THEMA V.3. INGREEP OP DE CORONAIREN Selectiecriteria Naast de algemene selectiecriteria (cfr. Inleiding 2.4.a.) die steeds in het kader van deze publicatie gehanteerd worden, is het specifieke selectiecriterium van dit thema gebaseerd op het voorkomen van de ICD-9-CM procedure codes 36.** ‘Operations on vessels of heart’. De volgende procedure codes (op drie cijfers) behoren tot deze selectie : 36.0: Removal of coronary artery obstruction and insertion of stent(s) 36.1: Bypass anastomosis for heart revascularization 36.2: Heart revascularization by arterial implant 36.3: Other heart revascularization 36.9: Other operations on vessels of heart In deze selectie worden dus alle klassieke ziekenhuisverblijven opgenomen waarin één (of meerdere) van de hierboven vermelde ingrepen werd(en) uitgevoerd met ontslag in het jaar 1998. Het gaat om 24430 verblijven. Daarnaast worden 179 daghospitalisaties met één van deze ingrepen teruggevonden in de MKG-databank 1998.
Registratiejaar 1998
Geografisch niveau Administratieve arrondissementen
Toelichting Kaart V.3.a. brengt de klassieke ziekenhuisverblijven met een ingreep op de coronairen in beeld. Deze kaart toont aan dat er meer ziekenhuisverblijven met een ingreep op de coronairen voorkomen dan verwacht1 in de provincies Antwerpen en Limburg, met aansluitend de arrondissementen Leuven en Luik. Ook in de arrondissementen van de provincie Namen en de arrondissementen Hoei, Borgworm,
1
Voor de berekening van het verwacht aantal verblijven wordt verwezen naar Inleiding 3. Methodologie.
Thema V.3.: Ingreep op de coronairen
Neufchâteau en Bastenaken zijn er meer verblijven dan verwacht1 hoewel, behalve voor Neufchâteau, de afwijking van de SAR hier niet significant is. In de meeste arrondissementen van Oost- en West-Vlaanderen, Henegouwen en Brabant zijn er minder ziekenhuisverblijven met een ingreep op de coronairen dan verwacht1. Tabel V.3.a presenteert de cijfers waarop kaart V.3.a is gebaseerd. Globaal gezien vertoont deze kaart een zekere gelijkenis met kaart IV.4. ‘Ischemisch hartlijden als hoofddiagnose’ wat ook logisch is: voor de meeste verblijven in de huidige selectie zal de indicatie één of andere vorm van ischemisch hartlijden zijn, zoals verder in dit thema geïllustreerd wordt. De leeftijds- en geslachtsdistributie (figuur V.3.a.) toont aan dat een ingreep op de coronairen vooral wordt uitgevoerd bij mannen (74% van de verblijven), reeds vanaf vrij jonge leeftijd (30 à 40 jaar), met een piek tussen de 65 en de 70 jaar. Bij vrouwen, die dus slechts ongeveer één vierde van de verblijven voor hun rekening nemen, komt de piek op latere leeftijd, namelijk rond de leeftijd van 74 jaar. Tabel V.3.b. illustreert het aandeel van de verschillende procedurecodes (op drie cijfers) die behoren tot de selectie van verblijven met een ingreep op de coronairen. Hieruit blijkt dat het enerzijds vooral gaat om verblijven met de procedure code 36.0* “Removal of coronary artery obstruction and insertion of stent(s)”, waaronder de verblijven met een PTCA (percutane transluminale coronaire angioplastie), en anderzijds om verblijven met de code 36.1* “Bypass anastomosis for heart revascularization”. Het aandeel van de andere procedurecodes is verwaarloosbaar. De som van het aantal verblijven in deze tabel (24943) overtreft het aantal verblijven in de selectie van dit thema (24430). Inderdaad wordt er regelmatig binnen hetzelfde verblijf zowel een 36.0* code als een 36.1* code geregistreerd. Om de verblijven met een procedurecode 36.0* “Removal of coronary artery obstruction and insertion of stent(s)” te vergelijken met de verblijven met een procedurecode 36.1* “Bypass anastomosis for heart revascularization” werden deze beide selecties apart in kaart gebracht. Kaart V.3.b. is gebaseerd op alle klassieke ziekenhuisverblijven waarbij er een procedurecode 36.0* “Removal of coronary artery obstruction and insertion of stent(s)” aanwezig is. Het gaat om 14725 verblijven. Globaal gezien lijkt deze kaart op kaart V.3.a. waar alle verblijven met een ingreep op de coronairen zijn opgenomen. Dit verwacht men ook, aangezien de verblijven met procedurecode 36.0* “Removal of coronary artery obstruction and insertion of stent(s)” hiervan het grootste deel uitmaken. Men kan echter stellen dat in kaart V.3.b. het Oost-West contrast nog meer uitgesproken is dan op kaart V.3.a. Uitgezonderd de (meeste arrondissementen van de) provincies Namen, Luik en Luxemburg, is de afwijking van de SAR significant. In tabel V.3.c. worden de cijfers weergegeven die aan de basis liggen van kaart V.3.b.
1
Voor de berekening van het verwacht aantal verblijven wordt verwezen naar Inleiding 3. Methodologie.
Thema V.3.: Ingreep op de coronairen
De leeftijds- en geslachtsdistributie (figuur V.3.b.) voor de verblijven met een procedurecode 36.0* “Removal of coronary artery obstruction and insertion” is, om dezelfde reden als voor kaart V.3.b. het geval is, gelijkaardig aan de leeftijds- en geslachtsdistributie voor alle verblijven met een coronaire ingreep (figuur V.3.a.). Kaart V.3.c. is gebaseerd op alle klassieke ziekenhuisverblijven waarbij er een procedurecode 36.1* “Bypass anastomosis for heart revascularization” aanwezig is. Deze selectie omvat 9828 klassieke ziekenhuisverblijven. Deze kaart heeft een ander globaal aspect dan beide vorige. Er zijn eigenlijk geen duidelijke aaneengesloten zones te beschrijven met significant meer of minder verblijven met een bypassoperatie dan verwacht1. Slechts voor 11 van de 43 arrondissementen is de afwijking van de SAR significant. In tabel V.3.d. worden de cijfers weergegeven die aan de basis liggen van deze kaart. De leeftijds- en geslachtsdistributie (figuur V.3.c.) voor deze verblijven verschilt nauwelijks van de leeftijds- en geslachtsdistributies van beide vorige selecties. Tabel V.3.e. geeft een overzicht van de hoofddiagnosen van de drie selecties van verblijven die werden in kaart gebracht. De selectie op basis van de procedurecode 36.0* “Removal of coronary artery obstruction and insertion of stent(s)” wordt hier voor de eenvoud PTCA genoemd. Uit deze tabel blijkt dat de minst acute vorm van ischemisch hartlijden ‘414 Other forms of chronic ischemic heart disease’ de meest belangrijke indicatie is voor een ingreep op de coronairen. Tabel V.3.f. bevestigt dat het in ongeveer drie vierden van de verblijven om een geplande ingreep gaat. Voor de ingrepen met code 36.0* is de indicatie frequenter een meer acute vorm van ischemisch hartlijden en ligt het aandeel van de geplande ingrepen dus iets lager. Voor de bypass operaties is het aandeel van de geplande ingrepen het grootst (83%) wat overeenkomt met een groter aandeel van de minder acute vorm van ischemisch hartlijden als indicatie voor de ingreep. Een controle op basis van de RIZIV-codes die voor deze verblijven werden geregistreerd, is niet zo eenduidig als voor de andere heelkundige thema’s in deze publicatie. Er is immers geen één op één relatie tussen de RIZIVnomenclatuurnumers die voor dit soort ingrepen gebruikt worden en de ICD-9-CM procedurecodes die geregistreerd worden. Een globale controle van het totaal aantal coronaire ingrepen werd echter wel uitgevoerd op basis van de cijfers beschikbaar bij het RIZIV, op nationaal vlak, voor het jaar 1998. Op basis van de volgende nomenclatuurnummers 229622 : myocardrevascularisatie uitgevoerd met een slagaderent (mammaria, gastroepiploica of geëxplanteerde slagader) inbegrepen de eventuele geassocieerde veneuze bypass(en) 229585 : myocardrevascularisatie door anastomose met behulp van de arteria mammalia interna, met aanwending van de twee arteriae mammaliae internae of implantatie van de arteria mammalia interna in de vorm van sequentiële overbruggingen
1
Voor de berekening van het verwacht aantal verblijven wordt verwezen naar Inleiding 3. Methodologie.
Thema V.3.: Ingreep op de coronairen
229526 :
operatie op het hart of op de grote intrathoracale bloedvaten die het plaatsen omvat van meer dan één kunstklep of van een valvulaire homogreffe of van een kunstklep en een myocard-revascularisatie, met extra-corporele circulatie 589024 : percutane endovasculaire dilatatie met of zonder plaatsing van stent(s) onder controle door medische beeldvorming van een vernauwing en/of occlusie van een kransslagader, inclusief de manipulaties en controles tijdens de behandeling en al het gebruikte materieel, met uitsluiting van de dilatatiecatheter, de farmaca en de contrastmiddelen. Voor het geheel van de kransslagaders 589164 : percutaan inbrengen onder controle door medische beeldvorming van endovasculaire catheters met het oog op het oplossen van één of meer bloedstolsels, inclusief de manipulaties en controles tijdens de behandeling en de gebruikte catheters, exclusief de farmaca en contrastmiddelen. Voor de coronaire bloedvaten. wordt een totaal aantal ingrepen van 24953 bekomen, wat zeer dicht in de buurt ligt van het totaal aantal ingrepen voorgesteld in Tabel V.3.b. Er worden ook 179 daghospitalisaties met een ingreep op de coronairen teruggevonden in de MKG-databank 1998. Dit zijn nagenoeg allemaal verblijven waarbij een PTCA werd uitgevoerd. De patiënten zijn vooral afkomstig van de arrondissementen Leuven en Namen (elk bijna 20 % van deze daghospitalisaties), en Charleroi (bijna 10 %). Voor Leuven en Charleroi maken deze daghospitalisaties slechts 3% uit van het totaal aantal verblijven met een PTCA. Voor Namen bedraagt het aandeel van de PTCA’s in dagopname bijna 10%.
Kaart V.3.a. Ingreep op de coronairen - MKG 1998
Definitie klassen + (aantal arrondissementen) 120 < SAR (3) 110 < SAR =< 120 (4) 100 < SAR =< 110 (11) 90 < SAR =< 100 (11) 80 < SAR =< 90 (7) SAR =< 80 (7)
De * geeft aan of de afwijking van de waarde van de SAR significant is voor het desbetreffende administratief arrondissement
Thema V.3.: Ingreep op de coronairen
Administratief arrondissement Naam Nummer ANTWERPEN MECHELEN TURNHOUT BRUSSEL-HOOFDSTAD HALLE-VILVOORDE LEUVEN NIJVEL BRUGGE DIKSMUIDE IEPER KORTRIJK OOSTENDE ROESELARE TIELT VEURNE AALST DENDERMONDE EEKLO GENT OUDENAARDE ST-NIKLAAS AAT CHARLEROI BERGEN MOESCROEN ZINNIK THUIN DOORNIK HOEI LUIK VERVIERS BORGWORM HASSELT MAASEIK TONGEREN AARLEN BASTENAKEN MARCHE-EN-FAMENNE NEUFCHATEAU VIRTON DINANT NAMEN PHILIPPEVILLE
Aantal verblijven
11 12 13 21 23 24 25 31 32 33 34 35 36 37 38 41 42 43 44 45 46 51 52 53 54 55 56 57 61 62 63 64 71 72 73 81 82 83 84 85 91 92 93
SAR
2552 831 1091 1773 1254 1305 743 607 122 186 472 377 344 178 109 702 493 163 1040 200 461 128 982 554 141 372 337 235 235 1795 590 178 1037 599 591 113 88 112 154 98 251 682 155
Totaal
Ondergrens 95% BI
Klasse 109 108 116 84 91 117 95 88 101 72 70 95 99 83 67 106 109 79 87 70 86 67 99 96 84 93 97 69 103 124 97 110 119 126 133 99 101 99 120 90 107 108 106
4 4 5 2 3 5 3 2 4 1 1 3 3 2 1 4 4 1 2 1 2 1 3 3 2 3 3 1 4 6 3 4 5 6 6 3 4 3 5 2 4 4 4
Bovengrens Significante 95% BI afwijking SAR
105 101 110 81 86 111 89 81 83 62 63 86 88 71 55 98 99 67 82 60 79 55 93 88 70 83 86 60 90 118 89 94 112 116 122 81 80 80 101 72 94 100 89
114 116 123 88 96 123 102 95 119 82 76 105 109 95 80 114 119 91 92 80 94 79 105 104 98 102 107 78 116 130 105 127 126 137 144 117 123 117 139 108 120 116 122
* * * * * * * * *
* *
* * * * *
*
* *
* * *
*
24430
Tabel V.3.a. Aantal klassieke ziekenhuisverblijven met ingreep op de coronairen - MKG 1998
Figuur V.3.a. Leeftijds- en geslachtsdistributie - MKG 1998 100 90 80 70
Leeftijd
60 50 40 30 20 10 0 800
700
600
500
400
300
200
100
0
100
200
300
400
Aantal klassieke ziekenhuisverblijven met ingreep op de coronairen Mannen
Vrouwen
500
600
700
800
Thema V.3.: Ingreep op de coronairen
ICD-9-CM procedurecode op 3 cijfers 36.0 36.1 36.2 36.3 36.9
Omschrijving Removal of coronary artery obstruction and insertion of stent(s) Bypass anastomosis for heart revascularization Heart revascularization by arterial implant Other heart revascularization Other operations on vessels of heart
totaal
aantal verblijven 14725 9828 261 36 93
% verblijven
24943
Tabel V.3.b. Overzicht ICD-9-CM-procedurecodes in selectie klassieke ziekenhuisverblijven met ingreep op de coronairen - MKG 1998
Kaart V.3.b. Verwijderen van coronaire obstructie en plaatsen van stent - MKG 1998
Definitie klassen + (aantal arrondissementen) 120 < SAR (7) 110 < SAR =< 120 (5) 100 < SAR =< 110 (5) 90 < SAR =< 100 (3) 80 < SAR =< 90 (10) SAR =< 80 (13)
De * geeft aan of de afwijking van de waarde van de SAR significant is voor het desbetreffende administratief arrondissement
59 39 1 0 0 100
Thema V.3.: Ingreep op de coronairen
Administratief arrondissement Naam Nummer ANTWERPEN MECHELEN TURNHOUT BRUSSEL-HOOFDSTAD HALLE-VILVOORDE LEUVEN NIJVEL BRUGGE DIKSMUIDE IEPER KORTRIJK OOSTENDE ROESELARE TIELT VEURNE AALST DENDERMONDE EEKLO GENT OUDENAARDE ST-NIKLAAS AAT CHARLEROI BERGEN MOESCROEN ZINNIK THUIN DOORNIK HOEI LUIK VERVIERS BORGWORM HASSELT MAASEIK TONGEREN AARLEN BASTENAKEN MARCHE-EN-FAMENNE NEUFCHATEAU VIRTON DINANT NAMEN PHILIPPEVILLE
Aantal verblijven
11 12 13 21 23 24 25 31 32 33 34 35 36 37 38 41 42 43 44 45 46 51 52 53 54 55 56 57 61 62 63 64 71 72 73 81 82 83 84 85 91 92 93
SAR
1546 520 753 981 711 972 404 310 61 83 229 202 159 87 53 453 279 74 484 104 271 72 519 344 76 197 176 134 149 1260 381 116 734 432 436 66 60 68 88 58 182 346 95
Totaal
Ondergrens 95% BI
Klasse 110 113 132 78 86 145 85 74 84 54 56 85 76 68 55 114 102 60 67 61 84 63 87 99 75 81 84 66 108 145 104 119 138 149 162 96 115 100 114 89 129 90 108
4 5 6 1 2 6 2 1 2 1 1 2 1 1 1 5 4 1 1 1 2 1 2 3 1 2 2 1 4 6 4 5 6 6 6 3 5 3 5 2 6 2 4
Bovengrens 95% BI
105 103 123 73 80 135 77 66 63 42 49 74 64 53 40 103 90 46 61 49 74 48 79 88 58 70 72 55 91 137 93 98 128 135 147 73 86 76 90 66 111 81 86
Significante afwijking SAR
116 123 142 82 92 154 94 83 106 65 63 97 88 82 70 124 114 73 73 72 94 77 94 109 92 93 96 77 125 153 114 141 148 163 177 119 144 123 138 111 148 100 129
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
* * *
*
14725
Tabel V.3.c. Aantal klassieke ziekenhuisverblijven met verwijderen van coronaire obstructie en plaatsen van stent - MKG 1998
Figuur V.3.b. Leeftijds- en geslachtsdistributie - MKG 1998 100 90 80 70
Leeftijd
60 50 40 30 20 10 0 500
400
300
200
100
0
100
200
300
Aantal klassieke ziekenhuisverblijven met verwijderen van coronaire obstructie en plaatsen van stent Mannen
Vrouwen
400
500
Thema V.3.: Ingreep op de coronairen
Kaart V.3.c. Coronaire bypass - MKG 1998
Definitie klassen + (aantal arrondissementen) 120 < SAR (5) 110 < SAR =< 120 (3) 100 < SAR =< 110 (12) 90 < SAR =< 100 (9) 80 < SAR =< 90 (10) SAR =< 80 (4)
De * geeft aan of de afwijking van de waarde van de SAR significant is voor het desbetreffende administratief arrondissement
Thema V.3.: Ingreep op de coronairen
Administratief arrondissement Naam Nummer ANTWERPEN MECHELEN TURNHOUT BRUSSEL-HOOFDSTAD HALLE-VILVOORDE LEUVEN NIJVEL BRUGGE DIKSMUIDE IEPER KORTRIJK OOSTENDE ROESELARE TIELT VEURNE AALST DENDERMONDE EEKLO GENT OUDENAARDE ST-NIKLAAS AAT CHARLEROI BERGEN MOESCROEN ZINNIK THUIN DOORNIK HOEI LUIK VERVIERS BORGWORM HASSELT MAASEIK TONGEREN AARLEN BASTENAKEN MARCHE-EN-FAMENNE NEUFCHATEAU VIRTON DINANT NAMEN PHILIPPEVILLE
Aantal verblijven
11 12 13 21 23 24 25 31 32 33 34 35 36 37 38 41 42 43 44 45 46 51 52 53 54 55 56 57 61 62 63 64 71 72 73 81 82 83 84 85 91 92 93
SAR
1019 317 349 800 545 333 335 299 62 103 243 177 187 93 56 249 219 91 559 97 190 56 465 209 66 174 159 102 94 566 220 63 306 166 157 49 29 47 65 40 73 339 60
Totaal
Ondergrens 95% BI
Klasse 108 102 94 95 99 74 108 107 126 98 89 110 133 108 84 94 121 110 116 84 89 72 116 89 97 108 113 74 103 97 90 97 88 89 89 107 83 103 125 91 77 134 102
4 4 3 3 3 1 4 4 6 3 2 4 6 4 2 3 6 4 5 2 2 1 5 2 3 4 5 1 4 3 2 3 2 2 2 4 2 4 6 3 1 6 4
Bovengrens Significante 95% BI afwijking SAR
101 91 84 88 90 66 97 95 95 79 78 94 114 86 62 82 105 87 106 67 76 53 106 77 74 92 96 60 82 89 78 73 78 75 75 77 53 73 95 63 59 119 76
115 114 104 101 107 82 120 119 157 117 100 126 152 130 106 105 137 132 126 100 102 91 127 101 121 124 131 89 123 105 102 121 98 103 103 137 113 132 156 119 95 148 127
*
*
*
* *
* *
*
*
* *
9828
Tabel V.3.d. Aantal klassieke ziekenhuisverblijven met coronaire bypass - MKG 1998
Figuur V.3.c. Leeftijds- en geslachtsdistributie - MKG 1998 100 90 80 70
Leeftijd
60 50 40 30 20 10 0 500
400
300
200
100
0
100
200
Aantal klassieke ziekenhuisverblijven met coronaire bypass Mannen
Vrouwen
300
400
500
Thema V.3.: Ingreep op de coronairen
ICD-9-CM code 410 411 413 414
Omschrijving Coronaire ingreep PTCA Bypass Acute myocardial infarction 10% 14% 3% Other acute or subacute forms of ischemic heart disease 7% 9% 4% Angina pectoris 6% 5% 8% Other forms of chronic ischemic heart disease 69% 66% 75% andere 8% 6% 10% Tabel V.3.e. Hoofddiagnosen bij klassieke ziekenhuisverblijven met een coronaire ingreep - MKG 1998
Aard van opname Spoed Gepland Andere
Coronaire ingreep
PTCA 22% 77% 1%
Bypass 26% 73% 1%
Tabel V.3.f. Aard van opname bij klassieke ziekenhuisverblijven met een coronaire ingreep - MKG 1998
16% 83% 1%