8/02/2012
Technische vergadering groenten: Sclerotinia & toepassing van Contans WG 16 februari 2012
Sclerotinia
1
8/02/2012
Classifacatie schimmels: waar zit sclerotinia ? Schimmels
Lagere schimmels (schijnschimmels)
geen wel tussenschotjes (septen) in hyfen
Ascomyceten blaasjeszwammen (sporenvorming in zakje)
Oömyceten Vb Albugo, Pythium, Phytophtora, Bremia, Knolvoet,..
Vb Sclerotinia, Botrytis, Schurft, Monilia, Nectria, Oïdium, Rhisoctonia, Cercopsora, Verticillium, Alternaria,…
Hogere Schimmels
Basidiomyceten Steeltjeszwammen (sporenvorming in basidium)
Chytridiomyceten slijmzwammen (sporenvorming in sporangium)
Vb Puccinia, Uromyces Sclerotium cepivorum, Armilaria,…
Zygomyceten Vb Mucor,…
Vb Olpidium Brassicae,…
Sclerotinia sclerotiorum Akkkerbouw
Groenten
Vruchtgroenten
Sierteelt
Kruiden
Onkruiden
Aardappel Biet Cichorei Klaver Linze Lupinen Koolzaad Luzerne Pinda Soja Tabak Zonnebloem Vlas
Advocado Artisjok Asperge Aubergine Bonen Erwten Kikkererwt Koolgewassen Rapen Selderij Peterselie Prei Radijs, Rammenas Tuin‐ en veldboon Sla en andijvie Schorseneer Ui Venkel Veldsla Witloof Wortelen
Aubergine Augurk Komkommer Courgette Pompoen Meloen Paprika Pepers Tomaat
Anemoon Aster Aquilegia (Akelei) Begonia Blauw maanzaad Calendula Chrysant Dahlia Dianthus Fuchsia Gerbera Klaproos Liatris Lupinen Pelargonium Petunia Zonnebloem
Dille Peterselie Koriander Bieslook Blauw maanzaad Hennep
Kruiskruid Kleefkruid Kamille Melde Muur Papaver Herderstasje Raket Krodde Distel
Bladrammenas Mosterd
400 waardplanten uit 64 families ! Granen, mais, bieten zijn weinig/niet gevoelig.
2
8/02/2012
Sclerotinia sclerotiorum
Sclerotinia sclerotiorum
3
8/02/2012
Sclerotinia sclerotiorum
Vocht = sclerotinia!!!
Sclerotinia sclerotiorum
(Verdere) ontwikkeling tijdens de bewaring!
4
8/02/2012
Sclerotinia minor • Schadebeeld en symptomen: – Er ontstaat wit mycelium en wegrotten van gewassen. ≈ S.s. – Kleine sclerotiën. Bijna nooit apotheciën.
• Waardplanten: – Slasoorten, andijvie, witloof, spinazie, pepers, tomaat, pinda, zonnebloem, komkommer
Andere soorten Sclerotinia • Sclerotinia bulborum: – Hyacint, Brodiaea sp, Muscari, Ornithogalum sp, Sterhyacint, Scilla, Allium, Narcis, Anemoon, Narcis, tulp, Chionodoxa, Fritillaria, Puschkinia, Triteleia
• Sclerotinia trifoliorum: – Klaver, luzerne
• ………….
5
8/02/2012
Sclerotium cepivorum • Schadebeeld en symptomen: – Op de wortelplaat wit schimmelweefsel en zwarte kleine sclerotiën (speldekopjes) . ‐> Allium wortelrot. – Jonge planten > afsterven. Grotere planten > verwelken. – Geen uitbreiding bij droge bewaarcondities (uien).
• Gunstig voor ziekte: – Grondgebonden. Sclerotiën overleven 7‐10 jaar in bodem en kiemen als Alliumsoorten aanwezig zijn (afscheiden v. stoffen). – Natte gronden, hoge pH, bodem T° 10‐24 °C bevorderen S.cepivorum.
• Waardplanten: – Prei, ui, knoflook, bieslook, lelieachtigen. – Geen Sclerotiniaceae ! Syn.: Stromatinia cepivora
Sclerotinia: • Verspreid over de ganse wereld • Agressieve schimmel die alle stadia van een plant kan aantasten: – – – –
kiemplanten jonge planten, bloem, blad, stengel volgroeide planten maar ook op geoogste gewassen en tijdens bewaring
6
8/02/2012
Sclerotinia: voorkomen • Overleven: – Als sclerotiën tot 15 jaar (en meer) in de bodem – Als mycelium tussen teelten op planten en gewasresten
• Verspreiding: – – – –
Sporen: wind, water, ontstaan na apotheciën vanuit bodem & afvalhopen Sclerotiën: mee met grond: schoeisel, trekker, kisten; vogels, mee ‘liften’ met zaad (vaak groenbemesters) Mycelium: met aangetaste planten
Sclerotinia: levenscyclus
7
8/02/2012
Sclerotinia: levenscyclus in beeld
Sclerotinia: voorkomen • Sclerotiën kiemen – – – – –
na ± 2 maand rijping in bovenste 5 á 10 cm belangrijkste kieming vanuit bovenste 0‐3 cm vochtige grond bij T° tussen 4° en 30 ° C, optimum 12° en 16°
8
8/02/2012
Sclerotinia: voorkomen • Sclerotiën > directe myceliumgroei – op afstervend of dood plantenmateriaal, is agressief, cyclus rond na enkele dagen
• Sclerotiën > apotheciën (paddestoeltjes) > sporen > mycelium Sporen komen vrij na ± 10 d, bij opdrogen na regen. Geforceerde uitstoot van miljoenen ascosporen. Sporen kiemen na 3‐6 u tot ± 48 u. met een optimum T° van 20‐25 °. Kieming snelst op afstervend plantenmateriaal, wonden, littekens, zwakste planten – Na enkele dagen ontstaat wit mycelium en na 10 – 14 dagen is cyclus rond.
– – – – –
Sclerotinia: bestrijding • • • • •
Zware, gesloten gewassen vermijden. Minder vatbare rassen telen. Beschadigingen vermijden (bewaring !!!). Aanvullende chemische (gewas) behandeling. Bij bewaring van witloofpennen en wortelen de T° < 4° houden: – > vertraging van ontwikkeling tijdens bewaring.
• • • • •
Restafval bij aangetaste teelt zo goed mogelijk verwijderen Voldoende afstand bewaren met afvalhopen. Goede onkruidbestrijding. 2 – 4 kg Contans/ha door meerdere toepassingen cultuurmaatregel bij elke gevoelige teelt
9
8/02/2012
Contans WG ®
• Welke ziekten worden met Contans WG bestrijden? – Contans WG werkt zeer specifiek! – Sclerotiën van: • • • • •
Sclerotinia sclerotiorum: zeer goed Sclerotinia minor: zeer goed Sclerotinia trifoliorum: zeer goed Sclerotinia homeocarpa: zeer goed Sclerotium cepivorum: 25‐30 %
– Mycelium: • Matig • Hoge dosis • Resultaat sterk wisselend
De KRACHT van de NATUUR tegen SCLEROTINIA
10
8/02/2012
CONTANS WG : ®
de KRACHT van de NATUUR Contans WG bevat 1x actieve sporen per gram van Coniothyrium minitans bodemschimmel (stam CON/M/91-08) 109
Contans®WG Sporen van C. minitans
glucose
Werkingsprincipe Sporen van Coniothyrium minitans
stage 1 Sclerotium
Kiembuis
stage 2 Pictures: Katrin Hedke, University of Rostock
11
8/02/2012
CONTANS WG ®
werkingsprincipe
CONTANS WG ®
werkingsprincipe
te diep ->
te weinig O2
->
Contans sterft af
12
8/02/2012
CONTANS WG ®
werkingsprincipe
overleven
CONTANS WG ®
werkingsprincipe
13
8/02/2012
CONTANS WG ®
werkingsprincipe
CONTANS WG ®
werkingsprincipe
Uitdunningseffect
Meerdere toepassingen
14
8/02/2012
CONTANS W ®
Resultaat afhankelijk van T° Onderzoek door Sarah Van Beneden UGent 2008
CONTANS WG ®
Resultaat afhankelijk van sclerotiniadruk Voorbeeld bonen: 400 000 pl/ha % Aantasting
Zieke planten/ha
Aantal scler./pl
Aantal scler./ha
Aantal scler./m²
Na een werking van 90 %
10 %
40 000
5
200 000
20
2
20 %
80 000
5
400 000
40
4
30 %
120 000
5
600 000
60
6
Aantal scler./m²
Na een werking van 90 %
Voorbeeld knolselder: 50 000 pl/ha % Aantasting
Zieke planten/ha
Aantal scler./pl
Aantal scler./ha
10 %
5 000
100
500 000
50
5
20 %
10 000
100
1 000 000
100
10
30 %
15 000
100
1 500 000
150
15
15
8/02/2012
CONTANS WG ®
Resultaat = op termijn
• Afhankelijk van: – Ziektedruk: • Druk (aantal scleroten) in bodem • Teelt • Invliegen van sporen
– Aantal toepassingen
CONTANS WG ®
inhaalbeweging
>>> onderhoud
• Inhaalbeweging: – NOODZAKELIJK
• Contans WG: – na enkele jaren = onderhoud (zoals bekalking)
• Huurgrond / seizoenpacht ???????
16
8/02/2012
CONTANS WG ®
toepassingen
(Basis) Toepassing: Na ploegen en vóór grond klaarleggen. > Inwerken!
Toepassen:
Op gewasresten na de oogst en inwerken.
CONTANS WG ®
toepassingen
17
8/02/2012
CONTANS WG ®
toepassingen
Toepassingen:
In niet sclerotinia gevoelige teelten is perfect mogelijk en is een extra tijdstip om Contans WG toe te passen. > Snellere opruiming bij zwaar besmette percelen.
Toedieningstijdstip Mogelijk vóór elke teelt Wel / niet sclerotiniagevoelig
Mogelijk na elke teelt Wel / niet sclerotiniagevoelig Op zieke / gezonde gewasresten Let op! Bij korte teelten, zoals sperziebonen en conservenerwten, Contans WG minimaal 6-8 weken voor de teelt toepassen en inwerken
18
8/02/2012
Toepassing Tijdig toepassen middels een grondbehandeling voor het zaaien of planten Watervolume: 100 à 1000 L/ha Voldoende bodemvocht Homogeen inwerken: 5 - 10 cm diepte Niet dieper dan 10 cm!
Toepassing 6-8 weken nodig voor goede parasitering van scleroten (Ideale) bodemtemperatuur: 12 à 25 °C extreme temperaturen remmen de werking af, maar vernietigen Contans niet zelfs bij 5°C is de parasitering goed na 110 dagen beneden 0°C valt de activiteit stil en hervat weer bij stijging van de temperatuur
Sporen overleven 12-18 mnd in de bodem pH: 4,5 à 8
19
8/02/2012
Aandachtspunten Op zwaar besmette percelen zijn meerdere behandelingen noodzakelijk (consequente aanpak van groot belang...) Gebruik maken van gereinigde spuitapparatuur!
Aandachtspunten • Bij tankmix eerst advies vragen (nooit i.c.m. fungiciden!!)
20
8/02/2012
CONTANS WG ®
• Advisering – Inzetbaar in ALLE gevoelige teelten – Toepasbaar in biologische teelt – 2 kg – oppervlakkig – teeltrotatie !! – 2 kg – op aangetaste gewasresten – 4 kg – 10 cm inwerken – tuinbouw en/of bij hoge druk – Algemene voorkeur voor aanvullende chemische behandelingen
21
8/02/2012
Contans WG Contans WG in de Rotatie Bouwvoor vrij van sclerotiën in de loop der tijd…
22
