Taakverdeling tussen zorgberoepen in Nederland
Lud van der Velden Johan Hansen Lammert Hingstman
Taakverdeling tussen zorgberoepen: overzicht van de presentatie • Inleiding • Stand van zaken, ontwikkelingen en discussies in specifieke sectoren • Conclusies
Taakverdeling tussen zorgberoepen: aanleidingen voor de discussie • Rationele planning vereist een optimale samenstelling van de arbeidskrachten per discipline • Verwachte stijging van de kosten van de gezondheidszorg bij ongewijzigd beleid • Verwachte tekorten aan artsen
Vragen over substitutie vanuit “ramingsperspectief” • Zijn hulpkrachten in principe additioneel of substituerend? • Hoeveel kosten de hulpkrachten aan begeleiding en dergelijke? • Zijn er potentieel wel voldoende hulpkrachten?
Literatuur over taakverdeling • Over artsen en verpleegkundigen in het algemeen • Over Nurse Practitioners en/of Physician Assistants • Over specifieke sectoren
Huisartsgeneeskundige zorg: huidige stand van zaken • Eerste opvang van klachten in 4.500 praktijken • Behandeling van grootste deel van de klachten • Verwijsfunctie voor rest van gezondheidszorg • Grootste deel van de contacten door 9.000 huisartsen • Balie- en administratief werk door 10.500 assistenten • Zorg chronisch zieken door 2.000 praktijkondersteuners
Huisartsgeneeskundige zorg: ontwikkelingen en discussies • Praktijkondersteuners zijn in laatste 5 jaar aangenomen • Zijn eerder aanvullend dan substituerend • Er is geen behoefte aan andere gespecialiseerde ondersteuners • Praktijken met veel assistentie per 1.000 patiënten hebben ook veel huisartsen per 1.000 patiënten
Huisartsgeneeskundige zorg: ontwikkelingen en discussies (vervolg) • Directe toegankelijkheid van fysiotherapeuten • Verwijsfunctie van bedrijfsartsen en jeugdartsen • Het aantal verloskundig actieve huisartsen neemt af • Het aantal apotheekhoudende huisartsen neemt af • Verpleeghuisartsen doen zorg in verpleeghuizen en willen ook huisartstaken in verzorgingshuizen doen
Huisartsgeneeskundige zorg: ontwikkelingen en discussies (vervolg) • Zorg buiten kantoortijd loopt nu via huisartsenposten • Huisartsen doen veel minder vaak dienst • Verantwoordelijkheid voor 24-uurs zorg staat ter discussie
Mondzorg: huidige stand van zaken • Eerste opvang van mondklachten in ± 4.000 praktijken • Behandeling van grootste deel van de mondklachten • Verwijsfunctie voor kaakchirurgen en orthodontisten • Grootste deel van de contacten door ± 8.000 tandartsen • Balie- en administratief werk en assistentie bij behandeling door ± 14.500 tandartsassistenten • Preventie en behandeling tandvleesproblemen door ± 1.800 preventieassistenten en ± 2.300 mondhygiënisten
Mondzorg: ontwikkelingen en discussies • Introductie preventieassistenten en mondhygiënisten • Tandarts wordt mondarts • 24-uurs zorg is nu nog meestal in handen van kleine waarneemgroepen • Maar eerste centrale tandartsenpost is nu geopend • Tandartsen doen daar veel minder vaak dienst (maar drukkere diensten) • Verantwoordelijkheid voor 24-uurs zorg staat nog niet ter discussie
Verloskundige zorg: huidige stand van zaken • ± 1.500 verloskundigen in ± 450 1e lijnspraktijken doen de eerste opvang van zwangere vrouwen • Doen begeleiding van ± 75% van de zwangerschappen • Doen begeleiding van ± 50% van de bevallingen • Hebben verwijsfunctie voor 2e lijn • ± 900 gynaecologen en ± 350 verloskundigen in 2e lijn doen begeleiding zwangerschap en bevalling voor gecompliceerdere patiënten • Voor de gynaecologen is verloskunde grofweg 35% van de werktijd
Verloskundige zorg: ontwikkelingen en discussies • Geen nieuwe beroepen in de verloskundige zorg, maar wel een nieuwe opleiding voor intramuraal werkzame verloskundigen • Primaat van 1e lijn staat (nog steeds) ter discussie • Steeds minder verloskundig actieve huisartsen • Steeds meer intramuraal werkzame verloskundigen
Ziekenhuiszorg: huidige stand van zaken • “Tweede” opvang van gezondheidsklachten in ± 120 ziekenhuizen • Diagnose en behandeling door of onder verantwoordelijkheid van ± 14.000 medisch specialisten (en ± 10.000 andere artsen) • Assistentie bij diagnose en behandeling door ± 25.000 paramedici (fysiotherapeuten, laboranten, et cetera) • Verpleging en verzorging door ± 100.000 verpleegkundigen en ± 30.000 verzorgenden
Ziekenhuiszorg: ontwikkelingen en discussies • Introductie nurse practitioners en physician assistants • Introductie van ziekenhuisarts en SEH-arts • Tendens tot verdere subspecialisering bij medisch specialisten • Verpleegkundigen gaan wellicht medicijnen voorschrijven
Taakverdeling tussen zorgberoepen: conclusies • Introductie van nieuwe taakverdeling vindt plaats • Effect is aanvullend dan substituerend • Strategische opvattingen bepalen discussie rond beroepsdomeinen • Noodzaak voor substitutie van taken van artsen naar anderen is afgenomen • Verdere taakverdeling zal daarom niet snel gaan
Taakverdeling tussen zorgberoepen: conclusies (vervolg) • Kenmerken van het zorgsysteem hebben invloed op de taakverdeling • De centrale rol van de eerstelijnsgezondheidszorg heeft waarschijnlijk geleid tot een relatief “slank” zorgsysteem • Nederland heeft bijvoorbeeld duidelijk minder huisartsen én medisch specialisten per 1.000 inwoners dan België • Desondanks heeft Nederland toch vrijwel even hoge onkosten voor de zorg als percentage van het Bruto Nationaal Product
