Súťaž O ľuďoch s ľuďmi

Súťaž O ľuďoch s ľuďmi

príklady úspešných projektov občianskej participácie • Contest About People with People – examples of good practice of civil participation • Az emberekről az emberekkel verseny – a polgári participáció sikeres projektjeinek példái • Konkurs O ludziach z ludźmi – przykłady udanych projektów partycypacji obywatelskiej

Česká republika – CpKP střední Morava a CpKP střední Čechy

Poľsko – FRDL (Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej)

Maďarsko- CELODIN (Central European Local Development Information)

Slovensko – VOKA (Vidiecka organizácia pre komunitné aktivity)

OBSAH Úvodník . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Súťaž O ľuďoch s ľuďmi – príklady úspešných projektov občianskej participácie . . 5 Souťež „O lidech s lidmi“ – příklady úspěšných projektů občanské participace . . 23 Az emberekről az emberekkel verseny – a polgári participáció sikeres projektjeinek példái . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Súťaž „O ľuďoch s ľuďmi“ v krajinách V4 V roku 2011 vydala Vidiecka organizácia pre komunitné aktivity VOKA, Nám. Š. Moyzesa 4 974 01 Banská Bystrica Publikácia vznikla v spolupráci partnerov (účastníkov) súťaže – krajín V4. 2

ÚVODNÍK Soutěž „O lidech s lidmi“ Již několikátým rokem organizovalo české Centrum pro komunitní práci (CpKP/CCO) soutěž pro obce, města, mikroregiony a kraje „ O lidech s lidmi – Cena za podporu místní demokracie“. Soutěž inspirovaou českým příkladem organizovali partneři kromě Česka rovněž na Slovensku, v Maďarsku a Polsku. Soutěž v Česku organizuje Centrum pro komunitní práci (CpKP) za podpory japonské nadace Sasakawa Peace Foundation, International Visegrád Fund a dalších partnerů. Soutěž si klade za cíl motivovat veřejnou správu k zapojování veřejnosti do regionálního rozvoje a spolupráci s neziskovým sektorem. Zároveň pak zviditelnit příklady dobré praxe a odměnit pracovníky a politiky, kteří aktivně podporují rozvoj občanské společnosti. Významným faktorem pro pořádání soutěže a zároveň organizování konference je výměna zkušeností mezi úředníky a zástupci měst při řešení obecních problémů. Co je v některé obci či městě neřešitelný problém, jinde zvládají řešit ke spokojenosti veřejnosti.

Competition “About People with People“ Czech organization the Centre for Community Organizing (CpKP) has organized another year of the competition “About People with People – an Award for Supporting Local Democracy ” for municipalities, micro-regions and regions. The competition has inspired partners in Slovakia, Poland and Hungary who then organized similar ones in their countries. In the CR the competition is organized by the CpKP with support from the Sasakawa Peace Foundation (Japan), the Visegrád Fund and other partners. The competition seeks to motivate public administrations to involve the public in the regional development and cooperate with the non-profit sector. Its further aims are to promote examples of good practice and award officials and politicians who actively support the development of civil society. An important factor in organizing the competition and conference is the exchange of experience between the public officials and municipality representatives in the area of solving local problems. Problems which seem unsolvable in some villages or towns are easily solved in other municipalities to the general public’s satisfaction.

3

„Az emberekről az emberekkel” verseny Már sokadik évben szervezte meg a Cseh Közösségi Munka Központja (Centrum pro komunitní práci – CpKP/CCO) a falvak, városok, mikrorégiók és kerületek számára „Az emberekről az emberekkel – A helyi demokrácia támogatásának díja” elnevezésű versenyt. A cseh példa által inspirált versenyt a partnerek Csehországon kívül már Szlovákiában, Magyarországon és Lengyelországban is megszervezték. Csehországban a versenyt a Közösségi Munka Központja (CpKP) a japán Sasakawa Peace Foundation, a Nemzetközi Visegrádi Alap és további partnerek támogatásával szervezik. A verseny célja, hogy a közigazgatást a nyilvánosság bevonására motiválja a regionális fejlesztés terén, a nonprofit szektorral együttműködve. Ezt követően pedig felhívja a figyelmet a kedvező gyakorlat példáira, és megjutalmazza azokat a dolgozókat és politikusokat, akik aktívan támogatják a polgári társadalom fejlődését. A verseny megrendezésének és egyúttal a konferencia megszervezésének jelentős tényezője a hivatalnokok és a városok képviselői közti tapasztalatcsere a település problémáinak megoldása terén. Ami valamely faluban vagy városban megoldhatatlan gondot jelent, máshol már megoldották a nyilvánosság legnagyobb megelégedettségére.

Konkurs „O ludziach z ludźmi“ Już kolejny rok czeskie Centrum Pracy Socjalnej (czes. CpKP/CCO) zorganizowało konkurs dla gmin, miast, mikroregionów i krajów pt. „O ludziach z ludźmi – Nagroda za wspieranie rozwoju demokracji lokalnej“. Zainspirowani czeskim przykładem konkurs zorganizowali także partnerzy ze Słowacji, Węgier i Polski. W Czechach konkurs organizuje Centrum Pracy Socjalnej (czes. CpKP) ze wsparciem ze strony japońskiej fundacji Sasakawa Peace Foundation, International Visegrád Fund i innych partnerów. Konkurs ma na celu motywowanie administracji publicznej do włączania społeczeństwa do rozwoju regionalnego i współpracy z sektorem non-profit. Równocześnie ma spopularyzować przykłady dobrej praktyki i nagrodzić pracowników i polityków, którzy aktywnie wspierają rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Ważnym czynnikiem przy organizowaniu konkursu i jednocześnie przy organizowaniu konferencji, jest wymiana doświadczeń pomiędzy urzędnikami i przedstawicielami miast nt rozwiązywania problemów gmin. Co w jednej gminie czy mieście jest problemem nie do rozwiązania, w innej potrafią go rozwiązać ku zadowoleniu społeczeństwa.

4

O ĽUĎOCH S ĽUĎMI – SLOVENSKÁ REPUBLIKA Súťaž „O ľuďoch s ľuďmi“ – príklady úspešných projektov občianskej participácie na Slovensku

• éeská republika – hlavný iniciátor a zakladateü súČaže - CpKP stĆední Morava a CpKP stĆední éechy (Centrum pro komunitní práci), www.cpkp.cz a www.olidech-slidmi.cz

• V Poüsku – do roku 2007 bola partnerom súČaže nadácia Carphatian Foundation a od roku 2008 je nový partner FRDL (Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej), www.frdl.rzeszow.pl

• V Maóarsku je partnerom súČaže CELODIN (Central European Local Development Information), www.celodin.hu a www.emberekrol-azemberekkel.hu

• Na Slovensku je partnerom súČaže VOKA (Vidiecka organizácia pre komunitné aktivity), www.voka.sk a www.oludoch-sludmi.sk

5

Program environmentálne uvedomelého občianstva Obec Zábiedovo V Zábiedove si po úspešnom ukončení programu Mládež obci – obec mládeži položili otázku: Ako ďalej? Tento program pomohol zlepšiť informovanosť a znalosti mládeže o samospráve, jej poslaní a úlohách, k čomu pomohlo aj vydanie brožúrok a iných edukačných materiálov a diskusie s mladými, napr. o legislatíve samosprávy. Zlepšil sa i stály kontakt samosprávy s mládežou, ustanovili vtedy aj radu mládeže, ktorá sa vyjadruje k životu v obci.

6

V Zábiedove sa nechceli tváriť, že je všetko v poriadku, napr. v zbere a likvidácii odpadu. Napr. nechceli tých, ktorí porušovali pravidlá zberu a likvidácie odpadu, „riešiť“ zvyčajnou cestou, teda najmä represiou. Bolo by to pohodlné, ale nezodpovedné, lebo by sa to týkalo väčšiny obyvateľov a zdalo sa nám to aj nedemokratické, zdôraznil J. Bánovčan a pokračoval. Treťou možnosťou bolo pokúsiť sa cielene a systematicky pôsobiť na obyvateľov, čo bolo pre sa-

mosprávne orgány najnáročnejšie, ale s vidinou veľmi efektívneho výsledku. A práve to sme si vybrali. Projekt obsahoval nasledovné úlohy: • Plynule nadviazať na projekt „Mládež obci – obec mládeži“ zv roku 2006 • Zriadiť webové stránky obce • Ustanoviť, vystrojiť a organizovať činnosť Detskej ekopolície • Zabezpečiť rôzne výchovno-vzdelávacie podujatia pre deti, mládež a dospelých • Zaviesť sledovania separovania odpadu v domácnostiach • Anketa na zistenie spätnej väzby Všetky naplánované aktivity v Zábiedove uskutočnili a stále uskutočňujú. V oblasti edukácie a komunikácie s občanmi boli dôležité stretnutia zastupiteľov obce s predškolákmi, prišlo ich 17, samozrejme s doprovodom. Tam, kde ešte takýmto spôsobom nekomunikovali s najmenšími občanmi obce a ich rodičmi, by boli prekvapení, aké zaujímavé podnety majú. Druhá prednáška spojená s diskusiou bola až o vyše dva roky neskôr pre dospelých občanov, ktorých prišlo 30. Tretia, hneď v októbri ten istý rok zameraná na školskú mládež, prilákala 38 účastníkov. Významný krok – zriadenie Detskej ekopolície Veľmi dobrým krokom sa ukázalo zriadenie Detskej ekopolície. Už dávnej-

šie je známy skúsenostný poznatok, že prostredníctvom detí možno pozitívne ovplyvňovať aj postoje a rozhodnutia ich rodičov. Detskú políciu vybavili aj rovnošatou – žltými šiltovkami, zelenými tričkami, ale aj fotoaparátmi a videokamerami, ktorými nafotia či nafilmujú divé skládky, zničenú či poškodenú zeleň a všetko, čo môže byť nebezpečné alebo „iba“ špatí obec. O nadšenie a aktívny prístup sa pričinili malí policajti už sami a dnes – aj vďaka svojim výsledkom – sú celkom presvedčení o správnosti svojej „služby“ v ekopolícii. Ako povedal starosta J. Bánovčan, ekopolicajti sú pre obec veľmi užitoční, majú u dospelých rešpekt a tí ich vo veľkej väčšine podporujú a fandia im. Zaujímavé je najmä to, že obci sa najmä zásluhou tejto ekopolície, ale vôbec celého Programu environmentálne uvedomelého občianstva, podarilo na minimum znížiť počet divých skládok, pritom v rozhovoroch s predstaviteľmi iných obcí sa dozvedáme, že prichytenie znečisťovateľov pri čine je prakticky nemožné a preto, keď aj nejakú takúto skládku zlik7

vidujú, onedlho tam niekto odpad vyhodí znovu, alebo založí divú skládku inde. Treba však zdôrazniť, že veľmi dôležitá je systematická činnosť a svojim spôsobom aj odvaha pracovníkov OcÚ, ktorí zdokumentované podnety malých ekopolicajtov dôsledne prešetrujú, a zvyčajne nájdu aj pôvodcov týchto činov. Dôležitá je, prirodzene, plná podpora pracovníkov zo strany poslancov OcZ a starostu. Dôležitý súbor letákov Ani nadšené nasadenie Detskej ekopolície a dôsledný prístup OcÚ, starostu a poslancov OcZ by však nemusel dosahovať úspechy, keby im nebolo predchádzalo vtiahnutie občanov do úloh, ktoré sledoval projekt, a ich dôsledné informovanie o priebehu jeho napĺňania. Významnú úlohu zohralo zriadenie webovej stránky, cez ktorú informovali o projekte, ale najmä roznášanie súboru letákov do každej domácnosti, čo opäť zabezpečili ekopolicajti. Súbor obsahoval štyri letáky farebne odlíšené symbolickými farbami semafora. Cieľom

letákov bolo aktivizovať obyvateľstvo a viesť ho k zamysleniu sa nad svojim správaním voči prostrediu, v ktorom žijú a v ktorom vyrastajú ich deti. Prvý leták bol biely a mal všeobecný a vysvetľujúci obsah. Druhý leták bol červený a určený tým, ktorí sa separovaniu bránia. Tretí oranžový leták bol pre tých, ktorí separujú iba „naoko“. Štvrtý leták bol zelený a patril všetkým občanom, ktorí zodpovedne separujú odpad. Značnú pozornosť v obci venujú kontrole separovania. Kontrolu kvantity, teda množstva separovaného odpadu zabezpečuje obec a vedie o nej presnú evidenciu. Zistenia kontroly sa zverejňujú na webovej stránke obce. Tie domácnosti, ktoré sa neprispôsobia, platia za odpad vyšší poplatok. Kontrolu kvality separovania robí detská ekopolícia. Termíny kontroly nie sú dopredu známe, vyberajú ich náhodne. Okrem toho tzv. KUKA nádoby označujú nálepkami podľa toho, ako príslušná domácnosť či iný subjekt kvalitne separuje odpad. (zelené srdce, otáznik, výkričník resp. nálepka www.separujodpad.sk) v závislosti od obsahu separovaných druhov odpadu v zmesovom komunálnom odpade. Aby mala obec spätnú väzbu od občanov, uskutočnili písomnú anketu, keď dotazníky distribuovali priamo do domácností. Vrátené dotazníky bodovo

8

ohodnotili. Väčšina vrátených dotazníkov získala plný počet bodov, tri domácnosti s najvyšším počtom bodov obec odmenila vecnými cenami. Ani deti neostali mimo pozornosti, mohli sa zapojiť do výtvarnej súťaže. Jej téma: pozitívne a negatívne skúsenosti z činnosti ekopolicajta. Ako vidieť, išlo o nepriamu kontrolu činnosti malých policajtov. Výtvarné práce zverejnili na výstave, nezávislá komisia z nich anonymne vybrala najlepšie a ich autorov obec tiež odmenila. Prax však ukázala aj neochotu domácností separovať málo sa vyskytujúci odpad, v Zábiedove to bol tetrapack a kovové obaly. Preto v obci zorganizovali zber týchto druhov odpadu opäť ako súťaž pre deti. Vyhodnocoval sa počet nazbieraných kusov a výsledok prekvapil. Za obmedzený čas deti nazbierali prekvapujúco vysoké množstvá týchto odpadov. Najlepších „zberačov“ odmenili. Najdôležitejšie však bolo to, že v domácnostiach zistili, že aj zdanlivo sporadicky sa vyskytujúci odpad sa vyplatí separovať

ramu obnovy dediny oficiálne už dávnejšie ukončili. Navyše, problematika životného prostredie je veľmi často na titulkách obecného občasníka a správa o stave životného prostredia v obci je každoročne predmetom rokovania obecného zastupiteľstva. Dobré skúsenosti si nechceme nechať iba pre seba, uviedol na konferencii starosta J. Bánovčan, preto nás teší záujem médií o jeho propagáciu, a preto sa obec stala členom medzinárodného združenia „Klimatická aliancia“ Okrem toho navštevujeme žiakov v susedných školách, rozširujeme informačný leták a zorganizovali sme Deň ekopolície za účasti 3 členných družstiev zo 14 základných škôl okresu, ich riaditeľov i starostov obcí, kde sídlia tieto školy, dodal Ján Bánovčan. Zábiedovský epilóg separovaného zberu Odpad pravidelne separuje 77 percent domácností. Obec s mesačným intervalom vývozu separuje plasty, sklo, kovové obaly, vrstvené obaly, papier.

Čo sa v obci deje dnes? K plneniu ďalšej dôležitej úlohy sa opäť ide cez deti. Medzi dôležité činnosti v súčasnosti patrí príprava detí na kompostovanie, oboznámenie sa s rôznymi druhmi kompostovísk a postupu kompostovania. Nasledovať bude postupné zaangažovanie rodičov. Pomáhajú aj podporné články v miestnej tlači. Ako povedal starosta, projekt pokračuje, aj keď ho podľa zmluvy o dotácii z Prog9

Environmentally conscious citizenship program Community Zábiedovo In Zábiedovo, the successful completion of the program”Youth to village – Village to Youth” raises the question: What Next? This program helped to improve awareness and knowledge of youth about local government, its mission and tasks, to which also helped issued brochures and other educational materials and discussions with young people, for example. about government legislation. The continuous contact with the youth authorities was improved, there was established also the Youth Council, which comments the life in the village. Zábiedovo did not want to pretend that everything is in order, for example regarding the collection and disposal of waste. They did not want to “address” those which were violating the rules of collection and disposal in a usual way, in particular trough repression. It would be convenient, but irresponsible, because most of the people would be involved and that seemed to us undemocrat ic, stressed J. Bánovčan and continued. A third option was to try to deliberately and systematically affect the population, which was challenging for local authorities, but with the prospect of a very effective outcome. This is what we chose.

10

The project included the following tasks: • Continuously follow up the project „Youth to village - a village to youth“ from the year 2006 • Establish a community website • Establish, equip and organize the activities of Baby Eco-Police • Provide a variety of educational events for children, youth and adults • Establish monitoring of waste separation in households • Inquiry to determine the feedback All scheduled activities in Zábiedovo took place and currently still take place. In the field of education and communication with citizens there have been important meetings of representative bodies of the village together with preschoolers, 17 of them participated, of course accompanied. Those who did not communicate yet in such way with the smallest citizens of the village and their parents, would be surprised what interesting ideas are there to be discussed. The discussion was followed by the second lecture in about two years later. It was made for adult citizens with the participation of about 30 people. The third lecture focused on school children held in October the same year attracted 38 participants.

Important step – Establishment of the Baby Eco-police The establishment of Baby Ecopolice was a very good step forward. It is known long ago that trough children we can positively influence attitudes and decisions of their parents. Baby police was equipped with uniforms - yellow cap, green shirt, but also with cameras and video cameras, which can photograph and film wild dumps, destroyed or damaged green fields and everything which might be dangerous or „only“ makes the community ugly. The enthusiasm and proactive approach has contributed little police themselves and today – also thanks to their results – they are quite confident about the correctness of their “service” in eco-police. As the mayor J. Bánovčan said, ecopolicemen are very useful for the community, they are respected by adults and most of them support and cheer them. Particularly interesting is that thanks to the eco-police and the whole environmentally conscious citizenship program, the village succeeded to minimize the number of wild landfills, while in discussions with representatives of other municipalities we learn that to nab polluters in the act is practically impossible and therefore even if any of such landfills was disposed, sooner or later anyone will throw away the waste again, or establishes a new wild dump elsewhere. However, it is important to highlight the importance of systematic work as well as the courage of municipality office workers who document

small incentives of little eco-policemen, examine closely, and usually find the perpetrators of the crimes. What is important is, of course, full support of the staff of the Mayor and Members of the Municipal Council. Important set of leaflets The enthusiastic commitment of ecopolice and consistent approach of Municipal Authority (MU), of the mayor and members of MU would not have been successful, if they were not preceded by involvement of citizens in the tasks pursued by the project and consistent information about the course of its fulfillment. The establishment of a website through which they informed about the project played an important role, but especially delivering a set of leaflets to each household, which was again provided by eco-policemen. The file contained four color-coded symbolic leaflets stoplight. Leaflets aim was to mobilize the population and lead him to think about their behavior towards the environment in which they live and 11

where their children grow up. The first poster was white and had a general and explanatory content. The second leaflet was red and for those who impede waste separation. The third orange flyer was for those who do separation only „for effect“. The fourth leaflet was green and belonged to all citizens who responsibly separate waste. Considerable attention is being given to the control of separation in the community. The control of quantity, therefore the amount of separated waste ensures the community and keeps accurate records on it. Inspection findings are published on the website of the village. Those households, which do not adjust to it, pay a higher fee for waste. Quality control separation is made by baby eco-police. Dates of inspections are not known in advance, they are being selected at random. Moreover, the so-called KUKA containers are being labeled according to how well the relevant household or other entity separate the waste. (Green heart, question mark, exclamation, respectively label www.separujodpad.sk) depending on the content of separate types of waste in mixed municipal waste stream. To get the feedback from citizens, the community conducted a written sur12

vey, where questionnaires were distributed directly to households. Returned questionnaires were score rated. Most returned questionnaires received full points; three households with the highest number of points were rewarded by municipality with material prizes. Children either stayed outside focus, they had a chance to join the art competition. Its theme: the positive and negative experiences of eco-policemen activities. As we can see, it was the indirect control of the activities of small policemen. Artwork was published in the exhibition, an independent committee selected anonymously the best works among them and the authors were rewarded by the community as well. Experience has demonstrated the reluctance of households to separate waste which occurs rarely, in Zábiedovo it was tetra pack and metal containers. Therefore, the village organized the

collection of these types of waste and involved children into it trough a competition. The accumulated number of pieces was evaluated and the result was surprising. For a limited time, children have gathered surprisingly large quantities of these wastes. Best „pickers“ got award. Most importantly, however, was that the households found that even seemingly sporadically occurring waste is worth to separate. What is happening today in the village? The achievement of another important task, again, through the children. The current important activities include the preparation of children for composting, learning about the different types composting fields and composting process. The gradual involvement of parents will follow. Supportive articles in local newspapers help a lot as well. As the mayor said, the project continues, although the subsidy contract “Village Renewal Programme” officially ended up several years ago. In addition, environmental issues are very often the general headlines of newsletter and the report on the state of the environment in the municipality is annually discussed on the municipal council.

We do not want to keep good experience only for ourselves, said Mayor J. Bánovčan at the conference, therefore we are delighted by media interest in its promotion, and that is why the village became a member of the international association „Climate Alliance“. In addition, we keep visiting students in neighboring schools, expanding leaflets and organizing the Day of Eco-police with the participation of 3-member teams from 14 primary schools of the district, their directors and mayors of municipalities where the schools are located, said John Bánovčan.

Separate Collection Epilogue of Zábiedovo 77 percent of households separate regularly the waste. The village separates on monthly exports basis plastics, glass, metal packaging, laminated packaging, paper.

13

A környezettudatos polgár programja Zábidó (Zábiedovo) község Zábidó községben az „ifjúság a községnek – a község az ifjúságnak” program sikeres befejezését követően feltették a kérdést: „hogyan tovább?”. Ez a program segített az ifjúság körében növelni a tájékozottságot az önkormányzattal, küldetésével és feladataival kapcsolatban, az ismeretszerzéshez brosúrák és egyéb edukációs anyagok kiadása, valamint a fiatalokkal folytatott beszélgetések is hozzásegítettek, például az önkormányzat rendelkezéseiről. Javult az önkormányzat állandó viszonya a fiatalokkal, megalapították akkor az ifjúsági tanácsot is, amely a település életéhez is fűzhet hozzászólásokat. Zábidó községben nem kívántak úgy tenni, hogy minden rendben van, pl. A hulladék gyűjtése és megsemmisítése terén. Például nem akarták azokat a lakosokat, akik a hulladékgyűjtés és megsemmisítés szabályait megszegték a szokványos úton, tehát leginkább represszióval megrendszabályozni. Ez ugyan kényelmes, de felelőtlen mód lenne, mivel a lakosok többségét érintené, és ez nem tűnt demokratikusnak, hangsúlyozta j. Bánovčan, majd folytatta. A harmadik lehetőség az volt, hogy 14

célzottan és szisztematikusan próbáljunk meg hatni a lakosságra, ami az önkormányzati szervek számára ugyan a legnehezebb feladatnak tűnt, de annál hatékonyabb eredménnyel kecsegtetett. És éppen ezt az utat választottuk. A projekt a következő feladatokat tartalmazta: • Folyamatosan rákötni az „ifjúság a községnek – a község az ifjúságnak” programra 2006-ból • Létrehozni a község honlapját • Meghatározni, felszerelni és megszervezni a gyermek öko-rendőrség tevékenységét • Biztosítani a különböző nevelési-oktatási rendezvényeket a gyermekek, ifjúság és felnőttek részére • Bevezetni a szelektív hulladékgyűj-

tést a háztartásokban • Közvéleménykutatás a visszacsatolás megállapítása érdekében Zábidó községben az összes tervezett tevékenységet megvalósították, és folyamatosan megvalósítják. Az edukáció és a lakossággal történő kommunikáció terén fontos volt a község képviselőinek találkozása az óvodai korosztállyal, 17-en jöttek el a találkozóra, természetesen kísérettel. Ott, ahol még ilyen módon nem kommunikáltak a község legkisebb lakosaival és szüleikkel, elcsodálkoznának, a találkozó milyen érdekes ötletekkel szolgál. A másik, vitával egybekötött előadás két évvel később valósult meg a felnőtt lakosság részére, 30 fő részvételével. A harmadik előadás pedig, amely ugyanaz év októberében az iskolás fiatalokat célozta meg, 38 fő részvételével zajlott. Egy jelentős lépés – a gyermek ökorendőrség létrehozása Nagyon jó lépésnek bizonyult a gyermek öko-rendőrség létrehozása. Már jó ideje ismert az a gyakorlati tapasztalat, hogy a gyermekek által pozitívan befolyásolható a szülők álláspontja és döntéshozatala. A gyermek öko-rendőrség egyenruhát is kapott – sárga sildes sapkát, zöld pólót, de fényképezőgépeket és videokamerát is kaptak, melyekkel lefotózzák és lefilmezik az illegális szemétlerakó helyeket, a tönkretett vagy sérült növényeket, és mindazt, ami veszélyes lehet, vagy „csak” a község képét elcsúfítja. Lelkesedésről és az aktív hozzáállásról az ifjú rendőrök maguk gondoskodtak,

és napjainkban – saját eredményeiknek is köszönhetően – teljesen meg vannak győződve az öko-rendőrségben végzett „szolgálatuk” helyességéről. Ahogy azt j. Bánovčan polgármester elmondta, az öko-rendőrök a község szempontjából nagyon hasznosak, a felnőttek respektálják, sőt támogatják és segítik őket. Érdekessége a dolognak, hogy a községben főleg az öko-rendőrségnek köszönhetően, de az egész környezettudatos polgár programból kifolyólag is, sikerült minimálisra csökkenteni az illegális lerakóhelyek számát. Eközben más községek képviselőivel beszélgetve arról értesülünk, hogy a szemetelők tetten érése gyakorlatilag lehetetlen, és ezért, ha egy-egy ilyen lerakóhelyet meg is szüntetnek, hamarosan valaki újra hulladékot dob ki ugyanoda, vagy újabb helyen létesít illegális hulladék lerakóhelyet. Hangsúlyoznunk kell azonban, hogy nagyon fontos a szisztematikus munka és a maga módján a községi hivatal dolgozóinak kitartása is, akik az ifjú öko-rendőrök dokumentált ügyeit alaposan felülvizsgálják, és többnyire meg is találják az ilyen cselekmények elkövetőit. Természetesen nagyon fontos a község képviselőtestületének és a polgármesternek a támogatása is. Fontos röplapcsomagok A gyermek öko-rendőrség lelkesedése és a községi hivatal, a polgármester és a képviselőtestület alapos hozzáállása sem jelentett volna garanciát a sikerre, ha ezt megelőzően nem vonták volna be a lakosokat a projektet figyelő feladatokba, és nem tájékoztatták volna 15

őket azok megvalósításáról. Jelentős szerepet töltött be a honlap létrehozása, melynek segítségével tájékoztatást nyújtottak a projektről, de legfőképpen a röplapok széthordása minden háztartásba, amiről szintén az öko-rendőrök gondoskodtak. A röplapcsomag négy, a szemafor színeivel jelölt, röplapot tartalmazott. A röplapok célja a lakosság aktivizálása volt, hogy elgondolkodjanak azon, hogyan viselkednek saját környezetükkel szemben, melyben élnek, és amelyben gyermekeik növekednek. Az első röplap fehér színű volt, és általános és magyarázó tartalommal bírt. A második röplap piros színű volt, és mindazoknak szánták, akik ódzkodtak a szelektív szemétgyűjtéstől. A harmadik röplap narancssárga volt, azoknak, akik csak „látszatra” gyűjtik szelektív módon a hulladékot. A negyedik röplap zöld volt, és mindazokhoz szólt, akik felelősségteljesen osztályozzák a hulladékot. A községben jelentős figyelmet szentelnek a hulladékosztályozás ellenőrzésének A szelektív hulladék mennyiségének ellenőrzését a község biztosítja, és pontos nyilvántartást vezet róla. Az ellenőrzések eredményeit a község honlapján teszik közzé. Azok a háztartások, melyek nem alkalmazkodnak, a hulladékért magasabb díjat fizetnek. A szelektív hulladék minőségi ellenőrzését a gyermek öko-rendőrség végzi. Az ellenőrzések időpontjai előre nem ismeretesek, véletlenszerűek. Ezen kívül, az ún. Szemétgyűjtő kukákat asze16

rint látják el matricákkal, hogy az adott háztartás vagy egyéb szubjektum, mennyire jól osztályozza a hulladékot (zöld szív, kérdőjel, felkiáltójel, ill. A www. separujodpad.sk – „osztályozd a hulladékot” oldal matricája), a háztartási vegyes hulladékban található szelektív szemétfajták tartalmától függően. Hogy a község a lakosság részéről visszacsatolással is rendelkezzen, a háztartásokba kézbesített írásos kérdőíves ankétot szerveztek. A visszahozott adatlapokat pontozták. A visszaküldött adatlapok többsége teljes pontszámot szerzett, a legtöbb pontszámot elért három háztartást a község tárgyi nyereményekkel jutalmazta. A gyermekeket sem hagyták figyelmen kívül, képzőművészeti versenybe kapcsolódhattak be. Témája: pozitív és negatív tapasztalatok az öko-rendőr tevékenységéből. Ahogy látni, az ifjú öko-rendőrök munkájának közvetett ellenőrzéséről volt szó. A kész művekből kiállítást rendeztek, egy független bizottság anonim módon kiválasztotta a legjobbakat, és szerzőiket a község szintén megjutalmazta. A gyakorlat azonban rámutatott arra, hogy a háztartások a ritkán előforduló hulladékokat kevésbé szívesen osztályozzák, zábidóban ez a tetrapack és a fémhulladék volt. Ezért a községben az ilyenfajta hulladékból verseny formájában a gyermekek részére gyűjtést szerveztek. Az összegyűjtött darabszám szerint zajlott a kiértékelés, az eredmény azonban meglepő volt. A meg-

szabott időn belül a gyermekek meglepően nagy mennyiséget gyűjtöttek be ezekből a hulladékokból. A legjobb „gyűjtőket” megjutalmazták. A legfontosabb azonban az volt, hogy a háztartásokban rádöbbentek arra, hogy a látszólag csak ritkán előforduló hulladékot is érdemes osztályozni. Mi történik a faluban manapság? A következő fontos feladat teljesítésén szintén a gyermekeken keresztül vezet az út. Napjaink fontos tevékenységei közé tartozik a gyermekek előkészítése a komposztáláshoz, megismertetik őket a különböző típusú komposztálókkal és a komposztkészítés folyamatával. Ezt követi majd a szülők fokozatos bevonása. A helyi sajtóban megjelenő támogató jellegű cikkek is segítenek. Ahogy a polgármester elmondta, a projekt folytatódik, annak ellenére, hogy a község fejlesztése programot szerződése szerint már hivatalosan régebben lezárták. Ezenfelül, az életkörnyezet problematikája gyakran megjelenik a községi kiadvány címlapján, és a község környezetvédelméről szóló jelentés minden évben a községi önkormányzat ülésének témáját képezi.

günk tagja a „klimatikus egyesület” elnevezésű nemzetközi szerveződésnek. A felsoroltakon kívül a szomszédos iskolák diákjait is látogatjuk, kibővítjük az információs röplapot, és megrendeztük az öko-rendőrség napját 3 tagú csapatok részvételével a járás 14 általános iskolájából, valamint az iskolaigazgatók és azon községek polgármestereinek részvételével, ahol ezek az iskolák székelnek – tette hozzá j. Bánovčan. A szelektív hulladékgyűjtés zábidói epilógusa A hulladékot rendszeresen a háztartások 77 százaléka osztályozza. A község havi rendszerességgel szállítja el az osztályozott műanyagokat, üveget, a fém és rétegelt csomagolóanyagokat, papírt.

Pozitív tapasztalatainkat másokkal is meg szeretnénk osztani – mondta a konferencián a község polgármestere, J. Bánovčan – ezért is örülünk a média érdeklődésének, és ezért lett közsé17

Program podniesienia poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa Gmina Zábiedovo Po pomyślnym zakończeniu programu „Młodzież gminie – gmina młodzieży” w Zábiedowie postawiono sobie pytanie: I co dalej? Program ten pomógł podnieść poziom informacji i wiedzy młodzieży o samorządzie, jego misji i zadaniach, w czym pomogło też wydanie broszur i innych materiałów edukacyjnych oraz dyskusje z młodymi ludźmi, np. o prawie samorządowym. Uległ również poprawie stały kontakt samorządu z młodzieżą, powołano wtedy również radę młodzieży, która wypowiada się na temat życia w gminie. W Zábiedove nie chciano udawać, że wszystko jest w porządku, np. w zakresie zbiórki i likwidacji odpadów. Np. nie chciano tych, którzy łamali zasady zbiórki i likwidacji odpadów, „załatwić“ w zwykłym trybie, czyli przede wszstkim przez stosowanie kar. Byłoby to wygodne, ale nieodpowiedzialne, bo dotyczyłoby większości mieszkańców, co wydawało nam się niedemokratyczne, podkreślił J. Bánovčan i kontynuował. Trzecią możliwością było podjęcie próby celowego i systematycznego oddziaływania na mieszkańców, co wymagało od organów samorządowych więcej trudu, ale z perspektywą bardzo efektywnych wyników. I właśnie tę wybraliśmy. Projekt zawierał następujące zadania: • W sposób ciągły nawiązać do projektu „Młodzież gminie – gmina mło18

dzieży“ z 2006 r. • Założyć stronę internetową gminy • Utworzyć, wyposażyć i zorganizować działalność Dziecięcej Eko-Policji • Zorganizować różne imprezy o charakterze wychowawczym i edukacyjnym dla dzieci, młodzieży i dorosłych • Wprowadzić monitoring segregacji odpadów w gospodarstwach domowych • Przeprowadzić ankietę, żeby otrzymać informację zwrotną Wszystkie zaplanowane działania w Zábiedowie zrealizowano i w dalszym ciągu są realizowane. W zakresie edukacji i komunikacji z mieszkańcami ważne były spotkania przedstawicieli gminy z przedszkolakami, przybyło 17 osób, oczywiście z asystą. Tam, gdzie jeszcze nie rozmawiano w ten sposób z najmniejszymi mieszkańcami gminy i ich rodzicami, byłoby zaskoczeniem, jakie mają interesujące pomysły. Drugi wykład dla dorosłych mieszkańców, który był połączony z dyskusją, odbył się po upływie ponad 2 lat; przyszło 30 osób. Trzeci, przeznaczony dla młodzieży szkolnej, odbył się w październiku tego samego roku i przyciągnął 38 uczestników. Ważny krok – utworzenie Dziecięcej Eko-Policji Utworzenie Dziecięcej Eko-Policji okazało się bardzo dobrym posunięciem. Od dawna wiemy z doświadczenia, że

za pośrednictwem dzieci można pozytywnie oddziaływać na postawy i decyzje rodziców. Dziecięca policja została również wyposażona w uniformy – żółte czapki z daszkiem, zielone koszulki, jak też w aparaty fotograficzne i kamery video, za pomocą których robią zdjęcia lub filmują dzikie wysypiska, zniszczoną lub uszkodzoną zieleń oraz wszystko, co może okazać się niebezpieczne lub „tylko“ szpeci gminę. Mali policjanci sami postarali się o zapał i aktywne podejście i obecnie – również dzięki wynikom swojej pracy – są na ogół przekonani o słuszności swojej „służby“ w Eko-Policji. Jak powiedział wójt J. Bánovčan, ekopolicjanci są bardzo użyteczni dla gminy, budzą respekt dorosłych, z których większość ich popiera i trzyma kciuki. Ciekawe jest też przede wszystkim to, że w gminie udało się szczególnie dzięki tej Eko-Policji, jak i całego Programu podniesienia poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa, ograniczyć do minimum ilość dzikich wysypisk, przy tym w rozmowach z przedstawicielami innych gmin dowiadujemy się, że złapanie sprawców na gorącym

uczynku jest praktycznie niemożliwe i dlatego, nawet gdy jakieś wysypisko zlikwidują, za jakiś czas znów tam ktoś wyrzuci odpady lub gdzie indziej założy nowe dzikie wysypisko. Należy jednak podkreślić, że bardzo ważne jest systematyczne działanie i w pewnym sensie również odwaga pracowników Urzędu Gminy (słow. OcÚ), którzy dokładnie badają udokumentowane zgłoszenia małych eko-policjantów i zwykle też znajdują sprawców tych czynów. Naturalnie, ważne jest pełne poparcie pracowników ze strony radnych Rad Gminy (słow. OcZ) i wójta. Ważny jest zestaw ulotek Nawet entuzjastyczne zaangażowanie Dziecięcej Eko-Policji i konsekwentne podejście UG, wójta i radnych RG nie musiałoby odnieść sukcesów, gdyby nie zostało ono poprzedzone wciągnięciem mieszkańców do realizacji zadań, wytyczonych w projekcie oraz konsekwentnym informowaniem o przebiegu jego realizacji. Ważną rolę spełniło założenie strony internetowej, za pośrednictwem której informowano o projekcie, ale przede wszystkim roznoszenie do każdego gospodarstwa domowego zestawu ulotek, co również zapewnili eko-policjanci. Zestaw zawierał cztery ulotki zróżnicowane symbolicznymi kolorami semafora. Ulotki miały na celu aktywizację mieszkańców i nakłonienie ich do zastanowienia się nad swoim zachowaniem w stosunku do środowiska, w którym żyją i w którym wyrastają ich dzieci. Pierwsza ulotka była biała i zawierała ogólną, wyjaśniającą 19

treść. Druga ulotka miała czerwony kolor i była przeznaczona dla tych osób, które wzbraniają się przed segregacją odpadów. Trzecia, pomarańczowa ulotka była przeznaczona dla tych osób, które segregowały odpady tylko „na oko“. Czwarta, zielona ulotka, była przenaczona dla wszystkich mieszkańców, którzy mają odpowiedzialne podejście do segregacji odpadów. W gminie poświęca się dużo uwagi kontroli segregacji odpadów. Gmina zapewnia kontrolę ilości wysegregowanych odpadów i prowadzi jej dokładną ewidencję. Wyniki kontroli są publikowane na stronie internetowej gminy. Te gospodarstwa domowe, które się nie dostosują, płacą większą opłatę za odpady. Kontrolę jakości segregowania wykonuje Dziecięca Eko-Policja. Terminy kontroli nie są znane wcześniej, są wybierane przypadkowo. Oprócz tego pojemniki na odpady komunalne (słow. KUKA nádoby) są oznaczane nalepkami wg tego, na ile dane gospodarstwo domowe lub inny podmiot segreguje odpady (zielone serce, pytajnik, wykrzyknik ew. nalepka www.separujodpad.sk) w zależności od zawartości odpadów podlegających segregacji w zmieszanych odpadach komunalnych. Żeby uzyskać informację zwrotną od mieszkańców, gmina przeprowadziła pisemną ankietę, formularze której zostały rozprowadzone bezpośrednio do gospodarstw domowych. Zwrócone formularze uzyskały ocenę punktową. Większość zwróconych formularzy ankietowych uzyskała pełną ilość 20

punktów, trzy gospodarstwa domowe z największą ilością punktów dostały od gminy nagrody rzeczowe. Nie zapomniano też o dzieciach, które mogły wziąć udział w konkursie plastycznym. Temat: pozytywne i negatywne doświadczenia z działalności eko-policjanta. Jak widać, chodziło o pośrednią kontrolę działalności małych policjantów. Prace plastyczne zostały umieszczone na wystawie, niezależna komisja anonimowo wybrała najlepsze z nich i gmina też nagrodziła ich autorów. Jednak praktyka pokazała również niechęć gospodarstw domowych do segregowania rzadko występujących odpadów, w Zábiedowie był to tetrapack i opakowania metalowe. Dlatego w gminie zorganizowano zbiórkę tego rodzaju odpadów - znów w postaci konkursu dla dzieci. Oceniano ilość wyzbieranych sztuk i wynik był zaskakujący. W określonym czasie dzieci wyzbierały zaskakująco duże ilości tych odpadów. Najlepszych „zbieraczy“ nagrodzono. Najważniejsze jednak było to, że w gospodarstwach domowych dowiedziano się, że opłaca się segregować nawet pozornie sporadycznie występujące odpady. Co dzieje się w gminie dzisiaj? Do wykonania następnego ważnego zadania znowu zmierza się przez dzieci. Obecnie do ważnych działań należy przygotowanie dzieci do kompostowania, zaznajomienie się z różnymi rodzajami kompostowników oraz sposobu kompostowania. Potem nastąpi

stopniowe zaangażowanie rodziców. Pomagają też artykuły wspierające zamieszczane w miejscowej prasie. Jak powiedział wójt, projekt jest kontynuowany, chociaż wg umowy o dotację z Programu Odnowy Wsi oficjalnie został już dawno zakończony. Co więcej, problematyka środowiska pojawia się często na łamach nieregularnego czasopisma gminy i raport o stanie środowiska w gminie jest corocznie przedmiotem obrad Rady Gminy. Nie chcemy zatrzymać dobrych doświadczeń tylko dla siebie, powiedział na konferencji wójt J. Bánovčan, dlatego cieszy nas zainteresowanie środków masowego przekazu jego propagowaniem i dlatego gmina stała się człon-

kiem międzynarodowego zrzeszenia „Sojusz Klimatyczny“. Oprócz tego odwiedzamy uczniów w sąsiednich szkołach, rozdajemy ulotki informacyjne oraz zorganizowaliśmy Dzień Eko-Policji przy udziale 3-osobowych drużyn z 14 szkół podstawowych w powiecie, ich dyrektorów i wójtów gmin, w których mają siedzibę te szkoły, dodał Ján Bánovčan. Zábiedowski epilog segregowanej zbiórki 77 procent gospodarstw domowych regularnie segreguje odpady. Gmina segreguje tworzywa sztuczne, szkło, opakowania metalowe, opakowania warstwowe, papier i wywozi je co miesiąc.

21

22

O LIDECH S LIDMI – ČESKÁ REPUBLIKA Soutěž „O lidech s lidmi“ – příklady úspěšných projektů občanské participace v Čechách





23

Regenerace panelových sídlišť ve Šternberku Město Šternberk mělo zájem o zvýšení kvality života v panelových sídlištích Nádražní, Uničovská a Jiráskova již několik let. Aby zlepšilo životní podmínky a kvalitu bydlení místních lidí, rozhodlo se pro zpracování projektu na regeneraci těchto panelových sídlišť za účasti veřejnosti. Výsledný návrh měl řešit nejen problémy týkající se dopravní situace a parkování v dané lokalitě, ale celkově vytvořit na sídlištích prostředí, kde budou lidé rádi a spokojeně žít. Jednou z podmínek získání státní dotace na regeneraci je zapojení veřejnosti do přípravy regeneračního projektu. 24

Centrum pro komunitní práci střední Morava proto navázalo spolupráci s obyvateli sídliště, kteří měli možnost různými způsoby vznášet své připomínky, náměty a problémy, které je nejvíce trápí. Občané tak měli možnost aktivně se podílet na přípravě návrhu projektu. Jejich podněty byly předány architektům, kteří veškeré došlé připomínky vyhodnotili. Na sídlištích byl proveden průzkum formou ankety, jejíž výsledky byly zapracovány do projektu. Byla ustanovena Občanská poradní komise pro každé sídliště, která dohlížela na zapracovávání připomínek občanů do projektu a v budoucnu by se sama měla

podílet na vytváření potřebných změn v plánované regeneraci. Centrum pro komunitní práci instalovalo na každém sídlišti interaktivní výstavky, jejichž prostřednictvím byly obyvatelům sídliště představeny jednotlivé návrhy budoucího vzhledu sídliště grafickou formou a lidé se k nim opět mohli vyjadřovat prostřednictvím připomínkových lístků. Uskutečnila se dvě veřejná projednání s obyvateli sídlišť, na kterých měli občané možnost přímo diskutovat s tvůrci projektu a zástupci města Šternberk. Na závěrečném veřejném projednání mohli občané rozhodnout, který realizační celek navržený Ateliérem Bonmot považují za prioritní a regenerace sídliště by jím měla být započata. Výběr realizačních celků potvrdila na svém jednání Občanská poradní komise. Projekt regenerace byl schválen Zastupitelstvem města Šternberka, jednotlivé projekty byly podány na Ministerstvo pro místní rozvoj s žádostí o poskytnutí dotace.

ského sociálního fondu a úzce spjat s aktivitami krajského úřadu Olomouckého kraje. Byl zaměřen na dlouhodobé zvýšení kvality a dostupnosti poskytovaných sociálních služeb a zajištění efektivity a podpory již existujících sociálních služeb. Dále plánuje založení nových, lepších a lépe dostupných forem sociálních služeb, které umožní „jednotlivým hráčům“ (jako jsou objednatelé, poskytovatelé, uživatelé a veřejnost) zapojit se do otázek sociální péče a potlačení sociální exkluze ohrožených skupin. Občané z celého regionu jsou rozděleni do 3 pracovních skupin (pro tělesně postižené, pro romské občany a pro seniory) a pravidelně se setkávají s koordinátorem na pracovních schůzkách. Účastníci mají o projektu, o jeho aktivitách a cílech přehled a pracují společně na jeho naplnění. Podpůrné aktivity projektu zahrnují vytvoření „Sítě sociální podpory na Šternbersku“ a „Katalogu poskytovatelů

Komunitní plánováni sociálních služeb Město Šternberk V tomto projektu oslovilo město Šternberk starosty dvaceti obcí v okolí a nabídlo jim spolupráci. V současné době zahrnuje užší okruh komunitního plánování sociálních služeb přibližně 45 obcí. Byl financován z Evrop25

sociálních služeb“. Katalog napomáhá uživatelům sociálních služeb ve výběru vhodné sociální služby. Výstupem tohoto projektu je dokončení střednědobého plánu rozvoje sociálních služeb na Šternbersku na období 2008 -2010. Metoda komunitního plánování sociálních služeb je vnímána jako pozitivní nástroj. Lipník nad Bečvou Projekt KPSS na Lipnicku nejprve zave-

26

dl 4 pracovní skupiny, které se zaměřily na otázky dostupnosti sociálních služeb pro seniory, tělesně postižené, členy romské menšiny, rodiny, mládež a děti. Do projektu se aktivně zapojilo téměř 60 účastníků, kteří se zapojili do plánování a realizace rozvojového plánu, 4 veřejných shromáždění, 2 konferencí a 60 seminářů a setkání. Podpůrné činnosti projektu zahrnovaly „Síť sociální asistence na Lipnicku“ a „Katalog poskytovatelů sociálních služeb na Lipnicku“, který poskytuje celistvé informace o poskytovatelích sociálních služeb.

Navíc ještě proběhly kampaně nazvané „Procházka městem s paraplegikem“, „Cesta k příkladům dobré praxe v sociálních službách“, seminář nazvaný „Úvod do norem kvality sociálních služeb“ a jiné. Partnerem tohoto projektu byla anglická společnost GLE – Greater London Enterprice Company, která prezentovala některé příklady dobré praxe ze sociálního začleňování v Anglii. Výstupem tohoto projektu je střednědobý plán rozvoje sociálních služeb na Lipnicku na období 2007 - 2011. Zapojení veřejnosti do strategického plánování pro obce, mikroregiony, místní akční skupiny

• Integrace potřeb cílových skupin do aktualizovaného Strategického integrovaného plánu rozvoje mikroregionu Mohelnicko na období 2007 – 2013 • Vypracování ročního akčního plánu • Vytvoření monitorovacích indikátorů rozvojové strategie • Projednání navržené aktualizované strategie s účastí veřejnosti mikroregionu. Jednotlivé aktivity byly prováděny formou školení a setkání s místními lidmi, kteří se aktivně přímo účastnili na přípravách strategického plánu. Navíc byly aplikovány principy MA 21 v mikroregionu Mohelnicko na základě plánování rozvoje mikroregionu a zavedení sady indikátorů udržitelného rozvoje.

Rozvoj mikroregionu Mohelnicko – strategie, management, vzdělávání a propagace Hlavním smyslem této práce bylo využít v mohelnickém mikroregionu znalosti a zkušenosti získané během příprav Strategického plánu rozvoje mikroregionu Mohelnicko do roku 2013. Toto mělo proběhnout pomocí následujícího: • Komplexní aktualizace Strategického plánu pro období 2007 – 2013 • Aktualizace potřeb obcí v mikroregionu formou korespondenčního dotazníkového průzkumu mezi starosty, podnikateli a NNO

27

Housing Estate Renovation in Šternberk The Town of Šternberk has aspired to improve the quality of life in the housing estates at Nádražní, Uničovská and Jiráskova streets for a couple of years. To improve the residents’ living conditions the municipality has decided to elaborate a project focused on renovation of these housing estates with participation of the public. The final plan should treat the local traffic and parking issues as well as develop a generally favourable environment where people would enjoy living. One of the conditions for acquiring a state renovation grant is involving the public in the development of the renovation project. Therefore, the Centre for Community Organizing Central Moravia (CpKP) has established cooperation with the residents and provided opportunity for them to comment and express suggestions on problems that most annoy them. The residents were also enabled to actively participate in the preparation of the project proposal. Their suggestions were forwarded to the Bonmot studio architects who considered them and determined whether or not they can be incorporated into the project.

28

A survey was carried out among the housing estates residents, the results becoming part of the project. Each housing estate established its Citizens’ Advisory Board whose role was to oversee the incorporation of the residents’ suggestions into the project. In future these boards should participate in realizing necessary changes in the planned renovation. The CpKP has installed interactive displays in the housing estates which presented to the residents graphic designs of the possible future appearance of their estates. The interactive displays also enabled people to express their views of these designs through “remark cards”. There have been two public sessions where the residents could discuss the project with the the Bonmot studio and the Town of Šternberk representatives. At the final public session they had the opportunity to decide which design

they prioritize and which should be taken as the initial basis for the renovation. The choice of the preferred designs was then confirmed at the meetings of Citizens’ Advisory Boards. Subsequently, the renovation project was approved by the Town of Šternberk Council and the individual projects with grant applications were submitted to the Ministry for Regional Development. Community Planning of Social Services Town of Šternberk Under this project, the Town of Šternberk approached the mayors of twenty municipalities in the vicinity and offered them cooperation. At present, the narrower circuit for community planning of social services involves approximately 45 municipalities. It was financed through European So-

cial Fund and run in close linking with the activities of the Olomoucký kraj Regional Office. It was aimed at long-term elevation of the quality and availability of provided social services, assuring the efficiency of and support to the already existing social services and planning the establishment of new, better quality and better accessible forms of social services, making individual players (such as orderers, providers, users and the public) involved in welfare issues, and the suppression of social exclusion of the most exposed groups of population. Citizens from all over the region who are divided into three task forces (people with disabilities, the Romani, and the seniors) and they meet regularly with the coordinator at working sessions. The participants have knowledge of the project, its activities and objectives, and work together towards its accomplishment.

29

Subsidiary activities of the project include the creation of “Social Assistance Network in the Šternberk Area” and “Catalogue of Social Service Providers”. Providing a comprehensive overview, the catalogue assists social service users in choosing a suitable social service. An output of this project is the completed 2008 – 2010 Mid-term Plan of Social Service Development in the Šternberk area. The community planning of social services is seen as positive tool. Town of Lipník nad Bečvou The CPSS project in the Lipník area first established four task forces that focused on the issues and availability of social services for seniors, the handicapped, members of the Romani minority, families, youth and children. The total of 60 participants was actively involved with the project. They took part in the planning and implementation of the development plan, 4 public meetings, 2 conferences and 60 seminars and meetings. Subsidiary activities of the project included a “Social Assistance Network in the Lipník Area“ and a “Catalogue of Social Service Providers in the Lipník area“, which provide integrated information about social service providers. Furthermore, there were also campaigns called “Touring the Town with a Paraplegic”, “The Way to Good Practice Examples in Social Services”, and a seminar called “Introduction of Social Service Quality Standards”, and other.

30

A partner in the project was the English GLE – Greater London Enterprice Company, which presented some examples of good practices in social integration in England. An output of this project is the 2007 – 2011 Mid-Term Plan of Social Service Development in the Lipník Area. Public participation in the Strategic planning for Municipalities, Microregions, Local Action Groups Mohelnicko microregion development – strategy, management, education and promotion Primary meaning of this work was to apply in the Mohelnicko Microregion the knowledge and experience acquired during preparation of the Mohelnicko Microregion Strategic Development Plan till 2013. This was supposed to take place using the following: • Comprehensive updating of the 2007 – 2013 Strategic Plan • Updating of the needs of municipalities located within the microregion in form of correspondence questionnaire survey with their mayors, entrepreneurs and NGO‘s. • Integration of the needs of target groups in the updated Strategic Integrated 2007 – 2013 Mohelnicko Microregion Development Plan • Working out of a one-year Action Plan • Working out of development strategy monitoring indicators

• Hearing of the proposed updated strategy with public participation in the microregion. Individual activities were carried out via training courses and meetings with local active people who participated directly in the preparation of the strategic plan. In addition, MA 21 principles were applied in the Mohelnicko Microregion based on the microregion development planning and the introduction of a set of sustainable development indicators.

31

Panel lakótelepek regenerációja Šternberkben Šternberk városának már jó néhány éve érdekében állt az életminőség javítása a nádražní, uničovská és jiráskova panel lakótelepeken. A helyi lakosok életkörülményeinek és lakhelyük minőségének javítása érdekében a fenti lakótelepek regenerációját célzó projektet a nyilvánosság bevonásával dolgozta ki. A végső javaslatnak nem csak az adott terület közlekedési helyzetét és a parkolást kellett megoldania, hanem a lakótelepeken olyan környezetet kellett létrehoznia, ahol az emberek örömmel és elégedetten élhetnek. Az állami támogatás megszerzésének egyik feltétele volt a nyilvánosság bevonása a regenerációs projekt előkészítésébe. A közép-morva közösségi munka központja ezért kapcsolatba lépett a lakótelepek lakosaival, akiknek lehetőségük nyílt arra, hogy különböző módon előterjesszék megjegyzéseiket, ötleteiket és gondjaikat, melyek leginkább foglalkoztatják őket. A lakosoknak így lehetőségük nyílt részt venni a projekt-tervezet előkészítésében. Hozzászólásaikat építészeknek továbbították, akik az összes beadványt kiértékelték. A lakótelepeken ankét formájában közvélemény kutatást tartottak, melynek eredményeit beépítették a projektbe. Lakótelepenként polgári tanácsadó bizottság alakult, amely felügyelte a lakosság hozzáfűzéseinek bedolgozását a projektbe, a jövőben pedig majd a bizottságoknak kellene részt venniük a szükséges módosítások kialakításá32

ban a tervezett regeneráción belül. A közösségi munka központja minden lakótelepen interaktív kiállításokat hozott létre, melyek segítségével az ottani lakosoknak bemutatták a lakótelep külalakjának jövőbeni terveit grafikai formában, a lakók pedig cédulákra írt megjegyzéseik segítségével ismételten hozzászólhattak a tervekhez. Két nyilvános tárgyalás is lezajlott a lakótelepek lakosságának részvételével, ahol a lakók közvetlenül beszélhettek a projekt alkotóival és šternberk város képviselőivel. Az utolsó nyilvános tárgyaláson a lakosok eldönthették, hogy a bonmot műterem mely tervezetét tartják elsődlegesnek, amely szerint a lakótelep regenerációját meg kellene kezdeni. A megvalósítási egészek kiválasztását a polgári tanácsadó bizottság az ülésén igazolta. A regenerációs projektet šternberk város önkormányzata jóváhagyta, az egyes projekteket a támogatási kérelemmel együtt a településfejlesztési minisztérium elé terjesztették.

Šternberk város – a szociális szolgáltatások közösségi tervezése Ebben a projektben šternberk város a környék húsz településének polgármestereit szólította fel, együttműködést ajánlva nekik. Jelenleg a szociális jellegű szolgáltatások közösségi tervezése nagyjából 45 települést foglal magában.

A projektet az európai szociális alap finanszírozta és szorosan kapcsolódik az olomouci kerületi hivatal tevékenységeihez. A nyújtott szociális szolgáltatások minőségének és hozzáférhetőségének hosszú távú növelését, valamint a már létező szociális szolgáltatások hatékonyságának biztosítását és támogatását célozta meg. A továbbiakban új, jobb és jobban hozzáférhető szociális szolgáltatásformák létrehozását tervezi, mely az egyes „résztvevők” (megrendelők, szolgáltatók, ügyfelek és nyilvánosság) számára lehetővé teszi a szociális gondoskodás kérdéseibe történő bekapcsolódást, valamint a veszélyeztetett csoportok szociális exklúzióját. Az egész régió lakosait 3 munkacsoportra osztották (mozgássérült, roma lakosok és szeniorok), és munkamegbeszéléseiken a koordinátorral rendszeresen találkoznak. A résztvevők tájékozottak a projektet, tevékenységeit és céljait illetően, és közösen vesznek részt megvalósításában. A projektet támogató tevékenységek magukban foglalják a „szociális támogatási hálózat šternberkben és környékén“, valamint a „szociális szolgáltatók katalógusa” létrehozását. A katalógus a szociális szolgáltatásokat igénylőket segíti a megfelelő szolgáltatás kiválasztásában. A projekt eredménye a szociális szolgáltatások fejlesztése középtávú programjának befejezése šternberkben és környékén 2008-2010-re vonatkozóan. A szociális szolgáltatások közösségi tervezésének módszerét pozitív eszköznek tekintik.

A szociális szolgáltatások közösségi tervezése - lipník nad bečvou településen A kpss projekt lipník településen és környékén először 4 munkacsoportot alakított ki, melyek a szociális szolgáltatások elérhetőségének kérdéseit célozta meg a szeniorok, mozgássérültek, a roma kisebbség, családok, gyermekek és ifjúság részéről. A projektben aktívan csaknem 60 személy vett részt, akik a fejlesztési terv, 4 közgyűlés, 2 konferencia és 60 szeminárium és találkozó tervezésébe és megvalósításába kapcsolódtak be. A projektet támogató tevékenységek magukban foglalták a „szociális asszisztensi hálózat lipníken és környékén” valamint a „szociális szolgáltatásokat nyújtók katalógusa lipníken és környékén” elkészítését, amely átfogó tájékoztatást nyújt a szociális szolgáltatásokat nyújtókról. Ezen kívül olyan kampányok is megvalósultak, mint a „városi séta paraplegiában szenvedővel”, „a szociális szolgáltatások kedvező gyakorlatának példáihoz vezető út”, illetve a „bevezetés a szociális szolgáltatások minőségi szabványaiba” címen megtartott szeminárium, és mások. A projekt partnere az angol gle – greater london enterprice company társaság volt, amely a szociális besorolás kedvező gyakorlatának néhány példáját prezentálta angliában. A projekt eredménye a szociális szolgáltatások fejlesztése középtávú programja lipník és környékén a 2007-2011 időszakra vonatkozóan.

33

A nyilvánosság bevonása a stratégiai tervezésbe a települések, mikrorégiók, helyi akciócsoportok részére Mohelnicko mikrorégió fejlesztése – stratégia, management, oktatás és propagálás Ennek a munkának a fő értelme a mohelnicei mikrorégióban mindannak a tudásnak és tapasztalatnak a kihasználása, melyet a „mohelnicko mikrorégió stratégiai fejlesztési terve 2013-ig” előkészítése során szereztek meg. Ez a követezők segítségével ment végbe: • A stratégiai terv 2007-2013-as időszakra vonatkozó komplex aktualizálása • A mikrorégió települései szükségleteinek aktualizálása a polgármesterek, vállalkozók és nonprofit szervezetek között végzett levelezős kérdőív segítségével

34

• A célcsoportok szükségleteinek integrációja az aktualizált mohelnicko mikrorégió stratégiai integrált fejlesztési tervbe, a 2007-2013 időszakra vonatkozóan • Éves akcióterv kidolgozása • A fejlesztési stratégia monitoring indikátorainak kialakítása • A javasolt aktualizált stratégia megtárgyalása a mikrorégió nyilvánosságának bevonásával Az egyes tevékenységek képzés, illetve a helyi lakosokkal történő találkozások formájában zajlottak, akik közvetlenül aktívan részt vettek a stratégiai terv előkészítésében. Ezen felül a mohelnicko mikrorégióban a ma 21 elveit is alkalmazták a mikrorégió fejlesztés tervezése alapján, valamint a fenntartható fejlesztés indikátorcsoportjai is bevezetésre kerültek.

Rewitalizacja osiedli z wielkiej płyty w mieście Šternberk (RCz) Już od kilku lat miasto Šternberk było zainteresowane podniesieniem jakości życia w osiedlach z wielkiej płyty Nádražní, Uničovská oraz Jiráskova. W celu poprawy warunków bytu i jakości warunków mieszkaniowych miejscowych mieszkańców, podjęto decyzję o opracowaniu projektu rewitalizacji tych osiedli z wielkiej płyty przy współudziale społeczeństwa. W wyniku tego miał powstać projekt, który miał rozwiązać nie tylko problemy dotyczące sytuacji w ruchu drogowym i problemów z parkowaniem na danym obszarze, lecz także jego ogólnym celem było stworzenie na osiedlach środowiska, w którym ludzie będą z przyjemnością i z zadowoleniem żyć. Jednym z warunków uzyskania państwowej dotacji na rewitalizację było włączenie społeczeństwa do przygotowań projektu rewitalizacji. Dlatego Centrum Pracy Socjalnej środkowych Moraw (czes. Centrum pro komunitní práci střední Morava) nawiązało współpracę z mieszkańcami osiedla, którzy uzyskali możliwość w różny sposób zgłaszać swoje uwagi, wnioski oraz problemy, które im dokuczają najbardziej. Mieszkańcy uzyskali w ten sposób możliwość aktywnego udziału w przygotowaniu planu projektu. Ich zastrzeżenia zostały przekazane architektom, którzy przeanalizowali wszystkie otrzymane uwagi. Na osiedlach przeprowadzono sondaż w postaci ankiety, jego wyniki zostały wniesione do projektu. Dla

każdego osiedla powołano Obywatelską Komisję Doradczą, która nadzorowała wniesienie uwag mieszkańców do projektu oraz w przyszłości miałaby wziąć udział w kreowaniu potrzebnych zmian w planowanej rewitalizacji. Centrum Pracy Socjalnej na każdym osiedlu zainstalowało wystawy interaktywne, za pośrednictwem których mieszkańcom osiedla graficznie przedstawiono poszczególne projekty przyszłego wyglądu osiedla i ludzie znów mieli możliwość wypowiadania się za pośrednictwem formularzy uwag. Odbyły się dwie debaty publiczne z mieszkańcami osiedli, podczas których mieli oni możliwość wzięcia udziału w bezpośredniej dyskusji z twórcami projektu oraz przedstawicielami miasta Šternberk. Podczas końcowej debaty publicznej mieszkańcy mogli zdecydować o tym, którą część realizacyjną zaprojektowaną przez Ateliér Bonmot uważają za priorytetową, od której należałoby rozpocząć rewitalizację osiedla. Obywatelska Komisja Doradcza na swoim posiedzeniu zatwierdziła wybór części realizacyjnych. Projekt rewitalizacji został zatwierdzony przez Radę Miasta Šternberk, poszczególne projekty zostały zgłoszone do Ministerstwa Rozwoju Regionalnego wraz z wnioskiem o udzielenie dotacji.

35

Miasto Šternberk – planowanie usług socjalnych na poziomie społeczności lokalnej W tym projekcie miasto Šternberk zwróciło się do wójtów dwudziestu gmin w okolicy z propozycją współpracy. Obecnie planowaniem usług socjalnych na poziomie społeczności lokalnej objęto około 45 gmin. Projekt był finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego i był ściśle związany z działaniami Krajowego Urzędu Kraju Ołomunieckiego (czes. Olomouckého kraje). Był nastawiony na długoterminową poprawę jakości i dostępności świadczonych usług socjalnych oraz na zapewnienie efektywności i wsparcia już istniejących usług socjalnych. Dalej zaplanowano utworzenie nowych, lepszych i dostępniejszych form usług socjalnych, które umożliwią „poszczególnym graczom“ (do których zalicza się zleceniodawców, świadczących usługi, użytkowników i społeczeństwo) włączenie ich do rozwiązywania zagadnień opieki społecznej oraz zahamowanie wyłączenia społecznego zagrożonych grup społecznych. Mieszkańcy całego regionu zostali podzieleni na 3 grupy robocze (osoby niepełnosprawne, Romowie i osoby starsze) i regularnie spotykają się z koordynatorem na spotkaniach roboczych. Uczestnicy mają informacje o projekcie, jego działaniach i celach oraz wspólnie pracują nad jego realizacją. 36

Działania wspierające projekt obejmują utworzenie „Sieci wsparcia społecznego w regionie Šternberka“ oraz „Katalogu podmiotów świadczących usługi socjalne“. Katalog służy pomocą użytkownikom usług socjalnych przy wyborze właściwej usługi socjalnej. Wynikiem tego projektu jest dokończenie średnioterminowego planu rozwoju usług socjalnych w regionie Šternberka na lata 2008 - 2010. Metoda planowania usług socjalnych na poziomie społeczności lokalnej postrzegana jest jako pozytywne narzędzie. Planowanie usług socjalnych na poziomie społeczności lokalnej (PUSSL) w miejscowości Lipník nad Bečvou Projekt PUSSL (czes. KPSS) w regionie Lipnika najpierw wprowadził 4 grupy robocze, które były zorientowane na zagadnienia dostępności usług socjalnych dla osób starszych, osób niepełnosprawnych, członków mniejszości romskiej, rodzin, młodzieży i dzieci.

Aktywny udział w projekcie wzięło prawie 60 uczestników, którzy wzięli udział w planowaniu i realizacji planu rozwoju, w 4 publicznych zebraniach, 2 konferencjach oraz 60 seminariach i spotkaniach. Działania wspierające projekt obejmowały „Sieć pomocy społecznej w regionie Lipnika“ oraz „Katalog podmiotów świadczących usługi socjalne w regionie Lipnika“, który dostarcza kompleksowych informacji o podmiotach świadczących usługi socjalne. Ponadto zorganizowano kampanię pod nazwą „Spacer po mieście w towarzystwie paraplegika“, „Jak znaleźć przykłady dobrej praktyki w usługach socjalnych“, seminarium pt. „Wprowadzenie do norm jakości usług socjalnych“ i in. Partnerem tego projektu była angielska spółka GLE – Greater London Enterprice Company, która zaprezentowała niektóre przykłady dobrej praktyki z zakresu społecznego włączenia w Anglii. Wynikiem tego projektu jest średnioterminowy plan rozwoju usług socjalnych w regionie Lipnika na lata 2007 - 2011. Włączenie społeczeństwa do planowania strategicznego w gminach, mikroregionach, miejscowych grupach działania Rozwój mikroregionu Mohelnicko – strategia, zarządzanie, edukacja i propagacja Główny sens niniejszej pracy polegał na wykorzystaniu w mohelnickim mikroregionie wiedzy i doświadczenia nabytego podczas przygotowania Planu

strategicznego rozwoju mikroregionu Mohelnicko do roku 2013. Miało to odbyć zrealizowane przy pomocy następujących działań: • Kompleksowa aktualizacja Planu strategicznego na lata 2007 – 2013 • Aktualizacja potrzeb gmin w mikroregionie w postaci korespondencyjnego ankietowego sondażu wśród wójtów, przedsiębiorców i organizacji non-profit (NNO) • Włączenie potrzeb grup docelowych do zaktualizowanego Strategicznego zintegrowanego planu rozwoju mikroregionu Mohelnicko na lata 2007 – 2013 • Opracowanie rocznego planu działań • Stworzenie wskaźników monitoringu strategii rozwoju • Przedyskutowanie zaproponowanej zaktualizowanej strategii z udziałem społeczeństwa mikroregionu. Poszczególne działania były realizowane w postaci szkoleń i spotkań z miejscową ludnością, która brała bezpośredni aktywny udział w przygotowaniach planu strategicznego. Ponadto zastosowano zasady Agendy 21 (MA 21) dla mikroregionu Mohelnicko w oparciu o planowanie rozwoju mikroregionu oraz wprowadzenie zestawu wskaźników zrównoważonego rozwoju.

37

38

MBEREKRŐL AZ EMBEREKKEL - MAĎARSKO Az emberekről az emberekkel verseny – a polgári participáció sikeres projektjeinek példái





39

„TANYA CSAK EGY VAN” – Településfejlesztési táborok Valkonyán Valkonya kis zsákfalu Zala megyében. A világ zajától elzártan, erdővel borított lankás dombok közt, Nagykanizsától légvonalban 20km-re Nyugat-északnyugati irányban. Lassan ezer év is eltelt azóta, hogy Valkonya bekerült az iratokba, és azóta ott is maradt. Az elmúlt századok során hol gyarapodott, néha fogyatkozott a lakosság, melynek száma 400 felett is volt, de már hosszú ideje 100 fő alatti, jelenleg 68 fő. Elöregedő, szerepkör nélküli település volt, a 40

lakosság 48 %-a 60 év feletti. A lakások megújulása lassú, és vontatott, nem lehet eladni az ingatlanokat. Ma a település megújult, sok a betelepülő, 45 év alatt van az átlagéletkor , 19 % rendelkezik felsőfokú, 16% középfokú végzettséggel A lakások nagy része megújult, 2 teljesen új ház is épült. Az ingatlanokat keresik értékük magasabb, mint a környező, nagyobb településeken.

A hátrányból, hogy alacsony a lélekszám, az az előny származott, hogy mindenki ismer mindenkit, remek közösség alakult ki. Gyermeknapok, gyermektáborok Kiemelkedik az a tábor, amikor a vendégek híres emberek voltak, mint női pilóta, speciális mentők, hegymászók, zenészek, azt sugallva a gyerekeknek, ha tesznek érte, semmi sem elérhetetlen. Karácsonyi ünnepségek: A falubeli gyermekek és felnőttek műsorral készülnek, majd a közösen elfogyasztott vacsorát kellemes hangulatú beszélgetés követi. Májusfa állítás és kitáncolás ma is élő hagyomány ( férfiak kivágják a fenyőt az erdőben, hazacipelik, a gyermekek feldíszítik, a lányok asszonyok sütnek főznek, este tábortűz mellett beszélgetnek, énekelnek, táncolnak) Téli Esték: Ez a rendezvénysorozat a korán sötétedő téli estéken kínál programot, előadásokat, érdekes témákban aszerint, hogy ki merre járt, vagy miről szeretne mesélni. ( „Jártunk Párizsban , a Lappföldön, Amerikában, Hegymászók is tartottak előadást az idén megismerkedhetünk Ausztráliával, Új-Zéladdal, A templomos lovagokkal….) Fesztiválok. – Gesztenyefesztivál – Gesztenyetermő vidék lévén ünnepünket a gesztenyeéréshez kötjük. – Ludvércjárás- Mivel gesztenyefesztivált több településen is tartanak, úgy gondoltuk, hogy felelevenítjük a település krónikáiban leírt ludvércek világát, amik sokfélék, ahogy elképzeljük

őket. – Alkotótáborok 1993-ban az első tábort a Budapesti Kertészeti Egyetem hallgatóinak szerveztük, akkor parkosítási tervek készültek.1995-től a Szent István Egyetem hallgatóinak részvételével szerveztük a táborokat. Hosszú távú megállapodást kötöttünk az egyetemmel. Az önkormányzat gyakorlási lehetőséget, szállást és étkezést biztosított az egyetem hallgatóinak, a hallgatók ezért tervezői és építői munkát végeztek. • Az évente megrendezésre kerülő táborokban arra törekedtünk, hogy az elkészült tervek minél nagyobb számban megvalósuljanak. • A diákok közt verseny folyt, a legjobbnak ítélt tervek épülhettek meg. • Ma már olyan népszerű lett a tábor, hogy pályamunkát kell benyújtaniuk a diákoknak, és csak a legjobbak jöhetnek. • A megvalósult tervek: - Turistaszálló külső vizesblokk megépítése, - Régi házak rekonstruciója, - Játszótér, turistaház udvarának rendezése, - Turistaház vizesblokkjának áthelyezése - Présház áthelyezése - Buszmegálló - Étkezőszín kemencével - Turistaszálló terasz - Pajtaszínház

41

Domov je len jeden – letné tábory pre rozvoj obce Valkonya Valkonya je malá zapadnutá obec v kraji Zala (maďarsko). Ďaleko od sveta, pokrytá lesmi, leží medzi kopcami približne 20 km od mesta Nagykanisza. Obec existuje už takmer tisíc rokov. Populácia občas stúpala, inokedy klesala. Najväčšia populácia bola 400 občanov, dnes tu žije 68 ľudí. Bola to obec so starnúcou populáciou. Polovica občanov mala viac než 60 rokov. Obnova domov bola veľmi pomalá a domy mali nízku hodnotu. Dnes je obec kompletne obnovená. pribudlo značné množstvo novousadlíkov a priemerný vek je dnes menej ako 45 rokov. 19 percent ľudí má vysokoškolské vzdelanie, 16 percent má ukončené stredoškolské vzdelanie. väčšina domov bola rekonštruovaná a pribudlo aj niekoľko nových domov. hodnota nehnuteľností vzrástla. nevýhoda malej populácie sa zmenila na výhodu: všetci sa navzájom poznajú a vytvorili vynikajúcu komunitu. dni detí, detské tábory: musíme spomenúť náš najväčší tábor, na ktorý pozývame známe a zaujímavé osobnosti ako napríklad záchranárov, pilotov, hudobníkov a horolezcov. učia deti, že môžu v živote dosiahnuť čokoľvek ak budú mať pevnú vôľu ísť za svojím cieľom. vianočné hody: deti z obce a ich rodičia spolu vystupujú na vianočnom predstavení a potom majú spoločnú večeru. tancovanie pri májovom strome: je to 42

dlhoročná tradícia (muži odrežú v lese borovicu, prinesú ju do dediny, deti ju ozdobia, ženy navaria a napečú dobré jedlá a večer spoločne jeme, spievame a rozprávame sa pri ohni) zimné večery: je to séria programov pre ľudí počas tmavých zimných večerov: zaujímavé prednášky a témy podľa vôle účastníkov. “navštívili” sme už spoločne paríž, laponsko, ameriku a nový zéland, boli “zasvätení” do horolezectva a “stretli” aj templárov. Festivaly: gaštanový festival, festival strašidiel tvorivé tábory: v roku 1993 bol prvýkrát organizovaný tábor pre študentov budapeštianskej univerzity záhradníctva. navrhli sa plány pre nové parky. od roku 1995 sa tohto táboru zúčastňujú aj študenti univerzity svätého ištvána. uzavreli s obcou dlhodobú dohodu. študenti dostali od obce ubytovanie a pomoc, a navyše to bola dobrá príležitosť si vyskúšať plánovanie a navrhovanie dizajnov. kreatívne tábory organizujeme každoročne. študenti vytvorili mnoho návrhov pre rekonštrukciu budov vo valkónyi. usilujú sa, aby sa väčšina ich nápadov aj realizovala. tieto tábory sa stali veľmi populárne.

Výsledky: • renovácia turistického hotela a jeho odvodnenie • renovácia starých domov v obci • detské ihrisko • premiestnenie starej vinárne

• vynovenie autobusovej zastávky • postavenie verandy s pecou • rekonštrukcia nádvoria turistického hotelu • Postavenie divadla v stodole

43

THERE IS ONLY ONE HOMESTEAD – Village development camps in Valkonya Valkonya is a small dead-end village in county zala (hungary). It is far from the noise of the world, covered by forests and lays between gently sloping hills twenty kilometres far from nagykanizsa. The village exists nearly 1000 years; its population sometimes grew, in other times decreased. The highest population was 400 people, today 68 people live here. It is a village with ageing people, without any particular role. Half of the population was older than 60 years. The renewal of houses was very slow and long-lasting, you could not sell any of the houses here. Today the village has been completely renewed. Significant number of „new settlers” occurred, the average population is now under 45 years, 19 percent has higher education, 16 percent has secondary school education. Most of the houses have been renovated and two brand new houses have been built here. Real estates have now a higher value here. The disadvantage of low population seemed to be transformed into a real advantage: everybody knows everybody and they could develop an outstanding community. Children-days, children’s camps a significant camp must be mentioned, when famous and interesting persons have been invited like a woman pilot, special rescue people, alpinists and musicians. 44

They all suggested to the kids that they can attain everything if they have a strong desire to achieve it. Christmas feasts: the kids from the village and their parents perform a local programme and they have a very relaxing common dinner with common talk. Pinning-up a may-pole and dancing: it is a living tradition (men cut off a pinetree in the forest, they carry it home, the kids decorate it, women do great cooking and baking, and int he evening everybody is talking, singing and dancing beside the camp-fire. Winter evenings: this is a series of social programmes during the dark winter evenings: interesting lectures and topics are on the table according to the needs of the participants.(they have „visited” paris, lappland, america and new zeeland and australia, they were „initiated” into an alpinist school and „met” with the knights of temple. Festivals: chestnut festival, festival of the nightmares, Creative camps: in 1993 the first summer camp has been organized in valkonya for the students of the budapest horticulture university. Some plans for the parks have been developed. Since 1995 the students of the st. István university have been involved – they concluded a long-term agreement with the village. The students received accommodation and board from the village, plus it was a very good opportunity for practice in

planning and designing. They organized these creative camps in every year. The students developed a lot of plans and design for reconstructing renovating the houses and buildings of valkonya. They strived to realize most of their plans. The summer camps are extremely popular today. Results: • renovation of tourist s’ hotel providing it with water-block and drain • renovation of old houses in the village • playground for the kids

• relocation of an old press-house • establishment and shaping a new outlook of bus-stop • building a porch with oven • reconstructing the terrace of the tourists’ hotel • building a theater in the barn

45

Dom jest tylko jeden Valkonya to mała zapadła wieś w kraju zala (węgry). Daleko od świata, pokryta lasami, leży między górami w odległości ok. 20 km od miasta nagykanisza. Wieś istnieje już prawie tysiąc lat. Liczba ludności czasem rosła, kied indziej znów malała. Największa liczba ludności to 400 mieszkańców, obecnie tu żyje 68 osób. Była to wieś ze starzejącą się ludnością. Połowa mieszkańców miała ponad 60 lat. Proces odnowy domów postępował bardzo wolno i domy miały niską wartość. Obecnie wieś jest kompletnie odnowiona. Przybyła pokaźna ilość osiedleńców i przeciętny wiek wynosi obecnie poniżej 45 lat. 19 procent ludności posiada wykształcenie wyższe, 16 procent skończyło szkołę średnią. Większość domów została odremontowana i przybyło również kilka nowych domów. Wzrosła wartość nieruchomości. Niekorzyść niskiej liczby ludności zmieniła się na korzyść: wszysca znają się na wzajem i tworzą wspaniałą społeczność. Dni dzieci, kolonie dla dzieci: należy wspomnieć o naszych największych koloniach, na które zapraszamy znane i interesujące osobistości, jak np. Ratowników, pilotów, muzyków oraz alpinistów. Uczą dzieci, że w życiu mogą osiągnąć cokolwiek, jeśli będą mieć silną wolę 46

w dążeniu do swego celu. Boże narodzenie: dzieci ze wsi wraz z rodzicami występują w przedstawieniu bożonarodzeniowym i potem zjadają wspólną kolację. Taniec przy drzewku majowym: to wieloletnia tradycja (mężczyźni ścinają w lesie sosnę, przynoszą ją do wsi, dzieci ją zdobią, kobiety przygotowują i pieką dobre potrawy, które wspólnie zjadamy wieczorem przy ognisku, śpiewając i rozmawiając) Wieczory zimowe: to seria programów dla ludności podczas ciemnych wieczorów zimowych: interesujące wykłady i tematy wg wyboru uczestników. “zwiedziliśmy” już wspólnie paryż, laponię, amerykę i nową zelandię, zostaliśmy “wtajemniczeni” do alpinizmu i “spotkaliśmy” też templariuszy. Festiwale: festiwal kasztanów, festiwal straszydeł

Obozy twórcze: w 1993 r. Po raz pierwszy zorganizowano obóz dla studentów budapeszteńskiego uniwersytetu ogrodnictwa. Zaprojektowano nowe parki. Od 1995 r. W tym obozie biorą również udział studenci uniwersytetu św. Stefana. Zawarli z gminą umowę długoterminową. Studenci otrzymali od gminy zakwaterowanie i pomoc, ponadto była to wspaniała okazja do wypróbowania planowania i projektowania dizajnów. Obozy twórcze organizujemy corocznie. Studenci opracowali wiele projektów rekonstrukcji budynków w valkónyi. Dbają się też o to, aby większość ich pomysłów została zrealizowana. Obozy te stały się bardzo popularne.

Wyniki: • Remont hotelu turystycznego i jego osuszenie • Remont starych domów we wsi • Plac zabaw dla dzieci • Przeniesienie starej Winiarni • Odnowienie przystanku autobusowego • Wybudowanie werandy z piecem • Rekonstrukcja dziedzinca hotelu turystycznego • Wybudowanie teatru w stodole

47

Tento dokument vznikol za finančnej podpory Medzinárodného Višegrádskeho fondu

Nám. Štefana Moyzesa 4 974 01 Banská Bystrica tel: 048/4151691-2 fax: 048/4151693 e-mail: [email protected] www.voka.sk

Súťaž O ľuďoch s ľuďmi

Recommend Documents