Onderzoek ‘Aanpak tegen pesten’ 18 april 2013
Over het onderzoek Aan het onderzoek deden 18.363 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek vond plaats van 16 april 2013 tot en met 18 april 2013. Er deden 483 personen mee die werkzaam zijn op een middelbare school, waarvan 375 als onderwijzend personeel. De uitslag is na weging representatief voor zes variabelen. Uit dit rapport mag alleen geciteerd worden met bronvermelding.
Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen onder het EenVandaag Opiniepanel zijn na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2012. Panelleden krijgen ongeveer één keer per week een uitnodiging om aan een peiling mee te doen. Op de meeste onderzoeken respondeert 60 tot 70 procent van de panelleden.
1. Samenvatting Veel docenten onbekend met pestprotocol Veel draagvlak om pesten strafbaar te maken Vier op de tien (41%) docenten kennen de inhoud van het pestprotocol niet. Dit blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 400 docenten op middelbare scholen. Middelbare scholen zijn verplicht een pestprotocol te hebben; toch zegt één op de vijf docenten dat er geen pestprotocol is op hun school of dat ze er niet van weten. 39 Procent van de docenten kent het pestprotocol. Volgens een derde van het onderwijzend personeel (31%) is er op dit moment nog te weinig aandacht vanuit de directie om pesten te verminderen; 59% stelt dat er wel voldoende aandacht voor is. Ruim een kwart (28%) van de docenten geeft aan dat het de afgelopen drie jaar minimaal één keer voorgekomen is dat de school geen actie ondernam bij een geval van pesten, terwijl daar volgens de docent wel reden voor was. Bijscholing gewenst Bijna vier op de tien docenten (39%) zeggen behoefte te hebben aan bijscholing over hoe om te gaan met pesten. Ruim de helft (59%) zegt nu over voldoende handvatten te beschikken om pesten goed aan te pakken als ze het signaleren. Het meest effectief is het volgens de docenten om aan het begin van het jaar met de klas gedragsregels op te stellen om pesten te voorkomen. Strafbaar stellen EenVandaag ondervroeg in totaal ruim 18.000 mensen. Er blijkt ruim draagvlak te zijn om de wet te verruimen om pesten strafbaar te maken; 62% is hier voorstander van. Een mogelijkheid is om ouders een boete te geven als hun kind na waarschuwing(en) blijft pesten. Ook zouden kinderen in de bovenbouw van de basisschool of jongeren op de middelbare school na diverse waarschuwingen aangegeven kunnen worden bij de Officier van Justitie. Die kan bepalen of een stevig gesprek voldoende is, of een lichte straf passend. De grootste groep (40%) is voorstander om zowel de pester als de ouders in de bovenbouw van de basisschool én op de middelbare school op deze wijze te vervolgen.
2
2. Strafbaar maken Wie is volgens u in de eerste plaats verantwoordelijk voor het voorkomen van pestgedrag van kinderen / jongeren? Ouder(s): 69% De school: 17% De overheid: 1% Iemand anders, nl: 10% Weet niet / geen mening: 3%
Bepaalde gedragingen zoals mishandeling of bedreiging zijn nu al strafbaar, maar pesten als zodanig niet. Sommigen vinden dat de overheid de wettelijke mogelijkheden om pesten strafbaar te maken moet verruimen omdat pesten ernstige gevolgen kan hebben. Dit kan door bijvoorbeeld ouders na herhaalde waarschuwing een boete te geven of de pester uiteindelijk aan te geven bij een Officier van Justitie. Die kan dan bepalen of een stevig gesprek of een lichte stra passend is. Anderen zijn tegen wettelijke verruiming, omdat ze vinden dat kinderen / jongeren de consequenties van hun gedrag nog niet goed kunnen overzien en het strafbaar maken daarom te ver gaat. 'De mogelijkheden om pesten strafbaar te maken in de wet moeten verruimd worden.' Mee eens: 62% Mee oneens: 28% Weet niet / geen mening: 10%
3
Stel dat pesten strafbaar wordt; dan kunnen of de ouder(s) aangepakt worden, of het kind / de jongere die structureel pest. Een optie is om de ouder(s) een boete te geven als hun kind blijft pesten. Ook kan tegen de pester na één of meer officiële waarschuwingen aangifte worden gedaan bij de Officier van Justitie. Die straft de minderjarige dan, variërend van een stevig gesprek met de verdachte tot een dagvaarding. De pester heeft dan een strafblad. Bij pesten in de bovenbouw van de basisschool: wie zou wat u betreft strafbaar moeten worden? De ouder(s): 14% De pester: 18% Zowel de ouder(s) als de pester: 41% Het moet niet strafbaar worden: 24% Weet niet / geen mening: 3%
Bij pesten op de middelbare school: wie zou wat u betreft strafbaar moeten worden? De ouder(s): 3% De pester: 40% Zowel de ouder(s) als de pester: 40% Het moet niet strafbaar worden: 14% Weet niet / geen mening: 3%
4
3. Plan van Aanpak In maart heeft staatssecretaris Dekker met Kinderombudsman Dullaert een ‘aanpak tegen pesten’ bekend gemaakt. Er komt 20 miljoen voor het beter opleiden van jonge leraren om pesten te signaleren, er komt een nieuwe monitor die de sociale veiligheid op scholen in kaart moet brengen en scholen moeten een pest-coördinator aanstellen. Verder staat centraal in het plan dat middelbare scholen verplicht worden om effectieve lesprogramma's tegen pesten in te voeren. Sommigen zijn hier tegen, omdat ze menen dat het voorkomen van pesten in de eerste plaats bij de ouders ligt. Ook zouden scholen het beste zelf kunnen bepalen hoe ze pesten op hun eigen school aanpakken. Wat vindt u over het algemeen van 'het plan van aanpak' van staatssecretaris Dekker? Een goed plan: 70% * Een slecht plan: 16% Weet niet / geen mening: 14% *Ook docenten op de middelbare school en de achterbannen van alle partijen vinden het in meerderheid een goed plan
Vindt u het een goed of een slecht plan om middelbare scholen te verplichten om aangewezen lesmethodes tegen pesten in te zetten? Een goed plan: 72% Een slecht plan: 18% Weet niet / geen mening: 10%
In het plan van aanpak staat centraal dat middelbare scholen verplicht worden om aangewezen, effectieve lesprogramma's tegen pesten in te voeren. Een speciale commissie moet bepalen welke lesmethodes effectief zijn. Sommigen zijn hier tegen, omdat ze menen dat het voorkomen van pesten in de eerste plaats bij de ouders ligt. Ook zouden scholen het beste zelf kunnen bepalen hoe ze pesten op hun eigen school aanpakken. ‘Scholen verplichten om aangewezen lesmethodes in te zetten tegen pesten gaat te ver.’ Mee eens: 35% Mee oneens: 56%
5
Weet niet / geen mening: 9%
4. Docenten in het middelbaar onderwijs De volgende vragen zijn alleen gesteld aan het onderwijzend personeel dat werkt in het voortgezet onderwijs. Hoeveel wordt er volgens u gepest op uw school? Veel: 39% Weinig: 59% Weet niet / geen mening: 2%
Hoeveel aandacht was er op uw school om pesten te voorkomen, VOORDAT pesten de afgelopen maanden uitgebreid in het nieuws kwam? Veel aandacht: 57% Weinig aandacht: 39% Weet niet / geen mening: 2%
Is er volgens u op dit moment voldoende of onvoldoende aandacht vanuit de directie om pesten op uw school te voorkomen of te verminderen? Voldoende: 59% Onvoldoende: 31% Weet niet / geen mening: 10%
Bent u op de hoogte van het pestprotocol bij u op school? Ja, ik weet alleen dat het er is: 41% Ja, ik ken het ook inhoudelijk: 39% Nee, er is geen protocol / ik ken het protocol niet: 20%
Beschikt u persoonlijk over voldoende kennis en handvatten om pesten goed aan te pakken als u het signaleert? Ja: 59% Nee: 13%
6
Weet niet / geen mening: 28% Hoeveel behoefte heeft u aan (bij)scholing over hoe om te gaan met pesten? Veel behoefte: 39% Weinig behoefte: 61% Weet niet / geen mening: 1%
Heeft u de afgelopen drie jaar meegemaakt dat er op uw school GEEN actie werd ondernomen tegen pesten, terwijl daar volgens u wel reden voor was? Ja, dat is een enkele keer voorgekomen: 25% Ja, dat is vaker voorgekomen: 3% Nee: 60% Weet niet / geen mening: 12%
Wat denkt u dat over het algemeen kan helpen om pesten op scholen te verminderen? U kunt meerdere antwoorden aankruisen. Top-3: 1. Met de klas gedragsregels opstellen 2. School moet antipestbeleid/pestprotocol opstellen én naleven 3. Leraren moeten strenger optreden als ze het zien / horen
7
