BUtgb 08/2370
Belgische Unie voor de technische goedkeuring in de bouw Federale Overheidsdienst (FOD) Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Kwaliteit en Veiligheid, Afdeling Kwaliteit en Innovatie, Dienst Bouw, WTC 3, 6e verdieping, Simon Bolivarlaan 30, 1000 Brussel Tel.: 0032 (0)2 277 81 76, fax: 0032 (0)2 277 54 44 Lid van de Europese Unie voor de technische goedkeuring in de bouw (EUtgb)
TECHNISCHE GOEDKEURING MET CERTIFICATIE BRICKFORCE®-metselwerkwapening
Geldig van 23.09.2008 tot 22.09.2011
N.V. CASSART SPECIAL PRODUCTS
http://www.butgb.be
Paul Hymanslaan, 55 Bus 11 Tel. 02/377.50.70
B-1200 BRUSSEL Fax 02/378.19.49
BESCHRIJVING 1. Voorwerp BRICKFORCE® is een geprefabriceerde wapening die in lintvoegen wordt geplaatst om de sterkte ervan te verhogen. Het gaat om een vlak metalen rooster bestaande uit parallelle langsdraden, verbonden door haaks gelaste dwarsdraden. Bij de keuze van het type metselwerkwapening, dient men de blootstellingsklassen te respecteren zoals vermeld onder § 5.2, tabel 5. De metselwerkwapening kan worden aangebracht na berekening (zie § 6.1) in de volgende gevallen: – muren die worden onderworpen aan een horizontale belasting, zoals keermuren of steunmuren – muurdelen met een ringbalkfunctie – lateien die worden onderworpen aan gelijkmatig verdeelde verticale belastingen – muurdelen die worden onderworpen aan een ongelijkmatig verdeelde verticale belasting met al dan niet gelijkmatige zettingen. In de hierna vermelde toepassingen heeft de metselwerkwapening een preventieve functie en kan ze zonder berekening worden toegepast op basis van ervaringsregels : – versterking ter plaatse van geconcentreerde belastingen – neutralisatie van dilatatievoegen – versteviging van hoeken en ter hoogte van de hoeken, rond venster- en deuropeningen – muren zonder verband.
Gros oeuvre Rohbau
Ruwbouw Mainworks
De technische goedkeuring met certificatie heeft betrekking op de wapening en de plaatsingstechniek, maar niet op de kwaliteit van de uitvoering. De door de ATG-houder op de markt gebrachte producten zijn het voorwerp van een certificatie volgens de door de BUtgb bepaalde regels. Deze certificatie steunt op de zelfcontrole van de fabrikant en op een extern toezicht door een instelling die hiervoor van de BUtgb de opdracht kreeg.
2. Materialen De BRICKFORCE®-wapening wordt vervaardigd in gladde, verzinkte staaldraad met laag koolstofgehalte of in gladde roestvrije staaldraad. 2.1 Staaldraad 2.1.1 ALGEMEEN
Een van de hierna genoemde types staaldraad wordt gebruikt voor de vervaardiging van de metselwerkwapening : – verzinkte staaldraad met laag koolstofgehalte: ref. NBN EN 10016-2:1995 en NBN EN 845-3:2003 – roestvrije staaldraad van het type S: type roestvrij austenietstaal nr. X10CrNi18-8 of 1.4310 conform de NBN EN 10088-1:2005.
Bovendien worden de langsdraden gekenmerkt door hun vorm, namelijk respectievelijk rond en plat.
Toepassingen waarbij deze versterking wordt gebruikt om de twee muren van een spouwmuur te verbinden, vallen niet onder deze ATG. BUtgb “Gebouwen”: FOD-Economie - SECO – WTCB en de Gewesten in samenwerking met de gespecialiseerde instelling TCHN.
ATG 08/2370
1/8
2.1.2 TREKSTERKTE EN REKWEERSTAND
De resultaten van de proeven hebben betrekking op de staaldraad met laag koolstofgehalte en op de roestvrije staaldraad vóór bewerking. De toleranties zijn van toepassing op het basisproduct en niet op de draden van het BRICKFORCE®element.
De extra platte draadwapening wordt vervaardigd op basis van ronde draad met een minimum van 265 g/m². Tijdens de vervaardiging wordt de draad koud gewalst waardoor de verzinking afneemt tot ongeveer 240 g/m².
3. Elementen 3.1 Benaming type
Tabel 1 : Eigenschappen van de verzinkte basisstaaldraad Nominale Tolerantie diameter op de in mm diameter in mm +0,2 mm/-0 mm 2,75 (1) +0,2 mm/-0 mm 4,00 (2)
Treksterkte* Rekgrens (Rm) (Rp 0,2%) in N/mm² in N/mm2 min. 500 min. 600
min. 500 min. 500
*: De treksterkte van de draden wordt bepaald conform de voorschriften van de norm NBN EN 10002-1 :2002 (1) : de dwarsdraden - (2): de langsdraden.
Tabel 2 : Eigenschappen van de verzinkte basisstaaldraad Nominale Tolerantie diameter op de in mm diameter in mm 2 (1) +0,2 mm/-0 mm 6 x 1.9 (2) +0,2 mm/-0 mm
Treksterkte* Rek(Rm) grens in N/mm² (Rp 0,2%) in N/mm² min. 600 min. 500 min. 800 min. 500
*: De treksterkte van de draden wordt bepaald conform de voorschriften van de norm NBN EN 10002-1 :2002. (1)
De verschillende types BRICKFORCE®-wapeningen worden aangeduid door de volgende code : 5BWXXYY BRICKFORCE ZZZZ De samenstelling van de code wordt omschreven in tabel 4 : Tabel 4 : Samenstelling Codering Betekenis 5B W XX YY Ref. Artikel 5B 5 algemene groep van getrokken draden B Brickforce-producten W* I roestvrije staaldraad XX 05 breedte: 50mm 10 breedte: 100mm 15 breedte: 150mm 20 breedte: 200mm YY R wapening met ronde draad EPN wapening met extra platte draad ZZZZ 1234 productieref. * Voor verzinkte draden wordt deze code niet gebruikt.
(2)
: de dwarsdraden - : de langsdraden.
3.2 Vormkenmerken van de wapening Tabel 3 : Eigenschappen van de roestvrije basisstaaldraad Nominale Tolerantie diameter op de in mm diameter in mm +0,05 mm/-0 mm 2,5 (1) 4,00 (2) +0,05 mm/0 mm
Treksterkte* (Rm) in N/mm² min. 560 min. 560
Rekgrens (Rp 0,2%) in N/mm² min. 500 min. 500
*: De treksterkte van de draden wordt bepaald conform de voorschriften van de norm NBN EN 10002-1 :2002 (1) : de dwarsdraden - (2): de langsdraden.
2.2 Verzinking Het zink dat wordt gebruikt om het staal met laag koolstofgehalte te verzinken, is conform de NBN EN 10244-2 :2001. De karakteristieke waarde van de zinklaag is min. 265 g/m² (ref. mat. R13 - BRICKFORCE® rond verzinkt).
Tabel 5 geeft de beschikbare modellen evenals de geometrische kenmerken van de geprefabriceerde metselwerkwapening BRICKFORCE® (zie fig. 1 en 2). Tabel 5 : Artikelcode
Lengte (mm)
Breedte Lengte (mm) (mm) van de delingen
Lengte (mm) van de afwerkingen BRICKFORCE type ROND diameter langsdraad 4 mm 5B05R 2700 50 450 225 5B10R 2700 100 450 225 5B15R 2700 150 450 225 5B20R 2700 200 450 225 BRICKFORCE type EXTRA PLAT maximumdikte langsdraad 1,9 mm 5B05EPN 2700 50 450 225 5B10EPN 2700 100 450 225 5B15EPN 2700 150 450 225 5B20EPN 2700 200 450 225
Andere afmetingen zijn verkrijgbaar op verzoek.
2/8
ATG 08/2370
DOORSNEDE
Fig. 1: Ronde draadwapening
DOORSNEDE
Fig. 2: Extra platte wapening
De tolerantie voor de breedte bedraagt ± 3 mm, voor de lengte ± 25 mm, voor de diameter van de ronde draad +0,2 mm/-0 mm. Voor de extra platte draad : de tolerantie voor de dikte bedraagt ± 0,1 mm. De dwarsbevestigingen worden, zoals de langsdraden, vervaardigd in verzinkte staaldraad met laag koolstofgehalte of in roestvrije staaldraad met een diameter van 2,75 mm voor de ronde wapening en 2 mm voor de extra platte wapening.
ATG 08/2370
3.3 Toebehoren Voor alle afmetingen zijn verzinkte en roestvrije verbindingsstukken geprofileerd in ‘T’- en ‘L’-vorm (hoek) verkrijgbaar. De verbindingsstukken zijn geprefabriceerd en geassembleerd door ze te lassen, of eenvoudig verkregen door ze te plooien. Op verzoek kunnen andere profielen worden vervaardigd.
3/8
Boog
Hoek
Deze zelfcontrole wordt onderworpen aan regelmatige externe controles.
T-sectie Hoek
Trap
– de BRICKFORCE®-wapening : kenmerken voor de afmetingen en de vorm, lasweerstand, tolerantiespecificaties voor de treksterkte en rekweerstand.
Hoek
De anonieme vennootschap Cassart Special Products vertegenwoordigt de BRICKFORCE®producten in België.
5. Plaatsing 5.1 Verpakking
Fig. 3: Verzinkte en roestvrije geprofileerde verbindingstukken. 4. Vervaardiging en commercialisering De BRICKFORCE®-metselwerkwapeningen worden vervaardigd door de onderneming BRC Building Products gevestigd te Stafford in Engeland. De onderneming BRC Building Products is EN ISO 9001 :2000-gecertificeerd voor de productie en de distributie van metselwerkwapeningsproducten, waaronder de BRICKFORCE®-wapeningen. De interne controles omvatten : – de basismaterialen voor de verwerking: identificatie – de getrokken draad : afmetingen en treksterkte
De ronde of extra platte wapeningen worden gebundeld verpakt door middel van nylon binddraad. De bundels van eenzelfde soort worden verpakt, vervoerd en opgeslagen op metalen racks met aangepaste inhoud. De racks worden geïdentificeerd door de code beschreven onder § 3.1. 5.2 Plaatsing Bij de plaatsing van de BRICKFORCE®-wapening is het aangewezen de richtlijnen van de fabrikant te volgen, waarbij het metselwerk werd uitgevoerd conform de voorschriften die vermeld staan in de Eurocode 6 (NBN-EN 1996-1-1 :2005) ‘Design of masonry structures’ en de blootstellingsklassen conform de NBN EN 845-3: 2003 (tabel 6):
Tabel 6 Blootstellingsklasse
MX1 MX2 MX3
MX4 MX5 X (O) (X) O
4/8
Minimaal beschermingsniveau van de wapening R19 R13 Verzinkt staal (105 g/m²) Verzinkt staal(265 g/m²) X X O (X)
R3 Roestvrij staal X X
Droge omgeving Vochtige omgeving blootgesteld aan vocht en water Vochtige omgeving bloot(X) (X) X gesteld aan vocht en water en blootgesteld aan de vorst-dooicyclus Kust en zilte omgeving (X) O (X) Chemisch agressieve O O (X) omgeving Niet-beperkend gebruik in het kader van de ATG Gebruik enkel toegelaten in het geval dat er geen direct contact met water is Gebruik uitgesloten in het kader van deze ATG; gebruik enkel toegestaan na een voorafgaande studie in samenwerking met de fabrikant Gebruik verboden
ATG 08/2370
De BRICKFORCE®-wapening wordt geplaatst in het midden van de muur waarbij tussen de wapening en het buitenoppervlak van het metselwerk een minimumafstand van 15 mm in aanmerking wordt genomen (zie fig. 4). De dikte van de mortellaag boven en onder de wapening moet minstens 2 mm bedragen. De verbinding van de wapeningen wordt verkregen door overlapping door ze naast elkaar te plaatsen; opeenstapeling dient te worden vermeden. De overlapping gebeurt over een lengte van 225 mm voor het ronde type wat overeenstemt met de ruimte tussen het uiteinde van de wapening en de eerste dwarsbevestiging (zie fig. 5); voor het extra platte type moeten de eerste dwarsbevestigingen worden geknipt.
Tabel 7: Maximumafstand tussen verticale dilatatievoegen (*) Materiaal
Zonder wapening
Met wapening
Baksteen Kalkzandsteen Cellenbeton en beton-
12 m 8m 6m
18 m 10 m 9m
blokken (*) Deze tabel is van toepassing op volle muren en op spouwmuren (zonder opening)
In het geval van lateiwapening moet de wapening de totale lengte van de latei zonder overlapping overspanning. In het geval van panelen is het aangewezen de overlappingen regelmatig te verdelen afhankelijk van de breedte van het paneel. Als de berekende wapening niet in een laag kan worden geplaatst, moet ze in verschillende lagen worden opgedeeld.
Fig. 4
De verticale tussenruimte van de wapeningen is afhankelijk van het type toepassing van de wapening en de gebruikte materialen. Bij de berekening van de dimensionering houdt men rekening met de afmetingen van het paneel (lengte, hoogte, dikte) evenals met de laterale belasting die erop zal worden uitgeoefend.
Fig. 5 Voor lange muurdoorsneden is het bovendien aangewezen de afstanden te respecteren tussen de verticale dilatatievoegen, zoals aangegeven in tabel 7 :
ATG 08/2370
De dimensioneringsmethodes, de berekeningen en de belastingstabellen zijn opgenomen in de ontwerpgids van de wapeningen voor metselwerkvoegen uitgegeven door de fabrikant. De naamloze vennootschap Cassart Special Products organiseert een dienst voor technische bijstand bij het ontwerp van panelen, lateien en het gebruik van wapeningen.
5/8
6. Prestaties 6.1 Kenmerken vermeld in de CE-verklaring Tabel 8: Kenmerken van de CE-verklaring volgens NBN EN 845-3
Afmetingen Lengte Breedte Afmetingen van de langsdraden Afmetingen van de dwarsdraden Afstand tussen dwarsdraden Daadwerkelijke stalen oppervlak ( 2 x langsdraden) Duurzaamheid Beschermingsniveau Kenmerken Treksterkte van de langsdraden Treksterkte van de dwarsdraden (De dwarsdraden zijn niet-structureel) Ductiliteit van de langsdraden Lengte van de overlapping
Minimale hechting Gevaarlijke producten
6.2 Lasweerstand De afschuifsterkte van het lassen bedraagt minstens 2000 N (cf. NBN EN 845-3 :2003) voor de BRICKFORCE ® - elementen bestaande uit langsdraden van 4 mm en voor de BRICKFORCE®elementen bestaande uit extra platte draden van 1,9 mm. 6.3 Prestaties van het gewapende metselwerk 6.3.1 STABILITEIT
In het kader van deze technische goedkeuring werden de proeven voor de druksterkte en buigsterkte uitgevoerd op verschillende soorten muurdelen door middel van verschillende soorten krachten. De vertegenwoordiger van de fabrikant beschikt over typeberekeningen. Voor elk bouwwerk moet een ingenieur de stabiliteit berekenen op basis van berekeningen van de belastingen eigen aan het project en rekening houdend met de voorschriften van de Eurocode 6 (NBN-EN 1996-1-1 :2005), de plaatsingsvoorschriften van de fabrikant en de voorschriften van deze ATG.
6/8
5B XX R
5B XX EPN
2.7 m 50 mm, 100 mm, 150 mm, 200 mm 4 mm Ronde draad 2.75 mm Ronde draad 450 mm 25 mm²
2.7 m 50 mm, 100 mm, 150 mm, 200 mm 6.0 mm x 1.9 mm Extra platte draad 2.0 mm Ronde draad 450 mm 20 mm²
R13 Verzinkt
R19 Verzinkt
600 N/mm² 500 N/mm²
800 N/mm² 600 N/mm²
Normaal 225 mm Moet minstens één dwarsdraad inhouden 9.1 kN (met een dwarsdraad) Geen
Zwak (1.8%) 225 mm Moet minstens één dwarsdraad inhouden 4.9 kN (met een dwarsdraad) Geen
Voor de hierna volgende toepassingen dient ten minste het metselwerk berekend te worden op basis van de volgende belastingssituaties : – muren die worden onderworpen aan een horizontale belasting, zoals keermuren of steunmuren, – muurdelen met een ringbalkfunctie – lateien die worden onderworpen aan gelijkmatig verdeelde verticale belastingen – muurdelen die worden onderworpen aan een ongelijkmatig verdeelde verticale belasting met al dan niet ongelijkmatige zettingen. In de hierna vermelde toepassing heeft de metselwerkwapening een preventieve functie en kan ze zonder berekening worden toegepast op basis van ervaringsregels : – versterking ter plaatse van geconcentreerde belastingen – neutralisatie van dilatatievoegen – versteviging van hoeken en ter hoogte van de hoeken, rond venster- en deuropeningen – muren zonder verband.
ATG 08/2370
Betreffende de veiligheidscoëfficiënten die in aanmerking moeten worden genomen, is het aangewezen ten minste de volgende waarden aan te nemen conform de Eurocode 6 :
De druksterkte en de buigsterkte van het gewapende metselwerk werd bepaald op muurtjes conform de NBN B 24-212 :1978 en het normontwerp NBN B 12-208 :1981.
Tabel 9: Belastingscoëfficiënt (γG)
Deze muurtjes werden gemetseld met snelle bouwstenen 14/14/29 en cement van het type CEM III 32,5. De mortel werd gemaakt volgens de verhouding cement/zand van 1/3. Er werd geen enkele toeslagstof gebruikt.
Belasting (γG)
Ongunstig
Gunstig
Permanent Variabel
1,35 1,50
0,90 0
Tabel 10 : Veiligheidscoëfficiënten Materialen
Klasse (toepassingsniveau) (x) A B C Categorie I (x) 1,7 2,2 2,7 Metselwerk (γM) 2,0 2,5 3,0 Categorie II (x) Hechtspanning van de stalen wapening 1,7 2,2 1,15 1,15 Staal (γS) (x)
Zie de NBN EN 1996-1-1:2005.
6.3.2 DRUKSTERKTE
EN BUIGSTERKTE VAN HET GEWAPENDE
6.4 Corrosiebestendigheid Met de steun van het ministerie voor Milieu van Groot-Brittannië werden in 1993 in het kader van het project “Partners in Technology” testen uitgevoerd op verscheidene muren gebouwd in 1971. Uit die testen blijkt dat de BRICKFORCE®-wapening na 22 jaar nog steeds structureel functioneel was. Uit de testen blijkt de corrosiebestendigheid van de verzinkte wapening.
METSELWERK
De hieronder vermelde gegevens zijn de resultaten van een oriëntatieproef. De resultaten komen niet voort uit de interpretatie van statistische gegevens en worden evenmin gegarandeerd door de fabrikant.
Tabel 11 : Synthese van de resultaten van de horizontale buigproeven (belasting door middel van 2 lineaire zakken gevuld met perslucht). De lengte van de muren = 3 m; de hoogte = 1,5 m; de verticale steunen worden geplaatst op een afstand van 2,7 m. Muur
Wapening
Scheurbelasting
H1 H2
0 5 Brickforce Ø 4 mm
6 kN 7,5 kN
Breukbelasting 6 kN 15 kN
Doorbuiging bij scheurbelasting 3,5 mm 5,6 mm
Doorbuiging bij belasting van 10kN 12,5 mm
Doorbuiging bij breukbelasting 3,5 mm 40 mm
Tabel 12 : Synthese van de resultaten van de verticale buigproeven (belasting door middel van 2 geconcentreerde lasten met een tussenafstand van 0,75 m) De lengte van de muren = 2,7 m; de hoogte = 0,75 m; er is een afstand van 2,25 m tussen de op rollen geplaatste steunen. Muur
Wapening
Scheurbelasting
V1 V2
0 3 Brickforce Ø 4 mm
9 kN 12 kN
ATG 08/2370
Breukbelasting 9 kN 30 kN
Doorbuiging bij scheurbelasting 0,5 mm 0,8 mm
Doorbuiging bij belasting van 10 kN 0,60 mm
Doorbuiging bij breukbelasting 0,5 mm 6 mm
7/8
GOEDKEURING
Beslissing Gelet op het Ministerieel Besluit van 6 september 1991 tot inrichting van de technische goedkeuring en opstelling van typevoorschriften in de bouwsector (Belgisch Staatsblad van 29 oktober 1991). Gelet op de door de N.V. CASSART SPECIAL PRODUCTS S.A. ingediende aanvraag (A/G 070704). Gelet op het advies van de gespecialiseerde groep “Ruwbouw” van de Technische Goedkeuringscommissie, uitgebracht tijdens haar vergadering van 26 mei 2008 op basis van het verslag voorgedragen door het Uitvoerend Bureau “Ruwbouw” van de BUtgb. Gelet op de door de fabrikant getekende overeenkomst waardoor hij zich onderwerpt aan een controle op het naleven van de voorwaarden van deze goedkeuring. Wordt de technische goedkeuring met certificatie verleend aan de N.V. CASSART SPECIAL PRODUCTS S.A. voor de BRICKFORCE®-wapening rekening houdend met de hierboven gegeven beschrijving. Deze goedkeuring dient te worden hernieuwd op 22 september 2011. Brussel, 23 september 2008. De Directeur-generaal, V. MERKEN
8/8
ATG 08/2370
