TALANGPADANG
Figuur 1: De Semangka-Baai met Kotaagoeng en wat meer landinwaarts Talangpadang.
Figuur 1 is een uitsnede van een bewerkte overzichtskaart van Sumatra (Technische Dienst, Batavia, 1934) en laat dezelfde weg van Telokbetong naar Kotaagoeng zien, die de heer Broersma in 1914 heeft beschreven 1. Op een afstand van ongeveer 35 km ten noordoosten van Kotaagoeng ligt het plaatsje Talangpadang (rode pijl). Dit plaatsje moet niet verward worden met het Talangpadang dat iets noordelijker in de residentie Palembang is gelegen tussen de plaatsen Kepahiang en Tebingtinggi, dus vlakbij de grens met de residentie Benkoelen. Bij het in het rode vierkant gemarkeerde punt 1 ligt bovendien de landbouwkolonie Giesting van het Indo-Europees Verbond (IEV), maar daarover later in dit hoofdstuk meer. In dit Talangpadang van de Lampongse Districten wordt in 1935 een hulppostkantoor geopend, dat ressorteert onder Tandjongkarang en dat vanaf het begin het langebalkstempel type 6 heeft gebruikt (fig. 2) 2,3.
Figuur 2: Het langebalkstempel 6 van TALANGPADANG gebruikt op 10 oktober 1935 en in november 1941 en februari 1942.
De Japanse en Republikeinse jaren Dit zelfde stempel is ook tijdens de eerste jaren van de Japanse bezetting in gebruik geweest. Figuur 3 toont het links tweemaal met de Japanse dynastieke jaartelling uit augustus en september 1942 en rechts tweemaal met de Showa datering uit oktober 1943 (=18) en maart 1944 (=19).
Figuur 3: Het langebalkstempel 6 van TALANGPADANG gebruikt op 5 augustus en 1 september 1942 en op 25 oktober 1943 (=18) en 8 maart 1944 (=19).
Figuur 4: Een briefkaart op 27 februari 1943 van Talangpadang verstuurd naar Bandoeng op Java.
De in figuur 4 getoonde briefkaart is een interessante filatelistische puzzel. De datum van afstempeling is – helaas slecht leesbaar – in de dynastieke jaartelling 27. 2. 3. 4.: dus 27 februari 1943 om 4 uur ‘s morgens. De kaart is voorzien van de Japanse opdruk voor de Lampongse Districten in zwart (DN 61z). In 1942 was het binnenlands posttarief verlaagd tot 2 cent, hetgeen met de violette 2 wordt aangegeven. In januari 1943 was het tarief echter weer 3½ cent geworden en daar er geen postzegels van 1c. meer voorradig waren, moest er een violette zegel van 2c. worden bijgeplakt. Ook deze zegel is keurig voorzien van de opdruk 61z. Diagonaal midden over de kaart staat dan nog een zwart Japans censuurstempel met de tekst Di preksa oleh Pemerentah NIPPON (gecensureerd door de Japanse overheid). De afzender de Jongh woonde kennelijk in februari 1943 nog op de voormalige IEV-
landbouwkolonie Giesting. Deze kolonie lag op nog geen 20 km afstand van het plaatsje Talangpadang (fig.1) en was vernoemd naar de in de nabijheid gelegen berg Goenoeng Gisting. In de crisisjaren van de vorige eeuw bezorgde de kolonisatie van de Lampongse Districten het Indische bestuur nogal wat hoofdzorgen. In de Volksraad had een aantal heren een lans gebroken voor de landbouwkolonisatie van “Indische Nederlanders”. In hun ogen was de belangstelling die de regering hiervoor toonde gering, zeker in het licht van de gouvernementele interesse voor de inlandse kolonisatie. In de Memorie van Antwoord stelde de regering dat met het transport van de 7000 kolonisten, die in de eerste maanden van 1932 naar Lampong waren overgebracht, een bedrag van ƒ18.500 was gemoeid. De heer Monod de Froideville, een van de pleitbezorgers in de Volksraad, was echter een groot voorstander van het geschikt maken van de Indo-Europese jeugd voor het boerenbedrijf en wees daarbij op de proefneming van de kolonie te Giesting: “Er bevindt zich daar een landbouwschool, waar enige jongelui naast theoretisch ook practisch landbouwonderwijs ontvangen”. Het gouvernement stelde echter dat “Zoolang echter niet vaststaat, dat de op deze wijze opgeleiden zich in den landbouw een behoorlijk bestaan kunnen verschaffen, lijkt het der Regeering niet verantwoord om, door de stichting van meer dergelijke scholen in andere streken, de Indo-Europeesche jeugd aan te moedigen zich op groote schaal voor het boerenbedrijf te bekwamen”. Dit onderwerp verkeerde naar de mening van de Indische overheid “Nog al te zeer in het stadium van proefnemingen en overhaasting zou schaden”. Verder werd naar voren gebracht dat “Ten behoeve van de I.E.V. kolonie te Giesting, waar enkele tientallen gezinnen zijn gevestigd, opende zij [de regering], gelijk bekend, op zeer gemakkelijke voorwaardeneen crediet van niet minder dan ƒ100.000” 4. De kolonisatie op Giesting is overigens geen groot succes geworden, waarschijnlijk als gevolg van de economische crisis in de jaren dertig en de daarna dreigende oorlogssituatie in zowel Europa als Zuid Oost-Azië. Van Dulm en medewerkers 5 stellen dat, nadat in Zuid Sumatra de meerderheid van de door de Japanners gevangen genomen Indo-Europeanen in juli 1942 was vrijgelaten, een deel van hen werd geïnterneerd in het Indo-gezinslandbouwkamp Giesting, op de voormalige IEV-kolonie van die naam ten noordoosten van Kota Agoeng. De ca. 100 overgebleven geïnterneerden werden later tussen half februari en eind september 1943 verzameld in de Sint-Franciscusschool te Telokbetong. De kolonie te Giesting is waarschijnlijk in de loop van 1943 gesloten. Vanaf 1944 is te Talangpadang ook nog het Japanse stempel type 220 in gebruik genomen (fig. 5).
Figuur 5: Het Japanse stempel 220 van TALANGPADANG (タランパダン ) gebruikt op 5 en 8 augustus 1944 en 2 april 1944.
Figuur 6: Het vooroorlogse langebalkstempel 6 van TALANGPADANG gebruikt op 20 april 1946.
Figuur 7: Het vooroorlogse langebalkstempel 6 van TALANGPADANG gebruikt op 10 februari 1948.
Literatuur
1) R. Broersma; De Lampongsche Districten, Javasche Boekhandel & Drukkerij, Batavia /Rijswijk, 1916. 2) P. Storm van Leeuwen; Nederlands-Indië voor en na 1864, ZWP Mededelingenblad nr. 166, 30-41, februari 2015. 3) M.H. Severijn; Poststempelatlas, verschenen in 18 Bijlagen van het ZWP Mededelingenblad, 1999-2011. 4) De Indo-kolonisatie afgewezen. Door Regeerings-Gemachtigde voor B.B.: De Sumatra Post, maandag 29 augustus 1932. 5) J. Van Dulm, W.J. Krijgsveld, H.J. Legemaate, H.A.M. Liesker, G. Weijers, E. Braches; Geïllustreerde Atlas van de Japanse Kampen in Nederlands-Indië 1942-1945, Asia Major, Purmerend, november 2000.
