Ter gelegenheid van haar 70 e verjaardag houdt de Purmerender Postzegel RuilClub een receptie. U bent ook daar van harte welkom

Inhoudsopgave Inhoudsopgave .....………………………………………………………….. Openingstijden ..…………………………………………………………….. Voorwoord Commissaris van de Koningin, de heer J.W. Remkes ...… Voorwoord voorzitter KNBF, de heer V. Coenen ….……………………. Voorwoord voorzitter JFN, mevrouw A. van der Veer ….…………….… Purmerends Museum .…..………………………………………………… Portretten van de deelnemende verenigingen .…...…………………….. Europese ruimtevaart door Arie Olckers .…..…………………………… Nederland buiten schot door John Dehé .…..…………………………… Plattegrond tentoonstelling en jury .….…………………………………… Inzendingen tentoonstelling ..……………………………………………… Inzendingen Dag van de Jeugdfilatelie ..………………………………… Noord-Holland, filatelistisch in beeld door Eef Limmen-Stegemeijer … Wie is de beroemste Beemsterling aller tijden? door Jan Ellenbroek ... Inzenders alfabetisch .……………………………………………………... Ereprijzen .…...……………………………………………………………… Lijst van handelaren en adverteerders ….……………………………….. Organisatiecomité en Colofon ……………………………………………..

1 1 2 3 5 8 12 20 24 30 33 41 44 52 58 59 60 60

Openingstijden Filamanifestatie 2012 Zaterdag 21 april 10.00 - 18.00 uur Officiële opening in het auditorium 11.00 uur Deze zal verricht worden door de heren J.W. Remkes (commissaris van de Koningin in Noord-Holland) en D. Bijl (burgemeester van Purmerend). Taxatie postzegels vanaf 12.00 uur Deze taxatie wordt verzorgd door de heer R. Dresken van De Nederlandsche Postzegelveiling Aanvang Bondsvergadering in het auditorium 14.00 uur Receptie PPRC 16.00 uur Ter gelegenheid van haar 70e verjaardag houdt de Purmerender Postzegel RuilClub een receptie. U bent ook daar van harte welkom. Zondag 22 april Prijsuitreiking (Palmares) Jurygesprekken, vanaf Afhalen verzamelingen, vanaf

10.00 - 16.00 uur 13.30 uur 14.00 uur 16.00 uur

Pagina 1

Beste verzamelaars, Een tentoonstelling met als thema ‘Noord Holland in een kader’ vind ik een uitstekend initiatief. De onderwerpen op de tentoonstelling zijn even gevarieerd en aantrekkelijk als onze mooie provincie zelf. Het is verheugend dat in deze tijd, waarin de eigen mening en positie en het eigen gelijk zo vaak de boventoon voeren, het organisatiecomité van Filamanifestatie 2012 er in is geslaagd de tentoonstelling het resultaat te doen zijn van de inspanning van velen. Dit is een felicitatie waard. Het verzamelen van postzegels is een hobby die al meer dan honderd jaar wordt beoefend. Ook hier is het van belang er naar te streven de continuïteit te waarborgen. Het is daarom goed dat de jeugdfilatelie ook de nodige aandacht krijgt. Het is verheugend dat daarbij door middel van de internet postzegelclub “Stamp Kids Club” van JeugdFilatelie Nederland wordt aangesloten bij moderne ontwikkelingen. Uit eigen ervaring weet ik dat het soms goed is oude producten en gebruiken in een nieuw jasje te presenteren om zo de waarde ervan te behouden voor de volgende generaties. Ik feliciteer de Purmerender Postzegel Ruilclub met zijn 70-jarig bestaan en wens deze club nog vele vitale jaren toe. Tenslotte wens ik u een mooi filatelistisch weekend toe en hoop dat deze catalogus u daarbij van dienst mag zijn. Johan Remkes Commissaris van de Koningin in de provincie Noord-Holland

Pagina 2

Postzegels in een schitterend kader Beste bezoek(st)er, Van harte hopen wij dat u een aangename dag zult hebben op de Filamanifestatie ’Noord-Holland in een kader’. Dit evenement biedt u een fantastische gelegenheid om te zien wat de mooie hobby van het verzamelen van postzegels allemaal te bieden heeft. De tentoonstelling laat de grote gevarieerdheid op aantrekkelijke en fraaie wijze zien. Het gaat lang niet altijd om alleen het verzamelen. De verzamelaar verdiept zich in één of meer onderwerpen. Postzegels en de filatelie bieden wat dat betreft onbeperkte aanknopingspunten. Je kunt vrijwel geen onderwerp bedenken, of er is op postzegels aandacht aan besteed. Nieuwe leden van postzegelverenigingen hebben vaak in het verleden ook al eens postzegels verzameld. Maar het komt ook steeds vaker voor, dat mensen voor het eerst in aanraking komen met postzegels door een onderwerp dat ze boeit en dan komt van het één het ander. Een voorbeeld hiervan zijn de postzegels, die PostNL thans uitgeeft over vogels in Nederland. Veel van de mensen die zich op deze fraaie serie geabonneerd hebben, verzamelden voordien geen postzegels. Tijdens ’Noord-Holland in een kader’ wordt ook de Dag van de Jeugdfilatelie 2012 gehouden. Elk jaar organiseert JeugdFilatelie Nederland deze dag, met tal van activiteiten voor de jeugd. Door slim gebruik te maken van de computer werken jeugdleden aan het vergaren van informatie en aan het opbouwen en verwerken van hun verzameling. Jeugd raakt geboeid. De Koninklijke Nederlandse Bond van Filatelistenverenigingen (KNBF) is het overkoepelend orgaan van postzegelverenigingen. De KNBF behartigt de belangen van verenigingen en hun leden. Er zijn veel postzegelverenigingen in Nederland. Naast de lokale of regionale verenigingen zijn er ook landelijke verenigingen die mensen bijeenbrengen die in een specifiek onderwerp geïnteresseerd zijn. Voorbeelden hiervan zijn de Nederlandse Vereniging van AeroPhilatelisten De Vliegende Hollander en de Nederlandse Vereniging Po & Po (postwaardestukken).

Pagina 3

Op de website van de KNBF, www.knbf.nl kunt u een overzicht van verenigingen in Nederland vinden. De verenigingen ontplooien tal van activiteiten voor de verzamelaar en geïnteresseerden en bieden een ontmoetingsplaats, die gewaardeerde gezelligheid biedt. Besturen van postzegelverenigingen zoeken elkaar op, wisselen ideeën en ervaringen uit en gaan een vorm van samenwerking aan. Deze manifestatie ’Noord-Holland in een kader’ is een prachtig voorbeeld van de samenwerking tussen een aantal Noord-Hollandse verenigingen. Gezamenlijk kom je tot fantastische prestaties. De KNBF feliciteert de organisatoren en de deelnemende verenigingen van harte met dit geweldige evenement. Wij wensen u, de bezoeker, een fijne en onderhoudende dag bij ’NoordHolland in een kader’ toe. KNBF Bestuur, Victor Coenen, voorzitter. ~~~~~~~~~~~~~~~~

De herinneringsenvelop is te koop à € 2,00 bij de informatiestand. Ook kunt u daar terecht voor de speciale persoonlijke postzegel. Per stuk à € 1,00 of een vel van 10 à € 8,00.

Pagina 4

Vakantie en Noord-Holland Allereerst wil ik als voorzitter van JeugdFilatelie Nederland (JFN) de Purmerender Postzegel Ruilclub hartelijk feliciteren met het 70-jarig bestaan. Ook wil ik jullie bedanken dat ons jaarlijkse evenement, de Dag van de Jeugdfilatelie, een plaats mag hebben op de Filamanifestatie in Purmerend. De Dag van de Jeugdfilatelie wordt dit jaar voor de 27ste keer gehouden en heeft als thema Vakantie. Het thema wijkt dus af van het algemene thema van de Filamanifestatie, dat is namelijk Noord-Holland in een kader. Misschien vraag je je af waarom deze thema's van elkaar verschillen. Afgelopen jaar had JFN het thema vakantie bedacht voor de Dag van de Jeugdfilatelie 2011, maar die ging helaas niet door. Wel hebben we besloten dit thema door te schuiven naar 2012, zodat we allemaal genoeg tijd hebben om deze dag voor te bereiden. De combinatie van deze twee thema's - Vakantie en Noord-Holland - is niet vreemd, ze hebben juist alles met elkaar te maken. Hoeveel mensen bezoeken jaarlijks niet de molens van Zaandam, genieten van de 'palingsoundsfeer' van Volendam of nemen 's avonds op de camping niet een heerlijk stukje Edammer kaas? Ieder jaar organiseert JFN de FilaMarathon. Iedereen die daaraan deelneemt, maakt een collectie van een heel of een half kader over een aantal opdrachten. Voor dit jaar waren deze opdrachten: 1. Wat vind jij leuk om te doen tijdens de vakantie? Bijvoorbeeld: kamperen, zwemmen, wandelen, enz. 2. Wat neem je allemaal mee om goed voorbereid op vakantie te gaan? Denk hierbij aan o.a. een rugzak, koffer, kleding, spelletjes, enz. 3. Met welke middelen van vervoer kun je op vakantie gaan? O.a. met de fiets, de auto, de trein of het vliegtuig. 4. Wat vind jij leuke vakantieactiviteiten en -plaatsen in je eigen land? Hou je van strandvakantie of ga je liever naar het bos of de bergen? 5. Naar welke landen wil jij graag op vakantie gaan? Veel mensen blijven in ons eigen land, maar misschien vind jij Frankrijk of Spanje leuker. 6. Wat was jouw mooiste vakantie? Waar was je toen op vakantie? Stond je met je ouders op een camping of hadden jullie een huisje?

Pagina 5

Deze FilaMarathon wordt al heel wat jaartjes georganiseerd, ieder jaar weer met verrassende resultaten. Ik ben benieuwd wat dit jaar aan inzendingen voor de FilaMarathon binnenkomt. Tot slot hoop ik dat de combinatie Filamanifestatie en Dag van de Jeugdfilatelie een geslaagd evenement als resultaat mag hebben. Namens JeugdFilatelie Nederland, Adrie van der Veer, voorzitter ~~~~~~~~~~~~~~~~

Programmaoverzicht van de 27e Dag van de Jeugdfilatelie op 21 april 2012 10.00 uur: Zaal open 11.00 uur: Officiële opening (in het auditorium) 12.00 uur: Uitslag wedstrijd postzegel ontwerpen 13.30 uur: Finale Filagram 15.00 uur: Prijsuitreiking en aansluitend veiling 17.00 uur: Zaal dicht

Wat is er te doen? Tentoonstelling, waaronder de FilaMarathon JUNIOR PLAZA: JFN postzegelhoek JFN computerhoek Infostand met STAMPKIDS CLUB Tombola Spellencircuit Kaasdragen Vuurtoren Bingo Schminken Quiz langs de kaders Noord-Holland-fotospel Veiling Rebus

Pagina 6

Pagina 7

Purmerends Museum Gebouw

Tekening oude stadhuis, nu Purmerends Museum, AvL

Het Purmerends Museum bevindt zich aan de Kaasmarkt in Purmerend. Het is gevestigd in het voormalige stadhuis uit 1912. Bij zijn ontwerp is architect Jan Stuyt waarschijnlijk uitgegaan van afbeeldingen van het oude stadhuis uit 1591, dat in renaissance stijl was gebouwd. Het gebouw is qua oppervlakte klein, maar door de versieringen aan de gevel heeft het een monumentale uitstraling. De voorgevel wordt gedomineerd door een bordes met opgang aan beide zijden en een portaal waarboven een reliëf met allegorie op goed bestuur. De borstwering van het bordes heeft twee schildhoudende leeuwen met het oude en het huidige stadswapen van Purmerend.

Naast de ingang zijn twee gevellantaarns aangebracht. Het zadeldak is gedekt met leien en heeft een achthoekige klokkentoren met uurwerk en carillon. Het carillon werd in 1960 geplaatst en was een geschenk van de burgerij ter gelegenheid van het 550-jarig bestaan van de stad. In de hal is een glas-in-loodraam met historische afbeeldingen aangebracht. Het ontwerp is van Jac. Jongert, die drie belangrijke personen uit de geschiedenis van Purmerend in beeld bracht: Albrecht van Beyeren, stichter van de 1e kerk; Willem Eggert, de 1e heer van de Heerlijkheid Purmereynde en Jan van Egmond die toestemming gaf tot het houden van week- en jaarmarkten. In 1987 kreeg Purmerend een nieuw en groter stadhuis en werd het pand na renovatie betrokken door het Purmerends Museum. Collectie

Hal Purmerends Museum, ontwerp glas in loodraam Jac. Jongert (foto A. Blokdijk)

In het museum wordt de geschiedenis van de stad en haar omgeving belicht. Van vissersdorp, strategisch gelegen tussen de meren, tot marktstad tussen de droogleggingen van de Beemster, de Purmer en de Wormer. Het museum geeft met afbeeldingen en voorwerpen een beeld van het karakter en de bedrijvigheid van de stad.

Pagina 8

Vaas Wed. N.S.A. Brantjes & Co, model 1075

Het Purmerends Museum heeft een prachtige collectie Jugendstil aardewerk. In de periode tussen 1895 en 1907 waren er vier aardewerkfabrieken in Purmerend gevestigd. Samen met Delft, Den Haag en Gouda was Purmerend dan ook één van de belangrijkste Nederlandse centra van Jugendstil sieraardewerk. Hoewel de ontwerpen en decoraties geënt waren op Delftse en Haagse voorbeelden, heeft het aardewerk uit Purmerend een eigen plaats verworven in de Nieuwe Kunst. De producten uit de plateelbakkerijen Wed. N.S.A. Brantjes, NV Haga, Jb Vet en L. Huisenga behoren voornamelijk tot de picturale stroming: gestileerde decors, geïnspireerd op de bloemen-, planten- en dierenwereld. Later werden hier ook ontwerpen gemaakt die strakker van vorm waren met een soberder decoratie. Ook was er ruimte om te experimenteren met diverse metaalglazuren.

Purmerend had sinds 1886 ervaring met het bakken van aardewerk: Nicolaas Brantjes bezat de fabriek 'De Nijverheid' waar ovenstenen en smeltkroezen werden vervaardigd. Het was in deze fabriek waar in 1895 het eerste Purmerendse sieraardewerk werd gemaakt. Hoewel veel schilders van elders naar Purmerend werden gelokt, speelden de inwoners van de stad zelf ook een rol bij de fabricage. Van belang daarbij was de in 1826 opgerichte stadstekenschool, waar in het begin van de 20e eeuw belangrijke docenten werkten, zoals architect J.J.P. Oud en ontwerper-graficus Jac. Jongert. De laatst genoemde ontwierp in 1929 drie luchtpostzegels met een afbeelding van Mercurius. Jac. Jongert (1883-1942) Jacob Jongert werd op 22 juni 1883 geboren in Enge Wormer. Hij was enig kind en boerenzoon. Jongert besloot op veertienjarige leeftijd schilder te worden. Jongert bezocht de Kunstnijverheid- en tekenschool Quellinus, vervolgens de Rijksschool voor Kunstnijverheid en de Rijksacademie. Ook behaalde hij zijn onderwijsacte, zodat hij les kon gaan geven. Hij was onder andere leraar aan de Stadstekenschool te Purmerend, waar hij sinds 1905 woonde. Jongert bekwaamde zich eerst in de ornamentale schilderkunst. Dit bood te weinig werk, waarop hij besloot zich op de grafische kunsten te richten. Pagina 9

Zijn ontwerpen voor reclamedrukwerk bezorgden hem een bekendheid, die langzaam groeide. In het bedrijfsleven kwamen publiciteit en reclame op; Jongert pionierde op deze gebieden. Zo kreeg de Purmerendse firma Oud als een van de eersten in Nederland een huisstijl. In 1918 volgde de definitieve erkenning: de Rotterdamse kunstacademie benoemde Jongert tot hoofdleraar decoratieve kunst en kunstnijverheid. Ook de Rotterdamse firma Van Nelle nam hem in dienst: eerst als ontwerper, later als hoofd van de reclame-afdeling. Voor Van Nelle maakte hij toonaangevend werk. In 1940 dwong ziekte hem zijn functies op te geven. Na een langdurige sanatorium-opname, tijdens welke hij zijn memoires schreef, overleed Jac. Jongert op 9 november 1942. Jongerts werk

Het glas-in-loodraam (1912) en een theeblik van Van Nelle, beide ontwerpen van Jac Jongert

Uit al Jongerts werk blijkt zijn streven om kunst dichter bij de mens te brengen. Vooral een tentoonstelling van Nieuwe Kunst in het Stedelijk Museum (1907) bracht hem tot deze opvatting. Deze kunst stelde niet de enkeling maar de gemeenschap centraal. Gebruiksvoorwerpen moesten een eenvoudige, passende vorm krijgen om het leven van alledag te veraangenamen. Vroege voorbeelden hiervan in Jongerts werk zijn de muurschilderingen voor de werkmansvereniging Vooruit en het glasin-lood raam voor het Purmerendse stadhuis (het tegenwoordige Purmerends Museum). Belangrijk voor zijn ontwikkeling waren ook de vormgevers Richard Roland Holst en Sjoerd de Roos, met wie hij bevriend was. Hun invloed spreekt uit Jongerts werk voor twee Purmerendse bedrijven: de drankenfabrikant Wed. Oud en de uitgeverij J. Muusses.

Tijdens Jongerts Rotterdamse jaren veranderde het tijdsbeeld sterk: op de bloei van de jaren twintig volgde de wereldwijde crisis. Onder invloed hiervan ontwikkelde de Nieuwe Zakelijkheid zich. Ook Jongerts werk kreeg een eenvoudiger karakter, maar hij was wel voorstander van een individuele artistieke inbreng.

Pagina 10

In zijn laatste jaren maakte hij persoonlijke expressie meer dan ooit tot uitgangspunt bij het ontwerpen. Zijn eigen vrije werk werd voor hem belangrijker. Luchtpostzegel In opdracht van de PTT maakte Jac. Jongert in 1929 een ontwerp voor drie luchtpostzegels in de volgende uitvoeringen. ƒ 1,50 – zwart ~~ ƒ 4,50 – rood ~~ ƒ 7,50 – groen. De reden van afgifte was het voldoen van het luchtrecht. De zegels waren verkrijgbaar van 16 juli 1929 t/m circa 1942. De gebruiksperiode viel tussen 16 juli 1929 t/m 29 april 1931 voor kwijting van luchtrecht en 29 april 1931 t/m 31 maart 1944 voor kwijting van alle bij vooruitbetaling verschuldigde porten en rechten. Mercurius Voor de afbeelding maakte Jongert toepasselijk gebruik van de god Mercurius uit de Romeinse mythologie. Mercurius - de god van de handel, reizigers en winst - is op de luchtpostzegel herkenbaar aan een met slangen omwonden staf en een gevleugelde helm die snelheid symboliseert. Getekend ontwerp van de postzegel, museum voor Communicatie

De perforatie van de rand bestaat uit een lijntanding van 11 ½ x 11 ½. De luchtpostzegels zijn te zien in het Purmerend Museum Bereikbaarheid Adres: Kaasmarkt 20, 1441 BG Purmerend. Tel: 0299-472718, internet: www.purmerendsmuseum.nl Open: 1 mei t/m 1 okt.: di t/m vr 10-16 uur; za, zo en feestdagen 13-17 uur; 1 nov. t/m 30 april: di t/m zo en feestdagen 13-16 uur. Gesloten: 1 jan., 1e Paasdag, 1e Pinksterdag en 25 dec. Entree: volw. € 4.00, volw. in groep van min. 20 pers. € 3.00. Museumkaart, ICOM, leden Ver. Rembrandt, donateurs en jongeren tot 18 jaar gratis. Groepsrondleiding op afspraak.

Pagina 11

Gezellig met uw hobby bezig zijn, of gewoon leuke mensen ontmoeten met dezelfde hobby? Kom naar Beverwijk! De Kennemer Postzegelclub is gevestigd in het Westerhoutpaviljoen, Westerhoutplein 3, Beverwijk. De clubavonden zijn op de 2e en 4e maandag van de maand. Aanvang 19.00 uur. In de zomermaanden juli en augustus zijn er geen clubavonden. Op iedere clubavond is er een kleine veiling met 50-75 kavels, is er mogelijkheid tot ruilen en zijn zogenaamde stuiverboeken en de clubhandelaar aanwezig. Koffie, thee, frisdrank, bier en wijn worden tegen kleine vergoeding geschonken. Twee keer per jaar wordt er intern een grote veiling en extern een beursdag georganiseerd. Tevens hebben we een eigen rondzenddienst. Meer informatie vindt u op onze website www.kpc46.nl of via telefoonnummer 06-53311093. De clubavond staat open voor alle postzegelliefhebbers. ~~~~~~~~~~~~~~~~ De Posthoorn is een bloeiende vereniging die in geheel Zaanstad haar leden heeft. De vereniging is opgericht in 1938 en telt bijna 300 leden en donateurs. Dit jaar heeft de postzegelvereniging Postiljon uit Oostzaan zich bij De Posthoorn aangesloten. Iedere maand organiseert De Posthoorn twee drukbezochte bijeenkomsten, één in Zaandam (Zorgcentrum Mennistenerf), één in Wormerveer (Buurtcentrum ‘de Lorzie’). Handelaren zijn aanwezig, stuiverboeken en een kleine veiling staan bij alle bijeenkomsten op het programma. Ook is er jaarlijks een grote veiling in de Lindeboomschool in Koog aan de Zaan, in de maand november. De vereniging heeft een goed georganiseerd rondzendverkeer. Tien keer per jaar ontvangen de leden het kleurrijke verenigingsblad, de Hoornblazer. Ook kan men zich abonneren op het maandblad Filatelie. De website van de vereniging biedt een schat aan actuele informatie en bevat een klein archief van artikelen uit de Hoornblazer: www.deposthoornkrommenie.nl.

Pagina 12

Postzegelvereniging Castricum Voor de huidige ca. 150 leden + 6 jeugdleden zijn er de volgende activiteiten: Contactavonden en –middagen. Gedurende de maanden september t/m mei wordt er op de 1e maandag van de maand een contactavond georganiseerd in ”de Kern”, Overtoom 15. De avond duurt van 19.45 tot 22.00 uur. Vaste onderdelen van deze avond zijn een veiling (ca. 160 kavels), verloting van insteekboeken en het raadplegen van de dubbeltjesboeken. Via deze boeken veranderden vorig jaar ca. 17.000 zegels van eigenaar! Natuurlijk is er ook gelegenheid te ruilen, te kopen en informatie uit te wisselen. Een aantal maal per jaar vertelt een lid iets over zijn / haar verzameling. De avonden worden bezocht door gemiddeld 40 leden. e Daarnaast worden er op de 3 woensdag van de maand ruilmiddagen georganiseerd van 13.30 tot 16.00 u. Tevens voor de jeugdleden. Rondzending. De vereniging heeft een eigen rondzending. Het rondzendverkeer is opgedeeld in wijken. Lidmaatschap. Contributie (incl. maandblad Filatelie) bedraagt: Senioren: € 24,00; huisgenoten € 7,50; jeugd € 7,50. Informatie. Website: www.PVcastricum.nl Secretariaat: S. Netten 0251-651943; e-mail: [email protected] U bent van harte welkom om één van onze contactbijeenkomsten te bezoeken.

Postzegelhandel Bert Huisenga WWW.PZHBERT.NL Speciale Filamanifestatie aanbiedingen Nieuwtjesdienst. Levering van alle merken albums en catalogi. DAVO, Importa, Lindner, Leuchtturm, Kabe, Schaubeck, Michel, Yvert en nog veel meer.

Nederland 2000

Zwaansvliet 13, 1462 NE Middenbeemster Telefoon: 0299 683 587, mobiel: 06 2048 9611 e-mail: [email protected]

Pagina 13

Op Hoop van Zegels is een vereniging voor verzamelaars in Haarlem en omstreken. De vereniging heeft een maandelijkse ledenbijeenkomst in Haarlem met een veiling voor leden. Op deze veiling worden goede kavels van met name NOG tegen zeer redelijke prijzen aangeboden. De veilinglijst kan worden bekeken op onze website www.ohvz.nl. Daarnaast heeft de vereniging rondzendverkeer van postzegels en poststukken Tevens beschikken wij over te raadplegen catalogi van de gehele wereld en een eigen bibliotheek . De vereniging omvat circa 400 leden en bestond in maart 2011 100 jaar. Nadere informatie op onze website www.ohvz.nl. of bij onze ledenadministrateur, de heer L. Koelemij, telefoon 023-5244520. U kunt uiteraard ook binnenlopen bij een van onze ledenvergaderingen. Deze zijn iedere derde woensdag van de maand in het gebouw ”De Schakel”, Pijnboomstraat 17 te Haarlem-Noord.

Pagina 14

Marquette

door Jan Koer

Iedere rechtgeaarde Heemskerker kent natuurlijk kasteel Marquette. Oorspronkelijk was dit “Huis te Heemskerk”. Interessant is het een Amerikaanse postzegel in je bezit te hebben met daarop ook de naam Marquette. Zou dit wat met het kasteel te maken hebben? Er zijn zelfs twee zegels: Scott 285 uit 1898 en Scott 1356 uit 1968; met name op de laatste staat duidelijk de naam Marquette. Het “Huis te Heemskerk” stamt uit de periode rond 1250. Het rondeel maakte deel uit van een lange keten van kastelen ter verdediging tegen de West-Friezen. Het werd bewoond door de Heren van Heemskerk. In 1610 kwam het kasteel in bezit van Daniel de Hertaing. In 1620 vroeg deze Henegouwse edelman, die heer was van Marquette in Henegouwen, verlof aan de Staten van Holland om zijn “Huis te Heemskerk” in het vervolg ”Huis Marquette” te mogen noemen. Jacques Marquette (1637-1675) en Louis Jolliet (1645-1700) zijn bekend van Franse expedities in Noord Amerika. Jacques Marquette werd Jezuïeten priester, en werd op eigen verzoek in 1666 naar Quebec gezonden. Jolliet en Marquette leidden de eerste Franse expeditie op de Mississippi, in 1673. Hun expeditie was een van de eerste in reeks die uiteindelijk leidde tot de Franse bezetting van Louisiana. Op beide zegels komt Jacques Marquette voor als ontdekkingsreiziger op de Mississippi. In de kano op de zegel van 6 c. is hij duidelijk als Jezuiten pater herkenbaar.

Pagina 15

Philatelisten Vereniging Heerhugowaard en Omstreken Opgericht 27 november 1972 Postzegelverenigingheerhugowaard.nl Onze activiteiten vinden allemaal plaats in cafe de Swan te Heerhugowaard. e Ledenbijeenkomsten: Iedere 2 woensdag van de maand om 20.00 uur. e Jeugdafdeling: Iedere 2 woensdag van de maand om 19.00 uur. Clubblad: maandelijks clubblad met verenigingsnieuws en maandblad Filatelie. Veilingen: Tijdens ledenbijeenkomst wordt er een veiling gehouden. Ook kunt u hiervoor kavels inleveren. Stuiverboeken: Stockboeken, ingebracht door leden. Iedereen kan daar zegels uithalen tegen geringe vergoeding. Ruilmiddagen: Iedere 4e woensdagmiddag van 13.00 tot 16.00 uur. Ook niet-leden zijn welkom. Ruilbeurzen: In januari en november een ruilbeurs. Bemiddeling: Geeft ondersteuning bij nalatenschappen. Diensten: Postzegelcatalogi zijn kosteloos te lenen bij de vereniging.

~~~~~~~~~~~~~~~~ Postzegels met motors Stoere kerels in leren pakken gewapend met pincet en stockboek op jacht naar postzegels met motorfietsen. Geen alledaags gezicht. Er van uitgaande dat postzegelverzamelaars onder alle lagen van de bevolking voorkomen, zijn er ook motorrijders en -rijdsters die het verzamelen van motorpostzegels als hobby hebben. En wat is leuker om dat samen met anderen te doen. De Motor Filatelisten Nederland biedt je daarvoor de gelegenheid. Nieuwtjes en achtergrondinformatie worden uitgewisseld via onze Nieuwsbrief die elk kwartaal verschijnt. Er is de mogelijkheid om nieuwe zegels in abonnement aan te schaffen zodat je je kunt richten op het zoeken naar de oudere zegels. En dan uiteraard contact met andere motorfilatelisten op de MFN clubmiddagen. Een veiling en ruilen geeft je de kans om daar de verzameling uit te breiden. Ben je geïnteresseerd in motorfietsen én postzegels, dan is de MFN wellicht iets voor jou. Kom gerust langs tijdens de Filamanifestatie 2012 voor meer informatie bij onze stand. Of kijk op onze website: www.mfnl.nl

Pagina 16

De Purmerender Postzegel Ruilclub (PPRC) werd opgericht in 1942. Tijdens Filamanifestatie vieren wij onze zeventigste verjaardag! De vereniging telt op dit moment zo’n 180 leden. Zij ontvangen tien keer per jaar ons clubblad, deels in kleur, en desgewenst het maandblad Filatelie. Er is al jaren een soepel lopend rondzendverkeer. Negen keer per jaar organiseert de PPRC een verenigingsavond in de recreatiezaal van bejaardencentrum Zuiderhof (Zuiderhof 16) in Zuidoostbeemster. De leden kunnen hier gezellig met elkaar over hun hobby praten, er liggen stuiverboeken waarin gesnuffeld kan worden en er zijn een paar handelaren aanwezig. Een kleine veiling met door de leden aangebracht materiaal is een vast programmaonderdeel. In januari organiseren wij een regionale beurs (dit jaar voor de 44 e keer!); in de maand maart houden wij een Grote Veiling, met bijna 1000 kavels: filatelistische topstukken, maar ook dozen vol ongesorteerd uitzoekplezier. Voor deze veiling kan het hele jaar door materiaal aangeleverd worden. Vaste traditie is inmiddels de jaarlijkse bustocht naar een filatelistisch evenement in binnen- of buitenland. De vereniging heeft een mooie website: www.pprc.nl

Pagina 17

Postzegelvereniging ”De Snuffelaar” Per 1 januari 2012 zijn de gemeentes Wieringen en Wieringermeer, Niedorp en Anna Paulowna, samen gegaan in de nieuwe gemeente ”Hollands Kroon”. Postzegelvereniging ”De Snuffelaar” bestaat hoofdzakelijk uit inwoners vanuit Wieringen en Wieringermeer. De inwoners uit de gemeentes Niedorp en Anna Paulowna zijn gericht op de postzegelvereniging in Schagen. Met het samengaan van de 4 gemeentes kan ”De Snuffelaar” meer leden uit de inwoners van Niedorp en Anna Paulowna aantrekken. Postzegelvereniging ”De Snuffelaar” heeft de ruilavonden op woensdagavond. Dat kan zijn de eerste of tweede woensdag van de maand. De vereniging heeft tevens een goed lopend rondzendverkeer. Informatie: J. Kort, Planetenlaan 8, 1771 BZ 0227 603 166, e-mail: [email protected]

Wieringerwerf, telefoon

~~~~~~~~~~~~~~~~

POSTZEGELVERENIGING ”IJMUIDEN” Sinds 26 maart 1935 actief in de gemeente Velsen. Secretariaat: G. Swets, Koningin Emmastraat 1, 1975 BL IJmuiden, telefoon 0255 - 516 574, e-mail: [email protected]

Wat doen we voor de leden?

 Onderling ruilen op onze clubavonden op de 1e en 3e maandagavond in de zaal van het Adelbertuscentrum, Sparrenstraat 46 te IJmuiden-Oost.  Gastsprekers komen vertellen hoe je meer met postzegels kunt doen dan alleen maar in een album bewaren.  Twee keer per jaar worden postzegels van onze leden geveild.  De vereniging heeft een rondzendverkeer, waarbij een zending boekjes met postzegels en poststukken rondgaat langs de leden.  Twee keer per jaar wordt een ruilbeurs op zondag gehouden.  Leden ontvangen 11 keer per jaar het maandblad Filatelie en 4 keer per jaar het clubblad ”Postzegelpraat”.  Binnenkort zijn we ook bereikbaar via onze website. Kom eens vrijblijvend langs op onze gezellige clubavonden.

Pagina 18

.en Koninklijke Nederlandse Bond van Filatelistenverenigingen

De vereniging “De Vliegende Hollander”, opgericht op 1 januari 1936 te Amsterdam, stelt zich ten doel de behartiging van de belangen van verzamelaars van luchtpoststukken, maar ook luchtpostzegels, speciale luchtpost stempelafdrukken en luchtvaartdocumenten. Zij tracht dit doel te bevorderen en stimuleren door een aantal activiteiten, zoals:  Het organiseren van regionale bijeenkomsten (Kudelstaart, Hilversum, Vlissingen en Eindhoven), met aldaar te houden lezingen, veilingen e.d.;  Uitgifte van het verenigingsorgaan “De Aero-Philatelist” (4x per jaar);  Viering van de jaarlijkse “Dag van de Aerofilatelie” met tentoonstelling en uitgifte van speciale enveloppen en gelegenheidspoststempel;  Nieuwtjesdienst, waarbij leden van de vereniging zich kunnen abonneren op het tegen kostprijs aanschaffen van luchtpoststukken, vervoerd door diverse maatschappijen, vaak voorzien van speciale stempels;  Rondzendverkeer, waarbij leden thuis zichtzendingen uitzoeken, hieruit stukken kunnen aanschaffen en de zending verder laten circuleren onder de deelnemers;  Bibliotheek met luchtpostliteratuur, ondergebracht in de KNBF bibliotheek te Baarn;  Uitgifte van publicaties, zoals boeken en catalogi  Verenigings-website: www.de-vliegende-hollander.com Contributie: per jaar (inclusief abonnement “De Aero-Philatelist” : 22, -- euro (voor leden in Nederland en 27,50 euro voor leden buiten Nederland). Nieuwe leden kunnen zich opgeven via de website of via de ledenadministratie: Postbus 157, 2640 AD Pijnacker

Pagina 19

Europese Ruimtevaart

door Arie Olckers

De mens is al vroeg begonnen met het luchtruim te verkennen met ballonnen, vliegtuigen en raketproeven. Door de ontwikkeling van de Duitse V-2 raket is de ruimtevaart pas echt begonnen. Na de oorlog werden de geleerden en werkers aan de V-2 ingezet voor de ruimtevaartprogramma’s van Amerika en Rusland. Dat was allemaal van militair belang voor leger en vloot en door de koude oorlog was er genoeg geld beschikbaar om nieuwe raketten te ontwikkelen.

De Russen hadden oorspronkelijk een voorsprong met de eerste satelliet, de Spoetnik, Laika het eerste hondje in de ruimte en Juri Gagarin, de 1e mens in de ruimte. Amerika deed er alles aan om de achterstand weg te werken en slaagde er als éérste in om een mens naar de maan te sturen en weer veilig op aarde te laten landen. Europa, waar de ruimtevaart eigenlijk is begonnen, zag dat buiten de militaire belangen zeer grote terreinen braak lagen om te onderzoeken. Na jarenlange voorbereiding werd in 1969 bij het Verdrag van Meijering een commissie opgericht die ten doel had om een organisatie voor te bereiden, de ESRO en ELDO. Deze zijn in 1973 samengesmolten tot ESA (European Space Agency) Europese ruimtevaart organisatie. Pagina 20

De doelstelling is het bevorderen van de samenwerking tussen de Europese landen in ruimteonderzoek en technologie, uitsluitend voor vreedzame doeleinden. Het ESA hoofdkwartier daarvan is in Frankrijk, in Duitsland is het operatiecentrum en astronautentrainingscentrum, Italië heeft het rekenkundigcentrum en in Noordwijk (Nederland) is de ESTEC, het technologischcentrum. Ook heeft men in Noordwijk het Noordwijk Space Expo, het bezoekerscentrum van ESTEC waar men zelf de satellieten en ruimtevaart ontwikkelingen kan zien. Van 1968 t/m 1972 werden 7 wetenschappelijke satellieten gelanceerd met Amerikaanse raketten. ESA stond ook aan de wieg van de ontwikkeling van de Europese Ariane raketten, wat later werd overgedragen aan de nieuw opgerichte Arianespace. Deze bestond uit 36 Europese firma’s en 14 belangrijke Europese banken en was de 1e commerciële ruimte vervoersmaatschappij. Hiermee kon ESA met de Europese raketten haar satellieten lanceren. De Europese satellieten zijn zeer divers van polair (deze hebben een baan om de aarde van pool naar pool) tot zeer lang gerekte ellipsvormige banen (diep space), tot geostationair (hierbij heeft de satelliet zo’n snelheid dat het lijkt of hij ten opzichte van de aarde stilstaat). Dat laatste is bijvoorbeeld het geval met de communicatie satellieten. De diepspace satellieten bestuderen de magnetische velden, kosmische straling, zonnewind, etc. De polaire baan is o.a. voor aardobservatie, metingen van de ijsmassa op de polen, etc. ESA werkt nauw samen met andere ruimtevaartorganisaties, ook in de bemande ruimtevaart. Europese ruimtevaarders hebben meegevlogen in spaceshuttles, MIR en het ISS (International Space Station). De in Nederland geboren ruimtevaarders zijn Wubbo Ockels, Lodewijk van den Berg en André Kuipers (de laatste is nu zelfs voor de tweede maal in de ruimte en wel voor 6 ½ maand). Pagina 21

Nederlandse telebrief nr.35 met telefoonkaart Wubbo Ockels en speciaal stempel.

Herinneringsenvelop van de Nederlandse astronaut André Kuipers, die met een Soyuz TM-3M naar het internationale ruimtestatin ISS is gevlogen voor een verblijf van 5½ maand (is later verlengd naar 6½ maand). Pagina 22

De ruimtevaartfilatelisten trachten al die gebeurtenissen op filatelistische wijze vast te leggen, waarbij de afstempelingen op de enveloppen op de juiste datum en plaats van groot belang zijn. Het is voor hen een zeer interessante tijd en we zeggen dan ook: Ruimtevaartfilatelie - - - - een fascinerende hobby!



Boekhandel VAN DEN HOORN Padjedijk 10 tussen Kaasmarkt en Slotplein in het hart van

Purmerend 0299-421063

Pagina 23

Nederland buiten schot

door John Dehé

Terwijl ik met mijn thematische verzameling over De Stelling van Amsterdam bezig was, raakte ik steeds meer in de ban van de verhalen over de Eerste Wereldoorlog. Bij mijn afscheid van het onderwijs verrasten enkele collega’s mij met een prachtige act op de Koemarkt en een kist vol boeken over dit onderwerp.

Toen kon ik er niet meer onderuit: een thematische verzameling over de Eerste Wereldoorlog, en dan vooral over Nederland, dat - als een van de weinige landen - tijdens deze catastrofe neutraal wist te blijven. Tijdens Filamanifestatie 2012 stel ik deze verzameling voor de eerste keer tentoon. Ik heb mijn verhaal ’een drama in vier bedrijven’ genoemd, met een proloog en een epiloog. Dat moeten ooit nog eens vijf bedrijven worden, een echte klassieke tragedie. Oorzaken In de proloog schets ik de achtergronden van de strijd die in 1914 ontbrandde en ga ik in op de oorzaken van het conflict. Dat waren er vele, die elkaar aanvulden, overlapten en versterkten. Imperialisme en kolonialisme speelden in ieder geval een belangrijke rol.

Pagina 24

Veel landen wensten een actieve rol te spelen op het wereldtoneel. Het Britse rijk was de nummer 1 in de wereld en regeerde de wereldzeeën, maar ook Frankrijk en Italië hadden hun vlaggen geplant in uitgestrekte gebieden in Afrika en Azië. Zelfs kleine landen als Nederland, België en Portugal beschikten over uitgebreide koloniën. Grondstoffenbezit, prestige en soms zendingsdrang speelden hier mee. Duitsland kreeg pas laat in de 19e eeuw zijn eerste koloniën, merendeels in Afrika. Daarnaast had het land een aantal ’concessies’ in China en twee koloniën in Oceanië. Duitsland verlangde naar meer. De internationale wedloop om koloniën en invloedsferen creëerde een geest van ongezonde competitie en argwaan over de bedoelingen van de ander. Wilde Duitsland het Britse rijk naar de kroon steken, dan was een sterke oorlogsvloot een eerste vereiste. Die zou de heerschappij ter zee kunnen afdwingen. De Duitse aspiraties leidden tot een bewapeningswedloop die zijn weerga niet kende. Nationalisme speelde ook een belangrijke rol, met in het verlengde daarvan een bijzondere houding ten aanzien van militarisme. Oorlog was een spannend avontuur, voor sommige intellectuelen en kunstenaars een ontsnappen uit de verstikkende saaiheid van het bestaan. ’Met stralende ogen, trots zingend en uitbundig uitgezwaaid trok de jeugd van Europa de dood tegemoet.’

Pagina 25

De grote Europese mogendheden waren via allerlei, vaak wisselende, overeenkomsten, verdragen en diplomatieke relaties aan elkaar verbonden. Rusland en Frankrijk gingen in 1892 een samenwerkingsverband aan, waarbij vooral vastgelegd werd hoe de bondgenoot zou reageren als de ander aangevallen werd. Politieke keuze In het eerste hoofdstuk ga ik in op de politieke achtergrond van onze neutraliteit en op de vraag hoe het mogelijk was dat de strijdende partijen onze neutraliteit respecteerden. Nederland streefde sinds de clash met onze Zuiderburen in de jaren dertig van de negentiende eeuw een strikte neutraliteitspolitiek na. We lieten ons een paar keer van onze beste kant zien toen de internationale spanningen hoog opliepen. Een tweetal vredesconferenties (1899, 1907) vond op Nederlands grondgebied plaats. Daar werd druk gesproken, maar al dat gepraat leverde weinig concreets op. We hebben er wel het Vredespaleis in Den Haag aan overgehouden.

Toch was het geen pacifisme dat Nederland dreef. Het was vooral een keus uit eigen belang. Als neutraal land mochten we handel blijven drijven en als er oorlog uitbrak, dreigde het verlies van onze koloniën. Indië was de kurk waar onze economie op dreef. Het Nederlands belang was te streven naar evenwicht tussen de Europese machtsblokken. Ook Duitsland en Engeland hadden er weinig belang bij de Nederlandse neutraliteit te schenden. Vier jaar lang heeft de Nederlandse regering er alles aan moeten doen om de neutraliteit naar buiten toe uit te stralen. Angstvallig waakte zij ervoor dat niet een van de partijen het idee zou krijgen dat de sympathie naar de ander zou uitgaan. ‘Gewone mensen’ hadden daar minder moeite mee. In het land waren duidelijke kampen, die hun voorkeur voor Duitsland of Engeland niet onder stoelen of banken staken. In sommige kranten nam men geen blad voor de mond. Anders dan in de Tweede Wereldoorlog koos bijvoorbeeld De Telegraaf de Engelse zijde en regelmatig werd de Nederlandse gezant in Berlijn ontboden omdat er weer een anti-Duits stuk in de krant gestaan had.

Pagina 26

Militaire invalshoek Het tweede hoofdstuk in mijn verzameling (’Tot de tanden gewapend neutraal’) laat zien hoe Nederland zijn neutraliteit militair verdedigde. Door jarenlange bezuinigingen op defensie was de kracht van het leger gering, bovendien had men ernstige twijfels over de vechtlust der soldaten. Toch wilde de regering aan de buitenwereld duidelijk maken dat we bereid en in staat waren onze neutraliteit ook met wapens te verdedigen. Ontwrichte economie De toenemende oorlogsdreiging leidde tot grote economische onzekerheid. De economische gevolgen van de neutraliteit staan centraal in het derde hoofdstuk. In de weken na de aanslag op Franz Ferdinand haalden veel Nederlanders hun geld van de bank en begonnen ze met het oppotten van zilvergeld, omdat ze het papiergeld niet meer vertrouwden.

De regering moest overgaan tot het drukken van ’noodgeld’. Ook werd er op grote schaal gehamsterd, waardoor van vele producten de prijzen stegen. Het antwoord van de regering was de Levensmiddelenwet. Deze wet machtigde minister Treub tot het vaststellen van maximumprijzen voor bepaalde levensmiddelen en het confisqueren van goederen als daar woekerprijzen voor gevraagd werden. Om schaarste tegen te gaan werd voor bepaalde producten (paarden, stro, steenkool, cokes) een uitvoerverbod uitgevaardigd.

Pagina 27

Een ander probleem was dat door de mobilisatie een aanzienlijk deel van de beroepsbevolking van de ene dag op de andere van het werk wegbleef. De landbouw werd extra zwaar getroffen doordat de mobilisatie net in oogsttijd viel. In veel plaatsen werden lokale steuncomités opgericht om de ergste nood te helpen lenigen. Wilhelmina, die bezorgd was over de grote versnippering van de hulpverlening en mogelijk gemor onder het volk nam het initiatief tot de oprichting van een Nationaal Steuncomité.

Nederland genoot als onzijdige natie handelsvrijheid, maar de Nederlandse handelsvloot was toch meer dan eens doelwit van Duitse onderzeeërs en slachtoffer van Engelse mijnenvelden. Handelsschepen werden door de Engelsen aangehouden en opgebracht als ze mogelijk verboden handelswaar aan boord hadden en bij de Engelsen was bijna alles verboden. Alle levensmiddelen die naar Rotterdam werden verscheept, werden gezien als mogelijke bevoorrading van Duitsland. Om de handel en het vervoer over zee in betere banen te leiden, werd bepaald dat die voortaan verstuurd moest worden via een onderneming die het vertrouwen van de Britten had en daardoor ongemoeid zou worden gelaten: de NOT, de Nederlandsche Overzee Trustmaatschappij. Duitse onderzeeërs en mijnen brachten niet alleen de koopvaardij grote schade toe, ook de Nederlandse haringvisserij werd er ernstig door bedreigd.

Pagina 28

Oorlogsgasten Het vierde hoofdstuk betreft de opvang van vluchtelingen en soldaten die in het neutrale Nederland verzeild waren geraakt. Al snel na de Duitse inval in België werd Nederland geconfronteerd met grote hoeveelheden gevluchte soldaten en burgers. Na de val van Antwerpen kwamen nieuwe vluchtelingenstromen op gang. Vluchtelingen vonden in Nederland onderdak, bij instellingen en bij particulieren. Hoewel het eten hier schaars was, werden ze gastvrij ontvangen. Aan de grens kregen grote groepen vluchtelingen een eerste opvang. Hulpdiensten en medische troepen werden voorbereid op die hulpverlening. Het Rode Kruis speelde daarbij een belangrijke rol. Het Rode Kruis maakte geen deel uit van het Nederlandse leger, maar werd bij de mobilisatie van 1914 wel ingedeeld voor ondersteunende en hulpverlenende activiteiten. De medewerkers van het Rode Kruis gaven medische assistentie en hielpen bij het transport van vluchtelingen en gewonden. Het Rode Kruis heeft ook in Nederland een zeer belangrijke rol gespeeld tijdens de Eerste Wereldoorlog, ook in materiële zin: ze brachten hun eigen uitrusting en voertuigen mee (zelfs treinen) als aanvulling op het (wagen)park van het Nederlandse leger. Gevluchte soldaten moesten geïnterneerd worden. Daarvoor werden verschillende kampen opgezet. De Belgen zaten met name in Zeist/Amersfoort, Harderwijk, Nunspeet en Gaasterland. Duitsers werden in Bergen (N-H) ondergebracht. In Groningen was een interneringskamp voor Engelsen. Epiloog Op vele plaatsen in Europa heeft de Eerste Wereldoorlog diepe sporen achtergelaten en ontelbare slachtoffers gemaakt. Doordat Nederland neutraal bleef, viel de schade hier relatief mee. Al snel na de oorlog werden op verschillende plaatsen gedenktekens opgericht en musea gesticht die ons laten stilstaan bij het in de oorlog aangerichte leed. Na het sluiten van de vrede heerste bij velen het optimistische geloof dat een wereld zonder oorlog in het verschiet lag. De oprichting van de Volkenbond, bijna een persoonlijk initiatief van de Amerikaanse president Woodrow Wilson, sterkte mensen in dat geloof. Maar als snel bouwde de spanning in Europa zich weer op. Dat Duitsland zich zwaar vernederd voelde door de vredesovereenkomst droeg daar in belangrijke mate aan bij.

Pagina 29

Jury Filamanifestatie 2012 Voorzitter: H. Buitenkamp Leden: A.H.W. Haan A.P.H.M. Jacobs P.K. Joosse P.D. Jopse C.B. v. Nugteren H.J. Trip J.M. Vermeule R. Kragten, asp. J. Nollet, asp. C.J.E. Janssen, jeugd J. Groeneveld, jeugd

Pagina 28

Pagina 32

INZENDINGEN TENTOONSTELLING P 001-005 N. ter Hofstede Propaganda Posthistorie Purmerend + Ressort Een Purmerendse postgeschiedenis aan de hand van oude brieven, kaarten en andere documenten en afstempeling der stukken. P 006-007 Motiefgroep Papier en Druk P 008 Filatelistenvereniging ’Skandinavië’ P 009-010 Maandblad filatelie 001 Informatiekader over thematisch verzamelen 002-005 G. Bakker-Bakker Propaganda Plant-aardig-heden Het doel van deze verzameling is de mens te laten zien hoe belangrijk planten zijn in onze samenleving. Zonder de planten zou een leven op aarde niet mogelijk zijn. De aarde zou er uit zien als een maanlandschap. 006-011 H.J.N. Verhoef Thematisch Hoe kom je tot het bouwen van een huis? De architect maakt een bouwplan en dient de bouwaanvraag in. De bouwplaats wordt ingericht. Welke fundering passen we toe? Welke eisen stellen we aan de nutsbedrijven? Hoe werken we de woning af? Dan volgt de oplevering aan de opdrachtgever. 012-014 L.J. Folkers Thematisch Prenten van glas Glas-in-loodramen zijn eeuwenoud en tonen eeuwenoud vakmanschap. En je kunt het lezen als een prentenboek. 015-017 J. Groeneveld Thematisch Je Maintiendrai - Oranje en de Tweede Wereldoorlog Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleven de Oranjes noodgedwongen in ballingschap in Engeland en Canada. Voor de onderdrukte bevolking in bezet Nederland waren zij een lichtend voorbeeld in duistere tijden.

Pagina 33

018-022 J.P. Boots Open klasse Pracht en praal van marge en initiaal Schoonheid van illustratie in middeleeuwse handschriften, vanaf de magische Keltische-Ierse letters via het romaanse evangelieboek en het gotische getijdenboek tot en met de gouden boeken van Byzantium en de humanistische letters in de Renaissance. 023-027 A.J.D. Spaargaren Thematisch Het verhaal over chocolade op postzegels Het verhaal over chocolade op postzegels, van cacaoboon tot bonbons: Amsterdam grootste cacaohaven ter wereld. 028-033 J. Dehé Thematisch Buiten Schot Toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak, verklaarde de Nederlandse regering dat ons land een neutrale positie zou innemen. De verzameling belicht de achtergronden en gevolgen van die stellingname. 034-035 H.C. den Duijn Thematisch Een sterk verhaal van een lekker bakkie Postzegels verzamelen, lekker kopje koffie erbij, is toch een prima combinatie. 036-037 H.C. den Duijn Thematisch Hier is gelukkig geen steekje los Naast de filatelie is handwerken ook een hobby, dus op deze wijze heb ik beide gecombineerd. 038-039 S. Douwstra Thematisch Leven en welzijn van de mens in de prehistorie Kort overzicht over een stukje geschiedenis van de mens waar geen geschreven mededelingen van zijn. Alle kennis moet geput worden uit gevonden voorwerpen. 040-044 M. Mijwaart Thematisch Schaken Schaken, een oud bordspel, dat de oorlog symboliseert. Thans gespeeld door twee spelers, die over een gelijke strijdmacht beschikken. Het voetvolk in de voorste linie mag het zware werk doen. Zij krijgen zo mogelijk de dekking van de stukken op de achterste rij, die meer bewegingsvrijheid hebben dan het voetvolk. Het doel is de gevangenneming van de koning van de tegenpartij: het mat zetten.

Pagina 34

045-046 P.J. Adrichem Thematisch Een filatelistische fietstocht naar en over de Wadden Waddeneilanden, vakantie en postzegels zij vormen voor mij een eenheid. Wij vieren onze vakantie op Vlieland: rust, natuur, culinair, geweldig. 047-049 E.M.A. Limmen- Stegemeijer Thematisch Noord-Holland verkennen Noord-Holland is de mooiste provincie van Nederland, en is rijk aan geschiedenis en cultuur. Aan de hand van filatelistische elementen kunt u genieten van deze provincie. 050-053 J. Dehé Thematisch De Zaanstreek - Industrieel paradijs in een land van wind en water Ten noorden van Amsterdam liggen twee vlakke en waterrijke gebieden, van de hoofdstad gescheiden door het IJ: Zaanstreek en Waterland. Waterland is, buiten de groeikern Purmerend, vrijwel geheel agrarisch gebleven, maar de Zaanstreek heeft een sterke industriële ontwikkeling doorgemaakt. 054-055 J.M. Ellenbroek Thematisch Antarctica, het laatste continent Antarctica, het Zuidpoolgebied, is zeer laat ontdekt. Verscheidene landen eisen er delen van op. 056-061 H.J. Koenen Thematisch Tweeduizend jaar Belgische geschiedenis 2000 Jaar geschiedenis van het grondgebied van het huidige België van de Romeinse Tijd tot de ”Koningskwestie” na de Tweede Wereldoorlog. 062-066 G.M.G. Bakker-Dijkcks Propaganda Speelgoed en spel, niet leeftijd gebonden Spelenderwijs leren begint bij een baby en duurt een heel leven, waarbij speelgoed en spel zorgen voor plezier en ontspanning. 067-069 P.C.C. de Koning Thematisch Water beheerst ons leven Waar bevindt zich de watervoorraad op onze aarde? Wat doen we om te trachten het water te beheersen? Wat kunnen we met het water allemaal doen? Zonder water is er geen leven mogelijk. 070-071 L.J. Kalma Van boomstam tot containerschip Ontwikkeling van de scheepvaart.

Pagina 35

Propaganda

072 S. Munniksma Propaganda Vogels in de lucht Vogels zowel in de vrije natuur als in de volière. De vogels in de vrije natuur zijn vooral vogels in Nederland. 073 A.H.G. Struijs Propaganda Beet, de hengelsport in volle omvang De hengelsport kent vele facetten. Dit maakt het voor velen interessant om een bepaald facet intensief te beoefenen. De verschillende methoden, het materiaal en een aantal vissoorten komen in dit kader aan bod. 074-076 Rozen

F. Klijn

Propaganda

077 G.J. Mosselman Propaganda De Noordkop bloeit en groeit Beeld van het grootste aaneengesloten bollenteeltgebied van Nederland. 078-083 G. Bakker-Bakker Propaganda De volkstuin, mijn lust en leven Ik laat u het ontstaan, werken en beleven van de volkstuin zien. Omdat de volkstuin zowel langs bos, weide als in de steden is gelegen, is de flora en fauna heel verschillend. 084-087 P. Struik Propaganda Mutter Erde…nichts als Dynamik ”Moeder Aarde”, waarin en waarop zich verschillende processen voltrekken, die onze planeet haar dynamische karakter geven. 088 J. Vaags Thematisch, 1 kader Ukiyo-e In een korte bloeiperiode van ongeveer 1749 tot 1880 maakte een groep Japanse kunstenaars het ambacht van het drukken van houtsneden tot een van de schitterendste en kleurrijke verschijnselen uit de kunstgeschiedenis. 089-093 Amsterdamse Postzegel JeugdClub Propaganda Dwerg tussen de reuzen Liechtenstein, miniatuurstaat tussen Zwitserland en Oostenrijk. Een beeld van geschiedenis, vorstenhuis, natuur, sport, kunst en verdere bijzonderheden.

Pagina 36

094-099 N. F. Helling Propaganda The motorcycle, nostalgia and use Plaatjes van motorfietsen roepen vaak nostalgische beelden op, direct afgewisseld met gedachten over gebruik. Een overzicht van de eerste motorfiets tot nu toe en de verschillende manieren van gebruik. 100-102 R. Grigoletto Propaganda De geschiedenis van het railverkeer Vanaf mijn kindertijd heb ik belangstelling voor alles met betrekking tot spoorwegen. Wegens ruimtegebrek voor mijn miniatuurbaan ben ik overgestapt op postzegels. Ik heb geen trek in bijzondere, dus dure ’stukken’, maar des te meer plezier bij het uitwerken van één en ander met dank aan de ”dubbeltjesboeken”. Zouden meer mensen moeten doen! 103-105 A.J. van de Ketterij Propaganda Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog op postzegels van september 1939 tot augustus 1945 uitgebracht door de Marshall Eilanden. 106 Informatiekader over het verzamelen van luchtpost 107-110 M.H. Krijgsman Luchtpost Christchurch Air Race Ter gelegenheid van het eeuwfeest van de stad Christchurch in NieuwZeeland werd in oktober 1953 een luchtrace georganiseerd met onder meer deelname door de KLM. 111-113 M.H. Krijgsman Luchtpost Het gebruik van de kraaizegel van 12½ cent - van zegel tot poststuk In een overzicht wordt het gebruik getoond van de kraaizegel van 12½ cent uit 1938. Daarnaast wordt een tweetal complete loketvellen getoond, alsmede een aantal blokken van de zegel met velrand en watermerk. 114-115 J.L.C.M. TSchroots Vliegen vanuit Noord-Holland

Propaganda

116-121 J. Bot Propaganda Fokker, Bouwer aan de Wereldluchtvaart Anthony Fokker, de Fokker-bedrijven en de Fokker-vliegtuigen hebben de naam Fokker tot een begrip in de luchtvaart gemaakt.

Pagina 37

122-127 J.L.C.M. TSchroots Propaganda Postale kenmerken van Schiphol Een overzicht van post van en naar de Luchthaven Amsterdam Schiphol, Postaal verwerkt op diverse locaties. 128-131 N.G.M. Bakker Luchtpost De (post)vluchten van de PH-AIP ”Pelikaan” Een overzicht van de (post)vluchten van de Fokker FXVIII PH-AIP ”Pelikaan”. Een overzicht van overigens hoofdzakelijk eenvoudig materiaal dat voor iedere verzamelaar haalbaar is!!! 132 D.S. Rentenaar Propaganda, 1 kader KLM in aerogramstijl Overzicht van buitenlandse aerogrammen meegestuurd met verschillende eerste KLM-vluchten. 133-135 H.A. van Kasteren Luchtpost Luchtpost Nederland-Nederlands-Indië 1924-1940 v.v. De luchtreis van Nederland naar Nederlands-Indië en omgekeerd van de 1e vlucht in 1924, de nazending Marseille 1927, proefvluchten 1928 en bijzondere vluchten 1934 met trajectpost tot de 3-wekelijkse dienst 1937 en censuurpost Rode Kruis 1940. 136 H.J. Haverkort Propaganda Noord-Holland - Nederlands-Indië Luchtpoststukken van en naar Noord-Holland via de Indië-lijn. Stukken via speciale vluchten, via bekende toestellen of met uitzonderlijke bijzonderheden. 137 H.J. Haverkort Propaganda 1e Poolvlucht KLM Op 1 november 1958 vloog de KLM voor het eerst via de Noordpool naar Japan. De brandstofvoorraad in de DC-7c was niet toereikend voor een non-stopvlucht, zodat Anchorage als tussenstop werd gebruikt. 138-143 A. Olckers Astrofilatelie Astrofilatelie van A tot Z Op alfabetische wijze de verschillende aspecten van de ruimtevaart vertoond. 144 Inleidend kader postgeschiedenis

Pagina 38

145 M.H. Krijgsman Propaganda Diemen postaal gezien Het gebruik van dagtekenstempels Diemerbrug / Diemen, periode 1884 tot 1989. 146-151 J.J.C. van Riel Postgeschiedenis Perfins in zegels van Italië Perforated Initials, afgekort als perfin, een uitgestanst gaatjespatroon in de vorm van initialen van een bank, fabriek of bedrijf. De Engelsman John Sloper bedacht dit fenomeen als anti-diefstal van postzegels uit de kas. In Italië het eerst toegepast op 13 maart 1868 met toestemming der directeur-generaal van de post. 152-154 J. Kluft Postgeschiedenis Perfins Firmaperforaties van Noord-Hollandse bedrijven op brieven en briefkaarten, getoond en toegelicht. 155-156 J. Dehé en R. Pijning Propaganda Zondags- en Nieuwjaarspost Vroeger bestond de mogelijkheid om op zondag of Nieuwjaarsdag post te laten bestellen, mits aan bepaalde voorwaarden voldaan was. 157-160 W. Aaij Aangetekend Aantekenen vanaf 1851-2011.

Propaganda

161 W. Stronkhorst Propaganda De nieuwe computergestuurde heffing van ”servicekosten” door Nederlandse post De inning van strafport wegens onjuiste frankering is tot voor kort weinig effectief. Vanaf 1 april 2008 heeft de Nederlandse Post een geheel nieuw, computergestuurd en gecentraliseerd strafportincassosysteem in gang gezet. Dit systeem registreert alle onjuist gefrankeerde zendingen in een computerdatabase en verzoekt aan de betreffende betaalplichtige om de betaling van dit strafport via internet te verrichten. 162-163 Informatiekaders postzegelboekjes 164-169 H. de Ruiter Traditioneel Postzegel- en automaatboekjes Nederland Getoond worden postzegelboekjes uit de beginperiode voor 1950. De testen proefboekjes van de periode 1961-1964 en de automaatboekjes vanaf Pagina 39

1964. Vanaf 1984 ook weer loketboekjes. Bij de boekjes ook brieven met een zegel of combinatie uit het betreffende boekje. 170 J.P.H.M. Beelen Propaganda Het karakter van het kleinrondstempel Informatief beeld van de gegevens die met het kleinrondstempel worden meegestuurd. 171-173 G. Blik Postgeschiedenis Zeg dat we het niet vergeten ”Kz Kamp poststukken” tijdens WOII 1940-1945 en enkele aanverwante poststukken. 174-177 J. Groeneveld Postgeschiedenis Dienst van het Koninklijk Huis Na jaren van problemen met betrekking tot het koninklijk portvrijdom werd in 1894 een eenduidige regeling getroffen, die een einde moest maken aan alle onduidelijkheid. 178 M. Versteyne Persoonlijke postzegels De totstandkoming van de persoonlijke postzegel.

Propaganda

179-181 P.C.C. de Koning Postgeschiedenis Decemberzegels van 2010 met EKP afstempelingen Decemberzegels van 2010 met de zes EKP afstempelingen op plaatsnamen, data en op enveloppen met volledige vlagstempels. Dit alles in verschillende uitvoeringen. 182 L.J. Kalma Speciale uitgaven Japan 1947-1966 Bijzondere uitgaven.

Propaganda

183-186 A. Venema Traditioneel De drukkerstekens van Nederland en Overzee Een verzameling van de drukkerstekens van Nederland en Overzee met een stukje geschiedenis vanaf 1916. 187 J. Vaags Niet thematisch, 1 kader Wie het kleine niet eert Een selectie van voornamelijk oudere frankeerpostzegels, met grote verscheidenheid aan watermerken en tandingen. De latere uitgaven tonen het verleden en heden met onderwerpen als symboliek, godsdienst, cultuur, kunst, flora en fauna. Pagina 40

188 P. Prins Niet thematisch, 1 kader Post uit de DDR naar Noord-Holland De Koude Oorlog bemoeilijkte contacten van burgers en bedrijven in Oost en West. Toch werd er over en weer gereisd en handel gedreven. Tussen de voormalige DDR en Nederland waren er veel contacten per brief. Dit kader geeft een indruk van in Noord-Holland ontvangen post uit de DDR.

DAG VAN DE JEUGDFILATELIE - JFN FILAMARATHON 189 a Axel Bax 189 b Victor Deckx 190 a Wout Bax 190 b Maarten Lauwerijsen 191 a Sanne van Riel 191 b Felix Deckx 192 Niels Claes 193 Lucy van Roey 194 Debbie van Roey 195 a Jordi Martens 195 b Marjolein van Kappel 196 Marleen Eijkelboom 197 a Sander Ghys 197 b Erica Mooijekind-Weekhout 198 Lisette van der Marel

06-01-2005 19-07-2004 29-03-2003 03-08-2001 09-12-2000 25-02-2000 07-11-2001 06-09-2000 07-02-1999 26-08-1999 14-11-1998 22-01-1998 06-07-1995 jeugdleiding 04-12-2001

WEDSTRIJDKLASSE 199-203 Groepsinzending ’De Kempen’, Dessel veelzijdig natuurlijk Debbie van Roey 07-02-1999 Lucy van Roey 06-09-2000 Niels Claes 07-11-2001 Steven v. Campfort 28-01-1998 Jurgen Fabri * 19-03-1991 204-205 Jeffrey Berg 11-05-1994 De reis door de ruimte 206-208 Groepsinzending ’Binkse Jeugd’, Schoothondjes….pas toen maar op Wout Bax 29-03-2003 Maarten Lauwerijssen 03-08-2001 Han van Baelen * 16-09-1984 209-210 Han van Baelen * 16-09-1984 Vervoer over spoor Pagina 41

Turnhout Turnhout Turnhout Turnhout Breda Turnhout Dessel Dessel Dessel Breda Den Bosch Boskoop Turnhout Breda Stamp Kids Club

Dessel

Turnhout Turnhout

Turnhout

211 212-213

214 215-221

222 223 224 225 226-228 229 a 229 b 230 a 230b 231 232-233

234

Koen Teurlings 16-09-1995 Transport Den Bosch Groepsinzending ’Binkse Jeugd’, Rare Vogels Turnhout Sander Ghys 06-07-1995 Felix Deckx 25-02-2000 Victor Deckx 19-07-2004 Marius Voshart 09-09-1996 Onze boerderij Boskoop Groepsinzending ’De Kempen’, De dierentuin in Antwerpen Dessel Debbie van Roey 07-02-1999 Lucy van Roey 06-09-2000 Niels Claes 07-11-2001 Steven v. Campfort 28-01-1998 Jurgen Fabri * 19-03-1991 Stefan Mohanu 03-01-1996 Een reis door Roemenië Boskoop Jorian Eijkelboom 02-11-1996 Vrome vogels en snelheidsduivels Boskoop Mark Hoogendoorn 12-10-1999 Vervoer op de weg, daar kom je verder mee Boskoop Ilka de Beer 11-08-1997 Vroue van toeka tot nou Stamp Kids Club Jurgen Fabri * 19-03-1991 De evolutie van de auto Dessel Fin Harday 06-08-2001 De geschiedenis van Limburg Sittard Geert Houtvast 24-06-2004 Paardensport Sittard Kjell Reumkens 28-07-2004 Paarden Sittard Riccardo Pluijmakers 09-01-2002 Van vliegtuigen naar ruimtevaart Sittard Remco Riesthuis 07-01-2003 Van ruimtevaart naar luchtvaart Sittard Groepsinzending ’Ut Stempelke’, Filatelistische promotie van de Europese Olympische Spelen door eigen land Sittard Iris Thijssen 30-12-1998 Emma Bakker 02-03-1999 JFN

Pagina 42

Pagina 43

Noord-Holland, filatelistisch in beeld. Door Eef Limmen-Stegemeijer Noord-Holland kent grote contrasten. Het noordelijk deel bestaat uit weilanden en akkers, met hier en daar een dorp of stad. In het zuidelijk deel bevinden zich de grote steden Haarlem en Amsterdam. Langs de randen van de provincie vindt u strand, duinen, bossen, heidevelden en landgoederen. Haarlem, de hoofdstad van de provincie NoordHolland die bekend is als “bloemenstad” met een historie die terug gaat tot eind 16 e eeuw. Het stadhuis, gelegen in het hart van Haarlem op het mooiste plein van Nederland, is vastgelegd door de bekende tekenaar Anton Pieck.

Ook huist het provinciaal bestuur van Noord-Holland in deze stad, waar de commissaris van de Koningin het hoofd is. Het prachtige witte gebouw ligt tegenover de Haarlemmerhout, een prachtige bosrijke omgeving, dat nog uit de oertijd stamt.

De Amsterdamse poort is gebouwd in ca. 1400. Aan de voet van deze poort zijn nog restanten zichtbaar van de Haarlemse stadsmuur. Via deze poort ging men in die tijd langs het water richting Amsterdam.

Pagina 44

Amsterdam

Het paleis op de Dam is in de 17de eeuw gebouwd als stadhuis. Sinds 1808 fungeert het als Koninklijk Paleis. Het Nationaal Monument op de Dam werd in 1956 onthuld voor de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog.

De bloei van onze hoofdstad in de gouden eeuw is mede ontstaan als gevolg van de activiteiten van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) die in 1602 werd opgericht. Van oudsher is Amsterdam een importstad, niet alleen van goederen en materialen van zeer uiteenlopende herkomst, maar vooral van mensen. Die combinatie zorgde eeuwenlang voor de groei en bloei van de hoofdstad, op zowel economisch als cultureel gebied.

Pagina 45

Strand, duinen en het landschap

Langs een groot deel van de Noordzeekust ligt een breed strand, waar op zomerdagen veel liefhebbers op afkomen.

De kustlijn van Noord-Holland wordt verdedigd door een bijna aaneengesloten rij duinen. De blauwe zeedistel is een beschermde plant die voornamelijk voorkomt in kalkrijk duinzand.

Landinwaarts zijn de weilanden en in het Gooi is ruimte voor de typische flora en fauna van bos en heide.

Pagina 46

Inpoldering Plannen voor inpoldering van de Zuiderzee waren er al in de 17e eeuw. Pas eind 19e eeuw werden de plannen echt concreet, dankzij de inspanningen van de toenmalige minister van Waterstaat Cornelis Lely.

Het doel was de Zuiderzee af te sluiten en gedeeltelijk droog te leggen. In 1920 werd er ook begonnen met de aanleg van de Wieringen. De Beemster was de eerste grote droogmakerij (7.100 ha), die in 1612 met 43 windmolens werd drooggelegd. Dit jaar is dat 400 jaar geleden. Jan Adriaanszoon Leeghwater was een Nederlandse molenbouwer en waterbouwkundige. Hij bedacht een bovenkruiende oliemolen en was betrokken bij diverse droogmakerijen.

Pagina 47

Toerisme

Het oudste museum in Nederland is het Teylers museum uit 1784, te vinden aan het Spaarne in Haarlem. In Haarlem is ook het Frans Halsmuseum. Stoomgemaal De Cruquius pompte vanaf 1849 met twee andere gemalen het Haarlemmermeer leeg. Nu is het een industrieel monument en een museum. Rembrandt van Rijn kocht dit huis in 1639. Rembrandt was in Amsterdam één van de meest geliefde schilder en portrettekenaar. In 1656 ging hij failliet en moest hij het huis verkopen. Het Rembrandthuis is dagelijks geopend voor het publiek. Ook vind je in Amsterdam het Anne Frankhuis. Tijdens de tweede wereldoorlog was de familie Frank hier ondergedoken. In die periode hield Anne een dagboek bij, dat na de oorlog wereldberoemd zou worden.

Museum Broeker Veiling, het unieke veilinggebouw waar de verkoper met zijn groente doorheen vaart. In het zomerseizoen vindt op elke vrijdagochtend de kaasmarkt plaats bij de Waag in Alkmaar. Pagina 48

Het enige Noord-Hollandse Waddeneiland is geliefd bij vakantiegangers. Texel heeft dan ook veel te bieden: strand, duinen, bossen en weilanden die begraast worden door schapen. Op het noordelijkste punt staat de vuurtoren van Cocksdorp die tegenwoordig open is voor het publiek.

De draaiende molens van de Zaanse Schans zorgen voor een typisch Noord-Hollands plaatje dat talrijke toeristen trekt. China en Ghana hebben dit dan ook filatelistisch vastgelegd.

Kasteel Radboud in Medeblik werd in de 13 e eeuw gebouwd, maar de burcht raakte zodanig in verval dat in 1889 een grondige restauratie nodig was. Ook het kasteel van Brederode raakte in verval, maar in dit geval werd niet besloten tot herbouw. Daardoor staat er nu een rüine aan de rand van Santpoort. Ze zijn beide te bezichtigen. Pagina 49

Pagina 50

Pagina 51

In 2012 is het feest in het Werelderfgoed Beemster. De polder viert zijn 400-jarig bestaan. Dit historische jubileum wordt gevierd met talrijke activiteiten, veel daarvan zijn opgezet door buurtverenigingen. Er wordt druk gebouwd aan praalwagens, koren en orkesten repeteren, historici leggen de laatste hand aan een aantal nieuwe publicaties over de geschiedenis van dit bijzondere stukje Nederland. Wie op internet gaat zoeken, ontdekt al snel een flink aantal ‘persoonlijke postzegels’ met een Beemster tintje. Jan Ellenbroek, oud-voorzitter van de PPRC én oud-Beemsterling, stelde zich de vraag wie de beroemdste Beemsterling aller tijden is en kwam terecht bij een schilder wiens werk u zeker kent van de zegels die in 2004 verschenen: Carel Fabritius.

Wie is de beroemdste Beemsterling aller tijden ? 400 Jaar Beemster, althans in de vorm van vruchtbaar land. Meer dan duizend jaar was de Beemster een van de vele meren in Holland. Het aantal inwoners van de polder bedraagt anno 2012 ongeveer 8600. Over de vier eeuwen na de drooglegging zijn er zo’n 100.000 Beemsterlingen geweest. Wie is daarvan de beroemdste? Dan ga je eerst eens kijken welke bekende of beroemde polderbewoners een straat naar zich hebben zien vernoemen. Een bescheiden oogst is het resultaat. Dirck van Oss en Tobias de Coene, de eerste dijkgraven, Klaas Hogetoorn, hun 20 e eeuwse opvolger kreeg een mooie laan; de schrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken kleine straatjes, in Zuidoostbeemster kregen Wouter Sluis en Jacob Bouman, pioniers van de tuinbouw en veeteelt beiden een laan. Verder wat burgemeesters en zo en dan heb je het wel gehad. Harry Brinkman en Hero Brinkman moeten nog even wachten. De naam Fabritius komt in de stratenlijst ook voor. Een onaanzienlijk straatje in de Buurt, zoals de Middenbeemsterlingen hun dorp zo graag noemen is hun deel.

Pagina 52

En toch is de naam Fabritius wereldberoemd. Pieter was de allereerste schoolmeester van de Beemster. Zoon Carel Fabritius was één van de coryfeeën van de Gouden Eeuw van de Nederlandse schilderkunst en ontegenzeggelijk de beroemdste Beemsterling aller tijden. Hij is eigenlijk in zijn geboorteplaats een miskend genie. De familie woonde aan de Rijperweg op de hoogte van ”het Heerenhuis”. Pieter was ook koster en begon met schilderen als bijverdienste. Het bekende paneel van de Keyserkerk dat zich in Schwerin, Duitsland bevindt, is van zijn hand. De thans veelbesproken samenwerking tussen Purmerend en Beemster startte reeds toen, doordat Pieter in het huwelijk trad met Barbertje van der Maes uit de Marktstad. Hij en zijn vrouw bewezen de vruchtbaarheid van de polder en kregen maar liefst 11 kinderen. Bij de zonen bevonden zich drie getalenteerde schilders: Carel (1622-1654), Barent (1624-1673) en Johannes (1636-1693). Het ging goed met de familie Fabritius; vader verdiende goed en moeder Barbertje had een goed inkomen als vroedvrouw. Ook de Beemster maakte een gezonde ontwikkeling door. Die werd mede veroorzaakt door de groei van het nabije Amsterdam en zijn haven, uitgangspunt van de V.O.C.-expedities. Carel en Barent werden later leerlingen van de ook toen al beroemde Rembrandt van Rijn. Toen Carel 19 jaar oud was, ontmoette hij Aeltje Velthuys, zijn buurmeisje, huishoudster en zuster van de nieuwe predikant. Het stel zag elkaar wel zitten en een huwelijk was het resultaat. Op 22 september 1641 was de trouwerij en niet lang daarna vertrok het echtpaar naar Amsterdam. Carel wilde zich graag verder bekwamen in het schildersvak en door de hoge levensstandaard in de Gouden Eeuw in Amsterdam was daar veel mogelijk. Carel en Aeltje betrokken een pand in de Oudezijdsarmsteeg van zijn zwager, Abraham Velthuys. In maart 1643 werd dochter Catrina gedoopt in de Nieuwe Kerk. Lang duurde het huwelijksgeluk niet, want begin april overleed Aeltje, Carel keerde met zijn enig overgebleven dochter, ook Aeltje, terug naar Middenbeemster. Het zal een trieste tocht geweest zijn. In augustus van dat jaar overleed ook dit kindje. Binnen drie jaar had Carel Fabritius zijn vrouw en drie kinderen verloren. Rembrandt Harmensz. van Rijn had toen al de reputatie de grootste in zijn vak te zijn. Hij was tevens een erkend leermeester. Niet de minste schilders hebben van hem hun opleiding genoten. Tijdens zijn eerste verblijf in Amsterdam had Carel al onderricht van de grote meester gehad en ook toen hij weer in Middenbeemster was, bleef hij regelmatig bij Rembrandt komen in diens atelier in de Jodenbreestraat, samen met zijn broer Barent.

Pagina 53

De afstand tot Amsterdam, zo’n twintig kilometer was redelijk te overbruggen. Je vraagt je af of hij per schuit of te voet naar de stad ging. Carel bleef tot 1650 bij zijn ouders wonen en met onderbrekingen in Rembrandt’s atelier. Zijn productie in die periode zal niet zo groot zijn geweest, want slechts twee gesigneerde werken uit die tijd zijn bekend, ’Mercurius, Argus en Io’ en ’De opwekking van Lazarus’. Het zijn beide meesterwerken in de stijl van Rembrandt, wiens ’Nachtwacht’ voltooid werd tijdens Carels eerste verblijf in Amsterdam. Fabritius’ brede penseelvoering is heel duidelijk geïnspireerd door Rembrandt. Zijn meesterschap was bij zijn beide eerste bekende werken al zeer herkenbaar. Carel Fabritius was onbetwistbaar uitgegroeid tot een groot schilder van de Hollandse school ondanks zijn nog steeds jeugdige leeftijd. Een zeer bekend schilderij van Carel Fabritius uit zijn Amsterdamse periode is het portret van ’Abraham de Potter’, een zijdehandelaar welke land bezat in de Beemster en een bekende was van de familie Fabritius. Ook de familie Deutz (van het Deutzen-Hofje) was een Abraham de Potter van zijn opdrachtgevers. In 1650 verhuisde Carel naar Delft. Hij had een nieuwe vrouw gevonden, Agatha van Pruysen, een Abraham de Potter weduwe uit Amsterdam. Het huwelijk werd in Middenbeemster voltrokken in augustus van dat jaar. Dit huwelijk bleef kinderloos. Wel werd Fabritius in mei 1651 benoemd tot voogd over twee weeskinderen. Hij was volop aan het werk, maar zijn geldelijke situatie was niet rooskleurig. Hij leende nog wel eens van vrienden. Vier van zijn beroemdste schilderijen stammen uit Delft.

Pagina 54

Andere grote meesters uit die periode in Delft zijn o.a. Johannes Vermeer en Pieter de Hooch. Voor Carel Fabritius duurde zijn Delftse tijd erg kort; op 12 oktober 1654 ontplofte een van de kruitmagazijnen in Delft vlakbij Carels huis. Hij werd, tezamen met zijn model, zijn schoonmoeder, zijn zwager en zijn leerling Mathias Spoors bedolven onder het puin. Zij behoorden tot de meer dan 500 dodelijke slachtoffers van deze ‘Ramp van Delft’. Zijn einde was te heftig - zijn leven was te kort. Het aantal werken van zijn hand is beperkt, deels komt dat door zijn korte leven, deels door de tand des tijds - branden, oorlogen hebben nogal wat werken vernietigd. Zelfportret Carel Fabritius Ook was de tijd waarin hij leefde er een met vele succesvolle schilders, waarvan bovendien de stijl vaak dicht bij elkaar lag, zodat niet altijd zeker was welk schilderij van wie was. Carel Fabritius kreeg in onze 21e eeuw pas echt grote erkenning. Het prestigieuze Mauritshuis in Den Haag organiseerde in 2005 een tentoonstelling met al zijn werken. Toen werd ook de restauratie van zijn beroemdste schilderij ’Het Puttertje’ ondernomen. Dit schilderij is één van de topstukken van dit museum, het hangt vlakbij Vermeers ’Het Meisje met de Parel’. In 2005 werd een prachtige serie postzegels uitgegeven, nadat in 1999 ’Het Puttertje’ al op een zegel was afgebeeld. Allemaal nog niet zo gek voor een Beemster polderjongen! Die polder mag, speciaal in dit jubileumjaar, best heel trots op hem zijn! Jan Ellenbroek, Beemsterling van 1955 tot 2001

Pagina 55

Pagina 56

DE BLOCK FINANCIAL CONSULTANCY Financiële Planning - Fiscale Adviezen Pensioenen - Sparen & Beleggen - Hypotheken

Het adres voor deskundig en onafhankelijk advies * Specialist op het gebied van Gouden Handdrukken en expirerende lijfrentepolissen * depositorekeningen met maandelijkse rentebetaling * Internet sparen met zeer hoge rente Maak vrijblijvend een afspraak:

tel: 0299 – 41 36 40 C. de Jongestraat 66

fax: 0299 – 41 36 43 email: [email protected] 1444 EM Purmerend internet: www.deblockfc.nl

Pagina 57

Inzenders alfabetisch Aaij, W. 157 Adrichem, P.J. 045 APJC 089 Bakker, N.G.M. 128 Bakker-Bakker, G. 002 / 078 Bakker-Dijkcks, G.M.G. 062 Beelen, J.P.H.M. 170 Blik, G. 171 Boots, J.P. 018 Bot, J. 116 Dehé, J. 028 / 50 Douwstra, S. 038 Duijn, H.C. den 034 / 036 Ellenbroek, J.M. 054 Folkers, L.J. 012 Grigoletto, R. 100 Groeneveld, J. 015 / 174 Haverkort, H.J. 136 / 137 Helling, N.F. 094 Hofstede, N. ter P001 Kalma, L.J. 070 / 182 Kasteren, H.A. van 133 Ketterij, A.J. van de 103 Klijn, F. 074 Kluft, J. 152 Koenen, H.J. 056 Koning, P.C.C. de 067 / 179 Krijgsman, M.H. 107 / 111 / 145 Limmen-Stegemeijer, E.M.A. 047 Mijwaart, M. 040 Mosselman, G.J. 077 Munniksma, S. 072 Olckers, A. 138 Pijning, R. 155 Prins, P. 188 Rentenaar, D.S. 132 Riel, J.J.C. van 146 Ruiter, H. de 164 Spaargaren, A.J.D. 023 / 155 Stronkhorst, W. 161

Struijs, A.H.G. Struik, P. TSchroots, J.L.C.M Vaags, J. Venema, A. Verhoef, H.J.N, Versteyne, M.

073 084 114 / 122 088 / 187 183 006 178

Jeugdinzenders Baelen, Han van 206 / 209 Bakker, Emma 232 Bax, Axel 189 a Bax, Wout 190 a / 206 Beer, Ilka de 225 Berg, Jeffrey 204 Campfort, Steven van 199 / 215 Claes, Niels 192 / 199 / 215 Deckx, Felix 191 b / 212 Deckx, Viktor 189 b / 212 Eijkelboom, Jorian 223 Eijkelboom, Marleen 196 Fabri, Jurgen 199 / 215 / 226 Ghys, Sander 197 a / 212 Harday, Fin 229 a Hoogendoorn, Mark 224 Houtvast, Geert 229 b JFN 234 Kappel, Marjolein van 195 b Lauwerijssen, Maarten 190 b / 206 Marel, Lisette van der 198 Martens, Jordi 195 a Mohanu, Stefan 222 Mooijekind-Weekhout, Erica 197 b Pluijmakers, Ricardo 230 b Reumkens, Kjell 230 a Riel, Sanne van 191 a Riesthuis, Remco 231 Roey, Debbie van 194 / 199 / 215 Roey, Lucy van 193 / 199 / 215 Teurlings, Koen 211 Thijssen, Iris 232 Voshart, Marius 214

Pagina 58

Ereprijzen De volgende instellingen / personen hebben een ereprijs beschikbaar gesteld: Bondsmedaille Verzilverde bonbonschaaltjes Vier kistjes wijn Twee Edammer kazen Twee stockboeken

Bestuur KNBF Bestuur KNBF Gemeente Purmerend Bestuur regio 3 Haarlemse Filatelistische Vereniging ”Op Hoop van Zegels” Twee postzegelvelletjes 65 jaar KPC Kennemer PostzegelClub Postzegelalbum Motor Filatelisten Nederland Wonderlamp Postzegelvereniging Castricum Boek over Cornelis Czn van Uitgeest Postzegelvereniging Castricum Twee dikke stockboeken Postzegelvereniging Heemskerk Viskoffer met stoel Postzegelver. Heerhugowaard Topografische gids van Nederland Postzegelver. ”De Posthoorn” Platenboek Noord-Holland Postzegelver. ”IJmuiden” Stockboek met persoonlijke zegels Purmerender Postzegel RuilClub Voor de mooiste verzameling over Noord-Holland is er de wisselbeker.

Inkoop - Verkoop - Taxaties - Bemiddeling

Postzegels, munten, brieven. Nu ook grote sortering loupen. Nieuwezijdsvoorburgwal 302 te Amsterdam Tel.: 020 - 622 37 65

[email protected]

Pagina 59

www.bulterman.nl

Lijst van handelaren

Onze adverteerders

Erik van Blerk ~ posthistorie hele wereld; ook thematisch Ronald Bouscher Simon Bijpost ~ plaatfouten, brieven hele wereld; 10 ct boeken (thematisch) Frans v. d. Heuvel ~ poststukken Nederland en koloniën Bert Huisenga Rob van Lingen ~ thematisch Willem Loman Georg Obersteller Reijer de Regt (alleen zaterdag) Dirk Sluis Wim van Veen Rob Wolf (alleen zondag) Arie Wijngaard ~ brieven

De Nederlandsche Postzegelveiling B-Free, damesmode Postzegelhandel Bert Huisenga Victoria Garden Autobedrijf Pece Sanders, sanitair & verwarming De Vliegende Hollander Hellenberg, woninginrichting Boekhandel Van den Hoorn Postbeeld Ronald Bouscher Infineum, fietsen Marjan Versteyne, persoonlijke postz. Rob Wolf, postzegels en munten VCK Travel MoRéOnt, maatwerk in vormgeving De Block, financial consultancy Bulterman Filatelie Rabobank Corinphila veilingen

Organisatie Filamanifestatie Voorzitter Secretaris Penningmeester Leden

J. Dehé J. Groeneveld R. Versteyne G. Blik, A. Bultman, mevr. H.C. den Duijn, mevr. L. Folkers, R. Grigoletto, J. Kluft, mevr. E.M.A. Limmen, G. Swets, D. van der Woerd en A.H.N. Zonjee.

Colofon Redactie Ontwerp vignet Samenstelling en lay-out Drukwerk

John Dehé en Gerard Swets Ron Versteyne Gerard Swets Drukkerij Peters Amsterdam B.V.

Pagina 60