Tipi’s
C o p y r i g h t
©
2 0 0 4
[email protected]
Tipi’s
Inhoudsopgave
11.. IIN NH HO OU UD DSSO OPPG GA AV VEE
Tipi’s................................................................................................................................1 1. Inhoudsopgave.........................................................................................................2 2. Inleiding en benamingen .........................................................................................3 2.1. Inleiding...........................................................................................................3 2.2. Gebruikte benamingen.....................................................................................4 3. Maken van zeilen.....................................................................................................5 3.1. Maken van een buitenzeil ................................................................................5 3.2. Methode met de knikkers ................................................................................7 3.3. Maken van een binnenzeil ...............................................................................8 3.4. Maken van een binnendeur..............................................................................8 3.5. Maken van een buitendeur...............................................................................9 3.6. Maken van een regenkap .................................................................................9 4. Opzetten van de tipi...............................................................................................10 4.1. Benodigdheden ..............................................................................................10 4.1.1 Tipi onderdelen......................................................................................10 4.1.2 Extra materiaal.......................................................................................11 4.2. De palen rechtzetten ......................................................................................11 4.3. Buitenzeil ophangen ......................................................................................14 4.4. Het binnenzeil ophangen ...............................................................................19 4.5. Een regenkap ophangen.................................................................................20 5. Gebruik van de tipi ................................................................................................21 5.1. Na regen komt zonneschijn ...........................................................................21 5.2. Regels binnen en buiten de tipi......................................................................22 5.3. Opvouwen van een tipi ..................................................................................22 6. Naaitips..................................................................................................................23 6.1. Stof ................................................................................................................23 6.2. Naaimachine ..................................................................................................23 6.2.1 Degelijke machine .................................................................................23 6.2.2 Dubbel omzomen en Roltechniek..........................................................23 6.2.3 Naaigaren...............................................................................................24 6.3. Verstevigingen...............................................................................................24 6.4. Naaien van gaten voor stokjes .......................................................................24
Tipi’s
Inleiding
22.. IIN NL LE EIID DIIN NG GE EN NB BE EN NA AM MIIN NG GE EN N 2.1.
Inleiding
Doel van dit werkje is het vastleggen van de meest optimale manier om een tipi op te zetten. Zo maken we niet elk jaar dezelfde grote of kleine tijdsopslorpende fouten, en blijft er misschien nog iets bewaard voor het nageslacht. Verder bevat deze tekst nog interessante informatie als je zelf een tipi wilt stikken. Nog mogelijke verbeteringen, ervaringen of (positieve) kritiek mag je altijd mailsgewijze melden op
[email protected]. U mag een poging ondernemen om iets met rookpluimen te melden, maar ik vrees dat u zal ontdekken dat dit enkel leuk is voor Hollywood films of albums van Kuifje. Als je er trouwens zeker van bent dat we hier een wigwam gaan bouwen, moet je eens dringend iets aan je lectuur gaan doen. Uiteraard kan de auteur niet verantwoordelijk gesteld worden voor het gebruik of eventueel misbruik, aan de rechtstreekse of onrechtstreekse gevolgen van het gebruik van dit document. Verder kan de auteur niet aansprakelijk gesteld worden voor het feit dat uw onderburen zullen klagen over lawaaihinder bij het gebruik van een naaimachine, dat uw vrouw uw tipi afbrandt door geverfd hout op het vuur te gooien, of dat uw kat last gaat krijgen van pellekes. Met dank aan SAI vzw (Studiecentrum voor Amerikaanse Indianen) (www.saivzw.com) voor mijn indianen-opleiding. Ook een uitdrukkelijke dankbetuiging aan Olivier om op te treden als onovertreffelijke figurant en als onmisbare hulp bij het opzetten van het indianendorp voor Crefi (www.crefi.be). Verder ook nog dank aan Koen, waarmee ik jaren tipi ervaring heb opgebouwd en voor de ontelbare, gezellige kampvuuravonden, barbecues en zweethutjes. Succes ermee! Storyteller
Tipi’s
2.2.
Inleiding
Gebruikte benamingen
Even voor de duidelijkheid de gebruikte benamingen bij elk van de onderdelen van de tipi:
Gewone palen Rookflap
Rookflappaal Buitenzeil
Buitendeur
Tipi’s
Maken van zeilen
33.. M MA AK KE EN NV VA AN NZ ZE EIIL LE EN N Een tipi bestaat ruwweg uit 4 zeilen. Een buitenzeil dat bescherming biedt tegen de regen, een binnenzeil dat de luchtcirculatie verbetert, een deurflap en een Frans dak dat het gat van de palen afdekt bovenaan. Verder kan er nog een extra zeil in de tipi gehangen worden tegen neerdwarrelende assen van het vuur. Dit heet een “ozan” en wordt achteraan, aan de binnenkant van de tipi opgehangen.
3.1.
Maken van een buitenzeil
Een buitenzeil kan je zelf maken. Als voorbeeld maken we een kleine tipi voor ongeveer 4 personen (en een kampvuurtje). Benodigdheden: - Lintmeter - Stevige canvas: Ongeveer 1.6 meter breed en 24.5 meter lang (of 9m+8,5m+7m) - Naaimachine met jeansnaald (of naald en draad voor de moedigen)
Figuur: Ruwe vorm van het buitenzeil
Tipi’s zijn kegelvormig en beslaan een halve cirkel wanneer je ze uitspreid. In het voorbeeldmodel is de straal van de cirkel 4.5 meter. Je ziet twee uitsparingen voor de deur, een uitsparing voor de palen in het midden en flappen om het rookgat af te sluiten. Het buitenzeil is opgebouwd uit 3 repen katoen (aangegeven met een stippenlijn) van ongeveer 1 meter 60 breed. De repen moet je dubbel aan elkaar stikken (zie ook hoofdstuk Naaitips) voor de stevigheid.
1.70m
0.20m
0.90m
1.50m
0.10m
Figuur: Rand van het buitenzeil met alle sluitingen
0.40m
Tipi’s
Maken van zeilen
De gaten voor de deur Deze zijn 90 cm hoog. De breedte van een deur mag ook ongeveer 90 cm zijn, dus neem je aan beide uiteinden 50 cm breedte (je verliest hier een beetje door het overlappen van de 2 zeilen wanneer de tipi aangekleed is. Gaten voor stokjes Er zijn 36 gaten voorzien waarmee het zeil zal worden dichtgebonden met stokjes. Deze gaten moet je helemaal omstikken (omzomen) zodat ze niet kunnen uitrafelen of uitscheuren. (zie bij het hoofdstuk Naaitips). Het is sowieso niet slecht om de uiteinden met de gaten dubbel om te stikken zodat je hier een dubbele laag stof hebt. Het gat zelf heeft ongeveer 1 cm diameter. Het aantal gaten kan je zelf kiezen maar ze moeten 2 aan 2 liggen. De gaten worden met kleine stokjes aan elkaar geregen. Indien je dit wenst kan je achteraf je dromen verven op de tipi. Zo stijgt de waarde van je tipi. Rookflappen De rookflappen zijn hier vierkantig, maar ze mogen ook driehoekig worden aangenaaid. Ze dienen om de tipi af te sluiten tegen erge regenbuien en kunnen gebruikt worden om het rookgat af te schermen van de wind. Deze flappen kunnen bediend worden met lange stokken. Er moet dus aan elke top een cocon voorzien worden waar een paal in past.
5m 1 . 0
Lus 0.40m
Rookflappaalhouder (cocon) Rookflap
1.70m Figuur: Rookflap met lus en cocon
Een flap is van 30 tot 50 centimeter breed en ongeveer 1,70 meter lang Het rookgat is ongeveer 30 centimeter breed en 25 centimeter diep (als je de flappen niet meerekent!). Wanneer je een grotere tipi maakt moet het rookgat vergroot worden. De grootte van dit gat is eigenlijk afhankelijk van de dikte van de palen die je gebruikt. Het gat moet groot genoeg zijn opdat alle palen erdoor gaan.
Tipi’s 3.2.
Maken van zeilen
Methode met de knikkers
Om op een efficiënte en niet-destructieve manier koordjes te kunnen vastmaken, gebruiken we de methode van de knikkers. Buiten bij buitenzeilen, wordt dit ook bij binnenzeilen toegepast. Een alternatieve methode is het maken en omzoomen van gaten of lussen. De methode met de knikkers is veel sneller. Met deze methode maak je geen beschadigingen aan het zeil. Buiten knikkers kan je ook ronde steentjes of kleine stukjes hout hiervoor gebruiken. Let er wel op dat ze niet te scherp zijn.
Buitenzeil Knikker Koordje Piket Figuur: Knikker vastknopen aan het buitenzeil
De knikker wordt aan de onderkant van het zeil gelegd en ingekapseld in het zeil. Je knoopt de ingekapselde knikker vast met een koordje en een dubbele knoop. Het koordje moet lang genoeg zijn en een lus bevatten om een piket te kunnen vastslagen.
Buitenzeil Knikker Koordje
Figuur: Doorsnede van het buitenzeil met de methode van de knikker
Tipi’s
3.3.
Maken van zeilen
Maken van een binnenzeil
Een binnenzeil is eenvoudig te maken. Koop een baal katoen met de lengte van de omtrek van je tipi (2 * 3.14 * straal van uw tipi, zoals je ooit wel eens geleerd hebt). De reep katoen moet ongeveer anderhalve meter breed zijn. Je knipt trapeziums uit die onderaan ongeveer een meter breed zijn en bovenaan 80 cm (oorzaak hiervan is dat een tipi smaller is van boven dan beneden, een verbazend nevenverschijnsel van een kegel). Verschillende van onderstaande trapeziums worden aan elkaar genaaid.
0.80m
1.40m
0.20m 1.00m Figuur: Binnenzeil
Op regelmatige afstanden knoop je een knikker vast met een koordje (bv om de meter). Dit doe je zowel bovenaan als onderaan het zeil. Onderaan knoop je het koordje op ongeveer 20 centimeter van de rand. Dit gedeelte moet tegen de grond slepen om geen tocht door te laten.
3.4.
Maken van een binnendeur
De binnendeur is het gedeelte van het binnenzeil dat voor de deur wordt opgespannen, zodat er geen tocht door de deuropening komt. Het werkt volgens een sluis systeem (of een dubbele schuifdeur). De deuren hangen vast aan verschillende touwtjes. Om de deur af te sluiten, wordt de achterste deur (rood) naar links en de voorste deur (blauw) naar rechts geschoven.
D e u r n a a r r e c h ts
D e u r n a a r lin k s
Figuur: Sluiten van een binnendeur
Tipi’s
3.5.
Maken van zeilen
Maken van een buitendeur
De buitendeur is gewoon een rechthoekige lap stof van 1.20 meter op 1.20 meter. De grootte van de deur is afhankelijk van de grootte van de tipi, en de grootte van de deuropening. Bovenaan en onderaan zijn hoezen voorzien om borstelstelen in aan te brengen. Dit geeft de deur meer gewicht en vorm. Om de deur te kunnen vastbinden en oprollen, worden soms onderaan extra lintjes voorzien.
1.20m
0.12m
0.08m 1.20m Figuur: Buitendeur van een tipi
3.6.
Maken van een regenkap
Een regenkap of Frans dak is een extra afscherming voor regen, dat toelaat dat je toch nog een vuur kan branden in de tipi. Voorwaarde voor het aanbrengen is dat de palen ongeveer dezelfde lengte hebben.
1.50m
1.50m
Figuur: Frans dak tegen de regen
Om een regenkap te maken knip je gewoon een rechthoekige lap stof (1.5 meter op 1.5 meter is ruimschoots voldoende). Aan elke hoek knoop je een touw vast van ongeveer 8 meter lengte. Door de vier touwen op te spannen met piketten, kan je het dakje op zijn plaats houden.
Tipi’s
Opzetten van de tipi
44.. O OPPZ ZE ET TT TE EN NV VA AN ND DE ET TIIPPII Kies een zo hoog mogelijke plaats om de tipi op te zetten. Een tipi heeft geen grondzeil en je kan dus snel natte voeten krijgen. Verder zet je een tipi niet in een bos maar in een weide.
4.1.
Benodigdheden
4.1.1 Tipi onderdelen 1) Buitenzeil Grootste onderdeel van de tipi. 2) Binnenzeil(en) Om de tipi indirect te beschermen tegen de koude en regen, en om een goede circulatie te krijgen, wordt er een binnenzeil gehangen. Dit is ongeveer 1,5 meter breed en heeft als lengte de omtrek van de tipi. 3) Binnendeur Een binnendeur is gewoon een stuk binnenzeil dat wordt gebruikt om langs de binnenkant de tocht te vermijden, die onder de deur doorkomt. Wanneer er rook naar achter waait in de tipi, is de binnendeur niet goed afgesloten. 4) Palen Hiervan zijn er 2 soorten. De gewone palen en de flappalen. Flappalen dienen om het windgat af te sluiten. De lengte hiervan is afhankelijk van de straal van het buitenzeil. Neem minstens een halve meter tot een meter extra voor gewone palen, anderhalve meter extra voor de flappalen. (dus straal + 1 meter) Van 8 tot 12 palen. Liefst zo veel mogelijk palen. Het aantal is beperkt door de dikte van de palen, hoe meer en hoe dikker de palen, hoe groter het gat bovenaan de tipi. Palen moeten ontdaan worden van schors en zo glad mogelijk worden gemaakt. Vervoer van de palen kan eventueel met een aanhangwagen die normaal voor het vervoer van wagens bedoeld is. Op een portbagage is geen goed idee, omdat je wagen dit gewicht normaal niet aankan. 5) Bodembedekking Als bodembedekking kunnen er paletten of schuimrubber in combinatie met plastic of houten platen (bv. hardboard) gebruikt worden. 6) Deurflap Flap van ongeveer 1 meter breed en 1.25 meter lang. Bovenaan en onderaan voorzien van gaten voor borstelstokken. 7) Borstelstokken Eén borstelstok om bovenaan in de deurflap te steken, de andere voor onderaan. 8) Knikkers De koordjes aan de onderkant van de tipi worden vastgeknoopt door een knikker of een riviersteentje in het zeil te steken en dit te omwikkelen met een koordje. Aan deze koordjes worden de piketten vastgeknoopt 9) Kleine bamboestokjes Sluiten het zeil van de tipi en hangen de deur op. 10) Piketten of kleine stokjes Hechten het zeil vast aan de grond en spannen dit op.
Tipi’s
Opzetten van de tipi
4.1.2 Extra materiaal 1) Koord: * Acht armlengtes vanuit de nok van de tipi tot onderaan. * Iets meer dan de omtrek van de tipi om de binnenzeilen aan op te hangen. * Kleine koordjes om de binnenzeilen vast te binden * Kleine koordjes om de piketten vast te slagen 2) Bijl Bijlen zijn van nature uit nogal handig om bomen te vermoorden, palen wat korter te maken en de schors van palen af te schrapen. Bovendien altijd handig wanneer u door een vijandige stam wordt aangevallen. De achterkant (vlakke kant) van de bijl kan je, als je een beetje handig bent, als hamer gebruiken. 3) Indiaanse Nagels Een stevige nagel is handig bij het ophangen van het zeil (zie later). Andere nagels kan je gebruiken om de paletten in de tipi’s een beetje bij te timmeren. 4) Indiaanse houten of plastic platen (van de Gamma) Als afdekking op de grond (tegen opstijgend grondvocht) 5) Indiaanse Ladder (geleend van de buren) Is handig bij het opleggen van franse daken en ook om het zeil aan te brengen.
4.2.
De palen rechtzetten
We beginnen met het uitspreiden van het buitenzeil. We nemen 3 palen en leggen ze mooi naast elkaar. Je legt onderaan de drie palen gelijk. Trek het zeil nog even aan en laat 15 tot 20 centimeter van de palen uitsteken over het zeil.
Figuur: Drie palen afgemeten op het zeil
Tipi’s
Opzetten van de tipi
Neem nu een stevig koord en meet 8 armlengtes af eer je de 3 palen vastknoopt. Dit extra koord is handig als je de palen wilt rechttrekken en dient eventueel om een ozan aan op te hangen. Een ozan vangt terugvallende as op, zodat deze niet valt op slapende bewoners. Om de drie palen vast te binden leg je er best ééntje schuin (maximum loodrecht op 2 anderen). Onthoudt wel het punt waar de palen moeten scharnieren (dit is juist op de plaats waar het buitenzeil eindigt). De knoop moet hier een beetje losjes zijn (de palen moeten nog kunnen draaien). Figuur: Acht armlengtes koord
De handigste manier om een constructie rechtop te trekken is de volgende. Zet 2 palen naar 1 kant en één paal naar de andere kant. Eén persoon trekt aan het koord in het midden (het koord van de acht armlengtes). Eén andere persoon duwt de palen omhoog terwijl aan het koord wordt getrokken. Een derde kan ervoor zorgen dat de palen niet beginnen wegschuiven door een voet hierachter te plaatsen.
Figuur: Rechttrekken van de constructie
Tipi’s
Opzetten van de tipi
Als de enkele en de dubbele paal min of meer recht staan, neem je één van de dubbele palen, trek je deze opzij en steek je deze tussen de anderen. Het koord dat je juist geknoopt hebt wordt nu zeer strak aangespannen (het moet kraken zoals je grootmoeder).
Figuur: Eén van de balken wordt opzij geschoven
Je kan nu beginnen met het tussenvoegen van verschillende palen. Probeer zo optimaal mogelijk de palen op en tussen elkaar te schuiven. Wanneer je in het midden onder je constructie staat mag je nergens een opening tussen de palen bespeuren. Elke spleet die tussen de palen blijft, betekent een lek tijdens regenbuien.
Figuur: Tussenvoegen van de palen
Tipi’s
Opzetten van de tipi
Gebruik zoveel mogelijk palen. Probeer ze min of meer evenwijdig en cirkelvormig op te stellen. Hou er rekening mee dat je bij de volgende stap nog een paal zal toevoegen in het midden achteraan. Deze laatste paal ligt recht tegenover de plaats waar je deuropening is. Zorg ervoor dat de palen links en rechts van de deuropening losse palen zijn (dus niet van de vastgebonden driepikkel!).
Figuur: Dragende constructie is klaar
4.3.
Het buitenzeil ophangen
Om het buitenzeil op de tipi te krijgen, bind je dit vast aan een paal. Hiervoor zijn enkele stevige linten voorzien aan de bovenkant van het buitenzeil.
0.50m
0.20m
0.10m
Figuur: Plaats waar het buitenzeil aan de paal wordt geknoopt
Tipi’s
Opzetten van de tipi
Het buitenzeil is spijtig genoeg ongelooflijk zwaar en zal naar beneden glijden als je de paal rechtop zet.Om het wegglijden te verhinderen slagen we een stevige nagel onder de knoop met de linten. De linten kruisen eerst boven de paal, daarna onder de paal, en dan bind je ze vast met een dubbele knoop.
1
2
3
4
Figuur: Vastknopen van het binnenzeil aan een paal
Figuur: Paal voor het buitenzeil
Figuur: Nagel tegen het wegglijden
Tipi’s
Opzetten van de tipi
Het zeil rollen we op naar de paal toe. Indien mogelijk rol je het naar onder toe, dan rolt het zeil iets makkelijker af (dus anders gerold dan op de foto)
Figuur: Oprollen van de tipi op een paal
Je zal nu enkele personen nodig hebben om de paal met het opgerolde buitenzeil tegen de constructie te krijgen. Dit is meteen de zwaarste stap bij het opzetten van de tipi. Als je hier merkt dat het zeil te diep naar beneden hangt (of tegen de grond hangt), moet je in vorige stap het zeil iets hoger hangen.
Figuur: Plaatsen van de paal met het zeil
Tipi’s
Opzetten van de tipi
Het buitenzeil kan je nu afrollen over de andere palen van de constructie.
Figuur: Afrollen van het zeil
O O | | O O Met dunne bamboestokjes van ongeveer 15 centimeter kan je nu de twee uiteinden van het buitenzeil aan elkaar knopen. Er zijn 4 gaatjes voorzien (2 per uiteinde). Volg de stappen van hiernaast. De X geeft telkens aan waar je het stokje moet doorsteken.
O X | | O O
O O | | O X
O O | | X O
X O | | O O Figuur: Vastmaken van het buitenzeil
Tipi’s
Opzetten van de tipi
Figuur: Stokje in het buitenzeil
Vooraleer we het zeil vastslagen met piketten moeten we zorgen dat het zeil aan alle kanten ongeveer evenredig verdeeld is. Enkele palen moeten we een beetje breder uittrekken, andere moeten we iets hoger duwen. Drie van deze stokken zijn vastgebonden en kan je dus niet meer aanpassen in de hoogte! Enige mogelijkheid is dan helemaal opnieuw beginnen. Soms lukt het ook wel om met een spade de paal wat dieper in te graven. Figuur Opspannen van het zeil
Tipi’s
Opzetten van de tipi
Na het opspannen met de piketten mogen er geen rimpels meer in het zeil zitten. (dus hier niet zoals bij je grootmoeder)
Figuur: Opspannen van het zeil met piketten
4.4.
Het binnenzeil ophangen
Leg het binnenzeil eerst onderaan vast met piketten.Ongeveer ter hoogte van je bekken hang je dan een koord op ringrond de tipi (ook boven de deur!). Hieraan moet je het binnenzeil vastknopen.
Figuur: Binnenzeil onderaan vasthangen aan piketten
Tipi’s
Opzetten van de tipi
Figuur: Afmeten tot waar binnenzeil komt en koord opspannen
Figuur: Binnenzeil bovenaan vastknopen (en opspannen)
4.5.
Een regenkap ophangen
Een regenkap is een extra afscherming voor de regen. Dit laat toe dat je een vuur kan branden terwijl je beschermd blijft tegen de regen. Alle palen moeten voor een regenkap wel ongeveer dezelfde lengte hebben. Het eenvoudigste is dat je met een ladder naar de nok van de tipi klimt, je in de nok plaatsneemt (zit een beetje krap soms, vooral voor jongens), en dan de palen afzaagt en er de doek over trekt. Als je geen bevriende indianenstam in de buurt kent om een ladder te lenen, kan je ook een extra tipipaal tegen de tipi leggen en via de paal omhoog kruipen. Figuur: Opspannen van een Frans dak
Tipi’s
Gebruik van de tipi
55.. G GE EB BR RU UIIK KV VA AN ND DE ET TIIPPII Als je een tipi wilt gebruiken zijn er ook een aantal regels, of zeg maar gewoonten aan verbonden. Eerst krijg je enkel praktische tips voor regenbuien.
5.1.
Na regen komt zonneschijn
Wat doe je tegen een regenbui? Bij een lichte regenbui gooi je een extra blok hout op het vuur. Je kan de flappen van je tipi laten openstaan. Door de warmte van het vuur zal de regen op de tipi verdampen. Regen zal naar beneden komen gedruppeld via de palen. Als je merkt dat één van de palen lekt, dan moet je de schors beter afschuren. Normaalgezien druppelt de regen bij een tipi volledig via de paal naar beneden. Je moet dus elk opstakel dat de druppelstroom tegenkomt verwijderen. Bij een zware regenbui sluit je de flappen van de tipi. Om de flappen van de tipi te sluiten druk je met de flappalen naar boven (zodat ze er niet uitschieten). Je draait één flap onder de andere flap door de paal voor de tipi te slepen. Daarna draai je de andere paal. Als alles goed is gegaan, staan beide palen evenwijdig met de ingang van de tipi. Gooi extra hout op het vuur, zodat de regen kan verdampen en sluit de deur van de tipi. Ga plat op de grond liggen, want nu zal er meer rook in de tipi opstapelen. Een tipi zuigt lucht aan via de zijkanten dus laag tegen de grond is er voldoende lucht om normaal te ademen.
Figuur: Zijaanzicht en bovenaanzicht van een gesloten tipi
Overdag of wanneer de zon schijnt, zet je de flappen van de tipi open. Hiervoor dienen de flappalen achteraan bijna tegen elkaar te staan. Als het niet lukt om de flap helemaal op te spannen door de paal naar boven te drukken, dan is je flappaal te kort. Je kan ook nog de flappen in een andere stand zetten om eventuele wind te blokkeren. Dan staan ze ergens tussen open en gesloten in.
Tipi’s
Gebruik van de tipi
Figuur: Zijaanzicht en bovenaanzicht van een open tipi
5.2.
Regels binnen en buiten de tipi a)
b) c) d)
5.3.
Om een tipi te betreden krab je uit beleefdheid lichtjes op het buitenzeil naast de deur. Wanneer de eigenaar van de tipi antwoord, mag je binnengaan. Als je naar een bepaalde plaats in de tipi wil gaan, loop je met de zon mee rond het vuur gaan (dus in wijzerzin). Als je de tipi verlaat moet je met je achterste eerst naar buiten. Anders laat je je achterste zien aan de inwoners van de tipi en dat is onbeleefd. De laatste sluit ‘s avonds de deur én de binnendeur.
Opvouwen van een tipi
De tipi moet altijd kurkdroog opgevouwen worden!
1
Flappen naar binnen plooien
2
Zijkanten naar midden plooien
3
Onderkant naar boven plooien
4
Zijkanten naar binnen plooien
5
Opvouwen tot 1/3 grootte
6
Oprollen en koord errond
Tipi’s
Naaitips
66.. N NA AA AIIT TIIPPSS 6.1.
Stof
De stof mag niet brandbaar zijn. Neem een aansteker mee wanneer je stof gaat kopen om dit uit te testen. Dus geen nylon, lycra, polyester of andere plastieken toestanden! Gewone baalkatoen is te dun voor de buitentent. Het scheurt te snel en heeft een te grove structuur. De beste katoen is aan de ene kant met een ander patroon geweven, dan aan de andere kant (zo is er minder kans dat een scheur zich verder zet). Enkel voor de binnentent zou je kunnen overwegen om gewone baalkatoen te gebruiken. Vind je goedkope katoen, die behandeld is tegen brand en/of schimmel, dan zit je zeker goed. Stof kopen bij een gewone stoffenwinkel is veel te duur. Zelfs bij zeilmakers vind je niet altijd je gading en deze zijn meestal te duur (een donkergroene of bruine tipi is nogal donker om in te leven). De meeste kans op goedkope en degelijke stof heb je bij winkels die opkopen uit faillissementen. Voor een tipi van 4.5 meter hoog heb je volgende hoeveelheden nodig (met stof van 1.6 meter breed): Onderdeel Buitenzeil Binnenzeil/binnendeur Deur Rookflappen Frans dak TOTAAL
6.2.
Lengte 24.5 meter 14 meter 1 meter 2 meter 1,5 meter 43 meter
Naaimachine
6.2.1 Degelijke machine Vermoedelijk beschik je niet over een industriële naaimachine (deze kan grotere en zwaardere stof aan). Je kan echter met een degelijke nieuwe huis, tuin en keuken naaimachine normaal zonder problemen aan de slag. De naaimachine die ik gebruikt heb voor mijn eerste tipi, was van de jaren 60 en die overleefde zelfs het omzomen niet (omzomen betekent bij een tipi dat je een half uur ,tegen volle gas, de rand van de stof erdoor jaagt). Neem een degelijke naald (waarmee je normaal jeansbroeken stikt).
W AT ER
6.2.2 Dubbel omzomen en Roltechniek Bij het buitenzeil dien je er rekening mee te houden dat water op de planeet aarde steeds de neiging heeft om naar beneden te lopen. Je zorgt dus dat de hoger gelegen stof boven de lager gelegen stof komt.
Tipi’s
Naaitips
Een tipi tot 6 meter hoog kan je stikken door geduldig de stof op te rollen. Dit moet je doen door de voet van de naaimachine af te nemen en je stof er onder door te schuiven. Terwijl je dit doet, moet je heel de tipi oprollen. Wanneer je gedaan hebt met stikken, moet je dit geduldig terug afrollen.
Figuur: Oprollen van de stof
6.2.3 Naaigaren Je hebt rond de 1200 meter naaigaren nodig om één tipi te stikken. Er bestaat speciaal garen dat mee uitzet en krimpt wanneer de tipi nat wordt en terug opdroogt. Dit kost echter onnoemelijk veel. Voor het buitenzeil gebruik je best “extra strong” nylon garen. Gebruik een gewone en geen zigzag stik (Zigzag verbruikt alleen meer garen). Je kan eventueel wel het buitenzeil, de cocons van de rookflappen, de top van de tipi en alle sluitingen dubbel stikken.
6.3.
Verstevigingen
De zwakste punten van de tipi zijn: • De deur onderaan (Omdat iedereen hierover struikelt) • De sluitingen met de stokjes • De top waar het zeil aan de paal wordt vastgeknoopt • De rookflappen • De cocons voor de rookflappalen Zorg dat deze verstevigd worden door een extra of een dubbele laag extra katoen. Je moet sowieso elk stuk stof omzomen.
6.4.
Naaien van gaten voor stokjes
De gaten staan 10 cm naast elkaar. Het gat moet ongeveer 1cm diameter hebben. Daarom stikken we met een heel kleine zigzagsteek een vierkant van 2 cm op 2 cm. Dezelfde steek gebruik je om knoopsgaten uit te stikken. Stik eerst het vierkant en maak daarna een gat met een knoopsgatmaker (te vinden bij uw betere platenzaak of in uw naaikistje).
Tipi’s
2cm
2cm
Figuur: Omboorden van het gat voor een stokje
Figuur: Knoopsgatmaker
Naaitips
