Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
Versie: 27 januari 2015
TERRA BEHEER BV VAN GEVEL TOT GEVEL GROEP 17 februari 2015
Opgesteld door
: Ing. H.J. Boneschansker / Drs. M. Hoogland
Datum
: 17 februari 2015
Goedgekeurd
: J. van der Aar (Adjunct directeur Terra Beheer BV / KAM-coördinator)
Datum
: …………………………………………………….
F-120
Versie: 27 januari 2015
Paraaf: ……………………………
Paraaf: …………………………….
Pagina 1 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
Versie: 27 januari 2015
Inhoud
1. 2.
INLEIDING .................................................................................................................................................. 3 Stap 1: Uitwerking van de waardeketen ..................................................................................................... 4 2.1 Grondstoffen ...................................................................................................................................... 4 2.1.1. Cement ...................................................................................................................................... 4 2.1.2. Toeslagmateriaal ....................................................................................................................... 4 2.1.3. Water ......................................................................................................................................... 4 2.2. Transport naar fabriek ....................................................................................................................... 4 2.3. Fabriek ............................................................................................................................................... 4 2.3.1. Intern transport........................................................................................................................... 4 2.3.2. Fabricage ................................................................................................................................... 4 2.4. Keuze fabriek ..................................................................................................................................... 5 2.5. Transport naar afnemer ..................................................................................................................... 5 2.6. Projecten ............................................................................................................................................ 5 2.7. Gebruiksfase en sloop ....................................................................................................................... 5 3. Stap 2: Bepaal welke scope 3 categorieën relevant zijn ............................................................................ 5 4. Stap 3: Identificeer partners in de keten ................................................................................................... 6 4.1. Cementfabrieken ............................................................................................................................... 6 4.2. Zand- en grindgroeves ....................................................................................................................... 6 4.3. Fabrikanten van betonstraatsteen ..................................................................................................... 6 5. Kwantificering van CO2 emissies ............................................................................................................... 7 5.1. Factoren grondstoffen ........................................................................................................................ 7 5.1.1. Cement ...................................................................................................................................... 7 5.1.2. Water ......................................................................................................................................... 7 5.1.3. Grind .......................................................................................................................................... 7 5.1.4. Zand ........................................................................................................................................... 7 5.2. Transport van grondstoffen................................................................................................................ 7 5.3. Fabricage betonstraatstenen ............................................................................................................. 7 5.4. Transport naar het project ................................................................................................................. 7 5.5. Leggen van betonstraatstenen .......................................................................................................... 8 5.6. CO2 uitstoot per m3 beton ................................................................................................................. 8 6. Mogelijke besparingen ............................................................................................................................... 8 7. DOELSTELLINGEN ................................................................................................................................... 9 Colofon........................................................................................................................................................... 100 BIJLAGE 1: CEMENTPRODUCTIE ................................................................................................................ 11 BIJLAGE 2: BEREKENING CO2 UITSTOOT PER M2 BETONSTRAATSTEEN ........................................... 12 BIJLAGE 3: MOGELIJKE BESPARINGOPTIES WAARBIJ TERRA BEHEER EEN ROL KAN SPELEN ...... 13 BIJLAGE 4: REFERENTIES EN BRONNEN................................................................................................... 14 BIJLAGE 5: BEDRIJFSORGANOGRAM ......................................................................................................... 15
F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 2 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
1.
Versie: 27 januari 2015
INLEIDING
Dit document beschrijft de analyse die door Terra Beheer BVopm. is uitgevoerd om relevante scope 3 emissies in kaart te brengen. Het betreft een analyse in de categorie “Extraction and production of purchased materials and fuels”. Met de KAM-coördinator en administratie is een analyse gemaakt welke producten door Terra Beheer het meeste zijn ingekocht. Uit deze analyse kwam naar voren dat de inkoop van bestratingsmaterialen qua omvang een groot aandeel had in de totale inkoop van 2013. Er is daarom gekozen om een ketenanalyse op te stellen voor bestratingsmaterialen. Deze bestaan uit allerlei soorten en maten (betonstraatstenen, sierstenen, tegels, enz.). Om de omvang van de analyse te beperken, wordt in de analyse gekeken naar betonstraatstenen, welke voor Terra Beheer het meest relevant zijn. Er zal verder niet onderzocht worden of er bestratingsmaterialen zijn die per gelegde oppervlakte-eenheid minder CO2 uitstoten. Motivatie hiervoor is dat de keuze van bestratingsmaterialen voorgeschreven wordt door de opdrachtgevers. Tenzij het om particulieren gaat, bij dezen kan Terra Beheer een adviserende rol spelen m.b.t. keuze van het bestratingsmateriaal. De keten analyse is uitgevoerd conform de 4 stappen zoals die zijn beschreven in het GHG protocol. Voor de hoofdstuk indeling van dit document zijn de vier stappen uit het GHG protocol overgenomen namelijk: Stap 1: Bepaal de waardeketen (hoofdstuk 2); Stap 2: Bepaal welke scope 3 categorieën relevant zijn (hoofdstuk 3); Stap 3: Identificeer partners in de keten (hoofdstuk 4); Stap 4: Kwantificeer emissies (hoofdstuk 5). Tenslotte zal in hoofdstuk 6 worden bekeken op welke wijze bijdrage aan CO2 reductie in de ketenacties voor Terra Beheer mogelijk is. Deze ketenanalyse is professioneel becommentarieerd door een erkend en onafhankelijk kennisinstituut, zijnde de st. Stimular. Toelichting op de Randvoorwaarden van de CO2-Prestatieladder: Deze ketenanalyse geeft Terra Beheer BV nieuwe kennis over de mogelijkheden voor CO2 reductie. Wel zijn er reeds eerder ketenanalyses voor betonklinkers uitgevoerd door andere bedrijven, welke ook voor Terra Beheer BV inzichtelijk zijn, echter de insteek van deze ketenanalyse is vooral om inzichtelijk te maken welke de invloed is van de keuze van de leverancier van betonstraatstenen , waarbij belangrijk aandachtspunt beperking van afstand tot de leverancier is. Er zal hierbij bepaald worden welke procentuele reductie in de keten mogelijk is door keuze van de leverancier. Er is hiervoor gekozen omdat Terra Beheer BV een grote mate van vrijheid heeft bij de keuze van haar leveranciers, echter niet bij de keuze van de toe te passen materialen. De adviserende rol van Terra Beheer hierin is puur theoretisch, haar invloed is gezien haar omvang en rol in de markt gering. Opmerking: Onder Terra Beheer BV vallen drie bedrijven, welke zich de ‘Van Gevel tot Gevel Groep’ noemen. Het organogam is weergegeven in bijlage 6.
F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 3 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
2.
Versie: 27 januari 2015
STAP 1: UITWERKING VAN DE WAARDEKETEN
De keten van de betonstraatstenen is in onderstaand schema weergegeven: Grondstoffen: Cement Grind Zand water
Transport: vrachtauto boot
Productie / fabriek: Energie Opslag
Transport: vrachtauto
Ontvangst
Projecten
Gebruiksfase
Verwijderen: Recyclen Hergebruik
Keuze fabrikant, type en samenstelling steen
2.1
Grondstoffen
Betonstraatsteen is samengesteld uit verschillende grondstoffen. De samenstelling bestaat uit het bindmiddel cement en uit een of meer toeslagmaterialen zoals zand, grind of steenslag. Cement heeft de eigenschap dat het door toevoeging van water verhardt. 2.1.1.
Cement
Er zijn verschillende cementtypes. Voor de productie van beton wordt gebruik gemaakt van de volgende cementtypes, namelijk: CEM I Portland cement: Portland cement met max. 5% andere stoffen; CEM II Portlandvliegas cement: Allerlei mengvormen met portlandcement en bv leisteen, minimaal 65% portlandcement; CEM III Hoogovencement: Hoogoven/portlandcement mengsel in 3 klassen: A,B en C; waarbij CEM III/A de minste (40%) en CEM III/C de meeste (90%) hoogovenslak bevat De cement productie geschiedt doorgaans in cementfabrieken dicht bij kalkbronnen. Voor het productieproces van cement is veel energie nodig in de verhittingsovens. 2.1.2.
Toeslagmateriaal
In Nederland worden voor toeslagmaterialen gebruik gemaakt van zand en grind. Zand en grind worden op verschillende locaties in Nederland gewonnen. Een groot deel van het grind wordt tevens in Duitsland of België gewonnen. 2.1.3.
Water
Water wordt veelal uit eigen bronnen of oppervlakte gehaald.
2.2.
Transport naar fabriek
De grondstoffen die gebruikt worden voor de productie van beton moeten worden getransporteerd van de plaats van winning naar de fabriek. Dit transport van grondstoffen gebeurt per vrachtwagen, trein of boot.
2.3.
Fabriek
In de fabriek worden de betonstraatstenen geproduceerd. 2.3.1.
Intern transport
Het zand en toeslagmaterialen wordt vanuit opslagvakken naar de fabriek getransporteerd voertuigen, transportbanden, shovels, enz.). Evenals bindmiddelen (silo’s) en de hulpstoffen (zakken, bigbags, silo’s of containers). Na het toevoegen van water worden de grondstoffen gemengd tot betonmengsel/-mortel. 2.3.2.
Fabricage
Voordat er begonnen wordt met de productie worden opgeslagen grondstoffen, toeslagstoffen, bindmiddelen, vulstoffen en hulpstoffen naar de productielocatie (intern) getransporteerd. Daarna volgt: F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 4 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
Versie: 27 januari 2015
Mengen, in juiste verhouding van grondstoffen en water; Gieten; Afvoer van gereed product (met heftruck of vrachtwagen) naar opslaglocatie op productiesite. Verdere uitharding.
2.4.
Keuze fabriek
De keuze van de fabriek, soort, samenstelling, hoeveelheden en afmetingen van de betonstraatstenen wordt meestentijds bepaald door de opdrachtgever / directievoerder (besteksmatig voorgeschreven). Wel kan deze keuze van invloed zijn op de CO2 uitstoot. E.e.a. afhankelijk van plaats fabriek (in relatie tot locatie grondstoffen en project), soort grondstoffen en dikte van de straatstenen. Deze laatste wordt medebepaald door de eisen te stellen aan de belasting van het wegdek. In geval van particuliere opdrachtgever kan Terra Beheer een grotere rol spelen in deze keuze.
2.5.
Transport naar afnemer
De betonstraatstenen worden vanaf de fabriek getransporteerd naar de projecten. Transport van de betonstraatstenen gebeurt per vrachtwagen. De betonstraatstenen worden afgeleverd op de projectlocatie.
2.6.
Projecten
Op de projecten worden straatstenen machinaal of handmatig gelegd.
2.7.
Gebruiksfase en sloop
Betonstraatstenen hebben een technische een levensduur van 50 tot 100 jaar. Gezien deze levensduur en het feit dat dit onder verantwoordelijkheid van de wegbeheerder valt is hierop niet verder ingezoomd. Bij sloop vrijkomende betonstraatstenen kunnen worden gebroken tot betongranulaat of worden hergebruikt. Betongranulaat wordt vaak bij betonproductie gebruikt als vervanger van het grove toeslagmateriaal.
3.
Stap 2: Bepaal welke scope 3 categorieën relevant zijn
In het vorige hoofdstuk is een uitgebreide analyse gemaakt van de waardeketen van betonstraatstenen. Op basis van deze analyse kan geconcludeerd worden dat in het kader van CO2 reductie het energieverbruik bij de productie en de transportafstand en wijze van transport bij aflevering van het de betonstraatstenen nader uit te werken. Het transport van grondstoffen naar de fabriek zal daarbij ook nader uitgewerkt worden. Het doel hiervan is om te beoordelen binnen welke deel van de keten het relevant is voor Terra Beheer BV om invloed uit te oefenen. Dit in relatie tot de mogelijkheden en het effect op de totale keten (percentage CO2 uitstoot van de keten). Invloed van Terra Beheer op CO2 reductie De invloed die Terra Beheer kan uitoefenen op het energieverbruik van de cementindustrie is zeer gering. Wel kan er door Terra Beheer kritisch worden gekeken naar de toepassing van het type cement in beton (voor zover besteks- en contractuele eisen dit toelaten). Tevens kan Terra Beheer een overweging maken van welke leverancier(s) zij de betonstraatstenen betrekt. Terra Beheer heeft invloed op de keuze van de prefab betonfabrikant. Bij de inkoop van betonstraatstenen kan dan ook gekeken worden naar energiezuinige fabrikanten. Daarnaast kan gekeken worden hoe een fabriek omgaat met het hergebruik van gebroken betongranulaat bij de productie van betonwaren.
F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 5 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
Versie: 27 januari 2015
Een andere optie is hergebruik van betonstraatstenen. Dit eventueel na bewerking van vrijkomende betonstraatstenen.
4.
STAP 3: IDENTIFICEER PARTNERS IN DE KETEN
Ten eerste wordt gekeken naar toeleveranciers (grondstoffen) van de fabrikanten van betonstraatstenen. E.e.a. geeft tevens enig inzicht in de transport km’s van grondstoffen naar de fabrikanten.
4.1.
Cementfabrieken
In Nederland en België zijn de volgende cementfabrikanten. Holcim: Holcim België maakt deel uit van de Zwitserse groep Holcim Ltd, wereldleider in de productie van cement en granulaten, alsook in de activiteiten van stortklaar beton, asfalt en samenhangende diensten. De cementfabriek ligt in Obourg (Zuid België, nabij Mons). ENCI: ENCI is producent en leverancier van Nederlands cement. Dit cement vindt zijn weg naar met name infrastructurele werken, utiliteitsbouw en woningbouw. Fabrieken bevinden zich in IJmuiden, Maastricht en Rotterdam. CBR: CBR is producent en leverancier van cement op de Belgische markt. Dit cement vindt zijn weg naar met name infrastructurele werken, utiliteitsbouw en woningbouw. CBR maakt deel uit van de wereldwijde Heidelberg Cement Group. Fabrieken bevinden zich in België: Gent, Lixhe (prov. Luik), Antoin (langs de zuidelijke Schelderivier). CBB: CCB, filiaal van Italcementi Group, is gelegen te Gaurain-Ramecroix bij Doornik in België. CCB beschikt vandaag over één van de grootste steengroeven van Europa en biedt de bijzonderheid cement en granulaten te produceren op één en dezelfde site.
4.2.
Zand- en grindgroeves
Zandgroeves: Deze bevinden zich verspreid over Nederland, België en Duitsland. De afstand tot de betonstraatsteen fabrieken is klein. Grindgroeves: Deze bevinden zich in het zuiden van het land langs de Maas en in België en Duitsland. De afstand tot de betonstraatsteen fabrieken in het Zuidelijk deel van Nederland is klein. De afstand tot fabrieken in het noorden van Nederland is groot.
4.3.
Fabrikanten van betonstraatsteen
Betonfabrieken die prefab betonbuizen en betonstraatstenen aan Terra Beheer leveren zijn: Giverbo (Oud Beijerland); Kijlstra (Veendam); Wienerberger (Pannerden); Struyck Verwo (Alphen aan den Rijn).
F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 6 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
5.
Versie: 27 januari 2015
KWANTIFICERING VAN CO2 EMISSIES
In dit hoofdstuk worden de CO2 emissies die vrijkomen in de keten van prefab beton gekwantificeerd.
5.1.
Factoren grondstoffen
5.1.1.
Cement
CO2 uitstoot van cement loopt sterkt uiteen van het toegepaste cement. De getallen lopen uiteen van 200 - 800 kg/ CO2 per ton. Het recept en dus de keuze voor het cement van het prefab beton producten wordt bepaald door de betonfabrikant. Welk type cement (CEM I, II, III of combinatie is niet bekend. Daarom wordt de gemiddelde emissiefactor uit de SKB-database gehanteerd, deze is 486 kg/CO2 per ton (bron: SKB database / info st. Stimular). 5.1.2.
Water
De CO2 uitstoot bij het winnen van water van voldoende kwaliteit is 0,276 kg/CO2 per ton (bron: Defra). 5.1.3.
Grind
Grind voor beton wordt gewonnen in rivieren. Bij de winning van grind is de CO2 emissie: 1,09 kg/ C02 per ton (bron: Dubocalc). 5.1.4.
Zand
Zand voor beton wordt gewonnen in rivieren. Bij de winning van zand is de CO2 emissie: 3,01 kg/CO2 per ton (bron: Dubocalc).
5.2.
Transport van grondstoffen
Het kwantificeren van de emissies voor het transport wordt gedaan op basis van de conversiefactoren die genoemd worden in het Handboek CO2 Prestatieladder (versie 2.2). Voor bulk goederen vervoerd met vrachtauto (>20 ton) wordt 0,11 kg CO2 per / tonkm aangehouden. Voor bulk goederen vervoerd per binnenvaart (1800 ton) wordt 0,075 kg CO2 per / tonkm aangehouden. De transportafstandenopm. van de grondstoffen naar de fabrikanten Cement per vrachtwagen 150 km (gemiddelde afstand). Grind per schip 150 km (gemiddelde afstand). Er is hier voor deze optie gekozen i.v.m. locatie van grindgroeves langs de Maas. Zand per vrachtwagen 50 km (gemiddelde afstand). Er is hier voor deze optie gekozen omdat veel zandgroeves niet langs rivieren en kanalen liggen. Opmerking: Voor deze gemiddelde afstanden is bij benadering gekozen i.v.m. locaties van grondstoffen, zie ook 4.1 en 4.2. Tevens geven fabrikanten in hun specificaties niet de herkomst van hun grondstoffen aan.
5.3.
Fabricage betonstraatstenen
Verschillende rapportages (www.skao.nl) zijn geraadpleegd om informatie te verkrijgen over de CO2 uitstoot per m3 betonproductie, daar de fabrikanten hierover geen duidelijke info verstrekken. Er wordt daarom uitgegaan van 11 kg CO2/ m3bron ketenanalyse Knipscheer.
5.4.
Transport naar het project
Het kwantificeren van de emissie voor het transport wordt gedaan op basis van de conversiefactoren die genoemd worden in het Handboek CO2 Prestatieladder (versie 2.2). Voor niet-bulk producten, vervoerd met vrachtauto (> 20 ton) wordt 0,13 kg CO2 per tonkm aangehouden. Er is gerekend met een gemiddelde rijafstand van 142,1 km van de fabriek naar de projectlocatie. F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 7 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
5.5.
Versie: 27 januari 2015
Leggen van betonstraatstenen
Het leggen van betonstraatstenen vindt machinaal of handmatig plaats. Deze uitstoot valt onder scope 1 emissies. Het handelt zich daarbij om CO2 uitstoot ten gevolge van brandstoffen (machines en vervoer van en naar het werk). Deze emissie is niet bepaald in het kader van dit onderzoek, daar dit is meegenomen om de CO2 emissie-inventaris voor scope 1 en 2. Zie hiervoor het CO2-Beleidsplan.
5.6.
CO2 uitstoot per m3 beton
In bijlage 2 is de berekening weergegeven van betonstraatstenen. Per m3 betonstraatstenen wordt 226,08 kg CO2 uitgestoten. Betonstraatstenen worden geleverd in de volgende afmetingen: 21 x 10,5 x 8 cm; 21 x 10,5 x 9 cm (voor zwaardere belasting). Hieronder is aangegeven wat de CO2 uitstoot per m2 verhardoppervlak van betonstraatstenen: Betonstraatstenen 8cm = 18,09 kg CO2 uitstoot per m2 Betonstraatstenen 9 cm = 20,35 kg CO2 uistoot per m2
6.
MOGELIJKE BESPARINGEN
Op basis van de uitgevoerde analyse voor de CO2 uitstoot van de betonstraatstenen kan geconcludeerd worden dat er een aantal interessante kansen zijn voor de CO2 reductie, waarin Terra Beheer een rol kan spelen en enige invloed heeft. Terra Beheer kan een rol spelen bij: Selectie van fabrikanten waarbij de (geringere) afstand tot de projectlocatie medebepalend is voor de keuze. Keuze bij de dikte van straatstenen, waarbij een geringe dikte mogelijk is gezien de te verwachten belasting van het wegdek. De invloed van Terra Beheer hierop is niet zo groot, daar grote opdrachtgevers en overheden zelf eisen stellen aan de dikte van straatstenen. Veelal is sprake van een hoge belasting van het wegdek en wordt hoge levensduur van de bestrating geëist. Bij particuliere klanten kan qua belasting van het straatwerk gekozen worden voor een kleinere dikte. Echter de particuliere klanten is een kleine klantengroep bij Terra Beheer. Het eventueel hergebruiken van uit het werk te verwijderen stenen. Dit kan voornamelijk bij particulieren, daar grote opdrachtgevers en overheden hoge kwaliteitseisen stellen aan de kwaliteit van straatstenen. Echter de particuliere klanten is een kleine klantengroep bij Terra Beheer. Ook tussentijdse opslag is aan maximale hoeveelheden gebonden i.v.m. de hiervoor beschikbare ruimte en daarmee verbonden kosten. Afspraken met fabrikanten om grondstoffenleveranciers te selecteren op basis van afstand tot de fabrieken. Dit is wel afhankelijk van een aantal factoren. Zo kan de rol bij particuliere klanten en kleine opdrachtgevers (en bij ontbreken van besteksmatige leveranties) groter zijn dan bij overheden en grote hoofdaannemers. E.e.a. is verwoord in bijlage 4.
F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 8 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
7.
Versie: 27 januari 2015
DOELSTELLINGEN
Aanleiding voor het opstellen van de doelstellingen is het uitvoeren van een ketenanalyse scope 3 volgens eisen zoals gesteld in het GHG-Protocol. De ketenanalyse die Terra Beheer op betonstraatstenen heeft uitgevoerd, fungeert als input voor het opstellen van doelstellingen. Hierbij is op basis van de beschouwingen in hoofdstuk 6 en bijlage 4 gekozen voor de volgende doelstelling. Terra Beheer BV wil in 2015 ten opzichte van 2013 5%opm minder CO2 uitstoten in de keten van betonstraatstenen geleverd aan Terra Beheer BV. De maatregelen die daarbij zijn geformuleerd zijn als volgt: Bij de selectie van leveranciers voor betonstraatstenen zal, voor zover Terra Beheer BV dit zelf kan bepalen gekozen worden voor een leverancier die zo dicht mogelijk bij de projectlocaties zijn productielocatie heeft gevestigd. In het offertestadium zal Terra Beheer BV haar opdrachtgevers erop wijzen dat bij de selectie van leveranciers de afstand tot de projectlocatie(s) een criterium behoord te zijn. Terra Beheer zal zich hierin proactief / adviserend opstellen. Terra Beheer BV zal in begin 2015 één van haar leveranciers, zijnde Struyck Verwo benaderen voor een verdere samenwerking om na te gaan waar en hoe in de keten van betonstraatstenen en andere steenachtige materialen een CO2 reductie kan worden behaald. In deze samenwerking zal tevens ruimte moeten zijn voor vaststelling van prijzen, zodat het gunstiger wordt zoveel mogelijk af te nemen bij deze leverancier. Terra Beheer BV zal in het offertestadium de opdrachtgever waar mogelijk wijzen op de CO2 besparing die mogelijk is door de juiste keuze van grondstoffen en dikte van straatstenen. Terra Beheer BV zal actief onderzoeken of er keten of branche initiatieven zijn die bijdragen aan de verlaging van CO2 emissie in de keten. Indien mogelijk zal zij hieraan deelnemen, door bijvoorbeeld deelname aan infosessies of het aanleveren van informatie. Opmerking: In het meest gunstige geval kan het percentage oplopen tot 13%. Dit houdt dan wel in dat 100% afname bij dezelfde meest dichtstbijzijnde leverancier moet plaats vinden. Bij deze vaststelling van de doelstelling is ervan uitgegaan dat dit niet reëel is.
F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 9 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
Colofon auteur(s): kenmerk: datum: status:
F-120
Versie: 27 januari 2015
H.J. Boneschansker / M. Hoogland Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen 17 februari 2015 concept, ter beoordeling directie Terra Beheer
Versie: 27 januari 2015
Pagina 10 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
Versie: 27 januari 2015
BIJLAGE 1: CEMENTPRODUCTIE
Bron: Wikipedia dec. 2014
F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 11 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
Versie: 27 januari 2015
BIJLAGE 2: BEREKENING CO2 UITSTOOT PER M2 BETONSTRAATSTEEN Grondstoffen
cement zand grind water Per m3 beton Excl. water
Transport naar fabriek standaard kg/ CO2 kg/ CO2 samenstelling 1 per ton per m3 m3 beton in kg winning beton bestanddeel 300 486 145,80 750 3,01 2,26 1250 1,09 1,36 150 0,276 0,04 2450 149,46 2300
CO2 uitstoot per m3 betonstraatsteen:
betonstraatsteen 21 x 10,5 x 8 cm betonstraatsteen 21 x 10,5 x 9 cm
Fabricage
uitstoot afstand uitstoot uitstoot in kg CO2 per CO2 in kg in per m3 m3 beton / per km beton tonkm 0,11 150 4,95 0,11 50 4,13 0,075 150 14,06 0 0 0,00 23,14 11
Transport naar projecten Massa betonstraa tsteen / m3
2300,00
uitstoot afstand CO2 in kg in km / per tonkm
0,13
142,07
uitstoot per m3 beton
42,48
Totaal uitstoot over de keten In kg CO2 / m3
226,08
226,08 kg/m3
18,09 20,35
CO2 per m2 CO2 per m2
Bronnen: Standaard betonsamenstelling: VOBN: vereniging van betonmortelfabrikanten Conversiefactoren grondstoffen (cement, zand en grind): Dubocalc Conversiefactor water: Defra (2009) CO2 uitstoot bij fabricage beton: Hierin is bij gebrek aan duidelijke info uitgegaan van 11 kg CO2 / m3 geproduceerd beton (diverse niveau 5 bedrijven zijn geraadpleegd). Massa betonstraatsteen = massa cement, zand en grind (uitgaande van 0% vochtgehalte).
F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 12 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
Versie: 27 januari 2015
BIJLAGE 3: MOGELIJKE BESPARINGOPTIES WAARBIJ TERRA BEHEER EEN ROL KAN SPELEN Onderdeel waardeketen Grondstoffen Transport grondstoffen Producenten straatsteen: producentkeuze
Aandeel in % van de ketenuitstoot 69 % 9%
Bij particulier groot Bij overheid, hoofdaannemers matig Afmetingen Niet berekend per Bij particulier matig straatsteen m3. Wel is uitstoot Bij overheid, afhankelijk van hoofdaannemers klein dikte straatsteen Transport straatsteen 17 % Bij particulier matig naar project Bij overheid, hoofdaannemers matig Leggen straatsteen Gebruiksfase Niet bepaald. Geen Sloop Niet bepaald Gering
F-120
4%
Beïnvloedbaarheid door Terra Beheer Gering Gering
Potentiële rol Terra Beheer
Betrokken partijen
Geen. Geen.
Nvt Nvt
Zelf fabrikant selecteren op basis van transport km’s (eindproduct). Zelf fabrikant selecteren op basis van transport km’s (eindproduct). Adviserend, ter goedkeuring aanbieden van alternatieve producenten.
Fabrikanten, particuliere klant Fabrikanten, opdrachtgever
Zelf dikte straatsteen bepalen op basis van de te verwachten belasting. Adviserend, ter goedkeuring aanbieden van steensoort die minder dik is, e.e.a. afhankelijk van de te verwachten belasting.
Fabrikanten, particuliere klant Fabrikanten, opdrachtgever
Zelf fabrikant selecteren op basis van transport km’s (eindproduct). Zelf fabrikant selecteren op basis van transport km’s (eindproduct). Adviserend, ter goedkeuring aanbieden van alternatieve producenten.
Fabrikanten, particuliere klant Fabrikanten, opdrachtgever
Geen. Wel kan onderzocht worden of hergebruik van te verwijderen stenen mogelijk is, hetzij in projecten of bij fabricage van beton.
Nvt Opdrachtgevers en particuliere klanten
Versie: 27 januari 2015
Pagina 13 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
Versie: 27 januari 2015
BIJLAGE 4: REFERENTIES EN BRONNEN Websites: www.skao.nl www.ukconversionfactorscarbonsmart.co.uk www.vobn-beton.nl Diverse websites van de in dit rapport genoemde fabrikanten (zie §4.1/4.3) Bedrijfsinfo Terra Beheer: Crediteurenlijst Terra Beheer, De Bie Wegenbouw, Kennemer Rioolservice en Holland Groenwerken Interviews met / info van KAM-coördinator, bedrijfsleiding en administratie van Terra Beheer. Overige: Dubocalc Reeds eerder uitgevoerde ketenanalyses (w.o. ketenanalyse GMB uit 2010) hebben als leidraad gediend SKB database / info st. Stimular
F-120
Versie: 27 januari 2015
Pagina 14 van 15
Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen
Versie: 27 januari 2015
BIJLAGE 5: BEDRIJFSORGANOGRAM Directeur (Terra Beheer BV) Toelichting: Medewerkster personeelszaken/ boekhouding
Administratief personeel
De Bie Wegenbouw BV
Blokken die dik omlijnd zijn, betreffen de besloten vennootschappen waaruit Van Gevel Tot Gevel bestaat Donkergrijze blokken zijn bedrijven die buiten de certificering vallen
VGM-coördinator
Kennemer Rioolservice BV (Zwerfafval Service)
Holland Groenwerken BV
Bedrijfsleider
Bedrijfsleider
Bedrijfsleider
Stal Boreel BV
Terra Natuur BV
De Dodshoorn
Terra Art Collection
Medewerkers klantcontact/ administratie
Bedrijfsbureau
F-120
Projectmanager Plv. directeur KAM-coördinator (J. v.d. Aar)
Uitvoerder
(Meewerkend) Uitvoerder
Uitvoerend personeel
Uitvoerend personeel
Uitvoerend personeel
Versie: 27 januari 2015
Pagina 15 van 15