Te veel van het goede

Te veel van het goede

Beperkingen en mogelijkheden van het parttime predikantschap Onderzoek en advies over religie en samenleving

Inhoud KASKI Achtergrond onderzoek – –

Parttimers Deelnemende kerken

Opzet onderzoek – – –

Literatuur Groepsinterview Enquête

Uitkomsten onderzoek.

KASKI Onderzoek en advies over religie en samenleving Zelfstandig bureau, samenwerkingsverband met Radboud Universiteit

KASKI Onderzoek en advies voor opdrachtgevers – – – – – – –

PKN (o.a. vrijwilligersonderzoek) Bisdommen (o.a. evaluatie diocesaan beleid) Christelijke Gereformeerde Kerken (toetreders) Ministerie van Justitie (gevangenispastoraat) NCRV (Schepper & Co) Gemeentes en Parochies (o.a. Arnhem Noord) BNP en H.O.C. Ruimzicht.

Achtergrond onderzoek Onderzoek naar parttimers – – –

Werktijden zijn beter kwantificeerbaar Er is weinig over bekend Vermoedelijk groeiende groep.

Deelnemende kerken Bond van Vrije Evangelische Gemeenten Remonstrantse Broederschap Doopsgezinde Sociëteit Evangelisch-Lutherse Kerk Gereformeerde Kerken in Nederland Nederlandse Hervormde Kerk.

Opzet onderzoek Verkenning van de thematiek – – –

Literatuurstudie (deskresearch) Groepsinterview Enquête

Uitkomsten met name uit enquête.

Globale indeling Wie en waarom

Beleid en afspraken

Tijdsbesteding Aanstelling Feitelijk verschil

Werkdruk Arbeidssatisfactie Ambt persoon beroep

Maatregelen


Beleid en afspraken



Maatregelen

Parttimers in de kerken Kerk

Aantal pred.

Perc. Parttime

Doopsgezind

64

44%

Remonstrants

39

72%

VEG

20

70-40%

Luthers

37

68%

871

30%

1432

21%

Gereformeerd Hervormd

Parttimers in ‘PKN’

percentage fulltime

percentage parttime

totaal aantal predikante n

hervormd

79%

21%

1432

gereformeerd

70%

30%

871

luthers

32%

68%

37

Parttimers binnen ‘PKN’ Gemiddelde aanstelling 60% Meer mannen zijn predikant Onder parttimers evenveel mannen als vrouwen –

Daarmee zijn vrouwen naar verhouding vaker parttimer

Parttimers vaak jonger.

Aantal predikanten binnen NHK 1600 1400

1479

1478

1448

1432

1200 1000

totaal

800 600

parttime

400 200 0

179

59 1980

270

1985

1990

1995

2000

302

Geslacht en burgerlijke staat Evenveel mannen als vrouwen Meeste parttimers wonen samen (al dan niet gehuwd) 63% heeft kinderen Kwart woont samen zonder kinderen Een op de tien is alleengaand.

Leeftijd

23% 35%

29 en jo ng er 30-39 jaar 40-49 jaar 50 jaar en o ud er 41%

Motieven voor parttime Zorg en verantwoordelijkheid voor gezin Mijn partner heeft een baan Leven is meer dan werken Ik heb nu meer vrije tijd Ik kan nu vrijwilligerswerk doen buiten de kerk.

49 31 31 27 6

Aspecten van beloning Zelf tijd indelen Ambtswoning – –

85 34

Voor 37% niet van toepassing: Geen ambtswoning?

Hoogte traktement Onkostenvergoeding.

23 18


Beleid en afspraken



Maatregelen

Omvang aanstelling Gemiddelde omvang: 61% – –

Minimum 20% Maximum 92%

Gemiddelde feitelijke werkweek –

32 uur.

Overschrijding Overschrijding waarvan? – –

40 urige werkweek 46 urige werkweek

Overschrijding bij 40 urige werkweek –

Gemiddeld 7 uur en 3 kwartier

Overschrijding bij 46 urige werkweek –

Gemiddeld 4 uur.

Overschrijding 46 uur 40 uur

5% 14%

9%

20%

3% 2%

0%

24% 26%

26% 35%

36%

Overschrijding Totale overschrijding (minus ‘onderuren’) Bij 46 urige werkweek – –

2505 uur 55 fulltime predikanten

Bij 40 urige werkweek – –

4795 uur 120 fulltime predikanten

‘Compromis’ overuren voor 46; omrekening naar 40 –

62 fulltimers met 40-urige werkweek.

Overschrijding Geen verband met omvang aanstelling –

Dus níet: kleinere aanstellingen maken meer uren

Geen verband met aantal beklede predikantsplaatsen –

Dus niet: starters maken meer overuren

Geen verband met ‘parttime ervaring’ van gemeente –

Dus niet: meer overuren bij gemeentes die voor het eerst met parttimers te maken hebben.

Consequenties van overschrijding Eredienst wordt door 81% van de predikanten als belangrijkste taak genoemd Pastoraat wordt door 54% als belangrijkste taak genoemd Bij inkorten van werkweek wordt het vaakst ‘bezuinigd’ op: – – –

Pastoraat (65%) Studie (48%) Eredienst (22%)

Vrije tijd moet beschermd worden ipv dat het vruchtbaar kan zijn.

Oorzaken van overschrijding Sommige taken vragen meer tijd –

59%

Nieuwe dingen op zetten/ gemeenteopbouw –

52%

Geen rekening met incidentele activiteiten –

39%

Meer mensen doen appèl –

38%

Druk uit de kerkenraad –

5%.


Beleid en afspraken



Maatregelen

Beleid Parttimerschap door gemeente doordacht? –

27% vindt van niet; 45% vindt van wel

Afspraken worden gemaakt over – – –

Eredienst/ aantal kerkdiensten: 93% Pastoraat/ aantal pastorale eenheden: 50% Studie 17%.

Beleid Evaluatie taakomvang – –

45% jaarlijks 38% incidenteel

Competentie kerkenraad – –

41% vindt van wel 29% vindt van niet

Wijziging taken na evaluatie –

16% geeft aan dat na evaluatie niets verandert.


Beleid en afspraken



Maatregelen

Maatregelen ter beheersing van werktijd Afgesproken vaste werktijden: Tijdschrijven Heldere landelijke richtlijnen – –

57% 48% 46%

Voor 57% taak landelijke kerk Voor 24% taak BNP

Intercollegiaal overleg 24% Hulp of advies van werkbegeleiding. 11%

Maatregelen ter beheersing van werktijd 100

87

80

cursus

60 40

48

lezen info rm eel intervisie

20 0

54

15

Maatregelen ter beheersing van werktijd

middel

instemming

neutraal

afkeuring

samenwerking en teamvorming

42

27

31

centraal werkgeverschap

14

23

63

aanstellen leidinggevende

13

19

68


Beleid en afspraken



Maatregelen

Arbeidssatisfactie Drie aspecten: Aanzien: –

Ik vind mijn predikantenwerk maatschappelijk belangrijk

Voldoening –

Ik leer steeds weer in dit werk

Feedback –

Ik krijg nog wel eens positieve reacties over mijn kerkdiensten en preken.

Arbeidssatisfactie Over de hele linie veel instemming Aantal samenhangende uitspraken: – – –

Steun van de kerkenraad 47% ervaart die steun Hiervan meer vrouwen (52%) dan mannen (42%).

Werkdruk Aspecten: Hoeveelheid taken Psychische belasting Beheersing werktijd Doorstroommogelijkheden.

Werkdruk Samenhangende uitspraken – – – – – – – – – –

ik maak langere dagen dan goed voor mij is de grote werkdruk maakt dat ik dingen minder goed kan doen dan ik zou wensen ik vind dat ik te veel overuren maak aan het einde van een werkdag ben ik bekaf mijn werk is zo versnipperd dat ik veel zaken maar half voorbereid ik moet werk laten liggen dat eigenlijk wel gedaan zouden moeten worden ik vind het moeilijk mijn werk als predikant te combineren met huishoudelijk taken en/of zorgtaken er komen zoveel vragen op mij af in mijn werk dat ik nauwelijks tijd overhoud voor mijn eigen geloofsbeleving ik heb het idee dat ik veel werk doe dat eigenlijk door anderen zou moeten worden gedaan ik vind het lastig om aan de verschillende verwachtingen vanuit de gemeente tegemoet te komen.

Werkdruk Patroon werkdruk: – –

21% herkent zich in dit patroon 15% herkent zich niet in het patroon

Parttimers die vinden dat onvoldoende beleidsmatig is doordacht melden meer werkdruk Bij onvoldoende communicatie naar de gemeente meer werkdruk Wie werkdruk meldt heeft meer behoefte aan landelijke richtlijnen.

Persoon, ambt, professie het zou me niet lekker zitten als ik voor mezelf het gevoel had dat ik te weinig doe –

83%

als predikant moet je een samenbindende functie vervullen in de gemeente –

86%

ik wil graag kwaliteit leveren –

99%.

Persoon, ambt, professie Aantal uitspraken hangen samen en vormen patroon over ambt: – –

44% stemt in 16% stemt niet in

Ambtspatroon gaat vooral over roeping, niet over ambt als tegenover, verantwoordelijkheid dragen of bevoegdheden –

Inhoudelijk-functionele aspect lijkt te ontbreken.

Samenvatting Parttimers werken van harte parttime Parttimers werken met plezier Parttimers werken te veel Dat heeft negatieve consequenties: – – –

Voor hen zelf: tè hoge werkdruk voor 21% Voor de gemeente: er wordt gekort op pastoraat Voor de kerk: er wordt gekort op innovatie.

Samenvatting Waar komt die overschrijding nu vandaan? –

– –

Niet van onervarenheid, noch van predikant, noch van gemeente Niet van druk van de kerkenraad Wel van het feit dat er geen reële afspraken over het werk worden gemaakt.

Afspraken Er worden wel afspraken gemaakt: – –

Meestal over aantal kerkdiensten Vaak ook over aantal pastorale eenheden

Toch is er urenoverschrijding Er wordt een verkeerde inschatting gemaakt –

B.v. je spreekt af 20 kerkdiensten, maar dat blijkt incl. de arbeidsintensieve diensten te zijn

Mogelijk verklaart dit ook de ‘onderuren’.

Afspraken Evaluaties worden gewaardeerd Empirisch is er geen verband tussen evaluatie en tijdsoverschrijding –

Kan ook niet want dan zou op twee momenten gemeten moeten worden

Reëel evalueren lijkt daarmee een stap in de goede richting – –

Is de kerkenraad daarvoor competent? Zijn predikanten hierin gelijkwaardigen?

Afspraken Afspraken moeten worden gemaakt op reële tijdsinschattingen: – –

Hoeveel tijd is voor bepaalde taken nodig? Welke taken moeten gebeuren?

De hele thematiek is eenvoudig samen te vatten tot een gecompliceerd probleem: –

“De kerk weet niet wat ze moet”

Dus bezinning op taak van de kerk.

Wat zou mogelijk niet helpen? ‘Bazen’ –

Centraal werkgeverschap Probleem ligt ook niet in de relatie predikant – kerk, maar in de taken in de gemeente

–

Bisschop/leidinggevende Veel te weinig bijval en is het probleem ook niet

Ambt –

Predikanten die het ambt hoog hebben staan, maken juist meer uren.

Wat zou mogelijk wel helpen? Heldere afspraken over omvang van werkweek – –

Normjaartaak/weektaak Parttimers kiezen (deels) voor parttime omdat ze vrije tijd willen, maar dan moet je weten wat vrije tijd is.

Heldere richtlijnen over omvang taken –

Dit betekent in ieder geval: bijstelling naar beneden.

Wat zou mogelijk wel helpen? Helderheid over taak van de kerken in de samenleving Helderheid welke taken de professionals hierin hebben – –

Prioriteitstelling Verdeling werk tussen professional en vrijwilligers Dus vrijwilligersmanagement Regiovorming

Professionalisering van het predikantschap –

In een juiste verhouding ten opzichte van verambtelijking of personalisering.

Wíe kan mogelijk helpen? Predikanten zelf – –

Want zij maken deel uit van het ‘bestuur van de kerk’ Of zijn parttimers ondervertegenwoordigd?

Kerkenraden – –

In doordenking van het parttimerschap Morele en beleidsmatige ondersteuning daarvoor

Landelijke kerken – –

Verder uitwerken en stimuleren van intervisie In hun bezinning op de taak van de kerk.

Te veel van het goede

Beperkingen en mogelijkheden van het parttime predikantschap Onderzoek en advies over religie en samenleving

Te veel van het goede

Recommend Documents