‘t Pompebled e
19 jaargang
Nr.:
194
November 2011
ig e
ld
sk e Pea
S
y Fr
lle n
Doarpskrante mei it nijs fan
r sw â
Colofon
't Pompebledpraatsje De kinderen van de beide basisscholen en de peuterspeelzaal hebben inmiddels een nieuw onderkomen gevonden in het prachtige multifunctionele centrum ’t Byntwurk in Frieschepalen. Ook werd afscheid genomen van de beide oude schoolgebouwen, die een onzekere toekomst tegemoet gaan. Plaatselijk Belang heeft hierover goede ideeën. Meer hierover kunt u lezen in dit Pompeblêd. Annet List schrijft over het open huis van de scholen in onze vaste rubriek In de Schijnwerper. Op de voorpagina staat het duo Romy Kramer (hangend) en Ilja Klamer. Zij leverden een topprestatie door Nederlands kampioen acrogymnastiek te worden. Romy woont in Frieschepalen en doet sinds een paar jaar aan acrogymnastiek. Ze is leerling van OBS de Skâns. Meer over hun bijzondere prestatie kan men lezen in ’t Pompeblêd.
‘t POMPEBLED verschijnt 10 keer per jaar. Oplage: ±950 exemplaren
Redactie en bezorging: Siegerswoude: Pjirkje Idsinga-Vellenga, Bremerweg 28, de Wilp, tel.: 0594 63 27 11
Frieschepalen: Wouter Thomassen, de Bodding 9, tel.: 0512 51 12 13 Trienke van der Wier, Kromhoek 15, tel.: 0512 30 24 50 Jelle Jeensma, Lytse Leane 5, tel.: 06 21 23 87 64 Albert Gjaltema: vormgeving en illustraties Uitgifte volgende nr.: 24 en 25 december 2011
Siegerswoude kwam in het nieuws door een origineel idee. Ruud en Carla Elzerman bedachten een plan voor huurhuizen rond een paardenbak. Hiermee willen ze het vergrijzende dorp - veel jonge families hebben het dorp verlaten zeggen Ruud en Carla Elzerman - weer nieuw leven inblazen. De familie Elzerman denkt aan een nieuw buurtje van tien huurwoningen, geformeerd rond een paardenbak. Siegerswoude heeft veel paardenliefhebbers en voor deze inwoners zou dit een voorziening zijn die hen aan het dorp bindt. Ruud en Carla Elzerman hebben hun plannen al voorgelegd aan de provincie en de gemeente Opsterland. De gemeente onderzoekt of het initiatief haalbaar is. Ook is er in deze krant aandacht voor het dorpssteunpunt in Siegerswoude dat begin volgend jaar van start gaat. Pjirkje Idsinga laat Wim Visscher, voorzitter van de werkgroep, aan het woord. Verder staat er in deze krant veel ander lezenswaardig nieuws. Ons eerstvolgende nummer verschijnt voor de kerstdagen.
Kopij: Kopij voor het volgende nummer uiterlijk inleveren voor zaterdag 17 december 2011 voor 18:00 uur bij de redactie. Op de computer gemaakte teksten (en foto’s als JPG-bijlage) kunt u aanleveren per e-mail:
[email protected] Advertenties: Anneke Atsma, Siegerswoude Tel. 0512 30 12 48 Email:
[email protected]
Vrijwillige bijdrage ‘t Pompeblêd: Bankrekeningnummer 13.51.52.534 ten name van Stichting ’t Pompeblêd K.v.k. nr.: 01134787 1
In de
Schijnwerper
Door: Annet List
Multifunctioneel centrum ’t Byntwurk in gebruik
N
a een bouwperiode van een jaar is het nieuwe multifunctionele centrum ’t Byntwurk in Frieschepalen klaar. Op maandag 24 oktober 2011 hebben de leerlingen en leraren van de PCBO-school Rehoboth, de Openbare Daltonschool i.o. De Skâns en peuterspeelzaal De Krobbedobbe hun intrek genomen in de nieuwe brede school. Dorphuis De Dobber zal per 1 december haar deuren openen. De officiële opening van het multifunctionele gebouw ’t Byntwurk zal op 22 februari 2012 plaatsvinden. opbrengst van de verkoop (ongeveer € 3.000 in totaal) worden onder andere nieuwe muziekinstrumenten aangeschaft. Schoolplein brede school Op het schoolplein, die gelegen is aan de achterzijde van ’t Byntwurk, komen prachtige nieuwe speeltoestellen. Er komt geen hekwerk, zodat het schoolplein vrij toegankelijk is. Dit betekent dat de kinderen tijdens maar ook na schooltijd kunnen gaan Rehoboth spelen op het schoolplein. Aan de buitenzijde van het plein komt een Open huis scholen Op 5 november 2011 was er gelegenheid om schelpenpad, dat gaat dienen als openbare nog eenmaal een kijkje te nemen in de oude wandelroute. De gemeente verwacht hiermee schoolgebouwen van de Rehoboth, De Skâns ook sociale controle te creëren, zodat en peuterspeel De Krobbedobbe. Ook was er eventuele vernielingen worden voorkomen. gelegenheid om de nieuwe brede school te Ondanks dat de meesten onder ons zich goed bewonderen. Dit prachtige nieuwe gedragen, blijkt aandacht hiervoor helaas multifunctionele gebouw is een grote toch nodig: tijdens afgelopen zomervakantie aanwinst voor Frieschepalen en haar inwoners. Wat een fijne kans om samen te werken en met zijn allen onder één dak te genieten van alle voordelen, die deze brede school en dorpshuis ons in dit multifunctioneel gebouw biedt. Op 5 november 2011 hebben beide basisscholen verkoop gehouden van diverse oude schoolspullen en interieur. Deze verkoop was voor iedereen toegankelijk en is naar wens verlopen. Ongeveer 250 mensen hebben de verkoop bezocht. Met de Skâns
2
Voor de locatie van De Skâns is reeds een locatiestudie uitgevoerd, om te onderzoeken of woningbouw op deze plek mogelijk is. Als er behoefte is aan woningbouw dan is deze zogenoemde inbreidingslocatie daarvoor geschikt, omdat het gaat om een bestaande locatie midden in het dorp met rondom bestaande woningbouw. De gemeente Opsterland zal haar voorkeur bekend maken bij Plaatselijk Belang en de direct omwonenden. De twee gebouwen komen voorlopig leeg te staan, net als de ruimte van ons ‘oude’ dorpshuis De Dobber en de voormalige peuterspeelzaal in het appartementencomplex Yn’e Jister.
Krobbedobbe
zijn er namelijk vernielingen aangericht bij het oude gebouw van De Skâns. Laten wij met zijn allen hopen en er ook voor zorgen dat kinderen, oudere jeugd en anderen zich netjes gedragen, zodat speeltoestellen en gebouwen in goede staat blijven. Op die manier kan het schoolplein ook vrij toegankelijk blijven.
Verkeersveiligheid Door de werkgroep verkeersveiligheid in Frieschepalen wordt achter de schermen gewerkt om zo snel mogelijk de oversteek van de Tolheksleane naar de brede school veilig te maken. De bouw en het bouwverkeer is inmiddels verleden tijd, dus hopelijk wordt zo snel mogelijk dit kruispunt verkeersveilig gemaakt.
Dorpshuis De Dobber Op 1 december neemt dorpshuis De Dobber haar intrek in het nieuwe multifunctionele centrum ‘t Byntwurk. Op 10 december organiseert het bestuur van dorpshuis De Dobber een open huis. Iedereen wordt bij deze uitgenodigd om op zaterdagmiddag 10 december tussen16.00 tot 18.00 uur, onder het genot van een hapje en een drankje, het nieuwe dorpshuis te bewonderen. Er is door vrijwilligers veel werk verzet om per 1 december intrek te nemen in het nieuwe dorpshuis. Het dorpshuis is voorzien van nieuw meubilair en een prachtige keuken. Het bestuur is trots op de nieuwe accommodatie en wil het dorpshuis graag aan iedere belangstellende laten zien.
P
laatselijk Belang Frieschepalen
Op 3 november hebben wij B en W op bezoek gehad. Een van de belangrijkste punten die wij op de agenda hadden was, wat gaan wij doen met de oude schoolgebouwen? Wij hoopten dat B en W met een oplossing zouden komen, maar helaas gebeurde dat niet. Hun idee is de gebouwen verkopen of verhuren. Ook een punt op de agenda was woningbouw in de sociale sector. Maar aangezien dat de Toekomst oude schoolgebouwen woningbouw in alle dorpen plat ligt, is daar De gemeente Opsterland is bezig een visie te geen kans op. Wel willen B en W ontwikkelen voor de twee oude initiatieven uit het dorp ondersteunen. Wij schoolgebouwen van de PCBO-school hebben als bestuur de locatie van de Skâns Rehoboth en de Openbare Daltonschool i.o. op het oog voor een eventuele uitbreiding. De Skâns. Om verloedering van deze Onze gedachtegang is om op deze locatie gebouwen te voorkomen, wordt goedkope starterswoningen neer te zetten. vooruitlopend op het algemene beleid voor Wij denken aan een stuk of vier woningen deze panden alvast een visie ontwikkeld. met een aantrekkelijke prijs. De gemeente 3
wil niet eerder concrete stappen ondernemen, dan wanneer er echt serieuze jonge mensen zijn die hier willen wonen. Daarom vragen wij jonge mensen om contact op te nemen met Plaatselijk Belang. U kunt zich aanmelden bij de volgende bestuursleden: Johannes Dijkstra, de Slûs 1d, Wietze Taekema, de Slûs 8 en Jannes Donker, Lytse Leane 17. In de maand december komen wij de contributie weer ophalen bij degenen die nog niet automatisch betalen. Het bestuur.
genomen door controleurs van de Voedsel en Waren Autoriteit, samen met de politie en de provincie Drenthe. De 43-jarige boer uit Ureterp kreeg een proces-verbaal en de schapen werden afgevoerd. De eigenaar van de schapen werd aangehouden omdat de schapen niet geïdentificeerd en geregistreerd waren. Koeien, schapen, geiten en varkens moeten geregistreerd staan in het Identificatie- en Registratiesysteem (I&R) voor dieren. Daardoor zijn levende dieren snel terug te vinden. De afvalbakken bij de Opsterlandse parkeer- en picknickplaatsen blijven. Burgemeester en wethouders wilden vanaf 2013 op de prullenbakken gaan bezuinigen door ze weg te halen of ze in ieder geval niet meer door de gemeente te laten legen. De meerderheid van de gemeenteraad vindt dit geen goed idee, omdat rommelige picknickplaatsen niet passen bij de opgeruimde woon- en recreatiegemeente die Opsterland wil zijn. Opsterland sluit zich aan bij Burgernet, het telefonische waarschuwingsnetwerk van politie met burgers en bedrijven. Het college van burgemeester en wethouder maakte bezwaar tegen deelname omdat opsporing een zaak van de politie is. De gemeenteraad wil echter niet het risico lopen dat de opsporing vastloopt omdat Opsterland niet meedoet. De politie kan door tips snel actie ondernemen als bijvoorbeeld kinderen worden vermist of als criminelen vluchten. Burgernet kost de gemeente 12.000 euro aan entreegeld en 6000 euro per jaar voor het lidmaatschap. Het openbaar ministerie in Leeuwarden eiste een werkstraf van 180 uur en een voorwaardelijke celstraf van drie maanden tegen een 51-jarige bejaardenverzorgster uit Drachten. De vrouw, die op staande voet is
Vier inwoners van Frieschepalen raakten gewond op de A7 bij Frieschepalen toen een lijnbus van QBuzz op hun auto inreed. De vier Frieschepaalsters waren onderweg naar de bekervoetbalwedstrijd SC Heerenveen Harkemase Boys in het Abe Lenstrastadion. De vier Frieschepaalsters werden door de brandweer en medisch personeel uit de auto gehaald en overgebracht naar het ziekenhuis. De verwondingen van een 53-jarige vrouw waren het meest ernstig. Zij werd geopereerd in het ziekenhuis. Het ongeluk veroorzaakte een grote file, waardoor sommige voetballiefhebbers pas in de rust bij het stadion arriveerden. Een veertienjarig meisje uit Zevenhuizen kwam in een manege in Siegerswoude onder een paard terecht. De politie werd erbij geroepen om te assisteren. Het meisje reed met haar paard in de dressuurbak. Nadat het paard viel kwam ze onder het dier terecht. Het meisje raakte gewond en werd met een ambulance overgebracht naar het UMCGziekenhuis in Groningen. De traumahelikopter van het Mobiel Medisch Team verleende eerste hulp. Bij een veehouder en veehandelaar uit Ureterp werden zo’n 150 schapen in beslag 4
ontslagen, stal ongeveer anderhalf jaar lang geld van bewoners van verpleeghuis de Warrenhove in Drachten. In totaal maakte ze tien bewoners zo'n 1400 euro lichter. De vrouw was verslaafd aan gokken en aan alcohol. Met haar eveneens gokverslaafde partner had ze bovendien een schuld van 60.000 euro. (Samenstelling Jelle Jeensma)
‘vergrijzende’ maatschappij zal zorg juist meer nodig zijn. Zolang mogelijk zelfstandig blijven wonen, dat is voor vele ouderen een grote wens. Een plotselinge ziekte of een ongelukje kan er voor zorgen, dat de hond niet meer uitgelaten wordt of de boodschappen niet worden gedaan. Het is de bedoeling van de werkgroep, dat er in elke buurt een contactpersoon komt tot wie men zich in moeilijke situaties kan wenden om een (tijdelijke) oplossing te zoeken.
In welke vorm? Daadwerkelijke hulp, maar daarnaast ook informatie over bijvoorbeeld de belbus, voorlichting over hulpmiddelen of welke Dorpssteunpunt Siegerswoude mogelijkheden er zijn voor langere zorg. Ook als men merkt, dat iemand dreigt te “Siegerswoude, een tópdorp” vereenzamen kan men overleggen over Dat is de uitspraak van Wim Visscher, de aandacht voor deze mens, bijvoorbeeld met voorzitter van de werkgroep van het dorpssteunpunt Siegerswoude. Het steunpunt een telefooncirkel. Het steunpunt wil een netwerk opbouwen met vertegenwoordigers is een ‘filosofie/ontwerp/idee’ van de van (buurt) verenigingen, kerken, scholen en gemeente, door het dorp zelf ingevuld. zo zorgen voor ‘ogen en oren’ in het dorp. Opsterland telt al vele van zulke dorpssteunpunten en op zaterdag 14 januari Vrijwillig of betaalde krachten? 2012 laat men door wethouder Wietze Kooistra ook hier een steunpunt starten. Alle De geboden hulp is vrijwilligerswerk, de werkgroep bestaat ook uit vrijwilligers. inwoners van het dorp krijgen hierover Werken voor de gemeenschap in je eigen bericht. Zij kunnen deelnemen aan een dorp. En niet alleen ouderen kunnen zich tot stamppotmaaltijd en kennismaken met de werkgroep en het doel en de uitwerking van het steunpunt wenden, ook jongeren kunnen betrokken worden bij deze activiteit. Men het dorpssteunpunt. moet het steunpunt zien als een verlengstuk van gemeente, het informatiepunt Wmo Wat is het doel? Een steunpunt beoogt te steunen en zorg weg (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) en te nemen. In de huidige situatie wordt overal Dorpsbelang. op bezuinigd, dus ook op zorg. In onze Hoe wil men samenwerken? Een goede samenwerking via het netwerk is hierbij vereist en op bijeenkomsten (minimaal twee keer per jaar) wordt informatie uitgewisseld en worden knelpunten en ervaringen besproken. De Wmo, een aantal jaren geleden opgericht, met voor Opsterland locaties in Beetsterzwaag, Gorredijk en Ureterp, helpt mensen zo lang mogelijk deel te kunnen 5
Bouma en iemand van Dorpsbelang. (Remco Kappers wordt vervangen). Zij worden ondersteund door Tryntsje Rekker van Wmo en Tina Kraai van opbouwwerk Timpaan Welzijn. Zijn er ideeën? Wim Visscher, die door een hersenbloeding zijn vaardigheid in vreemde talen kwijt is, meende enige tijd geleden te moeten verhuizen uit de Friese gemeenschap waar hij sedert 1999 woont, maar is, nu hij zich veel beter voelt, op dat besluit teruggekomen en ervaart dat mensen begrip hebben voor zijn situatie. Hij zet zich weer helemaal in Wim Visscher voor zijn vrijwilligerswerk en is blij met zijn plekje in het mooie dorp (Skieppedrift). Zo nemen aan de samenleving. In de Wmomaakt de werkgroep plannen voor nieuwe krant heeft Visscher zijn ideeën al eens laten diensten, bijvoorbeeld voor minder mobiele publiceren. De Wmo-adviseur heeft de mensen gezamenlijk boodschappen bestellen kennis, de gemeente zorgt voor de jaarlijkse bij een supermarkt of een huis van ouderen subsidie voor vergoedingen en testen op valpreventie. Een handige klusser organisatiekosten, contactpersonen in de zou die lastige drempel dan kunnen buurt signaleren of staan open voor vragen verwijderen. Als de werkgroep of de en vrijwilligers uit eigen dorp zorgen voor buurtcontactpersoon op de hoogte is van de de uitvoering. Er is een speciale vaardigheden van de vrijwilligers, vrijwilligersovereenkomst geregeld en een kan men dadelijk de juiste persoon op de collectieve ongevallen- en WA-verzekering. gevraagde plek inzetten. En dat zal soms Scholing en begeleiding van de vrijwilligers vaker nodig zijn, soms in langere tijd weer wordt verzorgd door de Wmo-adviseur en de niet. opbouwwerker van Timpaan Welzijn. Er wordt vast op veel medewerking De werkgroep wil kleinschalig beginnen en gehoopt? hoopt het steunpunt te laten groeien tot een Een groeiende gemeenschapszin in de vorm algemeen bekende en actieve, van daadwerkelijke hulp, informatie en hulpverlenende organisatie met voor de voorlichting, daar zet de werkgroep zich dorpsbewoners bekende vrijwilligers. Zij voor in. Een succesvolle organisatie, na worden op de hoogte gebracht met naam, verloop van tijd niet meer weg te denken uit adres en telefoon van de een vergrijzend of, wat men ook wel zegt, buurtcontactpersonen. De werkgroep zal een ‘slapend’ dorp. “Wat slapend”, zegt regelmatig de ontwikkelingen en thema’s Visscher, “een tópdorp moet het zijn”. Hij publiceren in de dorpskrant ’t Pompeblêd, hoopt, dat de Siegerwoudsters gaan artikelen schrijven in de Woudklank, huis nadenken over wat zij hiervoor kunnen aan huis folders verspreiden en verenigingen betekenen. Helpen en geholpen worden, en organisaties aanschrijven. onwetendheid over mogelijkheden en de De werkgroep bestaat uit Wim Visscher angst wegnemen over de gevolgen van de (voorzitter) Myriam Loonen en Tjitze bezuinigingen. Kom naar de start op 14 6
januari, zet samen de schouders eronder, versterk elkaar en de leefbaarheid van Siegerswoude! Pjirkje Idsinga
voor de buurt of het dorp bij vragen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Het dorpssteunpunt wordt ondersteund door de Vereniging Dorpsbelang Siegerswoude.
S
De werkgroepleden zijn: Wim Visscher, tart dorpssteunpunt Siegerswoude Skieppedrift 2, tel.: 0512-301032,
[email protected] Op zaterdag 14 januari 2012 gaat het Myriam Loonen, Middenwei 11, dorpssteunpunt Siegerswoude officieel van tel.: 0516-541471, start. Vanaf 11.00 uur zijn alle
[email protected] dorpsbewoners en andere belangstellenden Tjitze Bouma, Middenwei 5aa, tel.: 0516van harte welkom in dorpshuis de Uthôf. Wethouder Wietze Kooistra zal het startsein 541447,
[email protected] geven. Daarna wordt de ochtend afgesloten met een gezamenlijk stamppotbuffet. Hiervoor kunt u zich opgeven bij ieuws van De Sjofaar onderstaande leden van de werkgroep. In de afgelopen weken hebben we flink Het dorpssteunpunt heeft als doel om gerepeteerd en is al een basis gelegd voor de inwoners zo lang mogelijk zelfstandig in het samenwerking in Brassband Opsterland dorp te laten wonen. De functie van het (BBO). Na het persbericht waarbij de dorpssteunpunt is het verstrekken van oprichting werd aangekondigd, zijn nog informatie, het signaleren van problemen en meer mensen lid geworden. Soms mensen de problemen in het dorp zelf oplossen met die in geen jaren gespeeld hebben, maar nu behulp van vrijwilligers. Is dat niet mogelijk, weer enthousiast zijn. Maar is er altijd plek of als er professionele hulp nodig is, wordt voor meer muzikanten. Dus kom gerust eens de vraag of het probleem doorgestuurd naar langs op een repetitie. het Informatiepunt Wmo. De repetities staan onder leiding van Gerk Het dorpssteunpunt bestaat uit een Huisman uit Surhuisterveen. Hij is twintig werkgroep en buurtcontactpersonen. De jaar en studeert trompet aan het werkgroep zorgt ervoor dat er in Conservatorium in Groningen. Omdat hij Siegerswoude een eigen aanpak is, passend een maandag in de maand stage moet lopen, bij het dorp. De werkgroep zorgt voor kan hij dan niet dirigeren. Dan is er een informatie, ondersteunt de gastdirigent. buurtcontactpersonen en zorgt voor het Op 25 december begeleiden we de contact met het Informatiepunt Wmo. De kerstdienst ‘s morgens in Frieschepalen. U buurtcontactpersonen zijn aanspreekpunt kunt dan kennis maken met de BBO en luisteren hoe mooi het klinkt. Op dit moment geeft ons lid Jildou Huizinga kennismakingslessen voor koper aan de jeugd van de basisscholen in Frieschepalen. Samen met Nanda, Ina, Jetty en Teade worden maar liefst zestien kinderen warm gemaakt voor de blaasmuziek. We hopen dat ze er veel plezier aan mogen beleven. Eind november is de bestelling van de brodenactie er weer. U kunt zoals vanouds kiezen uit kerstbrood, suikerbrood en
N
7
krentenbrood, ambachtelijk gebakken! Voor de kerstdagen wordt deze weer bezorgd. We hopen op een geslaagde actie! Met deze acties kunnen we onder andere nieuwe instrumenten kopen, zodat we nog mooier klinken op een concert! Samen met mensen van verschillende achtergronden en leeftijden muziek maken en uitvoeren is heel gezellig en leerzaam en bevordert de gemeenschapszin. Muziek is het sausje van het leven. In de algemene ontwikkeling mag muziek niet ontbreken. Mocht u altijd al eens muziek hebben willen maken, neem dan contact op met de Sjofaar: el met onze voorzitster, Nanda DijkstraJansma, 0516-541677, met voorzitter Johan Talman van de BBO, tel. 06-41117431 of stuur eens een mailtje naar
[email protected]. Graag tot ziens.
Na de zomervakantie is de groep enthousiaste muzikanten bij elkaar gekomen en heeft een start gemaakt om een nieuw orkest op poten te zetten. De bezetting is nog niet compleet, maar de wil is er om hier een leuke bloeiende vereniging van te maken. Doelstelling van de club is om samen in een leuke sfeer muziek te maken. Niveau is hierbij nog niet belangrijk. Eerst wordt gezocht naar een basis, dan kan er verder gebouwd worden. Een schip zonder kapitein kan niet varen. Brassband Opsterland heeft de luxe dat er al twee dirigenten sturing willen geven aan deze vereniging. Gerk Huisma uit Surhuisterveen en Ido Gerard Kempenaar uit Buitenpost, beiden geen onbekende in Brassbandland, is het duo dat deze brassband de basiselementen gaat bijbrengen maar ook vooral het plezier in de muziek laat beleven. Brassband Opsterland repeteert op maandagavond van 20.00-22.00 uur in De rassband Opsterland Mande te Bakkeveen. Bent u muzikant en Er zit muziek in Opsterland! Stichting ben u benieuwd naar de mogelijkheden om Culturele Activiteiten Opsterland is al jarenlang bezig met het muzikaal op de kaart bij deze gezellige groep muzikanten aan te zetten van de gemeente Opsterland. Men is sluiten? Neem dan contact op met Johan gestart met de prachtige brassband genaamd Talman, tel. 06-41117431. Er zit muziek in Opsterland! De Spijkerpakkenband. Maar ook het Voor vragen over Brassband Opsterland landelijk bekende Gouden Spiker Festival, het amateurmuziekfestival voor brassbands kunt u contact opnemen met Germ Nicolai, en fanfares en de jeugdclinic De Byspikerdei 0516-541289, voorzitter SCAO en Johan Talman, 06-41117431, voorzitter Brassband zijn bekende fenomenen die uit de SCAOOpsterland. stal komen. Sinds dit jaar is er een nieuwe activiteit ontplooid. Er is een nieuwe brassband opgericht genaamd Brassband Opsterland. In ospelkoor Amfora Bakkeveen is al een aantal jaren geen Gospelkoor Amfora bestaat uit een muziekvereniging meer. Zonde volgens de enthousiaste groep zangers en zangeressen SCAO en ook volgens muzikale variërend in de leeftijd van 18 tot 50 jaar. dorpsbewoners van Bakkeveen. Daarnaast Vorig jaar vierden we ons 25-jarig jubileum kampte de brassband De Sjofaar van met een prachtig concert. Het koor staat buurdorp Frieschepalen met onder leiding van Jochem Hoekstra, bezettingsproblemen. Vanuit de SCAO is muziekleraar aan het Gomarus College in toen het initiatief ontstaan om deze Drachten. Ons repertoire bestaat uit muzikanten in een samenwerking te prachtige gospels, worship- en bundelen in een nieuwe formatie: Brassband praisenummers. Helaas hebben we op dit Opsterland. moment een tekort aan bassen en tenoren.
B
G
8
Lijkt het je leuk om eens te komen kijken of nog leuker om mee te zingen kom dan gerust eens langs op één van onze repetitieavonden. We repeteren op de dinsdagavond vanaf 20.00 uur in de GKV ‘de Levensbron’ , de Feart 85 in Ureterp. De eerste twee maanden mag je kosteloos mee repeteren. Daarna bedraagt de contributie 15,- per maand. Voor vragen kun je bellen met Froukje Taekema, 0512-302580 of mailen naar
[email protected]. Kijk ook eens op onze site www.gospelkoormafora.nl het stokje over te dragen aan een nieuw Namens het bestuur Gospelkoor Amfora bestuur. Samen met Marten Jongsma bestaat de ploeg nu uit Hinke de VriesTel, Hemke Broersma en Durk Reiding. orkshop-Klimop Workshop-Klimop bestaat inmiddels alweer De gestopte bestuursleden Durk Huizinga en Engele Meetsma hebben hun werk met ruim vijf jaar. Wij geven workshops in plezier gedaan. Door hun jarenlange inzet is groendecoraties. Ook voor het seizoen 2011/2012 hebben we onze plannen al weer de speeltuin zo mooi geworden. Zij hebben klaar. De prijzen variëren bij ons van € 12,50 hier veel vrije uurtjes aan besteed. Veel kinderen hebben hier elke dag plezier van. tot zo’n € 30,-- . Ook kunnen oude frames In december wordt er een oliebollenactie weer opnieuw gepimpt worden. Wij zijn te vinden op de Eiber 11 in Ureterp. Kijk eens gehouden voor de speeltuin. op onze site voor informatie en foto’s van de te maken werkstukken: www.workshopklimop.nl rmbandje gevonden Voor vragen kun je bellen met : Jeannette Gevonden op de splitsing LangpaedBrouwer, 0512-522920 of met Titia Visser, Dijkswijk: zilveren schakelarmbandje. Op te 0512-303344. halen bij familie Loonen, Middenwei 11, Siegerswoude, 0516-541471.
W
A
S
C
peeltuin Boartersplak
oachingpraktijkNoord gecertificeerd
Afgelopen weken hebben is er hard gewerkt om ook rondom de speeltuin Boartersplak aan de Lytse Leane in Frieschepalen de laatste speeltoestellen het valzand te vervangen door rubber tegels. Dat betekent dat de speeltuin weer helemaal up to date is en er weer volop en veilig gespeeld kan worden. Het speeltuinbestuur bedankt alle vrijwilligers voor hun medewerking. Voor de twee langstzittende bestuursleden was dit een mooie aanleiding om na vijf ‘dienstjaren’
Zet verlangens om in daadkracht! ‘Verlangens omzetten in daadkracht.’ Dat was voor Myriam Loonen uit Siegerswoude de reden om een coachingpraktijk aan huis te beginnen. Daaraan vooraf heeft zij een opleiding gevolgd bij instituut Orbis in Communicatie, Coaching & Training. Zij heeft zich vanaf 2010 vooral gespecialiseerd als persoonlijk, relatie- en gezinscoach. Het feit dat zij nu gecertificeerd is door de 9
Nederlandse Federatie Gezondheidszorg (NFG) is een teken van deskundigheid en een voordeel voor cliënten die het consult in de meeste gevallen vergoed krijgen door de zorgverzekering. “Het is prachtig om mensen te begeleiden in hun zoektocht. Welke weg zal ik inslaan? Welke keuze zal ik maken? Van welke gevoelens, gedachten, gedrag heb je last bij jezelf of bij anderen? Is er steeds een stemmetje dat aangeeft dat er iets niet lekker zit? Het is zo belangrijk om uit te zoeken wat jíj graag wilt! Het werkt heel constructief om te kijken naar je verlangens. Wat zijn jouw kwaliteiten, waarin ben jij uniek en hoe kun je die het beste benutten? Deze praktische en doelgerichte aanpak is gericht op daadwerkelijke verandering.” “Bij relatie coaching gaat het om helder te krijgen wat er tussen mensen speelt, waar en waarom het steeds mis gaat en hoe zij daar op een positieve manier mee aan de slag kunnen gaan. Ze krijgen handvatten om problemen aan te pakken en op te lossen. Vaak ontstaat er zo weer een gevoel van samen, begrip en liefde voor elkaar. Ik ga er niet vanuit om te kijken wie er gelijk heeft of een schuldige aan te wijzen. Verwijten zijn slecht verpakte verlangens. We werken vanuit een positieve instelling. Wat zijn jullie verlangens, hoe wil je graag verder?” “Mijn passie ligt vooral bij de zorg om mensen. Zo zie ik veel mis gaan in werk-, partner- en gezinsrelaties door een slechte of onbekwame communicatie. Vaak gebeurt dit
onbewust. Dit kan veel pijn en verdriet veroorzaken. Zelf kom je er dan niet meer uit. Dan heb je iemand nodig die je kan vertrouwen, die betrokken en deskundig is en je verder kan helpen. Als je er over praat en je gevoel deelt kan het helen beginnen, aldus Myriam. Voor meer informatie zie www.coachingpraktijknoord.nl. Je kunt mailen naar:
[email protected] of bel 06-36531079
S
chaatsen op de dobbe
Anneke van der Iest uit Frieschepalen stuurde ons een foto uit de ‘oude doos’. Het wintertafereeltje is in 1987 vereeuwigd op de dobbe aan de Boskdobbe in Frieschepalen, achter het huis van Jaap Maarleveld. Veel lezers zullen in de schaatser Geert van der Iest herkennen. Deze markante dorpsfiguur en schillenboer, die bij vorst graag de smalle ijzers onderbond, is inmiddels al een aantal jaren geleden overleden.
N
ederlands kampioen in Frieschepalen Het is alweer een tijdje geleden maar toch een vermelding in het Pompeblêd waard. In juni 2011 is Romy Kramer samen met haar acropartner Ilja Klamer Nederlands Kampioen acrogymnastiek geworden. Romy is sinds maart woonachtig in Frieschepalen
10
en doet aan acro sinds 2007 bij SFK Drachtstercompagnie. Romy is leerling van OBS de Skâns.
Wat is acrogym? Acrogym is een sport die niet individueel wordt beoefend maar in een team. De volgende combinaties zijn mogelijk: de oefening vindt plaats op een vierkante vloer (dezelfde als bij het turnen: twaalf bij twaalf meter). De oefening, meestal op muziek, (mag niet langer dan 2.30 minuut duren) bestaat uit een aantal turnonderdelen en choreografie, aangevuld met acrobatische elementen. Deze elementen zijn onderverdeeld in balanselementen, tempo-elementen en individuele elementen. Een team bestaat uit een sterke onderpartner (s) en een lichte bovenpartner(s). Hierbij voert de bovenpartner elementen uit en gebruikt de onderpartner als het ware als Romy (liggend) en Ilja met trainers ‘turntoestel’. Als de bovenpartner wil Haar acropartner Ilja Klamer woont in oefenen zonder de onderpartners heb je Drachtstercompagnie en heeft op de OBS de hiervoor een hulpmiddel, het ‘paaltje’. Dit Skâns gezeten. paaltje is een houten plaat met twee palen Al tijdens de eerste wedstrijd in maart 2011 erop. De palen bootsen de armen van de lieten de dames zien wat zij in hun mars onderpartners na zodat de bovenpartner kan hebben. Met een eerste plaats op deze oefenen. Bij balanselementen wordt er een plaatsingswedstrijd werd het visitekaartje houding aangenomen die enkele seconden afgegeven. Het Fries Kampioenschap dat moet worden aangehouden (drie seconden), daarop volgde werd ook beloond met de bij tempo-elementen wordt de bovenpartner Friese titel. Hierna volgden de geworpen, waarbij deze bijvoorbeeld een districtskampioenschappen. Ook daarin werd salto maakt. Normaal gesproken wordt er dit duo eerste met een straatlengte een combinatie oefening uitgevoerd, bij voorsprong op de nummer twee! hogere niveaus is er een aparte In mei waren de halve finales in Oss en het balansoefening en tempo-oefening. Acrogym werd wederom een eerste plaats, op naar de wordt beoefend op A (hoogste), B-, C,- Dfinale in juni in Oss. Daar werd de kroon op of E-niveau. Op een wedstrijd worden de hun harde werken gezet van het afgelopen oefeningen op muziek getoond aan een jury. seizoen. In een bomvolle sporthal werd met Een nummer bestaat uit tempodelen (salto’s, groots machtsvertoon de Nederlandse titel schroeven), waarbij de onderpartners de binnengehaald!!! bovenpartners gooien, balansdelen (statisch, In het verleden was de acropartner van met overgangen, moet drie seconden Romy Marrit Klamer, de zus van Ilja. Na een gehouden worden!), dans, ballet, lenigheid uitstapje van een seizoen bij Adonis is ze en gronddelen. samen met Ilja weer teruggekeerd bij SFK als duo. Dat heeft hen geen windeieren Wil je meer informatie over deze gelegd. De trainers van dit duo, Lisanne de fantastische sport, stuur dan een mailtje naar: Jong uit Siegerswoude en Jeldou Klamer
[email protected], of kom op (zus van…) uit Drachtstercompagnie kunnen donderdag tussen 16.30 en 20.00 uur naar de samen met Ilja en Romy terugkijken op een gym in Drachtstercompagnie. De trainers meer dan geslaagd seizoen! kunnen je er alles over vertellen!! 11
N
S
iegerswoude steunt Diabetes Fonds
ieuwe schoonheidssalon in Ureterp
Vijftien vrijwilligers gingen begin november in Siegerswoude op pad voor het Diabetes Fonds. Gezamenlijk haalden zij met de intekenlijst ruim € 636 op. ‘Bedankt, Siegerswoude! Wij zijn erg blij met de bijdrage van de collectanten, de gevers en iedereen die zich heeft ingezet’, zegt Bert Kuipers, directeur van het Diabetes Fonds. ‘Met dit geld betalen we nieuw onderzoek naar diabetes en geven we uitleg over de ziekte.’ Ongeveer 1 miljoen Nederlanders hebben diabetes, suikerziekte. Iedereen kan het krijgen, en iedere dag komen er in ons land 200 mensen met diabetes bij. Veel mensen denken dat diabetes wel meevalt, maar helaas kan het ernstig zijn. Diabetes leidt ook vaak tot andere ziekten of klachten. Zoals hart- en vaatziekten, dementie en problemen met ogen, nieren en voeten. Het Diabetes Fonds houdt elk jaar een collecte. Het opgehaalde geld gaat naar onderzoek om diabetes beter te behandelen of te voorkomen. Het Diabetes Fonds betaalt in Nederland het meeste onderzoek naar diabetes.
‘Mooi &zo’ schoonheidssalon opent per 1 december 2011 haar deuren. Marjan Schroor
Dankzij onderzoek is al veel bereikt waardoor mensen met diabetes gezonder en langer kunnen leven. Zo is ontdekt hoe diabetes type 1 ontstaat, dat is een fout van het afweersysteem. “Daardoor kunnen we nu bij sommige kinderen diabetes afremmen. Ook is er nu bijvoorbeeld betere begeleiding van mensen met diabetes en depressie, wat vaak samengaat. Daardoor voelen mensen zich beter en ze blijven gezonder.” Geld voor meer onderzoek is hard nodig. Het Diabetes Fonds zet zich hiervoor in. Niemand aan de deur gehad? U kunt alsnog geld overmaken op giro 5766 ten name van het Diabetes Fonds in Amersfoort. Voor meer informatie: bel 033 – 462 20 55 of kijk op www.diabetesfonds.nl. Namens iedereen met diabetes: hartelijk dank!
Adres: de Kolk 1, 9249 MC, Frieschepalen tel.: 06 15 47 13 47. Geopend op maandag-, dinsdag-, woensdag- en vrijdagochtend van 8.3011.00 uur. Maximale groepsgrootte: 15 kinderen. Leidster: Ineke Geertsma, Foarwurk 3, 9248 SK Siegerswoude, tel.: (0516) 54 18 93. Kinderen kunnen worden ingeschreven vanaf 1½ jaar, bij de leidster of via St. Timpaan te Gorredijk, Tel.: 0513-433933. www.timpaanpsz.nl Plaatsing vanaf 2 jaar.
woont sinds 2007 samen met haar man Ronald en dochters Daniek en Marijn, met heel veel plezier, aan de Boerestreek 10 in Ureterp. Na de geboorte van hun jongste dochter is ze met de vakopleiding schoonheidsspecialiste begonnen. Sindsdien is Marjan werkzaam als
12
de
“Krobbedobbe” Frieschepalen
schoonheidsspecialiste. Mooi &zo is een professionele jonge schoonheidssalon in Ureterp, die gespecialiseerd is in schoonheidsbehandelingen voor het gelaat en lichaam. Er wordt gewerkt met een uitgebreid productassortiment van Dr. Grandel en Arabesque. “Het is een prachtig vak en ik vind het heerlijk om te doen. Dit is mijn droom. Een salon aan huis is ideaal, hierdoor ben je erg flexibel. Overdag of ’s avonds, het kan allemaal”, zo zegt Marjan.
1 jan. 1 jan.
10.00 uur ds. G. Bruinsma 14.00 uur ds. C.C. den Hertog, Surhuisterveen
VGKN Frieschepalen-Siegerswoude 27 november 09.30 uur ds. Fraanje, Drachten, viering Heilig Avondmaal 27 november 13.45 uur ds. Arensman, Drachten, Nabetrachting 04 december 09.30 uur ds. J. J. Douma-van der Molen, Leek, 2e adventszondag 04 december 13.45 uur ds. L. J. Kramer, oekenmarkt PKN Zwaagwesteinde, De Allerhande Commissie houdt op 10 Nabetrachting december van 9.00 tot 12.30 uur een boeken/ 11 december 09.30 uur ds. Huitema, kerstmarkt in de PKN-kerk aan de Drachten, 3e adventszondag Mounestrjitte 10 in Ureterp. Naast boeken 11 december 13.45 uur br. J. van der Wal, worden veel andere artikelen aangeboden, Zwaagwesteinde 18 december 09.30 uur ds. M. J. M. Sijtsmazoals cd's, puzzels, speelgoed, kleding en van Oeveren, Kampen kaarten. Ook zijn er diverse spelletjes voor 18 december 13.45 uur ds. K. J. Bijleveld, klein en oud. Informatie: Roelof Dees, Boornbergum 4e 06-10589679. adventszondag 24 december 21.00 uur ds. G. Bruinsma, Frieschepalen, Kerstnachtviering 25 december 09.30 uur ds. Fraanje, Drachten, 4e adventszondag Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt 26 december 10.00 uur Kinderkerstfeest Frieschepalen 31 december 19.30 uur ds. A. van Harten4 december 09.00 uur ds. A.L. Th. de Tip, Smilde, Oudejaarsdienst Bruijne, Kampen 4 december 14.00 uur ds. T.P. Nap, Drachten-Oost 11 december 09.00 uur ds. W.B. vd Wal, nzameling oud papier Oosterwolde 11 december 14.00 uur ds. G. Bruinsma Op de volgende datum wordt het 18 december 09.00 uur ds. C.C. den oud papier binnen de bebouwde Hertog, Surhuisterveen kom weer ingezameld: 18 december 14.00 uur ds. G. Bruinsma Donderdag 8 december 2011 25 december 09.00 uur ds. G. Bruinsma o.b.s. De Skans 25 december 14.00 uur ds. H. Boersma, Donderdag 5 januari 2012 Haulerwijk 1e kerstdag e Orgelfonds geref. kerk 26 december 09.30 uur kerstsamenkomst 2 kerstdag 31 december 19.30 uur ds. G. Bruinsma Oudejaarsavond
B
I
13
Protestantse Gemeente De Wilp Siegerswoude i.w. 27 november 09.30 uur: dhr. J. van den Brink, Ureterp (Oosterkerk) 04 december 09.30 uur: ds. A. de Vries; Heilig Avondmaal (Oosterkerk) 11 december 09.30 uur: ds. A. de Vries 11 december 09.30 uur: ds. A. de Vries (Oosterkerk) 18 december 09.30 uur: ds. T. Sijtsma, Assen (Oosterkerk) 24 december 09.00 uur: Kerstappèl in Op de Welle 25 december 09.30 uur: ds. A. de Vries 25 december 19.00 uur: Kerstfeest voor jong en oud (Plantsoenkerk) 26 december 09.30 uur: ds. J.van den Brink, Ureterp (Oosterkerk) 31 december 19.30 uur: ds. A. de Vries (Oosterkerk) Christelijk Gereformeerde kerk Siegerswoude / de Wilp 27 november 09.30 uur drs. D.J.T. Hoogenboom 27 november 14.30 uur drs. D.J.T. Hoogenboom 04 december 09.30 uur drs. D.J.T. Hoogenboom (VHA) 04 december 14.30 uur drs. D.J.T. Hoogenboom 11 december 09.30 uur drs. D.J.T. Hoogenboom (HA) 1 december 15.00 uur drs. D.J.T. Hoogenboom (NHA) 18 december 09.30 uur ds. C.J. Droger; 14.30uur ds. C.J. Droger
H
ulpnetwerk Frieschepalen
06-50600148. Telefonisch spreekuur iedere maandag van 13.00 tot 15.00 uur (anders voicemail en SMS). Wij danken u voor het inleveren van de enquête. Komende weken inventariseren we de gegevens. In januari nodigen we de vrijwilligers uit voor een
gezellige bijeenkomst in de vernieuwde Dobber. Daar doen we mededeling van in het volgende Pompeblêd.
A
genda Dorpshuis ‘De Dobber’ Frieschepalen 02 december Soosavond voor de jeugd, Sintactiviteit 17 december Klaverjasavond: kerstkaarten 21 december Kerstknutselmiddag voor kinderen
A
ED in Frieschepalen
A
genda Dorpshuis ’Uthôf’
Bewaarblad: Onderstaande personen kunnen een AED bedienen: Renskje van der Meulen, Hearsterwei 9, tel.nr. 303520; Familie Koppe, de Bodding 42, 303017; Johannes Doornbosch, Kromhoek 2, 301303; Geke Hessels, Kromhoek 21, 302079; Joukje en Hindrik de Graaf, Kromhoek 32, 302853; Bonnie Kooistra, Kromhoek 36, 303372; Ina van der Vlugt, obs de Skans, 302200; Jeanet Dijkstra, Lytse Dobbe 15, 301532; Marja Jongsma, Lytse Dobbe 28, 302470; Karin Akkerman, Lytse Leane 10, 303474; Durk, Timo en Jildou Huizinga, Lytse Leane 10, 303474; Rennie Jonkman, Lytse Leane 13, 301820; Fokke Hogeterp, Lytse Leane 31, 302582; Hilly de Jonge, Lytse Leane 45, 303566; Trientsje Jansma, Tolheksleane 2, 303811; Pietsje van der Heide, Tolheksleane 19, 301526; Fokje Hof, Tolheksleane 60, 303219.
Siegerswoude 2011 26 november Sinterklaas vanaf 15.00 uur 14
7 december Alderein vanaf half 2 13 december Buurtvereniging: Roes kerstknutsel. Vanaf half 8 15 december SKW kerststukjes maken half 8; Christelijke Plattelandsvrouwen: Kerstviering aanvang 19.45 uur 16 december SKW Filmavond en middag? Elke week: zie uw informatieboekje.
P
uzzel 3
Iedereen die de tweede puzzel heeft ingeleverd kreeg hiervoor 10 punten. In deze nieuwe puzzel die voor u ligt telt u het aantal keren dat het woord redactie er in voorkomt. Het totaal van het aantal dat u horizontaal, verticaal en/of diagonaal in de puzzel vindt levert u in. Allemaal weer veel plezier bij het zoeken. De puzzel kunt u inleveren tot 17 december bij Metje van der Harst, Lytse Dobbe 7 te Frieschepalen. Ook kunt u puzzels per email inleveren. E-mail adres:
[email protected]
r
e
d
a
c
t
i
e
r
e
r
i
t
c
a
d
e
r
e
e
d
e
r
e
t
c
a
d
e
r
i
t
c
a
d
e
d
a
d
d
e
r
i
t
c
a
d
e
r
i
t
c
a
d
a
c
t
a
r
e
d
t
i
e
a
d
e
e
e
r
r
a
c
t
i
e
c
t
i
e
c
d
c
c
a
d
e
r
e
c
t
r
e
d
a
t
i
e
t
a
t
e
i
t
c
a
d
i
r
d
e
r
e
d
r
e
i
c
d
a
c
t
d
c
a
t
e
e
a
d
a
c
t
e
e
r
e
e
t
e
a
t
c
c
d
a
d
a
a
e
i
t
c
a
d
e
r
e
e
i
t
a
e
c
a
a
r
c
e
i
t
a
i
e
e
e
d
e
i
d
i
t
i
t
c
i
t
t
c
a
d
t
i
d
e
r
e
e
t
i
e
e
i
t
r
i
t
a
c
t
c
t
i
e
c
r
c
e
i
t
c
d
i
t
c
t
a
e
t
a
a
d
a
e
a
r
t
a
a
e
i
t
a
d
e
r
d
e
d
a
d
d
d
a
d
c
a
d
i
e
e
e
t
c
a
a
a
e
e
a
e
e
t
e
a
e
e
r
e
d
a
c
t
i
c
d
r
c
r
i
e
i
t
d
e
e
e
d
a
c
t
i
e
t
e
t
e
t
i
t
c
d
e
e
e
r
t
c
a
d
e
r
i
i
e
i
t
c
a
d
e
r
e
d
a
c
t
i
e
e
c
e
15
P1 P2 Totaal 1 A.
Baron - vd Meulen
Tolheksleane 38
Frieschepalen
5
10
15
2 Fimke/Doenja
Bosscha/Payer
Van Akenwei 7
Siegerswoude
5
10
15
3 J.
Bouma -Wagenaar
Boerestreek 5
Ureterp
5
10
15
4 Ancis
Feenstra
Teaijewyk 1
Siegerswoude
5
10
15
5 D.
Gorter-Oosterhof
De Rusken 36
Frieschepalen
5
10
15
6 J. en A.
Groen
Tolheksleane 44
Frieschepalen
5
10
15
7 Lies
Haisma
Bremerwei 4
Siegerswoude
5
10
15
WF de Boerstraat 34
De Wilp
5
10
15
Havinga
Boerestreek 12
Ureterp
5
10
15
10 B.
Hoekstra-Bron
Tolheksleane 11
Frieschepalen
5
10
15
11 G.
Jelsma-de Jong
Lytse Dobbe 2
Frieschepalen
5
10
15
12 Henny
Jongsma
Tolhek 15
Frieschepalen
5
10
15
13 Antje
Jongsma-ter Veld
De Slus 1a
Frieschepalen
5
10
15
Koning
De Feart 60
Ureterp
5
10
15
15 G.
Kooistra
Tolheksleane 14
Frieschepalen
5
10
15
16 Ennita
Kroes
Lytse Dobbe 5
Frieschepalen
5
10
15
17 Marieke
Marinus
van Houtenwei 6
Siegerswoude
5
10
15
18 Hinke
Mekkes
Middenwei 4
Siegerswoude
5
10
15
19 Jeltsje
Mulder -vd Mei
Kromhoek 33
Frieschepalen
5
10
15
20 Baukje
Rijpstra
Mounleane 1
Ureterp
5
10
15
v.d. Veen-Waringa
Kromhoek 40
Frieschepalen
5
10
15
8 Baukje
v.d. Harst
9 J.
14 Anneke
21 H.
de
22 Christina
Venekamp-Hoekstra
de Bodding 5
Frieschepalen
5
10
15
23 Atty
Verbeek
Lytse Dobbe 3
Frieschepalen
5
10
15
24 Irma
Weening
Boerestreek 29
Ureterp
5
10
15
Lytse Leane 36
Frieschepalen
5
0
5
25 A.
v.d. Iest
16
