8 vlaamse week tegen pesten ste
ri 1 februa TOT ri 8 februa 2013
Logo Yeti
CMYK:
jongeren, ouders, leerkrachten, jeugdwerkers ...samen tegen pesten
pest
één kleur:
en
spre e erov k er!
Horen, zien en SPREKEN! COMMUNICATIE HELPT PESTEN VOORKOMEN. Wanhoop keren
Gie Deboutte
Met spijtige regelmaat confronteren de media ons met schokkend nieuws over pesterijen. Dan kijkt iedereen op van de gruwel die kinderen, jongeren maar ook volwassenen elkaar aandoen. Slachtoffers worden compleet onderuit gehaald. Hun machteloosheid, eenzaamheid, ingehouden woede, wanhoop, … laat zich raden. Tim Ribberink, Amanda Todd, Lisa Lejeune, Phoebe Prince, … zochten hun toevlucht in de dood. Anderen vochten of vechten zich, niet zelden letterlijk, een weg terug. Veruit de grootste groep van slachtoffers en pestkoppen (!) dragen de schade, de schande en het leed van hun pestverleden in stilte. Pesterijen snijden diep. Ze ondermijnen relaties, persoonlijk geluk, zelfvertrouwen, vertrouwen in anderen. Mensen worden er ziek van. Gelukkig HOREN we stilaan meer getuigenissen van mensen die ondanks alles overeind geklauterd zijn. Hun SPREKEN is een krachtig en hoopvol signaal. Hopelijk laten slachtoffers, pestkoppen en omstanders zich door hen inspireren.
Spreken als teken van verzet
Omdat pesterijen schade berokkenen, is verzet geboden. Scholen horen overigens plekken te zijn waar kinderen zorgeloos en in alle veiligheid kunnen leren, samen werken en groeien. Pesterijen maken dit onmogelijk. Ook om die reden is zwijgen, toekijken en gedogen uit den boze. Nochtans stellen we vast dat dit nog vaak gebeurt: in scholen, op de werkvloer, in sportclubs, in gezinnen, in rustoorden, … . Het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten bracht bij haar vorige campagne, met de hulp van Ketnet en Yeti (Klasse), meer dan 272 000 kinderen en jongeren in beweging met de Move tegen Pesten. Dit krachtig signaal moet in de campagneweek van 31 januari tot en met 8 februari 2013 (en liefst ook daarna!) een krachtig verlengstuk krijgen. Het wordt hoog tijd dat de ‘stille samenzwering’ die zo vele pestsituaties kenmerkt en in stand houdt, wordt doorbroken. SPREKEN IS DE BOODSCHAP! Om het stilzwijgen te doorbreken, is er nood aan veilige en betrouwbare aanspreekpunten en aan vele, kleine, moedige daden van verzet en ommekeer. Kinderen, jongeren, leerkrachten en ouders moeten er samen voor zorgen dat slachtoffers, omstanders en pestkoppen veel vroeger dan nu het geval is aan het SPREKEN gaan over wat hen overkomt (slachtoffers), over wat ze te ZIEN en te HOREN krijgen (omstanders), over het onveilig en respectloos omgaan in de groep (omstanders en meelopers), over de krampachtige behoefte om agressief of venijnig uit te halen en anderen te domineren (pestkoppen). Zwijgen, opzij kijken en laten gebeuren, is verre van neutraal. Het is steun verlenen aan wat fout loopt en onduldbaar is. Wie niets onderneemt, versterkt de angst, de pijn en de kramp die iedereen in de ban houdt. Al wie betrokken is, draagt verantwoordelijkheid.
Beluisterd worden
De eerste stap om het stilzwijgen en meedoen te doorbreken, is goed luisteren. We moeten HOREN en afstemmen op waarom kinderen en jongeren in pestsituaties niet durven of willen praten. Slachtoffers, zo blijkt, zwijgen vooral uit schrik voor nog meer of nog ergere pesterijen. Bovendien voelen ze zich vaak schuldig of zijn ze beschaamd. Velen maken bovendien de keuze om het thuisfront niet te belasten met hun probleem. Slachtoffers vrezen bovendien dat hun omgeving
2
TEGEN
(ouders, school) verkeerd zal reageren. Ze willen koste wat kost vermijden dat hun veiligheid en hun streven om er bij te horen, wordt ondermijnd. Omstanders van hun kant hoeden zich voor ‘klikgedrag’ en willen vooral hun eigen hachje redden. Daarom gedogen ze de pesterijen of kiezen ze er zelfs voor om actief mee te pesten. En dat, ten slotte, ook de pestkoppen zich gedeisd houden, ligt voor de hand. De pesterijen zijn voor broodnodig en leveren zoveel voordeel op (machtig gevoel, invloed, status, populariteit, verdringen van eigen zorgen en kwetsbaarheid) dat ze wel gek moeten zijn om die troefkaart op te geven. Helaas compenseren pesterijen zelden hun diepe hunker naar (h)erkenning, invloed en vriendschap.
MOVE tegen PESTEN
Signalen ernstig nemen
Net omdat pesterijen in de luwte van het stilzwijgen verder woekeren, is het van kapitaal belang goed toe te ZIEN wat zich in, om en tussen kinderen en jongeren afspeelt. Het mag niet zijn dat kinderen of jongeren gedurende jaren worden gepest zonder dat hun ouders of hun leerkrachten er van af weten. Signalen moeten en kunnen veel vlugger worden herkend en ernstig genomen. Dit veronderstelt dat leerlingen, ouders en leerkrachten nog nadrukkelijker geïnformeerd worden over wat (cyber-)pesten is, hoe het zich ontvouwt en op basis van welke directe of indirecte signalen het kan worden herkend. Subtiele pestvormen zoals roddelen, uitsluiten, miskennen of negeren, mogen hierbij zeker niet uit het oog worden verloren.
Spreken is goud!
Incidenten herkennen is echter onvoldoende. Er op inspelen, een probleem melden of tussenbeide komen is een volgende, noodzakelijke stap. SPREKEN lukt makkelijker wanneer kinderen, jongeren, ouders en leerkrachten op voorhand houvast krijgen. Ieder van hen moet weten wat hem of haar te doen staat, bij wie ze kunnen aankloppen en welk effect ze mogen verwachten na een melding. Is de opvolging van die aard dat (a) het pesten daardoor stopt, (b) de veiligheid van alle (!) betrokkenen gegarandeerd wordt en (c) de kwaliteit van omgaan tussen leeftijdsgenoten maar ook met de betrokken volwassenen verbetert, dan stijgt de kans dat kinderen en jongeren zullen SPREKEN. Zolang kinderen, jongeren, ouders en leerkrachten zwijgen, blijft de zorg- en hulpstructuur in gebreke. Het spreekwoord ‘spreken is zilver, zwijgen is goud’ is bij pesterijen een slechte leidraad. Hier geldt net het omgekeerde: ‘spreken is goud en zwijgen is fout!’.
De Vlaamse Week tegen Pesten van vorig jaar was een denderend succes. 272.281 kinderen dansten die week de move tegen pesten. Iedereen wist ervan. Iedereen zingt en danst het nog:
Pesten is stom. Pesten is klein. Je hoeft niet te pesten om cool te zijn. De tekst, de muziek en de instructievideo voor het dansje staan nog steeds op internet. Ook dit jaar:
dans!
Minder gepest, meer toekomst!
In Vlaanderen wordt 5,5% van de schoolgaande jeugd uit het lager en secundair onderwijs (10- tot 18-jarigen) minstens één keer per week gepest. 34 500 jongeren lopen met andere woorden het risico op ernstige schade. Hun pestkoppen zijn er niet beter aan toe. Zij missen begrenzing en ondersteuning. Scholen die inzetten op onze campagne hebben dit begrepen. Zij blijven niet bij de pakken zitten en sleutelen aan een assertief, daadkrachtig en warm schoolbeleid. Deze campagnekrant wil hen inspireren en bemoedigen. Hopelijk springen belangrijke partners als de overheid, de media, hogescholen, universiteiten, preventiediensten, … mee op de kar om schoolteams, ouderverenigingen en clubs te ondersteunen. Zo wordt Vlaanderen een hartelijker regio met meer toekomst, omdat elk kind en elke jongere er toe doet! Gie Deboutte
3
Pesten-dat-kan-niet!
OP VRIJDAG 1 FEBRUARI 2013 WORDEN VOOR DE VEERTIENDE KEER DE PESTEN-DATKAN-NIET! – PRIJZEN UITGEREIKT.
De hoofdprijs ‘goud’ bedraagt 2.500 euro en wordt dit jaar toegekend aan de basisschool Openluchtschool Sint-Lutgardis in Brasschaat. Voor de zes andere laureaten ( allemaal ‘zilver’) wordt telkens de som van 500 euro uitgereikt aan BSGO De Sterrenhemel in Machelen, Vrije Basisschool Liezele in Puurs-Liezele, MPI De Dageraad GO! BO in Kortessem, Leefschool De Vlieger in Oostende, VTS 3 BuSO in Sint-Niklaas en Vrije Basisschool in Welle. Met VSK wordt dan nog voor een extra jongerenprijs gekozen. Die winnaar kennen we op 1 februari. Het startmoment van de Vlaamse Week Kies Kleur tegen Pesten. OOK UW SCHOOL OF ORGANISATIE KAN MEEDOEN VOOR DE VOLGENDE PRIJS.
id dit e r p s Ver ee! m e j t kran ex.
Plannen en projecten tegen pesten belonen we graag met een prijs. Vraag het kandidaatsdossier en dien het in voor 15 juni 2013. U wordt dan genomineerd en krijgt een startsteun van 125 euro. Maak dan uw dossier tegen 15 november 2013 en doe mee voor de prijzen. Onze jury kijkt al uit naar uw inzending!
100 voor.15 o r u 5 e zie p
Meer info www.jeugdenvrede.be/pesten-dat-kan-niet-prijs Deze school werd de winnaar omdat ze op een creatieve en participatieve manier een beleid opstelden waarbij alle actoren betrokken werden (directie, personeelsleden, CLB, leerlingen, ouders ...). Indien je als school nog op zoek bent naar inspiratie voor het opstellen van een geïntegreerd beleid tegen antisociaal gedrag kan je surfen naar www.ond.vlaanderen.be/antisociaalgedrag. Je vindt er onder andere twee instrumenten die voor scholen gratis ter beschikking zijn. Indien je als personeelslid geconfronteerd wordt met ongewenst gedrag kan je je ook steeds wenden tot het Steunpunt ongewenst gedrag op school, bemand door Limits vzw op het nummer 016 20 85 88 of via
[email protected]
Horen, Zien & Spreken in het basisonderwijs Horen Hoor wat kinderen vertellen en luister naar hun leuke en minder leuke verhalen. Moedig alle kinderen aan om van zich te laten horen. Geef veiligheid, ruimte en tijd opdat alle kinderen de stap zetten om te vertellen hoe het met hen gaat. Leer kinderen ook om naar elkaar te luisteren. Kinderen die gepest worden, vinden het vaak moeilijk om hierover te spreken. Dus moeten we ons best doen om ze zeker ‘te horen’. Enkele concrete ideeën: zz Een praatpop biedt kleine kinderen veiligheid en vertrouwen om te vertellen wat ze voelen en denken. Je kan met een pop individueel of in de groep aan de slag. zz Regelmatige kringgesprekken over de sfeer in de groep en de gevoelens van de kinderen zijn waardevol in elke leeftijdsgroep. Bepaal binnen het team een gelijklopende aanpak. Bv. Elke klas houdt op woensdag ochtend een kringgesprek. Geef dit gesprek een naam: de sfeerbabbel, het babbeluurtje, de luisterkring,… Als dit van in de kleuterklas elk jaar terugkeert, zullen kinderen veel opener worden in hun communicatie naar elkaar toe en zal je meer ‘horen’. zz Een postbus in elke klas en ergens op een neutrale plek (misschien wel bij de toiletten…) biedt kinderen die het moeilijk hebben om te vertellen een alternatief. Laat ze uiteraard altijd weten dat je de boodschap ontvangen, ‘gehoord’ hebt.
Zien Probeer te zien hoe kinderen met elkaar omgaan. Wie speelt met wie ? Wie speelt met niemand? Wie stelt vervelend gedrag? Pesten op de basisschool is niet onzichtbaar. Wie goed kijkt, kan het meestal zien. Enkele concrete ideeën: zz Neem het toezicht tijdens de speeltijden op school eens onder de loep. Wie houdt toezicht? Hoeveel mensen zijn er voor hoeveel kinderen? Verhoog het aantal toezichters gedurende een bepaalde periode en evalueer dan opnieuw. zz Geef de oudste kinderen af en toe een observatieopdracht. Stel samen een aantal vragen op en laat ze gedurende één of meerdere speeltijden kijken naar de spelende kinderen. Mogelijke vragen: Welke spellen worden gespeeld? Heb je ruzie of vervelend gedrag gezien? Spelen jongens met meisjes? … Bespreek de resultaten achteraf in de klas en breng eventueel verslag uit aan het team. zz Maak er een gewoonte van om bij de deur van de klas te staan als de kinderen binnen komen. Kijk aandachtig naar de gezichtsuitdrukking van elk kind. Wanneer je vaststelt dat iemand er niet gelukkig of anders uitziet, kan je dit bevragen, voor je aan de lessen begint.
Veel succes!
Spreken
Steun onze antipestactie. zie p.15
4
ing g e w e jeugdb ari 2013 e d r nt voo dag 3 febru– spel! e m o zon ur tegen pestengedacht Het m n e 2 ag et een kies kle n en mag zijn d r e t a m z oo iteit egaf spel. e activ d het te de m a s o r l e n e Start j als en dow ereikt n? pesten / roepe Wie b t e i u .b e n ! d este envre spreek over p .jeugd zie en w , r w o o w h n Kijk op uten e 0 min 2 l e e Sp
Moedig iedereen aan om ‘te spreken’, om te laten weten dat pesten niet leuk is en niet past op een toffe school. Kinderen die gepest worden en kinderen die pesten moeten aangemoedigd worden om erover te spreken. Maar ook alle anderen moeten leren om ‘te spreken’ als ze zien dat het fout gaat. Kinderen die opkomen voor elkaar, voelen zich vaak beter en krijgen zelf sneller steun als dat nodig is. Enkele concrete ideeën:
zz Besteed regelmatig en op elke leeftijd aandacht aan het verschil tussen klikken en iets vertellen uit zorg voor een ander of voor jezelf. (meer info vind je op www.kieskleurtegenpesten.be/ kinderen) zz Stimuleer empathie door ‘zorgen voor elkaar’ te belonen. Bv. Leg een zorgdagboek in de klas. Kinderen die geholpen werden of zelf iemand hielpen, mogen dat opschrijven in het zorgdagboek. De helper en de ontvanger zetten hun naam erbij. Wanneer alle kinderen van de klas minstens één keer als helper in het zorgdagboek staan, mag de hele klas genieten van een verwenfeestje… zz Laat iedereen (leerlingen, ouders, buurtbewoners,…) weten dat jullie school een toffe school is waar niet gepest wordt. Dat kan met affiches, een krantje, wenskaarten, … Maak de kinderen wel duidelijk dat dit soort acties een groot engagement inhouden voor zichzelf. Tekst en Concrete ideeën: School Zonder Pesten vzw
5
s! an m lle bri
Wat plagen kan geen kwaad
slaaf uitschelden uitschel den n gere
edriegen edrie gen
kleineren verstoppen
U I T N EEMB ARE P HAN OSTER GH DE SC EM AAN HO POOR OLT!
Dat vindt hij niet zo erg.
ma kak !
Goh, daar zal ze wel tegen kunnen.
Ma n wij sf!
bel chelijk b schadigen
Joachim Verhaegen Student lerarenopleiding, bachelor lager onderwijs, Thomas More Kempen
uitsluite
treiter n
Laat ons met enthousiasme kiezen voor onze verantwoordelijkheid, onze toekomst, onze job, onze droom. Dan zorgen we er voor dat geen enkele kinderlach verdwijnt en het vuur in alle kinderogen blijft branden.
vrij open cyberpest t n
6
Daarom is het tijd dat we de discussie en de dialoog over pesten op school terug aanwakkeren. Misschien vraag jij je af of een persoon een verschil kan maken? Het antwoord is simpel. Ja! Elke leraar kan het verschil maken voor één of meer kinderen. Door er te staan, door in dialoog te gaan en elk kind te zien zitten, kan de wanhoop worden voorkomen en is een uitweg mogelijk. Vandaar een oproep aan alle leerkrachten en klassenleerkrachten.
duwe
zz Tip 4: Stel een filmploegje samen. Trek er binnen en buiten de school op uit. Verzamel opinies en getuigenissen over pestgedrag op school. Richtvragen kunnen zijn: ‘Was je ooit betrokken in een pestsituatie?’, ‘Hoe was dat voor jou?’, ‘Kon je er met iemand over spreken?’ ‘Waarom deed je dat wel/niet?’ ‘Wat lijkt jou een goede manier van omgaan met pestsituaties?’, …
In wat voor wereld leven we wanneer kinderen en jongeren niet meer naar school willen? Wat als ze omwille van pesterijen een eind willen maken aan hun jonge leven? In zo’n wereld willen we kinderen niet groot brengen. Elk kind verdient beter!
Tips!
zz Tip 3: Stel een babbelbox op of plaats een tuinhuis of mini-caravan op de speelplaats. Zorg voor een laptop met camera. Zet er een vragen- en stellingendoos bij en nodig iedereen uit (leerlingen, leerkrachten, ouders, schoolpersoneel) om daarop te reageren. Monteer opmerkelijke en krachtige uitspraken en zet ze op de blog van de leerlingenraad of de website.
Samen moeten we inzetten op preventie en zoeken naar oplossingen die echt werken. Dit vraagt inzicht, vorming en samen werking. Wordt er al veel aandacht gegeven aan het probleem? Ja, maar die aandacht mag niet doven. Nu niet. Morgen niet.
slaan
afper ing knijp n zondebo st lking afpakk n
zz Tip 2: Bouw een muurkrant op met als titel ‘Waarom vind jij dat pesten niet kan?’. Vraag jouw vrienden, jouw klas –en schoolmakkers, om hun mening. Laat ze die noteren via een tekening, slogan of collage. Fotografeer het resultaat. Zoem in op straffe uitspraken en ga hierover in debat. Herhaal de opdracht en ga op zoek naar werkbare tips om pesterijen te voorkomen.
Wat is erger dan een kinderlach zien verdwijnen? De schittering in de ogen zien doven? Wij, als toekomstige leerkrachten, moeten daar oog voor hebben. Pesten is overal aanwezig en het is aan ons om het op te merken en er voor te zorgen dat het stopt.
steaming
zz Tip 1: Wordt iemand volgens jou onredelijk geplaagd, zeg dan heel duidelijk dat je dat niet op prijs stelt. Zoek enkele vrienden (indien nodig andere steunfiguren) en laat samen horen dat het getreiter moet stoppen. Langer wachten maakt alles nog moeilijker.
In ons vak zijn we constant bezig met doelen en hoe we die het beste kunnen bereiken. We vergeten soms wel eens het grootste en belangrijkste doel: er voor zorgen dat een kind gelukkig is, dat hij/zij graag naar school komt en plezier heeft in het leven.
zon ebok
be pot potten
Tips om het gesprek op gang te brengen:
Een kinderlach, dat is waar we het allemaal voor doen. Dat is het mooiste geschenk dat je als leerkracht kan krijgen. Het geeft voldoening.
Wat te doen met een pestsituatie?
Wordt een klasgenoot gepest? Sta je zelf onder druk? Heb je (mee-) gepest en besef je dat het nu moet stoppen? PRAAT ER OVER!
Oproep van een toekomstige leraar.
>>> Tip: Leg je kind het verschil uit tussen plagen en pesten. Plagen is leuk, kortstondig, gebeurt tussen gelijken. Pesten is niet meer leuk, blijft duren en de gepeste wordt geïsoleerd.
>>> Tip: Stimuleer je kind om een pestsituatie te melden op school. Leg je kind uit wat het verschil is tussen melden en klikken. Een pestsituatie melden doe je omdat je wil dat het pesten stopt, klikken doe je omdat je wil dat de pester gestraft wordt.
>>> Tip: Als je als ouder weet hebt van een pestsituatie, aarzel dan niet om dit op school te melden. Dring aan op een omzichtige aanpak zodat de veiligheid van het slachtoffer/degene die het probleem meldt, gegarandeerd blijft.
Spreuken uit: Gie Deboutte, Els Schuerman, Monique Neuts, Leven met een pestverleden, CEGO Publishers, 2010 en uit Klasse voor Ouders: reacties op de dossiers ‘Stop pesten: doe mee’ en “Hoe pak ik een pestkop aan.”
Pesterijen kwetsen diep. Wie zich echt oké voelt, pest niet. Omstanders zwijgen langer dan hen lief is.
Daar doen we het voor!
1001 manieren om te pesten… 1 manier om te voorkomen:
Hetzelfde riedeltje hoor je overal. Weinigen zullen zichzelf als pestkop omschrijven. Vreemd, want nochtans 3 tot 8% van de Vlaamse scholieren wordt ernstig gepest. Dat illustreert dat de afstand tussen het pestgedrag zelf en het benoemen ervan vaak nog groot is.
DOORBREEK H ET STILZWIJGEN EN PR AAT EROVER!
Pesten? Dat gebeurt op deze school niet. Hooguit wordt er wat geplaagd!
“DAT IS TOCH ALLEEN MAAR PLAGEN!”
“ALS JE ZEGT TEGEN DE LEERKRACHT DAT IEMAND WORDT GEPEST DAN BEGINNEN ZE MET JOU EN NOEMEN ZE JE KLIKKER”
Speciaal voor jongeren
8 9
>>> VCOV:
[email protected] of 0477/99 47 57 www.vcov.be
>>> KOOGO:
[email protected] of 0486/87 09 41 www.koogo.be
>>> GO! ouders:
[email protected] of 0474/46 61 11 www.g-o.be/ouders
Vraag een infoavond over pesten aan bij jouw ouderkoepel
Bestel de infofolder ‘Pesten op school, daar doen we samen iets aan!’ (5,00 EUR voor 100 ex.) of bestel extra exemplaren van dit krantje (8,00 EUR voor 100 ex.) via www.kieskleurtegenpesten.be of via 016/43 56 96 Prijs per 100 exemplaren: 5,00 (te betalen met factuur die met folders meegestuurd wordt)
ormeren Wil je alle ouders op school inf over (cyber)pesten?
Wil je me er inform atie en lin cialiseerd ks n e website s over (cy aar gespeber)peste n? Surf dan naar www.kieskleurtegenpesten.be
>>> Thuis kan je best inzetten op verbondenheid: zorg voor een goede band tussen jou, als ouder, en je kind(eren). Praat veel met elkaar, laat zelf je gevoelens zien en maak tijd om naar de verhalen van je kinderen te luisteren. Kortom, als kinderen zich thuis veilig voelen, zullen ze jou vlugger komen vertellen wanneer ze gepest worden.
Wat kan je als ouder doen om het stilzwijgen te verbreken?
1 op 3 slachtoffers van pesten, zwijgt in alle talen door angst, schaamte, fierheid of omdat ze geen ‘klikspaan’ willen zijn.
>>> Overleg op welke manier de school op de hoogte kan worden gebracht van een bestaand pestprobleem (hoe en aan wie melden?)
>>> Bekijk met je kind op welke manier hij/zij verantwoordelijkheid zou kunnen opnemen.
>>> Wijs op het belang van samenwerking en op de noodzaak om pestsituaties bespreekbaar te maken bij de school.
>>> Vertel je kind dat het pesten moet stoppen en dat hij/zij daarbij kan helpen.
Wat kan je doen als ouder wanneer je kind thuis vertelt over een pestsituatie waar zij/hij toeschouwer van is?
“Mijn beste vriendin Joke wordt sinds begin dit jaar plots zwaar gepest. Joke wordt al een tijdje volledig uitgesloten en genegeerd door de klasgroep en vandaag kreeg ze zelfs een paar trappen tegen haar fiets. Ik durf niets zeggen omdat ze mij dan ook zouden kunnen pesten. Ik praat zelfs niet meer met Joke. Zij heeft eigenlijk niemand meer. Soms vraag ik me af hoe zij dat volhoudt.”
Fragmenten uit: Reacties op “Stop pesten: doe mee” in Klasse voor ouders http://www.klasse.be/ouders/24742/stop-pesten-doe-mee/#comments, uit Gie Deboutte, Els Schuerman, Monique Neuts, Leven met een pestverleden en losse getuigenissen uit Klasse.
>>> Bekijk samen wat je de school zeker wilt zeggen.
>>> Overleg samen met je kind wie de meest geschikte contactpersoon is.
>>> Vertel aan je kind dat het nodig is om de school in te lichten om het pesten te laten stoppen.
>>> Bekijk samen wat wel leuk is op school.
>>> Vraag aan je kind of er op school vriendjes of klasgenoten zijn bij wie het zich goed voelt.
>>> Leg de schuld niet bij je kind. Wijs op de mooie en sterke kanten van je kind.
>>> Probeer rustig te blijven ook al is dat moeilijk. Je kind heeft je steun nodig.
>>> Neem het verhaal van je kind ernstig.
>>> Laat je kind vertellen wat er zich afspeelt en hoe het zich voelt.
Maak voldoende tijd vrij om met je kind te praten over de pesterijen. En overtuig hem/haar van de noodzaak om het aan de school te melden.
“Zeg alstublieft niets tegen de leerkracht want dan gaan ze mij nog meer pesten”
>>> Ook als je kind thuis gecyberpest wordt, moet je erover praten met de school. Dikwijls is het cyberpesten gewoon een online vervolg op het ‘offline’ pesten dat op school al bezig was.
>>> Spreek af dat jij jouw kind op de hoogte zult brengen van het voorbije gesprek.
>>> Bedank de contactpersoon voor zijn/haar inspanningen.
>>> Verwacht niet dat het pesten van vandaag op morgen opgelost is.
>>> Maak een nieuwe afspraak om het verdere verloop en de ervaringen van je kind te bespreken. Mogelijks volstaat een telefonisch contact.
>>> Laat de school de nodige tijd om het probleem stapsgewijs aan te pakken. Druk vertrouwen uit in de aanpak van de school. Respecteer het sanctiebeleid van de school. Vraag naar de meest geschikte contactpersoon voor jouw kind binnen de school.
>>> Vraag de school om eerst en vooral te observeren wat er zich op school rondom jouw kind afspeelt (refter, speeltijd, klas).
>>> Vertel wat er aan de hand is met concrete feiten. Verduidelijk hoe je kind zich nu voelt en wat de pesterijen met hem/haar doen.
>>> Voer het gesprek met de school niet via de telefoon, maar kies voor een echt gesprek ter plaatse. Maak hiervoor een afspraak.
Neem het heft niet in eigen handen als je kind gepest wordt. Jij bent er als ouder te nauw bij betrokken. De kans is groot dat je louter emotioneel reageert en dat dit de zaken alleen nog erger maakt. Stap naar de school en stel voor om er samen iets aan te doen.
“Een enkele keer bedacht ik manieren om het toeval een handje te helpen. Het pestgedrag van dat pestkind zit me dus zo hoog … gelukkig heb ik het verstand om dat niet uit te voeren … stel je deze krantenkop eens voor … “mama beschadigt pestkop van kind”
nd ki je et m er ov er t aa pr n, te es ‘p n se is Tips en getuigen en met de school’
HEB JE KLEINE OF GROTE PROBLEMEN? HEB JE KLEINE zitten, Blijf er niet mee erover! Opraat F GRO maar TE PROBLEME
vrij open cyberpest t n
HEB JE KLEINE OF GROTE PROBLEMEN, HEB JE TWIJFELS OF ANDERE KRONKELS IN JE HOOFD? BLIJF ER DAN NIET MEE ZITTEN! MAAR PRAAT EROVER…
zon ebok
slaan
uitsluite
De organisaties:
Vlaams Netwerk Kies Kleur Tegen Pesten www.kieskleurtegenpesten.be
Blijf er niet mee zitten, maar praat erover!
Er is vast wel ieman d waarmee je kan praten. Je m am Er is st a of papa, wel iema je broer of zuvs,aee nd wa je kan pra n vriend ten. Je m(in), armee de (pest)juf of a je broer o het CLB,m …a of papa, f zus, een vriend(in de (pest)j ), uf of het CLB, … Wis t die nst je dat en W er tere dbiest ist vers cht ensaanje d chil kanten waat e lend Kijk ter mebesar jer ve e o p e t t or uit d wie Ke ac encphrt kje varaan okschil wa ijk ohter obalen mgw e a le uitt vo p d zijd m n ar nde wieor joe a e eenn eent?je je oo wa u kcahte zporeo vrag k kb t n e veveoor drzoiejdne leme n l sujou . en n? cceka zo e vee s n doe k l su n. cce s
bel chelijk
b schadigen
Vragen over pesten, verlegen zijn of andere dingen? Surf eens naar Jongerengids.be! Nog meer info nodig? Ga dan langs bij een Jongereninformatiepunt in je buurt (www.jips.be).
best 15 p
treiter n
slaaf en uitschelden uitschel den ook e r? ijze w d a l n gere b el hem!
Awel luistert naar alle kinderen en jongeren met een vraag, twijfel of een probleem. Telefoon | 102 | elke dag van 16u tot 22u, behalve op zon- en feestdagen. E-mail |
[email protected] Chat| www.awel.be | elke maandag, dinsdag, woensdag & vrijdag tussen 18u en 22u, behalve op feestdagen Forum | www.awel.be
steaming
Je kan bij het JAC terecht voor al je vragen en twijfels. Kijk op onze site www.jac.be voor een JAC in jouw buurt.
edriegen edrie gen
kleineren verstoppen
Heb je tijdens het surfen of chatten dingen ontdekt die je in de war brengen of je een vervelend gevoel geven? Stuur ons een mailtje via
[email protected]. We sturen je zo snel mogelijk een mailtje terug. Heb je vragen over seksueel misbruik? Word je gedwongen dingen te doen die je niet wilt doen? Via www.nupraatikerover.be kan je hierover anoniem chatten met een gespecialiseerde medewerker van Child Focus.
Je voelt je niet correct behandeld? Je hebt een klacht over je rechten? Je zocht overal hulp maar niemand kan of wil iets doen. Je zit vast? Klop dan aan bij de Klachtenlijn van het Kinderrechtencommissariaat. Surf naar: www.kinderrechten.be Mail naar:
[email protected] Bel gratis naar : 0800 20 808 Of schrijf: Klachtenlijn van het Kinderrechtencommissariaat Leuvenseweg 86 1000 Brussel
U I T N EEMB ARE P HAN OSTER GH DE SC EM AAN HO POOR OLT!
Tips!
afper ing knijp n zondebo st lking afpakk n
be pot potten
Er is vast wel iemand waarmee je kan praten? Ma? Pa? Broer of zus? Of misschien een goede vriend(in)? Leerlingbegeleiding of het CLB? … Wil je liever anoniem met iemand praten? Dan kan je terecht bij ‘Awel’! Wist je dat er verschillende diensten bestaan waar je ook terecht kan met je vragen en problemen?
duwe
1001 manieren om te pesten… 1 manier om te voorkomen:
Wat te doen met een pestsituatie?
>>> Tip: Leg je kind het verschil uit tussen plagen en pesten. Plagen is leuk, kortstondig, gebeurt tussen gelijken. Pesten is niet meer leuk, blijft duren en de gepeste wordt geïsoleerd.
>>> Tip: Stimuleer je kind om een pestsituatie te melden op school. Leg je kind uit wat het verschil is tussen melden en klikken. Een pestsituatie melden doe je omdat je wil dat het pesten stopt, klikken doe je omdat je wil dat de pester gestraft wordt.
>>> Tip: Als je als ouder weet hebt van een pestsituatie, aarzel dan niet om dit op school te melden. Dring aan op een omzichtige aanpak zodat de veiligheid van het slachtoffer/degene die het probleem meldt, gegarandeerd blijft.
Spreuken uit: Gie Deboutte, Els Schuerman, Monique Neuts, Leven met een pestverleden, CEGO Publishers, 2010 en uit Klasse voor Ouders: reacties op de dossiers ‘Stop pesten: doe mee’ en “Hoe pak ik een pestkop aan.”
DOORBREEK H ET STILZWIJGEN EN PR AAT EROVER!
“DAT IS TOCH ALLEEN MAAR PLAGEN!”
“ALS JE ZEGT TEGEN DE LEERKRACHT DAT IEMAND WORDT GEPEST DAN BEGINNEN ZE MET JOU EN NOEMEN ZE JE KLIKKER”
De bladwijzer
11
CMYK:
Glenn Gepest,
Yeti brengt straffe getuigenissen
Nieuw jeugdwerkspel.
Pesten is wellicht één van de moeilijkste problemen waar je als begeleider mee geconfronteerd kan worden. Toch heb je als begeleider van een jeugdgroep hierin een belangrijke rol en kan je heel wat problemen voorkomen of oplossen, ook al is het niet altijd gemakkelijk en is het soms een werk van lange adem. Samen met kinderen bewust stilstaan bij pestgedrag is vaak lastig. Dit spel wil hierbij helpen. Pesten kan op verschillende manieren gebeuren, en elke manier is even kwetsend. Praten en luisteren naar de mening van elk kind uit je groep is dan ook ontzettend belangrijk. Pesten kan ook om heel veel verschillende redenen ontstaan. Bij verveling of op momenten zonder spel, maar ook competitie kan soms aanleiding geven tot pestgedrag. Tijdens dit spel willen we de nadruk leggen op samenwerking. Samen leuke dingen doen, zal het groepsgebeuren alleen maar bevorderen. Glenn Gepest is een variant op het klassieke spel Cluedo waarbij we aan de hand van (samenwerkings)opdrachten, stellingen en uitdagingen trachten te achterhalen wat er gebeurt en leren om erover te praten. Glenn Gepest is een spel met inhoud én pit, een gezonde mix tussen actie, interactie en gesprek. Kortom, een uitdaging voor elke jeugdwerker om met dit thema aan de slag te gaan!!
Ben jij klaar om te horen, te zien en te spreken? Lees de oprechte verhalen van tieners over pesten in de klasgroep. De waarheid is kwetsbaar. Alles wat kwetsbaar is, is mooi. In het tienerblad Yeti vind je de reportage. Ook de helprubriek staat is het teken van pesten.
Samen leuke dingen doen
Gratis ‘Opendeur-voorstellingen’ van School Zonder Pesten vzw
Tijdens de Vlaamse Week tegen Pesten zijn leerkrachten, zorgcoördinatoren, directies en andere geïnteresseerden van harte welkom op één van onze twee preventievoorstellingen. Dinsdag 5/02 om 13u20:
‘Victor en zijn Goedgevoel Machine’ in GVBS Wereldwijzer in Tessenderlo
‘Pesten in het jeugdwerk’: de geknipte vorming
voor de leiding. Focus op eigen ervaringen en een heleboel handige tips.
Een vorming kost 50 euro (+ verplaatsingskosten). Check: www.jeugdenvrede.be/vormingen
12
Klasse, Klasse voor Ouders en Maks! brengen eveneens getuigenissen van leraren, ouders en jongeren. Vraag je je af wie het hardst pest, jongens of meisjes? Yeti ging op onderzoek. Het antwoord lees je in het februarinummer van Yeti.
actie interactie gesprek
Neem snel een kijkje op www.jeugdenvrede.be voor meer informatie
maakt met een niet-bestraffende en probleemoplossende methode op pesten aan te pakken. We helpen het implementeren in jullie werking.
“Ik plaagde een klasgenoot. We zegden met z’n allen dat het om te lachen was. Maar eigenlijk pestte ik.”
De kinderen uit de Yetiklas horen, zien en spreken. 100% eerlijk, 100% vrijuit. De waarheid kwetst. Of toch niet? Het hangt er maar vanaf wat je met de waarheid doet.
Het spel duurt een tweetal uur. Voor 50 € komen we met alle spelbenodigheden en 2 begeleiders naar jullie werking toe. Met de hulp van jullie begeleidersskills wordt het een onvergetelijke namiddag.
‘No Blame’: vorming waarin je leidingsploeg kennis
één kleur:
Jeugd & Vrede heeft interactieve doe-tentoonstellingen over pesten. Pestspotter en Pesten Voorkomen, kan je leren. Leuk en leerrijk. Kijk even op de site! Vraag je jeugddienst om ze op te stellen in een gemeentelijk centrum. Vele groepen en jongeren - ook scholen - kunnen ze dan gebruiken!
Dit is een schoolvoorstelling voor 3de kleuterklas, 1ste en 2de leerjaar. Samen met Victor gaan de kinderen op zoek naar ‘groene’ en ‘rode’ gedragingen, gedachten en gevoelens of naar aanvaardbaar en onaanvaardbaar gedrag zoals pesten. Tijdens de voorstelling krijgen de kinderen een Goedgevoel latje, een sticker en een affiche voor de klas.
Donderdag 7/02 om 10u40:
‘Bram en de OK-Brigade’
in BSGO ’t Kasteeltje in Overijse Dit is een schoolvoorstelling voor het 3de en het 4de leerjaar. Bram is een onderzoeker. Met zijn OK-lab en de hulp van professor X, onderzoekt hij hoe kinderen met elkaar omgaan en waarom ze soms pesten. Hij nodigt de kinderen uit om lid te worden van de OK-Brigade. Tijdens de voorstelling krijgen de kinderen een goedgevoel latje, een OK-Brigade armbandje en een affiche met de code van de OK-Brigade. Wil je inschrijven? Stuur een mail naar
[email protected] . Vermeld je naam en de voorstelling die je wil bijwonen. Wil je meer info over het aanbod van de vzw? Surf naar www.schoolzonderpesten.be
13
V.V. Sparta Ursel: kampioen!
Ketnet hoort, ziet & spreekt Onder de slogan ‘Horen, zien&spreken’ willen de Ketnet-wrappers iedereen oproepen hun mond open te trekken als ze pesterijen horen en zien gebeuren. Of zoals Charlotte en Brahim vorig jaar zongen: “Blijf niet aan de kant staan”. Spreek erover met de leerkracht, met je ouders, met je vrienden, met je klasgenoten.
Op 20 november 2012 heeft V.V. Sparta Ursel mooi gescoord. Groenzwart is de eerste Belgische voetbalploeg die de keuze heeft gemaakt om een infoavond te organiseren over ‘Pesten in de sportclub’. De voorzitter van het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten was onder de indruk van de opkomst. De soms nog jonge jeugdspelers, hun trainers, de talrijk opgekomen ouders en het bestuur dachten luidop mee over het wat, hoe en waarom van pesten. Alle aanwezigen kregen tips en adviezen aangereikt. Ze werden uitgedaagd om plagerijen, ruzies en conflicten niet te laten escaleren. Dat kan door werk te maken van een goed contact tussen spelers onderling, tussen de spelers en hun trainers en tussen hen en de ouders.
De Week tegen Pesten wordt op Ketnet afgetrapt met een speciale Karrewiet Plus rond het onderwerp pesten. Karrewiet Plus laat elke maand een onderwerp uitgebreid aan bod komen en op 4 februari is dat de problematiek van pesten.
Wat ons betreft is V.V. Sparta Ursel nu al een top-ploeg! Hopelijk worden ze heel gauw ook kampioen in de competitie. Want dat heeft deze club zeker verdiend!
Tijdens de actieweek geven de wrappers het woord aan Ketnetters en BV’s. Wat hebben zij meegemaakt of wat hebben ze gezien en gehoord waarover ze nu willen en durven spreken? Of waarvan ze nu misschien spijt hebben? De Ketnetters thuis kunnen ook reageren. Op Ketnet.be kunnen de kinderen via de webcamapplicatie hun boodschap kwijt en tonen dat zij durven spreken over pesten.
De Hogeschool West-Vlaanderen (een multidisciplinaire samenwerking tussen Sociaal Werk en Lerarenopleiding) ontwikkelde een lessenreeks met als doel het pestgedrag in het secundair onderwijs terug te dringen. Via een preventieve aanpak wil de lessenreeks bijdragen tot een positief klas- en schoolklimaat en een veilige schoolomgeving.
Limburg zet welbevinden centraal en kiest daarom voor de
Werken aan een positief school- en klasklimaat is de beste preventie tegen pesten. Als het toch misloopt tussen kinderen en jongeren kiezen we voor een passende methode om samen oplossingen te zoeken: de No Blame aanpak. Als je in een Limburgse school werkt, kan je gratis deelnemen aan de No Blame kennismakingsdag: voor basisonderwijs op donderdag 21 februari, voor secundair onderwijs op donderdag 28 februari 2013.
Wie zich wil verdiepen en trainen, kan inschrijven voor de tweedaagse vaardigheidstraining No Blame op donderdag 18 en vrijdag 19 april 2013. Deze tweedaagse is een grondige training in elke stap van de aanpak. Je kan deelnemen aan een gunsttarief op voorwaarde dat je de 7 stappen al kent door deelname aan een kennismakingsdag in het verleden.
NO B tra LAM ini ng E
Alle vormingsdagen gaan door in het Kasteel van Bokrijk, telkens van 9u tot 16u.
Vanaf einde maart 2013 is de lessenreeks beschikbaar. Via een gerichte vorming in de school worden de leerkrachten vertrouwd gemaakt met de lessenreeks en de game. Bedoeling is dat de leerkrachten nadien de lessenreeks zelf geven. Het lessenpakket Re:Pest kan vakoverschrijdend door elke leerkracht met diverse klasgroepen gehanteerd worden. Indien je geïnteresseerd bent om deze vorming te volgen en de lessenreeks in jullie school te geven, kan je contact opnemen met Gaspar Haenecaert (Howest-Brugge 050/33.32.68).
[email protected]
979-2631101-78 “Steun antipestacties”
eagn p m al! ca eria t a m • •
www.limburg.be/pestenopschool Informatie en inschrijven Provinciaal Steunpunt Onderwijs – Welbevinden Tel. 011 23 82 40 Email:
[email protected] Contactpersoon: ielde Van der Sypt Email:
[email protected]
Het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten heeft weinig financiële middelen. De Vlaamse overheid geeft jaarlijks 10.000 euro voor de kosten van de Vlaamse Week tegen Pesten. Dat is mooi, maar absoluut onvoldoende voor de opdrachten die het Netwerk het hele jaar uitvoert. Vindt u het belangrijk dat pesten onder de aandacht blijft komen, dat scholen, jeugdverenigingen, sportclubs, ouders, jongeren, … hulp krijgen bij het voorkomen van pesten en bij de hulpverlening voor slachtoffers, steun ons dan. Zie je kansen om ons te steunen en wens je ons eerst te contacteren? Graag!
Centraal staat een educatieve game, Re:Pest. Aan de hand van de game leren de leerlingen de vormen van pestgedrag en de verschillende rollen bij het pesten kennen. Nadenken over het eigen gedrag in pestsituaties alsook de andere mogelijke manieren van reageren op pestgedrag komen aan bod.
No Blame – aanpak bij pesten
is nn gs e k kin ma dag
Wil u onze acties tegen pesten steunen?
Ook bij jou op school?
Wie op zoek is naar educatief materiaal om rond welbevinden of pesten aan de slag te gaan, kan terecht in het Limburgs educatief centrum in het Provinciehuis van Hasselt.
• • • •
bestellen op www.kieskleurtegenpesten.be of telefonisch: 015-43.56.96
Dit krantje: 5 cent. (vb. 100 ex. = 5 euro). Tot 10 ex. gratis. De bladwijzer voor kinderen tot 11 jaar en de bladwijzer voor jongeren (zie p. 11): ook 5 cent. Zeg duidelijk welke versie u wenst. (vb. 20 ex. = 1 euro). Een banner-affiche ‘Kies Kleur tegen Pesten’: gratis (max. 10 ex.) Ballonnen ‘Kies Kleur tegen Pesten’ in mix van kleuren: 10 cent/ex. Polsbandjes ‘Kies Kleur tegen Pesten’ in mix van kleuren: 30 cent/ex. Folder voor ouders (4 pp; met tips): 10 cent/ex.
Opgelet. Portkosten worden altijd aangerekend. U krijgt een factuur die bij het bestelde materiaal meegestuurd wordt.
15
Kinderen en jongeren: je bent nooit alleen. Er is altijd iemand die naar je wil luisteren: ouders, vrienden, een leerkracht... Durf of kan je niet bij hen terecht met je vraag of probleem? Bel, mail, schrijf of chat met Awel, gratis en anoniem:
[email protected] www.awel.be
Je kan met vragen ook terecht op het Meldpunt Misbruik, Geweld en Kindermishandeling op het gratis nummer 1712
Een initiatief van Het Vlaams Netwerk ‘Kies kleur tegen pesten’: Cavaria | GO! ouders | Jeugd & Vrede | Awel | KOOGO | Leefsleutels | Limits | OVSG | Preventiedienst Stad Leuven | Pax Christi Vlaanderen |Provincie Limburg en Vlaams-Brabant | School Zonder Pesten | VCOV | VSK |Zinloos Geweld.
Logo
CMYK:
één kleur:
v.u.: Jeugd & Vrede vzw, Jan Rutgeerts, Kon. Astridlaan 160, 2800 Mechelen
Voor meer informatie over activiteiten, zie www.kieskleurtegenpesten.be
KIE tege S KLEUR n YetiS amenPESTEN met
