INFORMATIE-BULLETIN VAN EN VOOR DE LO/SPORTORGANISATIE Het Werk
Targets LOlSportorganisatie 1997
I
door 000 Rob lansen (.;'T)
Die
I
LO/Sportorganisatie heeft zijn targets voor het jaar 1997 opgesteld. Targets vormen de speerpunten voor een bepaald jaar, die de organisatie zich stelt en 'moeten' dus in principe in dat jaar worden gereali~ seerd. Maj Rob Zimmermann komt hier op terug in zijn artikel LO/Sportorganisatie op weg naar Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (4) op bladzijde 13
LOlSportgroepen staan model voor de kwaliteit van de gehele LOlSportorganisatie, immers daar wordt het primaire produkt geleverd en is er daadwerkelijk contact met de klant. Voor het meten van de kwaliteit van de bedrijfsprocessen van de LOlSportgroepen is in 1996 door stafoffïcieren LOlSportdistrict in samenwerking met Sie Controller en
het ILMO een kwaliteitsmodel ontwikkeld. De verdere uitwerking van deze target zal geschieden door
Het uitwerken en invoeren van het Sturingsconcept LO/Sportorganisatie: Decentraal tenzij, Centraal mits. Bij invoering van de reorganisatie in 1996 is de nieuwe organisatie gebouwd volgens het principe, dat zo veel mogelijk personele capaciteit beschikbaar zou komen voor het primaire proces (leveren van LO/Sportprodukten). De bedoeling van deze target is om de bedrijfsproces sen in de
de stafofficieren LO/Sportdistrict met de Sie Controller als coördinatiepunt.
Inhoudsopgave Jaargang 4, nummer4,juni 1997
LOlSportorganisatie zo te verdelen. dat de LO/Sport-
Targets LO/Sportorganisatie 1997
groepen zo veel als mogelijk hun aandacht kunnen richten op het lesgeven en de direct daaraan verbonden werkzaamheden. Alleen als het doelmatiger is om een aantal dingen samen op het district of de staf te doen wordt daar van af geweken (decentraal tenzij .... dus m.b.L het primaire proces). Daarentegen is het streven zo veel mogelijk voorwaarde scheppende taken op centraal niveau (district of staf). te regelen mits dit niet tot ondoelmatige en omslachtige procedUl'es leidt. (centraal, mits ... dus voor ondersteunende processen). Dit is mooi op papier gezet, maar nu de invulling nog. Een goede invulling is alleen mogelijk als alle lijnfunctionarissen in de organisatie, dus van de Commandant t/l11 CnLOlSportgroepen daarover na denken en met verbetervoorstellen komen. De uitwerking van deze target berust dus bij alle lijnfunctionarissen, waarbij de coördinatie door de Sie Controller zal geschieden.
Draaf maar raak
Het vaststeHen van een kwaliteitsprofiel van minimaal één LO/Sportgroep per district De mate van kJanttevredenheid bepaalt cle vraag van de klant naar LO/Sportproducten. Een van de belangrijkste pijlers van de klanttevredenheicl is het leveren van kwaliteit.
1
door 000 Rob lansen (sr) door sgr Erik SmÎt
Pag.
Pag
2
Vitaminen door sgf I Marc Bakker
Pag. 3
KL-kampioenschap indoorklimmen door sgt Arean Roodnaf
Pag. 4
door Piefer Helmhollt
Pag. 5
TGTF
Informatie voor BOT- en BBT-personeel door 000 Pau/ van de Perre en leroen Haggenburg Dat is wat ik altijd heb gewiJd door aoo Rob lansen (sr) Het gerucht: Eric Wind de dienst uit? door 000 'Sjaak Bakker' Personeel door ma) Tel/tl Minke, hoofd personeel
Pag. 7 Pag. 7 Pag. 9 Pag. 10
Verwerving door ma) ROllald Hagènus Verenigingswerk en werk door sgr I Anthon)' Scheepers
Pag. ] 1 Pag. J 2
LO/Sportorganisatic op weg naar RVE (4) door ma) Rob Zimmermann Nederlands kampioen Freestyle skiën door aoo Peer van de Ven Vrul de sportadjudant door aoo FOlls Krijnen, C-LO/Sportgroep DUl1lOuli/lka:::.erne Ee Soesterberg
Pag. 13 Pag. 14Pag. 16
Zandloper
Het ontwikkelen en uitgeven van promotie en folders
produkt~
Het begin van het krijgen en houden van werk hangt af van de bekendheid bij klanten van wat de LO/Sportorganisatie
te bieden heeft. Public Relations (PR) en Marketing dus. De LO/Sportorganisatie leunt nu nog op historische bekendheid en vanzelfsprekendheid. Daarom moet er actiever invulling gegeven worden aan het PR en Marketing beleid. Zodoende moeten er promotie en produktie folders worden ontworpen. Met als doelgroepen (potentiële) klanten of externen en potentiële werknemers van onze organisatie. Voor de uitwerking van deze target is het Kenniscentrum verantwoordelijk, dat dankbaar gebruik zal maken van reeds op de werkvloer ontwikkeld materiaal.
Het ontwikkelen van een documenten boom LOlSportorganisatie en tevens actualiseren en uitgeven van bestaande documenten. In een professionele organisatie zoals de LO/Sportorganîsatîe hangt de kwaliteit van de output niet alleen af
Het Werk
I
-
van het personeel, maar ook van de eenduidigheid waarmee de bedrijfsprocessen zijn gestructureerd. Na de grijzen mappen cultuur van de tachtiger jaren is een groot aantal documenten aan actualisering of vervanging toc. Bovendien hebben zich de afgelopen Jaren een aantal mcuwe ontwikkelingen voor gedaan. Gestreefd wordt naar het opzetten van een documentenboom voor de LO/Sportorganisatie van beleids- en regelgevingsdocumenten op alle niveaus. Zodoende krijgen alle medewerkers van de LO/Sportorganisatie inzicht in de documenten op het gebied van beleid en uitvoering. Ook dit is een target voor het Kenniscentrum. Echter gezien de omvang van dit project zullen vele deskundigen uit de organisatie worden gevraagd hun bijdrage aan de documentenboom te leveren. C-LO/Sportorganîsatie heeft hierover een brief uitgegeven, die S3 verspreid is. Daar kunt ti voor meer informatie en het te volgen tijdstraject terecht. Brief nummer 000583, d.d. 14 mei 1997 met als onderwerp: Targets LO/Sportorganisatie 1997.
Draaf maar raak dag door sgt Erik Sl1lit, LO/Sportgroep DlIIllOl/linkazerne Soesterberg.
HI
I
ierbij doe ik verslag van de eerste runners-clinic verzorgd door de LOlSportgroep Dumoulinkazerne, fysiotherapiegroep Bernhardkazerne en het Garnizoen Anlersfoort. Deze clinic was een initiatief van de charismatische leider van de loopgroep van de Dumoulinkazerne te Soesterberg, de sergeant der eerste klasse Rik van Trigt.
De dag had naast een theoretisch deel ook een praktijk gedeelte, waarin men een stuk loopscholing kreeg voorgeschoteld, Het hele gebeuren begon om negen uur met ontvangst en koffie, waarna Edward Nuijten, de fysiotherapeut van de Bernhardkazerne een lezing gaf over podologie. Termen als blauwdruk, supinatie en pronatie zijn nu de normaalste zaak van de wereld. Er waren ook videobeelden van lopers met een afwijking in hun looppatroon. Om gelijk de koe bij de horens te vatten, dat zogenaamde loopbeest van de Dumo heeft ook een kleine storing in zijn looppatroon.
Voedingswaarde Na deze lezing hield diëtiste Minke Verkerk een verhaal over voeding en sport in het algemeen. Hierna was er een gezamenlijke, verantwoorde lunch. Bij ieder produkt werd de voedingswaarde aangegeven, zodat je kon zien of je verantwoordelijk aan het eten was. De vraag naar becel light kon na tien minuten niet meer beantwoord worden en alle ongezonde vette junksnacks bleven armzalig in hun vet gaar koken. Des te meer antilichaam voedsel kon betrokkene verorberen. En zo zie je maar weer, dat de mens heel schijnheilig kan zijn.
2
Theorie en praktijk Na deze lunch is er door sergeant der eerste klasse Rik van Trigt een lezing gehouden over periodisering, waarbij ook de intensiteitsschaal over de toonbank vloog. Na deze lezing ben ik van mening, dat deze instructeur in kwestie met gemak de cursus Trainen Fysieke Fitheid aan onze collegae kan geven. Nog nadenkend over het goed in elkaar gezette verhaal van mijn collega werden we naar de arena van de loopgroep begeleid, de driehonderd meter baan. Die was al intensief gebruikt, zodanig intensief, dat het leek alsof we in een loopgraaf liepen.
Vaker doen Terug kijkend op deze dag, denk ik dat het een geslaagde en goed georganiseerde dag was en dat er in de toekomst meer van dit soort dagen gehouden zouden moeten worden. Al is het alleen maar om het 'goede' eten, wat nu in overvloed aanwezig was. Nu even zonder alle gein, mijn complimenten voor degenen die de leiding hadden en dat het nog vaak georganiseerd mag worden door de diverse LO/Sportgroepen binnen de Koninklijke Landmacht.
Verplichtingensiop Het was u natuurlijkal opgevallen, maar de mei nitgave van de Zandloper is niet bijuinde bus gevallen. De redenwas de verpJichtingenstopvoorde KL, waaronder ook de LOlSportorganisatie.
Zandloper
Voeding
I
-
Vitaminen door sgt 1 Marc Bakker, LO/Sportgroep Gen Spoorkazerne te Ermelo
I
E Iinformatie r kan geen folder op de mat vallen ol' er staat wel in over vitaminepreparaten en aanverwante gezondheidsartikelen. Behalve de Gamma-krant dan, daar staat alleen maar ijzer in. IJzeropname stagneert als er koffie of thee wordt genuttigd, dus nooit de Gamma-krant lezen tijdens de koffiepauze!! Iedereen weet dat vitaminen belangrijk voor ons zijn om ons dagelijks te kunnen laten functioneren. Maar hoe het nu precies in zijn werk gaat is voor velen (nog) een raadsel. De vraag is dus: 'Wat kunnen vitaminen voor ons betekenen'. Als we het woord vitamine ontleden, dan staat het woordje vita voor leven. In ] 912 ontdekte een wetenschapper stoffen, die onontbeerlijk waren voor het leven. De zogenaamde vitaminen. Dit zijn kleine organische stoffen, die in zeer kleine hoeveelheden het lichaam goed kunnen laten functioneren. Doordat het lichaam ze nagenoeg niet kan aanmaken, zijn het essentiële stoffen, die we via onze voeding moeten binnenkrijgen. Een tekort aan vitaminen kan leiden tot allerlei gebreken en/of ziektes. Denk daarbij aan de tijd, dat de VOC schepen nog volop voeren. Door te weinig verse groente en fruit ontstonden er tijdens de langere reizen allerlei gebreksziektes. In die tijd hadden veel van deze ziektes de dood tot gevolg. Met het gegalm van de scheepsbel op de achtergrond ging menigeen vroegtijdig van boord. Scheurbuik, dat ontstaat door een tekort aan vitamine C, is daar het bekendste voorbeeld van. Als we het lichaam vergelijken met een automotor, dan zijn de vitaminen de bougies. Ze zijn de 'starters' van vele processen.
Indeling Vitaminen worden in twee groepen onderverdeeld. De in vet oplosbare vitaminen en de in water oplosbare vitaminen. Er zijn vier in vet oplosbare vitaminen A, D, Een K. Ze blijven na inname ongeveer 24 uur in het lichaam. Grote hoeveelheden kunnen veel langer in het lichaam (de lever) worden opgeslagen en hoeven door deze opslagmogelijkheid ook geen dagelijkse aanvulling. Let wel, bij langdurige inname van zeer hoge concentraties kunnen deze opgeslagen vitaminen een giftige werking hebben. Als mensen gaan diëten zullen ze trachten zo min mogelijk vet te consumeren, waardoor een tekort aan één of meer van de bovenstaande vitaminen dreigt. De overige vitaminen behoren tot de in water oplosbare groep. Vitamine B (l t/m 6 en 12), vitamine C, vitamine M (Foliumzuur), vitamine H (Biotine), Choline, Inositol en Para-aminobenzozuuf (PABA). Dit zijn alle tot nu toe veel gebruikte vitaminen, waar de werking van is bewezen en onderzocht. Continu onderzoek op dit gebied leert, dat er nog meer vitaminen worden ontdekt. Bijvoorbeeld vitamine T, wat zou helpen bij bloedstolling en vitamine P, wat de werking van vitamine C zou verbeteren. Vitaminen blijven na inname ongeveer vijf uur actief. Daarna verlaten ze het lichaam via de urinewegen. Een vîta-
3
mine C tablet op de nuchtere maag kan zelfs in twee uur al uit het lichaam verdwijnen. Supplementen kunnen dus het best na een maaltijd worden ingenomen. Men moet proberen tijdens de voedselbereiding zo weinig mogelijk natuurlijke vitaminen te verliezen. Koolsoorten waar deze vitaminen veel in voorkomen, kunnen dus het best zeer kort en met weinig water worden gekookt. Hoe langer het kookproces, hoe meer de vitaminen zich verplaatsen naar het kookvocht. Roerbakken is dan ook een zeer gezond alternatief.
Snpplementen Supplementen zijn aanvullingen op het dagelijkse menu om onder alle omstandigheden, toch de juiste hoeveelheden vitaminen binnen te krijgen. Omdat vitaminen natuurlijke substanties binnen voedingsstoffen zijn, zijn de aanvullingen meestal ook aan voedingsstoffen onttrokken. Bijvoorbeeld het vitamine A supplement, dat meestal uit de olie van vissenlevers wordt gehaald. Vitaminen kunnen daarentegen ook synthetisch worden gefabriceerd. Meestal prima toevoegingen op de dagelijkse voeding. Toch kunnen synthetisch gemaakte vitaminen, die qua structuur hetzelfde lijken, niet op tegen de natuurlijke vorm. Synthetisch vitamine C heeft dezelfde structuur als de natuurlijke vitamine C, maar is alleen maar ascorbinezuur. Natuurlijke vitamine C bevat het gehele C-complex (inclusief biotlavonoïden), waardoor het veel effectiever werkt. Er is echter wel een prijsverschil. Supplementen zijn in diverse verpakkingsvormen te krijgen. Tabletten komen het meest voor. Zijn het gemakkelijkst in gebruik en kunnen lang worden bewaard. Capsules, evenals tabletten makkelijk in gebruik. Meestal worden de in vet oplosbare vitaminen (A,D,E en K) zo geleverd. Poeders, zijn vaak extra krachtig en hebben als voordeel dat ze geen vul- of bindmiddelen of andere toevoegingen nodig hebben. Poeders zijn goed voor mensen met een intolerantie voor bepaalde toevoegingen. Druppels kunnen met dranken worden vermengd. Een voordeel voor mensen, die problemen hebben met het slikken van tabletten, bejaarden, baby's, enzovoort. Het lichaam streeft er naar 24 uur per dag bescherming te krijgen van verschillende vitaminen. De in water oplosbare vitaminen, die verreweg in de meerderheid zijn, zijn in een mum van tijd het lichaam uit (drie tot vijf uur). De oplossing hiervoor zal liggen in het gebruiken van een depotpreparaat ook wel een 'time-released' tablet genoemd. Vitaminen worden verpakt als kleine pillen, die zo zijn opgebouwd. dat ze in kleine hoeveelheden vitaminen loslaten. Na inname zijn deze tabletten ongeveer acht tot twaalf uur actief. Vitaminepreparaten kunnen twee tot drie jaar goed blijven, mits ze op een koele, droge, donkere plaats en bij voorkeur in een goed gesloten bus of trommel bewaard worden. Op de verpakking van supplementen staat vaak, zoveel procent van de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. (ADH). Deze percentages zijn gebaseerd op onderzoeken bij groepen personen. De voedingsraad is uitgegaan van een hoeveelheid vitaminen. die geen cleficiën-
Zandloper
tieverschîjnselen (tekort) meer te zien geeft. Deze hoeveelheid werd verhoogd met een veiligheidsmarge, zodat elk individu met een ADH voldoende vitaminevoorziening heeft. Opname en doseringen Vitamine opname en vervolgens een optimale werking hiervan, gaat het best in combinatie met mineralen. De natuurlijke vitamines kunnen gekoppeld zijn aan één of meerdere mineralen. Vitamine C (ascorbinezuur) werkt het best als het wordt ingenomen met calcium, magnesium en bioflavanoden. Andersom werkt het ook, denk daarbij aan het verhaal over ijzeropname, wat ik tijdens de cursus TFF aanstip. Verbeterde ijzeropname vindt plaats in combinatie met vitamine C. Elk vitamine heeft zijn eigen ADH. Dit wordt voor de in vet oplosbare vitaminen gemeten in Internationale Eenheden (IE). Dit zijn zeer kleine hoeveelheden. De ADH voor vitamine A ligt voor volwassen mannen op vijfduizend IE. De overige vitaminen worden meestal gemeten in milligrammen (mg) en microgrammen (mcg). Als je weet dat één gram bestaat uit duizend mg ofuit een miljoen mcg, dan heb je misschien een beter idee wat voor kleine dosering vitamine je nodig hebt, wil het effectief zijn. De ADH vitamine C is (afuankelijk van leeftijdscategorie) ongeveer zeventig mg voor een volwassen man. Honderd gram sinaasappel geeft al vijftig mg vitamine C en honderd gram spruitjes (kool soort) al 65 mg vitamine C.
geen voedsel vervangen. Sterker nog, het lichaam neemt ze zonder voedsel inname niet eens op. Vitaminen zijn geen peppillen en hebben geen calorische- of energiewaarde van zichzelf. Het zijn geen vervangers voor eiwitten, koolhydraten en vetten. Het zijn ook geen vervangers voor elkaar. Vitaminen maken zelf geen deel uit van onze lichaamsstructuur, ze zijn de bougies van ons bestaan. Dan komt de hamvraag: 'Hebben we nu wel of geen aanvullingen in preparaat vorm nodig?'. Helaas kan ik hier niet met een eensluidend ja of nee op antwoorden. Dat ligt aan heel veel factoren. Iemand, die heel gevarieerd en gebalanceerd eet, heeft een betere vitaminehuishouding dan iemand die dat niet doet. In de grote centrale militaire keukens kan het eten dat u opschept al wel 45 minuten verwannd worden, voordat u het gaat nuttigen. Van vitaminenrijk voedsel is dan niet echt meer sprake. Ook kan door ziekte de vitaminenvraag van het lichaam explosief toenemen. En zo zijn er nog tal factoren te noemen. Het lichaam geeft vaak zelf signalen als er een tekort is aan één of meerdere vitaminen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan blaren en aften in de mond, die vaak ontstaan door een tekort aan vitamine C. Tijdens oefeningen zijn dat de eerste tekenen, dat het lichaam roept om vitaminen. Regelmatig een sinaasappel kan vaak al helpen. Feit blijft wel, dat vitaminen als dagelijkse aanvulling voor heel veel mensen veel waarde kunnen hebben. Preventief tegen ziektes, kwaaltjes en gebreken, maar zeker ook in het lichamelijk welbevinden.
Tot slot Vitaminen zijn dus zeer belangrijk voor ons dagelijks functioneren. Ze kunnen ons lichaam verrijken. Toch kunnen ze
Bronnen: Groot Vitaminen Boek - Earl Mindell Publikaties sporttijdschriften
-
Sport
I
KL-kampioenschap indoorklimmen door sgt Arean Roodnat, LO/Sportgroep Elias Beeckmankazeme te Ede
Ijl
U
de uitgave vau de Sportkaleuder voor 1997 viel
L!J mij op, dat er ecu KL-kampioenschap indoorklim-
men zou worden gehouden. Doordat er bij ons op de Elias Beeckmankazerne te Ede in oktober vorig jaar een klim wand werd opgeleverd, raakte ik enthousiast voor deze sport. Na een aantal trainingsweken was het maan~ dag de twaalfde mei dau zover. Tussen half negen en negen uur werd een ieder, die zich opgegeven had, verwacht in Roosendaal bij het klimcentrum 'Yellow Stone'. Het aantal deelnemers was schaars (waar zijn alle klimgoeroes). Een totaal van 25 was echt te weinig voor zo'n dag, die zeer goed georganiseerd was en vooral sportief en gezellig verliep. Er waren in totaal vier routes, opklimmend (letterlijk en figuurlijk) in moeilijkheidsgraad, uitgezet. Bij de tweede route waren er al veel die het laatste blokje niet haalden, maar door het minimale aantal deelnemers zijn we toch met z'n allen naar de halve finales gegaan, dus naar route drie. En uiteraard vielen er daar nog meer af (waaronder ikzelt), dat resulteerde dat de beste overgingen naar de fina-
4
Ie. De vierde en tevens laatste route werd door één helemaal tot het laatste blokje op achttien meter uitgeklommen. Hij werd meteen gebombardeerd tot de eerste KL-kampioen bij de mannen. En de vrouwen dan, zult u denken? Er was slechts één vrouw, die het zeer goed deed. Zij werd in totaal vierde, maar kreeg toch het predikaat -vrouwenkampioenKL indoor klimmen 1997.
Middenmotor Zelf eindigde ik als middenmoter tussen al deze klîmgeiten, die deze sport al wat langer beoefenen. Neemt niet weg, dat ik volgend jaar weer meedoe en probeer hoger te eindigen dan nu. Uîteram-d verwacht ik dan meer LO/Sportcollega's in de plaats van één. Ook wil ik langs deze weg de organisatie bedanken, die deze dag tot een groot succes heeft gemaakt. Toch sloot ik deze toch al mooie dag nog mooier af door een lekker stuk te scheuren op mijn nieuwe motorfiets. Het wordt misschien toch eens tijd, dat er motorsport in de sportkalender wordt opgenomen. De groeten van een motorgoeroe en misschien een klimgoeroe.
Zandloper
TGTF
T
-
De effecten van hoog-intensieve kracht- respectievelijk duurtraining op de ruststofwisseling door Pieter He/mholll, TGTF
I0 Ivergewicht of' beter gezegd, een te hoog gehalte
lichaamsvet, kan maar op één manier bestreden worden en dat is door overtollig vet te verbranden. Met andere woorden: het energieverbruik moet de energieopname overstijgen, zodat een beroep wordt gedaan op de vetreserves in het lichaam. De meest voor de hand liggende manier om dit te bereiken is simpelweg minder te
eten. De lange termijn effecten van afvallen via een voedingsregime zijn vaak teleursteIJend. De voornaamste reden hiervoor is, dat in een dieetprogramma naast verlies van vetmassa ook verlies van spiermassa kan optreden. Spiermassa behoort naast het skelet en de organen tot de zogenaamde vetvrije massa. In tegenstelling tot de vetmassa is de vetvrije massa metabool actief, dat wil zeggen dat energie nodig is om het weefsel te laten functioneren. De vetvrije massa bepaalt voor een groot gedeelte het niveau van de ruststofwisseling van het individu, dit is de hoeveelheid energie die in absolute rust nodig is voor vitale functies als hartslagregulatie en ademhaling. Als je bedenkt dat de ruststofwisseling zestig tot vijfenzeventig procent 0) van onze dagelijkse energiebehoefte bepaalt, kunnen kleine veranderingen hierin een enorm effect hebben op het totale energieverbruik en dus op de energiebalans (opname, verbruik). Verlies van spierweefsel, bijvoorbeeld door afvallen, heeft tot gevolg dat minder energie nodig is en dit leidt ertoe dat de ruststofwisseling op een lager pitje wordt gezet. De energiebalans zal in de nieuwe situatie dus eerder geneigd zijn in de richting van de energie-opname uit te slaan. En dat was nou juist het omgekeerde van wat we wilden bereiken met ons afvalprogramma! Een en ander betekent dat, als men na een periode van ijzeren eet- en drinkdiscipline de teugels weer enigszins laat vieren, het oude (over-)gewicht vaak sneller terugkeert dan men lief is. Soms komt het gehalte lichaamsvet zelfs hoger uit dan vóór het dieetprogramma, omdat gewichtstoename in de regel vooral een toename van vetweefsel betekent. Regelmatig afvallen en weer aankomen wordt het (beruchte) 'jo-jo-effect' genoemd. Energiebalans Afvallen is dus toch niet zo eenvoudig als vaak gedacht wordt. Voedingskundigen en wetenschappers zijn daarom op zoek gegaan naar andere mogelijkheden om de energiebalans een duw~je in de goede richting te geven. Kracht- en duurtraining behoren tot deze mogelijkheden. Het idee erachter is tweeledig. Ten eerste zou het energieverbruik tijdens de training omhoog moeten gaan, lichamelijke inspanning kost immers energie. Ten tweede zou met name krachttraining (via groeihormoon) de groei van skeletspieren stimuleren en dus de groei van vetvrije massa. Dit zou dan grotendeels het verlies van vetvrije (spier-)massa moeten
5
compenseren, dat optreedt als alleen een caloriebeperkend dieet wordt gevolgd. Het oorspronkelijke niveau van de ruststofwisseling zou op deze manier gehandhaafd blijven. Effecten Verschillende studies naar het effect van duurtraining op de ruststofwisseling laten uiteenlopende resultaten zien. Bij het ene onderzoek zorgt duurtraining voor een verhoging van de ruststofwisseling, bij het andere onderzoek wordt geen verandering geconstateerd of is zelfs sprake van een lichte daling. Over het effect van krachttraining op de ruststofwisseling is in de literatuur nog niet zoveel bekend. Een goed uitgevoerd Amerikaans onderzoek naar cle invloed van beide trainingsvonnen op de ruststofwisseling is gepubliceerd door CE. Broeder e.a. (1992). getiteld (in vertaling): 'De effecten van hoog intensieve kracht- en duurtraining op het rustmetabolisme'. Hieronder volgen de meest interessante bevindingen van dit onderzoek. Amerikaans onderzoek Gekeken is naar het effect van een twaalf weken durend kracht- of cluurtrainingsprogramma op de ruststofwisseling van een groep onderzoekspersonen. Deze onderzoeksgroep bestond uit 47 gezonde mannen in de leeftijd 18-35 jaar. De groep werd willekeurig (rondom) verdeeld over het krachtprogramma (dertien personen) en het duurprogramma (vijftien personen). De overige negentien personen kwamen in een controlegroep terecht. Voorafgaand aan het trainingsprogramma werd een beginmeting verricht. Hierin werd onder andere het totale lichaamsgewicht, het percentage lichaamsvet, de vetmassa, de vetvrije massa en de ruststofwisseling vastgesteld. Vervolgens werd twaalf weken lang het trainingsprogramma doorlopen, volgens een in tabel 1 vermeld protocol. Na anoop van de twaalf weken werden de metingen opnieuw verricht. De resultaten van begin- en eindmetingen staan vermeld in tabel 2. Te zien is dat zowel het kracht- als het duurprogramma zorgt voor een stijging van de vetvrije massa (vooral bij krachttraining) en een daling van de vetmassa en het vetpercentage, hel totale gewicht blijft ongeveer gelijk. De belangrijkste bevinding heeft echter betrekking op de ruststofwisseling. Berekend kan worden, dit staat niet in tabel 2, dat het energieverbruik op trainingsdagen ongeveer 650 kilocalorieën hoger ligt dan de energieopname. Er is dus sprake van een negatieve energiebalans. Bekend is dat als gedurende een langere periode sprake is van een negatieve energiebalans, de ruststofwisseling op een lager niveau wordt ingesteld. Omdat de ruststofwisseling in beide trainingsgroepen nauwelijks verandert (tabel 2), kan geconcludeerd worden dat zowel krachttraining als duurtraining ervoor zorgt dat de ruststofwisseling op peil blijft.
Zandloper De conclusie van het onderzoek luidt dan ook als volgt. Personen met overgewicht die willen afvallen zonder daarbij de nadelige effecten van een lagere ruststofwisseling te
ondervinden, wordt aangeraden naast een voedingsdieet ook een kracht- of duurtrainingsprogramma te volgen.
Tabel 1. Protocollen van het twaalf weekse kracht- en duurtrainingsprogramma
duurfrainingsprogramma
krachttrainingsprogramma doel
vergroten spierkracht en vetvrije massa
-*
frequentie
4- dagen per week: maandag, dinsdag, donderdag, vrijdag
4 dagen per week: maandag, dinsdag, donderdag, vrijdag
duur en
± 60 minuten per dag
intensiteit en duur opgevoerd: elke 4 weken nieuwe trainingsdoelen opgesteld:
intensiteit
week 1-2 gewichten ingesteld op 1O-12reps per set, 3 sets per oefening week 3-12 gewichten ingesteld op 10-12 reps voor I e set) 8-10 reps voor 2e, 6-8 reps voor 3e
vorm
**
doel einde week 4 iedereen moet 40 min. bewegen met intensiteit van minimaal 70% van V02-max ** doel einde week 8 50 min, bewegen op 70-85% van V02-max
buikspieren (week 1-12) 1 set tot falen; als meer dan 50x oefening uitvoeren met borstgewicht (23 -7 113 kg)
doel einde week 12 50 min, bewegen op 70-85% van V02-max én extra intervaloefeningen (2-5 min. op meer dan 90% van V02-max)
• korte warming-up en stretching • krachttraining met losse gewichten en Nautilus apparatuur • oefeningen: bench press, parallel dip, behindneck press, upright rows, triceps pressdown, leg press, leg extension, leg curl, lat pull down • buikspieroefeningen (abdominal crunch)
• loop- enJof jogprogramma • bij blessure-uitval: aangepast low-impact training met Schwing Airdyne, tot herstel; vervolgens weer opnemen in reguliere trainingsprogramma
Niet vermeld in artikel Maximale zuurstofopname
Tabel 2.
Waarden van de begin- en eindmeting van het totale lichaamsgewicht (kg), vetpercentage (%), vetvrije massa (kg), vetmassa (kg), ruststofwisseling (kJ/hr, gecorrigeerd voor vetvrije massa) en energie-opname (MJ/dag, gecorrigeerd voor vetvrije massa), voor de kracht- en duurtrainingsgroep
duurtraining
krachttraining
totale lichaamsgewicht vetpercentage vetmassa vetvrije massa ruststofwisseling energie-opname
Referentie:
beginmeting
eindmeting
beginmeting
eindmeting
79,0 18.5 14,6 63,8 4,98 0,18
77,9 17,0
81,6 21,8 17,8
81,6 193 15,7 64,7 5,07 0,16
l3,2
65,9 5,02 0,17
64,4 5,]]
0,18
Broeder CE, KA Burrhlls, LS Svanevik,
JH Wilmore (1992). The effects of either high-intensity resistance or endurance training on resting metabolîc rute. American Joulllal of Clinical Nutrition 55: 802-810 6
Zandloper
-
Personeel
I
Informatie voor BOT- en BBT-personeel door aoo Pl/ul van de Perre en
({OO
Jemen Haggenbllrg afdeling personeel
Ijl nkomensgarantie in het kader van overgangsbeleid.
~ In het kader van de overgang van het oude naar het huidige personeelsbeleid, was er een overgangsbeleid vastgesteld tot I januari 1995, In dit overgangsbeleid was een bepaling opgenomen voor militairen, die in het oude personeelsbeleid een reëel uitzicht hadden op een bevordering tot de naast hogere rang. Een van de aspecten van het overgangsbeleid (MP 31-104,3220) was de zogenaamde inkomcnsgarantie, Door enkele sergeanten der eerste klasse en sergeant mtyoors is ons de vraag gesteld of men hiervoor in aanmerking komt. Het antwoord hierop is een duidelijk neen. Reden: Men spreekt in het oude beleid van een maximum looptijd in rang van sergeant der eerste klasse tot sergeant majoor en van sergeant majoor tot adjudant van twaalf jaar vanaf het moment van bekleden van de effectieve rang. Als er dus sprake is van reëel uitzicht op bevordering in het oude beleid, dan geldt hiervoor een aanvang in de effectieve rang van voor 01-11-1984 (deze datum is gesteld door CDP&O), Indien er nog vragen hieromtrent zijn, kunt u zich wenden tot STOO BOT Aoo Paul van de Pene, BBT -beheer een vak apart Reeds in september 1995 werd het beheer van BBT personeelovergedragen van DPKL in Den Haag naar de diverse ressorts van de Koninklijke Landmacht. Voor de LO/Sportorganisatie werd leading in eerste instantie StafCOKL op de Knoopkazerne te Utrecht. Eerste luitenant Jaap van Eijck nam ueze taak op zich, uiteraard voor wat betreft La/Sportinstructeurs, in samenwerking met de toenmalige sectie personeel van de LO/Sportorganisatie KL Aoo Jeroen Haggenburg was daar minimaal één dag per week aanwezig om het BBT-beheer zich eigen te maken. Dat wil zeggen, alles wat samenhangt met de werving, het
Interview
I
-
aanstellen, het bevorderen, de waarschuwing einde aanstelling, het ontslag, enzovoorts kwam aan de orde. Sinds januari 1997 is deze taak grotendeels overgedragen aan de huidige afdeling personeel. Er dient nog heel veel te gebeuren. Ik noem onder andere het BBT-plan 199711998, dat in maart is gepresenteerd aan de districtscommandanten. Er moet een fijnafstemming plaats hebben, omdat BBTLO/Sportinstructeurs op functies zitten, die per 1 januari 1998 vervallen. Betreffende personen beschikken over langdurige contracten. Tevens speelt het functieplafond op personeelsgebied (totaal personeelsbestand per I januari 1998 dient 309 man te zijn), een grole rol. Ook is belangrijk hoe wij in de periode van 1998 tot 2002 geslaagden met een CIOS opleiding warm maken voor een baan als LO/Sportinstructeur bij de KL. Derhalve dienen er thans stageplaatsen in onze organisatie voor hen te zijn. Het is ook niet wenselijk om contractverlengingen tot maximaal dertig jaar aan te gaan. Dit geeft een enorme vergrijzing in het BBT personeelsbestand, mede gezien de werving voor een BOT-functie vanuit het BBT-bestand. Werving van nieuw BBT personeel eist ver vooruit denken en doen in de organisatie. Om tussentijds een BBT-er (bijvoorbeeld te denken valt aan onze minicontractanten) te werven, dient eerst een wervingsopdracht door Directie Werving en Selectie gemaakt te worden.
Beëdiging Er dient ook nog een inhaalslag gemaakt te worden ten aanzien van de beëdiging van BBT-ers die zijn aangesteld na januari 1996. Zij allen maken deel uit van het Regiment Geneeskundige Troepen en kunnen als zodanig mogelijk beëdigd worden op het vaandel van dit Regiment door middel van de eed of de gelofte, In cle komende tijd zullen zij hieromtrent benaderd worden.
"Dit is wat ik altijd heb gewild" door aoo Rob lansen (sr)
I
F
Ilnitencl en met een glimlach op zijn gebronsde gelaat stapt hij van het veld. Het gaat zichtbaar goed met de 45-jarige Frits van de Berk, Al weer anderhalf jaar geleden nam hij de stap om de LO/Sportorganisatie te gaan verlaten. Een jaar buitengewoon verlof om te stUM deren en tegelijkertijd aan de slag bij betaald voetbalorganisatie (BVO) Vitesse in Arnhem, "Dit is wat ik eigenlijk altijd heb gewild, Dat wil niet zeggen, dat ik het in de LO/Sportorganisatie het niet naar mijn zin had. Alleen had ik de laatste jaren een kantoorbaan en dat beviel me niet. Ik ben nu eenmaal een buitenmens,"
7
Perfecte regeling "Ik had geen zin meer om nog drie jaar te wachten voor ik weer kon sollkiteren naar een andere functie. Het werk op het Kenniscentmm in Utrecht was eigenlijk niets voor mij. Binnen vier muren werken is nooit mijn ideaal geweest. Geef mij maar het werk op een LO/Sportgroep. Door de reorganisatie van de KL kon ik een overtolligheidsverklaring krijgen. Zodoende kon ik middels een rekest verzoeken om een jaar buitengewoonverlof om te studeren en een studietoelage, omdat ik tot mijn verbazing meteen werd aangenomen op de cursus coach betaald voetbal. Een baan
Zandloper training van het tweede elftal en de A-jeugd, hetgeen ikzelf helemaal heb opgestart. Daarnaast train ik C, B en A-junioren, die in een topsportklas van het Katholiek Gelders Lyceum zitten. Die gaan tot twee uur naar school en trainen dan van half drie tot half vier bij ons op Monnikkenhuizen. Het laatste jaar is daar nog uitbreiding op gekomen middels hersteltrainingen voor de selectie van Vitesse. Spelers voor negentig procent fit verklaard door de fysiotherapeut, moet ik het laatste zetje geven om weer aan de groepstraining te kunnen gaan deelnemen. Hetzelfde werk, dat Bobby Haarms bij Ajax doet. Daarnaast train ik nog de selectie en de A-jeugd van tweedeklasser Quick uit Nijmegen. Zeven dagen in de week ben ik hier dmk mee. Daarom stop ik aan het einde van het seizoen bij Quick en ga alleen dertig uur bij Vitesse werken."
Frits van den Berk
Ambities "Met mijn diploma op zak ga ik zeker solliciteren als hoofdtrainer bij een BVO. Vorig jaar had ik al contacten met een eerste divisie club, maar dat ging niet door, omdat ik het diploma niet had. Dit seizoen zijn ze weer terug geweest, maar weer werd het niets. Eerst stort ik mij maar op het werk van hersteltrainer. Mijn achtergrond als LO/Sportinstructeur komt mij hier goed van pas. Veel lezen, studeren en bij anderen in de keuken kijken. Kortom specialiseren," had ik al bij BVO Vitesse in Arnhem als trainer van het tweede elftal. Op 1 augustus 1996 kreeg ik eervol ontslag en heb nu een wachtgeldregeling tot 2012. De inkomsten die ik heb en allang had als trainer van Quick Nijmegen en een gedeelte van Vitesse is een korting vrij bedrag. Een perfecte regeling voor mij." Deceptie "Er kwam echter een kleine kink aan de kabel. Ik zakte voor het praktijk gedeelte van mijn examen voor coach betaald voetbaL Al mijn medecursisten vroegen zich af hoe dat kon. De andere cijfers waren meer dan ruim voldoende, maar volgens de docenten van de KNVB de heren Rap en Groenewoud, haalde ik de doelstelling van mijn training niet. Didactisch en methodisch hadden zij geen aanmerkingen. Er zat niets anders op dan een herexamen. Dat zou op 28 maart plaats vinden met de selectie van Vitesse als I1jdend voorwerp, maar dat was in de week voor de interland van het Nederlandselftal tegen San Marino, Vitesse moest zoveel spelers leveren ,um vertegenwoordigende elftallen, dat er niet genoeg spelers over waren om het examen af te leggen. Je kunt begrijpen, dat dat een flinke deceptie voor mij was. Gelukkig kwam alles weer op zijn pootjes terecht, Op 2 mei heb ik opnieuw examen gedaan en nu was het wel goed. Was ik weer gezakt, dan had ik de cursus helemaal moeten overdoen, daar had ik dus echt geen zin in gehad". Zeven dagen in de week "Met de komst van Spel bos als trainer, die zijn eigen hulpM trainer Nico van Zoghel meenam, moest ik een stapje terug doen. Ik raakte de training en coaching van het tweede elftal kwijt. Niet leuk, want het ging erg goed. We werden zelfs kampioen van Nederland. Nu verzorg ik de loop~ en kracht~
8
Ontspannen "Altijd had ik al in het hoofd gehad om full time met voetbal bezig te zijn. Die kans heeft zich nu voorgedaan, maar als ik C-LO/Sportgroep gebleven was, had ik het nog niet geweten. Dat vond ik verschrikkelijk leuk werk. Trouwens ik heb veel aan de La/Sport te danken, er een geweldige tijd gehad, veel geleerd en veel gezien. Het grootste verschil met vroeger is, dat ik nu veel rustiger kan werken. Eerst altijd de stress om weer op tijd voor een training te zijn. Veel racen in de auto om op tijd te komen. Nu werk ik wel alle dagen van de week, maar met veel vrije tijd tussen de trainingen door. Heerlijk, lekker rustig, dit is wat ik altijd al heb gewild."
BBT-eraf? BBT-er af? Op zoek naar een nieuwe job? Uiteraard is dit allereerst je eigen verantwoordelijkheid. Er zijn ook mensen die jou hiermee kunnen helpen. Dit zijn arbeidsmarktconsulenten , die op het educatief centrum werken. Op een educatief centrum kun je terecht voor: een informatief gesprek, arbeidsmarktoriëntatie, sollicitatie training, vacatures en arbeidsbemiddeling. Wil je meer weten, neem contact op met de arbeidsmarkconsulent van het dichtstbijzijnde educatief centrum of coördinatie centrum in Deventer, tel: 0570-691599.
Zandloper
Ingezonden
I
-
Het gerucht: Eric Wind de dienst uit ... ? door 'aoo Sjaak Bakker'
IA
/1 enige tijd gingen er geruchten, het zou niet helemaal lekker gaan met sergeant majoor Eric Wind. Verhalen over langere tijd ziek thuis, overspannenheid en zelfs over dienstverlating. Kortom, redenen genoeg voor, de in 'Ermelose kringen' hekende, adjudant Sjaak Bakker om eens op onderzoek uit te gaan en hier is zijn verhaal.
Na ccn korte, doch niet minder mooie fietstocht, arriveerde ik in het zojuist uit de winterslaap ontwaakte vissersstadje Harderwijk. Eric opende zelf de deur van zijn nabij het Veluwe randmeer gelegen woning en na wat prietpraat besloot ik meteen van wal te steken. Vertel eens Eric, wat is er allemaal gebeurt de afgelopen maanden? "Nou Sjaak, het is eigenlijk een beetje misgegaan, toen ik op mijn vorige werkplek te horen kreeg, dat mijn functie als commandant LO/Sportgroep niet voor drie jaar zou zijn, maar dat ik in het kader van de reorganisatie weg moest van Lpl de Harskamp. Ik had het daar geweldig goed naar mijn zin, zat perfect op mijn plek en had een goed stel mensen om mij heen. In eerste instantie sergeant Adrie Carabain als tweede man en later sergeant Roland Klarenbeek, een gouden BBTer. We hebben met z'n allen de enigszins ingeslapen LO/Sportgroep weer nieuw leven ingeblazen met Parcoursen Militair (PM) voor de Infanterie Beveiligings Compagnie (JBC), outdooractiviteilen in Limburg en een geweldig lopende onderdeelscompetitie met zaalvoetbal en badminton. Daarnaast een perfect PM gedraaid voor één van de 'Sebrenica' cien uit Assen. Kortom iedereen was tevreden, ik geloof zelfs de C -LOfS portdistrict. Ik zat lekker in m'n vel en lekker op mijn plek in m'n eigen toko. Ervaring had ik opgedaan in Nunspeet met het 'gouden' GWK LO/S team' onder leiding van kap Wim Hoogendoorn en ik ben eigenlijk op de Harskamp zo doorgegaan. Klantvriendelijkheid hoog in het vaandel, niets is te gek en nee kennen we niet!" Maar helaas ..... "Ja, helaas. Kijk, adjudant hadden ze me helemaal niet hoe~ ven maken, daar was ik eigenlijk ook nog niet voor aan de beurt. In het kader van de afslanking van de KL zou er toch maar één cie over blijven op de legerplaats en die had ik dan prima alleen kunnen bedienen, eventueel met behulp van een BBT-er. Dat kan nu in Münster lOch ook? Maar mijn toenmalige C-LO/Sportdistrict wilde hier niet mee naar 'boven'." Solliciteren "Inderdaad. Uiteraard eerst op mijn eigen stoel, samen met een 'man volgt functie' verklaring van de vakbond, maar die gold niet. En daarna op een aantal sergeant majoor functies op de noordwest Veluwerand, En uiteindelijk is dat Ermelo geworden. Ja, de Generaal Spoorkazerne was bekend gebied. Ik had er een aantal jaren als infanterist
9
gezeten en later bijna vijf jaar als LO/Sportinstructeur. Ik had goede herinneringen aan de tijd met Twan de Jong en de rest en één van mijn toenmalige sergeant majoors, de inmiddels eerste luitenant Klaas Holt, zou mijn commandant worden. Het was natuurlijk een beste stap terug, een functie als sergeant majoor hoofdinstructeur, maar ik had goede hoop op de invulling van de functie en had er eigenlijk best zin in." Maar...... "Een tekort aan instructeurs was er de oorzaak van. dat ik loch wel erg vaak op les kwam te staan. Op zich geen probleem, maar lesinhoudelijk waren hindernisbaan les I en hangranaatwerpen les 2 geen echte uitdagingen meer en na één lichting schoolbataljon en het SMAT-peloton had ik het met mijn 'nieuwe BBT~collega's' ook wel gehad. Aan broodmilitairen heb ik altijd al een beetje de schurft gehad en het merendeel van de leerlingen wist precies wat hun rechten waren, maar over hun plichten moest je niet te veel zeuren. Ik begon een aantal zaken te missen, het managen van en sturing geven aan een LO/SpOltgroep, uitdagingen en de dienstplichtigen. Ik ging steeds met meer tegenzin naar m'n werk en zag ook weinig positiefs meer in mijn situatie. Ik voelde me ondergewaardeerd, aan de kant geschoven en in de steek gelaten." Was jij de enige, die met dat probleem worstelde op de LOfSportgroep ? "Om daar achter te komen sprak ik er wel eens over met collega's, die ook een stapje terug hadden moeten doen, maar volgens hen zaten ze er niet zo mee. Dus dacht ik op dat moment, dat ik de enige was die er echt problemen mee had. Ik heb hierover ook een aantal malen met m'n commandant van gedachten gewisseld en die zag binnen zijn mogelijkheden ook geen oplossing voor mij." En toen? "Begin december hing ik ondersteboven aan de klimtoren van Amersfoort om in een ultieme poging om mijn Werken op Hoogte certi ficaat te halen, want je moet tenslotte toch wat om vooruit te komen. Ik begon mij steeds meer af te vragen, waar ik eigenlijk mee bezig was. Dit was dus duidelijk datgene dat ik absoluut niet wijde. Na een emotionele uitbarsting 's ochtends in de auto besloot ik te stoppen met de cursus WOH, mij af te melden voor de cursus Langlaufen, waarvoor ik gepland stond in januari en me te gaan bezinnen op de toekomst. Ik was al een keer vrijblijvend bij Bureau Herplaatsing geweest om te vragen wat mijn mogelijkheden waren en maakte daar opnieuw een afr.;praak. Maar toen ik eenmaal thuis zat, donderde ik in een diep gat. Ik zag het helemaal niet meer zitten, wist echt niet meer wat ik moest doen, was compleet in de war. Ging steeds meer aan mijn beslissing twijfelen en ben via de bedrijfsarts uiteindelijk bij een psychologe van de Sectie Individuele Hulpverlening in Zwolle terecht gekomen, die mij
Zandloper mezelf langzaam maar zeker uit de put heeft laten praten." Hoe reageerden je collega's op dit alles? "Werkelijk geweldig ! Het was echt hartverwarmend om regelmatig een telefoontje te krijgen, gewoon om te vragen hoe het met je gaat. Even een teken van medeleven en interesse. Echt heel fijn! Daar heb ik veel aan gehad." Eric, wanneer kwam je erachter dat Defensie je eigenlijk niets meer te bieden had? "Na een gesprek met mijn C-LO/Sportdistrict, die me ook niet iets naar m'n zin en concreets kon bieden en de brief waarin stond dat eigenlijk datgene wat mij overkomen was 'normaal' zou worden, De sergeant nuüoor als honderd procent lesgever en verder niet zeuren. Al je opgebouwde ervaring en kennis wordt voor een groot gedeelte aan de kant gezet. Toen heb ik de knoop doorgehakt." Iets anders Had je op dat moment al wat anders? "Nee, wel een aantal ideeën, maar niets concreets. Ik heb met de gedachte gespeeld om een eigen organisatiebureau op te starten of iets met de import van klassieke auto's (naast sport, mijn tweede hobby) te gaan doen. lvfaar uiteindelijk hen ik met de directeur van een organisatiebureau, waar ik part-time wel eens voor werkte, gaan praten en we zijn toen tot een goed plan gekomen. Omdat ik als militair de nodige commerciële achtergrond mis, ga ik onder de vleugels van Sectie Herplaatsing een aantal vakgerichte cursussen en opleidingen volgen en als ik die heb afgerond wordt mij een baan aangeboden." Dus uiteindelijk komt alles toch nog een beetje op z'n pootjes terecht. "Eigenlijk wel, want dit is toch wat we allemaal willen, met plezier aan het werk, lekker
Het Werk
I
-
regelen en organiseren. Daar zijn we als LO/Sportinstructeur goed in. En daarbij ga ik met goed gemotiveerd volk aan het werk, die lekker een dag uit zijn of een training volgen. En de uitdaging is zeker aanwezig, want je moet een honderd procent produkt afleveren, omdat je klant kritisch is en een hoop geld betaalt voor jouw produkt." Nou Eric het doet me goed te horen dat het weer goed met je gaat. Wil je trouwens nog ergens op terugkomen? "Ja, je vraag over hoe de collega's reageerden. [k heb een beetje overdreven over de aandacht, want in de vier maanden die ik thuis ben geweest, heb ik welgeteld één telefoontje van een collega van de LO/Spongroep Generaal Spoorkazerne gehad. Ook van de staf van de LO/Sportorganisatie heb ik niets gehoord. Alleen el nt Klaas Holt heeft twee keer gebeld en is ook twee keer op bezoek geweest. Wat me wel erg goed heeft gedaan, waren de telefoontjes van collega's uit den lande, die via het geruchtencircuit hadden gehoord dat er met Eric iets aan de hand was en spontaan belden." Je komt nu toch wel enigszins verbitterd over... "Het is ook iets wat ik heel erg heb gevonden. Maar ik heb begrepen dat veel mensen niet weten hoe ze met de materie overspannenheid om moeten gaan en personeelszorg is van de LO/SpOliorganisatie ook niet het sterkste punt, dus dat zal het wel zijn. Maar alles zit nu achter me, ik ben overtollig verklaard, m'n rekest is ingediend, ik ga weg! Verder hoop ik dat de LO/Sportorganisatie alle reorganisatiestormen overleeft, dat iedereen z'n plekje vindt en wens ik iedereen waarmee ik de afgelopen 21 112 jaar, waarvan 13 lI2 jaar LO/Sport, op prettige wijze heb samengewerkt, All the best." Groeten Sj aak Bakker alias Eric Wind.
Personeel door llIaj Teul1 A1inke, hord'd personeel
IN Iieuwe gezichten De LO/Sportschool heeft onlangs twee nieuwe medewerkers kunnen verwelkomen. Het zijn Astrid Waard en Nicole van Empelen. Zij gaan samen in deeltijd de functie van administratief medewerkster, schaal vier vervullen. Hiermee volgen zij op voorhand reeds mevrouw Gisela Krishnasing op die, met gebruikmaking van de remplaçantenregeling, de KL met ingang van 1 juni heeft verlaten. Wij wensen beide dames veel succes en plezier toe in hun werkkring!
Functioneringsgesprekken en beoordelen Burgerperso~ neel Er zijn achttien burgerfuncties in onze organisatie. Momenteel worden deze functies, al dan niet in deeltijd of op uitzendbasis, vervuld door twintig burgermedewerkers en één militair. Gezien de grote spreiding van onze organisatie werkt ook het burgeqJersoneel op een groot aantal verschillende locaties en/of in verschillende organisalie onderdelen.
10
Dit betekent dat ook vele chefs te maken hebben met burgerpersoneel en derhalve ook geacht worden functioneIingsgesprekken te houden en beoordelingen op te maken. Het voornemen is er dan ook om, zo mogelijk voor de zomervakantie, informatie te verstrekken hoe medewerkers en chefs met het houden van functioneringsgesprekken en het opmaken van beoordelingen dienen om te gaan in onze organisatie.
Topprestatie één Triatleet sergeant de eerste klasse Rik van Trigt behaalde de dertiende plaats in de Ironman triatlon van Lanzarote één van de Canarische eilanden. Rik van Trigt had voor de triatlon over 3,8 kilometer zwemmen, 180 kilometer fietsen en 42 kilometer lopen 9.38.36 uur nodig. Eerste werd de Canadees Reid in 8.55.25 uur.
Zandloper
Het werk
I-
Verwerving door maj ROl1ald Hagénus, hoofd Faci/itairbedrijf
I V Ierwerven houdt in, dat er op een zo eerlijk mogelij-
ke wijze de juiste middelen tegen de laagst mogelijke kosten worden ingekocht. Middelen kunnen materialen zijn, maar ook personeel, accommodatie zoals sporthallen, steengroeven, zwembaden en dergelijken. Het verwervingsproces is aan wettelijke regels gebonden. Zo moet bij een behoeftestelling van een financieel volume van meer dan driehonderdduizend gulden Europese aanbesteding plaats vinden. De behoefte hoeft niet voor één jaar te zijn, maar kan ook de totale behoefte voor de komende drie jaar zijn. Dit houdt in, dat er een Europese publikatie moet plaats vinden. Zodoende kan een ieder, die van mening is dat aan de criteria, die in de aanbesteding \-vorden genoemd, kan worden voldaan, hierop kan inschrijven.
U begrijpt dat dit een langdurig enjuridisch complex proces is. Daarvoor zijn specialisten nodig zoals die aanwezig zijn bij (Dienst Materieel Koninklijke Landmacht) DMKL en het NIC (Nederlands Inkoop CentlUm). Vaak worden dit soort Europese aanbestedingen omgezet in raamcontracten, zoals die er al zijn voor de sportmaterialen in de sporthallen en op de universeelvelden, bij de f-Ïrma Janssen & Fritsen. Voor verwervingen van een kleiner financieel volume, kan de verwerving apart worden opgestart. Daarvoor moeten dan ook de normale procedures worden doorlopen, die in het kort het volgende inhouden: Er moet zo duidelijk mogelijk, technisch en voorzien van andere bijkomende wensen (bijvoorbeeld garantie en service) omschreven worden, wat de behoeftesteller (bijvoorbeeld C-LO/Sportgroep) precies wil in de opdracht tot aanschaf (OTA); Er wordt daaraan een maximum te willen besteden bedrag gekoppeld door de budgethouder. Het kan dus alleen goedkoper uitvallen of er wordt van de aanschaf afgezien, omdat de kosten het beschikbare budget te boven gaan~ Er moeten minimaal drie firma's, die de gewenste middelen kunnen leveren, worden aangeschreven voor een uitnodiging tot prijsopgave (UTP); Nadat de inschrijvingen van deze firma's binnen zijn, zal zo mogelijk in overleg met de behoeftesteller/-bepaler een keuze worden gemaakt voor één firma. Bij deze firma wordt dan een bestelorder geplaatst en de andere firma' s worden afgeschreven onder dankzegging voor hun inbreng.
Verwerfster U begrijpt, dat dit geen eenvoudige procedure is. Met name indien de wetgeving van toepassing is of moet worden bij knelpunten in de garantiebepalingen enlof uitvoering, is de nodige wettelijke kennis over het verwervingsproces vereist. In de LO/Sportorganisatie is mevrouw Heidi Buijink de enige verwerfster. Zij heeft de bevoegdheid NEVI-MIL, dat inhoudt dat zij tot vijfduizend gulden zelfstandig bestelIingen mag plaatsen. Momenteel volgt zij de studie NEVI-I,
11
hetgeen betekent dat na voltooiing van deze opleiding (die één jaar duurt) zij bestellingen tot vijfentwintigduizend gulden zelfstandig mag plaatsen.
Stand van zaken 1997 Voor J 997 is er in de LO/Sportorganisatie een behoefte opgegeven aan klim materiaal van bijna driehonderdduizend gulden. Gelukkig heeft DM KL aangeboden deze verwerving voor de LO/Sportorganisatie uit te voeren binnen het bij hun aanwezige contract met een leverancier van klimmateriaal. Op het gebied van klein sportmateriaal, zoals ballen, rackets, en dergelijke (exclusief kleding en andere bijzondere artikelen) is er een behoefte kenbaar gemaakt van honderdduizend gulden. Deze materialen kunnen vanwege de clausule in het raamconlract van de firma Janssen en Fritsen bij deze firma worden betrokken. Wellicht wat duurder dan bij 'uw eigen boer om de hoek' zoals we dat vaak zeggen, maar wel (macro gezien) efficiënter vanwege het uitsparen van tijd binnen het verwervingsproces. En daarmee dus wettelijk afgedekt. Het MZV-materiaal en de overige materialen worden wel apart verworven. Knelpunt is nog de variëteit aan wensen, die Cn-LO/Sportgroep hebben, zowel qua kwaliteit als qua vormgeving. Dit komt mede omdat sponmateriaal als 'levend materiaal' wordt gezien. Daarmee bedoel ik, dat wat de ene persoon lekker in de hand of aan de voet vindt voelen, vindt de ander maar matig. Zo heeft iedereen weer andere ervaringen met materiaal. Het is aan het Facilitairbedrijf om te trachten een voor een ieder binnen onze LO/Sportorganisatie acceptabele kwaliteit aan materiaal te verwerven.
De toekomst Het behoeft geen betoog, dat de LO/Sportorganisatie voor J 998 en volgende jaren ook behoefte heeft aan een goed raam contract voor klein sportmateriaal, sportkleding en MVZ-materiaai. Met DMKL/AU is afgesproken dat vanaf I januari 1998 deze raamcontracten aanwezig zuI1en. Een raam contract voor de aanschaf van outcloormateriaal staat nog open. Het afsluiten van deze raamcontracten biedt de LO/Sportgroepen een goede, naar verhouding goedkope. en zeker tijdbesparende keus aan artikelen.
Tot slot Ik hoop dat bovenstaande informatie meer duidelijkheid geeft over de formele procedures waaraan cle verwerf-:ler zich moet houden. Ook hoop ik dat duidelijk is geworden, dat de tijden van weleer dat 'even bij de boer om de hoek" spulletjes werden gekocht of bij die vriendelijke vertegenwoorclîger, die altijd wat extra materiaal voor niets meegaf, niet meer kan. De toekomst zal uitwijzen of wij hier als LO/Sportorganisatie verstandig mee om kunnen gaan.
Zandloper
De Pen
I
-
Verenigingssport en werk door sgt 1 Ant/lOny Scheepers, LO/Sportgroep GMRS-kazeme Oirschot
ID i e pen van ....., is een maandelijkse rubriek in onze Zandloper. Sergeant der eerste klasse Gert Heerkes verhaalde in uitgave nummer 2 over voetbal. Hij geeft deze keer de pen door aan sergeant der eerste klasse Anthony Scheepers van de LOlSportgroep GMRSkazerue te Oirschot.
jaar met het militair voetbalelftal te mogen opdraven om te strijden om de Kentisch Cup. Naast het actief spelen ,vervul ik ook de functie vanjeugdcoördinator bij de club. Dat betekent dus, dat ik naast mijn werk als LO/Sportinstructeur, nog redelijk druk ben bij de vereniging. Het blijkt, dat de combinatie werk en voetbal steeds moeilijker wordt en zelfs af en toc onmogelijk. Dit komt doordat je als LO/Sportinstructeur in Oirschot geen baan hebt van negen tot vijf uur. Denk hierbij aan oefeningen, GV A, steunverleningen, cursussen en PR-activiteiten, hetgeen altijd buiten de kazerne plaatsvindt. Het voetbal gaat er steeds meer onder lijden, gemaakte afspraken blijken steeds moeilijker na te komen, omdat er regelmatig iets tussen komt.
Verhuizen Omdat ik met een reistijd van vijftig minuten zat, zijn wij (samen met mijn vriendin) op zoek gegaan naar woonruimte in mijn werkomgeving. Binnen een maand had mijn vriendin een nieuwe baan en vonden een perfect huis. Helaas ben ik nu genoodzaakt om te stoppen bij WVO, een mooie club waar ik het vier jaar goed naar mijn zin heb gehad en ga in de regio op zoek naar een nÎeuwe uitdaging, waar ik als speler nog twee seizoenen kan voetballen. Rob Hellendoorn Omdat de Pen kwalitatief van hoog niveau moet blijven, gaat uiteraard de pen naar een ander voetbal dier, te weten aoo Rob Hellendoorn, Ik heb met Rob drie jaar mogen samenwerken in Ossendrecht, waar hij van een compleet nieuwe LOlSportgroep, in e1rie maanden een goed draaiend team hecft wetcn te maken, Als nieuwe assistent trainer van RBe heeft hij waarschijnlijk voldoende te melden, Doordat ik zelfs buiten de diensttijd nog werd gecommandeerd door een LOlSportadjudant (Ton Cat'ton), die nog graag nacompetitievoetbal wilde veilig stellen, is hier dan toch mijn verhaal voor de Pen. De naam is Anthony Scheepers, 29 jaar, samenwonend en woon met ingang van 1 april in Best. Ik ben via Breda, Havelte, Harskamp en Ossendrecht momenteel werkzaam op de Genm de Ruyter van Stevenînckkazerne (GMRS) te Oirschot.
Passie Voetbal is mijn grote passie en speel voor de zondageersteklasser WVO uit Oosterhout en heb de eer om tweemaal per
12
Vervallen. De cursus Training Fysieke Fitheid (TFF) niveau 1 is inmiddels bijna afgelopen. Om de volgende cursussen voor niveau 2 en 3 goed te kunnen voorbereiden is een pauze ingelast. Het is de bedoeling dat de cursussen niveau 2 en 3 in het najaar zullen plaatsvinden. Data zullen nader bekend worden gemaakt.
Zalldloper
-
Het Werk
LOlSportorganisatie, op weg naar Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (4).
I
door Hoofd Sie COllIroller, maj Rob Zil11l1lermann
Ijl ~ zaken aan de orde komen, die nauwe relaties hebben
n deze reeks artikelen van de Sie Controller zullen
met het RVE worden van de LOlSportorganisatie. Een Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE) kenmerkt zich door een sterke output (resultaat) gerichte sturing op basis van de daarvoor beschikbare middelen. In het Beleid Bedrijfsvoering Defensie wordt de onderlinge relatie tussen RVE-en gezien als de belangrijkste peiler van de nieuwe bedrijfsvoering. Dit is het vierde artikeltje in een serie over het RVE worden van de LO/Sp0I1organisatie. In de vorige drie artikelen is aandacht besteed aan: Algemeen, wat is een RVE , Produkt-Markt combinaties en SWOT-analyse. We zijn nog steeds bezig met het 'Model Strategische Sturing'. Deze keer richten we ons op de doelstellingen: BIj de to:st~ndk.ofmng "'''n de ~traleglsche an~lyóe IS de methode 'Stra:eg"che Snmng' Uil de Le\dr"~d Str~\cglscbe An~;y~e gehanteerd. Deze mcL~ode is hie'ond~r sd:"m~t,sch weergegovell.
Eisen en wensen vanuit de omgeving T
T
Deze lange termijn doelstellingen worden in het Directieberaad bewaakt en zo nodig worden maatregelen genomen, die het realiseren van deze doelstellingen waarborgt. Midden Lange termijn doelstellingen (MLT -). Deze doelstellingen worden tussen nu en vijf jaar gereaIi~ seerd. Het betreft de volgende doelstellingen: a. Maken van beleid voor potentiële markten (NATRES burgers etc.); b. Verhogen van de efficiëntie van de organisatie door het verhogen van het aantal leerlingen per les; c. Meer deelname aan de KL-Sportcompetitie; d. Maken van beleid voor de opleiding en inzet van onderdeelskader; e. Door ontwikkelen van een systeem van Integrale Kwaliteits Zorg voor alle organisatiedelen; f. Ontwikkelen en uitgeven van een database LOlSportiessen en modules; g. Een verbetering van de leeftijds- en rangopbouw van LOlSportpersoneeL Deze MLT -doelstellingen zijn verder uitgewerkt in het Bedrijfsplan, dat ter inzage ligt bij de districten en ook is verstrekt bij de 1ste managementsdag. Korte Termijn doelstellingen, of te wel TARGETS. Targets vormen de speerpunten voor een bepaald jaar en 'moeten' dus in principe in dat jaar worden gerealiseerd. Deze targets zijn te vinden op bladzijde 1.
T
:VlisSle
~-~T-_.Jr'" ~ Produkl'm;;rkT· cQmOmatlcs
t
t
t,",
SWOT
L-~'~".Jiys~,~~,
r---K-S-F'n'----,'~ ~ _ _ _~ _ _:: "L--',-,,-,g,-,,-~rm-"-Jn-' -
\
doelsrellingen
t Orgam,,,t~e
prestatie gebieden
i
IL
T
PI"
,
==':===:':=='="'="'="'==
In het Bedrijfsplan LOlSportorganisatie wordt onderscheidt gemaakt in vier soorten doelstellingen: Algemene doelstellingen. Hieronder verstaan we de min of meer 'tijdloze' doelstellingen van de LO, FT en Sport, die we al jaren hanteren en die we ook terug zien in onze Missie. Lange termijn doelstellingen. Deze doelstellingen bestrijken een periode van vijf jaar (tot 2002 dus), In die periode willen we het volgende bereiken: a. Versterken van de huidige marktpositie door behoud van produktievolume (= aantal te verzorgen lessen) en verhoging van kwaliteit van output en klanttevredenheid; b. Het verhogen van het aandeel in de produktie van vooral op de operationele taak gerichte produkten: Dus: meer LO en GVA.
13
Topprestatie twee Wielrenner Sergeant HeraId Dat van LO/Sportgroep Van Hornekazerne heeft met succes deelgenomen aan Olympia's Tour door Nederland. Olympia's Tour is een open etappewedstrijd met internationale deelname van profs en amateurs. Na elf etappes reikte Dat, die uitkomt voor de formatie Europolis/AXA, naar de 23e plaats in het eindklassement. Zijn beste prestaties waren: vierde in Budel, zesde in Schijndel, elfde in Ridderkerk en zestiende in Zaltbommel.
Zalldloper
Sport
I
Nederlands kampioen Freestyle skiën door aoo Peer van de Ven
I"G I
aaf' joh, echt gaaf, kicken. Ik ging ervoor. Als ik hij de eerste drie kom, hen ik dik tevreden en dan word je Nederlands kampioen Freestyle skiën. Dat is echt kicken, echt gaaf. Een enthousiaste, gedreven topsporter, sergeant Jeffrey Bignell, doet zijn relaas alsof hij op volle snelheid de piste afraast." Jeffrey, als LO/Sportinstucteur geplaatst op de LO/Sportgroep Frederik Hendrikkazerne te Venlo, geniet na. Zondag 6 april 1997 wist Jeffrey in Airolo te Zwitserland de nationale titel freestyle skiën te veroveren in de discipline bockIe piste skiën (bobbelige piste). De LO/Sportinstmcteur uit Venlo is pas twee jaar bezig met deze tak van sport. Eén van de moeilijkste onderdelen van de skisport. Buckle piste skiën, ook wel l110gul skiën genoemd, is een discipline waarin je zo snel en zo netjes mogelijk door de moguls, oftewel valkuilen, naar beneden skiet. Tussendoor moet men ook nog twee sprongen uitvoeren en dit alles op keiharde, opzwepende muziek. De daffy en de helikopter Een wedstrijd mogul skiën kent twee vormen, de duals en de singles. Bij de duals treft men een directe tegenstander, waarbij er 25 punten verdiend kunnen worden verdeeld over de twee skiërs. Waardering voor de bochten (50%), de
14
sprongen (25%) en de tijd (25%). Er wordt gestreden volgens het enkelvoudige eliminatie- systeem. B\i de singles gaat men alleen naar beneden met dezel toe beoordeling als bij de duals. Bij deze discipline is de deelnemer geheel afhankelijk van de objectieve waardering van de vijf verschillende juryleden. Er is een keuze uit zes basissprongen, de twister. spread, daffy, kozak. backscratcher en de helikopter. Deze kunnen enkel-, dubbel- of drievoudig worden uitgevoerd. Techno Gym Een zeer spectaculaire, maar ook zeer moeilijke tak van sport, waarbij je veel tijd in het buitenland door moet brengen om het uiteindelijk goed te leren. Zomers veel coördinatie, werken met de mini-tramp en natuurlijk krachttraining. "Het Techno Gym materiaal is ideaal voor mij", zegt hij met twinkelende oogjes. In de weekeinden traint hij op ski baan de Kempervennen en Skifit Eindhoven. In de winterperiode is hij vaak te vinden in Frankrijk. In de omgeving van Tignes, vlak bij Val d'Issere met zijn trainingsmaatje Peter Nooijen en hun trainer Peter Plas. Sponsoring Buiten de tijd die hij er insteekt, kost het ook veel geld. Materiaal en reizen zijn duur. De bekende alpine ski's, waar-
Zandloper
op de bindingen anderhalf en twee centimeter naar voren zijn gemonteerd. Ski-stokken die ongeveer vijf centimeter korter zijn dan normaal en skischoenen met extra vorlage. Dit alles gaat één seizoen mee. Maar ook hij gaat, nu de finish lopend verder met de ski's rechtop. Is dit omdat dat makkelijker loopt of wil hij zijn sponsors bedanken voor steun aan hem. Sponsoring is belangrijk voor hem. Kneisll, Dachstein, Master skipoles, Speed caps en shirts en Somers surf en Ski kennen Jeffrey.
hun steun", zegt hij rood van opwinding. Nagenietend denkt hij nu nog nict aan het volgende seizoen. Hoewel één doel wil hij wel uitspreken. "Hopelijk word ik eind van dit jaar toegelaten op de cursus Militaire Skiausbilder", besluit Jeffrey onze nationaal kampioen. Zou skiën in een gevechtspak zoveelmoeîlijker zijn dan in zo'n trendy skipak op zo'n hulte bulte parcours, vraag ik me af als ik terug rij naar mijn eigen stekkie.
Militaire Skiausbilder Vaak is hij weg, ook al komt het weleens niet goed uit op de LO/Sportgroep. "Ik wil vooral mijn collega's bedanken voor
I
Wist u dat
I
Eerste luitenant Piet de Boer van de LO Sport school in het diepste geheim een paar nieuwe schoenen aan het uittesten is. Het schijnt de nieuwste uitvoering van een combinatie Nike/Meindels te zijn. Trouwens op het eerste gezicht lijken ze verdacht veel op onze vroegere bmine hoge schoenen. Piet is er erg selieus mee bezig en testte de schoenen zelfs op luchtvaardigheid. Voor deze test had hij de klimtoren van de Bernhardkazerne in Amersfoort uitgekozen. Onze fotograaf snapte Plet tijdens een van zijn vele testen op de klimtoren, zodat we een tipje van de sluier kunnen oplichten.
I i I !
/ / /
/ I I
I
I I
I I
I
I I / I I
15
Zandloper
Het Werk
Van de Sportadjudant
I
door aoo FOlls KrUnen, C-LO/Sportgroep Dumoulinkazerne te Soesterberg
I
LI
O/Sportadjudant is op dit moment een taak naast mijn huidige werk als C-LO/Sportgroep Dumonlinkazerne, Waaruit het werk van de LO/Sportadjudant bestaat is nog niet geheel duidelijk, een aantal taken zijn: het zijn van een ombudsman voor problemen binnen het onderofficierscorps alleen voor zaken, die om één of andere reden niet via de juiste weg kunnen; het informeren van het LO/Sportpersoneel ten aanzien van besproken punten binnen het adjudanten beraad; een adviserende functie naar C-LO/Sportorganisatie toe; het vertegenwoordigen van de LO/Sportorganisatie bij het adjudantenberaad van het COKL.
Wie is Fons Krijnen, onze LO/Sportadjudant? Voor ik in 1977 bij de LO/Sportorganisatie kwam, ben ik vijf jaar werkzaam geweest als wachtmeester bij de Cavalerie. Na omscholing ben ik als LO/Sp0l1instructeur op de Gen Spoorkazerne in Ermelo begonnen. Na deze periode vertrok ik naar Duitsland, waar ik vervolgens in Hohne, Lagenmannshof en Seedorf heb gewerkt. Terug in Nederland werd ik de tweede man op de Korporaal van Oudheusdenkazerne te Hilversum. De laatste vier jaar ben ik C-LO/Sportgroep van de Dumoulinkazerne te Soesterberg en sedert januari ben ik door de CLO/Sportorganisatie aangesteld als LO/Sportadjudant. Ik zal regelmatig, onder andere middels de Zandloper, van mij laten horen.
COLOFON De Zandloper is een uitgave van en voor de LO/Sportorganisaüe KL Redacfie(ra!ld) Voorzitter: Hoofd-/eindredacteur: Redacteur:
kap A. Nikkcssen (*06-500-7228) aoo R. lansen (*06-500-7241) kap J.F. van der Kaadcn (*06~578-765) kap W. Hoogendoorn (*06-549-7628) aoo P. van de Ven (*06-578-772) sgt P. van den Berg (*06-557-5886) drs. B. van der Doelen - TGTF (*06-557-6419)
Uitgezonden personeel sgt 1 Cor den Daas (buddy sgt 1 Rik van Trigt) 65.06.13.008 101 NL Mechbat Batst SSV LO/Sport NAPO 80, 3509 VB Utrecht
Redactie-Kopîiadres:
sgt 1 Gert-Jan HumbIet (buddy 000 Fons Krijnen) 72.01.06.113 lOl NL Mechbat Batst SSV LO/Sport NAPO 80. 3509 VB Utrecht
LOISportorganisalie KL Redactie Zandloper Bernhardkazeme MPC53 B Postbus 3003 3800 DA Amersfoort Tel.: PTT: 033·4607241 MDTN: *06-500·7241
Kopîjlbrieven volgende uitgave dienen uiterlijk 23 juni 1997 bij hel kopijadres te zijn.
Mr TOIl de Vaan (buddy maj Teull Minke) 48.04.14.543 NLDetECMM NAPO 45, 3509 VB Utrecht
Pre-press'
Casparie Emmen Casparie Emmen
De inhoud van dit blad weerspiegelt niet noodzakelijk de mening van C-LO/Sportorganisatîe. De redactie behoudt zich het recht voor ingediende kopij niet of gedeeltelijk te plaatsen. De inhoud van ingezonden brieven en artikelen blijft voor rekening van de schri} ver. Artikelen uil dit blad mogen worden overgenomen mits de bron wordt vermeld.
We zijn ze toch niet vergeten? Laat eens iets van je horen!
16
