Theorieboek
2 Jouw toekomst Beste lezer, laten we eens beginnen met de vraag waar het allemaal om draait in dit boek:
Hoe zie jij je toekomst? Nu hoor ik sommigen van jullie denken:”ach boeien, ach ik zie wel, interesseert me niet, weet ik veel etc etc”. Een onverschillige houding die vele jongeren hebben. Toch weet ik zeker dat ook jij regelmatig aan je toekomst denkt, want ieder mens heeft wensen, verlangens en ook onzekerheden. Zal zij mijn vriendinnetje nog zijn als ik hier weg ga? Ben ik in staat om genoeg geld te verdienen zodat ik later kan leven zoals ik wens? Allemaal kleine vragen en grotere vragen…. Ik weet dan ook zeker dat je daar regelmatig aan denkt en dat betekend automatisch dat je met je toekomst bezig bent. Een logisch verhaal ook, want ben je daar niet mee bezig dan ben je nog teveel kind die er nog niet aan wil denken of je bent een bejaard iemand die zich nergens druk over hoeft te maken. Wanneer je over de toekomst nadenkt, dan is het natuurlijk belangrijk om te weten wat je ervoor nodig hebt om succesvol te worden Ieder mens weet dat het niet handig is om meteen je hele salaris/budget uit te geven. Je moet er tenslotte mee doen, tot je weer nieuwe inkomsten krijgt. Ben je slim dan verdeel je, je uitgaven zo dat je iedere dag kan kopen wat je nodig hebt en ben je nog verstandiger dan probeer je geld opzij te leggen voor later of voor onverwachte uitgaven. De slimste mensen sparen natuurlijk al vroeg om genoeg geld te hebben voor een zorgeloze oude dag of misschien wel voor de studie van hun kinderen. Stel je nu eens drie mensen voor met gelijke vaardigheden en omstandigheden. Wie zal het nu het verste brengen? Zeker niet de mens die met de dag leeft en altijd een stuk maand overhoud aan het eind van zijn salaris. Ook niet de mens die goed berekend en aan het eind van iedere maand precies uitkomt. Nee, slechts diegenen die er in slagen om af en toe iets apart te leggen komen tot werkelijke welstand. Een beroemde ondernemer en staalkoning in Amerika heeft eens gezegd:” Zelfs de grootste sukkel kan een miljoen verdienen, maar alleen een verstandig mens kan zijn geld zo bij elkaar houden en het gebruiken, dat zijn leven beter is”. Zo is het ook met werken en studie nu. Alleen als je vooruit kijkt, je je best doet en bereid bent om je in te spannen en offers te brengen voor een groter doel, dan alleen
Toekomst
1
©TFG Hellegers 28-4-2013
Theorieboek zul je dat in je toekomst mogelijk bereiken. Dan ben je volwassen en klaar voor het leven. “De tijd is nu aangebroken om aan te pakken, geen smoesjes meer bedenken en met inzet en een plan te gaan werken aan je toekomst die vandaag begonnen is”. Ieder mens fantaseert dus over zijn toekomst, hij praat er over met vrienden, familie of anderen, maar is ook ieder mens overtuigd van zijn toekomst? Jij leeft hier in het nu en je hebt waarschijnlijk alle vele problemen overwonnen om hier nu te zijn. Je bent tegen vele dingen aangelopen, mensen begrepen je niet en je moest vaak zelf alles oplossen. Je hebt in je jeugd misschien te weinig hulp gehad, te weinig steun gehad of zelfs te weinig liefde gehad. Je bent teleurgesteld in volwassenen die je hebben “opgesloten”? Toch heeft het geen nut om hier in te blijven hangen, want die mensen die in de toekomst willen gaan leven en de controle willen hebben over hun leven zullen moeten overtuigd zijn van een idee. Ziet je liever de hele dag op de bank niets te doen, je slecht te voelen en anderen de schuld te geven van je slechte leven? Of voel jij de drang om vooruit te komen? Wil jij groeien en je ontwikkelen met alle vaardigheden die jij hebt, binnen de mogelijkheden die er zijn? Geloof je in jezelf en dat je dat kunt? Geloof jij dat de toekomst niet zal afhangen van de omstandigheden, maar van jezelf? Natuurlijk kunnen de omstandigheden slecht zijn, maar het is al vaak bewezen dat de mens in de meest slechte omstandigheden de basis kan leggen voor een mooi leven. Je wordt door die omstandigheden gedwongen vaardigheden te ontwikkelen die je later goed zou kunnen gebruiken. Problemen maken een mens niet alleen sterk(tenminste als hij doorzet om ze op te lossen), maar leveren een mens ook levenskracht op, levenskracht die zich verdubbeld op het moment dat het leven je begint toe te lachen
Toekomst
Het belang van een toekomstvisie Wanneer je de uitdaging van het leven aangaat, een uitdaging die voor jou waarschijnlijk al lang geleden begonnen is of nu op het punt staat om te beginnen omdat je bijna volwassen mag zijn, dan is het dus van belang dat je een duidelijk beeld van je toekomst hebt. Dit beeld verankerd in je gedachten en in je overtuiging. Je moet dus weten wat je wilt en dan zul je door daden dit kunnen bereiken. De geschiedenis van Nederland levert genoeg voorbeelden van deze overtuiging. De Nederlanders waren bijvoorbeeld nooit zo’n belangrijk en welvarend land geworden als er geen mannen en vrouwen waren geweest die de wereldzeeën hadden bevaren. Mannen op houten boten die de grootste stormen trotseerden, veel te weinig eten en vers water, enge ziekten als scheurbuik en oorlogen met andere landen op zee. Maar toch bleven ze doorgaan en stichtten “New Amsterdam”later New York. Ze voeren door op zoek naar nieuwe kansen en ontdekten de kruidenhandel in zuidoost Azië, waardoor we heel erg rijk werden. Ze stichtten vele koloniën, waardoor we nog 2
©TFG Hellegers 28-4-2013
Theorieboek meer welvaart kende( waar we nu nog de vruchten van plukken). De zeevaarders hadden een doel voor ogen en gingen voor hun toekomst ondanks alle moeilijkheden. Naast het bevaren van de zeeën, bevochten wij ook de zeeën. In 1953 overstroomde een groot deel van het land tijdens de watersnoodramp. Vele mensen stierven destijds tijdens die winter. Maar de Nederlanders gaven de strijd niet op en presteerden het onmogelijke, iets dat door vele gezien wordt als een wereldwonder, de dijken in zeeland en langs de rivieren zijn alleen tot stand gekomen door de strijd aan te gaan, moeilijkheden te overwinnen en oplossingen te bedenken, samenwerken, toekomstvisie, waardoor we nu veilig en droog achter de dijken leven. En zo zijn er natuurlijk vele, vele voorbeelden, denk maar eens aan de ontdekkingsreizigers van Nova Zembla en misschien ken jij wel mensen die onder slechte omstandigheden het onmogelijke hebben gepresteerd.
Het kiezen van een levenshouding Iedere jongere die dit boek leest zal waarschijnlijk heel veel bezig zijn geweest met zijn verleden, met zijn trauma’s, met vele vervelende dingen die hij heeft meegemaakt, je hebt therapieën(gehad), trainingen (gehad) en je hebt het al heel, heel vaak gehad over de dingen die je volgens anderen nog zou moeten leren. Ja ook jij,ook jij bent hier al veel mee bezig geweest en ik begrijp dat je daar soms helemaal genoeg van hebt. Je staat nu echter op een punt in je leven waar je niet meer kunt zeggen dat het de schuld van een ander is, het allemaal aan anderen ligt. Nee nu breekt langzaam de tijd aan dat je zelf verantwoordelijk bent voor je daden(of een gebrek eraan), jij bent bijna volwassen en dus zul je niet meer terug moeten vallen op wat je NIET kunt, maar vooral op je wat je WEL kunt. Wat heb je inmiddels geleerd, wat is je levenservaring en wat zijn jouw kwaliteiten? Een vraag die niet makkelijk niet beantwoorden zal zijn, maar je gaat hem wel beantwoorden! De uitdaging die je voor je hebt liggen start je niet met lege handen. Nu nog heb je mensen om je heen die om hulp kunt vragen en je hebt jezelf en al je vaardigheden. Nu is het rotte van vaardigheden dat ze niet erg makkelijk te sturen zijn. Soms zijn ze er wanneer je ze misschien net even niet nodig hebt… en soms zijn ze er niet wanneer je ze juist nodig hebt. Soms ook kom je er te laat achter dat ze ontbreken of dat ze juist wel hebt.
Laat me je een verhaal vertellen.
Toekomst
Het verhaal gaat over 5 mannen, stoere bolsters, uit het zuiden van Amerika. De mannen, laten we zeggen John, Jan, Piet, Kees en Jack zijn allen werkeloos geraakt door de wereldcrisis. Moe van het thuiszitten en het feit dat ze geen baan kunnen vinden, besluiten de vijf op avontuur te gaan en pachten ze een goudmijn. Pachten betekend zoveel als huren, waarbij de eigenaar, laten we zeggen dat ie Boss heet, een 3
©TFG Hellegers 28-4-2013
Theorieboek deel van de opbrengst van de Goudmijn krijgt. De vijf mannen pakken hun boeltje bij elkaar en trekken naar de Goudmijn in Alaska met in hun kielzog een cameraploeg van Discovery- channel. Geen van de mannen heeft ervaring met goud delven met uitzondering van de oudste van het stel, Jack. Hij heeft in het verleden weleens goudgezocht en was dus de expert van het stel. Goed de mannen schaffen alle benodigdheden aan van hun laatste geld: bulldozers, graafmachines en andere grote machines, waaronder ook een “goud- was- machine”, een onmisbaar apparaat bij het goud delven. Nu zijn er twee manieren waarop je kunt goud zoeken en ze hebben beiden te maken met een riviertje dat ooit ergens moet hebben gestroomd om vervolgens goud in de grond achter te laten. Bij de eerste manier ga je op zoek naar de plek waar het riviertje heeft gestroomd en graaf je al het zand weg tot aan de grote kiezelstenen. Dat zand was je en je hoopt dat er veel goud tussen zit. Een andere manier is om op zoek te gaan naar de “Goudput”, een plek onder een voormalige waterval, waar zich al het goud verzameld zou moeten hebben. Deze manier is veel meer een gok, maar als je de goudput vindt dan zit je ook meteen goed(in het Engels Gloryhol). De manager van de hele onderneming is John en hij is de zoon van Jack en hij beslist uiteindelijk dat ze op zoek gaan naar de Goudput, op advies van Jack, de ervaren goudzoeker. Het zit de mannen van het begin af aan al niet mee, machines gaan kapot, het weer zit tegen en één van de leden, de monteur, krijgt ontzettend last van zijn rug. Maar de mannen werken door. Na een tijdje te hebben gegraven besluiten ze de grote Goud- wasmachine leeg te halen om eens te kijken hoeveel goud ze al hebben gevonden. En na een flinke klus, veel wassen houden ze slechts een paar ounce(28,35 gram) aan goed over. Iedere dag dat ze aan het graven zijn kost ongeveer 1000 dollar en ze moeten tenminste 100 ounces vinden om een beetje geld mee naar huis te nemen. Even zakt de moed hen in de schoenen, maar ze besluiten toch verder te gaan. Ze graven door en door, tot ze een heel diep gat hebben. Nieuwe problemen doe zich echter voor en ze krijgen het water niet uit het gat,, zodat het erg moeilijk is om het vermoedelijke zand met het vele goud, naar boven te krijgen. Boss, de eigenaar van de mijn ziet het allemaal gebeuren en baalt ontzettend, want zoals deze heren graven, gaat het hem nooit geld opleveren. Boss besluit dan ook om een kameraad van hem, Mike, er naar toe te sturen om er zo voor te zorgen dat alles wat beter gaat verlopen. Mike heeft veel meer verstand van het goud zoeken, maar wanneer hij bij de mijn aankomt, zijn de vijf mannen niet blij. Ze hebbeen geen zin in pottenkijkers en willen liever dat Mike oprot. Mike blijft echter, in opdracht van de Boss en nu met z’n zessen gaan ze verder met goud zoeken. Ze blijven problemen houden met de oude machines en er breken constant onderlinge ruzies uit en uiteindelijk, aan het eind van het seizoen, dat slechts drie maanden duurt, hebben ze 30 Ounces, veel te weinig goud. Teleurgesteld en failliet vetrekken de mannen weer.
4
©TFG Hellegers 28-4-2013
Theorieboek Eén jaar later is er een nieuw seizoen op Discovery en kunnen we zien dat de mannen toch de moed hebben opgepakt om opnieuw opzoek te gaan naar de rijkdom van het goud. Echter… de eerste aflevering loopt het al meteen mis wanneer Mike weer ten tonelen verschijnt. Hij heeft geen leuke mededeling, want hij heeft de mijn gekocht(de vijf mannen waren vergeten 1 papier te tekenen)van de Boss en hij vraagt de avonturiers te vertrekken… Nu ze niet anders kunnen, besluiten d vijf al hun machines voor een prikkie te verkopen en trekken ze Alaska in, op zoek naar een nieuwe Goudmijn. Ze slagen er al snel in om een stuk land te vinden waar goud in de grond zou moeten zitten, ze testen de grond op goud en ze kopen het. Ook kopen ze wederom een paar vierde hands graafmachines en een “goud- was- machine”. Die laatste machine moet echter nog helemaal opgeknapt worden en ze zijn dan ook veel te lang bezig met de opstart. Het seizoen duurt tenslotte wederom maar drie maanden, want dan bevriest de grond weer en valt er geen goud zoeken. Om één en ander wat beter te laten verlopen roepen ze de hulp van een zesde persoon in, Duke. Duke is geen ervaren goudzoeker, maar wel een ervaren Mijnbouwer en hij heeft dus veel verstand van het graven. Om te beginnen moeten de mannen eerst een dikke laag waardeloze grond verwijderen met de begroeiing. Daarna moeten ze een laag Permafrost(altijd bevroren aarde) zien te verwijderen en daaronder bevind zich de aarde met het zo gezochte goud. Vol goede moed en met nieuwe energie gaan de mannen aan de slag. Na weken klussen graven en wassen.. vinden ze dan eindelijk goud! Echter.. het weer niet zoveel als ze gehoopt hadden en om met winst naar huis te gaan hebben de mannen tenminste 100 ounces nodig. De mannen zijn echter echte doorzetters en ze werken flink door en na een tijdje hebben ze 30 ounces, te weinig om al winst te hebben, maar het is al net zoveel als het jaar ervoor en nu hebben ze nog 1,5 maand de tijd. Nu ze het eerste stuk land volledig omgeploegd hebben en er slechts nog kiezels liggen(waar geen goud in zit), gaan ze verder met het tweede stuk land, weer verwijderen ze twee lagen grond en vechten ze tegen de natuur. Echter wederom zit alles tegen. Één van de leden vertrekt naar huis en machines sneuvelen. Langzaamaan begint de moed hen in de schoenen te zakken en ze dreigen het op te geven. Terwijl men zo bezig is, ziet John echter iets glinsteren tussen de achtergebleven kiezels van het eerste stuk grond en hij onderzoekt de plek goed en vindt goudvlokjes tussen de steentjes. Erg vreemd want de ervaren Jack wist toch zeker dat er tussen kiezels geen goud kon zitten. hierop besluit John niet langer naar de wijze raad van zijn vader Jack te luisteren en hij haalt er een expert uit de omgeving bij. Deze goudzoeker komt kijken en hij verteld de mannen dat er wel degelijk goud tussen de kiezels kan zitten. Met het opwarmen van de aarde, smelt de permafrost steeds verder en zakt het goed dieper. Na dit goede nieuws gooien de mannen wederom het plan om, ze bellen het
Toekomst
5
©TFG Hellegers 28-4-2013
Theorieboek vetrokken teamlid, vertellen hem het goede nieuws en halen hem over om terug te keren. Ze zijn weer een compleet team en gaan weer graven in het eerste gebied. De opbrengst van het gebied is goed en langzaamaan beginnen de mannen voor het eerst uitzicht te krijgen op winst. Na nog veel harder werken, vele tegenslagen, gaan ze echter aan het eind van dit seizoen gouddelven toch met winst naar huis en zo werden ze van de losers tot de helden van Alaska.
Een positieve visie Ieder mens maakt in zijn kortere of langere leven, minder prettige, ronduit vervelende en soms zelfs traumatische dingen mee. Wanneer jij echter naar je leven kijkt en terugdenkt aan situaties, hoe vervelend dan ook, dan zou je, als je zou willen, er zelfs altijd iets positiefs uit kunnen halen. We kennen ongetwijfeld allemaal het gezegde ”Is het glas half leeg of is het glas half vol ?”, wat zo veel betekend als: kijk je ergens positief naar(half vol) of op een negatieve manier(half leeg). Hoe moeilijk dat dit ook lijkt, wanneer je, je best zult doen dan valt er altijd een les te ontdekken in iets wat jij ziet als iets negatiefs. Laten we eens een paar voorbeelden doornemen: Een echtscheiding maakt dat er minder ruzie is. Een instelling zorgt voor rust regelmaat en leert je dingen Iets nu niet mogen maakt het verlangen erna groter Ergens naar verlangen is een drijfveer en laat je presteren. En zo zijn er ook wel grote voorbeelden te noemen van gebeurtenissen die invloed hebben gehad op de mensheid: Napoleon, bijvoorbeeld, veroverde bijna de halve wereld maar hij zorgde ook voor het eerste goede tunnels, wegen en kanalen netwerk in Europa. Daarnaast zorgde de oorlog voor een enorme groei op het gebied van medische kennis en geneeskunde. Ook werden familienamen (onze huidige achternaam)voor het eerst vastgelegd door middel van een volkstelling en hoe moeilijk te begrijpen het ook is, napoleon stond aan de wieg van de eerste republikeinse, moderne en effectieve staat. Dus wat we eigenlijk zeggen is dat bepaalde gebeurtenissen veel gevolgen kunnen hebben, maar als je er goed naar kijkt ook altijd iets positiefs in zich hebben. Dit is dan ook onze basisgedachte ofwel deze gedachte gaat jou helpen bij het nadenken en tot stand brengen van je toekomst. Voor jou ligt een weg van welvaart en geluk.
Een positieve levensovertuiging In het vorige hoofdstuk van dit boek hebben we even kort stilgestaan bij het hebben van een positieve blik op het leven, zijn we gaan oefenen om de positieve kanten te 6
©TFG Hellegers 28-4-2013
Theorieboek bekijken en zijn we begonnen met een kleine oefening om ons zelf ervan te overtuigen dat we aan het begin staan van een positieve weg. Er bij stilstaan en oefenen is echter nog maar een begin, want waar we uiteindelijk naartoe willen is dat jij overtuigd raakt van jezelf en je positieve toekomst. We willen zien dat jij weet wie je bent, waar je vandaag komt, wat je geleerd hebt en hoe je dit op een positieve manier kunt omzetten in energie de je kunt gebruiken voor het aangaan van die toekomst. Met andere woorden, wij willen jou leren dat jij een positieve toekomst wilt hebben. De tem positieve levensovertuiging heeft drie belangrijke woorden in zich, positiefleven en overtuiging. Wanneer we die drie woorden afzonderlijk beschrijven dan wordt het wat duidelijker wat ze betekenen:
Positief en positiviteit Wanneer je in het woordenboek het woord positief op zoekt staat er: Goed, instemmend, bevestigend en aanwezig. Betekend dan ook niet dat positief altijd iets fijns of goeds is. Zoek je echter de betekenis van positiviteit op, dan wordt het een heel ander verhaal, ineens blijkt er geen vaste omschrijving voor te bestaan en kom je erg veel verschillende termen tegen als:”De zon, denken, leven” en wordt het een werkwoord. Het woord positieve betekend dan in dit geval alleen een soort van kleur, een smaak, die te geven is aan de term levensovertuiging.
Leven Iedereen kent de term en zeker ook de negatieve variant erop, de dood. Leven is een zelfstandig naamwoord(het leven) als ook een werkwoord (ik leef). Maar wat is dan precies leven? Tja dat is een erg moeilijke vraag die door de wetenschap op de volgende manier beantwoord wordt: “De definitie van wat leven is, wordt steeds verder opgerekt. Een aantal kenmerken duiken echter steeds weer op. Levende organismen kennen een vorm van stofwisseling (het omzetten van het ene in het andere), houden zichzelf in dezelfde toestand, kunnen groeien, kunnen zich voortplanten en kunnen zich door natuurlijke selectie aanpassen aan hun omgeving in opeenvolgende generaties: evolutie.” De belangrijkste termen die we zullen gaan gebruiken in deze definitie zijn: “Kunnen groeien, zich voortplanten en kunnen zich aan hun omgeving aan passen” allen werkwoorden en daarmee kun je de mens in het algemeen goed omschrijven omdat de meeste van ons deze vaardigheden hebben.
7
©TFG Hellegers 28-4-2013
Theorieboek Overtuiging Wanneer je de betekenis van overtuiging op zoekt, dan kom je meestal terecht bij geloof/geloven en vertrouwen hebben in. Maar ook komen de woorden passie en betekenis en richting, vaak terug. Allemaal mooie termen die je positief zou kunnen in zetten.
De Drie-eenheid Wanneer je dus de termen apart van elkaar bekijkt dan is best wel duidelijk wat ze betekenen. Maar voeg je samen dan wordt het ineens weer ingewikkeld, dus laten we het samenvoegen ook maar stapje voor stapje doen. Wanneer je Levensovertuiging opzoekt in google dan zul je ontdekken dat de term een algemene term is, een woord dat vaak samengaat met het () geloof. Vrijheid, is een term die regelmatig terug komt en “Normen en waarden”. Dus samengevat betekend levensovertuiging: “De vrijheid en het vertrouwen van en in ieder mens om op zijn manier normen een waarden binnen zijn of haar leven, richting te geven”. Levensovertuiging geeft je vaak dan ook richting aan je gedrag in het dagelijks leven. En zo komen we dan uiteindelijk tot een totale definitie van een positieve levensovertuiging: “Het op een positieve manier, in vrijheid van denken en met vertrouwen, richting geven van jouw leven”.
Van vandaag op morgen. Nu hoor ik vele van jullie denken: “makkelijker gezegd dan gedaan” of “jeetje wat een onzin”. En in beide gevallen heb je gelijk want het is niet makkelijk en zolang je niet overtuigd bent is het onzin. Dus het betekend dan ook dat je niet van de ene op de andere dag in één of andere positievo kunt veranderen. Wat echter wel belangrijk is dat je een positieve toekomst wilt hebben en dat je bereid bent om stapje voor stapje hieraan te werken er naar zult streven, met vallen en opstaan. Je zult ook merken dat wanneer je die beslissing eenmaal hebt genomen dat het sneller zal gaan dan verwacht en dat een positieve levensovertuiging zich laat zien in de kleinste dingen. Denk maar eens na over wat je zoal de afgelopen dag voor een keuzes hebt gemaakt en hoe je dat hebt gedaan. Meestal wik en weeg je de positieve en negatieve kanten tegen elkaar af, alsof er stemmetjes zijn die het met elkaar bespreken. Vaak wint het grootste aantal stemmetjes en neem je een beslissing. Voorbeeld: je komt op de groep na een lange dag stage lopen, je bent kapot en zit er goed doorheen, het zat allemaal tegen op stage en je baas was ook niet al te vriendelijk. Wanneer je op de groep loopt zie je een van je huisgenoten vreselijk klooien met het eten. De rookwolken slaan er vanaf, hij weet niet hoe hij van hot naar
Toekomst
8
©TFG Hellegers 28-4-2013
Theorieboek her moet vliegen en het loopt allemaal de soep in. Je huisgenoot ziet je voorbij komen en vraagt of je even kunt helpen. Jij bent echter moe en hebt echt geen energie en het is tenslotte niet jouw maaltijd, maar van de andere kant zie je ook dat hij hulp nodig heeft en hij vindt het zeker fijn als je hem helpt en dat maakt je ook wel weer trots. Een negatief, egocentrisch mens zal doorlopen en zeggen dat e geen tijd heeft. Iemand met een positieve levensovertuiging , zegt dat ie moe is, maar dat ie het fijn vindt om iemand te kunnen helpen en springt zijn huisgenoot bij. Waardering komt hem ten deel, hij zal tevreden zijn over zichzelf en met een beetje mazzel wordt ie ook nog uitgenodigd om mee te eten en levert deze 10 minuten investering hem uiteindelijk een paar uur rust extra op. Het was een kleine stap en klein gebaar, maar wel vanuit een positieve levensovertuiging. Zo kan het dus ook met jou gaan en zo kun je dus stapje voor stapje werken aan je eigen positieve levensovertuiging. Probeer te accepteren dat het leven vele goede en mooie kanten heeft, vreugde, liefde en meevallers. Accepteer echter ook dat moeilijkheden, verdriet, uitdagingen en tegenslagen bij het leven horen en wanneer je dat kunt accepteren heb je de eerste grote stap gemaakt richting een positieve levensovertuiging. Bijbehorende opdrachten: Opdracht 1 t/m 5
9
©TFG Hellegers 28-4-2013
