Technology Base Twente

Technology Base Twente Reactienota Ontwerp Notitie Reikwijdte en Detailniveau

september 2015

Colofon

Uitgave

provincie Overijssel

Datum

september 2015

Project/kenmerk

Technology Base Twente I n l i c h t i n g e n bij

J. S c h u r i n g 038 - 499 8775 Adresgegevens

Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 8 8 9 9 Fax 038 425 48 8 8 www.overijssel.nl [email protected]

Inhoudsopgave 1

Inleiding

4

2

Naar één MER

4

3

A l g e m e n e opmerkingen over de s y s t e m a t i e k bij het MER voor het noordelijk Plangebied

5

4

Z i e n s w i j z e n en reacties per indiener 1 Landschap Overijssel 2 NAV VCT 3 Stichting VEDAN 4 Particulier 1 ( g e a n o n i m i s e e r d ) 5 G e m e e n t e Wierden 6 G e m e e n t e Hengelo 7 Particulier 2 ( g e a n o n i m i s e e r d ) 8 Waterschap Vechtstromen 9 Stichting L o n n e k e r L a n d 1 0 Particulier 3 ( g e a n o n i m i s e e r d ) 1 1 Stichting Dorpsbelang Deurningen 1 2 VVEAT 1 3 VOLT 1 4 STIL

6 6 12 13 15 15 16 17 19 19 23 32 33 35 44

5

A d v i e s C o m m i s s i e MER

60

6

Wijziging door de initiatiefnemer

61

Technology Base

Twente

3

1

Inleiding De beoogde invulling v a n het plangebied Noord, o p basis v a n het advies v a n d ecommissie W i e n t j e s , als onderdeel v a n T e c h n o l o g y Base T w e n t e (TecBT) v o r m t d e a a n l e i d i n g v o o r h e t initiëren e n d o o r l o p e n v a n p r o c e d u r e s o m d i t m o g e l i j k t e m a k e n . E e n b e l a n g r i j k o n d e r d e e l b e t r e f t h e t i n b e e l d b r e n g e n e n b e o o r d e l e n v a n e f f e c t e n v a n die beoogde o n t w i k k e l i n g o p d e n a t u u r e n het milieu c o n f o r m d e m . e . r . p r o c e d u r e . O p 2 6m e i 2 0 1 5 h e b b e n d ecollege v a n Dinkelland, Enschede e n provincie Overijssel de O n t w e r p Notitie Reikwijdte e n Detailniveau ( O N R D ) vastgesteld en o p 5 juni 2 0 1 5 in procedure gebracht. Deze O N R D isde eerste stap in d e m.e.r. procedure e n betreft het vaststellen v a n het toetsingskader v o o r het Milieu Effect Rapport (MER). V a n 5 juni 2 0 1 5 tot 17 juli 2 0 1 5 heeft de O N R D ter visie gelegen m e t de mogelijkheid v o o r e e n ieder o m daarop z i e n s w i j z e n i nt e d i e n e n . V a n die gelegenheid isd o o r 1 4p e r s o n e n , organisaties e n instanties gebruik g e m a a k t . I n deze nota w o r d e n allereerst enkele a l g e m e n e o p m e r k i n g e n g e m a a k t o pde O N R D e ningebrachte zienswijzen. V e r v o l g e n s is per indiener v a n e e n zienswijze a a n g e g e v e n w a t de i n h o u d isv a n de z i e n s w i j z e , o n z e reactie daarop e n o fde z i e n s w i j z e leidt t o t a a n p a s s i n g v a n de O N R D . D a a r w a a r s p r a k e isv a n n a m e n v a n p e r s o n e n zijn de z i e n s w i j z e n g e a n o n i m i s e e r d . T o t slot zijn d e h o o f d p u n t e n uit het advies v a n de C o m m i s s i e M E R op de O N R D i n deze reactienota o p g e n o m e n e n o n s a n t w o o r d daarop.

2

Naar één MER Met het advies van d ecommissie Wientjes voor het noordelijk deelgebied staan wij opnieuw een samenhangende ontwikkeling voor. Het advies van d e commissie W i e n t j e s geeft daar o o k nadrukkelijk de n o o d z a a k v a n a a n . H o e d e procedures v o o r het Middengebied ( E H S , terreinen v a n V a n Eck e n D e v e n t e r p o o r t ) e nhet noordelijk deelgebied o o k lopen, die integrale benadering e n d e integrale milieueffecten willen w i j t e allen tijde zichtbaar krijgen. O m t w e e r e d e n e n k i e z e n w i j e r v o o r o m één M E R o p t e s t e l l e n v o o r h e t h e l e g e b i e d v a n h e t v o o r m a l i g v l i e g v e l d T w e n t e . O n s u i t g a n g s p u n t i s d a t h e t o m d e i n t e g r a l e ontwikkeling v a n het hele gebied gaat. V o o r het Middengebied loopt al een traject voor het opstellen v a n een M E R en omgevingsplan. De ontwikkelingen indat gebied zijn i m m e r s al een stuk verder gevorderd e n i n uitvoering. I n april 2 0 1 5 heeft de g e m e e n t e r a a d v a n E n s c h e d e het k a d e r v o o r de beoogde o n t w i k k e l i n g u i t g e w e r k t e n vastgesteld i n e e n Nota v a n U i t g a n g s p u n t e n ten behoeve v a n onder andere het omgevingsplan. O n z e inzet w a s e rop gericht d ealeerder ingezette procedure voor de M E R Middengebied e n het omgevingsplan voor dat gebied a fte r o n d e n e n d a a r n a a s t d e procedure v o o r het noordelijk deelgebied t ev o l g e n . I n m i d d e l s zijn d e procedures v o o r het Middengebied e n die v o o r het n o o r d e l i j k P l a n g e b i e d i n d e t i j d g e z i e n z o d i c h t b i j e l k a a r g e k o m e n , d a t w i j g e e n r e d e n m e e r z i e n d i e p r o c e d u r e s a p a r t v a n e l k a a r t e v o e r e n . W i j g a a n d a n o o k één M E R opstellen die d e milieueffecten v a n alle v o o r g e n o m e n activiteiten i n beeld brengt. H i e r m e e k o m e n w i j o o k t e g e m o e t a a n d e w e n s v a n e e n g r o o t a a n t a l i n d i e n e r s v a n z i e n s w i j z e n . M e t één M E R b i e d e n w i j o p e e n e e n v o u d i g e r w i j z e i n z i c h t i n d e e f f e c t e n die d ev o o r g e n o m e n activiteiten t e w e e g brengen. D e z e e n e M E R g e e f t d e m i l i e u - i n f o r m a t i e die n o d i g i s bij d e b e s l u i t v o r m i n g o v e r : » Omgevingsplan Middengebied » De structuurvisies v a n d e provincie Overijssel e n d eg e m e e n t e n Dinkelland e n Enschede

4

Technology Base Twente

» » »

Het luchthavenbesluit van d eprovincie Overijssel Het bestemmingsplan noordelijk Plangebied voor A M M e n d eluchthaven v a n d eg e m e e n t e Enschede De bestemmingsplan noordelijk Plangebied voor het AMM-bedrijventerrein van d egemeenten Dinkelland e n Enschede

Een nieuwe procedure, startend m e t een nieuwe notitie reikwijdte en detailniveau ( N R D ) v o o r het gehele gebied, is niet nodig. De N R D v a n het Middengebied e n het noordelijk Plangebied geven t e s a m e n een volledig beeld v a n d ev o o r g e n o m e n ontwikkelingen e ninspraak op beide notities heeft plaatsgevonden. Bovendien biedt d e procedure rond d e besluiten betrokkenen opnieuw een mogelijk o m int espreken. De ( O ) N R D noordelijk Plangebied wordt derhalve niet aangepast v a n w e g e d e s a m e n v o e g i n g v a n beide m.e.r.-procedures.

3

Algemene opmerkingen

over de systematiek

bij het MER voor het noordelijk

Plangebied

»

Het M E R wordt in d egehele m.e.r. procedure getrapt uitgevoerd. I n d eO N R D isdan ook nog geen beeld geschetst v a n de werkelijke gebiedsinvulling m a a r is m e t d e v o o r g e s t e l d e i n r i c h t i n g s v o r m e n ' C a m p u s ' e n ' H o o g w a a r d i g v e r d i c h t ' de onder en bovengrens (bandbreedte) v a n d e m o g e l i j k e i n v u l l i n g v a n h e t p l a n g e b i e d N o o r d a a n g e g e v e n w a a r v a n d e milieueffecten w o r d e n bepaald (stap 1). V e r v o l g e n s w o r d t a a n d e h a n d v a n d e u i t k o m s t e n uit stap 1 , d e a d v i e z e n v a n het T o p t e a m e n K w a l i t e i t s t e a m e n financiële v e r k e n n i n g e n e e n voorkeursvariant u i t g e w e r k t d a t h e t b e s t e past bij d e b e o o g d e o n t w i k k e l i n g e n . D e z e v o o r k e u r s v a r i a n t ( p a s s e n d binnen d eonderzochte bandbreedte) wordt w e d e r o m getoetst o pmilieueffecten en v o r m t daarna m e t de bijbehorende adviezen (stap 2 )d eonderlegger voor bestemmingsplannen.

»

H e t M E R b e s c h r i j f t de gevolgen voor het milieu die voortkomen uit de functies en activiteiten waarvoor een besluit wordt genomen. I n g r o t e l i j n e n z i j n d a t d e m i l i e u g e v o l g e n v e r o o r z a a k t d o o r b e d r i j v e n , d e v l i e g - e n v e r k e e r s b e w e g i n g e n . D e b e s c h o u w d e g e v o l g e n w o r d e n d u s o o k b e s c h r e v e n buiten h e t g e b i e d w a a r d e f u n c t i e s v e r a n d e r e n e n buiten h e t g e b i e d w a a r d e a c t i v i t e i t e n p l a a t s v i n d e n . H e t g e b i e d w a a r d e g e v o l g e n ( m i l i e u e f f e c t e n ) z i c h v o o r d o e n i s h e t effectgebied. H e t g e b i e d w a a r d e i n g r e p e n ( f u n c t i e s / a c t i v i t e i t e n ) p l a a t s v i n d e n i s h e t plangebied.

»

Functies e n activiteiten die o pg r o n d v a n het geldende planologische r e g i m e zijn t o e g e s t a a n e n / o f w a a r recent v e r g u n n i n g e n v o o r zijn a f g e g e v e n , w o r d e n i n het M E R b e n o e m d a l s huidige situatie en autonome ontwikkeling. D e g e v o l g e n v a n d e f u n c t i e v e r a n d e r i n g e n v a n w e g e T e c h n o l o g y B a s e T w e n t e ( d i e g e f a c i l i t e e r d z u l l e n w o r d e n middels een luchthavenbesluit, structuurvisies en b e s t e m m i n g s p l a n n e n ) w o r d e n a a n g e m e r k t als plansituatie.

»

Het project L u c h t h a v e n T w e n t e (TecBT) iso p g e n o m e n in d eCrisis en Herstelwet ( C h w ) . O pbasis v a n d e7 tranche v a n d eC h w k u n n e n g e m e e n t e n , v o o r gebieden die zijn o p g e n o m e n i nd ew e t , e e n o m g e v i n g s p l a n opstellen i n plaats v a n e e n b e s t e m m i n g s p l a n . I n d eo n d e r h a v i g e situatie heeft e e n o m g e v i n g s p l a n g e e n meerwaarde ten opzichte van een bestemmingsplan, vanwege d enauwe verwevenheid met het Luchthavenbesluit. Derhalve worden, integenstelling tot hetgeen in de O N R D iso p g e n o m e n voor het noordelijk Plangebied, bestemmingsplannen opgesteld. d e


5

4

Zienswijzen

en reacties per

indiener

In d e hierna v o l g e n d e tabel zijn d ez i e n s w i j z e n per indiener o v e r g e n o m e n e n o n z e reactie daarop. I n d e k o l o m a a n p a s s i n g e n w o r d t a a n g e g e v e n o fde zienswijze leidt tot een aanpassing van d e ONDR. E e r s t g a a n w i j i n op t w e e o n d e r w e r p e n die d o o r m e e r d e r e indieners w o r d e n g e n o e m d . Bij d e b e a n t w o o r d i n g per zienswijze v e r w i j z e n w i j n a a r deze a.

b.

Redactie. Daar w a a r de indruk bestaat aangepast of aangevuld.

dat s p r a k e isv a n o n d u i d e l i j k h e d e n , s p r a a k v e r w a r r i n g o fo n v o l k o m e n h e d e n i n de t e k s t v a n d eO N R D , zal d et e k s t d a a r o p w o r d e n

Kwaliteiten, landschap Uit d e z i e n s w i j z e n blijkt dat v e e l indieners de i n d r u k k r i j g e n dat de k w a l i t e i t e n v a n het gebied, e n d a n v o o r a l d e landschappelijke, o n v o l d o e n d e w o r d e n m e e g e n o m e n . W i j willen e rgeen misverstand over laten bestaan dat d eexclusieve uitstraling v a n het gebied, d elandschappelijke elementen en d e cultuurhistorische e l e m e n t e n v o o r o n s v a n groot belang zijn. Juist deze aspecten m a k e n het gebied uniek. E n die uniciteit m o e t w o r d e n b e n u t . H e t gaat o n s e r o m d a t bij d e o n t w i k k e l i n g v a n h e t g e b i e d t o t T e c h n o l o g y B a s e s y n e r g i e o n t s t a a t t u s s e n d e z e e l e m e n t e n e n d e t e o n t w i k k e l e n f u n c t i e s . O m die r e d e n h e b b e n w i j o o k e e n K w a l i t e i t s t e a m aangesteld die e e n gebiedsprofiel e n e e n beeldkwaliteitsplan opstelt als basis v o o r die o n t w i k k e l i n g . In d e N R D w o r d t landschap niet als e e n aparte functie o p g e n o m e n . H e t isg e e n aparte functie, m a a r m a a k t integraal onderdeel uit v a n d eo n t w i k k e l i n g . D a t b e t e k e n t d a t bij alle f u n c t i e s o o k l a n d s c h a p s e l e m e n t e n w o r d e n m e e g e n o m e n . W i j z u l l e n w e l b i j h e t b e o o r d e l i n g s k a d e r h e t a s p e c t l a n d s c h a p u i t b r e i d e n m e t e e n kwantitatief criterium, Verder zullen wij onze inzet o penkele plaatsen ind e N R D verduidelijken.

Nr

6

behandeling

Tekst zienswijze

1

Landschap Overijssel

1.1

Hoofdstuk twee start met een samenvatting van het advies van de Commissie v a n W i j z e n . I n d e z e s a m e n v a t t i n g ligt e e n s t e r k e n a d r u k o p d e v o o r g e s t e l d e e c o n o m i s c h e o n t w i k k e l i n g s r i c h t i n g . B e g r i j p e l i j k dat dit a a n d e o r d e k o m t , m a a r wij vinden dat hiermee geen recht wordt gedaan aan d ebreedte en d e integraliteit van het advies van d eCommissie. Wij willen dan ook m e t klem b e n a d r u k k e n dat niet alleen rechtlijnig d eeconomie v a n Technology Base T w e n t e dient t e w o r d e n n a g e s t r e e f d m a a r dat dit i n e v e n w i c h t m o e t zijn m e t de kwaliteit van de omgeving. In het advies v a n d eCommissie wordt een integraal ontwikkel perspectief


Reactie

Wij staan een integrale gebiedsontwikkeling voor, waarin delandschappelijke elementen van groot belang zijn. Zie verder 4b.

Aan-passing

Ja

1.2

1.3

v o o r g e s t e l d w a a r b i j w o r d t b e n a d r u k t : " T e c h n o l o g y B a s e T w e n t e is, b e h a l v e e e n o n t w i k k e l z o n e v a n d e n i e u w e m a a k industrie en e e n locatie m e t e e n start- e n l a n d i n g s b a a n , v o o r al o o k e e n a a n t r e k k e l i j k g r o e n l a n d s c h a p w a a r o m g e v i n g s v r i e n d e l i j k k a n w o r d e n gerecreëerd". D e c o m m i s s i e g e e f t h i e r m e e aan dat het aantrekkelijke groene landschap feitelijk het uitgangspunt v o r m t v o o r t o e k o m s t i g e o n t w i k k e l i n g . O ppagina 23 v a n het advies valt dan o o k t e lezen: "De commissie isv a n mening dat d e landschappelijke kwaliteit v a n het gebied gewaarborgd dient t ew o r d e n . Dit impliceert dat in het gebied slechts activiteiten plaats k u n n e n v i n d e n die die kwaliteit g e e n geweld a a n d o e n " . W i j v r a g e n u deze koppeling m e t d e landschappelijke kwaliteit als r a n d v o o r w a a r d e v o o r de T e c h n o l o g y Base i n d e s a m e n v a t t i n g o pt e n e m e n . D e s a m e n v a t t i n g die de C o m m i s s i e zelf heeft g e m a a k t (pagina 7 v a n het advies) biedt hier v o o r goede aanknopingspunten. De C o m m i s s i e v a n Wijzen constateert in haar rapport dat door de huidige wijze v a n gebiedsontwikkeling het hele gebied versnippert en het ensemble verloren dreigt t e gaan (pagina 22). De Commissie van Wijzen roept o po m t e kiezen voor een integrale benadering waarbij verdergaande versnippering wordt v o o r k o m e n . Deze benadering o n d e r s t e u n e n wij v a n harte. Dit betekent dat het gehele voormalige luchthaventerrein in ogenschouw dient t e w o r d e n g e n o m e n , e n niet s l e c h t s e e n g e d e e l t e d a a r v a n . H e t i s één i n t e g r a l e g e b i e d s o n t w i k k e l i n g , z o z u l l e n de milieu effecten ook in relatie m e t elkaar m o e t e n w o r d e n beschouwd. D a a r o m p l e i t e n w i j v o o r h e t o p s t e l l e n v a n één i n t e g r a l e M E R v o o r d e t o t a l e gebiedsontwikkeling e nniet enkel v o o r de noordzijde. In d ebeschrijving v a n het plangebied o p pagina 10 staat dat de T w e n t e Safety C a m p u s en het Middengebied ( E H S , Strip, O o s t k a m p , D e v e n t e r p o o r t ) als a u t o n o m e ontwikkelingen w o r d e n gezien. Dit vinden wij niet correct. M e n kan spreken v a n a u t o n o m e ontwikkelingen w a n n e e r e rsprake isv a n vast gesteld beleid, ditisgeenszins aan d eorde. M e t n a m e d eontwikkeling v a n het Middengebied is nog erg onzeker. Door deze nieuwe ontwikkelingen t e behandelen als ' a u t o n o m e ontwikkelingen' w o r d e n deze ontwikkelingen ten onrechte onttrokken aan een goede integrale belangenafweging in het kader van natuur en landschap. Door het opknippen indelen wordt e rbovendien geen rekening gehouden m e t mogelijke cumulatie-effecten. I nonze beleving dienen in het M E R de cumulatie-effecten v a n d etotale gebiedsontwikkeling in o g e n s c h o u w te worden g e n o m e n .

Wij staan een integrale gebiedsontwikkeling voor en daarmee een integrale beoordeling van d e milieueffecten. Zie verder het voorwoord

Ja

Met a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g e n w o r d e n bedoeld die functies en activiteiten waarvoor (projectafwijkings)besluiten zijn g e n o m e n ( O o s t k a m p ) of die passend zijn binnen v i g e r e n d e bestemmingsplannen (EHS/Troned Safety Campus). D e milieueffecten die d a a r v a n het gevolg zijn b e h o r e n tot d e uitgangssituatie (referentie) voor het onderhavige MER. De Strip is nog niet onherroepelijk en d e bijbehorende milieugevolgen zullen in het MER apart beschreven worden. De effecten van functies e n activiteiten binnen het plangebied Noord waaraan nog g e e n besluit t e n g r o n d s l a g ligt m a k e n o n d e r d e e l u i t van het MER. Daarbij wordt aandacht besteed aan

Ja


7

1.4

1.5

1.6

8

O m de vliegfunctie t e behouden isop grond v a n d eW e t luchtvaart een luchthavenbesluit nodig. H e t luchthavenbesluit dat i n 2 0 1 3 is a a n g e v r a a g d (t.b.v. planvorming burgerluchthaven) zou grote consequenties hebben voor d e o m g e v i n g . Er isveel m a a t s c h a p p e l i j k e o n r u s t o n t s t a a n nadat uit b e r e k e n i n g e n bleek dat e r m a a r liefst 8 4 0 h a bos i n d eo m g e v i n g getopt z o u m o e t e n w o r d e n , w a t vrijwel gelijk staat aan b o m e n k a p . V o o r ons isop ditm o m e n t onduidelijk o fde ruimtelijke effecten v a n een nieuw luchthavenbesluit vergelijkbaar zijn m e t d eaanvraag v a n 2 jaar geleden. Gezien de gevoeligheid vinden wij het een grote omissie dat ind e ontwerpnotitie reikwijdte en detail niveau geen aandacht w o r d t besteed aan effecten o p n a t u u r en landschap buiten het plangebied (uitgezonderd Natura 2000-gebieden). Niet alleen effecten o p boselementen binnen het plangebied, m a a r ook de effecten o p boselementen buiten het plangebied moeten ind eMER worden meegewogen. Dat geldt ook v o o r effecten o phet ruimtegebruik op aangrenzende terreinen (wonen, agrarisch, recreatie, natuur en landschapsbeleving). In de tabel o p pagina 11 w o r d e n indicatief de functies aangegeven m e t daarbij een indicatie v a n bruto oppervlakten. Gelet o p het feit dat de waarborging v a n de landschappelijke kwaliteit een uitgangspunt isv o o r de Technology Base T w e n t e verbaast het o n s ten zeerste dat landschap niet als functie tot uitdrukking k o m t in de tabel. Deze functie isi m m e r s de kwaliteitsdrager v a n d e T e c h n o l o g y Base zoals de C o m m i s s i e v a n W i j z e n omschrijft. D o o r deze functie niet als zodanig op t e n e m e n in de tabel w o r d t e reen onrealistische bandbreedte gecreëerd d i e f e i t e l i j k n i e t s p o o r t m e t d e u i t g a n g s p u n t e n v a n T e c h n o l o g y B a s e T w e n t e zoals gepresenteerd door de C o m m i s s i e v a n Wijzen. Gelieve d e b e s t a a n d e l a n d s c h a p s e l e m e n t e n (bossen) als functie o pt e n e m e n i n d e tabel. I n dit k a d e r willen w i j o o k g r a a g w i j z e n o pd e R u i m t e l i j k e Visie v a n d e Provincie Overijssel. Hier iniseen brutogebied v a n 6 0h aaangegeven ten behoeve v a n (luchthavengerelateerde)bedrijvigheid. I nonze beleving ise ruiteindelijk minder dan 4 0h aaan potentieel bedrijventerrein aanwezig. Uitgaande v a n 2 3 0 ha totaal g a a t d a a r v o o r d e b a a n 1 3 0 h a v a n af. R e s t e e r t 1 0 0 h a . N a a f t r e k v a n S a f e t y C a m p u s e n d e h o o f d i n f r a s t r u c t u u r blijft e rd a n nog 7 5h ao v e r v o o r landschap e n bedrijventerrein. U i t g a a n d e v a n 5 0 / 5 0 ( p a s s e n d bij d e u i t g a n g s p u n t e n v o o r T e c h n o l o g y B a s e


cumulatie van effecten van ontwikkelingen waaraan ( n o g ) g e e n b e s l u i t t e n g r o n d s l a g ligt. Onderzoek in het kader van deontwikkeling van d e commerciële b u r g e r l u c h t h a v e n h e e f t a a n g e t o o n d d a t bomenkap buiten het plangebied onder voorwaarden niet hoeft plaats t evinden ( T w e e d e K a m e r , v e r g a d e r j a a r 2 0 1 3 - 2 0 1 4 , 3 1 9 3 6 , nr. 2 0 4 ) . D e z e onderzoeksresultaten worden m e t d eaanvraag v a n e e n n i e u w l u c h t h a v e n b e s l u i t o p n i e u w t e g e n h e t licht g e h o u d e n e n b e t r o k k e n bij h e t M E R . Dit g e l d t o o k v o o r de effecten v a n d eontwikkelingen binnen het plangebied ( N o o r d ) o pfuncties buiten het plangebied. Kortheidshalve wordt hierbij v e r w e z e n naar tabel 4 in de O N R D .

Nee

Het milieuaspect "natuur"en "landschap" maakt integraal onderdeel uit v a n de verschillende functies die i n het gebied k o m e n . Zie verder 4b.

Nee

In d eO N R D isgeen beeld geschetst v a n d e werkelijke gebiedsinvulling m a a r ism e t de voorgestelde inrichtingsvormen 'Campus' en 'Hoogwaardig verdicht' de onder- en bovengrens (bandbreedte) v a n d e mogelijke invulling v a n het plangebied Noord aangegeven waarvan d enatuur- e n milieueffecten w o r d e n bepaald. A a n d e h a n d v a n die u i t k o m s t e n , d e adviezen v a n het T o p t e a m en Kwaliteitsteam e n

Nee

Twente) gaat het dan o m minder dan 4 0h abedrijven terrein.

financiële v e r k e n n i n g e n w o r d t e e n v o o r k e u r s v a r i a n t u i t g e w e r k t die h e t b e s t e p a s t bij d e b e o o g d e ontwikkelingen. H e t noordelijke deel v a n d e L u c h t h a v e n is reeds a a n g e m e r k t als een gebied m e t een grijze functie, dat betekent in principe dat het gebied in (her)ontwikkeling kan worden gebracht. Er bestaat e c h t e r nog g e e n goed beeld o v e r de inhoud v a n die ontwikkeling. Dit isafhankelijk v a n d eadviezen v a n h e t K w a l i t e i t s t e a m o v e r de i n r i c h t i n g , zij h o u d e n nadrukkelijk rekening met d e landschappelijke waarden. Het isook afhankelijk v a n d eadviezen v a n het T o p t e a m , die o o k iets zeggen o v e r d e haalbaarheid, vraag e nbehoefte met betrekking tot het bedrijventerrein. Deze adviezen worden m e e g e n o m e n bijhet opstellen van het MER. Tenslotte zal het gebied zich g r o t e n d e e l s organisch o n t w i k k e l e n . D e ontwikkeling isafhankelijk v a n d einitiatieven die zich willen vestigen op T e c h n o l o g y Base T w e n t e . D e t e r m i s geïntroduceerd d o o r h e t K w a l i t e i t s t e a m w a a r i n zij m e t p e r c e n t a g e s d et e o n d e r z o e k e n bandbreedte van d erode functies hebben aangegeven in relatie t o t r u i m t e l i j k e k w a l i t e i t . I n h e t M E R zal d e term "hoogwaardig verdicht" nader worden uitgewerkt.

1.7

Op pagina 11 v a n d e notitie wordt d et e r m "hoogwaardig verdichte inrichting" geïntroduceerd. W i j v e r z o e k e n u d e z e t e r m n a d e r t o e t e l i c h t e n . B i j o n s k o m t h e t o v e r als verhullend taalgebruik v o o r een industrieterrein zonder ruimtelijke kwaliteit (zoals landschapselementen).

1.8

Op pagina 1 3iseen kader o p g e n o m e n m e t een verwijzing naar de mogelijke vliegbewegingen van d estopgezette ontwikkeling van een burgerluchthaven. Wij b e g r i j p e n niet w a a r dit k a d e r t o e dient. D i t betreft e e n v e r w i j z i n g n a a r e e n o n t w i k k e l i n g die nooit is gerealiseerd e nis d a a r m e e niet relevant v o o r het n i e u w op t estellen MER. Wij pleiten ervoor o m vanuit d e kracht v a n het gebied t e kijken naar d e t o e k o m s t . E n niet t e r u g t e k i j k e n n a a r p l a n v o r m i n g uit het v e r l e d e n .

De verwijzing plaatst d eaantallen vliegbewegingen in perspectief. Het is niet d ebedoeling een milieuvergelijking t e m a k e n m e t d eniet gerealiseerde ontwikkeling.

Nee

1.9

I n h o o f d s t u k 3 w o r d t e e n t o e l i c h t i n g g e g e v e n bij d e m i l i e u a s p e c t e n u i t beoordelingskader (zoals benoemd in d etabel) o p pagina 15/16. I n hoofdstuk 3 k o m e n alle m i l i e u a s p e c t e n a a n d e orde b e h a l v e het aspect "landschap". W i j g a a n

Terechte constatering van deze omissie. I n d e NRD zal h i e r o v e r e e n t e k s t w o r d e n o p g e n o m e n

Ja


Nee

9

uit v a n e e n vergissing e n v e r z o e k e n u d etoelichting t o e t e v o e g e n .

10

1.10

W a t betreft de beoordeling v a n het aspect 'landschap' pleiten wij ervoor o m náást e e n k w a l i t a t i e v e b e o o r d e l i n g , o o k e e n k w a n t i t a t i e v e b e o o r d e l i n g v o o r t e schrijven i nd e notitie. O pbasis v a n een Overijssel brede analyse ( D e staat v a n ons landschap, 2011) heeft Landschap Overijssel vastgesteld dat d e fijnmazigheid van het groenblauwe netwerk in het landschap aantoonbaar afneemt. E r vindt vergroving v a n het landschap plaats. Technology Base T w e n t e i s geënt o p h e t w a a r d e v o l l e T w e n t s e l a n d s c h a p . W i j z i e n g r a a g d a t d e landschappelijke structuren van natuurlijk groen ook kwantitatief getoetst w o r d e n i n h e t M E R . Dit k a n b.v. d o o r h e t n a t u u r g r o e n per k i l o m e t e r v a k als uitgangspunt t e n e m e n . I n bijlage 1 isde huidige situatie v a n het percentage natuurlijk groen in beeld gebracht (bron: Staat v a n het Landschap, 2 0 1 1 ) . D e lokale landschappelijke variatie is hier zichtbaar en toetsbaar.

Wij zullen ind eO N R D aan het criterium "landschappelijke waarden (kwalitatief)" het criterium "kwantitatief" toevoegen. Voor zover noodzakelijk voor het m e e n e m e n van milieugevolgen in d e besluitvorming rond d e structuurvisies, b e s t e m m i n g s p l a n n e n e nh e t L u c h t h a v e n b e s l u i t zal h e t criterium worden behandeld in het MER.

Ja

1.11

In paragraaf 3.7 wordt gewezen o pd everleende generieke ontheffing Flora- e n f a u n a w e t . H i e r b i j w o r d t g e s t e l d d a t bij v e r n i e t i g i n g v a n l e e f g e b i e d , c o m p e n s a t i e al bij v o o r b a a t p l a a t s v i n d t i n d e n i e u w e E H S ( M i d d e n g e b i e d ) . W i j w i l l e n u e r o p wijzen dat Landschap Overijssel in haar natuurterreinen r o n d o m de vliegbasis een aantal uiterst zeldzame vleermuissoorten (prioritaire soorten) heeft a a n g e t r o f f e n , zoals de V a l e v l e e r m u i s e n B r a n d t s v l e e r m u i s . Deze s o o r t e n zijn geconstateerd tijdens recent o n d e r z o e k n a a r de kwaliteit v a n o n z e natuurterreinen e n zijn niet o p g e n o m e n ind egenerieke ontheffing Flora- e n faunawet. V a n een aantal vleermuissoorten isbekend dat externe invloeden (zoals geluid e nlicht) schadelijk k u n n e n zijn v o o r het v o o r t b e s t a a n . Wij willen u hierbij alvast het signaal afgeven o m hiermee rekening t e houden in het MER. W e verwachten dat in het najaar de definitieve onderzoeksresultaten bekend zullen zijn.

De generieke ontheffing m e t het daaraan ten grondslag liggende S o o r t e n M a n a g e m e n t P l a n is gebaseerd o p monitoring v a n natuurontwikkeling als gevolg van ruimtelijke ingrepen. Ten behoeve van het M E R zal het n a t u u r o n d e r z o e k w o r d e n geactualiseerd. Wij houden rekening met nog andere planten e n d i e r e n die bij e e r d e r e o n d e r z o e k e n niet zijn w a a r g e n o m e n . Bij het beschrijven v a n d e effecten i n het M E R zullen o o k de nieuwe vondsten w o r d e n m e e g e n o m e n en kunnen dien ten gevolge worden m e e g e n o m e n ind ebesluitvorming omtrent functies, activiteiten, mitigatie- en/of compensatieopgaven.

Ja

1.12

Bij d e beoordeling v a n het milieuaspect 'natuur' ( p a g i n a 1 9 ) w o r d t a a n d a c h t besteed aan verstoring. H e t valt o n s op dat hierbij alleen naar verstoring o.b.v. g e l u i d s c o n t o u r e n w o r d t g e k e k e n . V e r s t o r i n g d o o r licht v i n d e n w i j n e t zo r e l e v a n t . Wij vragen u deze categorie ook m e e t e n e m e n in het MER.

Wij zullen d ecategorie "licht" o p n e m e n bij het criterium "verstoring" en d eeffecten v a n d e voorgestelde inrichtingsvormen kwalitatief o m s c h r i j v e n . I n h e t M E R zal blijken o f licht e e n r e l e v a n t e c a t e g o r i e is.

Ja


1.13

Bij d e beoordeling v a n het milieuaspect 'natuur' w o r d t t e v e n s a a n d a c h t besteed a a n d e e c o l o g i s c h e barrièrewerking. H o e w e l w i j h e t p o s i t i e f v i n d e n d a t d i t a s p e c t w o r d t m e e g e w o g e n in het M E R , pleiten wij ervoor o m niet alleen t e kijken naar barrières, m a a r o o k v e r b i n d i n g s a m b i t i e s v o o r s o o r t e n m e e t e n e m e n . D e n a t u u r k a n s e n k a a r t die wij opstellen i n s a m e n w e r k i n g m e t d e g e m e e n t e Enschede biedt hier voor goede aanknopingspunten. S o o r t e n w a a r v o o r kansen liggen zijn bijvoorbeeld de K a m s a l a m a n d e r , D a s en Kleine ijsvogelvlinder. Graag k o m e n we hierover met u in gesprek.

Wij staan open voor suggesties o m tot een goede b e o o r d e l i n g v a n h e t c r i t e r i u m "barrièrewerking" i n h e t M E R t e k o m e n . O m die r e d e n willen w i j d e mogeliikheden o p het gebruik van d e kansenkaart verkennen o ptoegevoegde waarde van het MER. .

Nee

1.14

Op pagina 2 1 k o m t d epassende beoordeling voor o.a. het L o n n e k e r m e e r aan d e orde. Hierbij staat vermeld dat in d e nieuwe situatie d eontwatering v a n het n i e u w t e o n t w i k k e l e n gebied niet verandert. Dit is niet correct. V o o r het n o o r d e l i j k e t e r r e i n ligt n a m e l i j k e e n P A S - o p g a v e . D i e k o m t n e e r o p h e t toevoegen van het neerslagwater aan het grondwater en het verwijderen van ondergrondse afwatering en t e snelle afvoer v a n oppervlaktewater. Dit ten b e h o e v e v a n N a t u r a 2 0 0 0 - g e b i e d L o n n e k e r m e e r . I n d e hydrologische studie die is uitgevoerd voor de aansluiting v a n d enieuwe E H S o p d e Blankenbellingsbeek is e e n quickscan gedaan n a a r de m o g e l i j k h e d e n v o o r het t o e p a s s e n v a n infiltratie putten. Eerste inschatting isdat infiltratieputten niet effectief lijken. Nu d e feitelijke inrichting v a n de Technology Base aan d eorde ism o e t e r gedetailleerd w o r d e n gekeken naar de mogelijkheden e neffecten. D e P A S - o p g a v e is i m m e r s onveranderd. Deze PAS-opgave dient ook in paragraaf 3.10 (water) aan d e orde te k o m e n . In paragraaf 3.10 missen wij tevens een verwijzing naar de wateropgave voor luchthaven T w e n t e e.o. zoals o m s c h r e v e n ind eomgevingsvisie v a n d e provincie Overijssel. I n a l g e m e n e zin is het s t r e v e n erop gericht o m d ev e e r k r a c h t v a n het watersysteem t e herstellen en vergroten, afvoerpieken tegen t e gaan en o m een m e e r natuurlijk watersysteem t e bevorderen. O m verdroging tegen t egaan is d e opgave dat w a t e r langer in het s y s t e e m w o r d t vast g e h o u d e n e ndat infiltratie in het grondwater toeneemt, zodat meer water beschikbaar wordt gehouden in droge perioden. V o o r de noordzijde v a n d e luchthaven geldt dat eventuele uitbreiding v a n h e t b e b o u w d e gebied w a t e r n e u t r a a l zal m o e t e n w o r d e n uitgevoerd; h e m e l w a t e r m o e t w o r d e n afgekoppeld en een eventuele uitbreiding v a n d e drainage zal gepaard m o e t e n g a a n m e t retentie v o o r z i e n i n g e n o m versnelde afvoer te v o o r k o m e n .

Besluiten die zijn g e n o m e n v o r m e n onderdeel v a n d e huidige situatie e na u t o n o m e o n t w i k k e l i n g e n . I n die zin w o r d t in het M E R rekening g e h o u d e n m e t d e PAS o p g a v e e n d e effecten die als gevolg v a n d e beoogde ontwikkelingen binnen het plangebied Noord optreden. De betreffende tekst ind eO N R D wordt daarop aangepast.

Ja

In het verlengde v a n ons antwoord o pzienswijze 1.14 z u l l e n i n h e t M E R bij d e b e o o r d e l i n g v a n d e voorgestelde inrichtingsvormen e nd edaaruit t e destilleren voorkeursvariant, maatregelen worden g e a d v i s e e r d die recht d o e n a a n d e vastgestelde wateropgaven.

Ja

1.15


11

2

NAV VCT

2.1

Hierbij dienen wij onze zienswijze ino pd e bovengenoemde notitie. Wij verzoeken u deze zienswijze m e e t ew e g e n in u w definitieve opstelling. N A V C T ise e n stichting die d e b e l a n g e n v a n d e huidige h o m e b a s e d g e m o t o r i s e e r d e vliegende gebruikers o pvliegveld T w e n t e behartigt. Dit betreft de Vliegclub T w e n t e (VCT) e n d e Nederlandse Academie voor Verkeersvliegers B.V. ( N A V ) . De V C T vliegt al m e e r dan 50 j a a r op vliegveld T w e n t e en d e N A V opereert e r25 jaar. N A V C T h e e f t i n 2 0 1 2 bij d e p r o v i n c i e O v e r i j s s e l e e n v e r z o e k i n g e d i e n d o m tijdelijk, als overbrugging n a d e mislukte aanbesteding, een luchthaven t e m o g e n exploiteren ten behoeve v a n general aviation. Dit isdestijds gedaan o m ander vliegverkeer dan het h o m e b a s e d t ea c c o m m o d e r e n o m zo de vliegactiviteit en werkgelegenheid t e stimuleren. Het voorbeeld dat d e NAVCT voorstaat, is het s u c c e s v o l l e v l i e g v e l d bij S e p p e . E e n v l i e g v e l d d a t d o o r o n d e r n e m e r s t h a n s o p d e kaart isgezet als Breda International Airport. NAVCT dient deze zienswijze ino m d a t ind eN R D Technology Base T w e n t e in hoofdstuk 1.2.4 staat dat " H e t a a n v r a g e n v a n een Luchthavenbesluit gebeurt d o o r de l u c h t h a v e n e x p l o i t a n t ; i n dit g e v a l A D T " . A D T ist h a n s niet d e luchthavenexploitant. Vliegveld T w e n t e heeft een militaire aanwijzing waarop slechts een beperkt aantal personen ontheffing heeft t e mogen opereren. A D T f u n g e e r t v o o r d i e v l i e g e n d e g e b r u i k e r s a l s coördinator n a a r d e M i l i t a i r e L u c h t v a a r t A u t o r i t e i t . E r w o r d t g e e n l u c h t h a v e n geëxploiteerd. De omschrijving in d e N R D ten aanzien v a n de toekomstige luchthavenexploitatie m o e t o . i . r u i m e r g e s t e l d w o r d e n , z o d a t o o k commerciële p a r t i j e n i n d e gelegenheid zijn d eluchthaven t e gaan exploiteren. Ter voorkoming v a n m i s v e r s t a n d is N A V C T uitdrukkelijk niet ind e race als p e r m a n e n t e l u c h t h a v e n e x p l o i t a n t , m a a r isw e l w i l l e n d d e z e rol tijdelijk op zich t e n e m e n , totdat een deskundige, ervaren exploitant (zoals op Breda International Airport) zich a a n d i e n t . L e d e n v a n V C T d o e n dit n u a l " v o o r e i g e n g e b r u i k " .

12


A D T treedt m o m e n t e e l o pv e r z o e k v a n d e MLA op als tijdelijke exploitantverantwoordelijke voor het functioneren v a n d e luchthaven, inclusief daarvoor benodigde personele inzet. A D T iso o k de aanvrager van het luchthavenbesluit en neemt vooralsnog d e luchthavenexploitatie o pzich nadat het besluit is genomen. Of e n w a n n e e r de luchthavenexploitatie e v e n t u e e l door een derde (private) partij w o r d t uitgevoerd, is o p dit m o m e n t nog niet duidelijk; dat iso n d e r d e e l v a n d e ontwikkelingsstrategie voor het hele noordelijk deelgebied die nog zal w o r d e n opgesteld.

Nee

3

Stichting VEDAN

3.1

In d eeerste plaats heeft het ons zeer verbaasd dat e r kennelijk zo veel haast is m e t het in gang zetten van d everschillende nog t e doorlopen procedures, dat d e ontwerp Notitie Reikwijdte en Detailniveau reeds ter inzage wordt gelegd nog v o o r dat het " T o p t e a m " en het " K w a l i t e i t s t e a m " h u n adviezen o v e r het profiel v a n d eTechnology B a s e T w e n t e respectievelijk d e ruimtelijke spelregels naar buiten zullen brengen. I n d eontwerp N R D w o r d e n ( m e d e ) d a a r o m ruime e n mogelijk t e ruime m a r g e s aangehouden ten aanzien v a n d et e verwachten bedrijvigheid e nd eruimtelijke inpassing. D e ter inzage legging v a n d eontwerp N R D isd a a r m e e in onze ogen een nauwelijks serieus t e n e m e n farce. Te m e e r omdat, volgens d e opsteller v a n d e o n t w e r p N R D , d e bedoelde adviezen v a n beide b o v e n g e n o e m d e t e a m s "in juli 2015 worden verwacht". Daar had volgens ons dan nog wel twee maanden o p g e w a c h t k u n n e n w o r d e n , w a a r na d e i n f o r m a t i e uit deze a d v i e z e n i n d e o n t w e r p N R D verwerkt hadden kunnen worden e ne reen stuk met minder grote slagen in de lucht ter inzage gelegd had k u n n e n w o r d e n . De zojuist geconstateerde haast lijkt v o o r e e n deel t e zijn ingegeven door het aflopen v a n d e huidige Luchthavenbesluit dat o p 1 n o v e m b e r 2 0 1 6 afloopt. Kennelijk wordt e rdoor de opstellers v a n d eontwerp N R D vanuit gegaan dat D e f e n s i e g e e n v e r l e n g i n g v a n h e t L u c h t h a v e n b e s l u i t zal a a n v r a g e n . W i j v r a g e n o n s a f h o e zich dit v e r h o u d t t o t e e r d e r e b e r i c h t e n dat D e f e n s i e d e l u c h t h a v e n ¬ infrastructuur inT w e n t e wilde h a n d h a v e n als "reserve-luchtmachtbasis" v o o r het geval d eluchtmachtbases van Eindhoven e nLeeuwarden wegens onderhoud o f o m andere r e d e n e n v o o r enige tijd niet beschikbaar z o u d e n zijn. Overigens hebben we met verbijstering kennis genomen van d e aantallen vluchten (gerelateerd aan d eo phet terrein geprojecteerde luchtvaartindustrie, z a k e n v l u c h t e n m a a r o o k ' a l g e m e e n v l i e g v e r k e e r ' ) die i n d e o n t w e r p N R D w o r d e n genoemd. I nd e maximale variant gaat het o m ongeveer 2/3 van het aantal vliegbewegingen dat voorzien was ind e plannen voor een commercieel rendabele luchthaven inT w e n t e ; het "spoor dat is losgelaten", volgens d e ontwerp N R D . W i j herinneren nog dat in het kader van het Luchthavenbesluit dat hiervoor nodig w a s een e n o r m bosareaal o pd e Lonnekerberg e n verder richting Losser gekapt moest worden e n vragen ons a f hoe o fdaarvoor het in d e ontwerp N R D g e n o e m d e a a n t a l l e n g e e n s p r a k e v a n zal zijn.

3.2

Wij delen u w opvatting niet e nzien hierin ook geen aanleiding d eO N R D aan t e passen e nde procedure tot vaststelling van d eNRD o pt eschorten. De adviezen van het T o p t e a m en Kwaliteitsteam zullen worden m e e g e n o m e n in het MER. Daarmee worden d e nieuwe ontwikkelingen e n de kwaliteitskaders nadrukkelijk beschouwd.

Nee

Een Luchthavenbesluit is noodzakelijk o m d a t d e wettelijke aanwijzing tot Militaire Luchthaven per november 2016 vervalt en sowieso het beoogd gebruik civiel e n n i e t m e e r m i l i t a i r is. Met betrekking tot de bomenkap verwijzen wij naar ons antwoord opzienswijze 1.4

Nee


13

14

3.3

D e C o m m i s s i e W i e n t j e s h e e f t in h e t profiel " T e c h n o l o g y B a s e T w e n t e " g e k o z e n v o o r de ontwikkeling v a n een deel v a n het terrein v a n de voormalige vliegbasis tot een "iconische internationale ontwikkel-, demonstratie- en productiezone" voor (luchtvaart- en veiligheidsindustrie gerelateerde) "Advanced Materials and Manufacturing ( A M M ) binnen de topsector "High Tech S y s t e m s and Material ( H T S M ) " . W a t dit precies b e t e k e n t v o o r h e t t y p e a a n te t r e k k e n b e d r i j v e n e n v o o r de d a a r m e e g e m o e i d zijnde activiteiten zal deze m a a n d duidelijker w o r d e n op basis v a n de adviezen v a n het T o p t e a m respectievelijk het Kwaliteitsteam. W a t o n s e c h t e r h e e f t v e r b a a s d is d a t d e o n t w e r p N R D s t e l t : " D e T w e n t e S a f e t y C a m p u s w o r d t in h e t k a d e r v a n d e z e m . e . r . - p r o c e d u r e g e z i e n als a u t o n o m e ontwikkeling." en even verder "De campus omvat Troned (een trainings- en oefencentrum), Riskfactory en S a f e t y Field en een Drone-center voor training m e t e n het t e s t e n v a n d r o n e s . " B e t e k e n t die kwalificatie " a u t o n o m e ontwikkeling" dat (de activiteiten op) de T w e n t e S a f e t y C a m p u s niet onder de M E R zullen v a l l e n ? H e t t e s t e n v a n d r o n e s lijkt o n s s t e r k a a n de b e o o g d e l u c h t v a a r t - e n v e i l i g h e i d s i n d u s t r i e g e r e l a t e e r d e n h e t bij de M E R b u i t e n beschouwing laten v a n een naastgelegen " a u t o n o m e " testomgeving voor de p r o d u c t e n die wel op de T e c h n o l o g y Base T w e n t e w o r d e n o n t w i k k e l d lijkt o n s het w a g e n w i j d o p e n z e t t e n v a n e e n a c h t e r d e u r v o o r activiteiten die v o l g e n s de op te stellen M E R mogelijk niet op het terrein zouden m o g e n plaatsvinden. Wij zouden e e n groot v o o r s t a n d e r zijn v a n e e n integrale M E R v o o r het hele terrein v a n de v o o r m a l i g e l u c h t m a c h t b a s i s w a a r d o o r spelletjes dat activiteiten die t e n n o o r d e n v a n de landingsbaan v e r b o d e n zijn t e n zuiden v a n die landingsbaan wel z o u d e n kunnen plaatsvinden.

H e t a d v i e s v a n h e t T o p t e a m w o r d t b e t r o k k e n in de m.e.r. procedure. Daar w a a r het gaat o m het begrip a u t o n o m e ontwikkeling m e t betrekking tot de T w e n t e Safety C a m p u s verwijzen wij naar het antwoord op z i e n s w i j z e 1.3. I n h e t v o o r w o o r d i s a a n g e g e v e n d a t één M E R v o o r h e t gehele gebied wordt opgesteld.

Ja

3.4

I n o n z e e e r d e r g e n o e m d e brief v a n 1 d e c e m b e r 2 0 1 4 w e z e n w i j , in n a v o l g i n g v a n Stichting Militair Erfgoed, op de cultuurhistorische waarde v a n het totale terrein v a n de voormalige luchtmachtbasis en ondersteunden w e hun voorstel o m op dit gebied e e n " K o u d e O o r l o g m u s e u m " te v e s t i g e n . I n m i d d e l s h e e f t de opening v a n het Nationaal Defensie M u s e u m op het terrein v a n de e v e n e e n s enkele jaren geleden gesloten luchtmachtbasis Soesterberg laten zien tot welke e c o n o m i s c h e activiteit e e n d e r g e l i j k e h e r b e s t e m m i n g k a n leiden. O o k in dit o p z i c h t h e b b e n w e m e t v e r b i j s t e r i n g m o e t e n c o n s t a t e r e n dat in de o n t w e r p N R D d e z e c u l t u u r h i s t o r i s c h e w a a r d e in de p a r a g r a a f " C u l t u u r h i s t o r i e " in h e t g e h e e l n i e t w o r d t g e n o e m d . S t e r k e r n o g , d e f o c u s in d e z e p a r a g r a a f ligt o p de archeologie en daarover wordt vervolgens o p g e m e r k t dat deze vermoedelijk niet

I n h e t M E R zal n a a s t archeologie t e v e n s a a n d a c h t w o r d e n b e s t e e d a a n c u l t u u r h i s t o r i e in historisch perspectief. Dit betreft een kwalitatieve beoordeling v a n z o w e l c u l t u u r h i s t o r i e in g e o g r a f i s c h zin m a a r o o k daar waar het gaat o m bouwwerken/gebouwen. Wij zijn v a n mening dat d a a r m e e op voldoende wijze a a n d a c h t w o r d t b e s t e e d a a n dit aspect.

Nee


3.5

4

b e l a n g w e k k e n d g e n o e g zal zijn. W i j d r i n g e n e r op a a n o m o n d e r de n o e m e r "Cultuurhistorie" ook naar latere tijdvakken t e kijken dan enkel het tijdvak w a a r v a n w e enkel via archeologisch onderzoek kennis k u n n e n n e m e n en o o k hierbij naar het geheel v a n het terrein v a n d evoormalige luchtmachtbasis t e kijken e nniet enkel naar het gedeelte ten noorden v a n d e landingsbaan. Al m e t al v r a g e n w e feitelijk o m e e n algehele revisie v a n d eo n t w e r p N R D waarbij in ieder geval d ebinnen kort t everschijnen adviezen v a n het T o p t e a m e n het K w a l i t e i t s t e a m b e t r o k k e n m o e t e n w o r d e n m a a r o o k de activiteiten die elders o p het terrein v a n d ev o o r m a l i g e luchtmachtbasis plaats v i n d e n waarbij in ieder geval a a n d a c h t zal zijn v o o r de relatie m e t d e " a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g " v a n de T w e n t e Safety C a m p u s en v o o r de cultuurhistorische waarde v a n d e infrastructuur v a n d etotale luchtmachtbasis.

Wij staan een integrale ontwikkeling van het gebied voor. I n het MER worden d eautonome ontwikkelingen geschetst en effecten van voorgestelde i n r i c h t i n g s v o r m e n o p die a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g e n getoetst o p milieueffecten. O pbasis d a a r v a n w o r d t een voorkeursvariant uitgewerkt waarbij de adviezen v a n het T o p t e a m e nkwaliteitsteam w o r d e n betrokken.

Nee

Particulier 1 ( g e a n o n i m i s e e r d )

4.1

Verondersteld isdat d ezienswijze v a n Landschap Overijssel d evertaling isv a n h e t g e e n o p 23 juni 2 0 1 5 ter vergadering is besproken. Zie reactie o pd ezienswijzen v a n Landschap Overijssel "M.b.t. d e hierbij g e n o e m d e Nota sluit m i j n zienswijze geheel a a n bij het gestelde in het verslag van d edoor Landschap Overijssel belegde vergadering van 23 juni 2015"

5

G e m e e n t e Wierden

5.1

Met belangstelling hebben wij het ontwerp v a n d e"Notitie reikwijdte e n detailniveau ontwikkeling Technology Base T w e n t e " gelezen. Een document dat de herontwikkeling v a n "Luchthaven T w e n t h e " weer een stukje dichterbij brengt. D e enige o p m e r k i n g die w i j willen m a k e n , is dat w e e e n v o l d o e n d e duidelijke (expliciete) omschrijving v a n d ereferentiesituatie missen in d e notitie. V o o r beide varianten v a n d emogelijke gebiedsontwikkeling isdeze wel beschreven. Wij vragen u een dergelijke beschrijving van d e nul-variant ook in de notitie o pt e n e m e n o m discussie achteraf te v o o r k o m e n .

D e referentiesituatie zal v o o r het eerst uitgebreid worden beschreven in het MER. I n d eO N R D wordt volstaan m e t het beschrijven wat moet worden verstaan onder het begrip "referentiesituatie".


Nee

15

6

G e m e e n t e Hengelo

6.1

De notitie is recent toegelicht door Enschede in een ambtelijk overleg met d e g e m e e n t e n Borne, Oldenzaal en Hengelo. O o k d ev o o r t g a n g isdaarbij a a n d e orde geweest. D enotitie m o e t feitelijk w o r d e n gezien als het plan v a n a a n p a k v o o r de M E R , m e t h e t advies v a n d ec o m m i s s i e W i e n t j e s als basis. G e k o z e n is v o o r de m a x i m a l e bandbreedte aan mogelijke economische invullingen vanuit puur milieutechnische invalshoek. I n d e MER wordt vervolgens "getrechterd" naar d eeconomische voorkeursvariant. D e input voor deze voorkeursvariant moet vooral k o m e n vanuit het Topteam en Kwaliteitsteam. Naar verwachting zal het T o p t e a m o p z'n v r o e g s t i n s e p t e m b e r advies u i t b r e n g e n . W e zijn v a n m e n i n g dat d e m a x i m a l e bandbreedte die als u i t g a n g s p u n t is g e n o m e n in d e Notitie Reikwijdte e nDetailniveau voor Technology Base T w e n t e economisch gezien niet realistisch is en d a a r o m niet wenselijk. W e l k e o m v a n g v a n d e l o c a t i e w e wél r e a l i s t i s c h v i n d e n z a l m e d e a f h a n k e l i j k z i j n v a n h e t n o g u i t te brengen advies v a n het T o p t e a m .

Het advies v a n het T o p t e a m k o m t inderdaad later (tweede helft 2 0 1 5 ) dan in d eO N R D o p bladzijde 5 is verwoord.

Ja

Het aangeven v a n d e bandbreedte isbedoeld o m t e bezien wat daarvan d emilieueffecten zijn en w a a r v a n m a g w o r d e n a a n g e n o m e n dat d ev o o r k e u r s v a r i a n t zich zal b e v i n d e n b i n n e n die b a n d b r e e d t e . D e a d v i e z e n v a n het T o p t e a m e nKwaliteitsteam w o r d e n nadrukkelijk b e t r o k k e n bij h e t o p s t e l l e n v a n d e v o o r k e u r s v a r i a n t i n het M E R en d a a r m e e leiden tot een realistische variant.

Nee

W e gaan e rv a n u i t d a t ons standpunt over de economische bandbreedte voor Technology Base T w e n t e wordt m e e g e n o m e n ind e discussie over d e (over)programmering v a n bedrijventerreinen, de strategische programmeringsopgave vanuit deOntwikkelagenda Netwerkstad Twente, de toepassing van d e Ladder van Duurzame Verstedelijking m e t betrekking t o t T e c h n o l o g y Base T w e n t e en d e invulling v a n d evier toplocaties in T w e n t e .

In het MER worden d eadviezen van het Topteam e n o o k regionaal e nprovinciaal beleid b e t r o k k e n t e g e n d e achtergrond van d eLadder voor duurzame verstedelijking ten aanzien van bedrijventerreinontwikkeling.

Nee

6.2

6.3

De Ladder v a n D u u r z a m e Verstedelijking is niet alleen een wettelijke verplichting o m rekening m e e t e houden, ook wij hebben een groot belang bij duurzame verstedelijking inhet algemeen. W e hebben als uitgangspunt g e n o m e n dat d e netto plancapaciteit, zoals nu vastgelegd binnen d e bedrijventerreinvisie N e t w e r k s t a d T w e n t e , gelijk blijft en idealiter zelfs m i n d e r wordt. Dat betekent dat d e toegevoegde hectares (niet-luchthavengebonden)

16


bedrijventerrein elders worden

afgenomen.

Een ander uitgangspunt isdat d eontwikkeling v a n TecBT geen concurrentie mag opwekken met andere bedrijventerreinen in d e regio. Met T e c B T beogen w e vooral bedrijven aan t etrekken v a n buiten d e regio. Het fraaie landschap e nd estart- e nlandingsbaan als w a a r d e v o l bezit, m a k e n het gebied uniek. Dit in combinatie m e t T w e n t e als innovatie en technologische regio geeft T e c B T de benodigde kwaliteiten daarvoor.

7


7.1

Ondanks dat e r nog een structuurvisie, een omgevingsvisie e neen MER m o e t e n worden opgesteld e nook d eadviezen van het T o p t e a m e nKwaliteitsteam n o g niet gepubliceerd zijn, blijkt uit d i tO n t w e r p toch al e e n aantal f u n d a m e n t e l e besluiten e no p m e r k i n g e n , waarbij i k grote v r a a g t e k e n s zet.

Deze zienswijze betreft een opvatting van d e indiener en geeft geen aanleiding d eO N R D daarop aan t e passen.

Nee

7.2

Ik lees dat d e G e m e e n t e r a a d v a n Enschede e nd eS t a t e n v a n d e Provincie het advies v a n de C o m m i s s i e Wientjes e n o o k het Plan v a n Uitvoering hebben g o e d g e k e u r d . Het K w a l i t e i t s t e a m zal zijn advies u i t b r e n g e n a a n d eColleges v a n Enschede e nd e Provincie. De Heren W e l m a n e nH i j u m zijn aanspreekpunt v o o r de gezamenlijke ontwikkeling. En Dinkelland dan? I s d eg e m e e n t e alleen nodig voor grondinbreng e n diverse procedures i.v.m. d e randvoorwaarden?

De gemeente Dinkelland isgeen eigenaar v a n d e gronden waarop deontwikkelingen plaatsvinden e n in die zin geen initiatiefnemer o f regisseur v a n d e ontwikkeling binnen het plangebied. De gemeente Dinkelland faciliteert d e ontwikkelingen door d e verschillende procedures die nodig zijn v o o r o.a. bestemmingsplanprocedure e nd ewijziging v a n d e structuurvisie uit t e v o e r e n v o o r z o v e r de g r o n d e n geografisch gezien onderdeel zijn v a n d e g e m e e n t e Dinkelland. Dit uit zich o n d e r m e e r i n d e medeondertekening van de (O)NRD.

Nee

7.3

In het advies v a n d eCommissie Wientjes staat o.a. "Zorg dat j e d e unieke kwaliteit v a n het gebied waarborgt voor de t o e k o m s t " H e t Kwaliteitsteam m e r k t t e r e c h t o p d a t w e p r a t e n o v e r e e n u n i e k g e b i e d e n d a t e r m a a r één k a n s is o m h e t g o e d t e d o e n . D i t g e l d t t o c h o o k v o o r d e s c h i t t e r e n d e l a n d g o e d e r e n "Het Oosterveld" e n" 't Holthuis" e n d e andere natuurgebieden ter plaatse.

In d e beschrijving van het gebied o pe nrond d e luchthaven e n toekomstig Technology Base Twente worden relevante (waardevolle) landschappen e n gebieden meegenomen. Tevens worden de gevolgen op die gebieden d o o r de k o m s t v a n n i e u w e functies e n daarbij behorende activiteiten beschreven.

Nee


17

18

7.4

R e e d s bij de p r o c e d u r e v o o r e e n b u r g e r l u c h t h a v e n b l e e k dat h e t p l a n N o o r d uitgebreid w a s tot grofweg aan de Sniedersveldweg en de Knollerveldweg. U n e e m t dit in de O n t w e r p Notitie o v e r . D e L e i s u r e b e s t e m m i n g w o r d t n u in h e t m i d d e n g e d e e l t e b e s t e m d . D a n is d e z e u i t b r e i d i n g o o k n i e t n o d i g . I k zie het gebied tussen de g e m e e n t e g r e n s en de g e n o e m d e z a n d w e g e n als een buffer t u s s e n het bedrijventerrein e n de schitterende l a n d g o e d e r e n e n n a t u u r die g r e n z e n a a n beide z a n d w e g e n . H o e k o m t m e n e r t o c h bij o m e e n b e d r i j v e n t e r r e i n pal a a n d e z e prachtige n a t u u r g e b i e d e n t e s i t u e r e n .

7.5

Op pag. 11 v a n de O n t w e r p Notitie geeft het Kwaliteitsteam richting aan de invulling v a n het H T S M / A M M - g e b i e d m e t het aangeven v a n t w e e v a r i a n t e n : een c a m p u s i n v u l l i n g m e t e e n lage b e b o u w i n g s d i c h t h e i d v a n I60/0 b e b o u w d v a n 6 P / 0 uitgeefbaar tegenover een hoogwaardig verdicht terrein met een b e b o u w i n g s d i c h t h e i d v a n 3 6 0 v a n 7 2 0 uitgeefbaar. Hier zit g e n o e g r e k in. E e n grotere dichtheid kan er prima uitzien en w e k u n n e n de uitbreiding buiten de g e m e e n t e g r e n s o n g e d a a n m a k e n in h e t b e l a n g v a n de o m g e v i n g .

7.6

I n 2 . 1 op p a g i n a 9 m e l d t de C o m m i s s i e W i e n t j e s d a t bij de invulling v a n h e t H T S M / A M M - g e b i e d de " L a d d e r D u u r z a m e V e r s t e d e l i j k i n g " zal w o r d e n gehanteerd. U kent ongetwijfeld het aantal, de grootte en de leegstand v a n de b e d r i j f s t e r r e i n e n in T w e n t e . H a l f f a b r i c a t e n e n e i n d p r o d u c t e n k u n n e n e n zullen beslist o o k elders g e m a a k t w o r d e n . H i e r d o o r k a n h e t r u i m t e b e s l a g in N o o r d aanzienlijk verkleind worden.

Zie antwoord zienswijze 6.3 en 7.4

7.7

O p blz. 2 0 w o r d t o p g e m e r k t dat de o n t w i k k e l i n g v a n T e c h n o l o g y B a s e T w e n t e niet leidt tot direct r u i m t e b e s l a g op het L o n n e k e r m e e r . M a a r ontsluiting vliegveld en aanpassingen v a n de Weerseloseweg en de Vliegveldstraat door de Provincie zullen gevolgen hebben voor het natura2000 gebied Lonnekermeer en l a n d g o e d " H e t O o s t e r v e l d " die a a n de V l i e g v e l d s t r a a t g r e n z e n .

Het b e s c h o u w d e plangebied m a a k t onderdeel uit v a n T e c h n o l o g y B a s e T w e n t e e n is e i g e n d o m v a n A D T . Deze ontwikkeling vraagt niet o m ruimtebeslag op het L o n n e k e r m e e r . W e l w o r d e n de effecten als gevolg v a n de b e o o g d e o n t w i k k e l i n g e n op de o m g e v i n g in beeld gebracht.

Nee

7.8

Bij het b e k e n d w o r d e n v a n n i e u w e f e i t e n e n besluiten w i l l e n w e graag a a n deze zienswijze een vervolg geven.

W i j berichten d i e g e n e n die z i e n s w i j z e n h e b b e n i n g e d i e n d o v e r o n z e reactie d a a r o p zoals dat in de v a s t s t e l l i n g s p r o c e d u r e v a n h e t N R D is m e e g e n o m e n .

Nee


D e g r e n z e n k o m e n o v e r e e n m e t de in de omgevingsvisie v a n de provincie Overijssel v a s t g e s t e l d e g r e n z e n e n de in e i g e n d o m v e r k r e g e n g r o n d e n . D e z e m a k e n n a d r u k k e l i j k onderdeel uit v a n h e t M E R w a a r i n n a t u u r e n m i l i e u e f f e c t e n in relatie t o t de o m g e v i n g o n d e r z o c h t w o r d e n . Bij de v e r d e r e uitwerking v a n plannen en inrichting v a n het gebied zal n a d r u k k e l i j k a a n d a c h t w o r d e n b e s t e e d a a n de landschappelijke en ruimtelijke kwaliteit. De adviezen van het Kwaliteitsteam worden daarbij nadrukkelijk betrokken. Deze opvatting geeft geen aanleiding tot aanpassing v a n de N R D . De milieueffecten v a n beide v a r i a n t e n w o r d e n in de M E R beeld g e b r a c h t .

Nee

Nee

8

Waterschap Vechtstromen

8.1

Het w a t e r s c h a p k a n zich v i n d e n i n het besluit o m v o o r de door g e m e e n t e n Enschede en Dinkelland en d e provincie Overijssel gewenste ontwikkelingen o p d e v o o r m a l i g e l u c h t h a v e n T w e n t e één M E R p r o c e d u r e t e h a n t e r e n v o o r a l l e ruimtelijke p l a n n e n die m e t de o n t w i k k e l i n g g e m o e i d zijn.

Wij verwijzen naar het voorwoord indeze reactienota.

Nee

8.2

In d e notitie w o r d e n t w e e v a r i a n t e n b e n o e m d die verschillen i n m a t e v a n bebouwingsdichtheid e n derhalve d ehoeveelheid verhard oppervlak. Het verhard o p p e r v l a k zal i n beide v a r i a n t e n e c h t e r a a n z i e n l i j k t o e n e m e n t e n opzichte v a n d e huidige situatie, w a t extra eisen aan d eberging e n afvoer van hemelwater met zich m e e b r e n g t . H o e w e l dit aspect w e l i n p a r a g r a a f 3 . 1 0 " w a t e r " w o r d t b e n o e m d v i n d e n w i j d i t n i e t t e r u g i n h e t b e o o r d e l i n g s k a d e r . Wij verzoeken u aan het beoordelingskader onder "water" toe te voegen het criterium beïnvloeding kwantiteit hemelwater en oppervlaktewater

I n h e t N R D zal dit c r i t e r i u m w o r d e n t o e g e v o e g d het beoordelingskader.

aan

Ja

8.3

W i j g a a n e r v a n uit dat het K w a l i t e i t s t e a m dat adviseert o v e r het r u i m t e l i j k gebiedsprofiel e n d e ruimtelijke spelregels ook de ruimtelijke eisen aan een d u u r z a a m w a t e r b e h e e r m e e n e e m t e n b e n o e m t . Wij bieden hiervoor onze inbreng en expertise aan

O o k w i j g a a n daar v a n uit e n zullen u w a a n b o d de aandacht brengen v a n het Kwaliteitsteam .

onder

9

Stichting L o n n e k e r Land

9.1

Het gebied van d e Noordzone en omgeving Evenals Landschap Overijssel plaatsen wij d eontwikkelingen r o n d o m vliegbasis T w e n t e ineen breder perspectief, een perspectief v a n een prachtig groen gebied van natuur, cultuur, rust, natuurbeleving e nbedrijvigheid. Vooral in milieuaspecten moet rekening worden gehouden met d einvloed van d e Noordzone o pd ezuidelijk gelegen EHS-zone en andere omgevingen (Oosterveld, Snijdersveld, Holthuis). Technology Base T w e n t e gaat over het totale gebied; e r m o e t altijd geverifieerd w o r d e n o f effecten i n het e n e deel v a n het gebied niet verstorend w e r k e n o pandere delen en o f een cumulatief effect kan ontstaan, bijv. i nv e r k e e r s s t r o m e n e n / o f geluid.

Zie antwoord o pzienswijze 1.2

Nee

Ja


19

9.2

9.3

20

Bij v e r k e e r s s t r o m e n h e b b e n v o o r a l d e W e e r s e l o s e w e g / V l i e g v e l d s t r a a t (dicht langs Natura200-gebied "Hartjesbos") e nd eO u d e D e v e n t e r w e g onze zorg in verband met de stikstoftoename. Ook cumulatieve effecten veroorzaakt door het zuidoostelijk gelegen evenemententerrein moeten worden meegenomen. W i j p l e i t e n v o o r één M E R v o o r d e t o t a l e g e b i e d s o n t w i k k e l i n g . Ontwikkelperspectief C o m m i s s i e W i e n t j e s In het advies v a n de C o m m i s s i e wordt een integraal ontwikkelperspectief v o o r g e s t e l d w a a r b i j w o r d t b e n a d r u k t : " T e c h n o l o g y B a s e T w e n t e is, b e h a l v e e n o n t w i k k e l z o n e v a n d e n i e u w e m a a k i n d u s t r i e en een locatie m e t e e n start- e n landingsbaan, vooral ook een aantrekkelijk groen landschap w a a r o m g e v i n g s v r i e n d e l i j k k a n w o r d e n gerecreëerd." O p p a g i n a 2 3 v a n h e t a d v i e s v a l t o o k te lezen: " D e c o m m i s s i e isv a n m e n i n g dat d e landschappelijke kwaliteit v a n het gebied gewaarborgd dient t e w o r d e n . Dit impliceert dat in het gebied slechts activiteiten plaats k u n n e n v i n d e n die die kwaliteit g e e n geweld a a n d o e n . " In het advies w o r d t dus duidelijk d e landschappelijke kwaliteit v a n het gebied als zeer belangrijk gezien. Het b e h o u d v a n het coulisselandschap speelt e e n g r o t e rol i n d e n o t a v a n d e Commissie van Wijzen. W e missen in d evoorliggende notitie wezenlijke aandacht hiervoor. Er is nu een groot accent g e k o m e n o pcombinatie v a n een High Technology bedrijventerrein met General Aviation,waarbij: D elandschappelijke kwaliteit v e r d e r achteruitgaat dan bij uitsluitend een regionale luchthaven; G e e n v r a a g t e k e n s w o r d e n g e z e t bij d e h a a l b a a r h e i d v a n b e k o s t i g i n g van het onderhoud van d e startbaan; H T S M / A M M - b e d r i j v e n v a a k even goed o fzelf beter op andere locaties passen; V a s t g e h o u d e n w o r d t a a n d evolle lengte v a n d e startbaan, onnodig v o o r General Aviation, en ten koste gaan van d e beschikbare oppervlakte v o o r een coulisselandschap m e t verspreid liggende gebouwen. T w e n t e Safety C a m p u s Wij m a k e n bezwaar tegen d eo p m e r k i n g o p pag. 10 dat de T w e n t e Safety C a m p u s e e n a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g is. O n s i n z i e n s m o e t d e o n t w i k k e l i n g h i e r v a n niet los gezien w o r d e n v a n g e w e n s t e ontwikkelingen in bedrijvigheid e n landschap in het kader v a n Technology Base T w e n t e . O o k de reservering v a n



Ja

Zie antwoord o pzienswijze 1.3 In d e O N R D iseen nieuwe ontwikkeling geschetst o p basis v a n het advies v a n d ecommissie v a n wijzen. D e aangegeven oppervlaktes zijn vertrekpunt v o o r d e beoordeling v a n effecten in het MER.

Ja

9.4

oppervlak voor de Safety C a m p u s is infeite afgerond e nm a g verder geen afbreuk doen aan reserveringen voor TBT. I n d eoppervlaktabel o p pagina 11 verbaast het ons zeer dat e rvoor de Safety C a m p u s 10-15 h astaat g e n o e m d , terwijl volgens eerdere stukken betreffende T R O N E D e nSafety C a m p u s ( 2 0 1 2 - 2 0 1 4 ) eerder sprake w a s van een terrein van ca. 4 5 ha. T o e n al w a s niet geheel duidelijk o f die o p p e r v l a k t e o o k w e g e n e n bossen inhield. Uitgaande v a n d e b e r e k e n i n g e n i n d e notitie blijft e rv o o r T B B over: 2 2 8 ^ 1 3 0 + 1 5 + 1 0 + 1 5 ^ 5 8h avoor T B B landschap?). Uitgaande v a n eerdere 2014-voorstellen voor T R O N E D etc.: 2 2 8 ^ 1 3 0 + 1 5 + 4 5 ) = 3 8h avoor T B B ^ l a n d s c h a p ? ) Dit m a a k t dat e rv o o r T e c h n o l o g y Base T w e n t e ( + landschap?) r u i m t e isv a n ca. 4 0 ha. W e w e t e n dus niet w a a r w e aan toe zijn. I n geen geval m o g e n d e t o e k o m s t i g e bedrijven e e n g r o t e r e r u i m t e beslaan d a n 2 0ha. N e t t o , o m d a t die g r e n s w a a r d e al isvastgelegd i n bijv. d e R u i m t e l i j k e visie 2 0 1 0 e nd e voorstellen voor een burgerluchthaven. Gebiedsinrichting Het verbaast ons verder dat in d etabel e nhet vervolg geen melding wordt g e m a a k t v a n landschappelijke elementen/bossages. D elandschappelijke functie is e e n b e l a n g r i j k i t e m v a n d e T e c h n o l o g y B a s e z o a l s d e C o m m i s s i e v a n W i j z e n omschrijft. D o o r deze functie niet als zodanig o pt e n e m e n in d etabel w o r d t e r e e n t e g r o t e b a n d b r e e d t e gecreëerd d i e f e i t e l i j k n i e t o v e r e e n k o m t m e t d e uitgangspunten van Technology Base Twente. D e bestaande landschapselementen (bossages) dienen in d etabel t ew o r d e n o p g e n o m e n . Eventueel m o e t zelfs extra bos w o r d e n aangelegd v o o r een kwalitatief hoogwaardige o m g e v i n g . Passend bijdeze uitgangspunten zou v o o r d e oppervlakverdeling van Technology Base T w e n t e een 50/50 verdeling van bedrijventerrein/landschap moeten gelden, waarbij uiteraard ook moet worden g e k e k e n h o e d i tzit bij d e a n d e r e r u i m t e g e b r u i k e r s z o a l s d e S a f e t y C a m p u s , luchtvaartgebonden bedrijvigheid e n infrastructuur. Zelfs de 'campus'-variant v a n d eC o m m i s s i e v a n Wijzen, g e n o e m d o p pagina 1 1 , voldoet niet aan 5 0 / 5 0 , als v o o r 100-16=840/0 r u i m t e v a n d e uitgeefbare grond wordt ingeruimd voor parkeerterreinen/infra. Wij dringen erop a a n , zowel bijd e c a m p u s - als d everdichtingsvariant, bossen e n andere landschapselementen zoveel mogelijk t e behouden.

Zie antwoord o p zienswijze 1.5

Nee


21

9.5

9.6

9.7

9.8

22

Milieuaspect L a n d s c h a p In hoofdstuk 3 wordt een toelichting gegeven bijd e milieuaspecten uit het beoordelingskader (zoals benoemd ind etabel) o ppagina 15/16. I n hoofdstuk 3 k o m e n alle m i l i e u a s p e c t e n a a n d eo r d e b e h a l v e het aspect " l a n d s c h a p " . W i j verzoeken u v a n dit aspect nog een toelichting toe t evoegen e nind etabellen z o goed mogelijk (dus kwantitatief) bosoppervlak weer t e geven. Nadat een burgerluchthaven uitd e plannen isv e r d w e n e n , iso o k d e discussie o v e r a f t o p p e n v a n b o m e n g e s t a a k t . Niet duidelijk is i n h o e v e r r e d i tnodig blijft b i j General Aviation e n dus ook indeze notitie. Milieuaspect Natuur W i j v e r z o e k e n u bij d e inrichting v a n het voorliggende plangebied (bij bijv. hekken r o n d o m percelen) rekening t e houden m e t ecologische verbindingen voor fauna, o m d a t niet alleen d e E H S - z o n e t e zuiden v a n d estartbaan m o e t zorgen v o o r noord-zuid e no o s t - w e s t verbindingszones, m a a r o o k d e n o o r d z o n e . W a t betreft d e a s p e c t e n licht e n geluid v a n d e t e v e s t i g e n b e d r i j v e n : o o k d e z e dienen a a n passende criteria t e w o r d e n o n d e r w o r p e n , gezien d e nabij gelegen natuurterreinen. De betekenis van bossen indeNoorzone e nten noorden hiervan voor fauna (vooral vleermuizen) moet nader worden onderzocht. Toerisme Aansluitend o phet aspect landschap/landschapsbeleving missen wij in d e notitie het onderdeel "bezoekers". W e l i s w a a r k o m e n d i en ual o pd eT w e n t e S a f e t y Campus, m a a r passend bijhet coulisselandschap e n het zweefvliegen o f andere te ontwikkelen onderdelen ishet mogelijk het toerisme t e bevorderen in d e Noordzone, incombinatie met enige horeca, ook voor de levensvatbarheid van het zweefvliegen e nvoor een recreatieve beleving van een "park", t e m e e r daar er alveel fiets/wandelpaden in d eo m g e v i n g zijn. Mocht d ehuidige picknickplaats aan d eOude Vliegveldweg bijhet retentiegebied m o e t e n verdwijnen w e g e n s verbreding v a n d ew e g , v e r z o e k e n wij o me e n c o m p e n s a t i e - m a a t r e g e l in d e v o r m van een andere heuvel/picknickplaats elders. Het toelaten v a n luchtvaartgebonden bedrijvigheid kan e rtoe leiden dat het landschap " v e r r o m m e l d " w o r d t door bijv. opslag. N a d r u k o p e e n h o o g w a a r d i g bedrijvenpark m o e t blijven bestaan. Conclusie Wij hopen m e t deze zienswijze aangegeven t e hebben dat w e het aspect


Zie a n t w o o r d o pzienswijze 1.9e n 1.10

Ja

Verbindingszones e ngevolgen o pd eomgeving door licht/geluid w o r d e n z onodig in het M E R behandeld.

Ja

Wij b e s c h o u w e n " b e z o e k e r s " als een onderdeel v a n d e functies e nactiviteiten die in het MER o p hun effecten w o r d e n beoordeeld e nzien ditniet als een aparte functie.

Nee

Zie a n t w o o r d o pzienswijzen 1.9e n 1.10

"landschap" t eweinig belicht zien in d e notitie Reikwijdte e nhopen o p een parkachtige omgeving voor Technology Base Twente, inovereenstemming m e t de door de C o m m i s s i e v a n Wijzen geformuleerde uitgangspunten. Verder dienen deonduidelijkheden ten aanzien van deoppervlakken van de huidige en toekomstige ruimtegebruikers t e worden opgehelderd.

10


10.1

Graag m a k e n wij als direct belanghebbenden v a n d e gelegenheid gebruik onze zienswijze t e geven o p het ontwerp Notitie Reikwijdte e n Detailniveau Ontwikkeling Technology Base Twente. De ontwerp Notitie Reikwijdte e nDetailniveau, hier verder t e n o e m e n ONRD, v o r m t d estart van onderzoeken e nprocedures o m d eruimtelijke besluiten voor het noordelijk deel v a n het gebied t e n e m e n . De O N R D v o r m t t e v e n s d e start van het opstellen v a n d e m.e.r.-procedure. In hoofdstuk 2 van d eO N R D worden d erandvoorwaarden e n uitgangspunten vanuit het vigerende ruimtelijke beleid (het kader) v o o r de ontwikkeling v a n Technology Base Twente weergegeven. Daarnaast wordt de voorgenomen activiteit beschreven e n w o r d e n d ea u t o n o m e ontwikkelingen r o n d o m d e luchthaven benoemd. De Commissie Wientjes geeft in haar advies van oktober 2014 aan o m m e e r w e r k g e l e g e n h e i d i n d e r e g i o t e creëren, d o o r o n d e r a n d e r e g e b r u i k t e m a k e n v a n de aanwezige infrastructuur van het luchthavengebied. De Commissie adviseert aansluiting t e zoeken bijhet topsectorenbeleid door binnen d e regionale economie een nog sterkere focus t e leggen o p High Tech S y s t e m s and Materials (HTSM) en Advanced Materials and Manufacturing (AMM). Daarbij adviseert d e c o m m i s s i e o m d e bestaande start- e nlandingsbaan t e behouden als uniek bezit voor de Technology Base T w e n t e , waarbij ruimte isvoor luchtvaart gebonden bedrijvigheid e nGeneral e nBusiness Aviation. Voorts geeft d eCommissie bij d e ontwikkeling aan dat het regionale belang boven het eigen belang dient t e worden gesteld. De nieuwe ontwikkelingen v r a g e n o m aanpassing v a n het ruimtelijke beleid. Z o m o e t d e Ruimtelijke Visie Gebiedsontwikkeling Luchthaven T w e n t e e.o. v a n d e provincie Overijssel e ndegemeentelijke Structuurvisie worden aangepast, zodanig dat d e huidige luchtvaart gebonden bedrijvigheid wordt aangevuld m e t de focus o p bedrijvigheid in d e High Tech S y s t e m s and Materials (HTSM) e n

Deze zienswijze w o r d t opgevat als een vertaling v a n de beschrijving in het O N R D vanuit het perspectief v a n de indiener en heeft geen gevolgen voor de O N R D e n het MER.


Nee

23

Advanced Materials en Manufacturing ( A M M ) . Belangrijk beleidskader hierbij is de 'Ladder d u u r z a m e verstedelijking', beleid dat bepaalt dat i n uitzonderlijke situaties n i e u w e bedrijfsterreinen m o g e n w o r d e n opgericht als de t e huisvesten bedrijven nergens anders geplaatst kunnen worden. Uit d eO N R D blijkt dat het plangebied v o o r geplande T e c h n o l o g y Base T w e n t e 2 2 8 h a g r o o t is. H e t v o o r m e l d e g e b i e d b e s t a a t uit h e t l u c h t h a v e n g e b i e d , H T S M / A M M en een stukje van d eontsluiting o pd e N737. H e t gebied zal w o r d e n ingericht v o o r bedrijvigheid i n d e H T S M / A M M - s e c t o r , n a a s t d e r u i m t e die nodig isv o o r de vliegfunctie t e n b e h o e v e v a n Business Aviation en General Aviation en luchtvaart gebonden bedrijvigheid. Hoe d e v e r d e l i n g b i n n e n d e z e 2 2 8 h azal zijn t u s s e n l u c h t h a v e n g e b o n d e n b e d r i j v e n e n o v e r i g e b e d r i j v e n is o p dit m o m e n t niet b e k e n d . In het O N R D isop pagina 12 t e lezen dat gevarieerd kan w o r d e n in het karakter en d einvulling v a n d egebiedsontwikkeling, in groeibeelden v a n d e luchtvaartactiviteiten. De milieueffecten van deze varianten worden vergeleken m e t d esituatie die o n t s t a a t als de T e c h n o l o g y Base T w e n t e niet w o r d t gerealiseerd (de nul variant o f referentie situatie). Er zijn t w e e v a r i a n t e n opgesteld die v o l d o e n a a n d e h i e r b o v e n gestelde criteria; e e n 'startvarianť e n e e n 'groeivarianť. D e s e l e c t i e h e e f t p l a a t s g e v o n d e n o p b a s i s v a n d egroei v a n werkgelegenheid e n milieueffecten. Deze t w e e varianten worden m e e g e n o m e n in het MER. De startvariant betreft een c a m p u s inrichting, vergeleken m e t de groeivariant d e minste ruimte voor bedrijven en het laagste aantal vliegbewegingen. Deze variant bevat categorie 4 bedrijven o fvergelijkbaar, geen aparte vliegbewegingen voor M R O bedrijven, e nper jaar 6 0 starts o flandingen voor C2C/EOL bedrijvigheid, 600 vliegbewegingen van zakenvliegtuigen e n 10.000 vliegbewegingen v a n General Aviation. V o o r de zakenvliegtuigen e n General Aviation worden M R O activiteiten m e e g e n o m e n . De groeivariant heeft een verdicht bedrijventerrein. Deze variant heeft het grootste bebouwd oppervlak m e t d emeeste bedrijven en het hoogste aantal vliegbewegingen. Het bedrijventerrein huisvest categorie 4 H T S M / A M M bedrijven of vergelijkbaar. Een beperkt aantal bedrijven ind e'kern' van het plangebied m a g behoren tot categorie 5 . Daarnaast ishet aantal vliegbewegingen per jaar voor MRO 200, voor C2C/EOL 240, voor BA 1800 en voor GA 18.000. V o o r t s wordt in het O N R D gesteld dat ter bepaling v a n d ereferentiesituatie het voor het MER van belang iso m ook enkele a u t o n o m e ontwikkelingen ind e

24


o m g e v i n g in kaart te b r e n g e n . V o o r h e t M E R plandeel N o o r d zijn dit h e t A D T m i d d e n g e b i e d , de ( g e p l a n d e ) w o n i n g b o u w o p d e l o c a t i e s F o k k e r w e g , O v e r m a a t , P r i n s B e r n h a r d p a r k e n 't V a n e k e r alsook de T w e n t e Safety C a m p u s . 10.2

10.3

10.4

10.5

Het w e k t bevreemding dat wordt gesteld dat v o o r m e l d e a u t o n o m e ontwikkelingen ter bepaling v a n de referentiesituatie v a n belang zouden zijn. V e r m e l d e gebieden m a k e n i m m e r s g e e n deel uit v a n het 2 2 8 hectare grote plangebied Technology Base T w e n t e en k u n n e n leiden tot een vertekend beeld v a n het in k a a r t b r e n g e n v a n e e n deel v a n de m i l i e u a s p e c t e n t.g.v. de ontwikkelingen aangaande het plangebied Technology Base Twente. In h o o f d s t u k drie w o r d t de a a n p a k v a n de milieubeoordeling a a n g e g e v e n . A a n g e g e v e n wordt dat voor de huidige situatie (o.a. verkeersgegevens) wordt uitgegaan v a n het j a a r 2 0 1 4 (of zoveel recenter als mogelijk). V o o r de referentiesituatie w o r d t 2 0 2 6 a a n g e h o u d e n , dat wil z e g g e n 1 0 j a a r na het in werking treden v a n het besluit of plan. In de referentiesituatie w o r d t rekening g e h o u d e n m e t alle a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g e n in de o m g e v i n g die t u s s e n 2 0 1 4 e n 2 0 2 6 p l a a t s v i n d e n . E e n o p s o m m i n g v a n d e z e a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g e n is in paragraaf 2.3 O N R D gegeven. In het M E R zullen de v o o r g e n o m e n activiteiten op diverse milieuaspecten w o r d e n beoordeeld. Gesteld w o r d t dat v o o r de m i l i e u o n d e r z o e k e n v o o r e e n groot deel w o r d t u i t g e g a a n v a n de b e n o e m d e a s p e c t e n in tabel 4 b e o o r d e l i n g s k a d e r . I n v o o r m e l d e tabel zijn o o k de criteria v o o r de beoordeling beschreven. Allereerst d i e n t h i e r t e w o r d e n v e r m e l d d a t uit v o o r m e l d e t e k s t bij t a b e l 4 blijkt d a t niet m e t z e k e r h e i d k a n w o r d e n gesteld dat alle in de tabel g e n o e m d e m i l i e u a s p e c t e n en criteria zullen w o r d e n onderzocht. I m m e r s gesteld w o r d t dat v o o r e e n groot deel w o r d t uitgegaan v a n het beoordelingskader. Dit impliceert dat geen z e k e r h e i d b e s t a a t o f alle in v o o r m e l d e tabel g e n o e m d e m i l i e u a s p e c t e n w o r d e n meegenomen. Met betrekking tot de te o n d e r z o e k e n aspecten t.b.v. het M E R k a n het volgende worden opgemerkt. In het beoordelingskader ontbreekt het milieuaspect k u n s t m a t i g licht. W i j v e r z o e k e n u dit m i l i e u a s p e c t t o e t e v o e g e n in h e t beoordelingskader. Hiertoe kan het volgende w o r d e n o v e r w o g e n . Door de k o m s t v a n de luchthaven m a a r o o k door de k o m s t v a n l u c h t h a v e n gerelateerde industrie en de t o e n e m e n d e v e r k e e r s d r u k zal er e e n t o e n a m e plaatsvinden v a n verlichting h e t g e e n leidt t o t v e r s t o r i n g . D e t o e n a m e v a n l i c h t b r o n n e n m o e t

Z i e a n t w o o r d op z i e n s w i j z e 1.3

Nee

Zie antwoord op zienswijze 10.1

Nee

D e in tabel 4 g e n o e m d e a s p e c t e n e n d a a r a a n g e k o p p e l d e criteria w o r d e n in het M E R o n d e r z o c h t . Dit is h e t b e o o r d e l i n g s k a d e r . H e t in de O N R D o p g e n o m e n b e o o r d e l i n g s k a d e r v o r m t het eerste uitgangspunt. Dit kan natuurlijk gedurende de m.e.r.-procedure w o r d e n aangepast en uitgebreid o m zo e e n a d e q u a t e p r e s e n t a t i e v a n m i l i e u e f f e c t e n in het MER te borgen.

Nee

Zie

Ja

1.12


25

echter gezien w o r d e n als lichtvervuiling e nlevert lichthinder op v o o r m e n s e n natuur. Uit o n d e r z o e k blijkt dat verlichting negatieve effecten o pdieren heeft. O m d a t m e e r d a n 500/0 v a n d e d i e r e n ' s n a c h t s a c t i e f is, h e e f t licht e e n g r o t e i m p a c t . V e e l d i e r e n w o r d e n a a n g e t r o k k e n o f j u i s t a f g e s t o t e n d o o r licht. Dit z o r g t v o o r v e r s n i p p e r i n g v a n l e e f g e b i e d e n , m a a r o o k v o o r desoriëntatie e n e e n g r o t e r e k a n s o m t e n p r o o i t e v a l l e n a a n a n d e r e d i e r e n . Desoriëntatie k a n l e i d e n t o t uitputting. Een ander belangrijk effect is het ontregelen v a n d ebiologische klok. D i t dagelijkse r i t m e w o r d t g e s t u u r d d o o r licht e n d o n k e r . O n n a t u u r l i j k e verlichting kan d ebiologische klok verstoren. Vogels gaan bijvoorbeeld eerder zingen, e e r d e r o f l a t e r p a r e n , n e s t e n b o u w e n o f t r e k k e n . D i t beïnvloedt d e overlevingskansen v a n d esoort. O v e r de effecten v a n lichtbelasting verwijzen wij u naar het Alterra rapport nr. 7 7 8 (bijlage 1). Onderhavig rapport dient als ingevoegd e n als onderdeel bijdeze zienswijze t ew o r d e n beschouwd. Ofschoon o v e r de gevolgen v a n nachtelijk kunstlicht v o o r de m e n s relatief weinig bekend is c o n c l u d e e r d e d e g e z o n d h e i d s r a a d i n h e t j a a r 2 0 0 0 i n h a a r r a p p o r t ( b i j l a g e 2 ) : ' H o e w e l e rg e e n a a n w i j z i n g e n uit epidemiologisch o n d e r z o e k zijn, valt niet uit t e sluiten dat buitenverlichting, door verkorting v a n d eavond e n d enacht, via stress en incombinatie met andere stressfactoren ind eleefomgeving, o p den d u u r leidt tot a a n t a s t i n g v a n d e g e z o n d h e i d ' . O n d e r h a v i g r a p p o r t d i e n t als i n g e v o e g d e n als o n d e r d e e l bij d e z e z i e n s w i j z e t e worden beschouwd. V o o r t s dient niet o n v e r m e l d dat e r s p r a k e zal zijn v a n h o r i z o n v e r v u i l i n g . D o o r d e l i c h t i n t e n s i v e r i n g zal e r z o g e n a a m d e gloed o n t s t a a n die i n d ew i j d e o m g e v i n g v a n het plangebied T e c h n o l o g y Base T w e n t e w a a r n e e m b a a r zal zijn h e t g e e n leidt t o t e e n v e r s t o r i n g v a n het nachtelijk landschap.

26

10.6

Tevens zou in het beoordelingskader aandacht dienen t eworden besteed aan het aspect d u u r z a a m h e i d . Dit milieuaspect is in zijn geheel niet terug t evinden in het beoordelingskader zoals intabel 4 van het O N R D is vermeld.

" D u u r z a a m h e i d " als afzonderlijk aspect isvanuit d e b e t e k e n i s die de V N c o m m i s s i e B r u n t l a n d d a a r a a n geeft, t e a l g e m e e n e nniet onderscheidend v o o r d e beoordeling van varianten. Onze opvatting isdat juist m e t het beoordelingskader ind eO N R D o peen goede wijze invulling wordt gegeven aan het begrip "duurzaamheid".

Nee

10.7

A a n g a a n d e het in het beoordelingskader b e n o e m d e milieuaspect geluid kan het

Uitgangspunt isdat e rniet gevlogen wordt tussen 2 3

Ja


volgende worden opgemerkt. I nd eO N R D wordt het volgende gesteld. D e v o o r g e n o m e n a c t i v i t e i t m a a k t d e o n t w i k k e l i n g v a n industriële b r o n n e n e n vliegverkeer mogelijk en heeft bovendien een verkeers- aantrekkende werking. A l deze b r o n n e n hebben een effect o pde totale geluidsbelasting ind e o m g e v i n g Ten behoeve v a n het luchthavenbesluit w o r d e n d ewettelijke contouren ( W e t luchtvaart) voor luchtvaartgeluid berekend, t eweten d e70, 56 en 4 8 dB(A) Lden-contour. Effecten qua grondgeluid worden bepaald aan d ehand van d e v l o o t m i x v a n d ev o o r g e n o m e n activiteit. O m d eeffecten v a n de v e r k e e r s aantrekkende werking en cumulatieve effecten t e bepalen, wordt d e geluidsbelasting ten gevolge v a n het w e g v e r k e e r berekend. O pbasis v a n v l e k k e n k a a r t e n , w a a r b i j milieucategorieën a a n b e p a a l d e bedrijfscategorieën w o r d e n t o e b e d e e l d , w o r d t d e L e t m a a l t e n g e v o l g e v a n d e industriële b r o n n e n berekend. De voor de W e t geluidhinder relevante Letmaal-contour v a n 50 dB(A) w o r d t uitgezet. V o o r het studiegebied wordt de cumulatieve geluidsbelasting v a n het luchtverkeer (exclusief overvliegend verkeer), wegverkeer, spoorverkeer en industrie berekend. De resulterende geluidscontouren worden beoordeeld aan dehand van d e volgende criteria: - Aantal woningen en geluidsgevoelige gebouwen binnen 70, 5 6 en 48 dB(A) Lden-contour (luchtvaart). - Totaal aantal ernstig gehinderden binnen d eLden-contour van 40dB(A) (luchtvaart). - Aantal ernstig gehinderden binnen een gebied van 10x10 k m e n d e5 5 Ldencontour (cumulatie). - Aantal woningen binnen 50 d BLetmaal-contour (indien van toepassing). O m d a t e r v a n u i t g e g a a n w o r d t dat e rg e e n nachtelijk v l i e g v e r k e e r is, zijn e r g e e n criteria v o o r de Lnight o p g e n o m e n . De nacht isv a n 2 3 . 0 0 uur tot 7.00 uur. Naast d e L d e n - c o n t o u r e n w o r d e n o o k 2 4 - u u r s w a a r d e n bepaald ( L 2 4 u ) die i n het natuuronderzoek w o r d e n gebruikt o m d eeffecten o peventuele verstoring t e bepalen. Allereerst dient hier te w o r d e n opgemerkt dat voortdurende blootstelling aan omgevingsgeluid geluidsschade, hinderbeleving e n slaap verstoring oplevert. W e l i s w a a r zijn d ecriteria v e r m e l d in het O N R D , t ew e t e n d e wettelijk grenswaarden, echter gelet hetgeen voormeld dient ook rekening t e w o r d e n g e h o u d e n m e t de effecten o n d e r de wettelijk vastgestelde g r e n s w a a r d e n v o o r geluid.

uur ' snachts en 6 uur 's morgens. Op basis daarvan w o r d e n onderzoeken verricht binnen de daarvoor geldende wettelijke en beleidskaders. Dit zijn nl. d e kaders w a a r a a n getoetst kan e n m o e t w o r d e n . O o k zal a a n d a c h t w o r d e n b e s t e e d a a n effecten onder norm. Zo zullen ook het aantal gehinderden e n ernstig gehinderden in kaart worden gebracht en zullen d eeffecten v a n circuitvluchten worden beschouwd. N B . t e n o p z i c h t e v a n d e O N R D i s e r i n d e o c h t e n d één u u r b i j g e k o m e n , d e p e r i o d e i s m e t één u u r v e r l e n g d .


27

T e n tweede dient t ew o r d e n vermeld dat het bevreemding w e k t dat overvliegend luchtverkeer niet wordt m e e g e w o g e n ind e cumulatieve geluidsbelasting. I m m e r s h e t g e b i e d ligt i n e e n z o g e n a a m d e v l i e g s t r a a t . W e l i s w a a r w o r d t g e v l o g e n o p e n k e l e k i l o m e t e r s h o o g t e m a a r dit n e e m t niet w e g dat dit geluid v o o r t brengt. W i j zijn v a n m e n i n g dat dit dient t e w o r d e n m e e g e w o g e n i n d e c u m u l a t i e v e geluidsbelasting V o o r t s w o r d t u i t g e g a a n v a n d e a a n n a m e dat e r g e e n nachtelijk v l i e g v e r k e e r zal zijn. N uniet m e t z e k e r h e i d w o r d t gesteld dat e r g e e n nachtelijk v l i e g v e r k e e r zal zijn dienen d e criteria Lnight wel degelijk onderzocht t e w o r d e n . 10.8

T e v e n s is niet duidelijk hoe d evliegroutes zijn vastgelegd zodat niet duidelijk is w a t d eeffecten zijn v o o r bepaalde zones in het plangebied hetgeen v a n w e z e n l i j k b e l a n g i s bij d e e f f e c t b e p a l i n g e n .

10.9

E v e n e e n s w o r d t uit h e t O N R D niet d u i d e l i j k o f bij h e t b e r e k e n e n v a n geluid r e k e n i n g zal w o r d e n g e h o u d e n m e t d e m e t e o m a r g e e n h o e deze zal w o r d e n toegepast in d egeluidsberekening. I n d e W e t Luchtvaart is i m m e r s vastgelegd dat d e c o n t o u r e n die d e basis v o r m e n v o o r de beperkingsgebieden ( 7 0 , 5 6e n 4 8 d B L d e n ) mét m e t e o m a r g e d i e n e n t e w o r d e n b e r e k e n d .

10.10

A a n g a a n d e het in het beoordelingskader b e n o e m d e milieuaspect lucht kan het v o l g e n d e w o r d e n o p g e m e r k t . I n d e O N R D w o r d t v e r m e l d dat v o o r m e l d aspect zal worden beoordeeld op d evolgende criteria: - J a a r g e m i d d e l d e c o n c e n t r a t i e N 0 2 i n [Ųg/m ]. - J a a r g e m i d d e l d e c o n c e n t r a t i e P M 1 0 i n [Ųg/m ]. - Overschrijding grenswaarde PM 1 0 24-uursgemiddelde. - J a a r g e m i d d e l d e c o n c e n t r a t i e P M 2 . 5 i n [Ųg/rr^]. O p g e m e r k t dient t ew o r d e n dat, m.u.v. d e overschrijding grenswaarde P M 1 0 , het bijd e berekende resultaten o m j a a r g e m i d d e l d e n gaat. Blootstelling aan hogere concentraties ineen kort tijdsbestek, bijvoorbeeld enkele w e k e n is niet 3

3

28


De omgevingseffecten van de(VFR en IFR) vliegroutes worden m e e g e n o m e n in het MER voor luchthaven Twente. De aan- e nuitvliegroutes v o r m e n juridisch gezien geen onderdeel v a n het luchthavenbesluit. Het vaststellen v a n d evliegroutes krijgt zijn beslag via een wijziging van d e Regeling luchtverkeersdienstverlening. Deze wijziging kent een eigenstandige besluitvormingsprocedure o p basis v a n de W e t luchtvaart (artikel 5.11). Berekeningen worden uitgevoerd volgens de wettelijk voorgeschreven m e t h o d e n ; z onodig wordt daarin d e meteomarge verdisconteerd.

Nee

In het MER en d eonderliggende onderzoeken wordt gehandeld overeenkomstig wet- e n regelgeving, rekenregels en modellen. Er worden voor het MER geen meetpunten opgericht, noch metingen verricht.

Nee

Nee

uitgesloten en geeft derhalve geen goed beeld. Blootstelling aan hoge c o n c e n t r a t i e s in e e n k o r t t i j d s b e s t e k k a n g e z o n d h e i d s k l a c h t e n o p l e v e r e n . V o o r t s zal de P M 2,5 niet z o n d e r m e e r afgeleid m o g e n w o r d e n v a n de r e s u l t a t e n v a n d e P M 1 O - b e r e k e n i n g e n n u s p r a k e is v a n e e n n i e u w t e n e m e n luchthavenbesluit E v e n e e n s zijn de locaties v a n de m e e t p u n t e n en h u n aantal niet bekend. Graag zouden wij op de hoogte w o r d e n gesteld v a n het totaal aantal m e e t p u n t e n , w a t er w o r d t g e m e t e n , de frequentie e n de locatie(s) v a n deze m e e t p u n t e n . 10.11

M e t b e t r e k k i n g t o t h e t in h e t b e o o r d e l i n g s k a d e r b e n o e m d e n a t u u r k a n h e t volgende w o r d e n opgemerkt. In de O N R D wordt het volgende v e r m e l d : D o o r de herinrichting v a n het gebied k a n er sprake zijn v a n effecten op flora e n f a u n a . De v o l g e n d e effecten w o r d e n in het M E R o n d e r z o c h t : - Vernietiging van het leefgebied. - Barrière w e r k i n g ( f a u n a b i n n e n o m h e i n i n g l u c h t h a v e n g e b i e d v e r s u s daarbuiten). - Verstoring. - V e r n a t t i n g e n v e r d r o g i n g v a n w e g e v e r a n d e r i n g e n in de w a t e r h u i s h o u d i n g . - Stikstofdepositie (in Natura 2 0 0 0 gebied): I n d i e n e r g e e n s p r a k e is v a n t o e n a m e v a n s t i k s t o f k u n n e n d e ( p r o j e c t ) e f f e c t ( e n ) vanwege stikstofdepositie buiten beschouwing worden gelaten. I n h e t M E R w o r d t o n d e r b o u w d o f s p r a k e is v a n e e n t o e - o f a f n a m e v a n d e stikstofdepositie en de gevolgen voor Natura 2 0 0 0 gebieden. Bij vernietiging v a n het leefgebied w o r d t a a n g e g e v e n w e l k e n a t u u r w a a r d e n d o o r de T e c h n o l o g y B a s e T w e n t e v e r d w i j n e n . C o m p e n s a t i e v a n die n a t u u r w a a r d e n v i n d t o p v o o r h a n d al p l a a t s in h e t z u i d e l i j k g e l e g e n g e b i e d , d a t o n d e r d e e l u i t m a a k t v a n de ecologische hoofdstructuur, w a a r m o m e n t e e l een m.e.r.procedure v o o r loopt (project Middengebied L u c h t h a v e n T w e n t e ) . D e n a t u u r die v e r l o r e n z o u z i j n g e g a a n bij e e n b u r g e r l u c h t h a v e n is n a m e l i j k al a l s t e c o m p e n s e r e n n a t u u r m e e g e n o m e n in de p l a n n e n v o o r de o n t w i k k e l i n g v a n h e t middengebied. Allereerst dient te w o r d e n o p g e m e r k t dat niet wordt vermeld w a t exact onder v e r s t o r i n g w o r d t v e r s t a a n . E e n n a d e r e o m s c h r i j v i n g v a n dit b e g r i p ligt m i t s d i e n voor de hand. V o o r t s w e k t h e t b e v r e e m d i n g dat slechts e n k e l de s t i k s t o f d e p o s i t i e in N a t u r a 2 0 0 0 gebied in o g e n s c h o u w w o r d t g e n o m e n e n niet v o o r h e t g e h e l e gebied.

De stikstofdepositie b e r e k e n i n g e n richten zich alleen op de Natura2000-gebieden o m d a t hiervoor i n s t a n d h o u d i n g s d o e l e n zijn bepaald die zijn gerelateerd aan stikstof. V o o r overige gebieden gelden dergelijke doelen niet.


Nee

29

10.12

Eveneens dient alhier opgemerkt te w o r d e n dat het bevreemding w e k t dat een c o m p e n s a t i e v a n n a t u u r w a a r d e n op v o o r h a n d plaatsvindt. De enkele stelling dat d e n a t u u r die v e r l o r e n z o u z i j n g e g a a n bij e e n b u r g e r l u c h t h a v e n al als t e c o m p e n s e r e n n a t u u r is m e e g e n o m e n in d e p l a n n e n v o o r d e o n t w i k k e l i n g v a n h e t middengebied treft geen doel, i m m e r s door het ontbreken van een concreet inrichtingsplan e n e e n landschappelijk inpassingsplan zijn de o m v a n g e n beleving v a n de l a n d s c h a p s e f f e c t e n op dit m o m e n t nog niet g o e d te b e o o r d e l e n .

10.13

T e v e n s dient alhier te w o r d e n v e r m e l d dat o m de vliegfunctie te behouden er op g r o n d v a n de W e t l u c h t v a a r t e e n n i e u w l u c h t h a v e n b e s l u i t nodig is. W e l l i c h t t e n o v e r v l o e d e w i j z e n w i j u e r o p d a t e r in h e t r e c e n t v e r l e d e n e e n h o o p c o m m o t i e is o n t s t a a n a a n g a a n d e de m a s s a l e b o m e n k a p die v e r b a n d hield m e t de beperkingsgebieden aangaande de vliegveiligheid. N u uit het O N R D blijkt dat v o o r het eerste k w a r t a a l v a n 2 0 1 6 e e n n i e u w o n t w e r p L u c h t h a v e n b e s l u i t is g e p l a n d d i e n t o p v o o r h a n d i n f o r m a t i e o v e r d e hoogtebeperkingen, voorafgaand aan de besluitvorming te w o r d e n uitgewerkt. D e c o m m i s s i e v o o r de m i l i e u e f f e c t r a p p o r t a g e g e e f t in h a a r a d v i e s v a n 2 8 m e i 2014, rapportnummer 2 5 8 1 - 1 5 0 aan deze uitwerking gestalte te geven door: - e e n e e n d u i d i g e i n t e r p r e t a t i e v a n de b e p e r k i n g e n k a a r t e n uit d e b i j l a g e n bij h e t luchthavenbesluit te geven; - grosso m o d o aan te geven waar en hoeveel b o m e n en andere objecten buiten het luchthaventerrein afgetopt of gekapt m o e t e n w o r d e n ; - indien v o o r g a a n d e p u n t e n zich niet b e p e r k e n tot enkele individuele gevallen, de effecten v o o r n a t u u r e n landschap uit te w e r k e n . I n h o o f d s t u k 3 . 7 . 1 is s p r a k e v a n e e n p a s s e n d e b e o o r d e l i n g . D e p a s s e n d e b e o o r d e l i n g o n d e r z o e k t of de t e n e m e n b e s l u i t e n in o v e r e e n s t e m m i n g m e t de N a t u u r b e s c h e r m i n g s w e t g e n o m e n k u n n e n w o r d e n , dat wil zeggen of een Natuurbeschermingswetsvergunning verleend kan worden. D e effecten die passend beoordeeld zullen w o r d e n , betreffen uitsluitend die v a n e e n v e r a n d e r i n g in s t i k s t o f d e p o s i t i e . V a n de o v e r i g e m o g e l i j k e e f f e c t e n ( b v geluid of waterhuishouding) kan op voorhand uitgesloten w o r d e n dat ze significant negatief zijn. Deze conclusie kan w o r d e n g e t r o k k e n op basis v a n een v o o r - t o e t s die v o o r h e t M E R L u c h t h a v e n b e s l u i t uit 2 0 1 3 is u i t g e v o e r d , w a a r w e r d uitgegaan van een b u r g e r l u c h t h a v e n . D e G e b i e d s o n t w i k k e l i n g N o o r d leidt niet tot m e e r effecten als

10.14

30


H e t o n t w e r p v o o r d e i n r i c h t i n g v a n d e E H S is o . a . g e b a s e e r d op c o m p e n s a t i e v a n n a t u u r w a a r d e n die elders als gevolg v a n de integrale gebiedsontwikkeling v e r l o r e n g a a n . V o o r h e t p l a n g e b i e d N o o r d is vanwege het ontbreken van een concreet inrichtingsplan- uitgegaan v a n een worst case scenario. C o m p e n s a t i e g e s c h i e d t bij v o o r k e u r v o o r d a t de verstorende activiteit plaatsvindt. Zie a n t w o o r d op z i e n s w i j z e 1.4.

Nee

In het M E R wordt onderzocht en onderbouwd of de passende beoordeling kan worden beperkt tot stikstofdepositie. Indien andere aspecten qua invloed u i t s t i j g e n b o v e n h e t g e e n in de p a s s e n d e b e o o r d e l i n g uit 2 0 1 3 is g e c o n s t a t e e r d , d a n zal h e t M E R t e v e n s die aspecten behandelen, zodat de juiste informatie b e s c h i k b a a r is v o o r d e b e s l u i t v o r m i n g r o n d e e n n i e u w e Nbw-vergunning.

Nee

Nee

gevolg van geluidverstoring, verdroging, stikstofdepositie o fruimtebeslag dan in het geval van een burgerluchthaven. De enkele stelling dat o pv o o r h a n d kan w o r d e n uitgesloten dat mogelijk overige effecten significant negatief zijn door een beroep t e doen o p basis v a n een v o o r t o e t s die v o o r het M E R L u c h t h a v e n b e s l u i t uit 2 0 1 3 is uitgevoerd dient t e w o r d e n v e r w o r p e n n u sprake isv a n een geheel andere ruimtelijke ontwikkeling e n inrichting van het gebied. Daarnaast wordt in het O N R D gesteld dat voor d e huidige situatie (o.a. verkeersgegevens) wordt uitgegaan van het jaar 2 0 1 4 (of zoveel recenter als mogelijk). V o o r de referentiesituatie w o r d t 2 0 2 6 a a n g e h o u d e n , dat wil zeggen 10 jaar na het inwerking treden v a n het besluit o f plan. I n d e referentiesituatie w o r d t r e k e n i n g g e h o u d e n m e t alle a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g e n i n d eo m g e v i n g die t u s s e n 2 0 1 4 e n 2 0 2 6 plaatsvinden. 10.15

10.16

In hoofdstuk 3.12 van het O N R D wordt vermeld dat e reen gezondheidskundige e v a l u a t i e w o r d t u i t g e v o e r d ( G E S ) . D e G E S zal w o r d e n g e b a s e e r d o p d e uitgevoerde berekeningen v o o r geluid, lucht en externe veiligheid. De GES¬ scores zijn bepaald o p basis v a n d e a c h t e r l i g g e n d e studie die v o o r deze a s p e c t e n zijn uitgevoerd. De G E S gaat echter niet in o pd everanderingen v a n gezondheid op basis v a n d e indicatoren hinder, slaapverstoring, verhoogde bloeddruk e n ademhalingsziekten. Eveneens is in het O N R D geen sprake o m een g e z o n d h e i d s b e l e v i n g s o n d e r z o e k uit t e v o e r e n v o o r a a n v a n g v a n het project. Gelet o pd emogelijke gezondheidseffecten zou het wenselijk zijn voorafgaand a a n d eo pt e stellen M E R e e n n u l m e t i n g uit t e v o e r e n en daarbij t e k i j k e n n a a r diverse en waarschijnlijke effecten v a n blootstelling aan geluid zoals hinder, slaapverstoring, verhoogde bloeddruk en v a n blootstelling aan een verminderde luchtkwaliteit zoals ademhalingsziekten. Kennis g e n o m e n hebbende van d eOntwerp Notitie Reikwijdte e n Detailniveau Ontwikkeling Technology Base T w e n t e en gelet hetgeen voormeld, verzoeken wij u beleefd in de verdere besluitvorming rekening t e houden m e t hetgeen door ons is a a n g e v o e r d i n d e z e z i e n s w i j z e . Wij stellen het als direct belanghebbenden o p prijs op d e hoogte t e w o r d e n gehouden.

V o o r d e commerciële b u r g e r l u c h t h a v e n i s d e toezegging gedaan voor een gezondheidsmonitor. D e o m v a n g v a n d egevolgen v a n het v o o r n e m e n lijkt w e z e n l i j k g e r i n g e r d a n d i e v a n d e commerciële b u r g e r l u c h t h a v e n . A f g e w o g e n zal w o r d e n o f e e n g e z o n d h e i d s m o n i t o r h i e r op zijn p l a a t s is.

Ja G E S uit de NRD verwijderen

W i j berichten d i e g e n e n die z i e n s w i j z e n h e b b e n ingediend over onze reactie daarop zoals dat in d e vaststellingsprocedure v a n het N R D is m e e g e n o m e n . Direct o m w o n e n d e n en belanghebbenden w o r d e n bij belangrijke mijlpalen o fontwikkelingen actief geïnformeerd. O p w w w . t e c h n o l o g y b a s e t w e n t e . n l z i j n de ontwikkelingen ook t e volgen.

Nee


31

11

Stichting Dorpsbelang

11.1

Verkeer De plannen hebben zonder meer een verkeers-aantrekkende werking. D e verkeerssituatie r o n d o m D e u r n i n g e n m o e t geduid w o r d e n als e e n mobiliteitsknelpunt v a n w e g e d everwachte t o e n a m e v a n verkeer vanuit het Noorden en N o o r d - W e s t e n v a n Nederland. I n de voorliggende plannen is onvoldoende onderkend dat w a n n e e r ruimte wordt geboden voor de hier voor o m s c h r e v e n activiteiten dit zijn w e e r s l a g zal h e b b e n o p h e t a a n t a l verkeersbewegingen ine nrond d ekern Deurningen. Een sterke t o e n a m e wordt verwacht. Ondergetekende vraagt bijzondere aandacht voor d e verkeersafwikkeling. Geluid D e v o o r g e n o m e n a c t i v i t e i t m a a k t d e o n t w i k k e l i n g v a n industriële b r o n n e n e n vliegverkeer mogelijk. Dat betekent dat voldoende aandacht m o e t zijn v o o r d e geldende geluidsnormen en dat onderzocht m o e t worden in hoeverre d e geluidsnormen ine n rond het dorp Deurningen w o r d e n overschreden. Uit d e O n t w e r p Notitie blijkt niet dat deze gevolgen zijn o fw o r d e n onderzocht.

Met behulp van het regionale verkeersmodel wordt het effect inzichtelijk g e m a a k t o pd e huidige verkeersintensiteiten, de a u t o n o m e groei v a n het v e r k e e r en de t o e n a m e daarvan als gevolg v a n d e beoogde ontwikkelingen, functies en activiteiten binnen het plangebied Noord als onderdeel v a n Technology Base T w e n t e o p het regionale wegennet. D a a r m e e w o r d t o o k inzicht v e r k r e g e n in d e verkeerssituatie rondom Deurningen.

Nee

Tabel 4 v a n d eO N R D geeft aan dat het aspect geluid ten behoeve van het MER wordt onderzocht. Deze onderzoeken w o r d e n verricht o pbasis v a n daarvoor geldende wettelijke kaders. O pbasis daarvan wordt inzichtelijk g e m a a k t o fen w a a r sprake is v a n overschrijding van normen/grenzen.

Nee

11.3

Lucht D e v o o r g e n o m e n a c t i v i t e i t m a a k t d e o n t w i k k e l i n g v a n i n industriële b r o n n e n e n vliegverkeer mogelijk. Dat betekent dat voldoende aandacht m o e t zijn v o o r d e gevolgen v a n een en ander op d e luchtkwaliteit en dat onderzocht m o e t w o r d e n in h o e v e r r e d e z e n o r m e n i n e n r o n d h e t d o r p D e u r n i n g e n w o r d e n o v e r s c h r e d e n . Uit de O n t w e r p Notitie blijkt niet dat deze gevolgen zijn of w o r d e n onderzocht.

Tabel 4 v a n d eO N R D geeft aan dat het aspect lucht ten behoeve van het MER wordt onderzocht. Deze onderzoeken w o r d e n verricht o pbasis v a n daarvoor geldende wettelijke kaders. O pbasis daarvan wordt inzichtelijk g e m a a k t o fen w a a r sprake is v a n overschrijding van normen/grenzen.

Nee

11.4

Natuur De herinrichting v a n het gebied heeft z o n d e r m e e r invloed o pd eaanwezige flora en f a u n a , ind edirecte o m g e v i n g , m a a r o o k in e nrond het dorp Deurningen. Indien en v o o r z o v e r bij de uitvoering v a n d eplannen n a t u u r w a a r d e n v e r d w i j n e n , dan zullen deze gecompenseerd m o e t e n worden. Een e n ander is ind e Ontwerp Notitie weliswaar g e n o e m d , m a a r niet uitgewerkt en d estichting Dorpsbelang D e u r n i n g e n blijft hierbij g r a a g b e t r o k k e n .

In het M E R wordt aandacht besteed aan het aspect " n a t u u r " als gevolg v a n d e beoogde ontwikkelingen binnen het plangebied Noord. O o k de effecten o p d e natuur ind eomgeving worden daarbij m e e g e n o m e n . C o m p e n s a t i e v a n n a t u u r w a a r d e n die v e r l o r e n g a a n vindt voornamelijk plaats binnen d eEHS. Het ontwerp voor de inrichting v a n d eE H S isdaarop gebaseerd. D e d o r p s r a a d D e u r n i n g e n w o r d t bij b e l a n g r i j k e m i j l p a l e n o f o n t w i k k e l i n g e n a c t i e f geïnformeerd. O p

Nee

11.2

32


Deurningen

w w w . t e c h n o l o g y b a s e t w e n t e . n l zijn d e ontwikkelingen ook te volgen.

12

VVEAT

12.1

Wij vinden d e invulling v a n d evoorliggende Ontwerpnotitie t e mager. W a n n e e r wordt het vliegen, d ebedrijvigheid, de T w e n t s e economie nu eens m e t k r a c h t a a n g e p a k t i.p.v. via s t e e d s z a c h t e r w o r d e n d e v o o r s t e l l e n ? De hoofddirectie v a n Vredestein gaat naar Amsterdam/Schiphol Straks wordt het minimale vliegen op T w e n t e ook nog beperkt door een vleermuis .. Dit is idioot! Laat d epolitiek eens een krachtig signaal geven!! In de " O n t w e r p notitie Reikwijdte Detailniveau Ontwikkeling Technology Base T w e n t e " wordt gesproken over 2 varianten: een startvariant en een groeivariant. Onze vragen: W a a r o m i s n i e t v o o r g e w o o n één ontwikkeling g e k o z e n , d u s z o n d e r de beperkingen van d e startvariant? A l s het b e d r i j v e n t e r r e i n nooit h o o g w a a r d i g v e r d i c h t z o u w o r d e n blijft m e n h a n g e n ind eveel t e beperkte startvariant.

12.2

12.3

12.4

12.5

De startvariant zou inhouden: geen aparte vliegbewegingen voor MRO-bedrijven. W a a r o m deze beperking? Als zich direct na d estart toch een M R O - b e d r i j f a a n d i e n t , d a n k a n dit bedrijf zijn bedrijvigheid niet v o l d o e n d e o n t p l o o i e n . Dit is contraproductief. W a a r o m i n d estartvariant m a a r 6 0 0 v l i e g b e w e g i n g e n v o o r z a k e n v l i e g t u i g e n (dit is g e m i d d e l d m i n d e r d a n 1 l a n d e n d e n s t a r t e n d v l i e g t u i g j e p e r d a g ) ? D i t i s t e beperkt. Een directe keuze v o o r 1800 vliegbewegingen v a n zakenvliegtuigen per jaar isbeter, m a a r misschien nog niet genoeg. Vallen onder General Aviation ook: al o f niet geregelde taxivluchten?

Deze zienswijze betreft een opvatting en hartenkreet m a a r leidt niet tot a a n p a s s i n g v a n d e O N R D .

Nee

De invulling v a n het gebied en het gebruik v a n d e luchthaven isnog onbekend. De voorgestelde varianten ind eO N R D zijn bedoeld o m d e bandbreedte van d emilieueffecten t ebestuderen. De adviezen van het T o p t e a m en het Kwaliteitsteam aangevuld m e t marktonderzoeken worden vervolgens betrokken bij het opstellen v a n d evoorkeursvariant w e l k e naar v e r w a c h t i n g past binnen d egeschetste bandbreedte. D e z e v o o r k e u r s v a r i a n t i s u i t g a n g s p u n t bij h e t i n procedure brengen van d ebesluiten en verdere ontwikkeling v a n het gebied. Zie antwoord o pzienswijze 12.2

Nee


Nee

O n d e r G e n e r a l A v i a t i o n w o r d t v e r s t a a n alle Nederlandse luchtvaart en activiteiten ind e lucht m e t

Nee


Nee

33

12.6

W a a r o n d e r vallen vrachtvluchten, regeringsvluchten, incidentele ( g e n o e m d i n rapport C v W ) , etc. etc. (zie hieronder)?

sportvluchten

12.7

Onze indruk is dat het "beperkt luchtvaartgebruik"van vliegveld T w e n t e in d e O n t w e r p notitie veel t ebeperkt wordt ingevuld. Zie hieronder ons eerdere opmerkingen over het gebruik van vliegveld T w e n t e . V o l g e n s de b e s l u i t e n v a n P S e n de R a a d v a n E n s c h e d e zal e e n L u c h t h a v e n b e s l u i t voor vliegveld T w e n t e w o r d e n aangevraagd. W i j n e m e n aan dat A D T hier reeds voluit aan werkt. G e z i e n het belang v a n het g e n o e m d e luchtvaartbesluit v o o r T w e n t e wil de V V E A T hierin graag m e e d e n k e n . W i j h o p e n dat u onze inbreng zult w a a r d e r e n en w a a r mogelijk meenemen inde aanvraag. D e V V E A T v i n d t dat h e t l u c h t h a v e n b e s l u i t v o o r vliegveld T w e n t e " r u i m " zal m o e t e n zijn. Dit vooral o m actuele en t o e k o m s t i g e initiatieven v o o r het gebruik v a n de T w e n t s e landingsbaan niet i n de w e g t e s t a a n : initiatieven die e r v o o r m o e t e n zorgen dat de economie in d e regio gaat groeien. H e t l u c h t h a v e n b e s l u i t zal o.i. m o e t e n w a a r b o r g e n dat h e t vliegveld g e s c h i k t is voor: - G e n e r a l en Business Aviation i n d e r u i m s t e zin (niet alleen vliegtuigen v o o r 4 o f8 inzittenden m o e t e n g e a c c o m m o d e e r d k u n n e n w o r d e n m a a r o o k G A / B A - v l i e g t u i g e n m e t bijv. 2 0 , 5 0 e n m e e r passagiers) - Taxivluchten (ook geregelde taxivluchten) - Militair (mede)gebruik! - Ambulancevluchten, politievluchten, maatschappelijke vluchten, controlevluchten

34


uitzondering van: Geregeld lijndienstverkeer; Charters Militaire vluchten Regeringsvluchten General Aviation isd a a r m e e niet gebonden aan type luchtvaartuigen e nheeft betrekking o p zowel economische functies als recreatieve functies. O p basis v a n deze definitie vallen taxivluchten onder General Aviation. Zie antwoord o pzienswijze 12.5.

Wij werken momenteel aan het verkrijgen van een n i e u w l u c h t h a v e n b e s l u i t g e b a s e e r d o p e e n reële a a n n a m e v a n de verwachte vlootmix. I n het M E R w o r d e n o.a. d eeffecten daarvan onderzocht o p natuur en milieu. De inzet is niet gericht o phet ontwikkelen v a n e e n commerciële b u r g e r l u c h t h a v e n m a a r o p e e n burgerluchthaven dat General Aviation mogelijk maakt. Zie voor de betekenis het a n t w o o r d o p zienswijze 12.5.

Nee

Nee

12.8

- InVuitvliegvluchten, Testvluchten t.b.v. luchtvaartbedrijven en luchtvaartgerelateerde bedrijven (ook met grote/grotere vliegtuigen) - Vrachtvluchten t.b.v. de gevestigde bedrijven en instellingen (veelal m e t grote/grotere vliegtuigen) ^ Incidentele vluchten m e t grote/grotere passagiersvliegtuigen t.b.v.: ^ S p o r t c l u b s : F C T w e n t e , b e z o e k e n d e c l u b s , e t c . ( dit a s p e c t is o o k al in h e t rapport v a n de Commissie v a n Wijzen g e n o e m d ) ^ E v e n e m e n t e n in r u i m s t e zin (bijv. Military B o e k e l o , m u z i e k e v e n e m e n t e n , festivals, etc.) ^ Officiële b e z o e k e n ( b i j v . r e g e r i n g s - , s t a a t s b e z o e k e n ) ^ Bedevaarten ^ Grote gezelschappen (speciale charters) - Opvang overcapaciteit van andere vliegvelden - Accommodatie intercontinentale vluchten: (goed "lange baan"-gebruik en opvang voor andere vliegvelden, zoals FMO) - En niet het minst... Een mogelijk latere opschaling naar een regionale luchthaven!! Het accommoderen v a n grote/grotere vliegtuigen en mogelijk militair l u c h t v e r k e e r h o u d t o.a. in dat direct r e k e n i n g g e h o u d e n m o e t w o r d e n m e t e e n ruim voldoende geluidsbuffer.

Zie antwoord op zienswijze 12.5

Nee

V o o r e e n snelle, praktische ingangzetting v a n de vliegactiviteiten op T w e n t e k u n n e n de huidige g e b r u i k e r s e e n belangrijke rol spelen. Zij d i e n e n b e t r o k k e n te worden.

13

VOLT

13.1

Vereniging O m w o n e n d e n Luchthaven Twente (VOLT) maakt graag gebruik van u w uitnodiging een zienswijze over het ontwerp v a n de Notitie Reikwijdte en Detailniveau kenbaar te m a k e n . Hieronder geven wij onze opmerkingen per thema aan.

In de zienswijze wordt op veel onderdelen een standpunt w e e r g e g e v e n over de beoogde invulling. D a t is e c h t e r a a n d e o r d e bij d e p r o c e d u r e v a n h e t b e s t e m m i n g s p l a n e n niet in d e z e p r o c e d u r e v o o r de MER.. H e t M E R is b e d o e l d o m h e t m i l i e u e e n v o l w a a r d i g e positie t e g e v e n in de b e s l u i t v o r m i n g ; hier structuurvisies, bestemmingsplannen en een Luchthavenbesluit.


35

Op deze opmerkingen wordt in deze beantwoording v a n d e zienswijzen o p d eo n t w e r p - N R D dan ook niet ingegaan.

13.2

13.3

36

Plangebied » I n u w advertentietekst [1]refereert u aan d ekaders van het advies van d e c o m m i s s i e W i e n t j e s , w a a r b i n n e n u h e t b e t r e f f e n d e g e b i e d w i l t i n v u l l e n m e t één N R D e nM E R , o m tot e e n goede afweging v o o r de totale ontwikkeling t e k o m e n . Uit het kaartje e n d e tekst o p pagina 3 v a n d e o n t w e r p N R D [ 2 ] blijkt d e N R D echter slechts betrekking t e hebben o p een deel v a n het voormalig luchthaventerrein, terwijl W i e n t j e s pleitte v o o r een integrale gebiedsontwikkeling [3]. » Dit betekent dus dat anders dan o p pagina 10 v a n N R D [ 2 ] gesteld, o o k De Strip, d eSafety Campus, d e EHS ontwikkeling ten zuiden van de baan e n D e Deventerpoort tot het gebied gerekend m o e t e n worden, e n dat ontwikkelingen in deze gebieden niet als a u t o n o m e ontwikkelingen (pagina 13, 1 4 [2]) gezien moeten worden. V O L T pleit e rv o o r o m - c o n f o r m het advies v a n w i j z e n - d e integrale g e b i e d s o n t w i k k e l i n g centraal t e stellen. I n d i t licht is h e t nodig dat i n d e M E R procedure ( o n t w i k k e l i n g e n in) het hele gebied v a n d ev o o r m a l i g e luchthaven meegenomen wordt. Gebiedsinrichting » I n d e aankondiging v a n d e N R D wordt gesproken over de ontwikkeling een "bedrijventerrein", e nin de paragraaf over gebiedsinrichting (p 1 1 , [2]) vooral


Verder wordt een aantal malen gerefereerd aan het v o o r l o p i g e t o e t s i n g s a d v i e s v a n d e cie M E R uit 2 0 1 4 o v e r de M E R bij h e t L u c h t h a v e n b e s l u i t . D e n i e u w e situatie kent een heel ander gebruik v a n d e luchthaven, als onderdeel v a n d eontwikkeling tot Technology Base, met een onvergelijkbare vlootmix, zodat die a d v i e z e n niet z o n d e r m e e r k u n n e n w o r d e n b e t r o k k e n bijdeze MER. W a a r relevant w o r d t d e k e n n i s uit dat e e r d e r e M E R proces benut. Z i e v o o r w o o r d e n a n t w o o r d o n d e r 1.2 e n 1.3.

Nee

Ja Wij staan een integrale ontwikkeling voor waarin ook de landschappelijke elementen een belangrijke rol

over toe t e laten bedrijven, infrastructuur en bebouwing. Dit terwijl d e C o m m i s s i e v a n W i j z e n aangeeft (1) "..dat d elandschappelijke kwaliteit v a n het gebied gewaarborgd dient t ew o r d e n . Dit impliceert dat in het gebied slechts activiteiten plaats k u n n e n v i n d e n die die kwaliteit g e e n geweld a a n d o e n . . " e n ( 2 ) " T e c h n o l o g y B a s e T w e n t e is, b e h a l v e e e n o n t w i k k e l z o n e v a n d e n i e u w e m a a k i n d u s t r i e en e e n locatie m e t een start- en landingsbaan, vooral ook een aantrekkelijk groen landschap w a a r o m g e v i n g s v r i e n d e l i j k k a n w o r d e n gerecreëerd e n b i j v o o r b e e l d e e n t y p i s c h T w e n t s initiatief als een hippisch landgoed k a n w o r d e n gerealiseerd" (p.23 [3]). » Het groene karakter van het gebied staat m e t voorliggende plannen nog m e e r onder druk. Hoewel o ppagina 1 0[ 2 ]gesuggereerd wordt dat e rruimte is voor 1 3 7 , 5 h e c t a r e n a t u u r isdit i n m i d d e l s d o o r a n d e r e o n t w i k k e l i n g e n i n h e t gebied (o.a. de verkoop v a n De Strip, en een extra reservering voor General Aviation) een aanzienlijk aantal hectares minder. » De o ppagina 1 2[ 2 ] voorgestelde luchthavengebonden bedrijvigheid is slechts zeer ten dele daadwerkelijk luchthavengebonden. De in het N R D r u i m g e n o m e n definitie v a n luchthavengebonden bedrijvigheid, incombinatie m e t een hoge t o e g e s t a n e b e b o u w i n g s d i c h t h e i d m a a k t dat e r w e i n i g o v e r blijft v a n het 'iconische' k a r a k t e r v a n het g e b i e d : het w o r d t - o n d a n k s alle provinciale inspanningen het t egrote bedrijventerrein arsenaal t esaneren - simpelweg nog een extra bedrijventerrein.

13.4

V O L T betreurt de eenzijdige focus op industrie, en bepleit dat in d e N R D garanties voor het groene karakter van het gebied o p g e n o m e n worden. Luchthavengebonden bedrijven en activiteiten » De o ppagina 1 2[ 2 ]g e n o e m d e bedrijvigheid isniet strikt g e n o m e n luchthaven g e b o n d e n en hoort derhalve niet thuis in het plangebied. Voorliggende plannen leveren o n g e w e n s t e concurrentie o p m e t elders leeg s t a a n d e b e d r i j v e n t e r r e i n e n , e n p a s s e n niet b i n n e n d e integrale l a n d s c h a p o n t w i k k e l i n g i n h e t gebied. I n dit verband verwijzen wij graag naar het S y c o n o m y rapport' inopdracht van d e Staatssecretaris v a n l&M naar de economische onderbouwing i.v.m. het o n t w e r p luchthavenbesluit 2014. Hierin wordt over het luchthaven gebonden bedrijventerrein geconcludeerd dat "het de vraag iso fandere locaties vooralsnog niet voldoende capaciteit hebben o m aan d evraag naar luchthavengerelateerde bedrijvigheid t evoldoen". "Op korte en middellange termijn iser waarschijnlijk

s p e l e n . Z i e v e r d e r bij v o o r w o o r d , 4 b e n bij a n t w o o r d 1.1 De o m v a n g van d eEHS isruim 137 ha.

Zie A l g e m e n e o p m e r k i n g e n eerste bullit e n d e a n t w o o r d e n bij 1 3 . 1 e n 6 . 3 . Het T o p t e a m zal d e b e h o e f t e a a n bedrijvigheid Technology Base aangeven.

Nee

voor

I n d ea a n t a l l e n v l i e g b e w e g i n g e n zijn alle v l i e g b e w e g i n g e n o p g e n o m e n die niet tot de B u s i n e s s Aviation gerekend w o r d e n , dus ook de zweefvliegbewegingen. De aantallen vliegbewegingen zijn o n d e r b o u w d ; d a t w o r d t bij h e t b e s t e m m i n g s p l a n meegenomen.


37

ruimte voldoende in d e regio o m aan d evraag naar ruimte t e voldoen." » Hetzelfde rapport [ 5 ] betwijfelt ook deeconomische meerwaarde van een dergelijk bedrijventerrein, een "rendabele exploitatie v a n het terrein" wordt ingeschat als moeilijker dan in d e plannen v a n A D T voorzien. » Het isd a a r o m niet duidelijk w a a r o m e r nu ind evarianten w e e r zo nadrukkelijk wordt ingezet o peen luchthavengebonden bedrijventerrein, alsmede een terrein voor A M M / H T S M . Deze bedrijven kunnen ook elders in de regio w o r d e n geaccomodeerd. » Het is niet duidelijk w a a r o m d e ene variant (hoogwaardige verdichte inrichting) m e e r GA vliegbewegingen zou m a k e n dan d e 'campusvariant'. Het aantal v l i e g b e w e g i n g e n v o o r G A staat i m m e r s los v a n d e oppervlakte bedrijventerrein. » O o k is niet duidelijk w a a r o m nu v o o r zowel d e C a m p u s v a r i a n t als v o o r d e V e r d i c h t e I n r i c h t i n g s v a r i a n t w o r d t u i t g e g a a n v a n nóg m e e r G A v l i e g b e w e g i n g e n d a n b i j h e t o n t w e r p - l u c h t h a v e n b e s l u i t i n 2 0 1 4 . Dit zal m o e t e n w o r d e n gemotiveerd. » Het isonduidelijk o f het aantal zweefvlieg bewegingen m e e isg e n o m e n in d e aantallen vliegbewegingen voor de GA.

13.5

38

V O L T bepleit een integrale gebiedsontwikkeling c o n f o r m het advies v a n d e commissie v a n Wijzen, waarbij het voormalig luchthaventerrein niet een nieuw b e d r i j v e n t e r r e i n oplevert. Het aantal v l i e g b e w e g i n g e n zal duidelijker m o e t e n worden onderbouwd, e n worden losgekoppeld van d e inrichtingsvariant. Daarnaast m o e t duidelijk worden o fen hoeveel zweefvliegbewegingen zijn ind e aantallen vliegbewegingen v o o r de GA. Grond voor een luchthavenbesluit? » Provinciale Staten e nd egemeenteraad van Enschede hebben door middel van moties vastgelegd, dat d eoverheden niet zouden bijdragen aan d e exploitatie v a n het vliegveld. O ppagina 5 [ 2 ]w o r d t A D T g e n o e m d als exploitant. Dat is in strijd m e t d e besluiten v a n Provinciale Staten e nd egemeenteraad v a n Enschede en m e t d eopdracht van A D T zoals geformuleerd in d e gemeenschappelijke regeling. » O ppagina 1 2[ 2 ]wordt gesteld: "Een luchthavenbesluit wordt g e n o m e n o p basis v a n een levensvatbare luchthavenexploitatie." Zo'n luchthavenexploitatie ( b u s i n e s s case) zal - c o n f o r m e e r d e r e besluiten - d o o r e e n p r i v a t e investeerder/exploitant m o e t e n worden opgesteld voordat een luchthavenbesluit


Er isgeen koppeling aanwezig tussen het aantal vliegbewegingen e nd e inrichting volgens campus o f hoogwaardig verdicht. De beide varianten geven d e uitersten van de bandbreedte weer o m de milieueffecten in beeld t e brengen.

W e hebben kennis g e n o m e n van ditpunt e n zien hierin geen aanleiding d e NRD t e wijzigen. Zie verder ook antwoord bij 2 . 1 .

Nee

kan worden genomen. » Als - in strijd m e t besluiten v a n Provinciale S t a t e n en d eg e m e e n t e r a a d v a n E n s c h e d e - door de provincie e e n luchthavenbesluit w o r d t g e n o m e n o p grond v a n een aanvraag v a n A D T zonder business case v a n een private i n v e s t e e r d e r / e x p l o i t a n t , w o r d t e e n risico g e n o m e n dat d e publieke sector opnieuw wordt meegezogen ineen verlieslatend avontuur. » D e haast die blijkens het O N R D w o r d t g e m a a k t m e t de a a n v r a a g v o o r e e n luchthavenbesluit strookt niet m e t het advies v a n d ecommissie Wientjes. D i e adviseert o m d estart- en landingsbaan t e behouden e n ruimte t e laten voor luchtvaart gerelateerde bedrijvigheid e n General en Business Aviation in d e t o e k o m s t . H e t gaat o m het o p e n h o u d e n v a n e e n optie en "is g e e n doel o p zich. H e t g e b r u i k v a n d e b a a n m o e t o p e e n logische m a n i e r i n h a k e n bij d e gebiedsontwikkeling e n een toevoeging zijn als vestigingsfactor v o o r T w e n t e " . Het m o e t passen in een geleidelijke ontwikkeling "waarbij succes de volgende stap bepaalt" (p. 2 2 ) . O p dit m o m e n t is de n o o d z a a k o f w e n s e l i j k h e i d v a n General en Business Aviation niet aangetoond.

13.6

V O L T isop grond v a n deze overwegingen v a n mening dat het v o o r n e m e n o m een luchthavenbesluit aan t evragen in der haast isg e n o m e n e nniet o f o n v o l d o e n d e is g e m o t i v e e r d . V O L T pleit e r v o o r o m m e t de a a n v r a a g v o o r e e n luchthavenbesluit t ewachten tot een private investeerder met een gezond business plan zich heeft g e m e l d . Belangrijk isdat i n een dergelijk businessplan h e l d e r w o r d t a a n g e g e v e n w a t d e p u b l i e k e b i j d r a g e e n h e t financiële r i s i c o v o o r overheden zullen zijn. Huidige situatie en referentie kader » I n d ereferentiesituatie (pagina 1 5[2]) w o r d t vooruitgelopen o p "alle a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g e n die t u s s e n 2 0 1 4 e n 2 0 2 6 plaatsvinden". Het i n d e referentiesituatie vooruitlopen o pdeze ontwikkelingen schetst een onzuiver beeld v a n d eeffecten v a n d etotale gebiedsontwikkeling. » O ppagina 1 3[ 2 ]wordt voorts gesuggereerd dat in 2 0 1 4 sprake zou zijn v a n een luchthaven m e t 2 miljoen passagiers. Dit is een foutieve veronderstelling v a n z a k e n : voor de ontwikkeling v a n een dergelijke grote luchthaven bleek geen e n k e l e m a r k t p a r t i j geïnteresseerd, d e o m v a n g v a n d e v o o r d e s l u i t i n g v a n d e luchthaven gerealiseerde burgen/luchten isaltijd zeer gering geweest.

De voorgestelde werkwijze met betrekking tot d e referentiesituatie is niet afwijkend v a n d e normale M E R - p r a k t i j k . Z i e o o k bij A l g e m e n e o p m e r k i n g e n d e t w e e d e bullit. Bij het hanteren v a n d ereferentiesituatie v a n het aantal vliegbewegingen in het jaar 2014 wordt uitgegaan van d eindat jaar geregistreerde vliegbewegingen.

Nee

V O L T ziet het v o o r m a l i g e luchthavengebied i nd e huidige situatie als het g r o e n e


39

13.7

13.8

40

hart van T w e n t e . Ontwikkelingen in het gebied m o e t e n afgezet worden tegen d e huidige realistische situatie, niet t e g e n ' w o r s t case' scenario's uit het v e r l e d e n . V o o r de referentiesituatie dient het aantal vliegbewegingen t e w o r d e n g e n o m e n dat in 2014 o pd eluchthaven heeft gevlogen (een paar honderd vliegbewegingen per j a a r v a n d ezweefvliegclub e nd e motorvliegclub). De vliegbewegingen g e n o e m d in het ontwerp-luchthavenbesluit zeggen niets, het plan is i m m e r s teruggetrokken en d edaarin g e n o e m d e aantallen vliegbewegingen hebben nooit gevlogen. Milieuaspect V e r k e e r » Bij d e huidige p l a n n e n is e e n forse t o e n a m e v a n v e r k e e r te v e r w a c h t e n , z e k e r in c o m b i n a t i e m e t d e o n t w i k k e l i n g e n e l d e r s i n h e t g e b i e d v a n d e v o o r m a l i g e luchthaven. De gevolgen v a n deze o n t w i k k e l i n g e n , zowel apart als gecumuleerd moeten worden gekwantificeerd. V O L T dringt aan o padequaat onderzoek naar de (gevolgen v a n ) t o e n a m e v a n v e r k e e r d o o r alle activiteiten o p het v o o r m a l i g l u c h t h a v e n t e r r e i n , w a a r b i j o n t w i k k e l i n g e n die elders i n het gebied d a n w a a r de huidige N R D zich tot beperkt nadrukkelijk w o r d e n m e e g e w o g e n . Hierbij dienen zowel effecten o p n a t u r a e 2 0 0 0 gebieden, E H S , als belangen v a n o m w o n e n d e n (inclusief het dorp Lonneker) t e w o r d e n m e e g e w o g e n . Milieuaspect Geluid » I nd econcept NRD wordt aangegeven dat d ewettelijke contouren voor luchtvaartgeluid ( 7 0 , 5 6en 4 8d B ( A ) Lden - c o n t o u r e n ) w o r d e n berekend. D e Commissie M E R adviseerde inhaar voorlopig toetsingsadvies luchthavenbesluit Twente [4] echter: o Het aantal p e r s o n e n e n d e ligging e nhet aantal w o n i n g e n e n a n d e r e gevoelige objecten vanaf 4 2 dB(A) Lden in beeld t e brengen. De Commissie adviseert hierbij d eklasse 4 2 - 4 5 dB(A) en vervolgens per geluidklasse v a n 5 dB tot 7 0 dB(A) Lden. o De verschuivingen ten opzichte v a n d ereferentie inzichtelijk t e m a k e n . Bijvoorbeeld o pbasis v a n verschilkaarten en/of door verschuivingen in aantallen blootgestelden per klasse intabelvorm t e presenteren. » I nditzelfde rapport [ 4 ] w e r d o p g e m e r k t : "Uit onderzoek rond luchthavens m e t veel recreatievluchten blijkt dat het geluid v a n deze vluchten als b o v e n g e m i d d e l d hinderlijk w o r d t e r v a r e n , o m d a t ze relatief v a a k i n d e


Zie beantwoording bij1 1 . 1 .

Nee

Zie antwoord bij 13.1

Ja

De voorgeschreven geluidaspecten meegenomen indeMER.

worden

Het geluidbeleid v a n d eg e m e e n t e Enschede wordt o p de korte t e r m i j n v o o r de gehele g e m e e n t e herzien o p het punt v a n het t o e t s e n o p 5 0m e t e r . D a a r n a a s t zal het beleid, aansluitend o pd e besluitvorming r o n d o m het b e s t e m m i n g s p l a n v o o r T e c B T , i n lijn w o r d e n gebracht met d ebeoogde ontwikkelingen zodat een passende categorie v a n kracht isvoor de omgeving van de luchthaven. In d e N R D o p n e m e n dat indien relevant wordt

w e e k e n d e n en o pfeestdagen w o r d e n uitgevoerd". Dit geldt o o k v o o r lesvluchten (circuitvliegen), die o m die r e d e n d o o r Defensie niet in het w e e k e n d w a r e n toegelaten. Het oplieren v a n zweefvliegtuigen isgoed t e combineren m e t het naastgelegen natuurterrein. Dat geldt echter niet v o o r het optrekken v a n zweefvliegtuigen m e t een motorsleepvliegtuig. » En voorts "De Commissie acht d e beschrijving v a n d e natuureffecten echter wel v a n belang v o o r een goede beoordeling in het M E R , ook al zijn deze o p grond v a n het EHS-beleidskader niet noodzakelijk v o o r de besluitvorming" » T e n aanzien v a n industriegeluid geldt v o o r de g e m e e n t e Enschede het i n 2 0 1 1 aangepaste geluidsbeleid, waarbij het luchthavengebied en omgeving w o r d e n getypeerd als 'buitengebied', m e t een m a x i m a a l geluidsniveau v a n 4 5 dB(A) o p de dichtstbijzijnde w o n i n g o f op 5 0m e t e r uit d e inrichting.

getoetst aan regionaal e nlokaal geluidbeleid.

V O L T vraagt gezien bovenstaande een degelijke analyse van t e verwachten g e l u i d s o v e r l a s t v o o r b u r g e r s bij h e t m a x i m a l e a a n t a l v l u c h t e n e n b e s c h r e v e n vlootmixen, uitgebreid conform d eadviezen v a n d e MER commissie, e n m e t specifieke aandacht voor overlast o pwerkdagen versus w e e k e n d & feestdagen. Gezien d eoverlast v a n lesvluchten verzoekt V O L T u dit soort vluchten niet in d e w e e k e n d e n (en zeker niet o pz o n - en feestdagen) t e laten plaatsvinden. Dit w a s o o k e e n regel die Defensie v r o e g e r h a n t e e r d e , o m d eoverlast t e b e p e r k e n . Hierbij dient tevens cumulatie m e t industriegeluid e n leisure/evenementengeluid uit het hele gebied m e e n g e n o m e n t e w o r d e n , a l s m e d e het verschil m e t d e huidige (feitelijke) waarde beschreven t eworden. Het huidige geluidsniveau in de o m g e v i n g k a n volgens V O L T als 'zeer stil' w o r d e n beschreven.

13.9

V O L T schaart zich v o o r t s achter het s t a n d p u n t v a n d e M E R c o m m i s s i e dat effecten v a n geluid o p natuur in kaart gebracht m o e t e n w o r d e n , al zijn deze formeel niet noodzakelijk. V O L T vraagt voorts o m een heldere vergelijking tussen verwachte geluidsbelasting (zowel door industrie, vliegen, overige gebiedsontwikkelingen als gecumuleerd) e nd e huidige feitelijke situatie alsmede het huidige m a x i m a l e geluidsniveau (45dB(A) o p dichtstbijzijnde w o n i n g o fop 5 0m . uit d e inrichting). Milieuaspect Lucht » D eluchtkwaliteit in het plangebied en wijde o m g e v i n g w o r d t in huidige p l a n n e n n i e t a l l e e n n e g a t i e f beïnvloedt d o o r n i e u w e i n d u s t r i e , l u c h t v a a r t ,

Het gestelde in d eO N R D over het aspect lucht is adequaat en afdoende o m d eeffecten in beeld t e brengen.


Nee

41

verkeer, leisure e ne v e n e m e n t e n , m a a r o o k door b o m e n k a p ( v a n w e g e d e inrichting v a n plangebied midden, i v m d eaanleg v a n het bedrijventerrein, e n mogelijk additioneel tbv het vliegen) » Naast C02 door het vliegen, N 0 2 en PMx zijn v a n belang: S 0 2 , vluchtige organische stoffen e n C 0 2 uit a n d e r e b r o n n e n (o.a. v e r k e e r , b o m e n k a p ) V O L T vraagt o m een adequate analyse v a n d egevolgen v o o r de lucht door het uitbreiden v a n het aantal t e a n a l y s e r e n a s p e c t e n alsook het m e e n e m e n v a n alle relevante bronnen v a n verstoring v a n d e luchtkwaliteit (waaronder m a a r niet uitsluitend ook verkeer en bomenkap gerekend worden). 13.10

13.11

42

Milieuaspect E x t e r n e veiligheid » D e MER commissie wijst in haar rapport [ 4 ]o p"het groepsrisico dat mogelijk beperkingen kan opleggen aan d eontwikkeling van leisure-activiteiten rondom de luchthaven". I n concept N R D wordt ten onrechte niet gerefereerd aan deze risico's i n het gebied t e realiseren e v e n e m e n t e n t e r r e i n V O L T v r a a g t e e n uitbreiding v a n d e M E R m e t risico's o p het e v e n e m e n t e n t e r r e i n . Milieuaspect Natuur » De concept N R D stelt "Bij vernietiging v a n het leefgebied wordt aangegeven welke n a t u u r w a a r d e n door de Technology Base T w e n t e verdwijnen. Compensatie v a n die n a t u u r w a a r d e n vindt o pv o o r h a n d al plaats i n het zuidelijk gelegen gebied, dat onderdeel uitmaakt v a n d eecologische hoofdstructuur." Gezien d e v e r a n d e r i n g e n die inmiddels echter hebben plaats gevonden in dit gebied, kan e r niet voetstoots v a n w o r d e n u i t g e g a a n d a t d e z e c o m p e n s a t i e n o g v o l d o e n d e is. I m m e r s : o Het E H S arsenaal is a a n m e r k e l i j k kleiner g e w o r d e n (zie o p m e r k i n g boven over plangebied) o De barrierewerking isdoor overige ontwikkelingen in het gebied (o.a. D e S t r i p ) f o r s t o e g e n o m e n , e nzal d o o r o n t w i k k e l i n g e n i n het n o o r d e l i j k e plangebied alleen nog m e e r t o e n e m e n o D e b e l e v i n g s w a a r d e e n n a t u u r w a a r d e v a n d i t n i e u w e g e b i e d is f o r s a f g e n o m e n door de ontwikkelingen o po.a. De Strip » Ook (ver) buiten het plangebied ise rmogelijk b o m e n k a p nodig: I n 2 0 1 4 werd door A D T gesteld dat voor een burgerluchthaven geen o f nauwelijks b o m e n k a p nodig w a s . Deze stelling is echter strijdig m e t vigerende w e t - e nregelgeving o p


Bij het aspect E x t e r n e Veiligheid is i n d e N R D rekening gehouden m e t het groepsrisico.

Nee

Zie b e a n t w o o r d i n g b i j 1.4, 1.11 e n 1.13.

Nee

De o m v a n g v a n d eEHS isruim 137 h a I n d e N R D i s h e t a s p e c t s t i k s t o f al o p g e n o m e n .

13.12

13.13

het gebied v a n luchtvaartveiligheid. I n hoeverre e r in d ehuidige plannen sprake is v a n n o o d z a a k t o t obstakelvrije vlakken is onduidelijk. » De vliegactiviteiten hebben voorts een t o e n a m e van stikstofdepositie tot gevolg. Dit k a n gevolgen hebben v o o r de N a t u r a 2 0 0 0 gebieden L o n n e k e r m e e r en Oldenzaal. Zie o o k de kritische o p m e r k i n g e n hierover v a n d ecommissie M E R [4]. V O L T verzoekt o m bijhet beoordelen van barrierewerking, verstoring, vernietiging etcetera, opnieuw het hele luchthavengebied en d e ontwikkelingen d a a r b i n n e n m e e t e n e m e n , e ndaarbij niet uit t e g a a n v a n v e r o u d e r d e e n geflatteerde aantallen hectares EHS. V O L T dringt v o o r t s aan o ptijdige helderheid over mogelijke b o m e n k a p binnen e n buiten het plangebied, waarbij niet vooruitgelopen wordt o p mogelijke mitigatie door eventuele t o e k o m s t i g e aangepaste w e t - e nregelgeving. O o k de milieu¬ effecten van het zweefvliegen o p het natuurgebied van deLonnekerberg moeten nader w o r d e n onderzocht, ook i.v.m. veiligheid (hoge b o m e n e nboomtoppen o p de s t u w w a l ) . Het is niet wenselijk als v o o r het zweefvliegen straks toch b o m e n gekapt/getopt moeten worden o pd ehoge stuwwal. V O L T verzoekt verder o m nader onderzoek naar stikstofdepositie binnen e n buiten het plangebied. Milieuaspect L a n d s c h a p » Het milieuaspect Landschap wordt in d etabel o p pagina 1 6[ 2 ] weliswaar g e n o e m d m e t enkele kwalitatieve beoordelingspunten, m a a r niet nader toegelicht. V O L T stelt zicht o p het standpunt dat landschappelijke kwaliteit en kwantiteit niet los v a n elkaar t e zien zijn e n dringt a a n o p het v a s t l e g g e n v a n zowel kwalitatieve als kwantitatieve n o r m e n o m d i t milieuaspect t e k u n n e n borgen. Juist m e t d eversnippering v a n het gebied en d e afkalving v a n het arsenaal n a t u u r (zowel het f o r m e l e E H S als bijvoorbeeld bospercelen elders), a l s m e d e d e eenzijdig focus o pindustrie en vliegen staat het landschap in het groene hart van T w e n t e ernstig onder druk. D e N R D is hierin in opmerkelijke tegenspraak m e t d e adviezen van d ecommissie van wijzen. Milieuaspect Bodem » Z o w e l d etoelating v a n industrie als het vliegen k a n negatieve invloed o p d e b o d e m en w a t e r k w a l i t e i t in het gebied hebben. D euitbreiding v a n het v o o r

Z i e b e a n t w o o r d i n g bij 4 b , 1 . 1 , 1.9 e n 1.10.

Ja

Het milieuaspect bodem wordt in het MER behandeld. Investeringen voor mitigerende maatregelen, voor zover deze ten laste k o m e n v a n d eexploitatie v a n het

Nee


43

vliegen bestemde gebied ten zuiden v a n d ehuidige baan heeft mogelijk additieve negatieve effecten voor bodem en water.

13.14

V O L T verzoekt o m deze effecten in kaart t e brengen, e nmee t e n e m e n in d e kosten- baten analyse v a n d evoorliggende plannen. Milieuaspect Gezondheid » E e n G E S zal w o r d e n uitgevoerd o p d e aspecten geluid, lucht e n e x t e r n e veiligheid

13.15

V O L T dringt a a n o p e e n G E S o p alle r e l e v a n t e a s p e c t e n , z o w e l i n kwalitatieve als kwantitatieve zin. Hierbij dienen niet alleen d egevolgen v a n d e in dit concept N R D b e s c h r e v e n o n t w i k k e l i n g e n , m a a r alle o n t w i k k e l i n g e n i n het hele v o o r m a l i g vliegveld gebied m e e g e n o m e n t ew o r d e n . Opnieuw is hierbij toetsing aan een feitelijk referentieniveau noodzakelijk. Samenvattend: De huidige o n t w e r p N R D richt zich t e n onrecht o p slechts een deel v a n het voormalig vliegveld terrein, isonvoldoende uitgebreid w a t betreft onderzoeksthema's e n diepgang, tenminste gedeeltelijk gebaseerd o p onjuiste e n / o f achterhaalde gegevens, is o p p u n t e n strijdig m e t eerdere besluitvorming en heeft volstrekt onvoldoende oog voor integrale gebiedsontwikkeling alsmede gevolgen voor de omgeving. V O L T verzoekt dan ook o m een grondige herziening.

14

STIL

14.0

De stichting L o n n e k e r b e r g e no m g e v i n g (stil) heeft als doel het b e h o u d e n , beschermen en verbeteren van natuur en landschap e nrustige v o r m e n v a n recreatie o pe no m d e Lonnekerberg. Met dat oog hebben wij gekeken naar de O n t w e r p Notitie Reikwijdte e n Detailniveau ( O N R D ) v a n d eTechnology Base T w e n t e (TBT), dat door u w college ter inzage isgelegd v o o r het Luchthavengebied Noord. W i j plaatsen bijd e O N R D

44


plangebied Noord, worden m e e g e n o m e n in d e financiële o n d e r b o u w i n g / p a r a g r a a f b i j d e omgevingsplannen/bestemmingsplannen e n het luchthavenbesluit Zie a l g e m e n e o p m e r k i n g e n t w e e d e bullit e n d e beantwoording bij 10.15.

Ja

Het O N R D richt zich o p het v o o r n e m e n dat w o r d t ontwikkeld in het plangebied Noord. Andere ontwikkelingen indeomgeving worden meegenomen in d e b e s c h r i j v i n g v a n d e huidige s i t u a t i e e n a u t o n o m e ontwikkeling o f als daartoe nog niet is besloten als voornemen. V o o r het aangrenzende middengebied iseen eigen procedure opgestart, welke in het MER m e t deze wordt gecombineerd. Er k o m t g e e n grondige herziening v a n d e O N R D , zie ook het voorwoord.

Ja

Een flink aantal zienswijzen heeft betrekking o p ontwikkelingen in andere gebieden, met n a m e het Middengebied. Deze NRD gaat echter over het Noordelijk deelgebied. O m die r e d e n w o r d t o p die zienswijzen niet ingegaan. In d ezienswijze wordt verder o peen aantal

een aantal kanttekeningen, opmerkingen e n aanvullingen.

onderdelen een standpunt weergegeven over de b e o o g d e i n v u l l i n g . D a t i se c h t e r a a n d e o r d e bij d e procedure v a n het bestemmingsplan en niet in deze procedure voor de MER.. Het MER isbedoeld o m het milieu een volwaardige positie t e geven in d e besluitvorming; hier structuurvisies, bestemmingsplannen en een Luchthavenbesluit. Op deze opmerkingen wordt indeze beantwoording v a n d ezienswijzen o pd eo n t w e r p - N R D niet ingegaan.

14.1

14.2

integraiiteit: a. Het is in het kader v a n d eIntegraiiteit noodzakelijk dat het totale gebied, zowel het noordelijk als het zuidelijk deel, in deze MER wordt m e e g e n o m e n . De Technology Base T w e n t e gaat i m m e r s over het totale gebied! Het betreft een integrale gebiedsontwikkeling. b. De milieu-effecten v a n d eontwikkelingen o p het zuidelijk deel zijn tot o p heden niet integraal onderzocht e n afgewogen. V o o r het zuidelijk deel isgeen MER in procedure gebracht, ook geen ontwerp-MER en ook geen bestemmingsplan of omgevingsplan. c. Het zuidelijk deel krijgt een totaal andere invulling dan eerder beoogt: een permanent evenemententerrein met een zeer grote geluidscontour in het kader v a n d e W e t Geluidhinder. Binnen deze grote geluidscontour kan een kartbaan, racebaan, testbaan en motorcrossterrein tot ontwikkeling k o m e n en k u n n e n 3 6 5 dagen per jaar grote e v e n e m e n t e n gehouden worden. R V O geeft aan dat deze ontwikkeling m e t de gevolgen o pd e natuur, niet zijn m e e g e n o m e n bij d e g e n e r i e k e F l o r a - e n F a u n a w e t ontheffing die d o o r R V O is a f g e g e v e n . d. I n h e t k a d e r v a n d e i n t e g r a l i t e i t p l e i t e n w i j v o o r één t o t a a l i n t e g r a l e M E R v o o r d e t o t a l e g e b i e d s o n t w i k k e l i n g , één M E R t . b . v . a l d e t e n e m e n b e s l u i t e n . H e t i s één i n t e g r a l e g e b i e d s o n t w i k k e l i n g e n z o z u l l e n d e milieu-effecten o o k in relatie m e t elkaar m o e t e n w o r d e n beschouwd. | C o m m i s s i e van W i j z e n , C o m m i s s i e W i e n t j e s ( C v W ) :

Hieronder volgt onze reactie. Wij staan een integrale gebiedsontwikkeling voor en daarmee een integrale beoordeling van d e milieueffecten. Zie verder het voorwoord

| Z i e b e a n t w o o r d i n g bij 4 b e n 1 . 1 .

Ja

|Ja


45

a.

(14.2) 14.3

46

D e centrale gedachte v a n de T B T gaat e r v a n uit dat d e o n t w i k k e l i n g e n plaats gaan vinden ineen aantrekkelijk groen landschap, daarbij wordt gedoeld o phet unieke landschap dat aanwezig isin het plangebied. b. Z o s c h r i j f t d e C v W i n h a a r r a p p o r t ( b l z 2 3 ) : i. " T B T i s b e h a l v e e e n o n t w i k k e l z o n e v o o r a l o o k e e n aantrekkelijk groen landschap w a a r omgevingsvriendelijk k a n w o r d e n gerecreëerd"; ii. " I n h e t g e b i e d k u n n e n s l e c h t s a c t i v i t e i t e n p l a a t s v i n d e n d i e d i e kwaliteiten geen geweld a a n d o e n (blz 23 T B T ) . c. H e t b e h o u d v a n h e t f r a a i e c o u l i s s e l a n d s c h a p o p h e t t e r r e i n v a n d e l u c h t h a v e n speelt e e n g r o t e rol i n h e t a d v i e s v a n d eC v W . D i t aspect blijft h e l a a s i n d e O N R D onderbelicht. Er w o r d e n i n het O N R D alleen economische aspecten benoemd. d. W i j v i n d e n dat de b e s t a a n d e landschappelijke w a a r d e n ( z o w e l kwalitatief als kwantitatief) duidelijker in d eO N R D (en straks in d e MER) moeten worden m e e g e n o m e n . De landschappelijke kwaliteiten in het gebied dienen goed geborgd t e worden. Topteam en Kwaiiteitsteam: a. Z o w e l het t o p t e a m als het k w a l i t e i t s t e a m k o m e n v o o r t uit het advies van d e CvW. b. H e t a d v i e s v a n h e t T o p t e a m g a a t o o k o v e r d e k w a n t i t e i t e n d e o m v a n g v a n d e bedrijven die b e o o g t , w o r d e n , a l s m e d e o v e r d e kwaliteit. De C v W en het T o p t e a m hebben aangegeven dat bedrijvigheid ind eHigh Tech S y s t e m s and Materials (HTSM) e n Advanced Materials en Manufacturing (AMM) een mogelijkheid is o m m e e r werkgelegenheid t e realiseren inT w e n t e . Er is duidelijk niet gesteld dat dit a l l e m a a l o p d e l u c h t h a v e n m o e t w o r d e n gecreëerd. c. E e n H T S M / A M M b e d r i j v e n t e r r e i n i s n i e t n i e u w . I n f e i t e i s h e t innovatieve bedrijvigheid e n dergelijke bedrijventerreinen k o m e n overal inT w e n t e voor. Er isgrote leegstand o p bestaande bedrijventerreinen in d eregio. H T S M / A M M bedrijven k u n n e n ook elders ind e regio w o r d e n gevestigd. d . D e T B T z o u i n d e p l a a t s k o m e n v a n d e commerciële l u c h t h a v e n . N u w o r d t e r d o o r A D T t o e g e w e r k t n a a r e n e e n commerciële luchthaven met luchthaven gebonden bedrijventerrein en een bedrijventerrein v o o r H T S M / A M M . W a a r d o o r e rfeitelijk m i n d e r r u i m t e o v e r blijft v o o r h e t l a n d s c h a p d a n bij u i t s l u i t e n d e e n


Wij w e r k e n aan een integrale ontwikkeling van Technology Base T w e n t e m e t daarbij een beperkte vliegfunctie. W e h e b b e n k e n n i s g e n o m e n v a n u w o p m e r k i n g e n : zie ook 14.0 Z i e v o o r t s bij A l g e m e n e o p m e r k i n g e n e n 1 4 . 2

Nee

e.

14.4

regionale luchthaven met luchthavengebonden bedrijventerrein. Dat iseen reden t e m e e r o m t e bezien o fH T S M / A M M bedrijven niet beter elders in d eregio een plaats k u n n e n krijgen o p bestaande b e d r i j v e n t e r r e i n e n . D a t leidt t e v e n s t o t e e n betere toepassing v a n de ladder v o o r d u u r z a m e verstedelijking. Zorgvuldig ruimtegebruik met aandacht voor het unieke, doch kwetsbare, landschap isv a n essentieel belang. Dat betekent dat e rgeen uitdijend industrieterrein m o e t k o m e n , gevat in een 'groeimodel'.

Autonome ontwikkelingen? a. W i j zien d e N o o r d z i j d e e n d e Zuidzijde v a n d e g e b i e d s o n t w i k k e l i n g a l s één g e h e e l m e t c u m u l e r e n d e e f f e c t e n . b. D e T w e n t s e s a f e t y c a m p u s v e r d i e n t e e n i n t e g r a l e a f w e g i n g en m o e t niet als a u t o n o m e ontwikkeling w o r d e n beschouwd. I. Bij e e n a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g z o u exact b e k e n d zijn h o e g r o o t h e t t e r r e i n is, w a a r h e t ligt e n w e l k e a c t i v i t e i t e n e r plaatsvinden. Het a a n g e v e n v a n een bandbreedte v a n 10¬ 15 hectare isdan niet nodig. ii. Cumulatie v a n (nieuwe) activiteiten kan leiden tot veel extra verkeersbewegingen (schoolklassen, cursisten, b e z o e k e r s ) die c u m u l e r e n m e t d e a n d e r e verkeersstromen langs het Lonnekermeer (stikstofdepositie o pN 2 0 0 0 gebied). iii. D e m i l i e u - e f f e c t e n e n d e r u i m t e l i j k e k w a l i t e i t v a n d e safetycampus moeten worden meegenomen in de integrale afweging. d. Ook het grote Evenemententerrein Vliegveld T w e n t h e aan de zuidzijde v a n d estart- en landingsbaan kan belangrijke

Z i e o o k h o o f d s t u k 2 ' n a a r één M E R ' e n b e a n t w o o r d i n g bij 1.2.

Ja

De milieusituatie (door bestaande activiteiten zoals Twente Safety Campus en evenemententerrein) wordt opgenomen indereferentie, zodat d e milieueffecten integraal worden m e e g e n o m e n . Referentiesituatie en/of de relatie m e t andere onderdelen van d eGebiedsontwikkeling Luchthaven Twente worden in het MER beschreven. Dit M E R w o r d t opgesteld v o o r de ontwikkeling v a n het gehele gebied.

milieu-effecten tot gevolg hebben. Dat m o e t nader worden onderzocht. Het terrein heeft een o m v a n g van 5 0ha, e n krijgt d e beschikking over een p e r m a n e n t e test- e n trainingsbaan voor motorvoertuigen t / m milieucategorie 5+. i. H e t e v e n e m e n t e n t e r r e i n k r i j g t e e n g r o t e g e l u i d s z o n e i n het kader van deW e t geluidhinder. Deze geluidszone, w e l k e buiten het e v e n e m e n t e n t e r r e i n zelf k o m t t e liggen, heeft —volgens d e 'Nota v a n Uitgangspunten


47

v o o r h e t M i d d e n g e b i e d ' - in de m a x i m a l e o m v a n g e e n oppervlakte v a n 3 8 0 hectare. Vanuit de rand v a n het e v e n e m e n t e n t e r r e i n ligt de 5 0 d 8 ( A ) c o n t o u r in w e s t e l i j k e richting op ca. 8 0 0 m e t e r a f s t a n d , zie bijlage 1. ii. Het e v e n e m e n t e n t e r r e i n / w e r k p a r k e n kan niet w o r d e n a f g e d a a n als ' a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g ' . Er ligt i m m e r s geen M E R aan ten grondslag en ook loopt er geen ( o n t w e r p ) M E R - p r o c e d u r e v o o r dit g e b i e d . O o k is e r g e e n b e s t e m m i n g s p l a n / o m g e v i n g s p l a n die het g e w e n s t e gebruik mogelijk maakt; iii. D e o n t w i k k e l i n g v a n h e t e v e n e m e n t e n t e r r e i n - m e t o m v a n g r i j k e g e l u i d s c o n t o u r - is n i e t m e e g e w o g e n in d e a f g e g e v e n g e n e r i e k e F l o r a - e n F a u n a w e t o n t h e f f i n g . Bij d e a f g e g e v e n F F - w e t o n t h e f f i n g is e r v a n u i t g e g a a n d a t het geluidsniveau op de rand v a n het terrein niet hoger is d a n 5 0 d B ( A ) e t m a a l w a a r d e . H i e r is o o k h e t s o v o n v a n u i t g e g a a n in h a a r r a p p o r t 2 0 1 3 - 6 3 . iv. D e i m p a c t v a n h e t e v e n e m e n t e n t e r r e i n - d e ' W e r k p a r k e n ' , o p d e n a t u u r is n i e t o f o n v o l d o e n d e o n d e r z o c h t . D a t g e l d t zowel v o o r de effecten op het n i e u w e natuurgebied als v o o r de effecten op de bestaande natuurgebieden. v. H e t e v e n e m e n t e n t e r r e i n a a n de Zuidzijde wil ca. 5 0 0 . 0 0 0 bezoekers op jaarbasis gaan o n t v a n g e n . De v e r k e e r s a a n t r e k k e n d e w e r k i n g v a n dit e v e n e m e n t e n t e r r e i n loopt volgens de nieuwste informatie v o o r e e n groot deel langs het L o n n e k e r m e e r (en niet zoals eerder v e r w a c h t o v e r de O u d e Deventerweg). vi. D o o r d e e l a s p e c t e n a a n de zuidzijde n u te g a a n beoordelen als ' a u t o n o m e ontwikkelingen', w o r d e n deze ontwikkelingen onttrokken aan een goede b e l a n g e n a f w e g i n g in h e t k a d e r v a n n a t u u r e n landschap. vii. De vergelijking van een luchthaven met een referentiesituatie die uitgaat v a n e e n gebiedsontwikkeling aan de Zuidzijde als a u t o n o o m gegeven geeft een ander beeld dan de vergelijking m e t een referentiesituatie waarin deze zuidelijke gebiedsontwikkelingen niet als a u t o n o o m g e g e v e n is m e e g e n o m e n . D e e f f e c t e n v a n t o e k o m s t i g e

48


14.5

ontwikkelingen zijn in het laatste geval veel groter. Dit geldt v o o r de effecten o p natuur, (Effecten o p d e bestaande natuurgebieden, effecten o p het natuurcompensatiegebied, o pNatura 2000-gebieden e n verkeer). viii. D o o r de totale g e b i e d s o n t w i k k e l i n g o pt e k n i p p e n i n delen en door zelfs het e v e n e m e n t e n t e r r e i n o p t e knippen indelen lijken d eeffecten minder en verdwijnen effecten van d eradar (verschillende projectafwijkingsbesluiten zonder mer-toetsing met in totaal ^ 0 0 . 0 0 0 bezoekers per jaar...). d. C u m u l e r e n d e effecten v a n zowel d ezuidzijde als de noordzijde d i e n e n t e w o r d e n m e e g e n o m e n i n één i n t e g r a l e g e b i e d s o n t w i k k e l i n g . Het o p k n i p p e n i ndelen leidt tot v e r m i n d e r d e c u m u l a t i e v e effecten e n milieu-effecten die a a n het oog w o r d e n o n t t r o k k e n . Z e k e r indien bepaalde ontwikkelingen als ' a u t o n o m e ontwikkeling' w o r d e n beschouwd, terwijl d eactiviteiten nog niet duidelijk zijn en d e milieu¬ effecten nog niet goed in beeld zijn gebracht. Bruto oppervlakten tabel blz. 11 a. Het Landschap ontbreekt als uitgangspunt ind e tabel. Bestaande bossen en landschapselementen moeten in d e tabel worden opgenomen, ook kwantitatief(hectares). b. Er dient ruimte t ew o r d e n gereserveerd voor het landschappelijk casco (bos- en beplantingselementen). Het landschap v o r m t een belangrijke w a a r d e v a n de T B T . f. R u i m t e l i j k e Visie 2 0 1 0 e n het Bestuursaccoord g a a n uit v a n m a x . 2 0 hectare netto en m a x . 6 0ha totaal bruto bedrijventerrein b e h o r e n d bij d eg e b i e d s o n t w i k k e l i n g . D a t g e l d t v o o r alle t y p e bedrijvigheid. Deze oppervlakten m o e t e n ook nu het m a x i m u m v o r m e n voor de varianten in het T B T . Anders schiet de T B T haar doel voorbij. g. De ladder v a n d u u r z a m e verstedelijking m o e t correct w o r d e n t o e g e p a s t . Z o r g v u l d i g r u i m t e g e b r u i k is v a n b e l a n g . O o k i n dit gebied met een uniek landschap. c. O n d u i d e l i j k i s w a a r o m d e o p p e r v l a k t e v o o r d e s t a d - e n l a n d i n g s b a a n in h e t o n t w e r p l u c h t h a v e n b e s l u i t ( 2 0 1 4 ) ca. 1 2 0 h e c t a r e w a s , e n nu isvergroot naar 1 2 5 - 1 3 0 ha. d. Er blijft v o o r H T S M / A M M o n t w i k k e l i n g v o l g e n s de tabel 6 0 - 7 0

In d etabel w o r d t indicatief een beschrijving gegeven v a n het initiatief o fv o o r n e m e n . De tabel legt niet v a s t w a t e rgaat k o m e n . Op basis v a n het advies v a n Topteam en Kwaliteitsteam, demilieueffecten van d e t w e e o p g e n o m e n v a r i a n t e n e n financiële v e r k e n n i n g e n wordt een voorkeursvariant opgesteld, waarin ook d e ladder van duurzame verstedelijking wordt gehanteerd. De MER bevat daarmee d e milieueffecten v a n het v o o r g e n o m e n initiatief, w a t i n het bestemmingsplan wordt opgenomen.Ook voor wat betreft d eaard en o m v a n g van d e bedrijvigheid. Z i e v e r d e r o o k h e t a n t w o o r d bij 4 b .


Nee

49

14.6

50

hectare over, dat isdan waarschijnlijk bedoeld inclusief landschap, o m d a t het landschap verder nergens in de tabel is ondergebracht. e. A l s w e d ecijfers uit de tabel n a r e k e n e n k o m e n w e o pe e n a n d e r e u i t k o m s t : 130 h a l u c h t h a v e n + 1 5h a l u c h t h a v e n g e b o n d e n bedrijventerrein + 1 0 h aInfra + 1 5h a safety C a m p u s = 170 h e c t a r e . Op e e n t o t a a l v a n 2 2 8 hectare blijft e rd u s 5 8 h a ( 2 2 8 ¬ 170) over voor H T S M / A M I e nlandschap s a m e n . Deze bandbreedte is v e e l t e b e p e r k t . f. A l s u i t g e g a a n w o r d t v a n e e n g e b i e d r o n d d e s t a r t - e n l a n d i n g s b a a n van 120 hectare + 1 0 h asafetyCampus + 1 0 h a L u c h t h a v e n g e b o n d e n b e d r i j v e n t e r r e i n d a n ligt 1 4 0 h e c t a r e v a n d e 2 2 8 h a v a s t e n blijft e rd o o r T o p t e a m e n K w a l i t e i t s t e a m z e g g e n s c h a p o v e r 8 8 hectare. D a n blijft e r n a a s t H T S M / A M M m e e r ruimte over v o o r het Landschap. Dat m o e t duidelijk in beeld worden gebracht (kwantitatief). Uitwerking van 2 varianten: A. Hoogwaardig verdichte inrichting: a. D e h o o g w a a r d i g v e r d i c h t e i n r i c h t i n g g a a t u i t v a n 720/0 u i t g e e f b a a r w a a r v a n 3 6 0 b e b o u w d . D a t leidt tot e e n standaard bedrijventerreinen inrichting, i m m e r s o p gangbare bedrijventerreinen wordt gemiddeld genomen de helft v a n d e kavel bebouwd (uitgeefbaar versus netto bebouwd); b. D e t e r m "hoogwaardig verdicht' is dus verkapt taalgebruik voor een industrieterrein zonder landschapswaarden; c. E e n r e k e n s o m leidt t o t de v o l g e n d e u i t k o m s t : i. De uitgeefbare oppervlakte heeft geen betrekking op d estart- e nlandingsbaan, safety C a m p u s e n Infrastructuur. Dat betekent dat van d e beschikbare 228 hectare 160 hectare niet m e e t e l t . O v e r blijft d a n ( 2 2 8 - 1 6 0 ^ 6 8 ha. ii. Daarvan is 7 2 0 uitgeefbaar, ( 7 2 0 van 6 8hectare = 50), dus 50 hectare isuitgeefbaar bedrijventerrein in deze variant. O v e r blijft d a n 2 8 0 niet uitgeefbaar t e r r e i n = 1 9hectare. O f dat vervolgens geheel v o o r landschap wordt ingezet is niet


Zie beantwoording bij 14.5. De landschappelijke elementen m a k e n onderdeel uit v a n d efuncties in het hele noordelijk deelgebied.

Nee

duidelijk. M a a r als d a t zo is, d a n i s h e t n o g g e e n 1 0 0 v a n d e totale oppervlakte van het plangebied! iii. Conclusie: I n deze v a r i a n t zal veel b e s t a a n d bos i n het noordelijk plangebied worden gekapt. De t e kappen oppervlakte bos e n beplanting zal k w a n t i t a t i e f i n beeld m o e t e n w o r d e n g e b r a c h t i n alle v a r i a n t e n . B. C a m p u s v a r i a n t v e r s u s H o o g w a a r d i g v e r d i c h t e i n r i c h t i n g : iv. W o r d t d e z e l f d e b e r e k e n i n g g e d a a n v o o r d e c a m p u s v a r i a n t d a n w o r d t 3 9 0 niet u i t g e g e v e n , h e t g e e n leidt t o t 2 6 h a dat b e s c h i k b a a r k o m t v o o r h e t l a n d s c h a p ( 3 9 0 v a n 6 8 hectaré = 2 5 , 8 h a ) . O o k d a n hebbén w e h e t n o g s t e e d s o v e r s l e c h t s 1 1 0 van deoppervlakte van het plangebied. v. Het resultaat iseen zeer beperkt bandbreedte ( 1 0 0 versus 1 1 0 van de opp.); vi. I nd ecampusvariant wordt niet iedere kavel 1 0 0 0 benut. N a a s t d e n e t t o b e b o u w d e o p p e r v l a k t e ( 1 6 0 ) zal hier e c h t e r rekening moeten worden gehouden met een gemiddelde oppervlakte verharding, parkeren e n opslag per kavel (factor 2 ) . Bij d e c a m p u s v a r i a n t blijft d a a r d o o r m e e r g r o e n o p d e u i t g e g e v e n k a v e l s . O f d a t blijvend g r o e n is, i s de v r a a g . Dit g r o e n zal e c h t e r bij b e d r i j f s u i t b r e i d i n g o n d e r d r u k k o m t t e staan. Niet v o o r niets w o r d t e r in d eO N R D gesproken over een startmodel en groeimodel. C. A l t e r n a t i e v e benadering Een alternatieve benadering voor de bandbreedte zou m o e t e n uitgaan van (zoveel mogelijk) het behoud van het aanwezige unieke landschap. W a n t w a a r o m gaan w e vele hectares waardevol bos inOverijssel kappen voor het r e a l i s e r e n v a n n o g m e e r b e d r i j v e n t e r r e i n t e r w i j l e r al e e n g r o o t overschot is??? Wij pleiten voor het uitwerken v a n een landschapsvariant: Bij deze v a r i a n t s t a a t het landschap m e e r c e n t r a a l , als o o k het toepassen v a n d e principes v a n zorgvuldig ruimtegebruik: a. I n d i e n uit w o r d t g e g a a n v a n 1 2 0 h e c t a r e v o o r de s t a r t - e n landingsbaan e n1 0hectare voor de safetyCampus en 1 0 h e c t a r e v o o r I n f r a s t r u c t u u r blijft e r ( 2 2 8 - 1 4 3 ^ 8 8 hectare beschikbaar. Indien vervolgens wordt uitgegaan v a n m a x i m a a l 1 5hectare bruto luchthaven g e b o n d e n


51

14.7

14.8

14.9

52

bedrijventerrein e n 1 5hectare voor M A A / H T S M bedrijven, resteert tenminste 5 0hectare voor het behoud v a n het unieke landschap. b. D e v e s t i g i n g v a n g r o t e , n i e t l u c h t h a v e n g e b o n d e n , H T S M / A M I bedrijven vindt daarbij plaats o p bedrijventerreinen in d eomgeving. D eregionale spin-off op d ewerkgelegenheid k o m t d a a r m e e niet in het geding, terwijl d e unieke kwaliteiten van het gebied e n d e aantrekkingskracht van het gebied behouden blijven. c. Het landschappelijke casco v o r m t vervolgens het kader van deT B T en wordt in het omgevingsplan geborgd. L e v e n s v a t b a r e luchthavenexploitatie a. Een levensvatbare luchthavenexploitatie is noodzakelijk voor een luchthavenbesluit. Met d e aangegeven vliegbewegingen is een luchthaven echter niet levensvatbaar t e m a k e n . Als echter in d e luchthavenexploitatie deopbrengsten worden meegenomen van het uitgeven van een grote oppervlakte bedrijventerrein ( m e t bijbehorende werkgelegenheid) dan wordt d e exploitatie een papieren rekensom. b. D a t i s o o k e e n v a l k u i l i n d e k e u z e v a n d e t e o n t w i k k e l e n v a r i a n t : Het belang van het ontwikkelen van ( m e e r ) bedrijventerrein ten behoeve van een levensvatbare luchthavenexploitatie kan ertoe leiden dat het landschap uiteindelijk d e rekening betaald. O o k d a a r o m is het v a n belang dat het unieke landschap ,waar o o k d e C v W o pdoelde, in het omgevingsplan goed wordt geborgd. K a d e r c o m m e r c i ë l e l u c h t h a v e n blz 13 Dit kader is niet v a n toepassing, d e verwijzing kan achterwege blijven w a n t dit betreft een papierenplan dat nooit is gerealiseerd. Het w e e r g e v e n v a n het aantal v l i e g b e w e g i n g e n i n h e t r e f e r e n t i e j a a r ligt m e e r v o o r d e h a n d . Aspect landschap a. Het aspect 'landschap' wordt in hoofdstuk 2 gemist. b. H e t a s p e c t " l a n d s c h a p " s t a a t v e r v o l g e n s w e l i n h o o f d s t u k 3 aangegeven in d etabel o p blz15, m a a r het k o m t niet in d e uitwerking aan de orde. c. B i n n e n h e t p l a n g e b i e d ligt e e n g r o t e o p p e r v l a k t e b o s (zie bijlage 2). d. Het aspect landschap m o e t een duidelijker plaats krijgen e n moet ook kwantitatief worden beoordeeld (aanwezige oppervlakte bos e n lengte aan bosranden); e. Het aspect landschap m o e t een duideliiker plaats krijgen e n


Een gezonde luchthavenexploitatie is inderdaad noodzakelijk. Dat is in d e M E R e nd a a r m e e in d e N R D , niet aan d e orde, m a a r iswel onderdeel v a n d e economische onderbouwing van bestemmingsplannen en Luchthavenbesluit

Nee

De context waarin wij deontwikkeling van Technology Base zien, isw e e r g e g e v e n bij 4b.

W e hebben kennisgenomen van dit punt.

Nee

Landschap is een milieuaspect dat wordt m e e g e n o m e n bij d e e f f e c t b e o o r d e l i n g . H e t b e o o r d e l i n g s k a d e r is o p g e n o m e n is hoofdstuk 3 . Zie o o k b e a n t w o o r d i n g b i j4 b 1.1 e n 1.9.

Ja

14.10

moet ook kwantitatief worden beoordeeld (aanwezige oppervlakte bos en lengte aan bosrand); f. Bij de k w a n t i t a t i e v e beoordeling v a n het landschap dient de oppervlakte bos en beplantingselementen (hectares) duidelijk t e w o r d e n w e e r g e g e v e n bij de v e r s c h i l l e n d e v a r i a n t e n . D a t geldt o o k v o o r de lengte a a n b o s r a n d e n die a a n w e z i g zijn e n die v e r l o r e n g a a n e n / o f b e h o u d e n blijven in de verschillende varianten. g. H e t a s p e c t l a n d s c h a p s b e l e v i n g is v a n g r o o t b e l a n g . Z o w e l in h e t kader van bedrijfsvestiging (unieke groene karakter van het g e b i e d ) , m a a r o o k in h e t k a d e r v a n r e c r e a t i e v e beleving v a n h e t g e b i e d e n de o m g e v i n g . D e C o m m i s s i e v a n W i j z e n h e e f t dat in h a a r r a p p o r t o o k a a n g e g e v e n . H e t b e h o u d v a n de r u s t in het gebied h a n g t d a a r m e e s a m e n . D a a r a a n zal o o k a a n d a c h t m o e t e n worden besteed. Aspect bomenkap a. Niet alleen de b o s e l e m e n t e n binnen het plangebied, m a a r o o k de b o m e n buiten het plangebied die als gevolg v a n de p l a n n e n m o e t e n w o r d e n g e k a p t , m o e t e n in de M E R w o r d e n a a n g e g e v e n ; b. N i e t d u i d e l i j k is w a t d e g e v o l g e n v a n d e h u i d i g e p l a n n e n z i j n o p mogelijke b o m e n k a p buiten het plangebied. Dit hangt onder andere s a m e n m e t de gewenste luchthaveninfrastructuur (ILs en DIE) en obstakelvrije gebieden. c. I n 2 0 1 4 is v e e l o n r u s t o n t s t a a n o v e r d e b o m e n k a p die h e t gevolg w a s v a n de luchthavenplannen. Gesteld w e r d door A D T d a t d e z e b o m e n k a p niet nodig is. D a a r v o o r d i e n t e c h t e r de wetgeving, c.q.het rijksbeleid ten aanzien v a n luchtvaartveiligheid, eerst nog te worden aangepast. Volgens de berichten v a n Inspectie luchtvaartveiligheid (iLT) m o g e n er echter ook dan geen grote en zware toestellen opstijgen/landen op T w e n t e . d. H e t is o n d u i d e l i j k o f e r n o g b o m e n m o e t e n w o r d e n g e k a p t a.g.v. vliegbewegingen m e t kleine toestellen. De oostelijke s t u w w a l ( L o n n e k e r b e r g ) w o r d t in h e t o n d e r z o e k s r a p p o r t v a n h e t N R L ( 2 0 1 4 ) w e l e e n a a n t a l k e e r g e n o e m d , m e d e in v e r b a n d m e t het a a n de oostzijde g e w e n s t e zweefvliegcircuit; e. Mogelijke b o m e n k a p (t.b.v. de vliegactiviteiten) zowel binnen h e t p l a n g e b i e d als d a a r b u i t e n m o e t e x a c t e n t r a n s p a r a n t in beeld w o r d e n g e b r a c h t in de M E R . f. Duidelijk moet worden aangegeven waar en hoeveel bomen en andere objecten buiten het luchthaventerrein afgetopt of

De effecten v a n maatregelen ten behoeve v a n de v l i e g v e i l i g h e i d w o r d e n b e h a n d e l d in h e t M E R o n d e r h e t milieuaspect landschap. Z i e o o k b e a n t w o o r d i n g bij 1.4.


Nee

53

14.11

54

gekapt/geruimd dienen t eworden. Daarbij moeten ook d e effecten voor natuur en landschap worden uitgewerkt. Aspect natuur a. K a a r t b e e l d o p bladzijde 1 0 geeft a a n dat e rs p r a k e is v a n 137,4 hectare n a t u u r ( E H S ) , dat klopt niet. Het aandeel E H S w a s bij a a n v r a a g F l o r a - e n F a u n a w e t o n t h e f f i n g a f g e n o m e n t o t 126 hectare, inmiddels ise rw e e r e e n h o e k u i t g e n o m e n t.b.v. G . A . D a t z o u b e t e k e n e n d a t e r ca 1 2 5 h e c t a r e n i e u w e n a t u u r wordt aangelegd. Er m o e t w o r d e n uitgegaan v a n correcte getallen. b . E c o l o g i s c h e barrièrewerking: d a a r b i j n i e t a l l e e n k i j k e n n a a r d e h e k k e n die geplaatst w o r d e n o m d e l u c h t h a v e n , m a a r o o k n a a r n u t - e nn o o d z a a k v a n die h e k k e n . I m m e r s e e n h e k o m d e start- e nlandingsbaan v o o r de veiligheid is prima, m a a r o m M M A / H T S M is het plaatsen v a n een hek niet nodig e n niet gewenst. Eventueel ishet plaatsen van diervriendelijke hekwerken mogelijk. c. G e k e k e n m o e t o o k w o r d e n n a a r d e g e v o l g e n v a n v e r s t o r i n g a l s g e v o l g v a n licht, geluid o pd e n a t u u r g e b i e d e n i n d e directe o m g e v i n g . D u s niet alleen o p het natuurcompensatiegebied, m a a r o o k op d e bestaande natuurgebieden in d eo m g e v i n g . D e natuurwaarde van deze gebieden kan hierdoor afnemen hetgeen gevolgen kan hebben voor beschermde soorten; d . E c o l o g i s c h e barrièrewerking: o o k k i j k e n n a a r d e i n f r a s t r u c t u u r v a n en naar de luchthaven. Er w o r d e n jaarlijks dassen doodgereden o pd e Weerseloseweg. e. D e ecologische v e r b i n d i n g s z o n e v o o r a a n b o s - e n bosrandgebonden soorten isverre v a n optimaal. D e verbindingszone tussen delandgoederen van Oldenzaal e n het L o n n e k e r m e e r k o m t aan d ezuidzijde sterk ind e verdrukking, mede door gewijzigde plannen (grootschalig permanent evenemententerrein) w a a r ind eFlora- e n Faunawet ontheffing bewust geen rekening m e e is gehouden. f. N ahet a f g e v e n v a n d eF F - w e t ontheffing ( n o v e m b e r 2 0 1 4 ) is b e k e n d g e w o r d e n d a t e r al j a r e n l a n g e e n z e e r g r o t e dassenburcht o phet zuidelijk deel v a n het luchthaventerrein a a n w e z i g is. D e d a s f o u r a g e e r t o o k o p h e t l u c h t h a v e n t e r r e i n en heeft diverse wissels zowel aan d e n o o r d - als aan d e zuidzijde van d e luchthaven. Met een goede ecologische verbinding voor de Das over het luchthaventerrein is echter nooit rekening gehouden. Behoud van landschapswaarden aan


Wij hebben kennis g e n o m e n van dit punt. Zie ook beantwoording bij14.0, e n 1.11 De o m v a n g van d eEHS ruim 137 ha.

Nee

g.

h.

i.

j.

k.

l.

m.

de Noordzijde biedt daarvoor een uitgelezen kans. N a h e t a f g e v e n v a n d e F F - w e t o n t h e f f i n g in n o v e m b e r 2 0 1 4 is er een nieuwe zweefvliegstrip aangelegd ten zuiden v a n de s t a r t b a a n . O o k is h e t E H S - g e b i e d ( n a t u u r c o m p e n s a t i e g e b i e d ) verder verkleind t.b.v. het faciliteren v a n de zweefvliegclub. W a a r w o r d t dit gebied n u g e c o m p e n s e e r d ? N a h e t a f g e v e n v a n d e F F - w e t o n t h e f f i n g in n o v e m b e r 2 0 1 4 is in m e i 2 0 1 5 a a n g e g e v e n d a t h e t e v e n e m e n t e n t e r r e i n a a n de zuidzijde een gezoneerd industrieterrein wordt met een zeer grote geluidszone (zone krijgt een oppervlakte v a n 3 8 0 hectare ten behoeve van testen en trainen van motorvoertuigen, motorcrossraces, etc). De gevolgen van deze g r o t e g e l u i d s z o n e zijn niet m e e g e n o m e n in de a f g e g e v e n F F w e t o n t h e f f i n g . T e r w i j l dit e e n g r o t e i m p a c t h e e f t niet alleen op het n a t u u r c o m p e n s a t i e g e b i e d m a a r o o k op de bestaande n a t u u r v a n de L o n n e k e r b e r g ( w a a r in h e t k a d e r v a n de generieke ontheffing veel soorten naartoe zijn v e r w e z e n ) . G r o o t s c h a l i g e e v e n e m e n t e n zijn in de f l o r a - e n f a u n a w e t ontheffing expliciet niet m e e g e n o m e n , ( m a a r w o r d e n nu wel als ' a u t o n o m e ontwikkeling' b e s c h o u w d ! ? ) ; V o l g e n s e e n r e c e n t r a p p o r t v a n h e t S o v o n zal e r 1 0 0 h e c t a r e aan bos aan de noord en zuidzijde v e r d w i j n e n als gevolg v a n alle p l a n n e n e n w o r d t er slechts 15 hectare a a n g e p l a n t . Dit geeft aan dat er grote oppervlaktes bos op de nominatie staan te v e r d w i j n e n als het landschappelijk casco niet w o r d t veiliggesteld. In het kader v a n de MER dient onderzocht te w o r d e n w a t de effecten van (vliegtuig)geluid en industriegeluid en leisure/evenementengeluid en motorcrossen/karten/rallyg e l u i d is o p d e n a t u u r c o m p e n s a t i e . N i e t a l l e e n v o o r d e veldleeuwerik, m a a r ook voor de aan bos- en bosranden gebonden soorten. G e z i e n b o v e n g e n o e m d e p u n t e n is h e t d e v r a a g o f d e n a t u u r c o m p e n s a t i e die plaatsvindt e n die op e e n groot aantal o n d e r d e l e n z e e r f r a g i e l is v o r m g e g e v e n w e l v o l d o e t . B e k e n d is d a t h e t l u c h t h a v e n g e b i e d e e n z e e r g r o t e v l i n d e r p o p u l a t i e h e r b e r g t ( v o l g e n s d e v l i n d e r s t i c h t i n g is h e t een v a n de meest vlinderrijke gebied v a n Nederland). O o k herbergt het plangebied een zeer groot aantal vleermuizen, w a a r o n d e r zeer bijzondere, zoals de Vale Vleermuis. De vleermuizen gebruiken de grote bosstructuren aan de


55

14.12

14.13

14.14

14.15

n o o r d k a n t o m t efourageren, m a a r o o k als vliegroutes. Vernietiging van deze bossen kan grote consequenties hebben v o o r de v l e e r m u i z e n p o p u l a t i e s , m a a r dit is nooit g o e d onderzocht. n. D eb e t e k e n i s v a n d e b o s s e n a a n d en o o r d z i j d e v a n het luchthaventerrein voor vlinders en vleermuizen e n grote zoogdieren als de das, zou nader m o e t e n w o r d e n onderzocht door resp, de Vlinderstichting e neen vleermuizenspecialist v a n de Loogdierenvereniging. De uitkomsten k u n n e n vervolgens worden m e e g e n o m e n ind eafweging tot behoud van landschapswaarden inhet plangebied. Natura2000 stikstof: Er issprake isv a n een t o e n a m e v a n stikstofdepositie ineen v o o r stikstof overbelaste situatie. Aantasting v a n natuurlijke k e n m e r k e n ind eNatura 2 0 0 0 gebieden L o n n e k e r m e e r kan daardoor niet w o r d e n uitgesloten. Dat geldt m o g e l i j k o o k v o o r de L a n d g o e d e r e n bij O l d e n z a a l ( N a t u r a 2 0 0 0 g e b i e d ) . Aspect Cultuurhistorie: De historische g e b o u w e n staan niet los v a n het landschap. Het e n s e m b l e v a n bebouwing e nbeplanting m o e t ins a m e n h a n g w o r d e n bekeken. Het ensemble is i m m e r s bepalend. De cultuurhistorische en landschappelijke waarde van het gebied kan overigens door bedrijven gericht o p reparatie en onderhoud (RMO-bedrijven) e n door vliegtuigsloopbedrijven (EOL bedrijven) flink w o r d e n aangetast, m e t n a m e door b u i t e n o p s l a g . H e t k w a l i t e i t s t e a m zal o o k bij h e t i n p a s s e n v a n d e z e b e d r i j v e n e e n belangrijke rol m o e t e n krijgen. A s p e c t e n W a t e r en Bodem: a. D eb o d e m - e n w a t e r k w a l i t e i t k a n a f n e m e n als g e v o l g v a n d e (luchthavengebonden) industrie (reparatie e nsloop v a n vliegtuigen) e nb i j b e h o r e n d e opslag. Dit zal e e n a a n d a c h t s p u n t m o e t e n zijn. b. H e t n i e u w e z w e e f v l i e g g e b i e d m e t g e b o u w e n a a n d e z u i d z i j d e v a n de start- e nlandingsbaan kan gevolgen hebben voor d e waterhuishouding e nbodemkwaliteit v a n het zuidelijk en noordelijk deelgebied. Dat moet worden onderzocht. Bekend is dat e ro o k onderhoud aan zweefvliegtuigen plaatsvindt. Aspect Geluid V o o r industriegeluid m o e t ook gekeken w o r d e n naar het huidige geluidsniveau i n de omgeving (referentiesituatie). Die isnamelijk zeer laag. V o o r het omliggende buitengebied en d eomliggende natuurgebieden geldt d e

56


Een Passende beoordeling isonderdeel v a n het MER.

Nee

Nee Z i e b e a n t w o o r d i n g bij 4 b . Het Kwaliteitsteam stelt kwalitatieve kaders voor d e ontwikkeling v a n het gebied ineen gebiedsprofiel e n beeldkwaliteit.

De effecten van verharding e nbebouwing van het g e b i e d o p h e t g r o n d w a t e r w o r d e n m e e g e n o m e n bij h e t aspect water.

Nee

Het milieuaspect v a n n i e u w e bedrijven die zich v e s t i g e n w o r d t m e e g e n o m e n bij d e vergunningverlening, waarbij bescherming van d e b o d e m u i t g a n g s p u n t is. Nee Deze zienswijze geeft geen aanleiding d eN R D aan t e passen. Wij zullen nader bezien o pw e l k e wijze wij d e geluidbelasting ind eM E R zullen w e e r g e v e n .

referentiesituatie v a n ca. 4 0 - 4 5 d B ( A ) . D a a r o m m o e t niet alleen n a a r d e 5 0 dB(A) c o n t o u r ( e t m a a l w a a r d e ) w o r d e n g e k e k e n , m a a r o o k naar d e ligging v a n de 4 0dB(A) contour; Hetgeen n uw o r d t voorgesteld: e e n gezoneerd industrieterrein, m e t e e n geluidszone v a n 5 0dB(A) (etmaalwaarde) o pd egevel v a n d e dichtstbijstaande w o n i n g e n , zal leiden t o t e e n f o r s e t o e n a m e v a n h e t geluid i n h e t o m l i g g e n d e buitengebied e nd enatuurgebieden. Woningen staan indeze streek namelijk o p verre afstand. D eg e m e e n t e Enschede heeft in 2 0 1 1 haar geluidsbeleid aangepast e n het gebied v a n d e luchthaven e nd eo m g e v i n g a a n g e g e v e n als 'gebiedstype buitengebied' w a a r v o o r een geluidsniveau geldt v a n 4 5dB(A) o p de nabijgelegen w o n i n g o f (indien w o n i n g e n v e r d e r w e g s t a a n ) o p 5 0m e t e r uit de inrichting. M e t d i t geluidsbeleid v a n d e g e m e e n t e zal r e k e n i n g m o e t e n worden gehouden. V o o r het aspect industriegeluid ishet wenselijk e.e.a. zichtbaar t e m a k e n m e t kaartbeelden e nintabeivorm (oppervlaktes). Kaartbeelden met d e verschillende geluidscontouren m o e t e n niet alleen d e5 0dB(A) contour w e e r g e v e n m a a r ook de ligging v a n d e 4 5 d B ( A ) e n4 0 d B ( A ) contour. Alleen dan w o r d t e e n duidelijk beeld t e n opzichte v a n d e vigerende situatie v e r k r e g e n e nw o r d t m e e r inzicht verkregen inde milieu-effecten. 14.16

Aspect Lucht D e focus o palleen N O 2 e n P M x lijkt t e beperkt: a. D euitstoot van C02 door het vliegverkeer wordt gemist, alsmede de uitstoot v a n broeikasgassen als gevolg v a n d e overige activiteiten (industrie + w e g v e r k e e r ) . Bij d e kap v a n grote o p p e r v l a k t e s bos zal e v e n e e n s C 0 2 vrij k o m e n . O o k o n t s t a a t e r bij d e k a p v a n b o s e e n v e r l i e s a a n C 0 2 v a s t l e g g i n g , h e t g e e n leidt tot meer C02 ind e atmosfeer. b. O v e r i g e n s i s h e t p r o j e c t l u c h t h a v e n T w e n t e o p g e n o m e n i n h e t Nationaal samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) voor zover het een bedrijventerrein betreft met een oppervlakte van m a x . 6 0h abruto ofwel 2 0h anetto. Indien deze oppervlakte w o r d t o v e r s c h r e d e n zal e rd u s e e n a f z o n d e r l i j k e t o e t s i n g m o e t e n plaatsvinden. c. Aangegeven wordt dat alleen d ebijdragen van het luchtverkeer e n het wegverkeer worden gecumuleerd. D ebijdrage van d e industrie en d eleisure/evenementen w o r d e n niet g e n o e m d . Deze zullen ook m o e t e n worden m e e g e n o m e n ind ecumulatie. Overigens kan ook industriële v e r v u i l i n g m e t o . a . z w a r e m e t a l e n e n a n d e r e vervuilende stoffen optreden. O o k dat aspect verdient aandacht.

CO2 isgeen criterium dat in het MER behandeld wordt. Onderkend wordt dat bijactiviteiten broeikasgassen v r i j k o m e n , m a a r bij d e v o o r g e n o m e n activiteit e n d e varianten daarop, v o r m e n deze emissies geen selectiecriterium.

nee

NO2 e n PMx worden in het MER behandeld, waarbij tevens d e relatie m e t het N S L wordt beschreven.


57

14.17

14.18

14.19

58

Aspect V e r k e e r : G e m i s t w o r d t d et o e n a m e v a n d everkeersintensiteit t e n aanzien v a n d e voorgestelde ontwikkelingen (aantal auto's e nv r a c h t w a g e n s ) . D e I / C w a a r d e zegt in dat kader niets. Gemist wordt o o k d et o e n a m e v a n d e verkeersintensiteit over de Weerseloseweg ten aanzien van d e totale gebiedsontwikkeling ( n o o r d - e nzuidzijde). D ecumulatie bepaalt i m m e r s d e belasting o p het N a t u r a 2 0 0 0 gebied. O o k d i t zal integraal m o e t e n w o r d e n bekeken. Niet m o e t w o r d e n gesteld dat dit v o o r het zuidelijk deel een a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g is, w a n t e r isv o o r d e zuidzijde g e e n M E R i n procedure gebracht e nook geen Bestemmingsplan. Aspect Recreatie: Dit aspect w o r d t gemist. D ecampusachtige setting w a a r o v e r d e C v W heeft g e s p r o k e n leent zich uitstekend v o o r het openstellen v a n het gebied v o o r recreatie (vergelijk d e UT). D eC v W heeft het in haar rapport ook overeen aantrekkelijk groen landschap w a a r omgevingsvriendelijk kan worden gerecreëerd'. B i j d i t a s p e c t d i e n t v e r v o l g e n s o o k n a a r d e b e l e v i n g s w a a r d e van d eomliggende gebieden t eworden gekeken. Veel (natuur)gebieden in de directe o m g e v i n g zijn opengesteld v o o r fietsers e nwandelaars. E r k o m e n in e nnaast het plangebied veel fiets- w a n d e l - e nruiterpaden voor. Bekend isdat wandelaars gebieden m e t veel industriegeluid mijden. Wij vinden dat ook aan ditpunt aandacht moet w o r d e n besteed. Aspect Ruimtegebruik: Gezien deomschrijving wordt hiermee d einvloed o p het ruimtegebruik in d e omgeving bedoeld. E r wordt gekeken naar d e invloed van de luchtvaart o p het ruimtegebruik in d eo m g e v i n g v a n het plangebied. Echter e rm o e t niet alleen worden gekeken naar de invloed van luchtvaart, m a a r ook naar d e invloed v a n d e industrie e n l e i s u r e / e v e n e m e n t e n (incl. a u t o - e n m o t o r c r o s s ) op d e omgeving. In d eO N R D wordt voorgesteld het aspect m e e t e n e m e n voor d ew o o n - e n w e r k f u n c t i e e n d e agrarische functie v a n het o m l i g g e n d e gebied. E r zal echter voor d e effecten o p het omliggende gebied ook m o e t e n worden g e k e k e n naar d e recreatieve functie, d e landschapsbeleving e nd e effecten op d e natuur. Zoals gezegd liggen e r in d edirecte o m g e v i n g v a n het gebied veel w a n d e l - e n fietspaden e no o k ruiterpaden. Als gevolg v a n d enieuwe inrichting v a n het plangebied zal d e b e l e v i n g s w a a r d e v a n d eo m l i g g e n d e t e r r e i n e n a f n e m e n .


Zie o o k d e beantwoording bij1 1 . 1 . De v e r k e e r s t o e n a m e wordt inzichtelijk gemaakt. Z i e verder paragraaf 3.3 in d e N R D (regionaal verkeersmodel). I n d e p a s s e n d e b e o o r d e l i n g zal o o k a a n d a c h t v o o r cumulatie zijn.

nee

W i j delen d e k a n s e n die e rzijn v o o r recreatie. Recreatie wordt onder het milieuaspect ruimtegebruik behandeld in het MER.

Ja

Ja Zie ook 14.18 e ntabel 4 ind e NRD. De effecten v a n d ev o o r g e n o m e n ontwikkeling w o r d e n juist ook v o o r d e o m g e v i n g in beeld gebracht. R u i m t e g e b r u i k i s één v a n d i e a s p e c t e n ; d e a n d e r e d i e genoemd worden ind ezienswijze k o m e n bij andere aspecten terug. D e beschrijving b i jhet aspect r u i m t e g e b r u i k zal worden verduidelijkt.

14.20

14.21

Niet voor niets geeft d e handleiding industrielawaai voor gebieden m e t extensieve recreatie (als voorbeeld v a n gebiedsgericht beleid) een indicatieve grenswaarde aan van 4 0dB(A) equivalent geluidsniveau vanwege industrie. Het plangebied wordt omgeven door bestaande natuurterreinen. Deze bestaande natuurgebieden krijgen t e m a k e n met een veelvoud aan milieuaspecten (verlichting, verstoring (geluid, visueel), versnippering v a n leefgebieden, lucht¬ en bodemverontreiniging) De gevolgen voor natuurgebieden inde omgeving m o e t e n w o r d e n w e e r g e g e v e n . Niet alle effecten w o r d e n i n v o l d o e n d e m a t e g e c o m p e n s e e r d e neen v e r m i n d e r d e kwaliteit v a n d e leefomgeving kan leiden tot vermindering v a n d e biodiversiteit. Aspect veiligheid ( g r o e p s r i s i c o ) : Het 'Evenemententerrein Vliegveld Twenthe' dat mogelijk gerealiseerd gaat worden aan deZuidoostzijde van de luchthaven, gaat volgens d e verwachting ca. 5 0 0 . 0 0 0 b e z o e k e r s per j a a r o n t v a n g e n . I n d i t gebied is t e v e n s e e n circuitgebied gepland v o o r het z w e e f v l i e g e n . O o k zal b o v e n het natuurcompensatiegebied e n het e v e n e m e n t e n t e r r e i n sprake zijn v a n het optrekken van zweefvliegtuigen met een motorvliegtuigen. Onderzoek moet w o r d e n gedaan naar het groepsrisico bij het evenemententerrein, dit i.v.m. m o g e l i j k e b e p e r k i n g e n die daaruit v o o r t v l o e i e n v o o r d e vliegactiviteiten. Tenslotte Wij hopen m e t deze zienswijze een zinvolle bijdrage t e leveren aan d e Notitie Reikwijdte e nDetailniveau voor het plangebied, waardoor in d e MER m e e r rekening wordt gehouden met d e unieke landschappelijke kwaliteiten van het gebied e ndeambities voor Technology Base T w e n t e , zoals door d e Commissie v a n Wijzen isaangegeven. Wij vinden m e t n a m e het landschappelijke aspect in de O N R D o p ditm o m e n t onderbelicht.

De NRD handelt over het Noordelijk Plangebied. D e activiteiten in het noordelijk Plangebied zijn d e basis voor het bepalen van groepsrisico, ook o p evenementen in d eomgeving. I n het MER wordt, indien relevant, hierop ingegaan. Zie ook beantwoording bij 14.0

nee

Z i e b e a n t w o o r d i n g bij 4 b .

zie e e r d e r


59

5

Advies Commissie MER O p 18 juni 2 0 1 5 is a a n d e C o m m i s s i e v o o r Milieu Effect R a p p o r t a g e s (ciemer) advies g e v r a a g d o p d e O n t w e r p Notitie Reikwijdte e n Detailniveau. D e c o m m i s s i e v o o r d e m i l i e u e f f e c t r a p p o r t a g e h e e f t o p 2 s e p t e m b e r 2 0 1 5 a d v i e s uitgebracht. H e t a d v i e s v a n d e c o m m i s s i e is bij d e z e r e a c t i e n o t a g e v o e g d . N a a r d e inhoud w o r d t kortheidshalve v e r w e z e n . H e t advies geeft g o e d e h a n d v a t t e n o mt e k o m e n t o te e n g o e d e n degelijk o n d e r b o u w d Milieu Effect Rapport dat m o e t leiden tot d e invulling v a n b e o o g d e ontwikkelingen. Bij d e uitwerking v a n het M E R wordt dit advies m e e g e n o m e n . D e hoofdpunten uit het a d v i e s v a n d e c o m m i s s i e zijn in o n d e r s t a a n d o v e r z i c h t o p g e n o m e n e n o n z e reactie is d a a r a a n t o e g e v o e g d . Nr cie

cie 1

cie 2

cie 3

60

Tekst zienswijze C o m m i s s i e voor de milieueffectrappoortage D e C o m m i s s i e b e s c h o u w t d e v o l g e n d e p u n t e n a l s essentiële i n f o r m a t i e i n h e t milieueffectrapport (MER). Dat wil zeggen dat voor het meewegen v a n het milieubelang ind ebesluitvorming het M E R in ieder geval onderstaande informatie moet bevatten: een beschrijving v a n de v o o r g e n o m e n activiteiten, geef a a n hoe d e vastgestelde Ruimtelijke Visie Gebiedsontwikkeling l u c h t h a v e n T w e n t e e n o m g e v i n g (april 2010) wordt gewijzigd en welke nieuwe beleidskaders worden toegevoegd. Beschrijf v o o r g e n o m e n activiteiten die w o r d e n vastgelegd ind e gemeentelijke structuurvisies, d eomgevingsplannen/bestemmingsplannen en het luchthavenbesluit. Geef a a n hoe de vast te stellen luchtvaartcontouren o p deze activiteiten zijn toegesneden o fdat e e n ruimere planologische reservering wordt gehanteerd een beschrijving v a n d ereferentiesituatie, g adaarbij uit v a n d ehuidige situatie en d ea u t o n o m e ontwikkeling. W e r k naast de f o r m e l e referentie het scenario uit w a a r i n de verschillende onderdelen uit d egebiedsontwikkeling luchthaven T w e n t e zijn uitgewerkt e n dat inzicht geeft in d eeffecten v a n de totale gebiedsontwikkeling Een beschrijving v a n de 'hoeken v a n het speelveld' op basis v a nd e inrichtingsprincipes e n (start- e n groei-)varianten uit d enotitie R & D . Geef daarbij aan w a t d e mogelijkheden zijn o m d eeffecten o pnatuur, leefomgeving e n verkeer (bereikbaarheid) binnen d eplannen t eoptimaliseren en w a td e sturingsmogelijkheden zijn o pbasis v a n d eruimtelijke kwaliteit e n


Reactie

Aanpassing

De gevraagde beschrijving v a n de v o o r g e n o m e n activiteit wordt o p g e n o m e n in het M E R e n in d e besluiten. T e v e n s wordt inzichtelijk g e m a a k t w a t d e ruimtelijke gevolgen zijn v a n de v o o r g e n o m e n activiteiten. Dit gebeurt inwoord en afbeeldingen.

nee

m e d e o p b a s i s v a n d i t a d v i e s i s g e k o z e n o m één M E R op t e stellen v o o r het Middengebied e nhet noordelijk Plangebied; zie o o k h e t v o o r w o o r d v a n deze reactie nota. D a a r m e e w o r d t inzicht gegeven v a n d eeffecten v a n d e totale gebiedsontwikkeling. De door de commissie benoemde hoeken v a n het speelveld iseerder door o n s gemarkeerd als 'bandbreedte' v a n d egevolgen. Opties o m de gevolgen van ingrepen als gevolg v a n d einitiatieven t e verzachten zullen w e in het M E R o p n e m e n , passend bij

ja

nee

cie 4

landschappelijke waarden in het gebied Besluitvormers en insprekers lezen ind eeerste plaats d esamenvatting v a n het M E R . D a a r o m v e r d i e n t dit o n d e r d e e l b i j z o n d e r e a a n d a c h t . D e s a m e n v a t t i n g m o e t als zelfstandig d o c u m e n t leesbaar zijn en e e n goede afspiegeling zijn v a n d e inhoud van het MER

het detail v a n d e besluitvorming. Het MER wordt voorzien van de gevraagde samenvatting

nee

1

6

Wijziging door de

1

initiatiefnemer

A n a l y s e v a n d e m a r k t v o o r business aviation (BA) heeft geleid tot de w e n s tot v e r r u i m i n g v a n d eopeningstijden v a n d e l u c h t h a v e n t e n opzichte v a n het gestelde i n d e O N R D . I n d eO N R D w a s sprake v a n vliegen tussen 7.00 uur en 2 3 . 0 0 uur. V o o r het zakelijk vliegverkeer heeft de luchthaven een sterke basis als de openingstijden in d e o c h t e n d w o r d e n v e r r u i m d n a a r 6 . 0 0 u u r . D e N R D e n h e t M E R z u l l e n d a n o o k w o r d e n geënt o p h e t v e r r u i m d e t i j d s v e n s t e r t u s s e n 6 . 0 0 u u r e n 2 3 . 0 0 u u r . D e milieueffecten w o r d e n overeenkomstig deze verruiming aangepast; bijvoorbeeld voor het aspect geluid.


61

Technology Base Twente

Recommend Documents