Tempel van de inscripties - Palenque - Mexico

België - Belgique P.B. 2600 Berchem 1-2 BC 9943

Tempel van de inscripties - Palenque - Mexico Secretariaat: Generaal Drubbelstraat 153, 2600 Berchem. Tel. : 03/239.71.86 [email protected] Verantw. uitgever: Johan Daelman, Schoolstraat 3, 2340 Beerse, Belgium. Tel./Fax: 014/61.15.67 [email protected] (nieuw!)

NIEUWSBRIEF - Nr. 2 - 2005

NIEUWE SAMENSTELLING VAN HET BESTUUR VOORZITTER

ONDERVOORZITTER

SECRETARIS

PENNINGMEESTER

BESTUURSLEDEN

Julia Kayaert-Montoya Provincialebaan 25 9255 Buggenhout tel: 052/33 63 09 e-mail: [email protected] Raymond Paeshuys Belegstraat 34 2018 Antwerpen tel: 03/248 05 53 e-mail: [email protected] Ingrid Verbeeck Generaal Drubbelstraat 153 2600 Berchem tel: 03/239 71 86 - GSM: 0477/72 98 32 e-mail privé: [email protected] e-mail secretariaat: [email protected] Rita Lammertyn Archimedeslaan 30 2650 Edegem tel: 03/288 73 12 e-mail: [email protected] Johan Daelman Schoolstraat 3 - bus 3 2340 Beerse tel: 014/61 15 67 e-mail: [email protected] Jos Martens Buisstraat 61 2890 Sint Amands tel: 052/33 44 11 e-mail: [email protected] Ute Walterscheid Nachtegalenlaan 60 3080 Tervuren tel: 02/767 43 17 - GSM: 0472/23 69 37 e-mail: [email protected]

TENTOONSTELLINGEN VALLADOLID Arte Precolombino (Venezuela - Colombia - Ecuador - Peru) In het 'Fundacion Cristobal Gabarron' tot 31 juli 2005. Calle Rastrojo. 47014 Valladolid. Info: tel. 983.36.24.9. http://www.fc-gabarron.es BILBAO Het Azteekse Rijk In het 'Guggenheim Museum Bilbao' tot 18 september 2005 . Dinsdag tot zondag van 10 tot 20 uur; in juli en augustus is het museum alle dagen open. Info: www.guggenheim-bilbao.es 2

LONDEN Frida Kahlo. [Precolumbiaanse kunst was een referentiepunt in haar zoektocht naar een Mexicaanse identiteit]. In ' Tate Modem' tot 9 oktober 2005 . Zondag tot donderdag van l 0 tot 18 uur; vrijdag en zaterdag van 10.15 tot 22 uur. Inkom: 10 f, Info: www.tate.org.uk Vzjftigfotoportretten van Fr. Kahlo. In 'The National Portrait Gallery, London' tot 26 juli 2005 . Info: www.npg.org.uk


EEN ARCHIPEL IN DE KIJKER: DE ANTILLEN RAYMOND PAESHUYS Onderstaand artikel is bedoeld als inleiding voor de diareeks 'Het verloren paradijs: cultuur en geschiedenis van de Indianen uit de Antillen' (inv.n° 293). Een uitgebreide bronnenopgave sluit de tekst van deze diareeks af en ontbreekt daarom in volgend artikel. Tussen Noord-Amerika (Florida) enerzijds en het Zuidamerikaanse continent anderzijds ligt een hele sliert eilanden die we in de kijker willen plaatsen. Deze eilanden worden enerzijds omgeven door de Caribische Zee en anderzijds door de Atlantische Oceaan, en strekken zich uit tussen circa 12° en 27° N.B. en 59° en 85° W.L. De afstanden binnen dit eilandengebied zijn groot: Cuba ligt meer dan 2.500 km van Barbados, het noordelijkste eiland van de Bahama's ligt meer dan 500 km van Cuba, Grenada (het meest zuidelijke eiland van de Kleine Antillen) ligt op een 1.700 km van Puerto Rico. De gezamelijke landoppervlakte bedraagt ongeveer 236.000 km2 • De lange boog eilanden en eilandjes van de Bahama's tot Aruba via Barbados, ongeveer 3.300 km lang, wordt onder verschillende benamingen aangeduid: •Antillen • Cariben of Caraïben • West Indië. De inhoud van één van deze termen, kan echter verschillen van bron tot bron. Zo wordt bij sommigen de term "Caribisch gebied" in zeer ruime zin omschreven en omvat hij niet alleen de eilanden maar tevens Belize (Meso-Amerika) en de Guyana's (Zuid-Amerika). Het Handbook of South American Indians heeft het zelfs over de circumcaribische volken (Handbook of South American Indians. Vol. 4. 1963) en behandelt tevens stammen en culturen uit Colombia, Venezuela en geheel Centraal-Amerika. In engere zin wordt de term gebruikt voor alleen de eilanden, met inbegrip van de Bahama's die soms niet tot de Antillen worden gerekend. (New Encyclopaedia Britannica- Micropaedia. Vol. 12. 1989: 592/ New Encyclopaedia BritannicaMacropaedia. Vol. 29. 1989: 738-740 Grote W.P. Vol. 5.1991: 515-516/ Spectrum Encyclopedie. Vol. 3. 1974: 521/ Oxford essential geographical dictionary, The. 1999: 15, 29, 406)

Om alle misverstanden te vermijden, wordt in deze tekst het begrip 'Antillen' behouden om alle eilanden aan te duiden en 'Cariben' voor het volk (of vermeende volk) dat de Kleine Antillen bewoonde ten tijde van de Spaanse ontdekkingen. De term West-Indië wordt als te etnocentristisch niet verder gebruikt. Geografische indeling Doorgaans onderscheidt men 6 eilandengroepen, van noord naar zuid zijn dit: 1) Bahama's (met de Turks- en Caicoseilanden) 2) Grote Antillen (Cuba, Jamaica, Hispaniola, Puerto Rico) 3) Kleine Antillen (van de Virgin Islands [Maagdeneilanden] tot Grenada) 4) Barbados 5) Trinidad en Tobago 6) Eilanden voor de kust van Venezuela De Kleine Antillen worden (zeker in de Angelsaksische literatuur) ingedeeld in de: 1) Leeward Islands (Benedenwindse eilanden of Eilanden onder de wind, F.: Isles sous le vent, Sp.: Islas de sotavento) gaande van de Maagden-eilanden in het noorden tot Guadeloupe/ Marie Galante. 2) Windward Islands (Bovenwindse eilanden of Eilanden boven de wind, F.: Isles au vent, Sp.: Islas de barlovento) van Dominica tot Grenada in het zuiden. Om dit alles nog wat verwarder te maken vinden we in Nederlandse (en in menige Franse en Spaanse) bronnen de term 'Eilanden boven de wind' voor de gezamelijke Kleine Antillen. 'Eilanden beneden de wind' wordt dan de aanduiding voor eilanden voor de kust van Venezuela. Om dit imbroglio te completeren: 'Les Antilles' zijn voor de Fransen de Départements d'OutreMer (D.O.M.) Martinique en Guadeloupe en de Nederlanders gebruiken de term 'Eilanden boven de wind' ook in de engere zin voor de eilanden Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius ('Statia').

3


Staatkundige indeling

Onafhankelijke staten (toestand 2004) Antigua en Barbuda Bahamas Barbados Cuba Dominica Dominicaanse Republiek Grenada en de Grenadines Haïti Jamaica Saint Kitts and Nevis Saint Lucia Saint Vincent and the Grenadines Trinidad en Tobago Met Groot-Britannië geassocieerde staat Anguilla Met de Verenigde Staten geassocieerd gebied Puerto Rico Autonome delen van het Koninkrijk der Nederlanden Aruba Nederlandse Antillen (Curaçao, Bonaire, Sint-Eustatius, Saba, Sint-Maarten [zuidelijk deel]) Overzeese departementen van Frankrijk Guadeloupe et dépendances Martinique Federaal bestuurd gebied of deelstaat van Venezuela Eilanden voor de kust van Venezuela (lsla de Margarita, La Tortuga, Islas Los Aves, Islas Los Roques, Orchila) Britse bezittingen Cayman Islands Montserrat Turks and Caicos Islands (Turks- en Caicoseilanden) British Virgin Islands (Britse Maagdeneilanden) Territorium van de Verenigde Staten Virgin Islands (Amerikaanse Maagdeneilanden) Fysische geografie In grootte, hoogte, vorm en geologische samenstelling zijn er tussen de eilanden sterke verschillen. Het is dan ook onbegonnen werk de eilanden afzonderlijk te behandelen. In het algemeen kunnen we stellen dat de Grote Antillen hoofdzakelijk zijn samengesteld uit sedimentaire gesteenten en de boven water

4

uitstekende delen zijn van een onderzees continentaalplat of het bovenste gedeelte van een onderzeese bergketen. De Kleine Antillen vormen in het noorden een dubbele keten eilandjes. De buitenste rij (noordelijke rij) werden voornamelijk gevormd door jong kalkgesteenten. De binnenste (zuidelijke) rij en de overige eilanden van de Kleine Antillen zijn van vulkanische oorsprong. Een aantal eilanden (o.a. Antigua, Anguilla, Barbados, Curaçao en Aruba) zijn laag omdat ze voornamelijk uit koraalriffen werden opgebouwd. Het hoogste punt is de 3.175m. hoge Pico Duarte op het eiland Hispaniola. Andere 'toppers' zijn Blue Mountain Peak (Jamaica) 2.256m. en de Cerro de Punta (Puerto Rico) l.338m. De meeste eilanden worden wel gedomineerd door een centrale bergketen met uitlopers tot de kust, met tussenin diepe valleien. Cuba is het enige eiland met uitgestrekte vlakke gebieden. De overige eilanden kennen voornamelijk kustvlakten en wat Hispaniola en Jamaica betreft ook vlakke valleien tussen de bergketens. Klimaat Behalve op de noordelijke Bahama's en op grote hoogten kan het klimaat subtropisch tot tropisch genoemd worden. Hoogte, zeestromingen en passaatwinden beïnvloeden de plaatselijke temperaturen. Deze temperaturen variëren van 24° C in februari tot 28° C in september, en dit over een groot deel van de Antillen, men kan dus spreken over lage t 0 schommelingen. De invloed van de noordoostpassaat, die het hele jaar door waait, zorgt steeds voor de _nodige verkoeling. Belangrijker dan de t 0 schommelingen zijn de verschillen in neerslag. De gemiddelde jaarlijkse neerslag bedraagt 1.625 mm maar ook hier zijn er aanzienlijke verschillen veroorzaakt door ligging en hoogte. De uit zee waaiende winden zijn vochtig, maar regen valt pas wanneer deze een gebergte of grote landmassa bereiken. Laaggelegen eilanden of eilanddelen die in de regenschaduw van een gebergte liggen blijven droog. Tevens blijkt er een groot verschil tussen de droge lijzijde (leewardzijde, zijde van het eiland dat onder de wind of afgekeerd van de wind ligt) en de vochtigere loefzijde (windward-zijde, zijde waar de wind


Bermuda; iam

Gulfof

CARIBBEAN

Mexico Key ..... -

Wesc

ROPIC.Of

••

CANCER

Truhó-Cllim

Mcû:o ~ eancun c--1

. (u.K.)

11/ufYMllll

Atlontlc Ocean

(C..,)

1'BJ!;

Corlbbean Seo ~/"-/,

/

(U.K.)

Sial Maarten Sint Darts Antigua

/ t:c--·

Jamaica.

St Kitts and Ne11is ~ (u.X.)

lsJ.iM

Coribbeon Sea

~

lOOmi

/fûl.J /s#,M

Guadeloup

Dominica

Ne1hnl.tndt

lOO km

AiwN

-.S...A.Jn.

Anti/Ier

Barbados

TW.

~IM~

(Vm..)

(UI.)

·'

Tobago and Trinidad

)

Vcnc:r.uda /"'1 IA r. / (Vn1.J"'

Pacific Oceon

Colombia .

/IM tk M"""""

OUTHAME

(Vm.J

Atlontlc Oceon

~•.com

opstaat, windzijde). Dit verschil in neerslag kan aanzienlijk zijn. Op oostelijke Jamaica (windzijde) bedraagt de jaarlijkse neerslag bij de 3.750mm, terwijl dit voor de lijzijde slechts een l .SOOmm bedraagt Tijdens de zomermaanden Guni- oktober/ november) is de verdamping van het zeewater het grootst en dan heeft de noordoostpassaat ook de hoogste vochtigheidsgraad en spreekt men van een regenseiwen. Oktober is voor heel het gebied de natste maand. Helaas komen ook orkanen frequent voor tusenjuli/augustus en oktober.

Yucatan trekken. Na het Yucatan-kanaal waaiert deze zeestroom uit langs de kusten van de Golf van Mexico, door de Straat van Florida, langs de oostkust van Florida (Florida-stroming) om dan de Golfstroom te vormen. (A.Collier. 1963: 126- 127) Deze zeestroming door de Caribische Zee was enerzijds zeer belangrijk wat de van-eiland-toteiland kolonisatie vanuit Zuid-Amerika betreft, maar vormde anderzijds, samen met de heersende wind, een natuurlijke barrière tussen de Antillen en Centraal-/Meso-Amerika. (A.Collier. 1963: 127- 128)

De watervoorziening van de eilanddelen die in de regenschaduw van een gebergte liggen wordt meestal gewaarborgd door bronnen en riviertjes die vanuit de bergen stromen. Moeilijker ligt het voor de geheel vlakke eilanden. (C.O. Sauer. 1963: 330- 334/ Wereldmozaïek. Vol. XII. 1982a: 467- 468/ Wereldmozaïek. Vol XIlI. 1982b: 99)

Kusten

Op de Antillen komen uiteenlopende kusttypen voor. De meeste kleine eilanden hebben een vrij rotsige kust en rijzen soms steil uit de zee op. De grotere eilanden hebben altijd wel een stuk toegankelijke kust (daar waar geen koraalriffen voorkomen) en hier en daar zelfs bevaarbare rivieren.

Zeestroming Vegetatie

Als gevolg van het samengaan van de noordelijke en zuidelijke equatoriale stromingen, vormt zich tussen de eilandenboog die zich uitstrekt van Trinidad tot Antigua een krachtige stroming. Met behulp van de wind zal de hoofdstroom van deze zeestroming langsheen het noorden van ZuidAmerika richting Honduras en het schiereiland van

Afhankelijk van de hoogteligging en de neerslag loopt de natuurlijke vegetatie van de eilanden uiteen van tropisch oerwoud en savannevegetatie tot woestijn-vegetatie. Er komen ook moerasachtige kusten met mangrovebossen voor.

5


In het verleden waren de Antillen zeer bosrijk. Suikerrietplantages, bevolkingstoename met een grotere vraag naar brandhout en landbouwontginning en commerciële boskap veroorzaakten ontbossing en erosie. Gevolg zijn door de mens geschapen catastrofes zoals deze van mei- juni 2004 op Hispaniola. Er bestaat meer overeenkomst tussen eilanddelen aan beide zijden van een zeestraat dan tussen de kust en het binnenland van één eiland. Fauna De landfauna is te vergelijken met deze van het Zuidamerikaanse vasteland. Het is echter een zoogdieren-arm gebied. Er komen (kwamen) veel knaagdieren voor en heel belangrijk voor de Indianen was de hutia. Dit is een ratachtig knaagdier van de familie van de Capromyidae waarvan verschillende geslachten voorkwamen in de wouden en ruwe gebieden van de Antillen en noordelijk Venezuela. Meestal breed van snuit, robust, met kleine ogen en oren en ruwe geelachtige tot roodbruine of zwarte pels. Ongeveer 20 tot 60cm. lang (excl. de staart). De staart is kort bij de Jamaica en Bahama hutia (geslacht Geocapromys) en langer op Cuba en Hispaniola (geslachten Capromys en Plagiodontia). De Cubaanse hutia zijn dagdieren en leven in de bomen, terwijl de Jamaica en Bahama geslachten land- en nachtdieren zijn. De slecht gekende varieteit op Hispaniola was denkelijk een nachtdier.

en Hispaniola (spin- of andere apen), verschillende soorten vleermuizen, de muskusrat van de Antillen (Megalomys, op Martinique, St. Lucia en Barbuda), de neusbeer (coati, Nasua nasua), de wasbeer (raccoon), de uitgeroeide grondluiaard (Megatharium) en de op een haas gelijkend knaagdier de quemi. De quemi is nu uitgeroeid maar was als voedsel ooit een belangrijk dier op Hispaniola (Quemisia quemi), Puerto Rico (Elasmodontomys obliquus) en op Anguilla de grote quemi (Amblyrhiza inundata). Gegeerd als voedsel waren tevens de eveneens uitgestorven brotomys van Hispaniola en de boromys van Cuba. Beiden behoorden tot de Echimyida. Verder vallen te vermelden de verschillende soorten hagedissen (o.a. de kleine anoli), leguanen, schildpadden, schorpioenen, spinnen, padden en duizendpoten. De vogelwereld is rijk vertegenwoordigd door o.a. papegaaien, kolibris, ibissen, zwarte, gele en Cubaanse trogon en uiteraard veel watervogels. Van enorm belang voor de Indianen en nog voor de huidige Antiliaanse economie zijn vis, schelpdieren en de zeekoe (lamantijn, Trichechus manatus). (New encyclopaedia Britannica- Micropaedia. Vol. 12. 1989: 592/ V.J. Stanek. 1963: 581/ H.-U. Bernard. 1992: 67/ Het oerwoud. 1982: 14- 109/ R.M. Gilmore. 1963:345- 423/Atlas of world wildlife. 1974: 44-45). Aantekeningen Anguilla Zie: Nieuwsbrief I.V.A. 1999, december L. Stroobant- van Winsen. (Ei)land in de kijker: Anguilla.

Jamaicaanse hutia

De hutia, een belangrijke voedselbron voor de Indianen, zijn zeldzaam geworden als gevolg van de overbejaging en later, in de post-columbiaanse tijd, door de vernieling van hun habitat en de uitmoording door de mangoest ( civetkatachtige ingevoerd uit India om slangen en ratten te verdelgen). Andere voorkomende zoogdieren waren en zijn de 'Nieuwe Wereld' apen op Trinidad en mogelijk op Barbados, en in archeologische context op Cuba 6

Antillen Naar Antilla (ook Antila), een mytisch eiland dat volgens Middeleeuwse opvattingen zou gelegen zijn in de Atlantische Oceaan, ergens ten westen van Afrika. Door Petrus Martyr d' Anghiera (in zijn Oceania uit 1493) werden de eilanden voor het eerst Antillen genoemd. Aruba Sinds 1986 is Aruba gescheiden van de Nederlandse Antillen (na jarenlange spanningen met Curaçao) en heeft een eigen staatkundige identiteit binnen het Koninkrijk der Nederlanden. (M.W. de Jong & H. ten Napel. 1988: 5)


Capromyidae Eén van de 12 families van knaagdieren behorende tot de onderorde Hystricomorpha of Stekelvarkenachtige knaagdieren. Oorspronkelijk telde deze familie 6 geslachten en 15 soorten. Nu zijn slechts 3 geslachten overgebleven. Ook de zeer zeldzame zagoeti (Plagiodontia hylaeum) van Haïti behoort tot deze familie. (H. Wendt. 1970: 465, 470-473) Cariben (E. Carib - F. Caraïbes - Sp. Caribe) Naar de Indianen die op bepaalde eilanden van de Kleine Antillen zouden geleefd hebben en een taalfamilie op het Zuidamerikaanse vasteland (o.a. in het Amazonebekken en de Guyana's) Caribische Zee Westelijke randzee van de Atlantische Oceaan, begrensd door de noordkust van Zuid-Amerika, de oostkust van Midden-Amerika, de zuidkusten van de Grote Antillen en de westkusten van de Kleine Antillen. De Caribische Zee is door de Straat van Yucatan verbonden met de Golf van Mexico en door verschillende smallere zeestraten (Passage) met de Atlantische Oceaan. In het gebied Caribische Zee- Atlantische Oceaan komen rondom de eilanden uitgestrekte ondiepten voor, zoals de Grote Bahama Bank, anderzijds zijn er enkele diepe troggen, zoals de Cayman Trog (diepste punt 7.120 m.) en de Puerto Rico Trog (diepste punt is het Milwaukee Deep 9.200 m.). In het algemeen varieert de diepte tussen de 2.000 en 4.000 m. Centraal-Amerika Met Centraal-Amerika worden dan die gebieden van Midden-Amerika bedoeld die niet beïnvloed zijn door de culturen van Mexico-Guatemala (doorgaans aangeduid met de term MesoAmerika). Het oude Centraal- Amerika lag meer in de invloedssfeer van culturen uit Zuid-Amerika. Echimyidae Of Bristle rat (borstelrat), familie die behoort tot de Hystricomorpha onderorde. Guadeloupe et dépendances Tot Guadeloupe behoren tevens de eilanden Marie-Galante, les Saintes, la Désirade et PetiteTerre, Saint-Barthélemy en het noordelijke deel van Saint Martin (Sint Maarten).

Hispaniola Dit grote eiland omvat de huidige République Haïti (in het westen) en de Republica Dominicana (Dominicaanse Republiek, in het oosten). De benaming Hispaniola (Espafiola) werd het eiland gegeven door Chr. Columbus tijdens zijn eerste Amerika reis (5 december 1492). Jamaica Zie: Nieuwsbrief I.V.A. 2000, 1 R. Paeshuys. (Ei)land in de kijker: Jamaica. Neus beren (Familie der Procyonidae) De coati is een ongeveer 60cm. lang boomdier, waarvan de staart dezelfde lengte heeft als het lichaam. De snuit loopt in een beweeglijk, spits slurfje uit. De vacht is roodbruin, vanonder lichter gekleurd, terwijl de staart zwart en wit geringd is. Voedt zich met vruchten, insekten, weekdieren en kleine gewervelde dieren. Orkanen Tot de hevigste orkanen in de recente geschiedenis op de Antillen behoren: Gilbert (1988) met minstens 300 doden Hugo (1989) met 56 dodelijke slachtoffers op de Antillen Andrew (1992) sloeg het hards toe op de Bahama's Gordon (1994) met minstens 1.137 slachtoffers Cesar (1996) met 51 dodelijke slachtoffers op de Antillen en Centraal-Amerika George (1998) zorgde voor 602 doden Jeanne (september 2004) met vooral op Florida windsnelheden tot 185 km.luur Naast het aantal doden dat te betreuren valt is de materiële schade telkens enorm. (Bronnen: NOAA, Associated Press, De Morgen) Que mi De quemi behoren tot de Dinomyidae familie (van de Hystricomorpha onderorde) Saint Kitts Ook St. Christopher. Saint Vincent and the Grenadines Zie: Nieuwsbrief I.V.A. 1988, sep. R. Paeshuys. Land in de kijker: Sint-Vincent en de Grenadinen. Trogon De Cubaanse trogon (Priotelus temnurus) komt 7


algemeen voor in de oerwouden van Cuba. Hij heeft zeer lange staartveren, waarvan de uiteinden omgebogen zijn zodat het geheel wat haveloos aandoet. Hij is een 25 cm. lang en voedt zich met bessen, bloemen en insekten. Kenmerkend voor de trogon (Trogonidae/ Trogoniformes; van het Griekse 'trogon' knagend 'trogo' fruit eten) is dat de eerste en tweede teen achterwaarts gericht is en dat de veren bijzonder los zitten. Het zijn enigszins trage vogels, die het liefst op een tak zitten en alleen opvliegen als er een insekt in zicht komt. Ze leven solitair, alleen in de broeitijd sluiten de paren zich aaneen. Beide partners zorgen dan voor het uitbroeden van de eieren. De bekendste vertegenwoordiger van deze familie is de quetzal. (J. Hanzak. 1967: 384-385/ J.A. Jobling. 1995: 238) INFO

Milieuproblemen en de gevolgen voor de Indianen Op last van de Franse autoriteiten in het overzeese departement Guyana, in het Amazonewoud, zal een onderzoek verricht worden naar kwikvervuiling in de rivieren. Die vervuiling, grotendeels maar niet alleen veroorzaakt door goudzoekers uit Brazilië en Suriname, heeft zware gevolgen voor de gezondheid van de inheemse gemeenschappen in het gebied. Vooral bij vleesetende vissen nestelt het kwik zich in het weefsel. Mensen die zulke vissen eten kunnen neuro-intox.icaties oplopen, met gevolgen voor het centrale zenuwstelsel. In het ergste geval kan er sprake zijn van aangeboren misvormingen. Aan de bovenloop van de Maroni-rivier (grensgebied Guyana- Suriname) stelden gezondheidsdiensten meerdere gevallen van zware vergiftiging vast. Het gebied wordt voornamelijk bewoond door Wayana Indianen. (Naar: L. Delputte. Een piranha met kwik als ontbijt. De Morgen 04/03/05)

*** Eén van de zes winnaars van de prestigieuze Goldmanprijs voor het milieu (2005) is de 38-jarige Tarahumara Indiaan Isidro Baldenegro Lopez. Hij is landbouwer en leider van de inheemse Raramuri gemeenschap in Coloradas de la Virgen, ChihuahuaMex.ico. Als actief lid van de 'Fuerza Ambiental', een organisatie die strijd tegen illegale houtkap in de regio, organiseert hij vreedzaam verzet tegen corruptie, drugshandel, geweld en ontbossing. (Naar: P. Dupont. ' Groene Nobelprijs' beloont zes milieuactivisten. D.M. 22/04/05)

***

Wasberen (E. Raccoon - F. Raton laveur - Sp. Mapache) Behoren tot de familie Procyonidae, met o.a. de Krabbenetende wasbeer (Procyon cancrivorus). Kop- romplengte 40 tot 60 cm., staart 20 tot 40 cm. lang. Vacht is van boven grijs tot geel-roodachtig, aan de onderkant iets lichter. De lippen, keel en kin zijn vuilwit, heeft een 'masker' over de ogen. Het voedsel is zowel dierlijk als plantaardig, met een voorkeur voor krabben en kreeften. West-Indië (E. West Indies - F. Indes Occidentales - Sp. Indias Occidentales) Een etnocentrische benaming van het gebied, gevormd naar analogie met Oost- Indië (Oost-Azië, Indonesië). Men gaat hier uit van een wereldvisie waarbij Europa centraal geplaatst wordt. Een deel van de wereld ligt ten oosten van 'het centrum van de wereld' en een ander deel ten westen. De sojaproducenten kwamen onder vuur te liggen door een rapport van Greenpeace. Het Amazonewoud in Brazilië wordt opnieuw en in een hoger tempo vernietigd. Van 2003 tot 2004 werd er een gebied gerooid zo groot als België ten voordele van de landbouw, met name de teelt van sojabonen. Deze sojabonen gaan meestal niet rechtstreeks naar de consument, maar bijna 80% zijn bedoeld als veevoeder. (Naar: Greenpeace Jaarrapport 2004/ Greenpeace magazine. 2005, 1 & 2)

*** Volgens het dorpshoofd Gary Harrison van het dorp Chickaloon, Alaska, is de gletsjer die de rivier [de Matanuska] voedt de laatste jaren al vier kilometer teruggetrokken. Het water in de rivier zwelt veel meer aan, waardoor de Indianen niet meer kunnen oversteken om voedsel te zoeken. " Wij moeten overschakelen op verwerkt voedsel, met alle gevolgen van dien. Ons lichaam is daar niet aan aangepast. Ons traditioneel dieet bestaat uit veel vis en vlees, niet uit zo 'n suikerrijk voedsel. Dat zorgt voor een verhoogd aantal hart- en vaatziekten en gevallen van diabetes", aldus G. Harrison. Samen met vertegenwoordigers uit de noordelijke streken van Rusland en Scandinavië trok Harrison door Europa niet alleen om aandacht te vragen voor hun problematiek, maar ook om ons te waarschuwen. Wat wetenschappelijke rapporten al eerder signaleerden (de klimaatsverandering en de gevolgen voor het ecosysteem), merken de inheemse volkeren van het arctisch en subarctisch gebied nu aan de lijve. Chickaloon is een dorp aan de Matanuska-rivier, rivier die uitmondt in de Knik Arm de noordoostelijke uitloper van Cook Inlet (inham waaraan ook Anchorage ligt). Het dorp wordt bewoond door Knik Arm Tanaina. De Tanaina (nu aangeduid als Dena' ina) behoren cultureel gezien tot de Subarctische groep vervolg blz. 13

8

NIEUWSBRIBF - Nr. 2 - 2005

Het verloren rijk der Maya's National Geographic, 2004 (oorspr. 1993)- DVD, duur: 52 minuten - Engels, Nederlandse ondertiteling. Commentaarstem is van de bekende filmster Susan Sarandon. JOS MARTENS Deze disk maakt samen met 3 andere deel uit van een box 'special edition'. Oorspronkelijk was dit een video: Verloren Maya Koninkrijken, 1993, die we jaren geleden in dit tijdschrift kort besproken hebben. Pas bij het bekijken constateerden we dat het om dezelfde uitzending ging, met een lichtjes gewijzigde titel. De DVD is ook afzonderlijk te koop. De video bezat één groot nadeel: de technische beeldkwaliteit van de kopie was alles behalve denderend te noemen. Dit is in de DVD verholpen. De opnamen van de kunstvoorwerpen zijn adembenemend fraai. En DVD bezit het voordeel dat je elk beeld op diakwaliteit kunt stilzetten om het rustig te bekijken. "Zij waren hier duizenden jaren voor Columbus. Toen Parijs nog een dorp was, hakten zij steden uit de jungle." Met deze dramatische zinnen in typische National Geographic - stijl is de toon gezet. De woorden zijn vergezeld van al even inspirerende (gereconstrueerde) beelden: een vorstelijk Mayapaar treedt uit de tempel naar buiten om de bebloede handpalmen aan hun onderdanen te tonen, bewijs dat ze hun koninklijk bloed aan de goden hebben geofferd voor het welzijn van hun volk. Sensationeel, op effect berekend, dat wel. Maar wetenschappelijk onderbouwd. Enje aandacht is meteen gevangen, zeker als daarop in snelle opeenvolging flitsen volgen van de indrukwekkende piramide van Chichén Itzá en van andere Mayasteden. In de volgende scène vergezellen we een groep archeologen bij het openen van een net ontdekt graf.

van de Engelsman Catherwood, die Stephens vergezelde, naar dezelfde monumenten nu. Je staat versteld van de diepte in de beelden, tot je je herinnert dat Catherwood een camera obscura gebruikte en dan nog drie volle dagen nodig had voor hij zijn eerste stela op papier kreeg. In Stephens' tijd was er niets bekend over de Mayacultuur. Hij vroeg zich af: wie bouwde de stad? Dat leverde een van de allerberoemdste archeologische citaten op, na die van Howard Carter bij Toetanchamons tombe: "De stad lag voor ons als een scheepswrak in het midden van de oceaan. De masten waren verdwenen, de bemanning vergaan en niemand om te vertellen vanwaar zij kwam en wat haar verwoesting veroorzaakte. Alles was mysterie, donker ondoordringbaar Mysterie."

Dit is de proloog. In de verdere film zullen deze beelden herhaald worden in een ruimere context. Een volgende reconstructiescène voert ons naar Honduras in hetjaar 1839. J. L. Stephens, globetrotter en archeoloog, ontdekt Copan. Hij kocht de stad voor vijftig dollar. (Maar de beelden die we hierbij zien geven de huidige toestand weer, of alleszins die van slechts enkele jaren geleden. In Stephens' tijd was de stad totaal overwoekerd door de jungle.) Herhaaldelijk wordt er uitgezoomd vanuit de tekeningen en aquarellen

Palenque (Chiapas) . Tempel der Inscripties. Hier voorspelde Stephens de vondst van vorstengraven. Ironisch genoeg zou de Mexicaanse archeoloog Alberto Ruz net hier in 1951, na drie jaar graven, de schitterende gaftombe ontdekken van Hanab Pakal (603-683) , de elfde heerser van Palenque: het eerste graf ooit in een Mayapiramide gevonden . 9


Later zou Stephens nog een aantal andere Mayasteden bezoeken, onder andere in het huidige Mexico. Zijn verslag leest nog steeds als een mengeling van een reisverhaal à la Karl May en het verslag van een archeologische ontdekking met waarlijk historische omvang. (Zie achteraan bij 'Verder lezen.') De intrigerende beschaving van de Maya beleefde een lange periode van bloei tijdens de zogenaamde klassieke periode, van de derde tot de negende eeuw van onze tijdrekening. In wat nu ondoordringbare, hete en ongezonde jungle is in het huidige Guatemala, Belize en Zuid-Mexico, floreerden tientallen en tientallen stadstaten en koninkrijken. We beginnen onze tocht in Copan, een stad waarrond nog steeds een waas van mysterie hangt. Bill Fahs leidt het multidisciplinaire Copanproject, dat al meer dan twintig jaar loopt. Je ziet archeologen en arbeiders bezig met de reconstructie van de oorspronkelijke gevelreliëfs van een gebouw, uit niet minder dan 30.000 puzzelstukken!

Copan. Gevelreliëf

We vergezellen de Hondurese archeoloog Ricardo Agurcia met zijn team bij hun opgravingen diep in de gangen onder tempel 16. Fascinerend! Beter dan de werkelijkheid, want het onderaardse terrein is afgesloten voor bezoekers wegens te onveilig. Hier troffen de archeologen een intacte tempel aan, met de originele kleuren nog aanwezig. Agurcia doopte hem 'Rosalila'. Een dynamische computersimulatie geeft weer hoe hij er indertijd moet hebben uitgezien. Dan krijgen we een beeldovergang naar de echte tempel in zijn huidige structuur. National Geographic sponsort het project al zo lang, dat je de voortgang over jaren kunt volgen, in de voetsporen van de archeologen. Je ziet de verrukking en het ontzag op hun gezichten. Je bent aanwezig in de discussie over 10

de intrigerende vraag: waarom werd Rosalila intact begraven?

Copan. Reconstructie van de Rosalila-tempel.

Ondertussen pogen andere specialisten de antwoorden te vinden in de opschriften op de monumenten. David Stuart, zoon van de Mayaarcheoloog George E. Stuart en het wonderkind van Maya-paleografie voert je mee op de tocht langs de ontcijfering van de Maya-gliefen, die zo lang gedoemd leken een onoplosbaar raadsel te blijven. Je maakt ook kennis met de betreurde Amerikaanse epigrafe Linda Schele (1942-1998), die de ontcijfering zo vooruit heeft geholpen en voortijdig stierf aan pancreas kanker. De beelden zijn op zichzelf eveneens een historisch document. Hier, ergens omstreeks 1990, is ze nog gezond en wel en vol dynamisme. Door haar jarenlange arbeid en die van mensen als David Stuart kunnen de geleerden op dit ogenblik meer dan 80% van de opschriften te lezen. Ironisch genoeg is de langste bewaarde incriptie hier in Copan te vinden, namelijk de beroemde hiërogliefentrap. Maar de blokken met tekst waren naar beneden gestort en werden door vroegere archeologen voorlopig in een verkeerde volgorde terug opgestapeld. Toen we de site in 1978 bezochten, werd net een begin gemaakt met de inventarisatie, die nu wordt verder gezet met behulp van de computer. Over Linda Schele op het internet: http://www.saa.org/publications/ saabulletin/ 17-5/saa 15.html http://www.utexas.edu/research/ chaaac/ schele_biography .html

Op het gerestaureeerde balspelterrein van Copan wonen we een reconstructie bij van het balspel, dat een zo grote rol vervulde bij alle MesoAmerikaanse culturen. Goed gespeeld hielp het om het evenwicht in de kosmos te bewaren. (Het balspel leek volkomen verdwenen, tot de Nederlandse antropoloog en latere conservator van

NIEUWSBRIBF - Nr. 2 - 2005

de afdeling pre-Columbiaans Amerika in Leiden, Ted Leyenaar, beginjaren 1970 in de noordwestelijke uithoek van Mexico nog enkele dorpjes vond waar het gespeeld werd, vermoedelijk volgens de klassieke regels.)

maansverduisteringen kon voorspellen over een zeer lange termijn. Langzamerhand komen zij nu los uit de nevelige prehistorie en duiken de contouren op van een heuse geschiedschrijving met koningen, oorlogen, opgang en verval.

In deze maatschappij trad de koning op als enige bemiddelaar tussen mensen en goden, door het offeren van zijn eigen bloed. Van een reconstructiescène zwenkt de camera over naar een hedendaagse Maya-sjamaan en naar hedendaagse Maya-ceremonies bij de kerk van Chichicastenango.

In de loop van de negende eeuw raakten de meeste grote centra in verval. Het raadsel van deze "grote collaps" is tot op heden niet volkomen opgelost en zorgt nog steeds voor polemieken onder de archeologen.

Yaxchilan. Latei. Voorstelling van vorstin in offerscène.

Nog steeds spelen de broederschappen een vooraanstaande rol bij de plechtigheden. In feite hebben zij de katholieke rituelen 'gemayaniseerd.' Wij krijgen een korte maar correcte uitleg over de traditionele klederdrachten en de symboliek van de geweven motieven en patronen. Tot enkele decennia na de Tweede Wereldoorlog werden de Maya beschouwd als een compleet atypisch volk van vreedzame astronomen en wiskundigen, gefascineerd door het voorbijglijden van de tijd aan het uitspansel. Dat onrealistische imago moest reeds bijgesteld worden vlak na de Tweede Wereldoorlog, na de ontdekking van de oorlogs- en offertaferelen op de muurschilderingen van de verborgen stad Bonampak. Maar het beeld van de wijze "Chinezen van Meso-Amerika" bleef toch nog lang domineren. Natuurlijk is het nog steeds correct dat zij het cijfer nul ontdekten en toepasten, eeuwen voor de Hindoes en een kalender uitwerkten, die nauwkeuriger was dan die van de Spaanse conquistadores in de zestiende eeuw en astronomische verschijnselen zoals

Rond het midden van de 8ste eeuw begonnen voor de klassieke Mayabeschaving de 'Dark Ages', letterlijk de donkere eeuwen. Als we mogen afgaan op het paradigma Co pan, werd ze het slachtoffer van haar eigen succes. De bevolkingsexplosie zorgde voor ontbossing. Die leidde weer tot erosie en tot een druk op het milieu met toenemende spanningen en vernietigende oorlogen tussen de stadstaten. Reeds in 562 werd het machtige Tikal overwonnen door Caracol en vluchtte de bevolking naar Dos Pi las. Tempels en gebouwen werden veranderd in fortificaties en een verdedigingsmuur liep nu dwars door het ceremonieel centrum. Tevergeefs. Want ook Dos Pilas werd uiteindelijk veroverd. Langzamerhand werden veel van de schitterende paleizen en tempels verlaten. De laatste datum die we in Copan op een monument aantreffen is 761. In Palenque stoppen de dateringen na 799, in Tikal in 879. De uitzending eindigt bij de hedendaagse Maya en de afschuwelijke 'burgeroorlog' van de jaren 1980, in feite een genocide uitgevoerd door de regering, met 100.000 doden en meer dan 40.000 'verdwijningen' onder de inheemse bevolking. Eigenlijk geeft de DVD geen globale initiatie over cultuur en geschiedenis van de Maya, zoals het Time Life boek Maya, bouwers van tempels en paleizen ( 1), of Sebastiaan Roeling in Terugblik op een wereldtijdperk (2), die ook op deze site besproken worden Hij benadert de Maya-cultuur voornamelijk via erg knappe beeldinformatie over de recente opgravingen in Co pan, Dos Pi las en andere plaatsen, met andere woorden: de opgravingartikels uit de laatste tienjaargangen van National Geographic (tot 1993) in bewegende beelden.

Il


Epiloog

Verder lezen

Een DVD om duimen en vingers afte likken, met veel nooit eerder vertoond materiaal en o.i. één tekort: er ontbreekt een epiloog. Toen ik in 1978 Copan voor het eerst bezocht waren de plannen voor de reconstructie van de hiërogliefentrap nog maar in embryonaal stadium. In 1987, bij ons tweede bezoek was Rosalila nog niet ontdekt.

Freidel, D., Schele L. & J. Parker, Maya Cosmos. Three Thousand Years on the Shaman s Path, New York, William Morrow, 1993.

In de DVD zijn we getuige geweest van belangrijke ontdekkingen, onder andere de Rosalila- tempel. In 1992 konden de archeologen nauwelijks bevroeden hoe belangrijk dit was. Rosalila bleek opgericht door Maan Jaguar, de tiende heerser van Copan in hetjaar 571 van onze tijdrekening, en bevatte klaarblijkelijk de tombe van zijn voorganger, de vergoddelijkte stichter van deze dynastie van zestien opeenvolgende priesterkoningen . Er is een zeer nauwkeurige reconstructie gemaakt die sinds 1996 te bezichtigen is in het museum van Copan. (Zoals boven reeds gezegd, is de oorspronkelijke vindplaats te gevaarlijk voor bezoekers.) Ik kan me voorstellen dat heel wat mensen meer willen weten over de verdere ontwikkelingen van wat ze gezien hebben. National Geographic steunt het Copan-project al vele jaren. In het tijdschrift wordt regelmatig verslag uitgebracht. Alle jaargangen sinds 1888 zijn te verkrijgen op cd-rom. Zie het artikel Het gele kadertje rond de wereld op onze website (3).

Sinds oktober 2000 is er ook een uitgave van National Geographic in het Nederlands. Een index, zoals die vroeger jaarlijks verscheen, bestaat nog niet, maar je kan de inhoud van alle nummers nakijken op de website, via de knop "magazine". (of je nu inlogt via .be of .nl,je komt op dezelfde site terecht, met mogelijkheden om door te klikken naar de internationale (Engelstalige) site. http:// www.nationalgeographic.be/ Noten 1. Bespreking op onze website:--http://

Grube, N. (red.), Maya. De goddelijke koningen van het regenwoud, Keulen, Könemann, 2001. Holsbeke, M. & J. Montoya (red.), 'Met hun handen en hun ogen. ' Maya-textiel, spiegel van een wereldbeeld. Tentoonstellingspublicatie, Antwerpen, Etnografisch Museum, 2003. Bespreking op onze website: http://users.tijd.com/ ~tdn24064/bijdragen.htm

Roeling, S., Terugblik op een wereldtijdperk, Rotterdam, Uitg. S. Roeling, 2004. Sabloff, J., De Maya s. Een nieuwe kijk op een oude cultuur, Maastricht-Brussel, Natuur & Techniek, 1994. Stephens, J., Incidents o/Travel in Centra/ America, Chiapas and Yucatan, dl. 1, New York, Dover Publications, 1969 (anastatische herdruk van de originele uitgave uit 1841 ). Webster, D., Evans, S. e.a., Levendverleden. Een inleiding in de archeologie, De Haan, Teleac, 1993. Leyenaar, T., Van Zantwijk, R., Solis, F. e.a., Kunstschatten uit het Oude Mexico. Een goddelijke reis. Tentoonstellingscatalogus, Amsterdam, Nieuwe Kerk, 2002. Video

De Maya's. Het bloed van koningen. Bespreking op onze website: http://users.tijd.com/~tdn24064/ bijdragen_mayakoning.htm Websites

Over alle besproken Mayasteden kun je op internet een massa informatie vinden, als je de naam intikt op Google.

users.tijd.com/~tdn24064/bijdragen _ timelife.htm

2. Bespreking op onze website: http:// users.tijd.com/~tdn24064/

Zie de knop "Links" op de website van het Instituut voor Amerikanistiek http://users.tijd.com/

bijdragen_mayaboek.htm 3. Bespreking op onze website: http://

~tdn24064/indexnl.htm

users.tijd.com/~tdn24064/bijdragen.htm

Copan: museum http://www.honduras.net/copan/ museum/index.html

12


Copan: Tour with David Stuart: les in het ontcijferen van het schrift op de didactische website Nova Online http://www.pbs.org/wgbh/ nova/maya/copan.html Copan: geschiedenis en schrift door David Stuart http://www.peabody.harvard.edu/Copan/text.html Barbara W. Fash, Rescuing the Rosali/a http:// www.mayadiscovery.com/ing/archaeology/ default.htm

Rosalila s Temple: http://www.mayanet.hn/copan/ Engl ish/Discover/Rosa 1.htm La Ruta Maya: http://www.larutamaya.nl/ copan.htrn Vervolg van blz. 8

(Noord-Canada en Alaska). Zij waren oorspronkelijk vissers (vnl. zalm en forel), jagers (kariboe) en verzamelaars (bessen). Leefden verdeeld in kleine familiegroepen die soms samenkwamen en 'bands' vormden en die dan weer drie grotere groepen uitmaakten (lnterior, Kenai en Susitna [waartoe Chickaloon behoort]). Kenden wel matrilineaire clans (verdeeld over twee 'moities'), maar geen centraal gezag ofstamorganisatie. Het clansysteem bleef tot de jaren 70 van de vorige eeuw bekend in sommige dorpen. Taalkundig behoren de Tanaina tot de grote Athapasken taalfamilie en worden zij verdeeld in twee dialectgroepen (Upper Inlet en Lower Inlet), met onderling grote verschillen. De taal gesproken in Chickaloon behoort tot het Upper Inlet en meer bepaald tot de Knik Arm subgroep. Nuk'dinïtnu (Chickaloon) zou 'houtblokbrug gaat naar de overkant' betekenen. (Naar: N. Carpentier. De Morgen 25/05/05 ~ J.B. Townsend. Tanaina. 1981 ~ S. Lührmann. Subarctisch gebied. 2000)

Internet content. lib. washington.edu/aipnw/ American Indians of the Pacific Northwest collection. Roept een beeld op van stammen uit Alaska (bv. Tlingit en Tsirnshian) en men kan een zestal verdragen, afgesloten in 1855, raadplegen. intemational.loc.gov/intldl/mtfhtml/mfhome.html Meeting the frontiers. Een.tweetalige (Engels-Russisch) digitale bibliotheek die het ·verhaal vertelt van het Wilde Westen in de l 9e eeuw en de ondergang van de oorspronkelijke bewoners van Siberië. karlmay. leo .org/index/html Biografie, foto's en bibliografie van Karl May, samengesteld door het Karl-May-Gesellschafft.

wintercounts.si.edu/ Alle verhalen, heldendaden, mythen en legenden van de Lakota- Sioux werden als pictogrammen op bizonhuiden (op)getekend. Ze zijn zowat de enige bron voor de studie van de Lakota geschiedenis. Hun jaar begon wanneer de eerste sneeuw viel vandaar winter counts, de winter (ver)tellingen. Een prachtige en hoogst interessante site samengesteld door het Smithsonian Museum ofNational History. content. lib. washington.edu/aipnw/buerge2 .html American Indians of the Pacific Northwest Collection. Site die handelt over bv. Chief Seattle en Chief Joseph van de Nez Percé en over vele andere Indianen van het noordwesten van de V.S. www.collectionscanada.ca/inuit Project naming. De Library and Archives Canada (Ottawa) wil hiermee de geschiedenis van de Inuit in kaart brengen. Jonge Inuit worden op deze manier weer in contact gebracht met hun (over)grootouders. www.traditionsofthesun.org Chaco Canyon in Cyberspace. Het is niet gemakkelijk de sites van de Ancestral Pueblo culture in Chaco Canyon (New Mexico) te bezoeken. Maar dankzij de website samengesteld door de National Park Service, NASA en Ideum worden ons deze sites op een fantastische manier voorgesteld. Subliem! Pueblo Bonito e.a. in de huiskamer!!

Boekhandel Begin dit jaar opende in de Brusselse Zavelwijk een boekhandel gespecialiseerd in niet-westerse kunst en reisgidsen. Vasco & co. Miniemenstraat 48, 1000 Brussel. Geopend di-zat. 11- 18.30 uur/ zondag 10-13 uur. tel. 0473.64.26.11

Onderzoek Volgens Albert Goodyear (Univ. Columbia, ZuidCarolina) is er menselijke aanwezigheid aangetoond in de Topper site (langs de Savannah, Zuid-Carolina). De ouderdom van de vondst wordt geraamd op een 50.000 jaar. (Bron: Sciences et avenir. 2005, 695 Gan). Blz. 27. Muziek Zoals vorige jaren presenteert 'De Zomer van Antwerpen' een reeks muziekoptredens onder de titel 'Muziek in de wijk' en dit op verschillende lokaties in het Antwerpse. Interessant voor ons zijn onder meer Septeto Nacional uit Cuba (20-24 juli), Spoity Boys uit Frans-Guyana (02-07 augustus) en Creole uit Colombia met Caraibische feestmuziek (23-28 augustus) Voor de juiste lokaties: tel 03.202.91.50/ www.zva.be

13


11~-----N-A-TU-RA_L_H_rs_T_o_R_v_RA_YM_o_ND_PAE_s_HUY~sIl De spreekwoordelijke 'goede wind' heeft ons enkele zeer oude jaargangen van 'Natura) history' in bruikleen toegespeeld. Het betreft voorlopig de jaargangen van 1930 tot 1939. De inhoud van de artikels kan soms achterhaald zijn, maar de autoriteit van de auteurs staat borg voor kwaliteit. Namen als M. Mead, G.C. Vaillant, H.L. Shapiro en Cl. Wissler klinken in de wereld van de culturele antropologie en archeologie nog steeds als een bel. Opvallend is de lengte van de meeste artikels, zijnde 10 à 12 bladzijden. De gemiddelde lengte van de huidige artikels in de Geographic Mag. bedraagt slechts 5 à 6 pagina's. Opvallend is tevens de goede kwaliteit en de documentaire waarde van de begeleidende foto's (steeds in zwart/wit weliswaar). Daarom dit beknopte overzicht van de belangrijkste artikels op cultureel antropologisch en aanverwante gebieden. Artikels die handelen over Indianen zullen in kapitalen worden weergegeven. Fotokopieën van de artikels zijn altijd te bekomen bij samensteller van deze lijst. Natural history. 1930, Vol. XXX, 1 WISSLER, CL. THE UNNERSAL APPEAL OF THE AMERICAN INDIAN: 33-40. Vol. XXX, 2 Mead, M. Melanesian middlemen; a description of the trading people of the Admiralty Is lands: 115130 Shearwood, G.F. Karamojo, one of Africa's odd corners: 195-204 Vol. XXX, 3 OSBORN, H.F. THE ROMANCE OF THE WOOLLY MAMMOTH; THE FIRST EXTINCT MAMMAL TO BE FOUND BY MAN: 226-241 Shapiro, H.L. The disappearing peoples of the South Seas; the influence of contact with Europeans: 253-266 ROIGNEAU, M. "TOP OF THE WORLD" IN YUCATAN; NATIVE LIFE ON A SMALL HACIENDA: 267-275 EMMONS, G.T. THE ART OF THE NORTHWEST COAST INDIANS: 282-292 SHETRONE, H.C. THE MOUND BUILDERS; I: 293-304 14

Vol. XXX, 4 Mytinger, C. With brush and palette in the South Seas; an artists visits the Melanesian Islands to paint the natives: 349-366 Ichikawa, S. Shinto- the way of the Gods; the ancient cult of the islands of Japan: 375-388 SHETRONE, H.C. THE MOUND BUILDERS; II: 402-408 Obermaier, H. Altamira; the cavem of the Stone Age artists: 426-434 Waite, E.R. The Australian boomerang: 435-437 Vol. XXX, 5 Ontbreekt Vol. XXX, 6 VAILLANT, G.C. RECONSTRUCTING THE BEGINNING OF A HISTORY; THE INHABITANTS OF TICOMAN: 606-616 HATT, R.T. COLLECTORS' DAYS AND NIGHTS IN YUCATAN: 617-626 Natural history. 1931, Vol. XXXI, 1 OLSON, R.L. OLD EMPIRES OF THE ANDES; THE MYRON I. GRANGER ARCHAEOLOGICAL EXPEDITION: 3- 22 Shapiro, H.L. Race mixture in Hawaii: 31-48 Mead, M. Living with the natives of Melanesia: 62-74 CARR, W.H. INDIANBEAVERLEGENDS: 8192 Vol. XXXI, 2 Kahn, M.C. Art of the Dutch Guiana Bush Negro: 155-168 Ichikawa, Sh. The mysterious natives of northem Japan; the disappearing Ainu: 195-206 Vol. XXXI, 3 VAILLANT, G.C. A BEARDED MYSTERY; CONSIDERATIONS THAT ATTEMPT TO ESTABLISH THE SOURCE OR THE AUTHENTICITY OF AN UNUSUAL ARCHAEOLOGICAL SPECIMEN FROM MEXICO: 243-252 Vemay, A.S. The great Kalahari sand veldt; picturesque natives of the desert regions of South Africa: 262-274 Semple, A. T. The origin of domestic cattle: 286299


Vol. XXXI, 4 ANTHONY, H.E. FROM CUZCO TO MACHU PICCHU: 388-399 OLSON, R.L. A DAY IN NAZCA: 400-408 FINN1E, O.S. REINDEER FOR THE CANADIAN ESKIMO: 409-416 Blackwood, B. Mountain people of the South Seas; the home life of the natives in the hili villages of Bougainville: 424-433 [Noordelijke Solomonseil.] Vol. XXXI, 5 Vanishing India; ethnographic paintings by H. Stowitts: 458-473 Whitlock, H.P. Modern methods of carvingjade; the art of the Chinese lapidary of today: 511-518 VAILLANT, G.C. ENLIVING THE PAST; MODELS OF FOUR ANCIENT TEMPLES IN THE AMERICAN MUSEUM: 530-538 Edwards, D.L. A miniature Melanesia: 549-557 [Manus, Admiraliteitseil.] Vol. XXXI, 6 Suydam Cutting, C. Among the nomads of Tibet: 615-626

VAILLANT, G.C. A PRE-COLUMBIAN JADE: 512-520 Raven, H.C. Primitive ploughing with water buffaloes : 521-528 [Sulawesi] Lutz, B. Wild life in Brasil: 539-550

Natura! history. 1933, vol. XXXill, 1 VAILLANT, G.C. THE WORSHIPPERS OF THE AZTEC WAR GODS: 17-30 Suydam Cutting, C. Jungle people of Assam: 5465 [Naga, Koniak, Ao] Vol. XXXIII, 2 Ichikawa, Sh. Kyu-do; ''the way of archery" in Japan: 139-152 BENNETT, W.C. ARCHAEOLOGICAL HIKES IN THE ANDES: 163-174 [Tiahuanaco, Inca] Vol. XXXIII, 3 Merrill, E.D. Crops and civilizations: 235-250 Weitzner, B. Primitive dollars; various farms of currency: 325-336 Vol. XXXIII, 4 Ontbreekt.

Natura! history. 1932, vol. XXXII, 1 Morden, W.J. Beyond the vale ofKashmir: 5-21 BENNETT, W.C. PERUVIAN GOLD: 22-31 BROWN, B. THE BUFFALO DRIVE: 75-82 Vol. XXXII, 2 Crawford, St. C. Twilight and
Vol. XXXIII, 5 Cron, H. Camera studies from India; a series of photographs taken in Mysore and on the border of Nepal: 477-484 BAILEY, A.M. A CRUSE OF THE "BEAR"; NARRATIVE OF A JOURNEY ALONG THE ARCTIC COAST OF ALASKA: 497-510 [Inuit] Vol. XXXIII, 6 VAILLANT, G.C. HIDDEN HISTORY; HOW A LITTLE-KNOWN CORNER OF CHICHEN ITZA ADDS A PAGE TO THE STORY OF PRECOLUMBIAN YUCATAN: 618-628

Natura! history. 1934, vol. XXXIV, 1 Chapman, A.R. Nomads of the desert; the romance and the tragedy of the Mongols: 31-44 Vol. XXXIV, 2 VAILLANT, G.C. THE ARCHITECTURE OF PRE-COLUMBIAN CENTRAL AMERICA: 117132 Raven, H.C. "Makanan Malayu"; some of the foods in common use among the natives of Borneo and Celebes: 176-182 SCHUMANN, E.A. JUNGLE AND SNOW IN COLOMBIA; STUDYING THE PLANT LIFE 15

NJEUWSBRIEF - Nr. 2 - 2005

AND CLIMBING THE MOUNTAINS: 183-194 [Arhuaco] Vol. XXXIV, 3 Mead, M. Tamberans and Tumbuans in New Guinea: 234-246 [Abelam, Arapesh, Iatmul, Mundugumor] VALLANT, G.C. THE SCULPTURE OF PRECOLUMBIAN CENTRAL AMERICA: 259-272

Vol. XXXV, 4 Osgood, W.H. The Ethiopians and their stronghold: 286-298

Vol. XXXIV, 4 Mead, M. How the Papuan plans his dinner: 377388 VAILLANT, G.C. THE ART OF PAINTING IN PRE-COLUMBIAN CENTRAL AMERICA: 389402

Natural history. 1935, vol. XXXVI, 1 Boulton, L.C. Bronze artists of West Africa: 16-28 HAY, CL.L. A CONTRIBUTION TO MAYA ARCHITECTURE: 29-33 [Rio Bec] Vemay, A.S. Exploring the "Mighty Chindwin": 37-50 [Myanmar] BENNETT, W.C. WEAVING IN THE LAND OF THE INCAS: 62-72

Vol. XXXIV, 5 WISSLER, CL. THE REBIRTH OF THE "VANISHING AMERICAN": 415-430 Camera impressions of New Guinea; from the record of an expedition: 447-457 Whitlock, H.P. Jade, amber and ivory: 458-472 VAILLANT, G.C. THE CRAFTS OF PRECOLUMBIAN CENTRAL AMERICA: 485-496 Vol. XXXIV, 6 Cole, F.-C. Peoples of the Philippines: 507-522 VAILLANT, G.C. ORNAMENTS OF PRECOLUMBIAN CENTRAL AMERICA: 578-586 Vol. XXXIV, 7 Cutting, S. The Toradjas of Celebes: 640-652 VAILLANT, G.C. THE POTTERY OF PRECOLUMBIAN CENTRAL AMERICA : 662-673 Vol. XXXIV, 8 WISSLER, CL. AN UNFINISHED BOOK: 711712 [ Dakota tekeningen] BENNETT, W.C. LAKE TITICACA; AN ARCHAEOLOGIST EXPLORES THE HIGH LAKE: 713-724 [foto's door J.Bird] Natural history. 1935, vol. XXXV, 1 von Hoffman, C. Witchcraft among the Zulus: 316 BENNETT, W.C. MACHU PICCHU: 64-76 Vol. XXXV,2 Coon, C.S. The people of the Rif: 92-106 [Berber] Whitlock, H.P. The Netsuke of Japan: 121-131 Vol. XXXV, 3 OLSON, R.L. THE INDIANS OF THE NORTHWEST COAST: 182-197

16

Vol. XXXV, 5 Shapiro, H.L. Mystery Island of the Pacific: 365378 [Paaseiland]

Vol. XXXVI, 2 BROWN, B. FLYING FORDINOSAURS: 95-116 [Ancestral Pueblo Culture] GOODWIN, G.C. BUFFALO HUNT 1935: 156164 [Subarctisch gebied] Vol. XXXVI, 3 Geen artikel weerhouden Vol. XXXVI, 4 GILL, R.C. CURARI, THE FLYING DEATH: 278-292 [Jivaro e.a.] Vol; XXXVI, 5 LETCHER BUTLER, L. THE ANCIENT BURIED CITY OF KENTUCKY: 398-404 [Mound Builders- Temple Mound/ Noordoosten Noord-Am.]

Natural history. 1936, vol. XXXVII, 1 Ontbreekt Vol. XXXVII, 2 Suydam Cutting, C. In Lhasa - The F orbidden: 102-126 EKBLAW, E. ESKIMO DOGS - FORGOTTEN HEROES: 173-184 Vol. XXXVII, 3 Geen artikel weerhouden Vol. XXXVII, 4 Chapin, J.P. Through Southem Polynesia: 286-308 MASON, G. NATIVE AMERICAN FOOD: 309318


Vol. XXXVII, 5 KAHN, M.C. WHERE BLACK MAN MEETS RED: 382-399 [Oyana Indianen en Bosnegers/ Suriname] GLEMBY, M. INDIAN TYPES: 435-440 [Vlakten en Prairiegebied] Price, W. Big money ofYap Vol. XXXVII, 6 Geen artikel weerhouden Natural history. 1936, vol. XXXVill, 1 Ontbreekt Vol. XXXVill, 2 Geen artikel weerhouden Vol. xxxvm, 3 Trubee Davison, F. Through India: 211-226 Vol. xxxvm, 4 GODSELL, Ph. H. "RELIEF" IN THE SUBARCTIC; THE TRAGIC ECONOMIC STORY OF THE NORTHERN INDIANS: 289-291, 358 [Subarctisch gebied] Collen, L.P. Bark cloth from Africa: 304-310 [Lala/Zambia] VAILLANT, G.C. THE HISTORY OF THE VALLEY OF MEXICO: 324-340 [met uitslaande tabel] Vol. xxxvm, 5 William B. Whitney Tibetan- Lamaist collection: 397- 402

Natura! history. 1937, vol. XXXIX, 1 Johnson, M. In Borneo with the Martin Johnsons: 3-18 Cullen, L.P. Meet a savage king; a visit with the Lala tribe in Centra! Africa: 19-32 [Zambia] Whitlock, H.P. Chinese design; basic symbolic patterns of Chinese art: 49-57

CURRAN, C.H. INSECT LORE OF THE AZTECS: 196-203 Vol. XXXIX, 4 GODSELL, PH. H. THE "BLOND" ESKIMOS AND THE "CREATED WANT": 285-289 [Inuit/ Canada] Vol. XXXIX, 5 WISSLER, Cl. TWILIGHT OF THE OLD WEST: 307-317 [Ind. V.S./ reservaten] Natural history. 1937, vol. XL, 1 VON HAGEN, V.W. SCARLET MEN: 384-394 [Colorado/ Ecuador] BARTLETT, B. THE WOMAN WHO KNEW PEARY: 395-397 LEIGHTON, A.H. THE TWILIGHT OF THE INDIAN PORPOISE HUNTERS: 410-416, 458 [Micmac/Noordoosten Noord-Am.] Vol. XL, 2 Helfritz, H. To Queen of Sheba's legendary capital: 491-504 [Jemen] Teilhard de Chardin, P. Our most ape-like relative: 514-517 [Homo erectus Pekinensis] Vol. XL, 3 Archbold, R. & A.L. Rand. With plane and radio in Stone Age New Guinea: 566-576 Hunter, D. The story of paper: 577-597 RAINEY, F.G. OLD ESKIMO ART: 603-607 [Old Punuk cultuur] Vol. XL, 4 WISSLER, Cl. THE INDIAN AND THE WHITE MAN'S BUFFALO: 625-630 [Reservaatsindianen] Nelson, N.C. South African rock pictures: 653-662 Eifert, V.S. The ancient art of beautification: 663675, 700 [lichaamsversiering en --deformatie] ATA, TE. NATIVE AMERICAN THANKSGIVING: 677-679, 682 [Zuidoosten Noord-Am.]

Vol. XXXIX, 2 Van Loon, H. W. The story of salt: 78-98

Vol. XL, 5 Ontbreekt

Vol. XXXIX, 3 Whitlock, H.P. The eight immortals (of Taoism- Pa Hsien): 174-175 POND, A.W. LOST JOHN OF MUMMY LEDGE: 176-184 [Mummy Cave, Kentucky/ Noordoosten Noord-Am.] VAILLANT, G.C. THE DEATH THROES ON THE AZTEC NATION: 185-195 [conquista]

Natura! history. 1938, vol. XLI, 1 Ontbreekt Vol. XLI, 2 WISSLER, Cl. DEPRESSION AND REVOLT; THE STORY OF THE LAST INDIAN UPRISING 17


AND ITS YOUTH MOVEMENT: 108-112 [Vlakten en Prairiegebied/ jacht - hongersnoodrevolte] IF YOU DIED IN OLD PERU; (A MUMMY BUNDLE SHOWS THAT IT HAS GONE THROUGH FOUR SEPARATE BURIALS): 119125 [Paracas/ Andesgebied] BARTON, D. TOTEM POLES, TOTEMISM TODAY AND TAMMANY'S TIGER: 149-151, 160 [Noordwestkust] Vol. XLI, 3 WISSLER, Cl. THE ENIGMA OF THE SQUAWMAN: 185-189, 235 [gemengde huwelijken] MAPLE SUGAR TIME: 212-213 [Noordoosten Noord-Am./ voedsel] Eifert, V.S. The story of spices: 214-222 Vol. XLI, 4 WISSLER, Cl. SITTING WITH THE INDIAN JUDGES: 271-274, 298, 302 Vol. XLI, 5 Weidenreich, F. The face of Peking woman: 358360 [Homo erectus Pekinensis] Nejame, N. Native life in New Guinea: 362-373 [Irian Jaya] BURNET, R.M. EXPLORING A NEW CAVE; REMAINS OF ANIMALS AND POTTERY 1.000 YEARS OLD ARE FOUND: 374-383 [Ancestral Pueblo Culture/ Guadalupe Mountains, New Mexico] Natural history. 1938, vol. XLII, 1 Jobe Akeley, M.L. The Swazi queen at home; intimate observations on love, life and death: 2132 Vol. XLII, 2 WISSLER, Cl. THE INDIAN AND THE SUPER NATURAL: 121-126, 154 MORRIS, E.H. MUMMY CAVE: 127-138 [Ancestral Pueblo Culture]

BERTRAND SCHULTZ, C. THE FIRST AMERICANS: 346-356, 378 [Paleo-Indianen] Bakker, J.H. Routing the devil ; by fire, sword and ceremonial magie, the Celebes Islanders dance the devil away and cure the sick: 358-362 [Toradja/ Sulawesi] Natural history. 1939, vol. XLID, 1 STEFANSSON, V. THE DISAPPEARANCE OF THE GREENLAND COLONY: 7-12, 34-37 [Inuit] Mead, M. The strolling players in the mountains of Bali; for 35 exciting days the semi-religious theater season brings camival thrills: 17-26 VAILLANT, G.C. THE TWILIGHT OF THE AZTEC CIVILIZATION; AN ANCIENT TAPESTRY SHEDS NEW LIGHT ON THE AGE-OLD STRUGGLE FOR PROPERTY: 38-46 Vol. XLID, 2 Bimbaum, M. The long-headed Mangbetus: 73-83 [Dem. Rep. Kongo] Eifert, V.S. The story of fire: 103-111 Vol. XLID, 4 Kahn, M.C. Africa's lost tribes in South America: 209-215 [Bosnegers/ Suriname] Vol. XLID, 5 VAILLANT, G.C. BY THEIR ARTS YOU SHALL KNOW THEM: 268-277 [Meso-Amerika alg./ kunst] WEYER, E. THE INGENIOUS ESKIMO: 278279, 297 Natural history. 1939, vol. XLIV, 1 MURIE, M.E. MODERN ESKIMO ART: 49-52 Vol. XLIV, 3 HOOGE, H. DR. JEKYLL AND MR. HYDE OF THE PLANT WORLD; THE NIGHTSHADE FAMILY: 160-167 [etnobotanie] VON HAGEN, V.W. THE LOST IlCAQUES: 168-1 77 [Honduras]

Vol. XLII, 3 Geen artikel weerhouden Vol. XLII, 4 Copley Thaw, L. & M. Stout Thaw. Black knights: 256-263, 309. [Fulani/ Kameroen]

Vol. XLIV, 4 Barton, D.R. Exploring human nature; how Margaret Mead became one of the foremost women explorers: 246-250

Vol. XLII, 5 HALL HOLDEN, W. CIVILIZATION AND SUDDEN DEATH; A LESSON FROM THE "SAVAGE" ON HOW TO LIVE LONG: 329-337 [Waiwai/ Guyana]

Vol. XLIV, 5 Anthony, H.E. A winter in remote Burma: 262276, 297 [Lisu/ Lashi] Birnbaum, M. Reception in Ruanda: 298-307 [Tutsi]

18


RECENT VERSCHENEN

Il

RaymondPAESHUYS

11

TIJDSCHRIFTEN American archaeology. 2005, vol. 9, 1 (Lente) Stewart, T. New dating technique applied to prehistorie Hawaiian temple system. Blz. 7, geïll. (Hawaïanen/ Polynesië/ datering) Bawaya, M. Middle Archaic site found in Central Colorado. Blz. 8, geïll. (McKean complex/ Zuidwesten Noord-Arn./ archeologie - artefacten) Stewart, T. Evidence supports tales of Aztec sacrifice. Blz. 10, geïll. (Azteken/ Meso-Am./ offer) Stewart, T. Prehistorie Mogollon village rediscovered. Blz. 11, geïll. (Mogollon- Epley's Ruin/ Zuidwesten Noord-Am./ archeologie) Malakoff, D.Demystifying the Maya. Blz. 12-18, geïll. (Maya/ Meso-Am./ cultuurgeschiedenis ) Toner, M. New revelations at Moundville. Blz. 1925, geïll. (Moundville - Mississippi cultuur/ Zuidoosten Noord-Am./ cultuurgeschiedenis - mounds begrafenisgebruiken) Stein Wellner, A. Working together. Blz. 33-38, geïll. (Oostelijke Pequot/ Noordoosten Noord-Am./ archeologie) Feder, K.L. The peculiar phenomenon of pseudoarchaeology. Blz. 39-44, geïll. (Algemeen/ pseudoarcheologie) Navarri, J. A Woodland village turned frontier town. Blz. 45, geïll. (Woodland cultuur- Fosters site/ Noordoosten Noord-Am./ archeologie) Stewart, T. Hohokam site preserved within subdivision. Blz. 46, geïll. (Hohokarn/ Zuidwesten Noord-Am./ archeologie) Gruber, A. The conservancy acquires a Plaquemine culture site. Blz. 47. (Plaquemine cultuur/ Zuidoosten Noord-Am./ cultuurgeschiedenis - mounds) Gruber, A. In pursuit of the first Mounbuilders. Blz. 48-49, geïll. (Moundbuilders/ Zuidoosten Noord-Am./ cultuurgeschiedenis - mounds)

Archaeology. 2004, vol. 57, 5 (sep-okt) Muse, T. Lost city; bitter warfare threatens Colombia's greatest ancient site. Blz. 18-23, geïll. (Tairona/ Noordwesten Zuid-Am.) Milanich, J.T. Water world. Blz. 46-50, geïll. (Calusa - Key Marco/ Zuidoosten Noord-Am.Florida) Popson, C. Native voices; American Indian sensibilities shape the Smithsonian's new museum. Blz. 62-70, geïll. (Noord-Am. alg./ beeldvorming- verzamelingen musea) Archaeology. 2005, vol. 58, 1 Oan-feb) Powell, E.A. The turquoise trail; did an extensive trade network link the American Southwest with Mesoamerica? Blz. 25-29, geïll. (Zuidwesten Noord-Am. - Meso-Am./ handel) Archaeology. 2005, vol. 58, 2 (mrt-apr) Milbrath, S. Last great capital of the Maya. Blz. 27-29, geïll. (Maya- Mayapan/ Meso-Am.) Blake, E. The Polynesian connection; did ancient Hawaiians teach California Indians how to make ocean going canoes? Blz. 42-45, geïll. (Chumash - Hawaïanen/ Californië - Polynesië/ vaartuigen) Archaeology. 2005, vol. 58, 3 (mei-jun) Milanich, J.T. The devil in the details; what are Brasilian war clubs and Pacific seashells doing in 400-years-old engravings of Florida Indians? Blz. 26-31, geïll. {Timuca/ Zuidoosten Noord-Arn./ Th. de Bry - J. Ie Moyne de Morgues) Klein, J.M. Adventures in Andean archaeology. Blz. 51. (Boekbespreking; zie: Recent verschenen- Boeken J. Reinhard) Folger, T. Chaco Canyon in cyberspace. Blz. 5657. (Internet; zie Info- Internet) Archéologia. 2005, 421 (apr) Meyer, L. La céramique des Indiens du Brésil. Blz. 14-21, geïll. (Amazonia- Brazilië/ bespreking tentoonstelling; zie Recent verschenen- Boeken Brésil Indien) 19


Informatieblad (van de) Diergeneeskundige Vereniging voor Dierenbescherming. 2005, 55 Mees, G. & A. Breuls de Tiecken. De zoogdieren van Amerika; II: Zwartpootfret - Rode wolf Pronghom - Moeflon. Blz. 5-8, geïll. (Noord-Am. alg./ etnozoölogie) Natura/ history. 2004, nov. Whiteley, P.M. Ties that bind; Hopi gift culture and its first encounter with the United States. Blz. 26-31, geïll. (Hopi/ Zuidwesten Noord-Am.) Proceedings of the Academy ofNatura/ Sciences of Philadelphia. 2004, vol. 154 Plew, M.G. The archaeology oflwokrana and the North Rupununi. Blz. 7- 28, geïll. (Amazonia- Guyana/ archeologie) Science. 2005, vol. 307, 5706 Mann, Ch. C. Oldest civilization in the Americas revealed. Blz. 34-35, geïll. (Aspero ~ Caral ~ Norte Chicol Andesgebied/ archeologie) Science. 2005, vol. 307, 5712 Diehl, R.A . Pattems of cultural primacy. Blz. 1055-1056, geïll. (Olmeken/ Meso-Am./ archeologie) Blomster, J.O., H. Neff & M.D. Glascock. Olmec pottery production and export in ancient Mexico determined through elemental analysis. Blz. 10681072, geïll. (Olmeken/ Meso-Amerika/ aardewerk~ handel) Sciences et avenir. 2005, 697 (mrt) Amaud, B. Le pouvoir de l'araignée. Blz. 86-89, geïll. (Nazca ~ Mochel Andesgebied/ godsdienst~ grondfiguren) Sciences et avenir. 2005, 699 (mei) Rouat, S. Ammassalik, Ie peuple des chasseurs. Blz. 90-95, geïll. (Angmagssalimiut/ Arctisch gebied- Groenland)

20

Vergeten volken. 2005, 74 (jan-mrt) Dossier Guatemala. Blz. 17-23, geïll. (Maya/ Meso-Am./ huidige problematiek)

BOEKEN Bemardini, W. Hopi oral tradition and the archaeology of identity. 256 blz, geïll. Univ. of Arizona Press, 2005. (www.uapress.arizona.edu - $ 45) Brésil indien; les arts des Amérindiens du Brésil; dir. L. D. Benzi Grupioni ; (tentoonstellingscatalogus). 381 blz., geïll. Paris, Réunion des Musées Nationaux, 2005. (ISBN 2/711814895/7 - 49 €) (Amazonia- Brazilië I kunst~ culturele antropologie~ archeologie~ Cl. Lévi-Strauss) Diamond, J. Ondergang; waarom zijn sommige beschavingen verdwenen en hoe kan de onze haar ondergang voorkomen? 576 blz., geïll. A'dam, Spectrum, 2005. ( 35,75 €) (Maya~ Paaseilanders e.a./ cultuurgeschiedenis) Janssens, B. & E. Biesemans. De Achi identiteit; (een fotoboek in het Achi, Spaans en Nederlands). 150 blz. Eigen uitg., 2005. ([email protected] tel 02.269 .62.521 0494.06.19.21 - 10 €) (Achi/ Meso-Am.- Guatemala/ huidige problematiek) Reinhard, J. The lee maiden: Inca mummies, Mountain Gods, and sacred sites in the Andes. Wash., Nat. Geographic Books, 2005. ($ 26) Seaver, K.A. Maps, myths and man; the story of the Vinland map. 504 blz., geïll. Palo Alto, Stanford Univ. Press, 2005. (ISBN 0180471496210 - $ 65 Il Paper ISBN 01 80471496319 - $ 24,95) (Vikingen/ Noordoosten Am./ kaarten)

Tempel van de inscripties - Palenque - Mexico

Recommend Documents