem heen en in heeft hij van tevoren voldoende informatie om bewuste keuzes te maken?
media platform Een basis waarop mensen informatie kunnen
kanaal Een online of offline plek waar informatie vandaan wordt verzonden
ARG Een Alternate Reality Game is een spel dat de echte wereld als zijn platform gebruikt, en op een bepaalde manier de echte wereld met de spel wereld weet te mengen. Meerdere spelers kunnen het spel tegelijkertijd en samen met elkaar spelen.
LARP afkorting van ‘Life action role playing’. Een rollenspel waaraan enkele tientallen tot honderden spelers tegelijkertijd in een verhaal meespelen. De spelers zijn allen bij het verhaal betrokken en de handelingen van de spelers zijn niet van tevoren vastgelegd, maar er zijn wel bepaalde richtlijnen. Elke speler heeft namelijk zelf een "personage" verzonnen en probeert naar de persoonlijkheid van dit personage te handelen.
Nordic larp
Nordic-style larp, or Nordic larp, is a term used to describe a school of larp game design that emerged in the Nordic countries. Nordic-style larp is dramatically different from larp in other parts of the world – here are a few examples of aims and ideals that are typical for this unique gaming scene: Immersion Nordic larpers want to feel like they are “really there”. This includes creating a truly convincing illusion of physically being in a medieval village/on a space ship/ WWII bunker, playing a character that is very close to your own physical appearance, as well as focusing on getting under the character’s skin to “feel their feelings”. Dreaming in character at night is seen by some nordic larpers as a sign of an appropriate level of immersion. Collaboration. Nordic-style larp is about creating an exciting and emotionally affecting story together, not measuring your strength. There is no winning, and many players intentionally let their characters fail in their objectives to create more interesting stories. Artistic vision. Many Nordic games are intended as more than entertainment – they make artistic or even political statements. The goal in these games is to affect the players long term, to perhaps change the way they see themselves or how they act in society.
Sleur Een staat van lusteloosheid en verveling veroorzaakt door een langdurige periode van monotonie op het werk en te weinig tijd besteed aan sociaal contact, sport, contact met natuur of verrassing.
THESAURUS SPEKTOR PROCES & METHODES 1. story & strategy: ideation & concepting 2. partnering, production & prototype: tastbaar maken van het concept en partners aan laten haken 3. experience & evaluate: keuzes maken en diepte ingaan via iteratief proces 4. kickstart: externe lancering 5. test & improve: 6. outreach: welke partners, communicatie, marketing 7. roll out: distributie en redactie
canvas Een visueel schema om te markeren binnen welke kaders een verhaal/creatief product bestaat.
social impact De mate waarin iets heeft geleid tot een meningsverandering van een groot aantal mensen.
Storyboards
Een techniek gebruikt in film en animatie of je film te pre-visualiseren. Je tekent, alsof het een stripboek is, heel je verhaal in een opeenvolging van kaders. Zo kan je nagaan of je verhaal wel duidelijk is, waar je de camera wilt zetten, en tegen welke problemen je gaat lopen voordat je de film werkelijk gaat maken.
Stakeholders Alle partijen die een interesse hebben in het ontstaan van een bepaald product. Volgens SCRUM moeten alle stakeholders in kaart worden gebracht voordat men begint met het ontwikkelen van een bepaald product, opdat het product voldoet aan hun wensen.
blauwe stakeholders Blauw staat voor betrouwbaarheid. Corporates communiceren zichzelf het liefst als blauw.
rode stakeholders Rood staat voor ondernemen.
gele stakeholders Geel staat voor creativiteit creatieve bedrijven
groene stakeholders Groen staat voor duurzaam en sociaal.
agile manifesto Individuals and interactions over processes and tools Working software over comprehensive documentation Customer collaboration over contract negotiation Responding to change over following a plan
scrum is een flexibele manier om (software)producten te maken. Er wordt gewerkt in multidisciplinaire teams die in korte sprints, met een vaste lengte van 1 tot 4 weken, werkende (software) producten opleveren. Scrum is een term die afkomstig is uit de rugbysport. Bij een scrum probeert een team samen een doel te bereiken en de wedstrijd te winnen. Samenwerking is heel belangrijk en men moet snel kunnen inspelen op veranderende omstandigheden.
betrekken Iemand overhalen tot zich toewijden tot een bepaald doel/bepaalde activiteit.
social sensing Het monitoren van de digitale activiteit van grote groepen mensen, gebruik makend van de sensoren in mobiele telefoons of van surfgedrag op internet, om daarmee inzicht te vergaren in hoe mensen leven, of waar ze in geïnteresseerd zijn.
cultural strategy Een term afkomstig uit de reclame industrie. Omschrijft een strategie om relevantie te creëren door je verhaal/product te verbinden aan een cultureel fenomeen.
design thinking Een formele methode van denken voor het zoeken naar oplossingen bij problemen. Een tegenhanger tot bijvoorbeeld de wetenschappelijke methode. Design gericht op het formuleren van een doel, en op het onderzoeken van zo veel mogelijk oplossingen (divergent denken) voordat van alle mogelijke oplossingen een eindoplossing wordt gedistilleerd (convergent denken.)
cultural trends Een fenomeen waarbij een groep mensen binnen een gemeenschap zich op eenzelfde manier gaan gedragen, gestuwd door zowel de menselijke behoefte aan saamhorigheid als individualiteit.
MVP minimal viable product: het minimaal werkbare product. Het allerkleinste, meest minimale, snelst te creëren product dat – en daar gaat het om – je meest urgente vraag beantwoordt: Waar heeft je klant behoefte aan?
Alpha Een alfaversie is de naam van in ontwikkeling zijnde software. Het is meestal de eerste versie van software waar een beetje van de functionaliteit van de uiteindelijke versie in zit.
Beta Een bètaversie is in ontwikkeling zijnde software die nog niet stabiel genoeg is om in productie genomen te worden, maar wel al (deels) functioneel is. De bètaversie wordt vaak verspreid onder een selecte groep van gebruikers voor een gebruikerstest waarbij feedback gegeven kan worden.
prototype Een prototype is een eerste model van een product, handgemaakt of via rapid prototyping, waarmee optredende krachten, de werking of passing van onderdelen wordt getest en de productie wordt voorbereid.
Disruptie/disruptief Een radicale verandering van de opvattingen en het functioneren van een bepaald systeem.
Location based storytelling Verhalen of content die alleen op een bepaalde lokatie ontsloten en ervaren kan worden.
singulariteit is een transhumanistisch begrip met verschillende betekenissen. Veel transhumanisten gaan ervan uit dat de Wet van Moore (die een verdubbeling inprocessorcapaciteit voorspelt binnen een gegeven tijd) ook geldt voor het tempo waarin wetenschap en techniek zich ontwikkelen. Als dit waar is dan volgt de opgaande lijn in technische vooruitgang een exponentiële trend die in de toekomst moet leiden tot een singulariteit;
Wet van Moore stelt dat het aantal transistors in een geïntegreerde schakeling door de technologische vooruitgang elke 2 jaar verdubbelt. Dit betekent dat het aantal platformen, informatie en dus ook verhalen ook exponentieel groeit. Hierdoor zal het steeds moeilijker woden om verhalen te volgen. Transmedia storytelling is een oplossing voor dit probleem.
