Dit artikel is met behulp van tekstherkenning (OCR) gedigitaliseerd. Afwijkingen van het origineel zijn hierdoor mogelijk.
TA in de dojo een theoretische vergelijking tussen de basisprincipes van TA en Aikido
Ester Braat "War is but a spectacular expression of our daily conduct" Krishnamurti
I
nleiding
Ik maakte eind 2001 kennis met aikido via het boek "the Anatomy of Change", van Richard Strozzi Heckler. In zijn boek beschreef hij de mogelijkheid om door middel van het beoefenen van een discipline, zoals lichaamswerk of een krijgskunst, tot psychologische en spirituele groei te komen. Wat mij vanaf de eerste bladzijde opviel, was dat de theorie en filosofie van de krijgskunsten duidelijk overeenkwam met die van de TA. Vooral in het concept van aikido vond ik overeenkomsten met TA filosofie en theorie over verandering. Krijgskunsten en budo 1 sporten vond ik vroeger eng, gevaarlijk en iets voor mannen die te veel energie en agressie hadden. Ik werd echter zo aangetrokken door wat ik las over aikido, dat ik een week nadat ik het boek uit had besloot een demonstratieles bij te wonen. Tot mijn grote ongenoegen was er in de dojo 2 van `aan de kant zitten' geen sprake, de introductie betekende meedoen. Toen de sensei 3 tijdens de oefeningen de fysieke, emotionele, mentale en spirituele lessen van aikido noemde en benadrukte dat ze allemaal even belangrijk waren, voelde ik me niet alleen meer op mijn gemak, maar was verkocht. Nu ik inmiddels enthousiast aikidoka 4 ben en drie keer in de week train, sta ik nog regelmatig versteld van nieuw gevonden overeenkomsten. In dit verslag zal ik mijn gevonden relatie tussen aikido en de Tafilosofie en Ta basisconcepten behandelen. Wat is Aikido? 1
budo: verzamelnaam waaronder alle krijgskunsten verenigd zijn. 2 dojo: Japans voor oefenruimte / oefenhal; een oase van Spiritualiteit 3 sensei: leraar, gids; hij die de weg eerder bewandelde. Mijn sensei is Paul Janssen van de Dojo Sho-Shin, dat `open geest' betekent. 4 aikidoka: Japans voor beoefenaar van aikido.
Aikido is geen sport, maar een discipline: een fysieke en spirituele houding. Deze krijgskunst is ontwikkeld door de Japanse Meester Morihei Ueshiba (18831969). Aikido 5 betekent `de weg van de harmonie' of `de weg van de liefde voor de mentale energie'. Morihei Ueshiba heeft deze uiterst creatieve en liefdevolle levenskunst gebaseerd op vele oude Japanse krijgskunsten en het shintoïsme 6 . Door het samensmelten van de fysieke en mentale krachten, loopt de beoefenaar het pad naar een volledig geïntegreerd menselijk wezen. De technieken van aikido zijn gebaseerd op het vechten met het zwaard en de speer. Deze oorspronkelijke wapens van de samoerai 7 zijn in de huidige dojo terug te vinden in de vorm van een lang houten zwaard en een stok. Alle technieken kunnen gebruikt worden om de wapens van de tegenstander afhandig te maken of om te zorgen dat de tegenstander geen controle krijgt over je eigen wapen. Wapens worden gebruikt om verdedigend aan te vallen, of om aanvallend te verdedigen met het doel de tegenstanders op afstand te houden, niet om ze te verwonden. Ten slotte zijn de ademtechnieken en ademoefeningen een essentieel onderdeel van de gehele training. Door middel van een volledige adem ben je meer aanwezig, voel je meer, ben je vollediger ontspannen in je lichaam en kan je flexibeler en creatiever reageren op invloeden van buitenaf.
5
aikido: Ai= liefde/ coordinatie/ harmonie, Ki= mentale energie/ kracht/ Universele levensenergie, Do= de weg/ de methode/ het doen. 6 shintoïsme: traditionele Japanse natuurgodsdienst, soms wordt shintoïsme het Japanse Zenboeddhisme genoemd; veel van Ueshiba's leerlingen waren (zen)boeddhisten. 7 samoerai: krijger in Japan. Oprichting van de samoerai klasse in de 8e eeuw na Christus. Naast het kortzwaard dat iedereen mocht dragen, mocht een samoerai een langzwaard dragen.
De overeenkomsten in de filosofie Drie filosofische uitgangspunten van de Transactionele Analyse zijn: Mensen zijn OK, iedereen heeft het vermogen om te denken en mensen bepalen hun eigen lot door middel van besluiten, en deze besluiten kunnen herzien worden. Mensen zijn OK Dit is de meest fundamentele vooronderstelling binnen de TA. Ik vind de zin in het TA handboek van Stewart en Joines deze vooronderstelling mooi verwoorden: Ik aanvaard mijzelf als mijzelf en u als u. Hiermee wordt in essentie bedoeld dat ik andere mensen als medemens accepteer in wat ze zijn (en daarmee hetzelfde zijn als ik) maar dat ik niet altijd hoef te accepteren wat andere mensen doen (en daarin kan verschillen van andere mensen). Zoals op veel boeddhistische wegen wordt ook in aikido de mens van nature als goed en vreedzaam beschouwd. De overeenkomst met TA vind ik vooral in het volgende: word je aangevallen (op welke fysieke, verbale of mentale manier dan ook), dan gaat aikido ervan uit dat de aanvallende persoon nog altijd zijn waarde als mens niet verloren heeft, alleen op dit moment in de tijd en ruimte op een ander (lager) niveau handelt. De aanvaller is op een ongelukkige manier bezig zijn liefde en respect voor `de levensdrang zelf’ te uiten. De moeilijke weg van de krijger is om te leren accepteren dat de aanval weinig met hemzelf te maken heeft (de kundige krijger is minder belangrijk dan hij zou willen) en deze uiting van levensdrang liefdevol te accepteren. In de dojo wordt er bewust met wisselende partners gewerkt om het gevecht niet persoonlijk te maken. Een van de consequenties van deze overtuiging is datje zo handelt datje de aanvaller uitschakelt zonder hem onnodig letsel toe te brengen. Het is het streven om de gewelddadige energie om te leiden en terug te geven aan de aanvaller, zonder dat deze zich hiermee verwondt. Zou je overtuigd zijn dat de aanvaller als mens een lager niveau heeft, dan zou je deze in een gevecht schade toe willen brengen. Aikido is echter zeker niet geweldloos. Het is in de eerste plaats belangrijk dat je jezelf beschermt. Bepaalde aanvallen zijn alleen om te leiden met technieken waarvan de tegenstander (tijdelijk) pijn ondervindt en deze technieken worden niet vermeden. Iedereen heeft het vermogen om te denken Ik vind dit zelf het belangrijkste uitgangspunt van de TA. Dat iedereen het vermogen heeft om te denken, geeft een enorme macht en onmacht. Datje voor andere mensen niet hoeft te denken, in te
2
vullen en in die zin te zorgen, geeft vrijheid en opluchting. Hieraan vast zit de verantwoordelijkheid om je met je eigen leven bezig te houden en de macht om zelf te denken, handelen en besluiten. De onmacht zit voor mij aan de andere kant van de medaille. Het is niet alleen ieders eigen verantwoordelijkheid om te beslissen wat hij of zij van het leven verlangt, het is bovendien onmogelijk die verantwoordelijkheid over te nemen zelfs als je dit zou willen. Op het krijgsveld gelden dezelfde regels, omdat het dodelijk kan zijn om voor de ander na te denken. Als je een paar seconden te vroeg reageert op een bepaalde stoot of slag die je verwacht, kan het slecht uitpakken als de aanvaller op het laatste moment toch iets anders besluit te doen. Omdat je uiteindelijk nooit weet wat de ander van plan is, luister je met je lichaam. Je stemt af op de aanvaller door je te verbinden met je eigen kwetsbare deel, de energie in je buik. Als je bewust bent van het energiecentrum in je buik, je dantien 8 , krijg je continu informatie waar het lichaam van de aanvaller vandaan komt, wat zijn beweging is en waar hij naar toe beweegt gezien de wetten van snelheid en zwaartekracht. Het enige waar je naar luistert is wat je in je lichaam voelt zodat je actief met de beweging kan handelen die op je af komt. Zo ga je mee met wat er is, en handelt op het moment datje daadwerkelijk informatie krijgt. Beslissingsmodel De uitleg van Stewart en Joines is: als wij ons niet O.K. gedragen, dan volgen wij strategieën waartoe wij als jonge kinderen besloten en waarmee we overleefd hebben. Eenmaal volwassen gebruiken we uit gewoonte en angst voor het onbekende dezelfde strategieën, alhoewel die nu schadelijk voor ons kunnen zijn. Wij kunnen niet door anderen of door de omgeving worden gedwongen tot het besluiten van een bepaalde strategie. Het is altijd onze eigen beslissing of wij aan die druk toegeven omdat we verantwoordelijk zijn voor onze eigen gevoelens en gedragingen. Vooral op het slagveld of zelfs in de dojo kan het erop lijken datje geen andere keus hebt dan terug te vechten of te vluchten. Aikido laatje ervaren, door middel van meditatie en gerichte aanwijzingen tijdens het oefenen, of je handelt vanuit een besloten strategie over aanval en verdediging. Je leertje eigen besluiten over je reactie op fysieke aanval te voelen in je lichaam. Keer je je af, zet je je adem vast, doe je je ogen dicht, houd je veel
8
dan-tien= energiecentrum. Je onderste (derde) centrum ligt ongeveer 5 cm onder je navel. Dit is het centrum van zwaartekracht in het lichaam, hier kan zich alle energie van de mens verzamelen. Strook
afstand of ben je juist iemand die er blind op los hakt, `overweldigt', blijft naderen, etc. Zelfs deze fysieke reacties zijn een beslissing die je hebt genomen over contact en conflict. Heb je eenmaal nieuwe vaardigheden tot je beschikking en nieuwe beslissingen gemaakt, dan dien je deze bewust te blijven herzien. Toets altijd watje hebt geleerd en als het niet werkt, stel het dan bij. Aikido gaat ervan uit dat iemand nooit 100% aanvaller of slachtoffer is en daardoor altijd de ruimte heeft om zelf te beslissen wat de handelingen zijn. Het loslaten van je oude reacties geeft ruimte om anders naar een gevecht te kijken. Het feit dat de ander jou aanvalt, betekent ook fysiek niet dat je hoeft mee te doen met het gevecht. In plaats van niets te doen en geweldloos aan je eind te komen of je te laten verleiden tot een gevecht, leid je de energie van de aanvaller in banen die je zelf kiest en gebruikt het conflict om weer harmonie te bereiken. Het werken met contracten De gezamenlijke verantwoordelijkheid van de cliënt en de therapeut om de verandering te bereiken die de cliënt wenst, wordt volgens TA principes vastgelegd en belichaamd in de vorm van een contract. Ook een beginnende aikido leerling krijgt een 10 pagina's tellend contract waar regels en gedragscodes worden afgesproken om een juiste houding in de dojo te waarborgen. De meeste regels gaan over respect voor jezelf en de ander, beleefdheid, toewijding, hygiëne en je inzet om te leren. Dit is niet alleen een papiertje dat ondertekend wordt, het zijn afspraken over toewijding tussen de leraar en de leerling die bijna elke les ter sprake komen. Een voorbeeld van het gewicht van de wederzijdse toewijding is het ritueel van het accepteren van een beginner. Pas na een half jaar intensief trainen krijgt een beginner de 6` kyu. De 6e kyu is de laagste rang en betekent dat als beginner bent geaccepteerd, niet alleen door de leraar, maar ook door de andere aikidoka's. De beginner is nu een gelijkwaardige oefenpartner, in plaats van een geïnteresseerde gast. Open communicatie Het belangrijkste wat ik heb meegekregen van het begrip `open communicatie' tijdens de jaren TA therapie is dat de therapeut uitlegt met welke denlanodellen en concepten er gewerkt wordt. Alle informatie is voorhanden en kan desgewenst uitgelegd worden. Dit maakt een vaak emotioneel turbulente situatie zoals therapie overzichtelijker en behapbaar. Het maakt bovendien de drempel naar een nieuwe houding lager en een nieuw levensbesluit minder groot en mysterieus. Jaargang 25 nr.4
In de aikido heb ik vooral de open communicatie ervaren op de mat 9 . De leraar geeft vaak de definitie van een meester / leraar: een meester is iemand die eerder begonnen is. Wat net zoveel betekent als: `waar ik ga, kan jij gaan'. Het prettigste vind ik dat tijdens het oefenen nooit iemand berispt wordt op het niet goed uitvoeren van de technieken, hoe vaak hij dezelfde aanwijzing ook krijgt. De leraar legt vaak uit, dat hij misschien wel 100 keer iets moet uitleggen voordat het aankomt bij de leerling en hij zelf door het 100 keer uit te leggen, ook weer iets leert van die aanwijzing. Verder is één van zijn doelen om aikido te demystificeren. Zijn uitspraak 'watje ziet is niet wat ik doe' is altijd de inleiding tot een uitleg over de houding van zijn handen bij het uitvoeren van een ogenschijnlijk ingewikkelde techniek. Bovendien deelt hij na de les soms artikelen uit over aikido, zodat de aikidoka's zelf hun kennis kunnen vergroten over theorieen filosofie van aikido. De basisconcepten Drie ego posities Eric Berne: Een ego toestand is een consistent patroon van voelen en ervaren dat direct samengaat met een overeenkomstig consistent patroon van gedragingen. Het model van de ego toestanden kent drie posities, die van de Ouder, Volwassene en Kind. In de Ouder ego toestand komen gedrag, gedachten en gevoelens overeen met die van de ouders of ouderfiguren. Hier wordt alle informatie opgeslagen over wat moet en hoort, de normen en de waarden van het individu. In de Volwassen ego toestand komen gedrag, gedachten en gevoelens overeen met die van het individu in het hier en nu. In de Kind ego toestand komen gedrag, gedachten en gevoelens overeen met die van zichzelf, uit de kinderjaren herhaald. In de geintegreerde Volwassene gaat het om het samenspel van gevoelens, gedragingen en gedachten afkomstig van de Voedende / Kritische Ouder, de Volwassene en het Aangepaste / Vrije Kind, die passen bij het hier en nu. De Ouder, Volwassene en het Kind staan in constant dialoog met elkaar. Ik kan een ouderboodschap die ik bij mezelf ontdek opnieuw evalueren en beslissen of ik deze in mijn Ouder wil hebben. Als ik besluit de boodschap bijvoorbeeld in mijn positief Kritische
'de mat= zachte oefenmat. De mat is een heilige plaats waar je met je beste aandacht voor jezelf kan leren; je betreedt de mat blootsvoets en met een buiging naar de plaats van de leraar. 5
Ouder te bewaren, kan ik er gebruik van maken in het hier er nu, vanuit mijn geïntegreerde Volwassene. Bij Aikido is het van belang datje leert als een geïntegreerde Volwassene op de mat te staan en te handelen. De onderverdeling die gemaakt wordt is die van de houding (de overtuigingen en besluiten, de discipline, houding ten opzichte van gevecht), het handelen (denken en doen in het Nu) en het voelen (lichamelijk, emotioneel, intuïtief). Oude denkbeelden, aannames en oude gevoelens (die in de houding ten opzichte van conflict of de emoties ten opzichte van conflict zijn geslopen) moeten opgezocht, geëvalueerd en tenslotte verworpen of opnieuw aangenomen worden. Waar Angst uit het verleden (Kind) verzwaart en verlamt, maakt angst in het hier en nu scherp (Kind in de geïntegreerde Volwassene). Een geïntegreerd persoon put uit zijn eerder overwogen overtuigingen omtrent conflict, ervaart en handelt in het nu en voelt en houdt contact. Het duidelijkst zie ik dit model van de geinte greerde Volwassene in de dojo bij het concept van het gelijktijdig gebruik van `Contact en Controle'. Een algemene opvattingen over gevecht is datje dit wint door in controle te blijven. Aikido leert dat deze controle vaak niets met het Nu te maken heeft, maar te maken heeft met oude denkbeelden en dus per definitie in de weg staat. Een andere opvatting is dat als je in een gevecht contact maakt met de ander, dus gaat voelen, je dit gevecht verliest omdat je je kwetsbaar opstelt. Aikido leert datje dit voelen nodig hebt, om te voelen wat er in het gevecht gebeurt en hoe je daar zo creatief mogelijk mee om kan gaan. Als je in je centrum blijft, de plaats van de kracht, heb je Contact en Controle tegelijkertijd tot je beschikking. De Ouder in de geïntegreerde Volwassene staat bij aikido voor je overtuiging over wat een gevecht is, de boodschap die je aan je aanvaller wilt geven en de regels en etiquettes je jezelf oplegt. Met de Ouder wordt ook de discipline bedoeld in het beoefenen van de kunst en het geloof over de macht van je zwaard. De Ouder zorgt voor grenzen en veiligheid. In een gevecht van buitenaf gezien kan deze contolerend en manipulatief overkomen door de vele trucs en wendingen die de aikidoka tot zijn beschikking heeft. Dit is echter de positief Kritische Ouder aan het werk, die zijn grens duidelijk aangeeft en iemand effectief buiten gevecht stelt, maar zo min mogelijk beschadigt. De Volwassene schakel je bij aikido in zodra je gaat handelen; je handen staan voor het denken en mentaal handelen. Het helder bewustzijn van de geïntegreerde Volwassene komt door de
4
samensmelting van geest, lichaam en ziel. Vooral het hanteren van het zwaard staat voor de heldere beslissing in het Nu. Zelfs temidden van alle etiquettes en regels wordt elke aikidoka uitgenodigd zich te gedragen en te handelen naar eigen behoefte. Over de etiquettes mag je discussiëren met de leraar en veranderingen voorstellen. De oefeningen mag je zo vormen dat ze goed zijn voor jouw snelheid en anatomie en op aanvallen mag je reageren met de oefening die bij jou past op dat moment. Het Kind in de geïntegreerde Volwassene wordt door alle meridianen vertegenwoordigd. De meridianen voeden en stimuleren alle emoties. Tijdens de warmingup en gevechtsoefeningen stimuleer je intensief drukpunten langs de verschillende meridianen, om in direct contact met je gevoel te blijven. Zo verscherp je niet alleen je intuïtie, maar blijft ook soepel en beweeglijk als een kind zodat je spontaan en creatief kan handelen. Naast het serieus en met aandacht oefenen, is er op de mat ruimte en waardering voor humor en plezier. Ook tijdens een gevecht kan humor, of de humor van het gevecht, de tegenstander uitschakelen. De lach, kinderlijke lachuitbarstingen en vrolijkheid zijn tekens van een gelukkige geest. Bovendien mag je op mat altijd voelen wat er te voelen valt, het tegenhouden van gevoel kost alleen maar energie. De positief Kritische Ouder geeft het advies dat het in een gevecht niet altijd handig is om je gevoel te laten zien, maar je mag het wel voelen. Transacties en Spelen Alhoewel de stimulus van een aanvaller uit elk van de drie egoposities kan komen, komt die volgens mij het meest uit het negatief Aangepast Kind (Rebellerend Kind) en uit het negatief Vrij Kind. De transactie is meestal gericht op het Kind of de Ouder van de aikidoka. Een aikidoka houdt zich niet bezig met de analyse waar vanuit de aanvaller aanvalt, duidelijk is dat hij aanvalt en je daarmee voor een gevecht uitnodigt. De aikidoka is zich echter wel bewust van het kruizen van de transactie, omdat dit zo het gevecht beëindigt. Het meegaan in parallelle transacties (vlucht of vechtreacties) houden je in het gevecht. In plaats van de initiële transactie meteen te kruizen door de respons vanuit Volwassene naar Volwassene, maakt de aikidoka eerst de respons vanuit Kind naar de Volwassene van de aanvaller. De sleutel van aikido is namelijk om eerst contact te maken (dus ook een transactie vanuit Kind te starten). Dit betekent dat de aikidoka voelt, aftast en creatief meegaat in de beweging en daar niet tegen in gaat. Vervolgens komen de transacties Strook
vanuit de Volwassene naar Volwassene om het Spel te eindigen. Een gevecht of conflict is per definitie een Spel, anders spreek je van een krachtmeting of het uitwisselen van informatie (oefenen). Je kan uit een gevecht blijven of deze beëindigen door op de volgende punten te letten: · Als ik aangevallen word, wil ik niet gebruikt worden (in het Spel) door een ander. Ik laat me zelfs niet verleiden tot een gevecht door een houding van verdediging aan te nemen. Ik blijf diep en volledig ademen en in mijn lichaam aanwezig (Ik ben OK). · De aanvaller begint dit gevecht door zijn honger voor erkenning. Ik wil de aanvaller de kans geven om van gedachten te veranderen en een manier te vinden zonder agressie contact te hebben (Jij bent OK). · Ik blijf in het moment en ga niet anticiperen. Ik laat me niet uit het Nu halen door oude emoties. Ik voel wat werkt en als het niet werkt, doe ik iets anders. (Transactie kruizen vanuit geïntegreerde Volwassene zodat je niet reageert vanuit de egopositie die wordt aangesproken door te vluchten of te vechten). Autonomie De concepten van de TA zijn ontwikkeld om mensen te helpen bij het verwerven van autonomie, oftewel het verwerven van bewustheid, spontaniteit en een vermogen tot intimiteit. Zo kan een mens, met toegang en gebruik van al zijn menselijke capaciteiten, zijn werkelijke leven leven (in plaats van in script en Spel te blijven). De termen bewustheid, spontaniteit en intimiteit zijn de aandachtsgebieden waarmee getraind wordt in aikido, waarbij de term spontaniteit uitgelegd wordt als toegang tot je creativiteit in het hier en nu. Door bewust te zijn, toegang te hebben tot je creativiteit en het beleven van intimiteit bereik je authenticiteit (autonomie). Controle en contact Een streven in alles waar je in de dojo en buiten de dojo mee te maken hebt is het tegelijkertijd ervaren van controle en contact. Met controle wordt bedoeld in het hier en nu te blijven, je niet tot een spel te laten verleiden en verantwoordelijk te blijven over watje doet en denkt. Je mag je wel laten 'raken' en laten inspireren door de tegenstander, maar je blijft meester over je eigen acties. Met contact wordt bedoeld: jezelf voelen en vandaar uit zonder angst volledig de ander voelen, voelen waar deze vandaan komt, is, en naar toe gaat. Terwijl je in gevecht bent houd je Jaargang 25 nr.5
voortdurend contact vanuit je eigen dantien met de levensenergie van de aanvaller. Het bewustzijn van dit samenspel van controle en contact geeft inzicht over het doel en kwaliteit van het gevecht. Uiteindelijk vecht je elk gevecht met een aspect van jezelf, al maakt de aanvaller alleen al duidelijk waar je je sterk en zwak voelt. Bewust dat je op jouw beurt in een andere vorm een gevecht aangaat en er alleen in deze vorm een verschil is tussen jezelf en de aanvaller, schakel je hem zo mild mogelijk uit. De creativiteit die tot je beschikking staat is een soort lijm tussen de controle en het contact. Je bent voortdurend in het moment, leidt de energie om van de tegenstander en handelt verder, voelt opnieuw wat er ontstaan is, en handelt verder. De controle maakt datje vanuit een zekere rust kan reageren en door het contact voel je welke techniek het meeste effect heeft. Je weet aan het begin van een aanval niet welke technieken je uiteindelijk zal gebruiken, dus met controle in de zin van het van tevoren vaststellen watje gaat doen kom je er niet. Pas als je creatief en spontaan durft te zijn, structuur durft los te laten, kan je elke aanval in goede banen leiden. Intimiteit ervaren en het uiten van liefde voor jezelf en de ander is het uiteindelijke streven van aikido. De grote aandacht en liefde voor jezelf (die gevoed wordt door uitgebreide warmingup en zelfmassage) maakt ruimte om optimaal contact te maken met de ander. Een overtuiging in de dojo is dat in het grootste risico (intimiteit) de meeste creativiteit zit. Het gaat erom die creativiteit te gebruiken in de dynamiek van contact en controle. Intimiteit en het behouden van intimiteit wordt vergeleken met het vinden van de derde weg. De derde weg is geen compromis. Bij een compromis krijg je beiden niet watje wilt. De derde weg is de derde weg. Samen met de ander maak je een beweging die uniek is en niet in je eentje of met iemand anders gemaakt kan worden. Als dit bovendien een beweging is die de energie van beiden laat zijn en laat stromen, is er sprake van intimiteit. Je doet samen je unieke dans en kijkt waar die naartoe gaat. Vanuit het centrum in je buik nodig je uit tot het maken van de derde weg. Je laat jezelf zien aan de ander, door vanuit je dantien al je bewegingen te maken. Je stelt jezelf kwetsbaar op door je tijdens het gevecht, in het moment zelf, te laten beïnvloeden door de kracht, houding en beweging van de ander terwijl de aanvaller vaak wel een vooropgesteld plan van aanval heeft.
7
Conclusie Uiteindelijk zijn de concepten van TA ontwikkeld om mensen te helpen bij het verwerven van autonomie (bewustheid, intimiteit en spontaniteit). Uiteindelijk gaat aikido er vanuit dat er niets anders bestaat dan liefde, en dat het de behoefte is van elk mens om die liefde en intimiteit te beleven. Daarom leert aikido om elk conflict dat op je afkomt af te sluiten en naar intimiteit te gaan. Zo gebruik je het conflict om harmonie te herstellen. Door tijdens een aanval in je eigen centrum en waarheid te blijven, zoek je de beweging waar je het met elkaar eens bent, en bewandel je samen de derde weg. Deze opvattingen over persoonlijke groei vind ik in de TA vooral terug op een mentaal en emotioneel niveau en in aikido vooral op een fysiek en spiritueel niveau. Omdat we allemaal uiteindelijk één organisme zijn, en niet uit verschillende niveaus bestaan, voelt het of TA en aikido elkaar verduidelijken, de loep van aandacht op een ander stukje leggen. Het mooist van de vergelijking tussen TA en aikido is dat ik de vaardigheden uit het ene gebied kan gebruiken in het andere gebied. Zo laat ik me
inmiddels niet meer zo makkelijk verleiden tot een verbaal of mentaal Spel, maar voel nog steeds sterke vlucht of vechtreacties als iemand op me af komt met een stok. Het inzien dat het allemaal verschillende uitingen zijn van dezelfde Spelen, maakt een weg vrij naar authentiek bewegen. Voor informatie heb ik geput uit de ervaring van het beoefenen van aikido, uitspraken van sensei Paul Janssen, het volgen van het eerste jaar van de TAopleiding van ANITA en uit de volgende boeken: Al Huang, Chungliang en Lynch, Jerry; De Tao van de wijsheid, 1995 Broek, Esther van den; Ki en de zelfsturende beweging, 1997 Musashi, Miyamoto; De Strategie van de Samoerai, 1974 Reid, Daniel; de Tao van het lichaam, 1989 Schloegl, Irmgard; Het pad van Zen, 1995 Stewart, Ian en Joines, Vann; Transactionele Analyse, het handboek, 1987 Strozzi Heckler, Richard; The Anatomy of Change, 1984 Westbrook, A. and Ratti, 0.; Aikido and the Dynamic Sphere, 1970.
